Sứ Ä‘iệp của Äức Thánh Cha Phanxicô nhân Ngà y Thế giá»›i Di dân và ngÆ°á»i Tị nạn 2017
15.01.2017
“Các trẻ em nháºp cÆ°, những ngÆ°á»i dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng và không có tiếng nóiâ€
Sứ Ä‘iệp của Äức
Thánh Cha Phanxicô
nhân Ngà y Thế giá»›i Di dân và ngÆ°á»i Tị nạn 2017
(15
tháng Giêng năm 2017)
“Các
trẻ em nháºp cÆ°, những ngÆ°á»i dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng và không có tiếng nóiâ€
Anh chị em thân mến, “Ai tiếp đón một
em nhá» nhÆ° em nà y vì danh Thầy, là tiếp đón chÃnh Thầy; và ai tiếp đón Thầy,
thì không phải là tiếp đón Thầy, nhÆ°ng là tiếp đón Äấng đã sai Thầy†(Mc 9,37;
x Mt 18,5; Lc 9,48; Ga 13,20). Vá»›i những lá»i nà y, các tác giả Tin mừng nhắc nhở
cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu lá»i dạy của Chúa Giêsu, lá»i vừa soi sáng vừa có tÃnh thách đố.
Câu nà y vạch ra con Ä‘Æ°á»ng chắc chắn dẫn ta đến vá»›i Thiên Chúa, con Ä‘Æ°á»ng ấy bắt
đầu từ việc nhá» nhất, và nhỠân sủng của Äấng Cứu chuá»™c chúng ta, sẽ trở thà nh
hà nh Ä‘á»™ng đón tiếp ngÆ°á»i khác. Tiếp đón là má»™t Ä‘iá»u kiện cần thiết là m cho hà nh
trình ấy trở thà nh má»™t thá»±c tại cụ thể: Thiên Chúa đã trở thà nh má»™t con ngÆ°á»i
giữa chúng ta. NÆ¡i Äức Giêsu Thiên Chúa đã trở nên má»™t em nhá», và đức tin mở ra
vá»›i Thiên Chúa, là điá»u nuôi dưỡng niá»m cáºy trông, được thể hiện nÆ¡i sá»± yêu
thÃch gần gÅ©i những ngÆ°á»i nhá» nhất và yếu Ä‘uối nhất. Äức mến, đức tin và đức cáºy
Ä‘á»u hiện diện cách tÃch cá»±c nÆ¡i những việc là m thÆ°Æ¡ng xót, phần hồn cÅ©ng nhÆ° phần
xác, nhÆ° chúng ta đã tái khám phá trong Năm Thánh ngoại thÆ°á»ng nà y.
Nhưng các tác giả
Tin mừng cÅ©ng suy tÆ° vá» trách nhiệm của ngÆ°á»i hà nh Ä‘á»™ng nghịch vá»›i lòng thÆ°Æ¡ng
xót: “Ai là m cớ cho một trong những kẻ
bé má»n Ä‘ang tin Thầy đây phải sa ngã, thì thà treo cối đá lá»›n và o cổ nó mà xô
cho chìm xuống đáy biển còn hơn.†(Mt 18,6; x. Mc 9,42; x. Lc 17,2). Là m sao chúng
ta lại không biết đến lá»i cảnh báo nghiêm khắc nà y khi thấy những kẻ vô lÆ°Æ¡ng
tâm Ä‘ang khai thác ngÆ°á»i khác? Những hà nh Ä‘á»™ng khai thác ấy là m hại các bé trai
và bé gái, chúng bị đưa và o động mại dâm hoặc và o vũng lầy của khiêu dâm; trở
thà nh lao Ä‘á»™ng hay binh lÃnh trẻ em nô lệ; bị đẩy và o việc buôn bán ma túy vÃ
các loại tá»™i phạm khác; các em buá»™c phải trốn chạy khá»i cuá»™c xung Ä‘á»™t và khủng
bố, vá»›i nguy cÆ¡ bị cô láºp và bị bá» rÆ¡i.
Vì thế, nhân
Ngà y Thế giá»›i ngÆ°á»i Di dân và ngÆ°á»i Tị nạn hằng năm, tôi thấy cần phải lÆ°u ý đến
thực tế của các trẻ em di dân, đặc biệt là những em đang sống một mình. Tôi xin
má»i ngÆ°á»i hãy chăm sóc những ngÆ°á»i trẻ, các em không thể tá»± bảo vệ mình theo 3
lẽ nà y: chúng là những trẻ nhá», là ngÆ°á»i ngoại kiá»u và không có phÆ°Æ¡ng tiện tá»±
bảo vệ mình. Xin má»i ngÆ°á»i hãy giúp đỡ những ai, vì nhiá»u lý do khác nhau, buá»™c
phải sống xa quê và xa lìa gia đình của há».
Vấn đỠdi dân hiện
nay không phải là một hiện tượng giới hạn trong một số khu vực của hà nh tinh
nà y. Nó ảnh hưởng đến tất cả các châu lục và đang trở thà nh một thảm trạng ở tầm
mức toà n cầu. Thảm trạng nà y không chỉ liên quan đến những ngÆ°á»i Ä‘ang Ä‘i tìm má»™t
công việc xứng đáng hoặc Ä‘iá»u kiện sống tốt hÆ¡n, mà còn đến cả những ngÆ°á»i –nam
cÅ©ng nhÆ° nữ, ngÆ°á»i già cÅ©ng nhÆ° trẻ em– bị buá»™c phải rá»i bá» nhà cá»a vá»›i hy vá»ng
tìm được sá»± an toà n, hoà bình và an ninh. Trẻ em là những ngÆ°á»i đầu tiên phải
trả giá đắt vì cuá»™c di cÆ°, vốn gần nhÆ° luôn luôn do bạo lá»±c, nghèo khó, Ä‘iá»u kiện
vá» môi trÆ°á»ng, cÅ©ng nhÆ° những khÃa cạnh tiêu cá»±c của toà n cầu hoá. Nạn cạnh
tranh vô Ä‘á»™ nhằm dá»… dà ng và mau chóng kiếm lợi đã kéo theo các tai há»a khủng
khiếp như buôn bán trẻ em, khai thác và lạm dụng trẻ vị thà nh niên, và nói
chung, tÆ°á»›c bá» những quyá»n vốn có của trẻ em nhÆ° Công Æ°á»›c Quốc tế vá» Quyá»n trẻ
em đã quy định.
Tuổi thơ, với bản
tÃnh má»ng manh, có những nhu cầu Ä‘á»™c đáo và không thể tÆ°á»›c bỠđược. TrÆ°á»›c hết,
đó là quyá»n được hưởng má»™t môi trÆ°á»ng gia đình là nh mạnh và an toà n, nÆ¡i mà má»™t
đứa trẻ có thể phát triển theo sá»± chỉ dẫn và mẫu gÆ°Æ¡ng của má»™t ngÆ°á»i cha và má»™t
ngÆ°á»i mẹ; rồi đến quyá»n và nghÄ©a vụ được nháºn ná»n giáo dục đầy đủ, trÆ°á»›c hết ở
trong gia đình sau là trÆ°á»ng há»c, là nÆ¡i trẻ em có thể phát triển nhÆ° những con
ngÆ°á»i và tác nhân của tÆ°Æ¡ng lai của chÃnh mình và tÆ°Æ¡ng lai của đất nÆ°á»›c mình.
Trên thá»±c tế, ở nhiá»u nÆ¡i trên thế giá»›i, biết Ä‘á»c, biết viết và là m các phép
tÃnh cÆ¡ bản vẫn là đặc quyá»n dà nh cho má»™t số Ãt ngÆ°á»i. HÆ¡n nữa, tất cả trẻ em Ä‘á»u
có quyá»n vui chÆ¡i; nói tóm lại, các em có quyá»n được là trẻ em.
Nhưng trong số những
ngÆ°á»i di dân, trẻ em là nhóm ngÆ°á»i dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng nhất, vì khi các em phải đối
mặt vá»›i cuá»™c sống phÃa trÆ°á»›c, các em thà nh những ngÆ°á»i vô hình và không có tiếng
nói: tình trạng bấp bênh là m cho các em không có giấy tá», thế giá»›i không nhìn
thấy các em; việc không có ngÆ°á»i lá»›n Ä‘i cùng khiến cho tiếng nói của các em
không được cất lên và lắng nghe. Như thế, trẻ em di dân dễ dà ng rơi xuống đáy
sâu của tình trạng mất nhân phẩm, ở đó nạn phi pháp và bạo lực phá hủy tương
lai của quá nhiá»u ngÆ°á»i vô tá»™i, Ä‘ang khi mạng lÆ°á»›i lạm dụng trẻ em là rất khó
tiêu diệt.
Chúng ta phải đối
đấu với thực tế nà y như thế nà o?
Trước hết, chúng
ta cần phải ý thức rằng hiện tượng di dân không phải là không liên quan đến lịch
sá» cứu Ä‘á»™, mà là má»™t phần của lịch sỠấy. Má»™t trong những lệnh truyá»n của Chúa
gắn vá»›i lịch sỠấy: “NgÆ°Æ¡i không được ngược đãi và áp bức ngoại kiá»u, vì chÃnh
các ngÆ°Æ¡i đã là ngoại kiá»u ở đất Ai Cáºp†(Xh 22,21); “Anh em phải yêu thÆ°Æ¡ng
ngoại kiá»u, vì anh em đã từng là ngoại kiá»u ở đất Ai Cáºp†(Änl 10,19). Hiện tượng
nà y là m thà nh má»™t dấu chỉ của thá»i đại,
một dấu chỉ nói vỠcông trình quan phòng của Thiên Chúa trong lịch sỠvà trong
cá»™ng đồng nhân loại, nhằm đạt đến sá»± hiệp thông hoà n vÅ©. Äang khi nhìn nháºn có
những vấn Ä‘á», và thÆ°á»ng là những Ä‘au khổ và thảm cảnh của ngÆ°á»i di dân, cÅ©ng
nhÆ° những khó khăn liên quan đến đòi há»i phải tiếp đón những ngÆ°á»i nà y má»™t cách
xứng đáng, Giáo há»™i vẫn khuyến khÃch chúng ta nháºn ra kế hoạch của Thiên Chúa,
ngay trong chÃnh hiện tượng nà y, để bảo đảm rằng không ai là ngÆ°á»i xa lạ trong
cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu, vốn bao gồm “má»i dân, má»i chi tá»™c, má»i nÆ°á»›c và má»i ngôn ngữâ€
(Kh 7,9). Má»—i con ngÆ°á»i Ä‘á»u đáng quý trá»ng; con ngÆ°á»i quan trá»ng hÆ¡n sá»± váºt, vÃ
giá trị của một tổ chức là do tổ chức ấy đối xỠvới cuộc sống và phẩm giá của
con ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o, đặc biệt là khi há» dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng, nhÆ° trÆ°á»ng hợp của
trẻ em di dân.
Hơn nữa, phải nhắm
đến việc bảo vệ, việc há»™i nháºp và các giải
pháp lâu dà i.
Trước hết, phải
áp dụng má»i biện pháp có thể để bảo đảm các trẻ em di dân được bảo vệ và an toà n, bởi vì “các em nà y,
trai cÅ©ng nhÆ° gái, thÆ°á»ng Ä‘i đến chá»— buông thả nÆ¡i Ä‘Æ°á»ng phố, là m mồi cho những
kẻ khai thác vô đạo đức, biến chúng thà nh những đối tượng để bạo hà nh vỠthể
xác, tinh thần và tình dục†(Äức giáo hoà ng Bênêđictô XVI, Sứ Ä‘iệp Ngà y thế giá»›i ngÆ°á»i Di dân và ngÆ°á»i Tị nạn, 2008).
Hơn nữa, lằn
ranh phân chia giữa di cÆ° và buôn bán đôi khi có thể rất tinh tế. Có nhiá»u yếu
tố góp phần là m cho ngÆ°á»i di dân dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng, đặc biệt nếu đó lại là trẻ
em: nghèo đói và thiếu phương tiện để sống còn – cộng thêm những mong đợi không
thá»±c tế do các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông tạo ra; trình Ä‘á»™ há»c vấn thấp; thiếu hiểu
biết vá» luáºt pháp, vá» văn hoá và ngôn ngữ của nÆ°á»›c đón tiếp há». Tất cả những Ä‘iá»u
nà y là m cho trẻ em trở thà nh những ngÆ°á»i lệ thuá»™c vá» thể chất và tâm lý. NhÆ°ng
sức mạnh lá»›n nhất thúc đẩy việc khai thác và lạm dụng trẻ em chÃnh là nhu cầu.
Nếu không hà nh động quyết liệt và hiệu quả hơn đối với những kẻ hưởng lợi từ việc
lạm dụng ấy, chúng ta sẽ không thể ngăn chặn nhiá»u hình thức nô lệ, mà trẻ em
là nạn nhân.
Vì thế Ä‘iá»u cần
thiết đối vá»›i những ngÆ°á»i nháºp cÆ° là hợp tác chặt chẽ hÆ¡n bao giá» hết vá»›i các cá»™ng
đồng chà o đón há», vì lợi Ãch của con cái há». Chúng tôi hết lòng biết Æ¡n các tổ
chức và cÆ¡ quan, cả giáo há»™i lẫn dân sá»±, đã cống hiến thá»i gian và nguồn lá»±c để
bảo vệ trẻ vị thà nh niên khá»i bị lạm dụng bằng nhiá»u hình thức. Äiá»u quan trá»ng
là phải luôn hợp tác cách hiệu quả và chặt chẽ hơn, không chỉ dựa trên việc
trao đổi thông tin, mà còn phải củng cố các mạng lưới có khả năng bảo đảm can
thiệp kịp thá»i và cụ thể; nhÆ°ng cÅ©ng không coi thÆ°á»ng sức mạnh của các cá»™ng
đoà n giáo hội, nhất là khi các cộng đoà n ấy hiệp nhất trong cầu nguyện và tình
trong hiệp thông huynh đệ.
Thứ hai, chúng
ta cần phải nhắm đến sá»± há»™i nháºp của trẻ em và thanh thiếu niên di dân. Chúng
phụ thuá»™c hoà n toà n và o cá»™ng đồng ngÆ°á»i lá»›n. Rất thÆ°á»ng xảy ra là khi việc thiếu
nguồn tà i chÃnh trở thà nh Ä‘iá»u cản trở việc phê chuẩn các chÃnh sách thÃch đáng
nhằm giúp đỡ và đón nháºn ngÆ°á»i nháºp cÆ°. Kết quả là , thay vì giúp đỡ trẻ em di
dân há»™i nháºp và o xã há»™i, hoặc giúp chúng hồi hÆ°Æ¡ng an toà n, ngÆ°á»i ta chỉ Ä‘Æ¡n giản
cố ngăn chặn ngÆ°á»i nháºp cÆ°, Ä‘iá»u nà y lại khuyến khÃch những mạng lÆ°á»›i bất hợp
pháp; nếu không, ngÆ°á»i nháºp cÆ° sẽ bị trục xuất vá» nÆ°á»›c mà không hỠđược quan
tâm đến “lợi Ãch tốt nhất của há»â€.
Tình trạng của
các trẻ em di dân trở nên tồi tệ hơn khi quy chế dà nh chotrẻ em không hợp lệ hoặc
khi trẻ em được các tổ chức tá»™i phạm thuê mÆ°á»›n. Trong những trÆ°á»ng hợp ấy, các
em thÆ°á»ng bị gá»i đến các trung tâm giam giữ. Không phải là điá»u bất thÆ°á»ng nếu
chúng bị bắt, và vì không có tiá»n để ná»™p phạt hoặc để trở vá» quê hÆ°Æ¡ng, chúng
có thể bị giam giữ lâu dà i, tiếp xúc với các hình thức khác nhau của sự lạm dụng
và bạo lá»±c. Trong những hoà n cảnh nà y, quyá»n của các quốc gia kiểm soát phong
trà o di dân và bảo vệ công Ãch quốc gia phải phối hợp vá»›i nghÄ©a vụ giải quyết
và hợp thức hoá tình trạng của trẻ em di dân, hoà n toà n tôn trá»ng phẩm giá của
các em và tìm cách đáp ứng nhu cầu của các em khi các em đơn độc, và cả nhu cầu
của cha mẹ các em, vì thiện Ãch của cả gia đình.
Äiá»u quan trá»ng
cÆ¡ bản là áp dụng các biện pháp thÃch đáng ở trong nÆ°á»›c và các kế hoạch hợp tác
được quốc gia gốc và quốc gia nÆ¡i đến thoả thuáºn vá»›i nhau, nhằm loại bá» những
nguyên nhân buộc trẻ vị thà nh niên phải ra đi.
Thứ ba, tôi xin
gá»i lá»i kêu gá»i chân thà nh đến má»i ngÆ°á»i hãy tìm kiếm và áp dụng các giải pháp lâu dà i. Vì đây là má»™t hiện tượng
phức tạp, vấn Ä‘á» trẻ em di dân phải được giải quyết táºn gốc. Chiến tranh, vi phạm
nhân quyá»n, tham nhÅ©ng, nghèo đói, mất cân bằng và thảm hoạ môi trÆ°á»ng, Ä‘á»u lÃ
những nguyên nhân của vấn Ä‘á» nà y. Trẻ em là ngÆ°á»i đầu tiên phải gánh chịu, có
khi bị bạo hà nh và nhiá»u hình thức bạo lá»±c vá» thể lý khác, cá»™ng thêm những tấn
công vỠtinh thần và tâm lý, vốn luôn để lại những vết sẹo hầu như không thể
xoá nhoà .
Vì thế, Ä‘iá»u tuyệt
đối cần thiết là xỠlý các nguyên nhân tại những quốc gia gốc đã gây ra cuộc di
dân. BÆ°á»›c đầu tiên đòi há»i toà n thể cá»™ng đồng quốc tế phải ná»— lá»±c loại bá» các
xung Ä‘á»™t và bạo lá»±c đã buá»™c ngÆ°á»i ta phải trốn chạy. HÆ¡n thế nữa, cÅ©ng kêu gá»i
phải có những kế hoạch tầm xa có khả năng Ä‘á» ra những chÆ°Æ¡ng trình thÃch hợp
cho các khu vá»±c bị nạn bất công trầm trá»ng và sá»± bất ổn tấn công, để bảo đảm
cho má»i ngÆ°á»i được phát triển Ä‘Ãch thá»±c. Sá»± phát triển nà y phải thăng tiến thiện
Ãch của trẻ em, là niá»m hy vá»ng của nhân loại.
Cuối cùng, tôi
muốn ngá» lá»i vá»›i anh chị em là những ngÆ°á»i đồng hà nh vá»›i các trẻ em và ngÆ°á»i trẻ
di dân: hỠcần đến sự giúp đỡ quý báu của anh chị em. Giáo hội cũng cần anh chị
em và trợ giúp anh chị em trong công việc phục vụ quảng đại của anh chị em. Äừng
mệt má»i vá»›i việc can đảm sống Tin Mừng, vốn kêu gá»i anh chị em nháºn ra và tiếp
đón Chúa Giêsu nÆ¡i những ngÆ°á»i nhá» bé nhất và dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng nhất.
Tôi phó thác tất
cả các trẻ em di dân, gia đình và cộng đoà n của chúng, và anh chị em là những
ngÆ°á»i gần gÅ©i vá»›i há», cho sá»± che chở của Thánh Gia Nazareth; xin các Ngà i luôn
dõi theo và đồng hà nh vá»›i từng ngÆ°á»i trong cuá»™c hà nh trình của há». Cùng vá»›i lá»i
cầu nguyện, tôi vui mừng ban Phép Là nh Toà Thánh cho má»i ngÆ°á»i.
Vatican, ngà y 8
tháng ChÃn 2016
PHANXICÔ
(Bản dịch
của Ủy ban Mục vụ Di dân
|