Xây dựng mô hình Giáo Hội tham gia mới thực sự là sống Năm Thánh 2010
09.02.2010
 |
|
I. VÀO ÄỀ
Bầu khà hân hoan phấn khởi của những ngà y đầu Năm Thánh 2010 dÆ°á»ng nhÆ° bị phá vỡ, Ãt là má»™t phần nà o, bởi những sá»± kiện Ä‘au lòng ở Äồng Chiêm, bởi cảnh “lá»i qua tiếng lại†trong ná»™i bá»™ Giáo Há»™i Việt Nam, liên quan tá»›i việc “lên tiếng hay không lên tiếngâ€.
Khách quan mà xét, thá»i Ä‘iểm đầu năm 2010 và xuân Canh Dần nà y vá»›i những vấn Ä‘á» vừa phức tạp vừa nhạy cảm, đặt ra những thách đố lá»›n cho lòng tin và tình hiệp nhất của Há»™i Thánh Chúa tại Việt Nam.
Chúng ta cần hết sức tỉnh táo để không xa rá»i trá»ng tâm cÅ©ng là ná»™i dung chÃnh của Năm Thánh 2010: “Xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i tham gia để thá»±c thi sứ vụ.â€
Theo suy nghÄ© chủ quan của cá nhân ngÆ°á»i viết, thì “Xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i tham gia má»›i thá»±c sá»± là sống Năm Thánh 2010†theo chủ trÆ°Æ¡ng của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam.
II. NỘI DUNG CỦA VIỆC CỬ HÀNH NÄ‚M THÃNH 2010
Theo hÆ°á»›ng dẫn của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam vá» Năm Thánh 2010, thì trong Năm 2010 trùng vá»›i Năm Canh Dần nà y, chúng ta có 3 việc quan trá»ng phải là m mà việc quan trá»ng nhất là xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i tham gia để thá»±c thi sứ vụ.
2.1 TrÆ°á»›c hết là thể hiện lòng biết Æ¡n sâu sắc đối vá»›i Thiên Chúa, Ông Bà Tổ Tiên cùng các Nhà Truyá»n Giáo PhÆ°Æ¡ng Tây vá» Æ¡n Äức Tin và Äạo Thánh Chúa đã được ban cho Giáo Há»™i tại Việt Nam.
(1o) TrÆ°á»›c hết là thể hiện lòng biết Æ¡n đối vá»›i Thiên Chúa là Äấng đã ban cho chúng ta không biết bao nhiêu là ơn. Äặc biệt là ơn Há»™i Thánh có mặt tại Việt Nam từ gần 500 năm và có Hà ng Giáo Phẩm Việt Nam được 50 năm!
(2o) Kế đến là thể hiện lòng biết Æ¡n đối vá»›i các Vị Thừa Sai là những ngÆ°á»i đã từ các nÆ°á»›c PhÆ°Æ¡ng Tây đến Việt Nam truyá»n giáo, reo và vun trồng hạt giống Tin Mừng trên mảnh đất hình chữ S thân yêu nà y!
(3o) Rồi là thể hiện lòng biết Æ¡n đối vá»›i Ông Bà Tổ Tiên của chúng ta, nhất là biết Æ¡n các Thánh Tá» Äạo Việt Nam và các Vị chết vì Äạo là những ngÆ°á»i đã lấy máu Ä‘Ã o và sá»± hy sinh mà là m hạt giống Phúc Âm má»c lên và phát triển nhÆ° ngà y hôm nay!
(4o) Sau cùng là thể hiện lòng biết Æ¡n đối vá»›i tất cả những ai (Hồng Y, Giám Mục, Linh Mục, Tu SÄ© và Giáo Dân, kể cả ngÆ°á»i không Công giáo) đã đóng góp cách nà y cách khác để là m cho Há»™i Thánh Chúa được xây dá»±ng và mở rá»™ng trên đất nÆ°á»›c thân yêu của chúng ta!
2.2 Thứ hai là tÃch cá»±c há»c há»i Tà i Liệu Năm Thánh 2010 của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam và của giáo pháºn.
(1o) Tà i Liệu há»c há»i Năm Thánh 2010 tức Tà i Liệu
ÄỀ CÆ¯Æ NG
GIÃO HỘI TẠI VIỆT NAM
MẦU NHIỆM - HIỆP THÔNG - SỨ VỤ
đã được soạn thảo má»™t cách rất công phu và cáºp nháºt. Trá»ng tâm của Tà i Liệu là Mầu Nhiệm Hiệp Thông của Giáo Há»™i phải được hiểu đầy đủ nhÆ° sau:
“Hiệp thông trÆ°á»›c hết là sá»± hiệp thông của ngÆ°á»i tÃn hữu vá»›i Thiên Chúa, sá»± hiệp thông là m cho há» nên má»™t vá»›i Thiên Chúa và được diá»…n tả qua những tÆ°Æ¡ng quan hà i hòa vá»›i Chúa trong cuá»™c sống của há». Äiá»u đó khÆ¡i nguồn cho mối hiệp thông mà các Ki-tô hữu chia sẻ cho nhau trong Äức Ki-tô qua tác Ä‘á»™ng của Thánh Thầnâ€
“Sá»± hiệp thông nà y rất sâu xa và mang hai chiá»u kÃch: chiá»u dá»c và chiá»u ngang nhÆ° lá»i Äức Giáo Hoà ng Ä‘Æ°Æ¡ng kim Bê-nê-Ä‘i-tô XVI (là nhà thần há»c Ratzinger) gá»i là sá»± hiệp thông từ bên trong và từ bên trên. Còn Äức Cố Giáo Hoà ng Gio-an Phao-lô II gá»i là chiá»u ngang và chiá»u dá»c của Mầu Nhiệm Hiệp Thông duy nhất.†(Xem tà i liệu 5 mô hình vá» Giáo Há»™i của Giám Mục Phê-rô Nguyá»…n Văn Khảm).
(2o) Vì thế các cá»™ng Ä‘oà n giáo pháºn, giáo xứ, dòng tu, há»™i Ä‘oà n và từng ngÆ°á»i Ki-tô hữu được má»i Ä‘Ã o sâu bản chất Ä‘Ãch thá»±c của Giáo Há»™i là Hiệp Thông để từ đó tìm má»i cách, dùng nhiá»u phÆ°Æ¡ng thế khác nhau và cÆ¡ cấu cần thiết để thể hiện sá»± hiệp thông ấy.
2.3 Thứ ba là xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i Tham Gia (Participatory Church) mà Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam đã Ä‘á» nghị cho toà n Giáo Há»™i tại Việt Nam
Trong Tà i Liệu Äá» CÆ°Æ¡ng “Giáo Há»™i tại Việt Nam Mầu Nhiệm Hiệp Thông Sứ Vụâ€, Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam Ä‘á» nghị Giáo Há»™i Việt Nam các cấp xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i tham gia để thể hiện cách hữu hiệu sá»± hiệp thông là bản chất của Giáo Há»™i Công Giáo. Liên Há»™i Äồng Giám Mục à Châu đã cho chúng ta những Ä‘iá»u cốt yếu không thể thiếu trong nháºn thức vá» mô hình Giáo Há»™i tham gia:
(1o) Giáo Há»™i tham gia (Participatory Church) hay Giáo Há»™i trong đó má»i ngÆ°á»i có phần và góp phần là má»™t Cá»™ng Äoà n trong đó:
(a) Má»i ngÆ°á»i tÃn hữu Ä‘á»u bình đẳng và không ai là công dân hạng hai, vì cùng má»™t Æ¡n gá»i, vì nháºn được cùng má»™t Thần khÃ, và đón nháºn nhau nhÆ° anh chị em; [1]
(b) Má»—i phần tá» Ä‘á»u được trân trá»ng chứ không phải là má»™t kẻ vô danh; [2] «Äặc sủng của má»—i phần tá» cần được nhìn nháºn, phát triển và sá» dụng cách hiệu quả» (Gio-an Phao-lô II).
(c) Tất cả Ä‘á»u đồng trách nhiệm, [3] vì đã cùng nháºn lệnh loan báo Tin Mừng; [4]
(d) Má»i ngÆ°á»i, kể cả phụ nữ, Ä‘á»u phải được tham gia và có trách nhiệm đối vá»›i những quyết định chung, liên quan đến Ä‘á»i sống Giáo Há»™i. [5]
(2o) Äể xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i tham gia thì giáo sÄ©, giáo dân cần thay đổi nháºn thức vá» Giáo Há»™i nhÆ° má»™t gia đình cÅ©ng nhÆ° vá» vai trò của mình trong Giáo Há»™i. Äồng thá»i mạnh dạn thay đổi cách hà nh xỠ«bao cấp» hay «quan liêu» có thể còn sót trong Giáo Há»™i và tạo Ä‘iá»u kiện cho má»i ngÆ°á»i tham gia và o việc bà n kế hoạch mục vụ cÅ©ng nhÆ° tiến trình Ä‘i đến quyết định và thiết láºp cÆ¡ cấu mục vụ:
“Vá»›i ý thức chân chÃnh vá» mối hiệp thông giữa các thà nh phần dân Chúa, chúng ta nên mạnh dạn và nhanh chóng rá»i bá» những cách hà nh xỠ“bao cấp†hay “quan liêuâ€, theo kiểu giáo sÄ© cung ứng tất cả má»i sá»±, giáo dân phải lệ thuá»™c giáo sÄ©, để xây dá»±ng má»™t Giáo Há»™i tham gia. Giáo Há»™i ấy, nhÆ° Thánh Phao-lô mô tả, “không còn là Do Thái hay Hy Lạp†(1 Cr 3,28), nhÆ°ng chỉ là má»™t trong đức tin, đức cáºy, và đức mến, nhiệt tình trong má»™t sứ mệnh duy nhất. Äức Gio-an Phao-lô II diá»…n tả Giáo Há»™i tham gia là Giáo Há»™i “trong đó tất cả Ä‘á»u sống Æ¡n gá»i riêng của mình và hoà n thà nh vai trò riêng của mình, đặc sủng Ä‘á»™c đáo của má»—i phần tá» cần được nhìn nháºn, phát triển và sá» dụng cách hiệu quả". [6] Trong các cá»™ng Ä‘oà n, giáo dân, tu sÄ© cÅ©ng nhÆ° giáo sÄ© nhìn nháºn và đón nháºn nhau nhÆ° anh chị em. Tất cả cùng được kêu gá»i và quy tụ bởi Lá»i Chúa, bởi Äức Ki-tô Phục Sinh Ä‘ang hiện diện thúc đẩy há» tham gia và o các há»™i Ä‘oà n hay các nhóm nhá» Ki-tô hữu để kinh nghiệm thế nà o là mầu nhiệm Giáo Há»™i qua việc cầu nguyện và chia sẻ lá»i Chúa, sống phục vụ và yêu thÆ°Æ¡ng trong sá»± đồng tâm nhất trÃ. [7] ChÃnh nhá» thế mà cảm thức thuá»™c vá» má»™t Gia đình của Äức Ki-tô được triển nở, đến ná»—i má»i ngÆ°á»i có thể nói bằng tất cả trách nhiệm và niá»m hãnh diện rằng “Tôi là Giáo Há»™iâ€. [8] Äó là cách sống mầu nhiệm Giáo Há»™i cách má»›i mẻ mà Giáo Há»™i tại Việt Nam cần thá»±c hiện. [9] Vì váºy, “cần cổ súy giáo dân và tu sÄ© nam nữ tham dá»± nhiá»u hÆ¡n và o việc bà n thảo kế hoạch mục vụ, cÅ©ng nhÆ° và o tiến trình Ä‘i đến quyết định, qua những cÆ¡ cấu có tÃnh tham gia nhÆ° các há»™i đồng mục vụ giáo xứ và há»™i nghị giáo xứ†[10].
(3o) Trong Tà i Liệu Äá» CÆ°Æ¡ng chỉ nêu 2 cÆ¡ cấu tham gia là Há»™i Äồng Mục Vụ Giáo Xứ và Há»™i Nghị Giáo Xứ. NhÆ°ng theo Giáo Luáºt, thì có nhiá»u cÆ¡ cấu ở cấp giáo pháºn cÅ©ng nhÆ° ở cấp giáo xứ, trong đó có những cÆ¡ cấu có tÃnh bắt buá»™c và cÅ©ng có những cÆ¡ cấu có tÃnh tá»± do.
Các cÆ¡ cấu có tÃnh bắt buá»™c là Há»™i Äồng Linh Mục Giáo Pháºn (GL 495-502), Há»™i Äồng Kinh Tế và Quản Lý Giáo Pháºn (GL 492-494), Há»™i Äồng Kinh Tế Giáo Xứ (GL 537).
Các cÆ¡ cấu có tÃnh tá»± do và được Giáo Luáºt khuyến khÃch thà nh láºp là Thượng Há»™i Äồng Giáo Pháºn (GL 460), Há»™i Äồng Mục Vụ Giáo Pháºn (GL 511-514), Há»™i Äồng Mục Vụ Giáo Xứ (GL 536), và Há»™i Nghị Giáo Xứ (GL?).
(4o) Vì thế cho nên Năm Thánh 2010 hay Năm Canh Dần nà y là cÆ¡ há»™i thuáºn lợi để Giáo Há»™i tại Việt Nam hoà n chỉnh các văn bản pháp quy và thiết láºp các cÆ¡ cấu hiệp thông và tham gia ở cấp giáo xứ, giáo pháºn và toà n quốc. CÅ©ng là cÆ¡ há»™i thuáºn lợi để chúng ta khai tá» não trạng/thái Ä‘á»™ giáo sÄ© trị (cléricalisme) để Giáo Há»™i trở nên má»™t cá»™ng Ä‘oà n thá»±c sá»± huynh đệ và bình đẳng.
III. CÂU HỎI SUY NGHĨ VÀ THẢO LUẬN
Câu há»i 1: Trong mầu nhiệm Giáo Há»™i hiệp thông, cá»™ng Ä‘oà n Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng (Giáo Xứ/Giáo Pháºn) là m thế nà o để tăng cÆ°á»ng vai trò của anh chị em giáo dân vì lợi Ãch của toà n thể Giáo Há»™i? Äâu là những thuáºn lợi và đâu là những thách đố trong việc nà y?
Câu há»i 2: Là m thế nà o để Quy Chế Há»™i Äồng Mục Vụ Giáo Xứ được triển khai và áp dụng má»™t cách hiệu quả trong các Giáo Xứ của chúng ta?
Câu há»i 3: Là m thế nà o để có Há»™i Äồng Mục Vụ Giáo Pháºn và để Há»™i Äồng ấy có vai trò thá»±c sá»± trong Ä‘á»i sống Giáo Pháºn nhà ?
Câu há»i 4: Cá»™ng Ä‘oà n Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng (Giáo Xứ/Giáo Pháºn) đánh giá thế nà o vá» sá»± cá»™ng tác giữa má»i thà nh phần dân Chúa để xây dá»±ng VÆ°Æ¡ng Quốc Thiên Chúa ngay trong hiện tại nà y?
Câu há»i 5: Cá»™ng Ä‘oà n Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng (Giáo Xứ/Giáo Pháºn) đã nuôi dưỡng và khÃch lệ nhÆ° thế nà o đối vá»›i các đặc sủng mà Thánh Thần khÆ¡i dáºy lên?
Câu há»i 6: Là m thế nà o để Há»™i Nghị Giáo Xứ được tổ chức trong các Giáo Xứ của Giáo Pháºn nhà ?
Câu há»i 7: Là m thế nà o để canh tân đổi má»›i tÆ° duy của giáo sÄ© và giáo dân
* vá» Æ¡n gá»i, sứ mạng và vai trò của giáo dân trong Giáo Há»™i,
* vỠsự bình đẳng và đồng trách nhiệm giữa các thà nh phần Dân Chúa?
IV. KẾT LUẬN
Nếu chúng ta thao thức vá» hiện tại và tÆ°Æ¡ng lai của Giáo Há»™i Chúa tại Việt Nam thì chúng ta có thể nêu 3 Ä‘iá»u Æ°á»›c (cÅ©ng là 3 lá»i cầu chúc) sau đây:
1.- Ước gì Năm Thánh 2010 là cÆ¡ há»™i ngà n và ng để Giáo Há»™i Chúa tại Việt Nam canh tân đổi má»›i Ä‘á»i sống đức tin và hoạt Ä‘á»™ng loan báo Tin Mừng!
2.- Ước gì việc canh tân đổi má»›i Ä‘á»i sống đức tin và hoạt Ä‘á»™ng loan báo Tin Mừng mà Thiên Chúa và Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam kỳ vá»ng ở Năm Thánh 2010 được thá»±c hiện trÆ°á»›c hết bởi chÃnh các Giám Mục và các Linh Mục là những vị đứng đầu các cá»™ng Ä‘oà n. Việc xây dá»±ng mô hình Giáo Há»™i Tham Gia trong giáo pháºn và giáo xứ là tiêu chuẩn và thÆ°á»›c Ä‘o của sá»± canh tân ấy!
3.- Ước gì Năm Thánh 2010 là thá»i cÆ¡ lịch sá» cho má»i thà nh phần giáo dân, nhất là giáo dân nòng cốt, khẳng định vai trò của mình trong Giáo Há»™i. Ước gì các Ủy Ban Giám Mục vá» Giáo Dục, vá» Giáo Lý Äức Tin, vá» Truyá»n Thông Xã Há»™i, vá» Giáo Dân, vá» Gia Äình, vá» Truyá»n Giáo v.v… và các Há»™i Äoà n Tông Äồ, cấp toà n quốc và cấp giáo pháºn biết nắm lầy cÆ¡ há»™i “có má»™t không hai†nà y để thăng tiến giáo dân vá» mặt nháºn thức và hà nh Ä‘á»™ng!
_______________________
[1] x. International Congress on Mission, 6-10, trong For All, vol.1, trg. 150-51; FABC IV, 8.0, trong For All, trg. 287 ; Asian Integral Pastoral Approach, 4 trong For All, vol.2, trg. 138 ; OTC, The Spirit at Work in Asia Today, 5.7 trong For All, vol.3, trg. 324.
[2] x. FABC IV, 2.3.3-2.3.9 ; 8.11-2 trong For All, vol.1, trg. 278-279 ; 287.
[3] x. FABC III, 17.2 trong For All, vol.1, trg. 60.
[4] x. FABC III, trong For All, vol.1, trg. 52. 60. 99. 112. 150.
[5] x. Asian Colloquium on Ministries in the Church, trong For All, vol.1, trg. 90. 151. 193; x. FABC IV, 3.3 trong For All, vol.1, 183.
[6] Äức Gioan-Phaolô II, Tông huấn Ecclesia in Asia, 25.
[7] x. FABC IV, 8.1.1, trong For All, vol. 1, trg. 287 ; vol.2, trg. 138 ; Cv 4:32.
[8] x. FABC IV, 3.3.3 ; BIRA I, 7 trong For All, vol.1, trg. 281. 110.
[9] x. Gioan-Phaolô II, Huấn dụ dà nh cho các giám mục Việt Nam, nhân dịp Ad limina 21 – 01 – 2002.
[10] Äức Gioan-Phaolô II, Tông huấn Ecclesia in Asia , 25.
|
In bài này
Lưu dạng file
Gửi bài này qua Email
