Hội Thánh trong tình hiệp thông (1)
01.05.2008
.
HỘI THÃNH TRONG TÃŒNH HIỆP THÔNG
MỞ ÄẦU
Giáo Hội bao gồm hết thảy các Giáo hội Công giáo Roma, cùng với các
Giáo há»™i ChÃnh Thống “chị em†(x. ThÆ° của Äức Thánh Cha Phaolô VI gá»i
Thượng phụ Athenagoras, ngà y 25-7-1967), vì mối hiệp thông với nhau
không bao giỠbị cắt đứt hoà n toà n. Còn các giáo hội và cộng đoà n Kitô
tại phÆ°Æ¡ng Tây thì gìn giữ mối hiệp thông ở những mức Ä‘á»™ nhiá»u Ãt khác
nhau, tuỳ theo những yếu tố tông truyá»n cấu tạo nên các giáo há»™i vÃ
cộng đoà n ấy. Tuy nhiên, khi Thần Khà đoái thương hoà giải tất cả với
nhau, má»—i giáo há»™i có thể bảo toà n truyá»n thống cá biệt của mình trong
cùng má»™t niá»m hiệp thông chung.
Do đó, trong chương nà y, chúng tôi xin giới thiệu các giáo hội và các
cá»™ng Ä‘oà n Kitô vá»›i tất cả lòng yêu mến, kÃnh trá»ng vì tất cả cùng sống
chung trong má»™t niá»m hiệp thông đại kết. 1. Giáo huấn của Công đồng Chung Vatican II
Công đồng Vatican II, trong Sắc lệnh vá» các Giáo há»™i Công giáo Äông
PhÆ°Æ¡ng (Orientalium Ecclesiarum), tuyên bố nhiá»u Ä‘iểm liên quan đến di
sản, thể chế thượng phụ, các bà tÃch và việc phụng tá»± của các Giáo há»™i
Äông PhÆ°Æ¡ng. Những Giáo há»™i đáng kÃnh
Giáo há»™i Công giáo rất má»±c tôn trá»ng những quy chế, nghi lá»… phụng vụ,
truyá»n thống đạo giáo và quy luáºt của Ä‘á»i sống Kitô giáo nÆ¡i các Giáo
há»™i Công giáo Äông PhÆ°Æ¡ng. Tháºt váºy, truyá»n thống từ các tông đồ qua
các giáo phụ, vẫn sáng tá» nÆ¡i các giáo há»™i vốn nổi danh nhá» sá»± cổ kÃnh
đáng má»™ mến ấy. ChÃnh truyá»n thống nà y tạo nên phần di sản mạc khải của
Thiên Chúa và phần di sản nguyên tuyá»n của toà n thể Giáo Há»™i (Số 1).
Giáo hội Công giáo và Thánh thiện nà y là Nhiệm Thể Chúa Kitô bao gồm
các tÃn hữu là những ngÆ°á»i liên kết chặt chẽ vá»›i nhau trong Chúa Thánh
Thần nhá» có cùng má»™t đức tin, cùng lãnh nháºn các bà tÃch và cùng tuân
phục má»™t quyá»n cai trị duy nhất. Há» Ä‘oà n tụ thà nh những cá»™ng Ä‘oà n có
phẩm tráºt, tạo nên những giáo há»™i riêng biệt hay những nghi lá»…. Giáo
há»™i Công giáo muốn bảo toà n các truyá»n thống của từng giáo há»™i riêng
biệt hay các nghi lá»…. Äồng thá»i, Giáo Há»™i cÅ©ng muốn thÃch nghi nếp sống
của mình vá»›i các nhu cầu khác nhau theo thá»i gian và nÆ¡i chốn (Số 2).
Các giáo há»™i riêng biệt nà y, Äông PhÆ°Æ¡ng cÅ©ng nhÆ° Tây PhÆ°Æ¡ng, tuy có
phần khác nhau vá» các nghi lá»…, nhÆ° trong phụng vụ, giáo luáºt và di sản
tinh thần, nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u được đặt dÆ°á»›i quyá»n cai quản mục vụ của
Giáo hoà ng Roma, là đấng kế vị Thánh Phêrô theo ý Thiên Chúa trong
quyá»n tối cao trên toà n thể Giáo Há»™i. Do đó, xét theo phẩm giá, các
giáo há»™i Ä‘á»u ngang hà ng vá»›i nhau, để trên bình diện nghi lá»… không má»™t
giáo há»™i nà o trổi vượt trên giáo há»™i nà o (Số 3). Di sản Äông PhÆ°Æ¡ng
Tất cả và má»—i ngÆ°á»i Công giáo, cÅ©ng nhÆ° những ngÆ°á»i đã chịu phép Rá»a
trong bất cứ giáo há»™i hay cá»™ng Ä‘oà n không Công giáo nà o, khi trở vá»
hiệp thông trá»n vẹn vá»›i Giáo há»™i Công giáo, vẫn được phép duy trì vÃ
tôn trá»ng nghi lá»… riêng dù ở bất cứ nÆ¡i nà o và phải tuỳ sức tuân giữ
nghi lá»… ấy (Số 4). Các Giáo há»™i Äông PhÆ°Æ¡ng, cÅ©ng nhÆ° Tây PhÆ°Æ¡ng Ä‘á»u có
quyá»n lợi và bổn pháºn tuân theo những quy luáºt riêng của mình (Số 5).
Má»i tÃn hữu Äông PhÆ°Æ¡ng nên ý thức và xác tÃn rằng mình có thể và phải
luôn luôn tuân giữ các nghi thức phụng vụ hợp pháp và quy luáºt của nghi
lá»… mình, và không được thay đổi Ä‘iá»u chi nếu không vì lý do tiến bá»™
riêng thuá»™c phạm vi tổ chức (Số 6). Các thượng phụ Äông PhÆ°Æ¡ng
Thể chế thượng phụ đã được thịnh hà nh từ lâu Ä‘á»i trong Giáo Há»™i và đã
được các Công đồng Chung tiên khởi nhìn nháºn. Chiếu theo tên gá»i,
thượng phụ Äông PhÆ°Æ¡ng là vị giám mục có thẩm quyá»n trên các giám mục
khác (kể cả các tổng giám mục), trên các giáo sĩ và giáo dân trong địa
hạt hay thuá»™c lá»… chế mình chiếu theo luáºt định, nhÆ°ng vẫn tôn trá»ng
quyá»n tối cao của Giáo hoà ng Roma (Số 7). Các thượng phụ trong Giáo há»™i
Äông PhÆ°Æ¡ng, dù tiến chức trÆ°á»›c hay sau, tất cả Ä‘á»u bình đẳng trên
cương vị thượng phụ giáo chủ, và giữa các ngà i vẫn có ngôi thứ danh dự,
được minh định cách hợp pháp (Số 8). Theo truyá»n thống rất cổ kÃnh của
Giáo Há»™i, các thượng phụ Äông PhÆ°Æ¡ng phải được hưởng má»™t danh dá»± đặc
biệt vì các ngà i cai quản địa hạt mình nhÆ° những ngÆ°á»i cha và thủ lÄ©nh. 2. Các Giáo há»™i Công giáo Äông phÆ°Æ¡ng 2.1. Giá»›i thiệu Bắt
nguồn từ Palestine, Giáo Hội lan rộng đến các vùng khác trên thế giới,
trong đó có má»™t số nÆ¡i đã trở thà nh những trung tâm chủ yếu của Ä‘á»i
sống Kitô giáo với ảnh hưởng lớn lao trên các giáo hội địa phương thuộc
vùng của mình. Những trung tâm nà y đã phát triển thà nh các giáo khu
thượng phụ cổ xưa như Constantinople, Alexandria, Antioch, Jerusalem ở
phÃa Äông, và Roma ở phÃa Tây. Những nguồn gốc và việc thá»±c hà nh thể
chế thượng phụ của các Giáo há»™i Äông PhÆ°Æ¡ng vốn có từ trÆ°á»›c khi đế quốc
Roma phân thà nh hai và o năm 292: Äông (Byzantine) và Tây (Roma).
Các giáo há»™i khác vá»›i những truyá»n thống Ä‘á»™c đáo riêng biệt đã phát
triển vượt ra khá»i các biên giá»›i của đế quốc Roma ở Ba TÆ°, Armenia,
Syria, Ai Cáºp, Ethiopia và Ấn Äá»™. Giáo há»™i “Nestorian†ở Ba TÆ°, ngà y
nay gá»i là Giáo há»™i Assyrian của phÃa Äông, đã cắt đứt hiệp thông vá»›i
phần giáo há»™i còn lại sau Công đồng Ephesus (431) và không chấp nháºn
giáo huấn của Công đồng nà y. Các giáo há»™i “nhất tÃnh thuyết†Armenia,
Syria, Ai Cáºp, Ethiopia, Eritrea và Ấn Äá»™ (ngà y nay gá»i là các Giáo há»™i
ChÃnh Thống Äông PhÆ°Æ¡ng) đã không chấp nháºn các giáo huấn Kitô há»c của
Công đồng Chalcedon (451) và vì thế tách biệt khá»i Giáo Há»™i trong đế
quốc Roma.
Cuối cùng, tiếp theo sau những cuộc ra vạ tuyệt thông lẫn nhau và o năm
1054 giữa thượng phụ Constantinople và đặc sứ của giáo hoà ng, Giáo Hội
trong đế quốc đã phân chia thà nh hai phần, một phần trở thà nh Giáo hội
Công giáo ở phÃa Tây và phần kia trở thà nh Giáo há»™i ChÃnh Thống ở phÃa
Äông. Äây là má»™t cuá»™c xung Ä‘á»™t kéo dà i mà đỉnh cao của nó xảy ra và o
năm 1204 vá»›i cuá»™c chinh phạt Constantinople của Äạo Binh Thánh Giá La
Tinh.
Trong các thế kỷ tiếp theo sau, đã có những cố gắng để vượt qua những
sự chia rẽ nà y, đáng chú ý nhất là tại Công đồng Lyon II và o năm 1274
và Công đồng Ferrara-Florence năm 1438 - 1439. Nhưng cả hai nỗ lực đó
Ä‘á»u thất bại. Sau đó, Giáo há»™i Công giáo bắt đầu gá»i những nhà thừa sai
Ä‘i là m việc chung vá»›i các Kitô hữu Äông PhÆ°Æ¡ng ly khai, và má»™t số nhóm
trong các giáo há»™i ấy tá»± nguyện xin trở lại hiệp thông trá»n vẹn vá»›i
Giáo há»™i Roma. Do đó, bắt đầu thà nh hình các Giáo há»™i Công giáo Äông
Phương. Các giáo hội nà y vẫn giữ lại phần lớn các di sản vỠphụng vụ,
giáo luáºt, tu đức và thần há»c của những ngÆ°á»i anh em không Công giáo
của mình.
Giáo luáºt của các Giáo há»™i Äông PhÆ°Æ¡ng ngà y nay chia các giáo há»™i nà y
theo bốn phạm trù: thuộc thượng phụ, thuộc tổng giám mục niên trưởng,
thuá»™c tổng giám mục chÃnh toà và thuá»™c các giáo há»™i “theo quy chế
riêng†(suis generis) khác. 2.2. Thống kê (nguồn chÃnh: Niên Giám Toà Thánh)
Những thống kê sau đây được tổng hợp từ báo cáo cho các thẩm quyá»n của
các Giáo há»™i Công giáo Äông PhÆ°Æ¡ng mà thôi, không bao gồm những Giáo
há»™i Công giáo Äông PhÆ°Æ¡ng thuá»™c quyá»n các giám mục La Tinh. Má»™t và i con
số chỉ có tÃnh Æ°á»›c lượng. Các giáo há»™i được xếp nhóm theo các truyá»n
thống phụng vụ của mình. ALEXANDRIA
Thuá»™c truyá»n thống phụng vụ Ai Cáºp, nhất là truyá»n thống của giáo khu
thượng phụ Hy Lạp Alexandria cổ xÆ°a. Trong các tu viện ở sa mạc Ai Cáºp,
nghi lễ nà y phát triển một cách đặc biệt và cuối cùng trở thà nh nghi lễ
của Giáo há»™i ChÃnh Thống Coptic. Giáo khu thượng phụ Hy Lạp ở
Alexandria đã áp dụng nghi lễ Byzantine và o khoảng thế kỷ XII. Nghi lễ
Coptic, với nguồn gốc Alexandria của nó, đã lan rộng đến Ethiopia trong
thế ká»· IV, tại đây lá»… nghi nà y trải qua nhiá»u sá»a đổi quan trá»ng do ảnh
hưởng mạnh mẽ của Syria. Các Giáo hội Công giáo trong nhóm nà y là :
Giáo há»™i Công giáo Coptic (giáo khu thượng phụ): 6 giáo pháºn ở Ai Cáºp,
197.878 tÃn hữu. Các thừa sai Công giáo hiện diện kể từ thế ká»· XVII.
Chức thượng phụ được thiết láºp đầu tiên và o năm 1824 và được cách tân
và o năm 1895. Ngôn ngữ phụng vụ là ngôn ngữ Coptic và Ả Ráºp.
Giáo há»™i Công giáo Ethiopia (giáo khu tổng giám mục chÃnh toà ): 2 giáo
pháºn ở Ethiopia và 3 ở Eritrea, 201.549 tÃn hữu. Hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo
của Công giáo bắt đầu trong thế kỷ XIX, và cơ cấu giáo hội hiện nay đã
thà nh hình từ năm 1961. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Ge’ez và Amharic. ANTIOCHIA
Thuá»™c truyá»n thống phụng vụ Antiochia, má»™t trong những trung tâm lá»›n
của thế giá»›i Kitô giáo sÆ¡ khai, cÅ©ng được gá»i là Tây Syria. Ở Syria,
truyá»n thống nà y phát triển dÆ°á»›i ảnh hưởng mạnh mẽ của Jerusalem, nhất
là phụng vụ của Thánh Giacôbê, trở thà nh hình thức được dùng ngà y nay
bởi các Giáo há»™i ChÃnh Thống và Công giáo Syria ở Trung Äông và Ấn Äá»™.
Giáo há»™i theo Thánh Maron ở Li Băng (Lebanon) đã phát triển các truyá»n
thống phụng vụ riêng của mình dưới ảnh hưởng của cả lễ nghi Antiochia
lẫn Chaldea. Các giáo hội Công giáo thuộc nhóm nà y là :
Giáo há»™i Công giáo Syro-Malankara (giáo khu tổng giám mục chÃnh toà ): 4
giáo pháºn ở Ấn Äá»™, 446.220 tÃn hữu. Giáo há»™i nà y bắt đầu từ năm 1930,
khi 2 giám mục, 1 linh mục, 1 phó tế và 1 giáo dân của Giáo há»™i ChÃnh
Thống Malankara được nháºn và o mối hiệp thông hoà n toà n vá»›i Roma. Ngôn
ngữ phụng vụ là tiếng Malayalam.
Giáo há»™i Công giáo Maronite (giáo khu thượng phụ): 10 giáo pháºn ở Li
Băng, 3 ở Syria, 2 ở Hoa Kỳ. Ở đảo Cyprus (SÃp), Ai Cáºp, Argentina,
Brazil, Australia, Canada, Mexico má»—i nÆ¡i 1 giáo pháºn, cùng vá»›i những
giáo khu thượng phụ ở Jordan và Jerusalem, tất cả gồm 3.124.086 tÃn hữu.
Äược thà nh láºp bởi Thánh Maron và o thế ká»· IV, các tÃn hữu Maronite luôn
tá»± nháºn mình ở trong mối hiệp thông vá»›i Giáo há»™i Roma. Chức thượng phụ
đã bắt đầu từ thế kỷ VIII, và được củng cố bởi Giáo hoà ng Innocens III
và o năm 1216. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Ả Ráºp.
Giáo há»™i Công giáo Syria (giáo khu thượng phụ): 4 giáo pháºn ở Syria, 2
ở Iraq (Irắc). Ở Li Băng, Ai Cáºp, Bắc Mỹ má»—i nÆ¡i 1 giáo pháºn, cùng vá»›i
những giáo khu thượng phụ ở Thổ NhÄ© Kỳ, Iraq, Kuwait (Côoét); số tÃn
hữu là 137.166 ngÆ°á»i.
Hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo của Công giáo tại vùng các Giáo há»™i ChÃnh Thống
Syria bắt đầu từ thế kỷ XVII, và đã có một loạt các thượng phụ Công
giáo liên tục kể từ 1783. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Syri-Aramic và Ả
Ráºp. ARMENIA
Giáo há»™i Công giáo Armenia (giáo khu thượng phụ): 2 giáo pháºn ở Syria.
Ở Liban, Iran, Iraq, Ai Cáºp, Thổ NhÄ© Kỳ, Ukraine, Pháp, Argentina má»—i
nÆ¡i có 1 giáo pháºn, cùng vá»›i giáo pháºn tông toà cho Hoa Kỳ, và các hạt
tòng nhân ở Hy Lạp, Romania và Äông Âu (Armenia). Số tÃn hữu là 362.047.
Các thừa sai Công giáo đã là m việc tại các khu vực nà y kể từ thế kỷ
XIV, và má»™t giáo khu thượng phụ Công giáo đã được thiết láºp ở Libanon
và o năm 1742. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Armenia cổ. BYZANTINE
Thuá»™c truyá»n thống của các Giáo há»™i Công giáo Byzantine và ChÃnh Thống
Äông PhÆ°Æ¡ng, bắt nguồn từ giáo khu thượng phụ ChÃnh Thống
Constantinople (Byzantium). Hình thức hiện nay là một tổng hợp của các
yếu tố Palestine và Constantinople vốn là những yếu tố đã có mặt trong
các tu viện khoảng giữa thế ká»· IX và thế ká»· XIV. Äây là truyá»n thống
phụng vụ Äông PhÆ°Æ¡ng phổ biến rá»™ng rãi nhất. Các Giáo há»™i Công giáo
thuộc nhóm nà y có mặt ở:
Albania: 1 hạt giám quản tông toà ở phÃa nam Albania gồm 2.474 tÃn hữu.
Những nhóm rất nhá» các tÃn hữu ChÃnh Thống Albania trở thà nh Công giáo
và o năm 1628 và lần nữa và o năm 1900. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng
Albania.
Belarus: Không có hà ng giáo phẩm. Äa số các tÃn hữu ChÃnh Thống Belarus
trở thà nh Công giáo với cuộc hợp nhất và o năm 1595-1596, nhưng cuộc hợp
nhất nà y không tồn tại lâu. Những dấu hiệu phục hưng đã xảy ra kể từ
năm 1989-1990. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Belarus.
Giáo hội Công giáo Bulgaria: 1 giám hạt tông toà ở Bulgaria gồm 15.000
tÃn hữu. Giáo há»™i nà y bắt nguồn từ má»™t nhóm tÃn hữu ChÃnh Thống
Bulgaria trở lại Công giáo và o năm 1861. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng
Slavonic cổ.
Giám hạt Krizevci: 1 địa pháºn ở Croatia vá»›i số tÃn hữu là 48.775. Và o
năm 1611, lần đầu tiên má»™t giám mục được bổ nhiệm cho các tÃn hữu ChÃnh
Thống Serbia sống trong vùng Croatia Công giáo. Ngôn ngữ phụng vụ lÃ
tiếng Slavonic cổ và tiếng Croatia.
Giáo hội Công giáo Hy Lạp: Các giám hạt tông toà ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ
vá»›i 2.340 tÃn hữu. Các nhà thừa sai Công giáo ở Constantinople đã hình
thà nh má»™t nhóm nhá» những ngÆ°á»i Công giáo Byzantine ở đó và o giữa thế ká»·
XIX. Phần đông đã chuyển đến Hy Lạp và o tháºp niên 1920. Ngôn ngữ phụng
vụ là tiếng Hy Lạp.
Giáo há»™i Công giáo Hungary: 1 giáo pháºn và 1 giám hạt tông toà ở
Hungary, 278.000 tÃn hữu. Các tÃn hữu ở đây là háºu duệ của các nhóm
ChÃnh Thống ở Hungary trở thà nh Công giáo và o thế ká»· XVII và sau đó.
Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Hungary.
Giáo há»™i Công giáo Italo - Albania: 2 giáo pháºn và 1 Ä‘an viện tòng thổ
ở Italy, 61.563 tÃn hữu. Chủ yếu là háºu duệ của các tÃn hữu ChÃnh Thống
Albania chuyển đến miá»n Nam nÆ°á»›c à và Sicili và o thế ká»· XV và cuối cùng
trở thà nh Công giáo. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Hy Lạp và tiếng Ã.
Giáo há»™i Công giáo Hy Lạp Melkite (giáo khu thượng phụ): giáo pháºn ở
Syria, 7 ở Li Băng. Ở Jordan, Israel, Brazil, Hoa Kỳ, Canada, Mexico,
Australia má»—i nÆ¡i có 1 giáo pháºn, cùng vá»›i địa pháºn tông toà ở
Venezuela và các giáo khu thượng phụ ở Iraq và Kuwait. Tổng số tÃn hữu
là 1.251.300. Các thừa sai Công giáo bắt đầu là m việc trong các giáo
khu thượng phụ ChÃnh Thống Hy Lạp ở Antioch và o giữa thế ká»· XVII. Năm
1724, giáo khu nà y chia thà nh hai phần là Công giáo và ChÃnh Thống.
Những ngÆ°á»i Công giáo thÆ°á»ng được gá»i là Melkites. Ngôn ngữ phụng vụ lÃ
tiếng Hy Lạp và tiếng Ả Ráºp.
Giáo há»™i Công giáo Hy Lạp Romania (thuá»™c tổng giám mục chÃnh toà ): 5
giáo pháºn ở Romania và 1 ở Hoa Kỳ vá»›i số tÃn hữu là 1.390.610. Các tÃn
hữu ChÃnh Thống Romania ở Transylvania chÃnh thức Ä‘i và o trong mối hiệp
thông với Roma và o năm 1700. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Romania.
Nga: Không có hà ng giáo phẩm. 1 giám hạt tông toà được thiết láºp cho
nÆ°á»›c Nga và o năm 1917 và cho ngÆ°á»i Nga ở Trung Hoa và o năm 1928, nhÆ°ng
hiện nay cả hai Ä‘á»u không hoạt Ä‘á»™ng. Có 5 giáo xứ Ä‘ang tồn tại ở các
khu vá»±c ngÆ°á»i Nga lÆ°u vong.
Giáo há»™i Công giáo Ruthenian: Ở Ukraine có 1 giáo pháºn, Hoa Kỳ có 4
giáo pháºn, Cá»™ng Hoà Czech (Séc) có 1 giám hạt tông toà . Giáo há»™i nà y
bắt đầu vá»›i việc đón nháºn 63 linh mục ChÃnh Thống và o Giáo há»™i Công
giáo năm 1646. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Slavonic cổ và tiếng Anh. Số
tÃn hữu: 662.820.
Giáo há»™i Công giáo Slovakia: ở Slovakia có 1 giáo pháºn và 1 giám hạt
tông toà , ở Canada có 1 giáo pháºn. Số tÃn hữu là 221.044. Giáo há»™i nà y
cũng bắt nguồn từ cuộc hợp nhất năm 1646. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng
Slavonic cổ và Slovak.
Giáo há»™i Công giáo Ukraine - Hy Lạp: Ở Ukraine có 6 giáo pháºn và 1 giám
hạt thuá»™c tổng giám mục, Ba Lan có 2 giáo pháºn, Canada có 5 giáo pháºn,
Hoa Kỳ có 4 giáo pháºn. Ở Australia, Brazil, Achentina, má»—i nÆ¡i 1 giáo
pháºn. Ở Anh, Äức và Pháp có các giám hạt tông toà . Số tÃn hữu lÃ
5.159.633. Giáo hội nà y bắt nguồn từ cuộc hợp nhất năm 1595-1596 giữa
Tổng giáo pháºn ChÃnh Thống Kiev và Giáo há»™i Công giáo. Ngôn ngữ phụng
vụ là tiếng Slavonic cổ và tiếng Ukraine. CHALDEA
CÅ©ng gá»i là Äông Syria, đây là truyá»n thống phụng vụ của các Giáo há»™i
Công giáo Chaldea và Syro-Malabar cÅ©ng nhÆ° của Giáo há»™i Assyria phÃa
Äông. Phát xuất từ nghi lá»… cổ của Giáo há»™i Mesopotamia trong đế quốc Ba
Tư, nghi lễ nà y được cỠhà nh bằng ngôn ngữ địa phương Syria cổ. Các
Giáo há»™i Công giáo thuá»™c truyá»n thống nà y gồm:
Giáo há»™i Công giáo Chaldea (giáo khu thượng phụ): 10 giáo pháºn ở Iraq,
3 ở Iran. Ở Li Băng, Ai Cáºp, Syria, Thổ NhÄ© Kỳ, Hoa Kỳ má»—i nÆ¡i 1 giáo
pháºn. Số tÃn hữu là 322.266. Má»™t nhóm thà nh viên của Giáo há»™i Assyria
(Nestorian) phÃa Äông đã xin hợp nhất vá»›i Giáo há»™i Roma và o năm 1553.
Và o năm ấy, Giáo hoà ng Julius III đã tấn phong giám mục cho lãnh đạo
của há» và đặt vị ấy là m thượng phụ. Ngôn ngữ phụng vụ là tiếng Syria vÃ
Ả Ráºp.
Giáo hội Công giáo Syro-Malabar (thuộc tổng giám mục niên trưởng): 22
giáo pháºn ở Ấn Äá»™. Số tÃn hữu là 3.408.093. Bắt nguồn từ cá»™ng Ä‘oà n Kitô
hữu theo Thánh Tôma ở Ấn Äá»™, những ngÆ°á»i nà y đã trở thà nh Công giáo sau
cuá»™c xâm chiếm của ngÆ°á»i Bồ Äà o Nha. Năm 1993, giáo pháºn Ernakulam
Angamaly được nâng thà nh giáo khu của tổng giám mục niên trưởng. Ngôn
ngữ phụng vụ là tiếng Malayalam.
Chúng ta có thể ghi nháºn rằng trong nhiá»u thế ká»·, các Giáo há»™i Äông
Phương chỉ giới hạn trong những nhóm quốc tịch và ngôn ngữ tại một số
quốc gia Trung Äông, Äông Âu, à Châu và Phi Châu. Kể từ năm 1917, sau
khi Liên Bang Xô Viết được thà nh láºp, và sau Chiến tranh Thế giá»›i thứ
II, đã có những cuá»™c di cÆ° của nhiá»u Giáo há»™i Äông PhÆ°Æ¡ng ra khá»i quê
quán cÅ©. Những cuá»™c di cÆ° nà y, và nhiá»u cuá»™c di cÆ° tá»± nguyện khác, đã
khiến cho các Giáo há»™i Äông PhÆ°Æ¡ng lan rá»™ng đến nhiá»u quốc gia khác
trên thế giới.
Thuá»™c truyá»n thống phụng vụ của các Giáo há»™i Công giáo và Tông truyá»n
Armenia. Phụng vụ nà y có những yếu tố của lá»… nghi Syria, Jerusalem vÃ
Byzantine. Từ thế kỷ V đến thế kỷ VII, đã có những ảnh hưởng mạnh mẽ từ
Syria và Jerusalem. VỠsau, còn có thêm những áp dụng khác nữa của lễ
nghi Byzantine, và và o thá»i Trung Cổ, các yếu tố của truyá»n thống La
Tinh được thêm và o.
| Trang tiếp >>
Louis Nguyễn Phúc Kim
|