Anh chị em thân mến,
Một lần nữa Mùa
Chay cho chúng ta cÆ¡ há»™i suy tÆ° vá» Ä‘iá»u cốt yếu của Ä‘á»i sống Kitô hữu là đức
bác ái. Äây là thá»i gian thuáºn tiện để, nhá» Lá»i Chúa và các bà tÃch trợ giúp,
chúng ta đổi mới hà nh trình đức tin, trên bình diện cá nhân cũng như cộng đoà n.
Hà nh trình nà y được ghi dấu bằng kinh nguyện và chia sẻ, bằng thinh lặng vÃ
chay tịnh, trong khi chỠđợi niá»m vui Phục Sinh.
Năm nay, tôi
muốn Ä‘á» nghị má»™t và i suy tÆ° dÆ°á»›i ánh sáng má»™t bản văn Kinh Thánh ngắn trÃch
trong ThÆ° gá»i tÃn hữu Do Thái: “Chúng
ta hãy quan tâm đến nhau để khÃch lệ nhau sống bác ái và là m việc là nhâ€. Câu
nà y nằm trong Ä‘oạn văn được tác giả Sách thánh dùng để khuyến khÃch tÃn thác
và o Chúa Giêsu Kitô là vị Thượng Tế, Äấng đã Ä‘em lại
cho chúng ta Æ¡n tha thứ và mở ra con Ä‘Æ°á»ng đến vá»›i Thiên Chúa. Việc đón
nháºn Chúa Kitô sẽ sinh hoa trái là má»™t Ä‘á»i sống theo ba nhân đức đối thần, đó
là : đến cùng Chúa “với lòng chân thà nh và đức
tin trá»n vẹn†(c.22), vững và ng “tuyên xÆ°ng niá»m hy vá»ng†(c.23) và chuyên chăm thá»±c thi “đức bác ái và các việc là nh†(c.24) cùng vá»›i anh em mình. Tác giả Sách
thánh cÅ©ng khẳng định rằng để nâng đỡ lối sống theo Tin Mừng nà y, Ä‘iá»u quan
trá»ng là tham dá»± phụng vụ và cầu nguyện chung, hÆ°á»›ng đến mục tiêu cánh chung lÃ
hiệp thông trá»n vẹn vá»›i Thiên Chúa (c.25). Ở đây tôi muốn suy tÆ° vá» câu 24, câu
nà y Ä‘Æ°a ra má»™t giáo huấn ngắn gá»n, quý giá và luôn thá»i sá»± vá» ba khÃa cạnh của
Ä‘á»i sống Kitô hữu: đó là quan tâm đến tha nhân, nâng đỡ nhau và sá»± nên thánh của bản thân.
1.
“Chúng ta hãy quan tâmâ€: trách nhiệm đối vá»›i anh chị em mình
Yếu tố đầu tiên
là lá»i má»i gá»i “hãy quan tâmâ€. Äá»™ng từ Hy lạp dùng ở đây là katanoein, có nghÄ©a là quan sát tỉ mỉ,
chăm chú, theo dõi kỹ lưỡng, kiểm tra Ä‘iá»u gì. Chúng ta gặp Ä‘á»™ng từ nà y trong
Tin Mừng, khi Chúa Giêsu má»i gá»i các môn đệ hãy “quan sát†chim trá»i, tuy chúng
chẳng lo lắng gì, nhưng vẫn được Chúa Quan Phòng ân cần chăm sóc (x. Lc 12,24),
và hãy “nháºn ra†cái xà trong mắt mình trÆ°á»›c khi nhìn thấy cá»ng rÆ¡m trong mắt
của ngÆ°á»i anh em (x. Lc 6,41). Chúng ta cÅ©ng thấy Ä‘á»™ng từ nà y trong má»™t Ä‘oạn
khác của ThÆ° gá»i tÃn hữu Do Thái, nhÆ°
lá»i má»i gá»i hãy “ngắm nhìn Chúa Giêsu†(3,1), là Tông đồ và là Thượng tế của niá»m tin của chúng ta. Vì thế, Ä‘á»™ng từ mở đầu lá»i nhắn
nhủ nà y má»i gá»i hãy chăm chú nhìn ngÆ°á»i khác, trÆ°á»›c tiên là nhìn Chúa
Giêsu, rồi quan tâm đến nhau, chứ đừng tá» ra nhÆ° ngÆ°á»i xa lạ, dá»ng dÆ°ng vá» số
pháºn anh chị em mình. Tuy nhiên, chúng ta thÆ°á»ng sống
ngược lại: dá»ng dÆ°ng và thá» Æ¡, những thái Ä‘á»™ vốn phát sinh từ tÃnh Ãch ká»· nhÆ°ng
lại Ä‘á»™i lốt “tôn trá»ng sá»± riêng tÆ° của ngÆ°á»i khácâ€.
Ngà y nay cũng
váºy, lá»i Chúa kêu gá»i má»i ngÆ°á»i chúng ta quan tâm đến nhau. Ngà y nay Chúa cÅ©ng
đòi chúng ta phải là những “ngÆ°á»i trông coi†anh chị em mình (x. St 4,9), xây
dá»±ng những tÆ°Æ¡ng quan ân cần đối vá»›i nhau, quan tâm đến hạnh phúc và hạnh phúc trá»n
vẹn của tha nhân.
Yêu thÆ°Æ¡ng nhau là má»™t Ä‘iá»u răn trá»ng đại, đòi há»i chúng
ta ý thức trách nhiệm đối vá»›i những ngÆ°á»i –cÅ©ng nhÆ° chúng ta– là thụ tạo và lÃ
con Thiên Chúa. Má»™t khi là anh chị em vá»›i nhau trong tÆ° cách nhân loại, vÃ
nhiá»u khi cả trong đức tin, chúng ta phải nháºn ra tha nhân thá»±c sá»± là má»™t cái tôi khác của mình, được Chúa rất má»±c
yêu thương. Nếu chúng ta vun trồng cái nhìn nà y –xem tha nhân như anh chị em
mình–, thì tình liên Ä‘á»›i, sá»± công chÃnh cÅ©ng nhÆ° lòng khoan dung và thÆ°Æ¡ng xót
sẽ tự nhiên trà o dâng nơi tâm hồn chúng ta. Vị Tôi Tớ Chúa Phaolô VI đã khẳng
định rằng thế giới ngà y nay đau khổ chủ yếu là vì thiếu tình huynh đệ: “Xã hội
con ngÆ°á»i Ä‘ang bệnh nặng. Nguyên do không phải vì tà i nguyên cạn kiệt hoặc vì
má»™t số ngÆ°á»i nắm Ä‘á»™c quyá»n thao túng, cho bằng vì thiếu tình huynh đệ giữa con
ngÆ°á»i vá»›i nhau và giữa các dân tá»™c vá»›i nhau†(Thông Ä‘iệp “Phát triển các dân tá»™câ€, số 66).
Quan tâm đến ngÆ°á»i khác hà m ý
muốn Ä‘iá»u thiện hảo cho há» vá» má»i phÆ°Æ¡ng diện: thể lý, luân lý và tinh thần.
Ná»n văn hóa hiện đại dÆ°á»ng nhÆ° đã đánh mất ý thức vá» thiện và ác, Ä‘ang khi cần
phải mạnh mẽ lặp lại rằng Ä‘iá»u thiện vẫn hiện diện và sẽ thắng vì Thiên Chúa lÃ
“Äấng tốt là nh và là m Ä‘iá»u thiện†(Tv 119,68). Là m
Ä‘iá»u thiện là biết khÆ¡i lên, bảo vệ và thăng tiến sá»± sống, tình huynh đệ
và hiệp thông. Như thế trách nhiệm đối với tha nhân có nghĩa là muốn và là m
Ä‘iá»u thiện hảo cho há», mong Æ°á»›c há» cÅ©ng sẵn sà ng đón nháºn Ä‘iá»u thiện và những
đòi há»i của Ä‘iá»u thiện. Quan tâm đến tha nhân có nghÄ©a là ý thức được những nhu
cầu của há». Kinh Thánh cảnh giác vá» mối nguy cÆ¡ con tim chúng ta có thể trở nên
chai cứng vì má»™t thứ “hôn mê tinh thầnâ€, là m
chúng ta tê liệt trÆ°á»›c những Ä‘au khổ của tha nhân. Thánh Luca thuáºt lại hai dụ
ngôn Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra để là m và dụ. Trong dụ ngôn ngÆ°á»i Samaritanô tốt bụng,
vị tÆ° tế và thầy Lêvi “đi tránh qua má»™t bênâ€, dá»ng dÆ°ng đối vá»›i ngÆ°á»i bị cÆ°á»›p
bóc lá»™t và đánh Ä‘áºp (x. Lc 10,30-32). Trong dụ ngôn ngÆ°á»i phú há»™ và Lazarô,
ngÆ°á»i phú há»™ chẳng há» quan tâm đến Lazarô nghèo khó Ä‘ang đói gần chết ngay
trÆ°á»›c cá»a nhà mình (x. Lc 16,19). Cả hai dụ ngôn Ä‘á»u cho thấy Ä‘iá»u trái ngược
vá»›i sá»± “quan tâmâ€, vá»›i cái nhìn yêu thÆ°Æ¡ng và cảm thông. Äiá»u gì ngăn cản cái
nhìn nhân đạo và yêu thÆ°Æ¡ng ấy đối vá»›i anh chị em chúng ta? ThÆ°á»ng thì đó là sá»± già u có váºt chất
và cuộc sống thừa mứa, nhưng cũng có
thể là khuynh hÆ°á»›ng đặt tÆ° lợi và những báºn tâm của mình lên trên hết. Không
bao giá» chúng ta được phép không biết “tá» lòng thÆ°Æ¡ng xót†ngÆ°á»i Ä‘au khổ. Không
bao giá» chúng ta được để cho con tim mình bị những quyá»n lợi và những mối báºn
tâm của mình phủ lấp đến Ä‘á»™ không nghe được tiếng kêu của ngÆ°á»i nghèo. Tâm hồn
khiêm tốn và kinh nghiệm bản thân vỠđau khổ sẽ có thể thức tỉnh nơi chúng ta ý
thức vá» sá»± thÆ°Æ¡ng xót và cảm thông. “NgÆ°á»i công chÃnh quan tâm đến quyá»n lợi kẻ
nghèo, Ä‘iá»u đó, ác nhân sao hiểu nổi!†(Cn 29,7). NhÆ° thế ta hiểu được mối phúc
của “những ngÆ°á»i khóc lóc†(Mt 5,5), vì quả thá»±c há» là những ngÆ°á»i có cái nhìn
vượt ra khá»i chÃnh mình để cảm thông ná»—i Ä‘au của tha nhân. Äến vá»›i tha nhân vÃ
mở rộng con tim cho nhu cầu của hỠsẽ trở thà nh cơ hội để được cứu độ và hưởng
phúc tháºt.
“Quan tâm đến
nhau†cÅ©ng bao hà m việc quan tâm đến thiện Ãch thiêng liêng của nhau. Ở đây,
tôi muốn lÆ°u ý má»™t khÃa cạnh của Ä‘á»i sống Kitô giáo mà tôi cho rằng đã bị lãng
quên: đó là sá»± sá»a lá»—i huynh đệ nhắm đến
Æ¡n cứu rá»—i Ä‘á»i Ä‘á»i. Nói chung ngà y nay chúng ta rất nhạy cảm vá»›i khái niệm
vá» từ thiện và quan tâm đến hạnh phúc vá» thân xác và váºt chất của tha nhân,
nhưng lại hầu như hoà n toà n im lặng vỠtrách nhiệm tinh thần đối với anh chị em
mình. Thái độ ấy không có trong Giáo Hội sơ khai và trong các cộng đoà n thực sự
trưởng thà nh vỠđức tin; các cá»™ng Ä‘oà n ấy không chỉ quan tâm đến sức khá»e thể
xác của anh chị em mình, mà cả sức khá»e tâm hồn và váºn mệnh tối háºu của há» nữa.
Kinh Thánh dạy chúng ta: “Hãy khiển trách ngÆ°á»i khôn ngoan thì há» sẽ yêu mến
con. Hãy khuyên bảo ngÆ°á»i khôn ngoan để há» cà ng khôn ngoan hÆ¡n; hãy dạy dá»—
ngÆ°á»i công chÃnh để há» hiểu biết thêm†(Cn 9,8tt). ChÃnh Chúa Kitô dạy chúng ta
phải khiển trách ngÆ°á»i anh em Ä‘ang phạm tá»™i (x. Mt 18,15). Äá»™ng từ dùng cho sá»±
sá»a lá»—i huynh đệ - elenchein - cÅ©ng
là động từ chỉ sứ vụ ngôn sứ của các Kitô hữu, tố cáo má»™t thế hệ chiá»u theo
Ä‘iá»u ác (x. Ep 5,11). Truyá»n thống của Giáo Há»™i đã kể việc “răn bảo kẻ có tá»™iâ€
là má»™t trong những việc bác ái vá» phần linh hồn. Äiá»u quan trá»ng là phải khôi
phục chiá»u kÃch nà y của đức bác ái Kitô giáo. Không được im lặng trÆ°á»›c sá»± ác. Ở
đây tôi nghÄ© đến những Kitô hữu, vì nể nang ngÆ°á»i khác hay chỉ vì muốn yên
thân, há» lại chiá»u theo não trạng phổ biến,
thay vì phải cảnh giác anh chị em mình vỠnhững lối suy nghĩ và hà nh động trái
ngược vá»›i sá»± tháºt và không theo con Ä‘Æ°á»ng sá»± thiện. NhÆ°ng
nếu phải lên tiếng khiển trách, thì ngÆ°á»i Kitô hữu không há» bị thúc đẩy bởi
tinh thần kết án hoặc tố cáo, mà luôn được tình yêu và lòng từ bi thôi thúc,
phát xuất từ mối quan tâm thá»±c sá»± đối vá»›i thiện Ãch của ngÆ°á»i khác. Thánh tông
đồ Phaolô nói: “Nếu ai trong anh em bị bắt gặp phạm lỗi, thì anh em là những
ngÆ°á»i có Thánh Thần hãy lấy tinh thần dịu dà ng mà sá»a chữa ngÆ°á»i ấy; và anh em
hãy coi chừng đừng để mình cÅ©ng bị cám dá»— nhÆ° váºy†(Gl 6,1). Trong má»™t thế giá»›i mang Ä‘áºm ảnh hưởng của chủ nghÄ©a cá
nhân, cần phải tái khám phá tầm quan trá»ng của sá»± sá»a lá»—i huynh đệ, để
cùng nhau nên thánh. Kinh Thánh nói rằng ngay cả “ngÆ°á»i công chÃnh cÅ©ng sa ngã
7 lần†(Cn 24,16); mà tất cả chúng ta Ä‘á»u là ngÆ°á»i yếu Ä‘uối và thiếu sót (x. 1
Ga 1,8). Vì thế, tháºt là rất hữu Ãch khi chúng ta giúp đỡ ngÆ°á»i khác và để
ngÆ°á»i khác giúp đỡ mình ngõ hầu biết được sá»± thá»±c vá» bản thân mình, cải tiến
cuá»™c sống và bÆ°á»›c Ä‘i ngay thẳng hÆ¡n theo Ä‘Æ°á»ng lối Chúa. Chúng ta luôn cần đến
ánh mắt nhìn yêu thÆ°Æ¡ng và sá»a dạy, nháºn biết và thấu hiểu, phân định và tha
thứ (x. Lc 22,61), nhÆ° Chúa đã và đang là m vá»›i má»—i ngÆ°á»i chúng ta.
2.
“Quan tâm đến nhauâ€: Æ¡n huệ há»— tÆ°Æ¡ng
Việc “trông
coi†tha nhân tÆ°Æ¡ng phản vá»›i não trạng chỉ thu hẹp cuá»™c sống và o chiá»u kÃch
trần thế mà không nhìn cuộc sống ấy trong viễn tượng cánh chung và lại chấp
nháºn bất kỳ chá»n lá»±a luân lý nà o nhân danh tá»± do cá nhân. Má»™t xã há»™i nhÆ° xã há»™i
của chúng ta có thể trở nên đui mù trước những đau khổ thân xác cũng như những
đòi há»i của cuá»™c sống vá» tinh thần và luân lý. NhÆ°ng cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu không
được sống nhÆ° váºy! Thánh tông đồ Phaolô khuyên chúng
ta theo Ä‘uổi “con Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°a đến bình an và xây dá»±ng lẫn nhau†(Rm 14,19), vì
lợi Ãch cho tha nhân, “để nâng đỡ nhau†(15,2), và không phải tìm Ä‘iá»u lợi cho
riêng mình, nhÆ°ng “cho nhiá»u ngÆ°á»i khác, để há» cÅ©ng được cứu độ†(1 Cr 10,33).
Việc sá»a lá»—i và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái nhÆ° thế
phải là lối sống của cộng đoà n Kitô hữu.
Các môn đệ của
Chúa, được kết hiệp với Chúa Kitô nhỠThánh Thể, sống trong tình bằng hữu liên
kết há» vá»›i nhau nhÆ° những chi thể của má»™t thân thể. Äiá»u nà y có nghÄ©a là tha
nhân thuá»™c vá» tôi; và cuá»™c sống, phần rá»—i của há» có liên quan tá»›i cuá»™c sống vÃ
phần rỗi của tôi. Ở đây chúng ta chạm đến một yếu tố sâu xa của sự hiệp thông:
cuá»™c sống của chúng ta có liên quan tá»›i cuá»™c sống của ngÆ°á»i khác, cả trong Ä‘iá»u
tốt cÅ©ng nhÆ° Ä‘iá»u xấu. Tá»™i lá»—i và hà nh vi yêu thÆ°Æ¡ng Ä‘á»u mang chiá»u kÃch xã
hội. Trong Giáo Hội là Nhiệm thể của Chúa Kitô có sự hỗ tương ấy: cộng đoà n
không ngừng thống hối và cầu xin ơn tha thứ vì những tội lỗi của các thà nh
viên, nhưng cũng luôn vui mừng vì các mẫu gương nhân đức và bác ái giữa cộng
Ä‘oà n. Thánh Phaolô nói: “Các chi thể Ä‘á»u chăm sóc cho nhau†(1 Cr 12,25), vì
chúng ta là một thân thể. Thực thi bác ái đối với anh em, biểu lộ qua việc bố
thà –một thực hà nh tiêu biểu trong mùa Chay, cùng với kinh nguyện và chay tịnh–
bắt nguồn từ thực tế cùng thuộc vỠmột thân thể ấy.
Khi quan tâm cụ thể đến những ngÆ°á»i nghèo khổ
nhất, các Kitô hữu có thể cho thấy mình đang thuộc vỠmột thân thể duy nhất là Giáo
Há»™i. Quan tâm đến nhau tức là nhìn nháºn Ä‘iá»u thiện
hảo mà Chúa là m nơi tha nhân và cùng với hỠcảm tạ Thiên Chúa Toà n năng nhân
háºu vì những kỳ công ân phúc mà NgÆ°á»i không ngừng thá»±c hiện nÆ¡i con cái mình.
Khi ngÆ°á»i Kitô hữu nháºn ra Chúa Thánh Thần hoạt Ä‘á»™ng nÆ¡i tha nhân, thì há» không
thể không vui mừng và tôn vinh Chúa Cha trên trá»i (x. Mt 5,16).
3.
“Äể khÃch lệ nhau sống bác ái và là m việc là nhâ€: cùng nhau tiến bÆ°á»›c trên Ä‘Æ°á»ng
nên thánh
Những lá»i nà y
của ThÆ° gá»i tÃn hữu Do Thái (10,24)
thúc đẩy chúng ta suy tÆ° vá» Æ¡n gá»i nên thánh dà nh cho má»i ngÆ°á»i, vá» cuá»™c hà nh
trình liên lỉ trong Ä‘á»i sống thiêng liêng, khao khát những ân sủng lá»›n lao vÃ
má»™t đức bác ái còn cao cả và đem lại hoa trái nhiá»u hÆ¡n (x. 1 Cr 12,31–13,13).
Sự quan tâm đến nhau phải thúc đẩy chúng ta tiến đến một tình yêu ngà y cà ng hữu
hiệu, tình yêu ấy “như ánh bình minh, rực rỡ huy hoà ng đến
khi ngà y tỠrạng†(Cn 4,18), cho chúng ta sống mỗi ngà y như thể được
tham dá»± trÆ°á»›c và o ngà y bất diệt Ä‘ang chỠđợi chúng ta trong Thiên Chúa. Thá»i
gian được ban cho chúng ta trong cuá»™c sống nà y tháºt là quý giá để chúng ta phân
định và chu toà n các việc là nh trong tình yêu Thiên Chúa. NhÆ° thế chÃnh Giáo
Há»™i không ngừng tăng triển để đạt tá»›i tầm vóc trưởng thà nh trá»n vẹn của Chúa
Kitô (x. Ep 4,13). Việc chúng ta khuyên bảo và khÃch lệ nhau đạt tá»›i đức ái vẹn toà n và chu toà n các việc là nh nằm trong viá»…n ảnh tăng
trưởng năng động ấy.
Tiếc thay vẫn
luôn có cám dỗ sống nhạt nhẽo, bóp nghẹt Thánh Thần, từ chối đầu tư những nén
bạc chúng ta được giao để sinh lợi cho bản thân và cho tha nhân (x. Mt
25,25tt). Tất cả chúng ta Ä‘á»u nháºn được những kho tà ng tinh thần hay váºt chất
để chu toà n kế hoạch của Thiên Chúa hầu mÆ°u Ãch cho Giáo Há»™i và để cứu rá»—i bản
thân chúng ta (x. Lc 12,21b; 1 Tm 6,18). Các báºc thầy vá» tu đức nhắc nhá»› chúng
ta rằng trong Ä‘á»i sống đức tin ai không tiến sẽ thụt lùi. Anh chị em thân mến,
chúng ta hãy đón nháºn lá»i má»i gá»i ấy –mà ngà y nay cà ng hợp thá»i hÆ¡n bao giá»
hết–, đó là hÆ°á»›ng đến “mức Ä‘á»™ cao trong Ä‘á»i sống Kitô hữu†(Tông thÆ° Ngà n Năm má»›i Ä‘ang đến, số 31). Khi khôn ngoan nhìn nháºn và tuyên phong má»™t số Kitô hữu gÆ°Æ¡ng mẫu là Chân phÆ°á»›c vÃ
là Thánh, Giáo Hội cũng nhằm khơi lên ước muốn noi gương nhân đức của các ngà i. Thánh
Phaolô khuyến khÃch chúng ta “hãy thi Ä‘ua kÃnh trá»ng nhau†(Rm 12,10).
Trong một thế
giá»›i đòi há»i các Kitô hữu đổi má»›i chứng tá vá» tình yêu thÆ°Æ¡ng và lòng trung
thà nh vá»›i Chúa, mong sao má»i ngÆ°á»i chúng ta cảm thấy nhu cầu cấp bách phải cùng nhau thi
Ä‘ua thá»±c hà nh bác ái, phục vụ và các việc là nh (x. Dt 6,10). Lá»i kêu gá»i
nà y đặc biệt thôi thúc trong thá»i gian thánh chuẩn bị mừng lá»… Phục Sinh. Cùng
vá»›i lá»i cầu chúc má»™t Mùa Chay thánh thiện và sinh hoa kết quả, tôi phó thác tất
cả anh chị em cho lá»i chuyển cầu của Äức Trinh Nữ Maria và thân ái ban Phép
Là nh Tòa Thánh cho anh chị em.
Vatican ngà y 3 tháng 11 năm 2011
Bênêđictô XVI, Giáo Hoà ng