Các vị Giáo Hoà ng (2)
19.04.2008
.
Tên các giáo hoà ng Roma được ghi bằng tiếng La Tinh, vì đây là tên chÃnh thức được công bố cho toà n thế giá»›i trong và ngoà i Giáo há»™i Công giáo. Ngà y tháng trong má»—i triá»u giáo hoà ng được ghi đúng theo Niên Giám Toà Thánh 2003 (Annuario Pontificio 2003) dù có sá»± khác biệt đôi chút nếu so sánh vá»›i các nguồn tÆ° liệu khác. Sau tên hiệu là niên biểu của triá»u giáo hoà ng, số trÆ°á»›c chỉ ngà y đắc cá» giáo hoà ng, tiếp theo (nếu có) là ngà y khai mạc chức vụ mục tá» toà n thể Giáo Há»™i, sau gạch dà i là ngà y qua Ä‘á»i hay ngà y từ nhiệm. Các vị giáo hoà ng có hai ngà y ká»· niệm: đắc cá» và khai mạc chỉ bắt đầu từ giáo hoà ng Gregorius VII (22-4 và 30-6-1073 - 25-5-1085) – Các vị giáo hoà ng không được công nháºn được đặt trong ngoặc Ä‘Æ¡n. Dấu hoa thị (*) chỉ vị giáo hoà ng chết vì đạo, Th.: thánh, Cp.: chân phÆ°á»›c. Và dụ Th. Cletus (76 - * 88). 139. SYLVESTER II (2-4-999 - 12-5-1003) sinh tại Auvergne, Pháp. Là ngÆ°á»i có há»c thức cao, ngà i khởi xÆ°á»›ng việc dùng chữ số Ả Ráºp. Triá»u đại của ngà i được vinh dá»± trải qua năm 1.000 nổi tiếng được coi nhÆ° năm quyết định đối vá»›i ngà y cánh chung. 140. JOANNES XVII (6-1003 - 12-1003) sinh tại Roma. Ngà i được bầu chá»n và o giai Ä‘oạn bất ổn khủng khiếp theo sau cái chết của hoà ng đế nÆ°á»›c Phổ, Otto III. 141. JOANNES XVIII (1-1004 - 7-1009) sinh tại Roma. Ngà i canh tân sá»± hợp nhất giữa hai Giáo há»™i La Tinh và Hy Lạp. Ngà i hăng say là m việc để mở rá»™ng đức tin Kitô giáo giữa dân tá»™c Barbarien và ngÆ°á»i theo tà giáo. Ngà i láºp toà giám mục ở Bramburg. 142. SERGIUS IV (31-7-1009 - 12-5-1012) sinh tại Roma. Ngà i giữ quan hệ thân thiện vá»›i cả hai hoà ng đế Äông PhÆ°Æ¡ng cÅ©ng nhÆ° Tây PhÆ°Æ¡ng. Ngà i cố gắng đến hoà i công, để sá»a chữa sá»± đồi bại vá» luân lý giữa các giám mục và các viện phụ quyá»n thế. Ngà i cứu Má»™ Thánh Chúa khá»i bị tà n phá. 143. BENEDICTUS VIII (18-5-1012 - 9-4-1024) sinh tại Roma. Ngà i đặt các luáºt lệ chống tá»™i mại thánh và thách đấu kiếm tay đôi. Ngà i chỉ thị các giáo sÄ© không được láºp gia đình. (GREOGORIUS, 1012) 144. JOANNES IX (5-1024 - 1032) sinh tại Roma. Ngà i Ä‘á»™i vÆ°Æ¡ng miện cho hoà ng đế nÆ°á»›c Phổ, Conrad II, tại Roma và từ chối thoả hiệp vá»›i các mÆ°u đồ của triá»u đình Byzantine. Ngà i bảo trợ Guido d’Arezzo phát minh 7 nốt nhạc được đặt tên bằng những âm đầu của má»™t Thánh Vịnh. 145. BENEDICTUS IX (1032 - 1044) sinh tại Roma. Khi má»›i 12 tuổi đã được bầu chá»n là m giáo hoà ng. Ngà i bắt vua xứ Bohemia Ä‘em trả lại những thánh tÃch của Thánh Adalbert cho Prague (nay là thủ đô của Cá»™ng hoà Séc). Ngà i được chá»n bầu là m giáo hoà ng 3 lần do những âm mÆ°u phe phái. 146. SYLVESTER III (20-1-1045 - 10-2-1045) sinh tại Roma. Dù có lần ngà i bị Äức Benedictus IX phạt vạ tuyệt thông nhÆ° má»™t giáo hoà ng giả, Giáo Há»™i vẫn liệt kê ngà i và o danh sách giáo hoà ng hợp pháp. 147. BENEDICTUS IX (10-4-1045 - 1-5-1045) đắc cá» lần 2 và buá»™c phải từ chức chỉ sau 20 ngà y, vì sá»± tham nhÅ©ng và những quyá»n lợi chÃnh trị và kinh tế của các phe phái. Chúng ta Ä‘ang ở giữa đêm trÆ°á»ng thá»i Trung Cổ. 148. GREGORIUS VI (5-5-1045 - 20-12-1046) sinh tại Roma. Ngà i chiếm ngai của Äức Benedictus IX, là vị giáo hoà ng bị nhiá»u tranh cãi. Ngà i Ä‘Ãch thân cầm quân chống các cuá»™c xâm lăng để bảo vệ giáo triá»u. Ngà i bị cưỡng bách từ chức giáo hoà ng. Ngà i được coi là ngÆ°á»i đầu tiên sáng láºp quân Ä‘á»™i giáo triá»u. 149. CLEMENS II (25-12-1046 - 9-10-1047) sinh tại Saxony, Ã. Mối báºn tâm lá»›n nhất của ngà i là là m thế nà o khắc phục thói kiêu căng của các giám mục triá»u đình, là nguyên nhân của nhiá»u cuá»™c chiến giữa các chÆ° hầu. Ngà i đã tuyên phong Thánh Viborata là vị tỠđạo ngÆ°á»i Hungary. 150. BENEDICTUS IX (8-11-1047 - 17-7-1048) đắc cá» lần 3 và sau đó từ chức theo lá»i khuyên của Thánh Bartholomeus. Sau má»™t quãng Ä‘á»i náo Ä‘á»™ng, ngà i được hÆ°á»›ng dẫn trở thà nh má»™t tu sÄ© trong Ä‘an viện Thánh Basil ở Grottaferrata; ngà i qua Ä‘á»i và được an táng nÆ¡i đây. 151. DAMASUS II (17-7-1048 - 9-8-1048) sinh tại Bavaria, Äức. Do yêu cầu của hoà ng đế nÆ°á»›c Phổ, Henry III, ngà i thế chá»— của Giáo hoà ng Benedictus IX, sau khi giám mục Lyon Aliard từ chối tÆ°á»›c vị nà y. Ngà i nghỉ hÆ°u ở Palestine và qua Ä‘á»i ở đó. 152. Th. LEO IX (12-2-1049 - 19-4-1054) sinh tại Lorraine, Pháp. Ngà i được hà ng giáo sÄ© và dân Roma bầu chá»n cách tá»± do. Khi đến Roma, ngà i bÆ°á»›c chân không và o thà nh nhÆ° dấu chỉ của ngÆ°á»i khiêm nhu. Ngà i ra vạ tuyệt thông cho Michael Cerularius, kẻ đã gây ra ly giáo tách rá»i Giáo há»™i Hy Lạp khá»i Giáo há»™i La Tinh. 153. VICTOR II (16-4-1055 - 28-7-1057) sinh tại Bavaria, Äức. Theo gÆ°Æ¡ng vị tiá»n nhiệm, ngà i giúp Giáo Há»™i phát triển tốt đẹp. 154. STEPHANUS IX hoặc X (3-8-1057 - 29-3-1058) sinh tại Lorraine, Pháp. Ngay sau khi lên ngôi, ngà i cố gắng nâng cao Ä‘á»i sống vá» luân lý cho hà ng giáo sÄ©. Ngà i có những cố vấn uyên bác và nổi tiếng giúp đỡ trong tất cả các vấn Ä‘á» chÃnh trị. Ngà i nghiêm cấm kết hôn giữa những ngÆ°á»i có cùng huyết thống. (BENEDICTUS, ngÆ°á»i Roma, 5-4-1058 - 24-1-1059). 155. NICOLAUS II (24-1-1059 - 27-7-1061) sinh tại Bourgogne, Pháp. Ngà i triệu táºp má»™t Thượng Há»™i đồng Giám mục tại Roma, trong đó quy định chỉ giám mục do giáo hoà ng chá»n má»›i được tấn phong và chỉ những hồng y giám mục má»›i được bầu chá»n giáo hoà ng. 156. ALEXANDER II (1-10-1061 - 21-4-1073) sinh tại Milan, Ã. Ngà i quan tâm đến tôn giáo hÆ¡n chÃnh trị và không ngại can thiệp và o cải cách hà ng giáo sÄ© Pháp. (HONORIUS II, 28-10-1061 - 1072). 157. Th. GREGORIUS VII (22-4 và 30-6-1073 - 25-5-1085) sinh tại Tuscany, Ã. Công đồng được ngà i triệu táºp quy định: chÃnh giáo hoà ng má»›i có quyá»n trên toà n thể Giáo Há»™i; không ai được kết án ngà i; chỉ mình ngà i có quyá»n tháo lá»i khấn hứa. (CLEMENS III, 25-6-1080 và 24-3-1084 - 8-9-1100). 158. Cp. VICTOR III (24-5-1086 - 6-9-1087) sinh tại Monte Cassino, Ã. Ngà i ra vạ tuyệt thông Giáo hoà ng giả Clemens III và từng trú ngụ trên đảo Tiber. 159. Cp. URBANUS II (12-3-1088 - 29-7-1099) sinh tại Pháp. Ngà i tuyên chiến vá»›i những ngÆ°á»i bá»™i giáo và gợi ý láºp ra Tháºp Tá»± chinh đầu tiên. Ngà i cÅ©ng láºp ra táºp tục ngà y “hÆ°u chiến vì Chúaâ€, để có thá»i gian chôn những ngÆ°á»i chết trong cuá»™c chiến. 160. PASCAL II (13 và 14-8-1099 - 21-1-1118) sinh tại Bieda, Ravenna, Ã. Sá»± tranh chấp vá» quyá»n tối thượng giữa giáo hoà ng và hoà ng đế khiến ngà i bị Ä‘i Ä‘Ã y. Vua Henry V tá»± Ä‘á»™i vÆ°Æ¡ng miện, nắm giữ quyá»n phong chức các giám mục. (THEODORICUS, 1100, chết 1102; ALBERTUS, 1102; SYLVESTER, 18-11-1105 - 1111). 161. GELASIUS II (24-1 và 10-3-1118 - 28-1-1119) sinh tại Gaeta, Ã. Ngà i bị quân phiến loạn Cencio Frangipane cầm tù khi chúng tấn công Äá»n thá» Lateranus. Khi được các thuá»· thủ xứ Genoa thả tá»± do, ngà i trốn Ä‘i Gaeta, rồi từ đó giả là m khách hà nh hÆ°Æ¡ng trở vá» Roma. (Gregorius VIII, 8-3-1118 - 1121). 162. CALIXTUS II (2 và 9-2-1119 - 13-12-1124) sinh tại Burgundi. Trong triá»u đại ngà i, má»™t hiệp Æ°á»›c được ký kết tại Worms công nháºn quyá»n của dân chúng trong việc Ä‘á» cá» các giám mục. Ngà i triệu táºp Công đồng chung IX và đã công bố cuá»™c Tháºp Tá»± chinh II. 163. HONORIUS II (15 và 21-12-1124 - 13-2-1130) sinh tại Fiagnano. Ngà i canh tân những mối quan hệ thân hữu vá»›i gần hết các triá»u đình ở các nÆ°á»›c châu Âu nhằm liên minh chống lại quân Saracens. (Celestinus II, 12-1124). 164. INNOCENS II (14 và 23-2-1130 - 24-9 1143) sinh tại Roma. Cuá»™c bầu chá»n tháºt gay go đến Ä‘á»™ ngà i buá»™c phải trốn khá»i Roma. Lothario miá»n Saxony Ä‘Æ°a ngà i trở vá» Roma, cung kÃnh hôn chân ngà i để tá» lòng tùng phục. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung X. (ANACLETUS II, 14 và 22-2-1130 - 25-1-1138 và VICTOR IV 3-1138 - 29-5-1138). 165. CELESTINUS II (26-9 và 3-10-1143 - 8-3-1144) sinh tại Cità di Castello. Vá»›i sá»± giúp đỡ của Thánh Bernard, ngà i đã hoà giải những bất đồng ná»™i bá»™ Giáo Há»™i. Ngà i cố gắng chấm dứt chiến tranh giữa Scotland và Anh quốc nhÆ°ng ngà i không thể tái láºp hoà bình tại Ã. 166. LUCIUS II (12-3-1144 - 15-2-1145) sinh tại Bologna, Ã. Ngà i cầm quyá»n trong tình hình rối ren do Arnold Brescia gây ra. Äang khi cố gắng ngăn cháºn má»™t cuá»™c nổi loạn ghê gá»›m bùng nổ, ngà i chết vì bị hòn đá ném trúng đầu. 167. Cp. EUGENIUS III (15 và 18-2-1145 - 8-7-1153) sinh tại Montemagno, Pisa, Ã. Ngà i bị buá»™c phải trốn khá»i Roma nhiá»u lần. Ngà i hoà n thà nh quy chế của trÆ°á»ng đại há»c Công giáo và khởi công xây dá»±ng dinh giáo hoà ng. 168. ANASTASIUS IV (12-7-1153 - 3-12-1154) sinh tại Roma. Nhá» tÃnh cách ôn hoà , ngà i đã ổn định lãnh địa của Giáo Há»™i. 169. ADRIANUS IV (4 và 5-12-1154 - 1-9-1159) sinh tại Langley, Anh. Ngà i là ngÆ°á»i quyết bảo vệ quyá»n tối thượng của giáo hoà ng. 170. ALEXANDER III (7 và 20-9-1159 - 30-8-1181) sinh tại Siena, Ã. Ngà i ra vạ tuyệt thông vua Barbarossa vì tá»™i ác của ông. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XI. (VICTOR IV, 4-9 và 4-10-1159; PASCAL III 22 và 26-4-1164 - 22-9-1168; CALIXTUS III, 9-1168 - 29-8-1178; INNOCENS III, 29-9-1179 - 1180. 171. LUCIUS III (1 và 6-9-1181 - 25-9-1185) sinh tại Lucca, Ã. Do những áp lá»±c của phe phái, ngà i buá»™c phải Ä‘i ẩn trốn ở Verona, và những cuá»™c nổi loạn là m tan nát lãnh địa riêng của ngà i. 172. URBANUS III (25-11 và 1-12-1185 - 20-10-1187) sinh tại Milan. Ngà i được bầu ở Verona và đã láºp giáo triá»u ở đó. Khi còn là hồng y, ngà i đã gầy dá»±ng “liên minh Lombardâ€. Ngà i cÆ°Æ¡ng quyết chống lại thói kiêu căng của vua Barbarossa và đã qua Ä‘á»i vì buồn phiá»n, khi quân Saracens chiếm được Jerusalem. 173. GREGORIUS VIII (21 và 25-10-1187 - 17-12-1187) sinh tại Benevento, Ã. Ngà i đã giúp đỡ các Kitô hữu ở Äất Thánh vá» má»i mặt. 174. CLEMENS III (19 và 20-12-1187 - 3-1191) sinh tại Roma. Ngà i đã Ä‘em lại hoà bình cho Roma, sau thá»i gian 60 năm các giáo hoà ng đã bị buá»™c rá»i khá»i thà nh phố. Ngà i khuyến khÃch cuá»™c Tháºp Tá»± chinh III, có vua nÆ°á»›c Anh, Richard, tham gia. 175. CELESTINUS III (30-3 và 14-4-1191 - 8-1-1198) sinh tại Roma. Ngà i vẫn duy trì luáºt không thể phân ly của hôn nhân. Ngà i phê chuẩn dòng Hiệp sÄ© Teutonic, có bổn pháºn bảo vệ khách hà nh hÆ°Æ¡ng đến Äất Thánh. 176. INNOCENS III (8-1 và 22-2-1198 - 16-7-1216) sinh tại Anagni, Y.Ù Ngà i là má»™t ngÆ°á»i có nhiá»u đức hạnh tuyệt vá»i; có được tầm ảnh hưởng lá»›n. Ngà i tái thiết láºp thế quyá»n trong các nÆ°á»›c thuá»™c quyá»n giáo hoà ng; tÃch cá»±c há»— trợ cuá»™c Tháºp Tá»± chinh IV. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XII. 177. HONORIUS III (18 và 24-7-1216 - 18-3-1227) sinh tại Roma. Ngà i ấn định trong “Sách Censorium†vá» các quyá»n của giáo hoà ng và các nghi thức bầu chá»n. Cùng vá»›i vua Hungary, Andrew II, tổ chức cuá»™c Tháºp Tá»± chinh V. DÆ°á»›i triá»u Joannes I của Thuỵ Äiển, Kitô giáo đã thâm nháºp và o táºn vùng Estonia. 178. GREGORIUS IX (19 và 21-3-1127 - 22-8-1241) sinh tại Anagni. Ngà i phạt vạ tuyệt thông vua Frederick II vì thái Ä‘á»™ của ông ta đối vá»›i Tháºp Tá»± chinh. Ngà i tuyên phong Thánh Phanxicô, Antôn và Äa Minh. Ngà i thiết láºp “Toà án thẩm traâ€; phê chuẩn sách Kinh Nháºt Tụng; và đã chuẩn bị Tháºp Tá»± chinh VI. 179. CELESTINUS IV (25 và 28-10-1241 - 10-11-1241) sinh tại Milan. Các hồng y không nhất trà việc bầu chá»n giáo hoà ng; vì thế, Thượng nghị viện Roma đã “nhốt†các ngà i trong má»™t lâu Ä‘Ã i cổ Setizonio khoá kỹ cá»a trên đồi Coelian. Từ đó, phát sinh ra từ “máºt tuyển việnâ€. 180. INNOCENS IV (25 và 28-6-1243 - 7-12-1254) sinh tại Genoa. Việc bầu chá»n ngà i tổ chức tại Anagni, sau 2 năm trống ngôi giáo hoà ng. Ngà i nổi tiếng thông thạo Giáo luáºt. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XIII. Ngà i thiết láºp lá»… Äức Mẹ Thăm Viếng. Ngà i thá»±c hiện cuá»™c Tháºp Tá»± chinh V cùng vá»›i vua Thánh Louis IX của Pháp. 181. ALEXANDER IV (12 và 20-12-1254 - 25-5-1261) sinh tại Anagni Ã. Ngà i viết nhiá»u vá» khoa Luáºt. Ngà i tuyên phong Thánh Clara và xác nháºn những dấu thánh nÆ¡i Thánh Phanxicô. Ngà i ngăn cấm những vụ xét xá» sÆ¡ sà i vá» vấn Ä‘á» lạc giáo và loại bỠ“hình phạt đánh đònâ€. 182. URBANUS IV (29-8 và 4-9-1261 - 2-10-1264) sinh tại Tryes (Pháp). Ngà i ấn định lá»… Mình Thánh Chúa Kitô mừng kÃnh 60 ngà y sau lá»… Phục Sinh. 183. CLEMENS IV (5 và 15-12-1265 - 29-11-1268) sinh tại Saint Giles, Pháp. TrÆ°á»›c khi là linh mục và giám mục, ngà i đã sống quảng đại vì má»i ngÆ°á»i. Ngà i mất tại Viterbo. 184. Cp. GREGORIUS X (1-9-1271 và 27-3-1272 - 10-1-1276) sinh tại Piacenza. Ngà i lên ngôi giáo hoà ng sau gần 3 năm trống toà , vì sá»± bất đồng trong máºt tuyển viện ở Viterbo. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XIV. 185. Cp. INNOCENS V (21-1 và 22-2-1276 - 22-6-1276) sinh tại Sutron, Savoy. Ngà i rá»a tá»™i cho ba sứ giả do Khan đại đế cỠđến và đưa Kitô giáo đến táºn nÆ°á»›c Mông Cổ. 186. ADRIANUS V (11-7-1276 - 18-8-1276) sinh tại Genoa. Thá»i giáo hoà ng của ngà i chỉ kéo dà i 39 ngà y và ngà i chÆ°a chÃnh thức được thánh hiến. Ngà i đã ổn định luáºt Giáo Há»™i. 187. JOANNES XXI (8 và 20-9-1276 - 20-5-1277) sinh tại Bồ Äà o Nha. Từ thá»i vua Bồ Äà o Nha, Alphonsus II, đã thá» hứa Giáo Há»™i và tà i sản của Giáo Há»™i sẽ được tôn trá»ng trong vÆ°Æ¡ng quốc. Ngà i đã chết do tai nạn sụp đổ lâu Ä‘Ã i ở Viterbo. 188. NICOLAUS III (25-11 và 26-12-1277 - 22-8-1280) sinh tại Roma. Ngà i là vị giáo hoà ng đầu tiên thÆ°á»ng trú ở Vatican và bắt đầu thiết kế những khu vÆ°á»n nổi tiếng. Ngà i gá»i các thừa sai Ä‘i truyá»n giáo cho các vua Tartar. 189. MARTINUS IV (22-2 và 23-3-1284 - 28-3-1285) sinh tại Pháp. Ngà i cố gắng liên kết các vua chúa Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i bằng lòng bác ái. 190. HONORIUS IV (2-4 và 20-5-1285 - 3-4-1287) sinh tại Roma. Ngà i quan tâm đến việc thiết láºp tráºt tá»± trong các nÆ°á»›c thuá»™c quyá»n giáo hoà ng, giúp đỡ đại há»c Paris và cố gắng tạo nên những mối quan hệ gần gÅ©i hÆ¡n vá»›i Giáo há»™i Hy Lạp. Ngà i cÅ©ng đạt được má»™t và i thoả thuáºn vá»›i Hồi giáo. 191. NICOLAUS IV (22-2-1288 - 4-4-1292) sinh tại Ascoli. Ngà i Ä‘em lại sá»± ổn định cho triá»u đình Bồ Äà o Nha. Ngà i cổ vÅ© sá»± tiến bá»™ trong việc há»c bằng cách thiết láºp đại há»c Montpellier, đẩy mạnh việc truyá»n giáo và liên minh vá»›i Genoa để chống lại quân Saracens. Ngà i là tu sÄ© Phan Sinh đầu tiên là m giáo hoà ng. 192.Th. CELESTINUS V (5-7 và 29-8-1294 - 13-12-1294) sinh tại Isernia. Là má»™t ngÆ°á»i cÆ°Æ¡ng trá»±c và đơn sÆ¡ khác thÆ°á»ng, ngà i từ chức giáo hoà ng khi nháºn ra mình chỉ là dụng cụ trong tay các lãnh chúa. Ngà i tuyên sắc công bố, chỉ giáo hoà ng được bầu má»›i có quyá»n từ chối không nháºn chức. 193. BONIFACIUS VIII (24-12-1294 và 23-1-1295 - 11-10-1303) sinh tại Anagni. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh đầu tiên (1300) và chỉ định cứ 100 năm mở Năm Thánh má»™t lần. Ngà i thà nh láºp đại há»c “Sapienza†ở Roma, quảng đại bảo trợ cho các nghệ sÄ© nổi tiếng, trong đó có Giotto. 194. Cp. BENEDICTUS XI (22 và 27-10-1303 - 7-7-1304) sinh tại Treviso. Ngà i dà n xếp được sá»± căng thẳng vá»›i vÆ°Æ¡ng quốc Pháp. Ngà i chết vì bị đầu Ä‘á»™c do má»™t nhóm đối láºp. 195. CLEMENS V (5-6 và 14-11-1305 - 20-4-1314) sinh tại Villandraut. Ngà i được thánh hiến ở Lyon và dÆ°á»›i ảnh hưởng của vua Philip, ngà i đặt Toà Thánh ở Avignon. Äây là “thá»i kỳ lÆ°u Ä‘Ã y Avignon†kéo dà i 70 năm. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XV, và sáng láºp đại há»c Oxford. 196. JOANNES XXII (7-8 và 5-9-1316 - 4-12-1334) sinh tại Cahors, Pháp. Ngà i ấn định lá»… kÃnh Chúa Ba Ngôi. Ngà i cÅ©ng cho thiết láºp Thánh bá»™ Toà án Tối cao và cho xây dinh giáo hoà ng ở Avignon. (NICOLAUS V, 22-5-1328 - 25-8-1330, chết 16-10-1333). 197. BENEDICTUS XII (20-12-1334 và 8-1-1335 - 25-4-1342) sinh tại Saverdun, Pháp. Dù phải sống tại Pháp, ngà i cÅ©ng vẫn Ä‘iá»u hà nh công việc ở Roma. Ngà i buá»™c các giám mục phải sống trong giáo pháºn của mình và canh tân các dòng Biển Äức, Phan Sinh và Äa Minh. 198. CLEMENS VI (7 và 19-5-1342 - 6-12-1352) sinh tại Maumont, Pháp. Ngà i là ngÆ°á»i há»c thức và đức hạnh. Ngà i đã mua thà nh phố Avignon vá»›i giá 18.000 đồng tiá»n và ng. Ngà i bảo vệ ngÆ°á»i Do Thái. Ngà i rút ngắn thá»i hạn Năm Thánh từ 100 năm xuống 50 năm và cá» hà nh Năm Thánh lần 2 và o năm 1350. 199. INNOCENS VI (18 và 30-12-1352 - 12-9-1362) sinh tại Braisamont, Pháp. Ngà i bổ nhiệm Hồng y Albornoz ngÆ°á»i Tây Ban Nha, để ổn định tráºt tá»± trong các nÆ°á»›c thuá»™c quyá»n giáo hoà ng. Ngà i bảo trợ các loại hình nghệ thuáºt và văn hoá. Ngà i cho xây tÆ°á»ng bảo vệ chung quanh thà nh phố Avignon. 200. Cp. URBANUS V (28-9 và 6-11-1362 - 19-12-1370) sinh tại Pháp. Ngà i Ä‘em giáo triá»u vá» Roma, nhÆ°ng sau 3 năm rối loạn bất ổn, phải trở lại Avignon. 201. GREGORIUS XI (30-12-1370 và 5-1-1371 - 26-3-1378) sinh tại Maumont, Pháp. Sau sá»± can thiệp của Thánh Catarina Siena, ngà i Ä‘em Toà Thánh trở vá» Roma. Thượng nghị viện Roma dâng tặng ngà i má»™t phần đồi Vatican. Ngà i chá»n Äá»n thá» Äức Bà Cả trong số các Ä‘á»n thá», để là m nÆ¡i kÃnh viếng lãnh ân xá Năm Thánh. 202. URBANUS VI (8 và 18-4-1378 - 15-10-1389) sinh tại Naples. Máºt tuyển viện bầu chá»n ngà i được tổ chức lần đầu tiên ở Vatican. Trong hoà n cảnh cá»±c kỳ khó khăn, và o thá»i ngà i không thể tránh được việc phát sinh các giáo hoà ng giả ở Avignon, và điá»u nà y dẫn tá»›i cuá»™c ly giáo Tây PhÆ°Æ¡ng kéo dà i 40 năm. 203. BONIFACIUS IX (2 và 9-11-1389 - 1-10-1404) sinh tại Naples. Ngà i không ổn định được vấn Ä‘á» ly giáo, khi giáo hoà ng giả thứ 2 ở Avignon từ chối má»i hình thức hoà giải. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 3 (1390) và thứ 4 (1400). 204. INNOCENS VII (17-10 và 11-11-1404 - 6-11-1406) sinh tại Sulmona. Ngà i là má»™t nhà trà thức vÄ© đại, nhÆ°ng phẩm cách yếu á»›t, nên không đạt được kết quả nà o trong ná»— lá»±c giải quyết vấn Ä‘á» ly giáo và những Ä‘iá»u kiện khó khăn mà giáo triá»u gặp phải. Ngà i đã mở rá»™ng các khoa Hy Lạp và Y há»c. 205. GREGORIUS XII (30-11 và 19-12-1406 - 4-7-1415) sinh tại Venice. Äây là thá»i kỳ buồn thảm nhất của cuá»™c ly giáo Tây PhÆ°Æ¡ng vì cùng lúc có ba thẩm quyá»n giáo hoà ng: Roma, Avignon và Pisa. Hoà ng đế Sigismond triệu táºp Công đồng Chung XVI, trong khi Giáo hoà ng Gregorius tuyên bố từ chức. (CLEMENS VII, 20-9 và 31-10-1378 - 16-9-1394; BENEDICTUS XIII, 28-9 và 11-10-1394 - 23-5-1423; ALEXANDER V, 26-6 và 7-7-1409 - 3-5-1410; JOANNES XIII, 17 và 25-5-1410 - 29-5-1415). 206. MARTINUS V (11 và 21-11-1417 - 20-2-1431) sinh tại Roma. Ngà i là ngÆ°á»i bảo trợ các loại hình nghệ thuáºt trong giai Ä‘oạn khởi đầu thá»i phục hÆ°ng. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 5 (1423), và đây là lần đầu tiên “Cá»a Thánh†được mở tại Äá»n thá» Thánh Joannes Lateranus. 207. EUGENIUS IV (3 và 11-3-1431 - 23-2-1447) sinh tại Venice. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XVII ở Basel, vì sợ nên phải chuyển tá»›i Ferrara, rồi lại tá»›i Florence. Công đồng Chung nà y quyết định giáo hoà ng có quyá»n trên công đồng. Vì thế, những ngÆ°á»i phản đối quyết định nà y đã chá»n giáo hoà ng giả Felix V. (FELIX V, 5-11-1439 và 24-5-1440 - 7-4-1449). 208. NICOLAUS V (6 và 19-3-1447 - 24-3-1455) sinh tại Sarzana. Ngà i bắt đầu xây dá»±ng Äá»n thá» Thánh Phêrô hiện giá». Ngà i tái láºp hoà bình cho Pháp và Anh. Ngà i giúp ngÆ°á»i Tây Ban Nha tiêu diệt quân Saracens. Ngà i thà nh láºp thÆ° viện Vatican, và cá» hà nh Năm Thánh thứ 6 (1450). 209. CALIXTUS III (8 và 20-4-1455 - 6-8-1458) sinh tại Jativa, Tây Ban Nha. Ngà i truyá»n khắp nÆ¡i kéo chuông và o giữa trÆ°a hà ng ngà y. Ngà i giúp Kitô giáo phát triển tại Thuỵ Äiển, Na Uy và Äan Mạch. Ngà i thiết láºp lá»… Chúa Biến Hình. 210.PIUS II (19-8 và 3-9-1458 - 14-8-1464) sinh tại Siena. Äể giúp đỡ các tỉnh bị ngÆ°á»i Thổ NhÄ© Kỳ thôn tÃnh, ngà i thà nh láºp má»™t liên minh giữa các vua nÆ°á»›c Pháp, Burgundy, Hungary và Tổng trấn Venice. 211. PAULUS II (30-8 và 16-9-1464 - 26-7-1471) sinh tại Venice. Ngà i quyết định chỉ có các hồng y mặc phẩm phục mà u Ä‘á». Ngà i quyết định thá»i hạn Năm Thánh là 25 năm, để má»—i thế hệ Ä‘á»u có thể được hưởng nhá» Æ¡n tha thứ đặc biệt của Năm Thánh. 212. SIXTUS IV (9 và 25-8-1471 - 12-8-1484) sinh tại Savona. Ngà i là má»™t chÃnh trị gia xuất sắc và má»™t vị bảo trợ nổi tiếng của các loại hình nghệ thuáºt. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 7 (1475) và kéo dà i cho tá»›i lá»… Phục Sinh năm 1476. Ngà i ấn định lá»… kÃnh Thánh Giuse và o ngà y 19-3, và cho xây nhà nguyện Sixtine, sau nà y danh hoạ Michelangelo trang trà thêm. 213. INNOCENS VIII (29-8 và 12-9-1484 - 25-7-1492) sinh tại Genoa. Ngà i tiến hà nh công việc ổn định hoà bình tại các lãnh địa của Giáo há»™i Công giáo. Ngà i quyết liệt chống lại việc mua bán nô lệ. Ngà i há»— trợ Columbus trong lá»™ trình Ä‘i vá» phÃa Tây, để khám phá ra Tân Thế Giá»›i (châu Mỹ) 214. ALEXANDER VI (11 và 26-8-1492 - 18-8-1503) sinh tại Jativa, Tây Ban Nha. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 8 (1500). Trong triá»u đại ngà i, Cá»a Thánh được mở lần đầu tiên ở các Ä‘á»n thá» Thánh Phêrô, Phaolô và Äức Bà Cả. 215. PIUS III (22-9 và 8-10-1503 - 18-10-1503) sinh tại Siena. Vì sức khoẻ yếu kém, ngà i chỉ chấp nháºn kết quả bầu cá» sau nhiá»u lần được thuyết phục. Chứng Ä‘au khá»›p bắt ngà i phải ngồi trong khi cá» hà nh lá»… tấn phong. Ngà i không là m được nhiá»u vì thá»i nhiệm của ngà i chỉ kéo dà i 10 ngà y. 216. JULIUS II (31-10 và 26-11-1503 - 21-2-1513) sinh tại Savona. Ngà i khuyến khÃch nghệ thuáºt và góp phần nghiên cứu vẻ tráng lệ nguy nga của Roma qua các công trình của các danh hoạ Raphael và Michelangelo. Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XVIII. Ngà i hoà n thà nh việc xây dá»±ng Äá»n thá» Thánh Phêrô. 217. LEO X (9 và 19-3-1513 - 1-12-1521) sinh tại Florence. Ngà i không hiểu mà cÅ©ng không biết là m thế nà o để tìm ra má»™t biện pháp sá»a đổi giáo thuyết của Martin Luther. Ngà i há»— trợ hoạt Ä‘á»™ng “hiệu cầm đồ†phòng khi rủi ro, thiếu thốn. 218. ADRIANUS VI (9-1 và 31-8-1522 - 14-9-1523) sinh tại Ultrecht, Hà Lan. Ngà i nhiệt tình dấn thân chống lại những kẻ Ä‘ang quấy rối Giáo Há»™i và chống lại quân Thổ NhÄ© Kỳ nhÆ°ng không mấy thà nh công. 219. CLEMENS VII (19 và 26-11-1523 - 25-9-1534) sinh tại Florence. Ngà i không thể ngăn cản được những tranh chấp gay gắt giữa Công giáo và Tin Là nh của Luther Cải Cách. Vua nÆ°á»›c Anh, Henry VIII, bị vạ tuyệt thông và láºp tức thá» bỠđạo Công giáo trong thá»i ngà i. 220. PAULUS III (13-10 và 3-11-1534 - 10-11-1549) sinh tại Roma. Là ngÆ°á»i bảo trợ vÄ© đại của văn hoá và nghệ thuáºt, ngà i bổ nhiệm danh hoạ Michelangelo là m kiến trúc sÆ° vÄ©nh viá»…n cho Äá»n Thánh Phêrô. Ngà i chÃnh thức phê chuẩn dòng Tên (Chúa Giêsu). Ngà i triệu táºp Công đồng Chung XIX. 221. JULES III (7 và 22-2-1550 - 23-3-1555) sinh tại Roma. Bằng cách tái nhóm Công đồng Chung Trent, ngà i tiếp tục phi bác giáo thuyết của Luther. Khi nữ hoà ng Mary Tudor lên ngôi trị vì nÆ°á»›c Anh, ngà i cá» má»™t đặc sứ để tái láºp đức tin Công giáo. 222. MARCELLUS II (9 và 10-4-1555 - 1-5-1555) sinh tại Monte- pulciano. Ngà i là vị giáo hoà ng cuối cùng giữ lại tên thánh rá»a tá»™i. Ngà i ghi dấu ấn khắc khổ và cÆ°Æ¡ng trá»±c của mình trên giáo triá»u của ngà i. Ngà i quan tâm đặc biệt đến dân tá»™c Nga và Mông Cổ. 223. PAULUS IV (23 và 26-5-1555 - 18-8-1559) sinh tại Naples. Ngà i cổ vũõ việc chấn hÆ°ng đạo đức và chống lại lạc giáo Luther. Ngà i ra lệnh buá»™c ngÆ°á»i Do Thái sống trong những khu biệt cÆ°. 224. PIUS IV (25-12 và 6-1-1560 - 9-12-1565) sinh tại Milan. Ngà i tái nhóm Công đồng Chung Trent và đã kết thúc thà nh công. Ngà i xá tá»™i cho tất cả hối nhân. 225. Th. PIUS V (7 và 17-1-1566 - 1-5-1572) Sinh tại Bosco. Äể ngăn chặn sá»± bà nh trÆ°á»›ng của lạc giáo, ngà i cổ vÅ© ná»n văn hoá cho quần chúng. Ngà i phạt vạ tuyệt thông nữ hoà ng nÆ°á»›c Anh, Elizabeth. Ngà i là ngÆ°á»i gợi hứng cho chiến thắng của Kitô giáo chống lại quân Saracens ở Lepante. Ngà i ấn định việc sá» dụng Sách Lá»… Roma. 226. GREGORIUS XIII (13 và 25-5-1572 - 10-4-1585) sinh tại Bologna. Ngà i cho mở các chủng viện ở Vienna, Prague, Gratz và Nháºt Bản và cải cách lịch chung thế giá»›i. 227. SIXTUS V (24-4 và 1-5-1585 - 27-8-1590) sinh tại Grottammare. Ngà i thá»±c hiện rất nghiêm túc việc canh tân Giáo Há»™i, hoà n tất công trình mái vòm Äá»n Thánh Phêrô, Ä‘Ã i ká»· niệm tại quảng trÆ°á»ng Thánh Phêrô. 228. URBANUS VII (15-9-1590 - 27-9-1590) sinh tại Roma. Ngà i là ngÆ°á»i rất đức Ä‘á»™ và bác ái. Ngà i sắp đặt lại việc Ä‘iá»u hà nh Giáo Há»™i theo các sắc lệnh của Công đồng Trent. Ngà i qua Ä‘á»i vì bệnh sốt rét chỉ sau 13 ngà y trên ngai giáo hoà ng. 229. GREGORIUS XIV (5 và 8-12-1590 - 16-10-1591) sinh tại Cremona. Ngà i cho quyá»n được tị nạn trong các toà Khâm sứ Toà Thánh. 230. INNOCENS IX (29-10 và 3-11-1591 - 30-12-1591) sinh tại Bologna. Ngà i đã hạn chế phần nà o những háºu quả của tráºn dịch khủng khiếp và cuá»™c chiến chống các băng cÆ°á»›p cùng những phe nhóm ná»™i bá»™ khác nhau. 231. CLEMENS VIII (30-1 và 9-2-1592 - 3-3-1605) sinh tại Florence. Ngà i đã tái láºp hoà bình cho Pháp và Tây Ban Nha. 232. LEO XI (1 và 10-4-1605 - 27-4-1605) sinh tại Florence. Ngà i sống cuá»™c Ä‘á»i khổ hạnh, bình dân và quảng đại vá»›i má»i ngÆ°á»i. Ngà i bị bệnh và qua Ä‘á»i Ä‘ang khi tiến hà nh xây dá»±ng nhà thá» chÃnh toà giáo pháºn (Ä‘á»n thá» Thánh Joannes Lateranus). 233. PAULUS V (16 và 29-5-1605 - 28-1-1621) sinh tại Roma. Ngà i váºn Ä‘á»™ng các quốc gia văn minh can thiệp và ngăn chặn việc bách hại Kitô hữu ở Nháºt Bản và Trung Hoa, khuyến khÃch khoa Thiên văn há»c. 234. GREGORIUS XV (9 và 14-2-1621 - 8-7-1623) sinh tại Bologna. Trong thá»i nhiệm ngắn ngủi, ngà i khÃch lệ dân Ireland và quan tâm đến việc phục hồi Công giáo ở Pháp. Ngà i chú trá»ng đặc biệt việc truyá»n giáo và thiết láºp Thánh Bá»™ Truyá»n giáo để há»— trợ việc đó. 235. URBANUS VIII (6-8 và 29-9-1623 - 29-7-1644) sinh tại Florence. Ngà i thá»±c hiện công việc soạn sách Nghi Thức Giáo Hoà ng, các Giá» Kinh Phụng Vụ. Trong triá»u đại ngà i, Galileo Galilei đã bị kết án. 236. INNOCENS X (15-9 và 4-10-1644 - 7-1-1655) sinh tại Roma. Ngà i khuyên Sa hoà ng nÆ°á»›c Nga, Alexis I, giải phóng các nô lệ trong nÆ°á»›c. Ngà i không chịu ký hiệp Æ°á»›c Westphalia, vì rất nhiá»u thà nh phố bị đặt dÆ°á»›i quyá»n của những ngÆ°á»i Cải Cách. 237. ALEXANDER VII (7 và 18-4-1655 - 22-5-1667) sinh tại Siena. Ngà i cố gắng bằng má»i cách dùng quyá»n lá»±c, để ngăn chặn sá»± bà nh trÆ°á»›ng của giáo thuyết Tin Là nh, nhất là ở à và Anh. Ngà i quyết định trang hoà ng quảng trÆ°á»ng Äá»n thá» Thánh Phêrô bằng hà ng cá»™t Bernini và 2 Ä‘Ã i phun nÆ°á»›c. 238. CLEMENS IX (20 và 26-6-1667 - 9-12-1669) sinh tại Pistoia. Ngà i là m trung gian hoà giải giữa các nÆ°á»›c Pháp, Tây Ban Nha, Anh và Hà Lan, để Ä‘em lại hoà bình cho vùng Aquisgrana. Thá»i ngà i, Hà ng Cá»™t Bernini của Äá»n thá» Thánh Phêrô (284 cá»™t) được trang trà vá»›i 140 tượng thánh. 239. CLEMENS X (29-4 và 11-5-1670 - 22-7-1676) sinh tại Roma. Ngà i can thiệp và o việc bầu chá»n vua Ba Lan. Ngà i rất được yêu kÃnh vì có lòng xác tÃn và vì chiến thắng quân Thổ NhÄ© Kỳ trong tráºn Chaezim. 240. Cp. INNOCENS XI (21-9 và 4-10-1676 - 12-8-1689) sinh tại Como. Ngà i huá»· bá» quyá»n bất khả xâm phạm vá» mặt pháp lý và thói gia đình trị. Äể chống lại quân Thổ NhÄ© Kỳ, ngà i cầu viện vua Ba Lan, John Sobiesky, đã từng đánh thắng quân Thổ ở Vienne. Ngà i láºp lá»… kÃnh Thánh danh Äức Mẹ Maria. 241. ALEXANDER VIII (6 và 16-10-1689 - 1-2-1691) sinh ở Venice. Ngà i giúp vua Ba Lan và dân Venice chống lại quân Thổ NhÄ© Kỳ. 242. INNOCENS XII (12 và 15-7-1691 - 27-9-1700) sinh tại Naples. Ngà i quy định các linh mục phải mặc áo chùng hằng ngà y và tÄ©nh tâm theo định kỳ. 243. CLEMENS XI (23, 30-11 và 8-12-1700 - 19-3-1721) sinh tại Urbino. Là ngÆ°á»i há»c thức cao và say mê nghệ thuáºt, ngà i là m phong phú thêm cho thÆ° viện Vatican. 244. INNOCENS XIII (8 và 18-5-1721 - 7-3-1724) sinh tại Roma. Ngà i mạnh mẽ can thiệp để giúp đỡ và o Giáo há»™i Tây Ban Nha. Ngà i gá»i 100.000 triá»u thiên cho các hiệp sÄ© Malta, để khÃch lệ tinh thần, giúp há» chiến đấu chống quân Thổ NhÄ© Kỳ. 245. BENEDICTUS XIII (29-5 và 4-6-1724 - 21-2-1730) sinh tại Gravina di Pugli. Ngà i đã táºn tâm là m việc vì sứ mạng thiêng liêng của mình. Trong dịp Năm Thánh thứ 17 (1725), ngà i khánh thà nh công trình Trinità dei Monti tuyệt vá»i ở Roma. Ngà i tuyên phong cho Thánh Louis Gonzaga và Thánh Stanislaus, bổn mạng nÆ°á»›c Ba Lan. 246. CLEMENS XII (12 và 16-7-1730 - 6-2-1740) sinh tại Florence. Ngà i tránh can thiệp và o các cuá»™c chiến khác nhau nổ ra trong thá»i kỳ đó. Ngà i bãi bá» luáºt cấm chÆ¡i xổ số và phạt vạ tuyệt thông những ai có liên hệ vá»›i há»™i Tam Äiểm. 247. BENEDICTUS XIV (17 và 21-8-1740 - 3-5-1758) sinh tại Bologna. Cùng vá»›i Thánh Leonard, ngà i truyá»n bá lòng sùng má»™ “ÄÆ°á»ng Thánh Giáâ€. Ngà i tiếp nháºn công trình chân dung các giáo hoà ng trong Äá»n thá» Thánh Phaolô ở Roma. 248. CLEMENS XIII (6 và 16-7-1758 - 2-2-1769) sinh tại Venice. Ngà i phải đối phó vá»›i những vấn Ä‘á» do chủ nghÄ©a duy lý tạo ra. 249. CLEMENS XIV (19, 28-5 và 4-6-1769 - 22-9-1774) sinh tại San Arcangelo (Rimini). Ngà i cố gắng canh tân những mối quan hệ bình thÆ°á»ng vá»›i triá»u đình các nÆ°á»›c Công giáo. Ngà i sáng láºp Bảo tà ng Clementine. Ngà i đã sá»a đổi những quy tắc cho Kinh sÄ© há»™i Sixtine. 250. PIUS VI (15 và 22-2-1775 - 29-8-1799) sinh tại Cesena. Hoà ng đế Napoléon đánh chiếm Roma và bắt giữ giáo hoà ng. 251. PIUS VII (14 và 21-3-1800 - 20-8-1823) sinh tại Cesena. Äể hoà hoãn vá»›i Napoléon, ngà i ký hiệp Æ°á»›c cải thiện vị trà của Giáo há»™i tại Pháp. Ngà i Ä‘á»™i vÆ°Æ¡ng miện cho hoà ng đế Napoléon ở Paris, nhÆ°ng vá» sau ngà i phạt vạ tuyệt thông ông ta vì những bất đồng gay gắt. Ngà i sáng tạo quốc kỳ Toà Thánh. 252. LEO XII (28-9 và 5-10-1823 - 10-2-1829) sinh tại Genga, Spoleto. Ngà i tái phê chuẩn sá»± có mặt của dòng Tên và xoá sổ tác phẩm của Galileo khá»i danh mục sách cấm. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 20 (1825). Ngà i tái thiết Ä‘á»n thá» Thánh Phaolô đã bị hoả hoạn; nhiá»u bức bÃch hoạ tranh tượng giáo hoà ng đã bị hoả thiêu. 253. PIUS VIII (31-3 và 5-4-1829 - 30-11- 1830) sinh tại Cingoli. Thá»i gian nà y, ở Roma, các phong trà o chÃnh trị đòi thống nhất nÆ°á»›c à đang chiếm Æ°u thế. Ngà i là ngÆ°á»i cởi mở, có liên hệ vá»›i Sultan trong việc ủng há»™ Armenia. Ngà i khởi xÆ°á»›ng dịch vụ bÆ°u chÃnh của giáo triá»u Vatican. Ngà i tăng cÆ°á»ng hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo trên thế giá»›i. 254. GREGORIUS XVI (2 và 6-2-1831 - 1-6-1846) sinh tại Belluno. Ngà i dá»±a và o quyá»n lá»±c của khối Liên Minh Thánh (Ão, Phổ, Nga) để Ä‘iá»u hà nh giáo triá»u. Ngà i rút ngắn số tuổi pháp định từ 25 xuống 21. Ngà i thà nh láºp các viện Bảo Tà ng Ai Cáºp và Etruscan. 255. PIUS IX (16 và 21-6-1846 - 7-2-1878) sinh tại Senigallia. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 21 (1875), nhÆ°ng không mở các Cá»a Thánh. Ngà i công bố Æ n Bất Khả Ngá»™ của giáo hoà ng. 256. LEO XIII (20-2 và 3-3-1878 - 20-7-1903) tên là Joachim Pecci, sinh tại Carpineto. Ngà i công bố thông Ä‘iệp Rerum Novarum “Tân Sá»±â€. Ngà i là giáo hoà ng đầu tiên được lên phim. Ngà i cá» hà nh Năm Thánh thứ 22 (1900) và đá»n thá» Thánh Phêrô lần đầu tiên được chiếu sáng bằng các đèn Ä‘iện. 257. Th. PIUS X (4 và 9-8-1903 - 20-8-1914) tên là Giuseppe Sarto, sinh tại Riese. Ngà i chống đối thuyết Duy Tân, duyệt lại bản Thánh Kinh Vulgata, thà nh láºp há»c viện Thánh Kinh Giáo hoà ng và khÃch lệ các nhà chú giải Thánh Kinh qua thông Ä‘iệp Spiritus Paraclitus. Ngà i cho phép trẻ em được dá»… dà ng đến vá»›i bà tÃch Thánh Thể. Ngà i canh tân bá»™ Giáo luáºt, chăm l
|