XBVN – "Kinh Thánh và luân lý. Đâu là những tiêu chí để phân định ?". Đó là tựa đề của văn kiện của Ủy Ban Kinh Thánh Giáo Hoàng vừa được xuất bản bằng tiếng Pháp : cơ hội để tái khám phá nền luân lý hạnh phúc mà Kinh Thánh đề nghị, một nền luân lý hoàn toàn xa lạ với "luân lý chủ nghĩa" (moralisme).

Cuốn sách được giới thiệu với báo chí tại nhà của HĐGM Pháp tại Paris, bởi Đức Cha Pierre-Marie Carré, Tổng giám mục Albi, chủ tịch Ủy ban giáo lý của HĐGM Pháp, và bởi Cha Olivier Artus, nhà chú giải Kinh Thánh, Giáo sư của Học viện Công giáo Paris và là thành viên của Ủy Ban Kinh Thánh Giáo Hoàng.

Bản văn bằng tiếng Ý được xuất bản vào tháng 5/2008 với tựa đề : "Kinh Thánh và luân lý. Những nguồn gốc Kinh Thánh của hành động Kitô giáo".

Đây là một cuốn cẩm nang quý giá dành cho các linh mục và giáo dân trong đường hướng của Vatican II, mà, trong Hiến Chế Tín Lý Dei Verbum và trong sắc lệnh đào tạo linh mục Optatam totius, đã mong muốn rằng Kinh Thánh là "linh hồn của thần học".

Trong văn kiện này, Kinh Thánh là linh hồn của suy tư luân lý, điều mà là phương thuốc giải cho "chủ nghĩa luân lý" cứng nhắc, nhờ đó làm cho chúng ta yêu thích luân lý !

Luân lý trong Kinh Thánh (Cựu ước và Tân ước) khởi đi từ đâu ? Phần dẫn nhập của văn kiện đặt câu hỏi như thế. Đức cha Carré trả lời là từ "ân ban" ("don"). Đó cũng là những gì mà phần thứ nhất của văn kiện đã nhấn mạnh : "Một nền luân lý được mạc khải : ân ban của Thiên Chúa (don divin) và lời đáp trả của con người". Và sự nhấn mạnh đến lời đáp trả cũng đồng thời mang lại tất cả sự vững chắc của nó cho sự tự do của con người trong việc phân định luân lý dưới ánh sáng của Kinh Thánh.

"Ân ban" này trước tiên đó là Công trình Tạo dựng và "những ngụ ý luân lý của nó". Đó cũng là "ân ban của Giao Ước", mà, từ Cựu Ước, đề ra "những chuẩn mực cho hành động của con người", để nó thực sự là "nhân linh".

Tiếp đến, văn kiện trình bày "Giao Ước mới trong Chúa Giêsu Kitô như là ân ban tối hậu của Thiên Chúa" và những ngụ ý luân lý của nó. Về vấn đề này, Đức cha Carré nhấn mạnh rằng văn kiện bắt đầu bằng hai trang Kinh Thánh căn bản : "Thập giới" trong sách Xuất hành (20, 2-17) và Bát Phúc (Mt 5, 3-12). Nói cách khác, "lề luật" của Thiên Chúa được xem như là một "ân ban" quý giá để hướng dẫn con người, để nó không bị bỏ mặc cho chính mình, và luân lý của Kinh Thánh, đó là "luân lý hạnh phúc".

Nhưng phần thứ nhất này về "ân ban" sẽ không đầy đủ nếu không có chương về "ơn tha thứ" trong Cựu ước và Tân ước, và nếu không có viễn ảnh cánh chung về hạnh phúc vĩnh cửu dưới tựa đề : "Điểm đến sau cùng, chân trời có thể gợi hứng cho hành vi luân lý".

Đức cha Carré giải thích : nếu ta muốn, ta co thể đọc trực tiếp vào phần hai : "Một vài tiêu chí Kinh Thánh có thể dùng cho suy tư luân lý". Cha Artus cho biết thêm ngay cả trong lĩnh vực tế nhị của luân lý sinh học và của các vấn đề do khoa học hiện đại khơi lên. Mỗi "tiêu chí" cho mỗi hành vi nhân linh phù hợp với mạc khải về Tình Yêu trong Kinh Thánh đều được kèm theo bằng một suy tư rất cụ thể : "Những định hướng cho ngày nay".

Phần này giải thích "cái nhìn của Kinh Thánh về con người", điều này ngụ ý rằng hành vi luân lý phải tôn trọng "nhân tính" của con người, nhưng cũng quy chiếu đến mẫu gương của Chúa Kitô : hai "sự phù hợp" cần được chứng thực, với con người và với Chúa Kitô.

Tiếp đến là việc liệt kê và giải thích sáu tiêu chí "đặc thù" xét như là "đối lập" : Cha Artus nhấn mạnh : Đôi khi cần phải biết đối lập với những gì là trái ngược với ơn gọi của con người, hoặc là "chiều kích cộng đồng", hoặc là "cứu cánh".

Văn kiện nhấn mạnh rằng sự kiện "đặt nền tảng trên Kinh Thánh" toàn bộ suy tư này "mời gọi xem luân lý không phải trước tiên từ quan điểm của con người, nhưng từ quan điểm của Thiên Chúa".

Qua việc quy chiếu Kinh Thánh này, văn kiện cũng mở ra những khả năng "đối thoại đại kết" và đối thoại với những người không có niềm tin trong chừng mực mà nó biết thể hiện "bản văn nền tảng" bằng từ ngữ "giá trị".

Cuối cùng, từ quan điểm phương pháp, văn kiện này là một ví dụ rất hay về cách thức mà Kinh Thánh được thể hiện theo "bốn ý nghĩa", nghĩa đen (lịch sử), nghĩa đức tin, nghĩa "luân lý" và nghĩa hướng đến các mục đích sau cùng, đến cánh chung. Ở đây, ý nghĩa luân lý được tỏ rõ theo cách làm cho yêu mến luân lý tất cả các giáo xứ sẽ đi vào trong sự khám phá văn kiện dễ tiếp cận này và cuối cùng đề ra những chìa khóa cho những thế đôi ngả cụ thể của xã hội hiện đại.

Theo ZENIT

Lm. Võ Xuân Tiến

(Nguồn: Xuân Bích VN)