Diễn tiến của một án phong Chân Phước (à Thánh) và phong Thánh
21.12.2009
 |
| Quang cảnh Äại Lá»… tôn phong 117 Thánh Tá» Äạo Việt Nam - Rôma 19.06.1988 |
Diá»…n tiến của má»™t án phong Chân PhÆ°á»›c (à Thánh) và phong Thánh theo luáºt hiện hà nh của Giáo Há»™i Công giáo.
Ngà y 02.04.07, giai Ä‘oạn đầu (giai Ä‘oạn giáo pháºn) của án phong cho cố Giáo hoà ng Gioan Phaolô II đã kết thúc long trá»ng trong má»™t buổi lá»… tại thánh Ä‘Æ°á»ng Lateran ở Rôma, sau gần hai năm tiến hà nh. Tiến trình nà y rồi sẽ được tiếp tục ra sao? Nó sẽ trải qua những chặng Ä‘Æ°á»ng nà o nữa và tá»›i bao giá» má»›i có thể kết thúc? CÅ©ng trong dịp nà y, vị đại diện của bên đứng Ä‘Æ¡n (giáo pháºn Rôma) cho hay, hỠđã nháºn được nhiá»u chứng từ phép lạ gá»i tá»›i, nhÆ°ng không thể Ä‘Æ°a tất cả và o hồ sÆ¡, vì nhÆ° thế việc kết thúc án sẽ kéo dà i thêm rất lâu. Tại sao?
Ngà y 19.12.09 vừa qua, Äức Bênêđictô XVI lại ra sắc lệnh công nháºn tôi tá»› Chúa Gioan Phaolô và má»™t số vị khác lên hà ng “Äấng đáng kÃnh“ (Venerabilis). Äiá»u nà y có nghÄ©a gì?
Äể giúp Ä‘á»™c giả hiểu thêm vá» lÄ©nh vá»±c nà y, chúng tôi gá»i tà i liệu dÆ°á»›i đây, phần lá»›n viết theo tác giả Ulrich Nersinger trên Zenit trang Äức ngữ ngà y 13.03.07.
Ngà y 25.01.1983, ÄGH Gioan Phaolô II đã ban hà nh Hiến chế “Divinus perfectionis Magister“ quy định lại tiến trình tuyên phong à thánh và Thánh trong Giáo Há»™i. Cùng vá»›i hiến chế, má»™t số quy định chi tiết khác cÅ©ng được ban hà nh cùng lúc hoặc Ãt lâu sau đó. Theo các văn kiện nà y, thá»i gian tiến hà nh (chỠđợi và điá»u tra) được rút ngắn lại, diá»…n tiến phải được tiến hà nh má»™t cách khoa há»c hÆ¡n, và nhất là vai trò của các giám mục địa phÆ°Æ¡ng được nâng lên đúng vá»›i tầm nhìn của Công đồng Vatican II.
Từ nay, các giám mục hoặc những vị tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng ở cấp địa phÆ°Æ¡ng là những ngÆ°á»i có quyá»n và trách nhiệm đầu tiên trong tiến trình nà y.
GIAI ÄOẠN I: CẤP GIÃM MỤC ÄỊA PHÆ¯Æ NG
Muốn Ä‘Æ°a má»™t gÆ°Æ¡ng sống đạo lên bà n thánh, kẻ đứng Ä‘Æ¡n (aktor) trÆ°á»›c hết phải trình án/ trÆ°á»ng hợp (causa) đó lên cho vị bản quyá»n tại địa phÆ°Æ¡ng (thÆ°á»ng là giám mục, đại diện tông toà hay bá» trên tỉnh dòng v.v..) nÆ¡i ứng viên đó mất (chứ không phải nÆ¡i ứng viên sinh ra). Kẻ đứng Ä‘Æ¡n có thể là má»™t tÃn hữu bình thÆ°á»ng, má»™t định chế Công giáo (giáo xứ, giáo pháºn, dòng tu…) hay má»™t há»™i Ä‘oà n đã được giáo quyá»n chuẩn nháºn. Äiá»u quan trá»ng là vị bản quyá»n phải xem ngÆ°á»i đứng Ä‘Æ¡n có đủ tà i chÃnh cho tiến trình xét duyệt nà y không (vì thế, các pháp nhân nhÆ° giáo xứ, giáo pháºn, há»™i Ä‘oà n, dòng tu… dá»… được Æ°u tiên chấp nháºn hÆ¡n).
ÄÆ¡n có thể đặt sá»›m nhất là 5 năm sau vị gÆ°Æ¡ng mẫu đó qua Ä‘á»i, nếu không có gì đặc biệt thì phải sau 10 năm trở lên. Thá»i gian tối thiểu nà y có thể được miá»…n, nếu vị giáo hoà ng Ä‘Æ°Æ¡ng kim muốn. TrÆ°á»ng hợp Mẹ Têrêxa Calcutta và ÄGH Gioan Phaolô II là những trÆ°á»ng hợp được miá»…n Ä‘iển hình.
Suốt thá»i gian Ä‘iá»u tra và thẩm định, kẻ đứng Ä‘Æ¡n phải cá» ra má»™t vị ủy quyá»n (postulator) đại diện cho mình. Vị nà y có thể là má»™t giáo dân, tu sÄ© hay giáo sÄ©, nhÆ°ng phải đủ khả năng vá» thần há»c và giáo luáºt, và phải nắm được thủ tục pháp lý của Bá»™ Phong Thánh (Ä‘iểm nà y có thể tá»›i há»c há»i nÆ¡i Bá»™).
Trong giai Ä‘oạn tiá»n Ä‘iá»u tra, giám mục địa phÆ°Æ¡ng yêu cầu ngÆ°á»i ủy quyá»n ná»™p má»™t bản lý lịch vỠán liên hệ, trong đó trình bà y chi tiết các nhân đức gÆ°Æ¡ng mẫu xứng đáng và cho biết các sách hoặc bà i viết đã được phổ biến của ngÆ°á»i tôi tá»› Chúa đó kèm theo má»™t danh sách các nhân chứng. Ãn của ÄGH Gioan Phaolô II có tá»›i 130 nhân chứng.
BÆ°á»›c thứ hai, giám mục thông báo sá»± kiện nà y ra cho tÃn hữu giáo pháºn mình và yêu cầu má»i ngÆ°á»i, ai biết gì vá» cuá»™c Ä‘á»i và cái chết của nhân váºt liên hệ thì cho hay, hoặc ai còn giữ tà i liệu nà o của vị đó thì cho giám mục biết.
Giám mục địa phÆ°Æ¡ng cÅ©ng thông báo sá»± kiện cho giám mục các giáo pháºn lân cáºn và há»i há» xem Ä‘á» nghị phong Chân PhÆ°á»›c hay Thánh nà y có nên và cần thiết không. Tất cả những sách vở và tà i liệu đã được xuất bản của vị tôi tá»› được giám mục chuyển cho các nhà thần há»c (do ngà i cá») Ä‘iá»u nghiên, đánh giá. Nếu nhóm nà y đánh giá thuáºn lợi, giám mục sẽ ra lệnh táºp trung và cho đánh giá cả những tà i liệu không chÃnh thức của vị đáng kÃnh (nháºt ký, thÆ° từ…).
Sau đó, giám mục thông báo tá»›i Rôma vá» tình hình Ä‘iá»u tra và há»i xem Rôma có ý kiến bất lợi nà o không vỠán nà y.
Nếu không có cản trở từ phÃa Rôma, giỠđây giám mục sẽ cho thà nh láºp má»™t toà án vá»›i công tác chÃnh là phá»ng vấn các nhân chứng. Có hai loại nhân chứng: Những ngÆ°á»i quen biết trá»±c tiếp và những ngÆ°á»i biết gián tiếp vá»›i vị tôi tá»›. Cả hai nhóm Ä‘á»u được má»i tá»›i. Má»i ý kiến thuáºn hay nghịch Ä‘á»u được ghi nháºn. NgÆ°á»i chứng nà o ở quá xa và khó có Ä‘iá»u kiện tá»›i toà , thì toà sẽ phái má»™t quan toà tá»›i để phá»ng vấn tại chá»—.
Sau khi kết thúc việc phá»ng vấn nhân chứng, giám mục phải Ä‘iá»u tra xem nÆ¡i má»™ của ngÆ°á»i chết có diá»…n ra cảnh thá» kÃnh (bất chÃnh thức) không. Nếu có, phải ra lệnh đình chỉ ngay, vì nếu không thì đây sẽ là lý do chặn đứng má»i bÆ°á»›c tiến tiếp theo.
Các hồ sÆ¡ của toà án địa pháºn sẽ được sao ra thêm hai bản có thị thá»±c của chưởng khế. Hai bản sao và bản chÃnh được chưởng khế đóng triện khoá lại trong má»™t buổi lá»… kết thúc trang trá»ng trÆ°á»›c sá»± hiện diện của giám mục, các quan toà , kẻ đứng Ä‘Æ¡n, vị ủy quyá»n và những tÃn hữu có liên hệ. Hai bản sao sau đó được vị ủy quyá»n trá»±c tiếp mang tá»›i ná»™p cho Bá»™ tại Rôma, bản chÃnh được lÆ°u giữ tại văn khố của giáo pháºn.
Vì hiện nay Bá»™ ở Rôma chỉ chÃnh thức dùng tiếng Latinh, Ã, Pháp, Tây Ban Nha và Anh, nên má»i thứ tiếng khác Ä‘á»u phải dịch ra má»™t trong các thứ tiếng đó.
GIAI ÄOẠN II: CẤP BỘ Ở RÔMA
Thẩm quyá»n tiếp tục xét duyệt tại Rôma là Bá»™ Phong Thánh, gồm thà nh viên là các Giám mục và Hồng y. Äứng đầu Bá»™ là má»™t Hồng y, má»™t Tổng Giám mục giữ vai trò thÆ° ký và má»™t phụ tá thÆ° ký. Ngoà i ra, Bá»™ còn có các báo cáo viên (relatoren, má»—i vị đặc trách má»™t trÆ°á»ng hợp), các luáºt sÆ° đức tin (praelatus theologus), các cố vấn, chuyên viên, chưởng khế, nhân viên hà nh chÃnh…
Nháºn được hồ sÆ¡, Bá»™ soát lại xem công việc của giai Ä‘oạn má»™t có gì sai trái vá»›i giáo luáºt không. Rồi quyết định chuyển giao toà n bá»™ hồ sÆ¡ cho má»™t báo cáo viên đặc trách. Vị nà y sẽ cùng vá»›i ngÆ°á»i ủy quyá»n (của giáo pháºn) láºp nên má»™t “hồ sÆ¡ vá» gÆ°Æ¡ng nhân đức†của ứng viên, hay má»™t “hồ sÆ¡ vá» gÆ°Æ¡ng tỠđạo†nếu ứng viên là ngÆ°á»i tỠđạo. Äây là má»™t tà i liệu thiết láºp má»™t cách khoa há»c trình bà y vá» cuá»™c Ä‘á»i, sá»± nghiệp và cái chết, đặc biệt chú trá»ng tá»›i chi tiết các gÆ°Æ¡ng nhân đức, của ứng viên và vá» tình hình chung liên hệ tá»›i vị quá cố đó.
"Hồ sÆ¡" được chuyển cho vị luáºt sÆ° đức tin. (TrÆ°á»›c đây còn có "luáºt sÆ° của qủy" đóng vai trò tìm cách chống lại án; nay vai trò nà y đã bị bá»). Vị nà y sẽ cùng vá»›i 8 cố vấn (chuyên viên vá» tÃn lý, lịch sá» Giáo Há»™i và tâm linh) xét duyệt và bá» phiếu. Có được 2/3 phiếu thuáºn của nhóm nà y, "hồ sÆ¡" sẽ được Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c đại há»™i đồng của Bá»™. Nếu Ä‘a số đại há»™i đồng bá» phiếu thuáºn, báo cáo viên sẽ láºp má»™t “bản tÆ°á»ng trình†lên cho Äức Thánh Cha. Chỉ má»™t mình Äức Thánh Cha có quyá»n quyết định ban hà nh sắc lệnh liên hệ vỠán nà y. Nếu đồng ý, ngà i sẽ ban hà nh má»™t sắc lệnh chuần y, và từ giây phút nà y ứng viên được mang tÆ°á»›c “Báºc đáng kÃnh†hay “Chân phÆ°á»›c†(Venerabilis). Sắc lệnh "Báºc đáng kÃnh" của tôi tá»› Gioan Phaolô II đã được Äức Bênêđictô ban hà nh ngà y 19.12.2009 vừa qua.
Äể án phong có cÆ¡ được thá»±c hiện, giỠđây là lúc (các) phép lạ được yêu cầu bổ sung. Lại má»™t tiến trình bắt đầu từ giáo pháºn nÆ¡i xảy ra phép lạ. Giám mục giáo pháºn Ä‘iá»u tra, thu góp tà i liệu (hồ sÆ¡ bệnh lý, hình chụp quang tuyến…), láºp thà nh hồ sÆ¡, sao ra và chuyển lên Bá»™. Dá»±a trên hồ sÆ¡ của giám mục, Bá»™ láºp ra má»™t bản tÆ°á»ng trình chuyển cho ủy ban chuyên viên gồm 5 vị (thÆ°á»ng là phép lạ là nh bệnh, nên ủy viên phần nhiá»u là các bác sÄ© danh tiếng) nghiên cứu và xét duyệt. Sau đó chuyển cho các cố vấn thần há»c, rồi tá»›i đại há»™i đồng. Và cuối cùng được trình lên Äức Giáo Hoà ng để quyết định. Trong việc xét phong à thánh cho các vị tỠđạo, Äức Giáo Hoà ng thÆ°á»ng miá»…n Ä‘iá»u kiện phải có má»™t phép lạ, bởi vì tỠđạo đã là má»™t hà nh vi đức tin đủ lá»›n rồi. Còn ngoà i ra, bình thÆ°á»ng, phải cần Ãt nhất má»™t phép lạ.
Ãn phong của ÄGH Gioan Phaolô II bắt đầu bÆ°á»›c sang giai Ä‘oạn chứng minh phép lạ. Trong số các chứng từ gá»i vá», bên đứng Ä‘Æ¡n cho hay có ba trÆ°á»ng hợp có thể được chá»n (lấy má»™t): Má»™t nữ tu ở Pháp khá»i bệnh Parkinson, đôi vợ chồng Ba Lan hiếm muá»™n đã có được má»™t cháu bé và má»™t bà o thai gặp nguy đã được cứu vá»›t, cả ba trÆ°á»ng hợp trên Ä‘á»u diá»…n ra má»™t cách lạ lùng và nhá» lá»i cầu bầu của tôi tá»› Gioan Phaolô II.
GIAI ÄOẠN III: QUYẾT ÄỊNH SẮC PHONG CỦA ÄỨC GIÃO HOÀNG
ThÆ°á»ng má»™t khi sắc lệnh "vá» nhân đức" hay "vá» tỠđạo" đã được ban hà nh (nghÄ©a là ngÆ°á»i tôi tá»› đã được danh hiệu là “Báºc đáng kÃnhâ€), thì việc tuyên phong à thánh chẳng còn trở ngại gì nữa.
Nghi thức tôn phong à thánh có thay đổi theo thá»i gian.
Cho tá»›i gần đây, nghi thức nà y thÆ°á»ng do Äức Giáo Hoà ng cá» hà nh tại Rôma, trong má»™t thánh lá»… đại triá»u, có má»i cả ngoại giao Ä‘oà n. Sau nghi thức thống hối trong thánh lá»…, giám mục địa phÆ°Æ¡ng liên hệ cùng vá»›i vị ủy quyá»n bÆ°á»›c lên trÆ°á»›c ÄGH xin được ghi tên vị chân phÆ°á»›c và o danh sách các à thánh. ÄGH đồng ý và xác định luôn các thủ tục và ngà y kÃnh. Äức Gioan Phaolô là ngÆ°á»i đầu tiên đã không nhất thiết cá» hà nh nghi lá»… nà y tại Rôma. Ngà i đã là m lá»… tuyên phong Chân phÆ°á»›c (à thánh) cho nữ tu Edith Stein và linh mục Rupert Mayer tại Äức.
Äức Thánh Cha Bênêđictô XVI quyết định việc phong à thánh không do Giáo Hoà ng cá» hà nh nữa, mà ngà i ủy quyá»n cho má»™t Hồng y hay Giám mục thay thế, và nghi thức sẽ được cá» hà nh chủ yếu tại giáo pháºn nÆ¡i đứng Ä‘Æ¡n.
Còn vá» việc phong Thánh, theo truyá»n thống, ÄGH thÆ°á»ng há»i ý kiến của các Hồng y có mặt tại giáo triá»u trÆ°á»›c khi quyết định, nhÆ°ng ngà i không buá»™c phải theo ý kiến chung của há». Thánh lá»… đại triá»u phong Thánh có thêm phần kinh cầu các Thánh.
Giáo luáºt hiện hà nh không còn phân biệt việc phong à thánh hay Thánh nữa. Chỉ còn má»—i má»™t “phong thánh†(canonizatio) mà thôi. NhÆ°ng trên thá»±c tế cho tá»›i nay vẫn còn hai nghi thức. Äiểm khác nhau có thể nói nhÆ° sau: à thánh được tôn kÃnh hạn chế trong má»™t dòng tu, má»™t vùng hay má»™t quốc gia. CÅ©ng không được láºp bà n thá» riêng để tôn kÃnh vị đó trong các nhà nguyện, nếu không có phép đặc biệt của Toà Thánh. Còn Thánh được tôn kÃnh cho cả hoà n vÅ©. Ngoà i ra, để được phong Thánh, giáo luáºt đòi phải có thêm má»™t phép lạ nữa, kể từ sau ngà y tuyên phong à thánh. Äa số nhà thần há»c coi việc phong Thánh là má»™t hà nh vi không sai lầm (bất khả ngá»™) của Äức Giáo Hoà ng.
Trên đây là chuyện thủ tục rắc rối của diá»…n tiến má»™t án phong. NhÆ°ng Ä‘iá»u quan trá»ng cần biết hÆ¡n đối vá»›i chúng ta: Äâu là ý nghÄ©a và bản chất của việc phong thánh. Sách Giáo Lý Công Giáo (số 828) ghi vá» Ä‘iểm nà y: “Khi Giáo Há»™i tuyên phong má»™t số tÃn hữu nà o đó lên hà ng Thánh, nghÄ©a là long trá»ng tuyên bố những ngÆ°á»i nà y đã thá»±c thi các nhân đức má»™t cách anh hùng và đã sống trung thà nh vá»›i ân huệ của Chúa, đó là Giáo Há»™i công nháºn sá»± hiện diện của sức mạnh tinh thần thánh thiện nÆ¡i Giáo Há»™i. Giáo Há»™i tăng cÆ°á»ng thêm hy vá»ng nÆ¡i tÃn hữu bằng cách trao cho há» các thánh nhÆ° là những gÆ°Æ¡ng sống và là kẻ cầu bầu cho há». Và o những lúc Giáo Há»™i gặp khó khăn nhất, các thánh luôn là ngÆ°á»i mở ra sá»± đổi má»›i. Sá»± thánh thiện là nguồn bà ẩn và thÆ°á»›c Ä‘o không sai lầm của sức mạnh truyá»n giáo nÆ¡i Giáo Há»™iâ€.
Viết theo tác giả Ulrich Nersinger
trên Zenit trang Äức ngữ ngà y 13.03.07
Phạm Hồng Lam
(Nguồn: Xuân BÃch VN) |
In bài này
Lưu dạng file
Gửi bài này qua Email
