Thần Khà Chúa đã sai tôi đi?
23.01.2010
Dấu chấm há»i ở tá»±a Ä‘á» bà i viết nà y không chủ ý tranh luáºn đúng sai theo nghÄ©a loại trừ (tức hoặc đúng hoặc sai và không có cá»a giữa!) Câu hát “Thần Khà Chúa đã sai tôi Ä‘i†đã, Ä‘ang, và có lẽ sẽ còn được tiếp tục hát đó đây, tháºm chà vá»›i đầy tâm tình. NhÆ°ng phải chăng đó là cách hiểu tốt nhất bản văn Luca 4,18 được dẫn lại từ Isaia 61,1?
Sau đây là hai bản văn, theo Nhóm Phiên Dịch Các GiỠKinh Phụng Vụ:
- Luca 4,18: “Thần Khà Chúa ngự trên
tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ
nghèo hèn. NgÆ°á»i đã sai tôi Ä‘i công bố cho kẻ bị giam cầm biết hỠđược
tha, cho ngÆ°á»i mù biết hỠđược sáng mắt, trả lại tá»± do cho ngÆ°á»i bị áp
bức.â€
- Isaia 61,1: “Thần khà của ÄỨC CHÚA
là Chúa Thượng ngá»± trên tôi, vì ÄỨC CHÚA đã xức dầu tấn phong tôi, sai
đi báo tin mừng cho kẻ nghèo hèn, băng bó những tấm lòng tan nát, công
bố lệnh ân xá cho kẻ bị giam cầm, ngà y phóng thÃch cho những tù nhân.â€
Äiá»u ghi nháºn đầu tiên là cả hai bản
văn trên Ä‘á»u không có nói “Thần Khà Chúa đã sai tôi Ä‘i.†Vấn Ä‘á» có liên
quan đến các từ nhân xÆ°ng: “Thần KhÃ,†“Chúa†hay “Äức Chúa,†và “tôi.â€
Có 2 hay 3 ‘ngÆ°á»i’ ở đây? Và ai sai “tôi†đi báo tin mừng?
Thiển nghÄ©, sẽ là quá Ä‘Æ¡n giản hóa nếu nói rằng Thần Khà chÃnh là Chúa, và rằng ‘Chúa sai tôi’ hay ‘Thần Khà sai tôi’
thì cÅ©ng nhÆ° nhau! Chúng ta không quên rằng sá»± nhìn nháºn và niá»m xác
tÃn vá» Thánh Thần nhÆ° má»™t Ngôi Vị Thiên Chúa đã đến rất muá»™n. Trong Cá»±u
Ước, sá»± tháºt nà y rất mù má»; Thánh Thần thÆ°á»ng được hiểu nhÆ° hÆ¡i thở hay
như sức lực của Thiên Chúa hơn là như một Ngôi Vị. Trong Tân Ước, Thánh
Thần được nhắc đến đôi khi không có ‘ngôi vị’ tÃnh, đôi khi lại có
‘ngôi vị’ tÃnh; có lần, các môn đệ ở Êphêsô tuyên bố rằng “há» chÆ°a từng
nghe nói rằng có Chúa Thánh Thầnâ€! (x. Cv 19,2). Sá»± khẳng định dứt
khoát vá» Ngôi Vị Thánh Thần còn phải đợi sau nà y. Váºy thì, rất khó có
cÆ¡ sở để Ä‘á»c má»™t cái gì đó trong bản văn trên của Isaia là “Thần KhÃ
Chúa đã sai tôi Ä‘iâ€!
Hình nhÆ° cách dùng Ä‘á»™ng từ “ngá»±,â€
chỉ hà nh Ä‘á»™ng, trong hai bản văn Việt ngữ trên có nháºn ảnh hưởng từ
niá»m xác tÃn Thánh Thần là má»™t Ngôi Vị. Các bản dịch khác – Anh, Pháp
chẳng hạn – thấy sá» dụng Ä‘á»™ng từ “thì†(‘to be’ / ‘être,’ chỉ tình trạng): “The Spirit of the Lord is upon me†/ “L’Esprit du Seigneur est sur moi.â€
Äiá»u quan trá»ng hÆ¡n, đó là cách hiểu “vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi.†Trong Isaia 61,1 và Luca 4,18 được dẫn ở trên, sá»± kiện “Thần Khà của Chúa ngá»± trên tôi†là kết quả của việc “Chúa đã xức dầu tấn phong tôi.†Äiá»u nà y thì rất quen thuá»™c trong Cá»±u Ước, ai được xức dầu thì ngÆ°á»i ấy được trao ban Thánh Thần để đảm nháºn sứ mạng. Dầu là biểu hiệu của Thánh Thần. Thiết tưởng, sẽ khá lủng củng khi nói “Thánh Thần xức dầu…,†dù cụm từ nà y vẫn thấy xảy ra đó đây. Ở đây ta ghi nháºn:
(1) Äá»™ng từ “sai†đồng vị vá»›i Ä‘á»™ng từ “xức†(rõ rệt trong bản văn Is 61,1 và đủ rõ trong Lc 4,18). Ai “xức†thì ngÆ°á»i đó “sai.†Chúa [CHA] đã xức dầu tấn phong tôi, sai Ä‘i báo tin mừng…
(2) NgÆ°á»i được xức dầu, tức được trao ban Thánh Thần, là để cùng vá»›i Thánh Thần Ä‘i và o sứ mạng.
Ghi nháºn (1) ở trên cÅ©ng đã được trình
bà y bởi Linh mục Nhạc SÄ© Mi Trầm, có tham khảo ý kiến Äức Cha Phaolô
Nguyá»…n Văn Hòa, trong má»™t chÆ°Æ¡ng trình Há»i Äáp Vá» Thánh Nhạc (x. http://www.honganthienchua.org/ThanhCa/HoiDap.html). NgÆ°á»i viết bà i nà y cÅ©ng từng trá»±c tiếp nghe, trong và i năm trở lại đây, má»™t số cá»™ng Ä‘oà n hát “Nà y chÃnh Chúa đã sai tôi Ä‘i†thay vì “Thần Khà Chúa đã sai tôi Ä‘iâ€
– chắc hẳn tiên và n không phải vì âm hưởng tiêu cực nà o đó của hai chữ
“Thần KhÆcho bằng vì muốn xác định cách tốt hÆ¡n chủ thể của Ä‘á»™ng từ
“sai†ở đây.
Sá»± Ä‘iá»u chỉnh ấy thiết tưởng cà ng được
thấy là có ý nghÄ©a, nếu nhìn từ nhãn giá»›i sứ mạng há»c. Má»™t cách căn
bản, chỉ có má»™t sứ mạng duy nhất, đó là missio Dei, sứ mạng của Thiên Chúa (Cha). Chúa Cha sai Chúa Con; Chúa Con là nhà thừa sai đã hiện thá»±c hóa missio Dei nÆ¡i Ä‘á»i sống và sứ vụ của Ngà i nhÆ° được ghi lại trong các Sách Tin Mừng (đây là hà m nghÄ©a của kiểu nói “sứ mạng theo Tin Mừngâ€).
Trong nhiệm cục cứu Ä‘á»™ của Ba Ngôi, Chúa Con đã hoà n tất vai trò vá»
phần Ngà i, Ngà i sai các môn đệ tiếp tục. Và Chúa Thánh Thần được sai
đến vá»›i các môn đệ của Äức Kitô và cùng vá»›i há» tiếp tục missio Dei vốn đã được hiện thá»±c hóa nÆ¡i sứ mạng theo Tin Mừng.
Nếu nhìn sứ mạng như bó đuốc của cuộc
chạy tiếp sức, thì bó đuốc hiện nằm trong tay Chúa Thánh Thần và Hội
Thánh, nhÆ° ghi nháºn (2) ở trên. Äây là thá»i của
Chúa-Thánh-Thần-và -Hội-Thánh. Ta không quên rằng sau Phục Sinh, các môn
đệ Äức Giêsu cÅ©ng chÆ°a thể ‘rục rịch’ gì cho đến khi được trao ban
Thánh Thần trong ngà y Lá»… NgÅ© Tuần. Sá»± kiện các hình lưỡi lá»a – biểu
hiệu của Thánh Thần – xuống trên từng môn đệ (x. Cv 2,3-4) cho thấy
rằng Thánh Thần được ban cho hỠđể cùng Ä‘i vá»›i há», chứ không há» có hà m
ý nà o ở đây rằng Thánh Thần sai há» Ä‘i. Lá»… NgÅ© Tuần ấy là sá»± chÃnh thức
khởi đầu sứ mạng của Há»™i Thánh, đồng nhất vá»›i sá»± chÃnh thức khai sinh
Há»™i Thánh. Công Äồng Vatican II sẽ xác nháºn rằng Há»™i Thánh tá»± bản chất
là thừa sai (Ad gentes 2).
Việc nhìn Hội Thánh cùng với Chúa Thánh Thần
trong sứ mạng thừa sai có những hà m nghĩa vô cùng thiết yếu. Một trong
những hà m nghÄ©a đó là : sứ mạng mà Há»™i Thánh Ä‘ang đảm nháºn trong Thánh
Thần chÃnh là sứ mạng của Thiên Chúa, missio Dei, đã được Äức Giêsu thể hiện trong Tin Mừng. Chúa Thánh Thần chắc chắn không bao giá» Ä‘i lạc khá»i missio Dei.
NhÆ°ng Há»™i Thánh, xét nhÆ° những con ngÆ°á»i, thì khác. Bất cứ khi nà o má»™t
cộng đoà n hay cá nhân nà o trong Hội Thánh từ chối cộng tác với Chúa
Thánh Thần, từ chối sự hướng dẫn của Ngà i, để theo một sự dẫn dắt nà o
khác, thì cá nhân hay cá»™ng Ä‘oà n ấy Ä‘ang Ä‘i lạc khá»i trá»ng tâm sứ mạng
thừa sai của mình. Và để Ä‘iá»u chỉnh, ngÆ°á»i ta phải vá» táºn nguồn là missio Dei, tức sứ mạng mà Äức Giêsu thể hiện nhÆ° được trình bà y trong các Sách Tin Mừng.
Chúng ta luôn được má»i gá»i tá»± há»i: Sứ
mạng mà tôi, cá»™ng Ä‘oà n tôi Ä‘ang là m là sứ mạng nà o? Có tháºt tôi, cá»™ng
đoà n tôi đang đặt mình trong sự dẫn dắt của Thánh Thần?
Lm. Lê Công Äức
(Nguồn: Xuân BÃch VN) |