Cái nhìn mới vỠtôn giáo của các nhà nghiên cứu ở Việt Nam hiện nay
15.04.2010
|
|
Do bị ảnh hưởng của khuynh hÆ°á»›ng thiên tả của má»™t số nÆ°á»›c theo chủ nghÄ©a xã há»™i, nên tôn giáo ở nÆ°á»›c ta trÆ°á»›c đây thÆ°á»ng được xem xét dÆ°á»›i góc Ä‘á»™ chÃnh trị, chỉ thấy những mặt tiêu cá»±c. Khoảng Ä‘á»™ và i chục năm trở lại đây, vá»›i quan Ä‘iểm đổi má»›i, các nhà nghiên cứu ở Việt Nam đã có cách đánh giá xem xét khá má»›i mẻ vá»›i vấn Ä‘á» luôn được coi là "nhạy cảm và tế nhị" - đó là tôn giáo.
Tôn giáo tồn tại lâu Ä‘á»i trong lịch sá» nhân loại nhÆ°ng xếp nó và o chá»— nà o trong các sản phẩm của tinh thần? GS.TS Hồ Ngá»c Äại cho rằng: “VÆ°Æ¡ng quốc tinh thần chia ra cho khoa há»c, nghệ thuáºt, tôn giáo. Khoa há»c sống bằng khái niệm. Nghệ thuáºt sống bằng hình tượng. Tôn giáo sống bằng đức tin... Khoa há»c cần có chứng, biện minh bằng chứng. NhÆ°ng chứng nà y chỉ là cái cá»› trong nghệ thuáºt. Còn tôn giáo thì chẳng cần chứng cÅ©ng chẳng cần cá»›, chỉ cần tin. Mà ai tin thì tin, không tin thì thôi†(1). NhÆ° váºy, khoa há»c, nghệ thuáºt, tôn giáo là những lÄ©nh vá»±c khác nhau. Mặc dù Ä‘á»u thuá»™c lÄ©nh vá»±c tinh thần nhÆ°ng chúng có đối tượng, công cụ tiếp cáºn khác nhau. Mà nhÆ° váºy, không thể nhân danh khoa há»c để bác bá» hay chứng minh sá»± tồn tại của tôn giáo nhÆ° má»™t và i ngÆ°á»i lầm tưởng.
Váºy tôn giáo có phải là hiện tượng văn hoá không? Các nhà nghiên cứu trÆ°á»›c đây không dám công nháºn. Vì nhÆ° váºy, nói bảo tồn văn hoá là đồng nghÄ©a vá»›i bảo tồn tôn giáo. Ngay cuốn “Văn hoá Việt Nam - Tổng hợp 1989-1995†(Ban Văn hoá văn nghệ Trung Æ°Æ¡ng xuất bản 1989), dà y 500 trang, liệt kê đủ phong tục, táºp quán, các lá»ai hình nghệ thuáºt nhÆ°ng không có má»™t dòng nà o nói đến tôn giáo. NhÆ°ng GS Trần Quốc Vượng khẳng định: “Nhìn nháºn vấn Ä‘á» tôn giáo trên quan Ä‘iểm 'văn hoá há»c' tôi thấy thế nà y: xét theo lịch sá» phát sinh và trưởng thà nh, tôn giáo vừa là má»™t sản phẩm của văn hoá, vừa là má»™t thà nh phần hữu cÆ¡, má»™t nhân tố cấu thà nh của văn hoá†(2).
CÅ©ng đồng quan Ä‘iá»m trên đây, GS Ngô Äức Thịnh - Viện trưởng Viện Văn hoá dân gian, cho rằng: “Xét cho cùng, má»i hệ thống biểu tượng của tôn giáo, tÃn ngưỡng Ä‘á»u là hệ thống biểu tượng của văn hoá, nó vừa chứa Ä‘á»±ng hệ giá trị của dân tá»™c đồng thá»i là sá»± thể hiện bản sắc và các sắc thái của dân tá»™c trong má»™t thá»i đại nhất định. Trong hệ thống tôn giáo, tÃn ngưỡng đã sản sinh, tÃch hợp và bảo tồn nhiá»u hiện tượng văn hoá nghệ thuáºt mang sắc thái dân tá»™c Ä‘á»™c đáo. Nếu nhìn vấn Ä‘á» theo phÆ°Æ¡ng pháp hệ thống, thì chÃnh tôn giáo, tÃn ngưỡng là các yếu tố nhân lõi tạo nên hệ thống ấy. Còn các hiện tượng văn hoá nghệ thuáºt chỉ là các yếu tố phát sinh. Äiá»u nà y cắt nghÄ©a rằng, không thể cắt rá»i các yếu tố tÃn ngưỡng và sinh hoạt văn hoá kèm theo. Bất cứ má»™t thứ tôn giáo, tÃn ngưỡng nà o xét vá» bản chất của nó không bao giá» hÆ°á»›ng tá»›i cái xấu, cái Ä‘á»™c ác mà luôn khuyến khÃch là m Ä‘iá»u thiện, vÆ°Æ¡n tá»›i cái đẹp, cái cao cả vì lợi Ãch bản thân và cá»™ng đồng†(3).
Vì sao tôn giáo lại có tÃnh hÆ°á»›ng thiện? GS Trần Quốc Vượng lý giải: “Ở trong má»—i tôn giáo lá»›n Ä‘á»u có hạt nhân triết há»c, Ä‘á»u có chủ nghÄ©a nhân đạo là thà nh tá»±u văn hoá lá»›n nhất của loà i ngÆ°á»i. Cái từ bi của Pháºt, cái bác ái của Chúa Kitô, cái nhân nghÄ©a của Khổng Nho là những hạt ngá»c văn hoá đó†(4).
Tôn giáo không chỉ là nÆ¡i lÆ°u giữ các giá trị văn hoá váºt thể và phi váºt thể mà còn là m cho văn hoá các dân tá»™c được bảo tồn. PGS.TS Nguyá»…n Äức Lữ- nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu tÃn ngưỡng, tôn giáo của Há»c viện ChÃnh trị Quốc gia HCM viết: “Thông qua sinh hoạt váºt chất và tinh thần của con ngÆ°á»i mà tÃn ngưỡng, tôn giáo đã tô đượm cho văn hoá dân tá»™c nhiá»u sắc mà u. Các cÆ¡ sở thá» tá»± của tôn giáo thÆ°á»ng là nÆ¡i diá»…n ra nghi lá»…, thá» phụng của tÃn đồ tôn giáo, đồng thá»i cÅ©ng là nÆ¡i lÆ°u giữ văn hoá truyá»n thống là m cho văn hoá dân tá»™c có sức sống trÆ°á»ng tồn†(5).
TrÆ°á»›c đây có không Ãt ngÆ°á»i coi tôn giáo đồng nghÄ©a vá»›i mê tÃn, lạc háºu và phản khoa há»c. Song GS. Äặng Nghiêm Vạn- nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu tôn giáo cho rằng: “Niá»m tin tôn giáo không phải là niá»m tin mê muá»™i, cuồng tÃn thiếu suy nghÄ©. NgÆ°á»i tÃn đồ tôn giáo trÆ°á»›c hết là ngÆ°á»i hiểu má»™t cách trà tuệ Ä‘iá»u mình tin, Ä‘iá»u mình coi là thiêng liêng... Niá»m tin tôn giáo cÅ©ng không thể là những hiện tượng được xem là phản văn hoá, trái vá»›i tiến bá»™, văn minh†(6). GS. VÅ© Khiêu cÅ©ng khẳng định: “NgÆ°á»i ta cứ nghÄ© rằng, ánh sáng khoa há»c tiến tá»›i đâu thì bóng Ä‘en tôn giáo sẽ lui tá»›i đó. NhÆ°ng cho đến nay, khoa há»c vẫn không đẩy lùi được tôn giáo. Những viá»…n tượng phong phú của thá»i đại Ä‘ang kÃch thÃch cả khoa há»c và tôn giáo. Khoa há»c và tôn giáo không chỉ đối chá»i nhau mà còn là bạn đồng hà nh tÆ°Æ¡ng đối lâu dà i trong cuá»™c hà nh trình của nhân loại tiến vá» chân trá»i chân lý. Con ngÆ°á»i ta má»—i bÆ°á»›c tiến đến gần chân lý thì chân lý lại lùi xa thu hút cả khoa há»c và tôn giáo†(7).
Äóng góp của tôn giáo đối vá»›i văn hoá, xã há»™i được nhiá»u nhà nghiên cứu minh chứng trong khá nhiá»u bà i viết gần đây. ChÃnh tâm linh tôn giáo góp phần giữ gìn đạo đức con ngÆ°á»i, ổn định tráºt tá»± xã há»™i. Nó đã góp thêm má»™t thiết chế để “giữ xã há»™i trong vòng tráºt tự†cùng vá»›i pháp luáºt, dÆ° luáºn. GS. Nguyá»…n Äình Chú viết: “Xin nhá»› rằng, hiến pháp có chặt chẽ đến đâu, pháp luáºt dù có được quy định ngóc ngách đến đâu so vá»›i sá»± sống thiên hình vạn trạng vẫn còn khe hở. Cảnh sát trần gian dù có đông đủ nghiêm túc đến đâu (mà thá»±c tế là m gì có nghiêm túc cả) vẫn không đủ bao hết sá»± Ä‘á»i. Phải có thêm cảnh sát cõi âm, loại cảnh sát nằm ngay trong tâm linh má»—i ngÆ°á»i, không loại trừ ai, kể cả ông vua có quyá»n uy tối thượng trị vì trăm há», má»›i mong đảm bảo có cuá»™c sống tốt là nh nhiá»u hÆ¡n. Trong Ä‘iá»u kiện thiện ác vốn dÄ© cứ tranh chấp triá»n miên cùng nhân loại†(8).
PGS.TS Nguyá»…n Hồng DÆ°Æ¡ng- Viện trưởng Viện nghiên cứu tôn giáo cÅ©ng khẳng định trong má»™t cuốn sách chuyên khảo vá» tôn giáo: “Tôn giáo nà o cÅ©ng khuyên con ngÆ°á»i- tÃn đồ, là m là nh, lánh dữ, tÃch đức hà nh thiện, yêu ngÆ°á»i, cho ngÆ°á»i đói ăn, cho kẻ khát uống. Tôn giáo dạy con ngÆ°á»i tu thân, tá» gia, Ä‘Æ°a ra những chuẩn má»±c trong quan hệ vua- tôi, cha-con, vợ-chồng, thà y-trò. Hầu hết các ná»™i dung trên là những lá»i răn dạy của các đấng sáng láºp tôn giáo (Chúa Trá»i, Pháºt, Thánh Ala...), trở thà nh quy chuẩn, mô phạm Ä‘iá»u chỉnh những hà nh vi của con ngÆ°á»i, tÃn đồ†(9).
TrÆ°á»›c đây, có ngÆ°á»i phê phán đạo đức tôn giáo là uá»· mỵ, trốn Ä‘á»i chỉ có tác dụng “bảo vệ chế Ä‘á»™ bóc lá»™t†nhÆ°ng GSTS Nguyá»…n Hữu Vui cho rằng: “Lâu nay, các nhà nghiên cứu Mác-xÃt hai loại đạo đức (nhân loại và tôn giáo), thÆ°á»ng chỉ nhằm mục Ä‘Ãch là lên án, phê phán đạo đức tôn giáo, phủ nháºn nó má»™t cách triệt để, mà không thấy rằng chÃnh trong sá»± khác biệt đó lại chứa Ä‘á»±ng má»™t mối liên hệ tác Ä‘á»™ng qua lại và nháºn thức mối liên hệ đó có ý nghÄ©a không kém phần quan trá»ng đối vá»›i công cuá»™c xây dá»±ng xã há»™i má»›i của chúng ta†(10).
Bởi váºy, từ lâu tôn giáo đã trở thà nh nhu cầu của số đông ngÆ°á»i dân. Ngay ở Việt Nam, số lượng tÃn đồ các tôn giáo chiếm hÆ¡n 1/4 dân số. Nếu kể cả những ngÆ°á»i theo đạo tổ tiên, ông bà thì hầu hết Ä‘á»u có tôn giáo, tÃn ngưỡng. Cho nên tôn giáo không chỉ là nhu cầu của cá nhân mà còn của cả xã há»™i nữa. Nhà nghiên cứu Trần Bạch Äằng viết: “Xét vá» mặt Ä‘á»i sống xã há»™i thì niá»m tin là má»™t trong những nhu cầu cÆ¡ bản không thể thiếu đối vá»›i con ngÆ°á»i. Äây là nhu cầu thuá»™c tâm linh. Nếu bị khủng hoảng hay mất lòng tin và o cá»™ng đồng thì sẽ rối loạn hà nh vi. Má»™t xã há»™i có niá»m tin là nh mạnh sẽ tạo sá»± ổn định trong phát triển†(11).
Do đó, nếu nhà nÆ°á»›c dùng các biện pháp để xoá bá» tôn giáo là má»™t sai lầm. GS Phạm NhÆ° CÆ°Æ¡ng đã gá»i sai lầm đó là “bệnh kiêu ngạo cá»™ng sảnâ€: “Những sai lầm, khuyết Ä‘iểm của mô hình chủ nghÄ©a xã há»™i kiểu cÅ© bao gồm cả những sai lầm trong việc thá»±c hiện chÃnh sách tôn giáo, nổi lên là khuynh hÆ°á»›ng muốn xoá bá» tôn giáo má»™t cách nhanh chóng bằng các biện pháp hà nh chÃnh và có khi bằng cả trấn áp bạo lá»±c là má»™t thứ chủ nghÄ©a vô thần cá»±c Ä‘oan, thô thiển. Những sai lầm đó không chỉ gây tổn thất cho Ä‘á»i sống tinh thần của xã há»™i mà còn dẫn đến ngÆ°ng Ä‘á»ng sá»± phát triển†(12).
GS Äặng Nghiêm Vạn- nguyên Chủ nhiệm Uá»· ban tÆ° vấn vá» tôn giáo của Mặt tráºn Tổ quốc Việt Nam cÅ©ng nháºn xét tÆ°Æ¡ng tá»±: “Thá»±c tế đã hình thà nh trong tÆ° tưởng cán bá»™ quan niệm rằng, phát triển tôn giáo là không có lợi cho cách mạng. Äó là do sá»± hiểu biết hạn hẹp của há» chỉ xét tôn giáo qua những hà nh Ä‘á»™ng tôn giáo phục vụ mục Ä‘Ãch chÃnh trị Ä‘Æ¡n thuần, nên đã vô tình gay ra những đối láºp không cần thiết giữa nhà nÆ°á»›c và các tôn giáo. Do đó dẫn đến thái Ä‘á»™ há» không thấy vai trò tôn giáo trong Ä‘á»i sống xã há»™i, trên cả mặt văn hoá, đạo đức, tâm lý... Thà nh kiến vá»›i tôn giáo dẫn đến thu hẹp nhu cầu chÃnh đáng của các tÃn đồ tôn giáo, vi phạm ngay những Ä‘iá»u nhà nÆ°á»›c Ä‘á» ra†(13).
Trên thế giá»›i cÅ©ng nhÆ° nhiá»u triá»u đại ở nÆ°á»›c ta cÅ©ng đã từng duy ý chà muốn xoá bá» tôn giáo bằng cách nà y hay cách khác nhÆ°ng không thà nh. GS VÅ© Khiêu đã giải thÃch nguyên nhân đó: “Tôn giáo là má»™t hiện tượng không thể dá»… xoá bá» trÆ°á»›c sá»± tấn công của chủ nghÄ©a vô thần. Nó là hiện tượng suy thoái lại hồi sinh, nén ép lại vùng lên, dáºp tắt lại bùng cháy. Duy trì nó hay gạt bá» nó chỉ phụ thuá»™c và o sá»± lá»±a chá»n của chÃnh con ngÆ°á»i bởi nó tồn tại trong tâm linh sâu kÃn của con ngÆ°á»i. ở đây không có má»™t sức mạnh nà o từ bên ngoà i có thể xông và o tiêu diệt nó†(14).
DÄ© nhiên, nhà nÆ°á»›c có thể giải thÃch rằng, do tôn giáo dá»… bị lợi dụng, thao túng cho các mục tiêu chÃnh trị nên phải canh chừng, cảnh giác. NhÆ°ng GS Phạm NhÆ° CÆ°Æ¡ng nói: “DÄ© nhiên việc đối phó vá»›i âm mÆ°u, thủ Ä‘oạn lợi dụng tôn giáo là vấn Ä‘á» quan trá»ng, lâu dà i, cần Ä‘á» cao cảnh giác nhÆ°ng thái Ä‘á»™ phòng thủ, bị Ä‘á»™ng đó là m cho chúng ta không nhìn thấy và sá» dụng hết khả năng, sức mạnh của chế Ä‘á»™ má»›i trong việc biến cá»™ng đồng tôn giáo thà nh má»™t lá»±c lượng tÃch cá»±c, chủ Ä‘á»™ng tham gia xây dá»±ng má»™t xã há»™i má»›i không chỉ vá» mặt kinh tế, váºt chất mà cả tinh thần, văn hoá†(15).
Riêng vá»›i đạo Công giáo, các nhà nghiên cứu hiện nay cÅ©ng đặc biệt quan tâm và có nhiá»u khám phá má»›i mẻ nhất là trong việc ghi nháºn những đóng góp của tôn giáo nà y vá»›i xã há»™i, văn hoá Việt Nam.
Äóng góp đầu tiên được nhiá»u ngÆ°á»i khẳng định đó là việc sáng tạo ra chữ quốc ngữ. GS Trần Quốc Vượng viết: “Việc sáng tạo ra chữ quốc ngữ hay việc latinh hoá chữ Việt, vá» lâu vá» dà i đây là má»™t thà nh tá»±u văn hoá lá»›n và có tác dụng sâu xa đến việc phổ biến tri thức, thông tin đến việc phát triển ná»n văn hoá giáo dục cáºn hiện đại Việt Nam. Thà nh tá»±u văn hoá nà y gắn vá»›i lịch sỠđạo Thiên Chúa ở Việt Nam và tháºt Ä‘iên rồ khi muốn tách bạch văn hoá và tôn giáo trong Ä‘á»i sống xã há»™i ngà y xÆ°a, chỉ thừa nháºn văn hoá là tÃch cá»±c còn tôn giáo là tiêu cá»±c†(16).
Ngay từ đầu thế ká»· XX, nhiá»u chà sÄ© của nhóm Duy Tân, Äông Kinh NghÄ©a Thục đã coi há»c chữ quốc ngữ là má»™t trong sáu kế để mở mang dân trÃ. Nhà nghiên cứu DÆ°Æ¡ng Quảng Hà m nháºn định: “Các giáo sÄ© ngÆ°á»i Âu đã đặt ra chữ quốc ngữ, chủ ý là để có má»™t thứ chữ để viết tiếng ta cho tiện và dùng cho việc truyá»n giáo. Không ngá» rằng, vị thế lịch sá» xui khiến, chữ ấy nay đã thà nh văn tá»± phổ thông của cả dân tá»™c Việt Nam. Äà nh rằng cÅ©ng nhÆ° các công trình do con ngÆ°á»i sáng tạo ra, thứ chữ ấy cÅ©ng có và i khuyết Ä‘iểm, nhÆ°ng ta nên nháºn rằng ở trên hoà n cầu nà y không có thứ chữ nà o tiện lợi và dá»… há»c bằng thứ chữ ấy†(17).
Nhà văn Kim Lân còn dứt khoát khẳng định: “Tôi rất biết ơn Alexandre de Rhodes. Hội Nhà văn cần phải dựng tượng ông ấy. Cái chữ nó ghê lắm. Không có ông ấy thì tôi, bà Anh Thơ, ông Nguyên Hồng... không thể trở thà nh nhà văn được†(18).
Chỉ tiếc rằng, cho đến táºn hôm nay vẫn có ngưòi tố cáo Alexandre de Rhodes là “gián Ä‘iệp†cho Pháp và đẻ ra thứ chữ là m mất Ä‘i chữ Hán, mặc dù ông mất gần 200 năm sau Pháp má»›i đến Việt Nam (5-11-1660) và quyết định dùng chữ quốc ngữ trong giấy tá» hà nh chÃnh và thi cỠở nÆ°á»›c ta lại do Thống sứ Bắc Kỳ ký năm 1910.
Äạo Công giáo không chỉ có đóng góp cho văn hoá Việt Nam vá» mặt ngôn ngữ, nó còn là chiếc cầu nối giao lÆ°u giữa văn hoá Việt Nam và văn hoá phÆ°Æ¡ng Tây. Các tác giả của Ä‘á» tà i nghiên cứu KX.07 do GS Nguyá»…n Tà i ThÆ° là m chủ nhiệm đã nháºn xét: “Nếu nói ảnh hưởng của văn hoá tÆ° tưởng phÆ°Æ¡ng Tây ở Việt nam thì chắc chắn đạo Thiên Chúa là nhân tố đầu tiên của sá»± ảnh hưởng nà y. Và nhÆ° váºy, trong lịch sá», tôn giáo luôn luôn đóng vai trò là má»™t trong những sứ giả Ä‘i đầu trong những cuá»™c viếng thăm, tiếp xúc giao lÆ°u văn hoá giữa các dân tá»™c†(19).
Äạo Công giáo cÅ©ng đóng góp cho Việt Nam trong việc truyá»n bá các thà nh tá»±u khoa há»c văn minh của nhân loại thông qua các nhà truyá»n giáo buổi đầu. GS Phan Huy Lê viết: “Trong hà ng ngÅ© giáo sÄ© có những ngÆ°á»i chỉ hoạt Ä‘á»™ng vì đức tin và cÅ©ng góp phần truyá»n bá má»™t số thà nh tá»±u văn minh phÆ°Æ¡ng Tây và o Việt Nam. Nhà toán há»c và thiên văn há»c Jean Baptisle Sanna (Ã), Sebatien Pices ( Bồ), Françoi de Lima (Bồ), Joseph Neugebeaur (Äức), nhà y há»c Sibert (Tiệp), Chales Salemenski (Hung), Jean Koffler (Tiệp), Jean de Lourerio (Bồ)... là những giáo sÄ© đã giúp chúa Nguyá»…n ở Äà ng Trong†(20).
Ngay cả trong lÄ©nh vá»±c kinh tế, GS Äá»— Quang HÆ°ng cÅ©ng tán đồng nháºn định của sá» gia ngÆ°á»i Pháp Alain Forest: “Xét cả trên phÆ°Æ¡ng diện kinh tế của vấn Ä‘á» hiện đại hoá, những nhà truyá»n giáo phÆ°Æ¡ng Tây cÅ©ng Ä‘em lại những sá»± thay đổi vá» tổ chức kinh tế cho cá»™ng đồng Kitô hữu: lối mua sắm đất Ä‘ai, can dá»± và o việc phân chia già u nghèo, lối là m ăn cho vay lấy lãi†(21). Äiá»u nà y rất đúng vá»›i nÆ°á»›c ta vì ngÆ°á»i Việt Nam trÆ°á»›c đây vốn coi trá»ng nghá» nông, xem thÆ°á»ng buôn bán theo thang báºc “sÄ©, nông, công, thÆ°Æ¡ngâ€.
Mặc dù các cÆ¡ sở tôn giáo chÆ°a được phép mở các trÆ°á»ng phổ thông, đại há»c nhÆ°ng những cÆ¡ sở mẫu giáo do các cÆ¡ sở tôn giáo đảm nhiệm cÅ©ng đã được xã há»™i ghi nháºn. TS. Äinh Thị Xuân Trang viết: “Rõ rà ng hoạt Ä‘á»™ng của các dòng tu đã góp phần khá quan trá»ng trong việc chủ trÆ°Æ¡ng xã há»™i hoá giáo dục, y tế... Äối vá»›i ngà nh há»c mầm non, ná»™i dung và chất lượng nuôi dạy trẻ của các trÆ°á»ng nuôi dạy trẻ do các dòng tu phụ trách hầu hết là đơn vị Ä‘iển hình, chiếm 40% các trÆ°á»ng ngoà i công láºp†(22).
Là ngÆ°á»i có Ä‘iá»u kiện Ä‘i nhiá»u nÆ¡i khắp đất nÆ°á»›c Việt Nam, TS Nguyá»…n Quang Du- Tổng biên táºp Tạp chà Mặt tráºn Tổ quốc chia sẻ: “Äồng bà o Công giáo ở bất kỳ nÆ¡i đâu trên đât nÆ°á»›c Việt Nam, không kể thà nh thị hay nông thôn, miá»n đồng bằng ven biển hay miá»n núi cao, hải đảo Ä‘á»u đồng hà nh cùng hoà mình yêu thÆ°Æ¡ng lẫn nhau, yêu Tổ quốc, yêu quê hÆ°Æ¡ng... ChÃnh cách nghÄ©, cách là m nhÆ° váºy mà đồng bà o Công giáo ngà y cà ng có vị trà xứng đáng trong cá»™ng đồng dân tá»™c Việt Nam†(23).
ÄÆ°Æ¡ng nhiên, nếu chỉ có đồng bà o các tôn giáo nói chung hay Công giáo nói riêng thì cÅ©ng không thể xây dá»±ng được xã há»™i nà y tiến lên mà đòi há»i phải có sá»± chung tay góp sức của cả cá»™ng đồng. Chẳng hạn vấn Ä‘á» há»™i nháºp văn hoá dân tá»™c nhÆ° nháºn xét của PGS.TS Nguyá»…n Quang HÆ°ng: “Há»™i nháºp văn hoá dân tá»™c không chỉ là công việc riêng của ngÆ°á»i Công giáo mà nó cần sá»± cổ vÅ©, khÃch lệ của phÃa ngoà i Công giáo và từ phÃa cấp chÃnh quyá»n. NgÆ°á»i ngoà i Công giáo không nên nhìn nháºn theo lối cÅ©, coi những yếu tố văn hoá châu Âu Kitô giáo nhÆ° những gì xa lạ vá»›i văn hoá truyá»n thống, mà ngược lại, nhÆ° má»™t sá»± bổ sung thêm, là m phong phú văn hoá truyá»n thống của dân tá»™c. CÆ¡ sở của cách nhìn má»›i chÃnh là truyá»n thống khoan dung, Ä‘oà n kết, tÆ°Æ¡ng nhân tÆ°Æ¡ng ái của dân tá»™c ta†(24).
Vâng, chúng ta Æ°á»›c mong có nhiá»u cái nhìn má»›i nhÆ° váºy vá» tôn giáo cÅ©ng nhÆ° Công giáo để đạo và đá»i hiểu nhau hÆ¡n, xÃch lại gần nhau hÆ¡n.
---------------------- Chú thÃch:
1- Công nghệ giáo dục, Báo Văn nghệ số 38 ngà y 9-9-1995 2,4- Tôn giáo là và văn hoá, Báo NCGVN Xuân Ká»· Tỵ 1989 3- Báo Thể thao văn hoá ngà y 11-12-1998 5- Giá trị văn hoá của tôn giáo, Tạp chà Công tác tôn giáo số 3-2010, tr.21 6,10,12,13, 14,15- Những vấn Ä‘á» tôn giáo hiện nay, Nxb KHXH 1994, tr63;144; tr.78; tr.61; tr.138; tr.119 7- TÆ° tưởng HCM vá» tôn giáo và công tác tôn giáo, Nxb Tôn giáo 2003, tr.76 8- Văn hoá đại cÆ°Æ¡ng và văn hoá VN, Nxb KHXH 1996, tr.123 9- Tôn giáo trong mối quan hệ văn hoá và phát triển ở VN, Nxb KHXH 2004, tr.43 11- Tôn giáo và mấy vấn Ä‘á» tôn giáo Nam Bá»™, Nxb KHXH 2001, tr.11 16- Trong cõi, Nxb Trăm hoa, 1991, tr.186-187 17- Việt Nam văn há»c sá» yếu, Sà i Gòn 1960, tr.180 18- Trả lá»i phá»ng vấn Báo Thanh niên số 26 ngà y 26-1-2002 19- Ảnh hưởng của các hệ tÆ° tưởng và tôn giáo đối vá»›i con ngÆ°á»i VN hôm nay, Nxb CTQG 1997, tr.59 20- Má»™t số vấn Ä‘á» lịch sỠđạo Thiên Chúa và lịch sá» dân tá»™c VN, KHXH 1988, tr.19 21- Má»™t số vấn Ä‘á» vá» lịch sỠđạo Thiên Chúa ở VN, Äại há»c Tổng hợp Hà Ná»™i 1988, tr.62 22- Công giáo VN- má»™t số vấn Ä‘á» nghiên cứu, Nxb Từ Ä‘iển bách khoa 2008, tr.125 23- Ná»a thế ká»· ngÆ°á»i Công giáo Việt Nam đồng hà nh cùng dân tá»™c, Nxb Tôn giáo 2005, tr.85-86 24- Từ Công đồng Vatican 2 đến ThÆ° chung 1980, Nxb Tôn giáo 2005, tr.108.
Phạm Huy Thông
(Nguồn: VietCath.15/4/2010) |