Hiệu quả truyá»n giáo ở Việt Nam trong những năm gần đây - Nghi vấn và giải thÃch
04.03.2009
|
(Ảnh: Diệp Hải Dung) |
(Bà i chia sẻ trong dịp tÄ©nh tâm tháng cho anh em linh mục hạt Tân Äịnh, ngà y 10-2-2009 và các linh mục Dòng Chúa Cứu Thế, ngà y 27-2-2009) - Lm. Antôn Nguyá»…n Ngá»c SÆ¡n
NHẬP ÄỀ
Truyá»n giáo hay loan báo Tin Mừng là bản chất của
Giáo Hội Chúa Kitô (x. Công đồng Vatican II, Sắc lệnh Ad Gentes, số 4,
16), dá»±a trên sứ mạng mà Chúa Cha đã giao cho Con của Ngà i là Äức Giêsu
Kitô: “Như Chúa Cha đã sai Thầy, Thầy cũng sai anh em†(Ga 20,21). Vì
váºy, qua má»—i thá»i kỳ lịch sá», chúng ta có thể nói rằng Giáo Há»™i thế nà o
thì kiểu truyá»n giáo thế ấy. Truyá»n giáo nhÆ° thế nà o thì có kết quả nhÆ°
váºy. Giáo há»™i Việt Nam cÅ©ng nhÆ° nhiá»u giáo há»™i địa phÆ°Æ¡ng khác không
nằm ngoà i định luáºt nà y.
Nhân dịp ká»· niệm 50 năm thà nh láºp Hà ng
Giáo phẩm Việt Nam, chúng ta thá» nhìn lại ná»— lá»±c truyá»n giáo trong
những năm qua để rút ra bà i há»c kinh nghiệm cÅ©ng nhÆ° để hoạch định
những Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng truyá»n giáo cho tÆ°Æ¡ng lai.
Muốn hiểu được
sâu hÆ¡n hiện trạng sống đạo và truyá»n đạo của ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam
hiện nay chúng ta phải nhìn lại cả má»™t bối cảnh truyá»n giáo rá»™ng lá»›n
của Giáo Hội toà n cầu và của Giáo hội Việt Nam, vì kết quả của công
cuộc loan báo Tin Mừng nà y là công lao gieo vãi và vun xới cho cánh
đồng truyá»n giáo của biết bao thế hệ Ä‘i trÆ°á»›c. Tuy nhiên, chúng tôi
muốn dà nh phần nghiên cứu nà y cho những loạt bà i nghiên cứu sâu hơn.
Trong
phạm vi bà i nà y, chúng tôi chỉ muốn bà n đến hiệu quả truyá»n giáo ở Việt
Nam trong và i chục năm gần đây với nghi vấn rằng hiệu quả ấy chưa cao
như lòng mong ước và tìm cách giải đáp nghi vấn nà y.
Chúng tôi xin trình bà y đỠtà i nà y theo 4 phần:
- Dá»±a và o đâu để nói việc truyá»n giáo tại Việt Nam có hiệu quả chÆ°a cao? - Nháºn định vá» tình trạng truyá»n giáo ở Việt Nam. - Äi tìm má»™t và i nguyên nhân dẫn đến tình trạng nà y. - Những gợi ý để đổi má»›i công cuá»™c truyá»n giáo tại Việt Nam.
1. Dá»°A VÀO ÄÂU ÄỂ NÓI VIỆC TRUYỀN GIÃO TẠI VIỆT NAM CÓ HIỆU QUẢ CHƯA CAO?
1.1. Lá»i cảm thông
Khi
nói việc truyá»n giáo tại Việt Nam trong và i chục năm gần đây đạt hiệu
quả chÆ°a cao, chúng tôi có thể đã là m buồn lòng má»™t số ngÆ°á»i và dÆ°á»ng
như chối bỠcông sức của bao vị tông đồ gồm cả giám mục, linh mục, tu
sÄ©, giáo dân Ä‘ang là m việc miệt mà i trên cánh đồng truyá»n giáo.
Nhiá»u
vị đã láºp luáºn rằng: con số mấy chục ngà n ngÆ°á»i lá»›n trở lại Công giáo
má»—i năm ở Việt Nam lại không phải là thà nh quả đáng khÃch lệ hay sao?
Nhất là khi so sánh vá»›i và i nÆ°á»›c ở châu Âu nhÆ° Pháp, Äức, à má»—i năm chỉ
có má»™t và i ngà n! Số ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam tăng từ 2 triệu và o năm 1960
đến 5,2 triệu và o năm 2000 và 6 triệu và o năm 2007 (xem Bảng 3, Thống
kê Giáo hội Việt Nam 1933-2007, phần Phụ lục) lại không phải là kết quả
lá»›n lao sao!? Những nghi lá»… phụng tá»± trang nghiêm, đông đảo tÃn hữu
tham dá»± má»—i Chủ Nháºt lại không biểu lá»™ nét sống đạo mạnh mẽ của ngÆ°á»i
Công giáo Việt Nam đó sao!? Nhất là khi nhiá»u nhà thỠở các nÆ°á»›c Âu Mỹ
trống vắng đến lạnh lùng!
Quả thá»±c, chúng tôi luôn trân trá»ng
má»i hoạt Ä‘á»™ng tông đồ và hiểu rằng giá trị thá»±c sá»± của hoạt Ä‘á»™ng loan
báo Tin Mừng nằm ở sự lượng định hay phán quyết của Thiên Chúa chứ
không phải của con ngÆ°á»i. Dù cả má»™t Ä‘á»i không rá»a tá»™i được má»™t ai,
nhÆ°ng nhà truyá»n giáo vẫn được đánh giá rất cao vì sá»± hiện diện tÃch
cá»±c, hiá»n là nh, nhân ái của ngÆ°á»i ấy trong má»™t cá»™ng đồng xa lạ, vì
những ná»— lá»±c rao giảng Tin Mừng của ngÆ°á»i ấy đã thấm nháºp và o xã há»™i,
và o ná»n văn hoá của dân tá»™c… và cuối cùng chỉ có Thiên Chúa má»›i nhìn
thấu hết những gì nhà truyá»n giáo ấy thá»±c hiện và thưởng công cho ngÆ°á»i
đó.
1.2. Dựa và o thực trạng của Giáo Hội qua số liệu thống kê
Nháºn
định của chúng tôi dựa và o tình trạng thực tế của Giáo hội Việt Nam
được tổng kết trong các báo cáo hằng năm của Hội đồng Giám mục Việt Nam
gá»i sang Toà Thánh Vatican hay công bố trên các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin
đại chúng nhÆ° Bản tin Hiệp Thông, Äà i Vatican, Äà i Asia Veritas (Chân
lý à Châu)…
Chúng tôi đã thu tÃch hà ng chục ngà n số liệu vá» Giáo
Hội toà n cầu, Giáo hội các châu, Giáo hội Việt Nam trong mấy chục năm
qua và tổng kết trong 26 bảng thống kê ở phần Phụ lục cho loạt bà i
nghiên cứu nà y vá» công cuá»™c Truyá»n giáo. Vì thế, chúng tôi má»i bạn Ä‘á»c
theo dõi các con số trên các bảng tổng kết và biểu đồ vỠtình trạng
truyá»n giáo của Giáo Há»™i toà n cầu cÅ©ng nhÆ° Giáo há»™i Việt Nam để hiểu
hơn vỠviệc loan báo Tin Mừng của Giáo Hội.
Những con số nà y
chắc chắn không thể nà o nói lên được thực trạng của công cuộc loan báo
Tin Mừng vì đây vừa là má»™t hoạt Ä‘á»™ng mang tÃnh xã há»™i tác Ä‘á»™ng lên con
ngÆ°á»i (qua các chỉ số ngÆ°á»i lá»›n trở lại đạo, tham dá»± các bà tÃch, hoạt
Ä‘á»™ng xã há»™i…), vừa mang tÃnh siêu nhiên vì tác Ä‘á»™ng lên tinh thần con
ngÆ°á»i, lên văn hoá dân tá»™c và cả ná»n văn minh nhân loại mà không ai có
thể Ä‘o lÆ°á»ng và thống kê được.
Tuy nhiên, dựa và o những số liệu
thống kê, chúng ta có thể nháºn ra má»™t số dấu hiệu vá» công cuá»™c loan báo
Tin Mừng của một cộng đồng hay của một giáo hội địa phương. Dấu hiệu
nà y có giá trị tÃch cá»±c hay tiêu cá»±c là tuỳ theo ngÆ°á»i nháºn định nó dá»±a
trên các tiêu chuẩn nà o. Chúng giống nhÆ° ngá»n đèn và ng trong tÃn hiệu
giao thông cảnh báo cho chúng ta chuẩn bị dừng lại hay cẩn tháºn trÆ°á»›c
khi tiến tới.
1.3. Nguồn dữ liệu
Các số liệu nà y chúng tôi thu tháºp trong các nguồn chÃnh sau đây:
- Tổng cục Thống kê Việt Nam, Niên giám Thống kê, từ năm 1993-2007, NXB Thống Kê, Hà Ná»™i, in và phát hà nh. - Các sách Niên giám Thống kê từ năm 1997 đến 2007 do Cục Thống kê TP. HCM in và phát hà nh. - Niên giám Giáo há»™i Công giáo Việt Nam 2004, 2005 do Văn phòng Tổng ThÆ° ký Há»™i đồng Giám mục Việt Nam in và phát hà nh. - Việt Nam Công giáo Niên giám 1964 do tủ sách Sacerdos thá»±c hiện, Nhà in Nguyá»…n Bá Tòng, 12-1963. - Catholic Almanac hằng năm, từ năm 1999 đến 2009, của NXB Our Sunday Visitors, Huntington, Indiana, Hoa Kỳ, phát hà nh. - Annuario Pontificio của Văn phòng Thống kê Toà Thánh Vatican. - Bản tin Hiệp Thông của Văn phòng ThÆ° ký - Uá»· ban Văn hoá của Há»™i đồng Giám mục Việt Nam, từ năm 2000-2009. - Và nhiá»u nguồn truyá»n thông khác.
1.4. Và i điểm cần lưu ý vỠsố liệu
Nhiá»u
số liệu vá» Giáo há»™i Việt Nam cần được Ä‘iá»u chỉnh vì có sá»± khác biệt hay
sai sót do các nguyên nhân sau: do hoà n cảnh chiến tranh, do ngăn cách
hai miá»n Nam Bắc suốt từ năm 1954-1975; hoặc Ãt có tổ chức trong nÆ°á»›c
quan tâm đến các số liệu vỠtôn giáo của Giáo hội Công giáo Việt Nam
(từ năm 1975-1990), trừ thống kê của Nhà nÆ°á»›c trong cuá»™c Tổng Äiá»u tra
năm 1999; do ranh giá»›i hà nh chÃnh và tôn giáo không trùng khá»›p nhau
(nhiá»u giáo pháºn bị chồng chéo lên nhau, có giáo pháºn nằm trong 3-4
tỉnh, hoặc có khi má»™t tỉnh thuá»™c vá» 2-3 giáo pháºn khác nhau nên khi là m
thống kê nhiá»u lúc diện tÃch của Giáo há»™i Việt Nam lại lá»›n hÆ¡n và i ngà n
kilômet vuông so vá»›i diện tÃch nÆ°á»›c Việt Nam, hoặc số dân mà các giám
mục quản lý cũng tăng hơn so với dân số Việt Nam chừng 3-4 triệu); do
những biến động xã hội như cuộc di cư từ Bắc và o Nam năm 1954 (vì thế
số liệu ở các giáo pháºn bị xáo trá»™n nhiá»u); do di tản từ Việt Nam sang
nhiá»u nÆ°á»›c khác từ năm 1975-1985; do di dân vì tình hình kinh tế xã há»™i
khó khăn từ năm 1990-2008.
Chúng tôi đã trình bà y những lý do
đó trong cuốn NgÆ°á»i Mục tá» Cá»™ng đồng HÆ°á»›ng vá» TÆ°Æ¡ng lai. Sách nà y trình
bà y rất nhiá»u những số liệu và chứng minh nhiá»u số liệu không ổn định
nhÆ° có giáo pháºn ở miá»n Bắc chỉ tăng có 2 giáo dân trong suốt 13 năm!
(x. Nguyá»…n Ngá»c SÆ¡n, NgÆ°á»i Mục tá» Cá»™ng đồng HÆ°á»›ng vá» TÆ°Æ¡ng lai, NXB
TP.HCM, 1996, tr. 51-59).
Vì thế, những số liệu vá» diện tÃch,
dân số Việt Nam đăng trong bảng tổng kết hằng năm của HÄGMVN đã được
chúng tôi thay thế bằng số liệu của Cục Thống kê Nhà nÆ°á»›c cho chÃnh xác
hơn.
Những số liệu vỠGiáo hội Việt Nam cũng như của các giáo
pháºn ở Việt Nam được báo cáo vá» Toà Thánh Vatican và được công bố khá
cháºm, trung bình phải 2-3 năm sau. Chúng tôi đã có dịp so sánh các số
liệu với nhau. Những số liệu nà y mất 2 năm mới xuất hiện trên Annuario
Pontificio của Toà Thánh Vatican rồi sau đó mất thêm 1 năm mới được
trÃch lại trên cuốn Catholic Almanac. Thà dụ: Dân số toà n cầu hiện nay
đã vượt quá 6.750 tỷ nhưng trong Catholic Almanac 2009 mới chỉ có
6.542.824.000 (tr. 335), và số tÃn hữu Việt Nam ở đây là 5.990.000 (tr.
333). Äó là các số liệu Giáo há»™i Việt Nam báo cáo vá» Toà Thánh và o năm
2006. Vì thế, khi xem các số liệu của Giáo Hội toà n cầu ta nên hiểu đó
là số liệu của 2-3 năm vỠtrước. Thà dụ: Thống kê năm 1963 là số liệu
của năm 1960. Còn các số liệu của Giáo hội Việt Nam trong các bảng từ
số 13-20 được tÃnh đúng năm theo bảng thống kê.
2. NHẬN ÄỊNH VỀ TÃŒNH TRẠNG TRUYỀN GIÃO Ở VIỆT NAM
2.1. Tình trạng truyá»n giáo của Giáo há»™i toà n cầu
TrÆ°á»›c
khi tìm hiểu tình trạng truyá»n giáo ở Việt Nam, chúng tôi muốn nói sÆ¡
qua vá» tình trạng truyá»n giáo của Giáo há»™i toà n cầu. Ở đây chúng tôi
chỉ đưa ra và i con số để là m bối cảnh cho công cuộc loan báo Tin Mừng ở
Việt Nam.
Trong mấy chục năm qua, chúng tôi thấy số ngÆ°á»i Công
giáo tăng từ 558.220.654 ngÆ°á»i (x. Việt Nam Công giáo Niên giám 1964,
tr. 139) trên tổng số 3.068.275.975 và o năm 1960 lên đến 1.130.750.000
ngÆ°á»i trên tổng số 6.542.824.000 ngÆ°á»i của dân số thế giá»›i và o năm 2006
(x. Thống kê Catholic Almanac, năm 2009, tr. 334, Bảng 1).
Số
tăng nà y phần lớn là tăng tự nhiên theo số trẻ sinh ra. Ngoà i ra, mỗi
năm có khoảng từ 1-2 triệu ngÆ°á»i lá»›n được rá»a tá»™i. Tuy nhiên, nếu tÃnh
theo tỷ lệ giữa số dân Công giáo và dân số thế giới thì tỷ lệ nà y giảm
từ 18,2% và o năm 1960 còn 17,99% và o năm 1975, và còn 17,2% và o năm
2006 (x. Thống kê Giáo hội Toà n cầu từ 1962-2009, Bảng 1, tr. 2).
Nếu
so sánh vá»›i dân số Hồi giáo và o năm 1960 có 433.840.000 ngÆ°á»i trên tổng
số 3.068.275.975, chiếm 14,13% dân số thế giới (x. Việt Nam Công giáo
Niên giám 1964, tr. 140) thì và o năm 2006 đã vượt qua Công giáo vÃ
chiếm 19,2% dân số. Có ngÆ°á»i giải thÃch rằng ngÆ°á»i Hồi giáo sinh nhiá»u
con nên dân số tăng nhanh.
Số ngÆ°á»i lá»›n được rá»a tá»™i trung
bình cả thế giá»›i là 2,5 triệu ngÆ°á»i/năm, trong khoảng 10 năm gần đây,
trong khi Giáo Hội toà n cầu có hơn 1.000 giám mục, 400.000 linh mục
triá»u và dòng, hÆ¡n 800.000 tu sÄ© nam nữ, 200.000 tông đồ giáo dân, gần
3 triệu giáo lý viên (x. Thống kê Giáo hội Toà n cầu từ 1962-2009, Bảng
1, tr. 2). NhÆ° thế, trung bình cứ 2 ngÆ°á»i Công giáo Æ°u tuyển má»›i cuốn
hút được 1 ngÆ°á»i theo đạo/năm.
Nói nhÆ° váºy để chúng ta thấy Giáo
Há»™i toà n cầu trong suốt 50 năm qua không tăng thêm được 1%. Äiá»u nà y
chứng tá» việc truyá»n giáo chÆ°a có hiệu quả cao vá» mặt số lượng. Còn
chất lượng sống đạo có tốt hơn không lại là chuyện khác. Chúng ta sẽ
tìm hiểu và phân tÃch sâu hÆ¡n vá» tình trạng nà y trong má»™t bà i khác.
2.2. Tình trạng truyá»n giáo của Giáo há»™i Việt Nam
Vá» tình trạng truyá»n giáo của Giáo há»™i Việt Nam, chúng tôi xin tóm tắt qua các số liệu sau đây:
* Từ năm 1960-2008, tỷ lệ dân số Công giáo Việt Nam so với dân số cả nước không tăng lên được 1%.
- Năm 1960: tổng số dân Việt Nam là 30.172.000. Công giáo là 2.094.540, chiếm tỷ lệ khoảng 6,93%.
-
Năm 2000: tổng số dân Việt Nam là 77.635.400. Công giáo là 5.234.303,
chiếm tỷ lệ 6,7% (x. Thống kê Giáo hội Việt Nam 1933-2007, Bảng 12, tr.
26).
- Năm 2007: tổng số dân Việt Nam là 85.154.900. Công giáo
là 6.087.659, chiếm tỷ lệ 7,15% (x. Thống kê Giáo hội Việt Nam
1933-2007, Bảng 12, tr. 26).
Nếu so sánh số liệu năm 1933 với tỷ
lệ 7,2% dân số và năm 1939 với tỷ lệ 7,5% dân số ta sẽ thấy tỷ lệ nà y
đang có nguy cơ giảm (x. Thống kê Giáo hội Việt Nam 1933-2007, Bảng 12,
tr. 26).
* Trong vòng 50 năm qua, số dân Công giáo Việt Nam tăng
từ 2 triệu và o năm 1960 lên đến hÆ¡n 6 triệu và o năm 2007. NhÆ° thế lÃ
tăng gấp 3 lần. Số tăng nà y hầu như là do số sinh tự nhiên nên chưa có
thể nói được là do truyá»n giáo. Nếu ta so sánh số trẻ sÆ¡ sinh được rá»a
tội hằng năm với số Công giáo tăng hằng năm sẽ thấy hai số đó gần như
bằng nhau (x. Tổng kết Nhân sá»± các Giáo pháºn từ 2000-2007, Bảng 21, tr.
48).
Tổng số trẻ rá»a tá»™i từ 2001 đến 2007 là 761.711 (x. Tổng
kết Tình trạng Bà tÃch từ năm 2000-2007, Bảng 23, tr. 50). Trong khi số
tăng tÃn hữu từ năm 2001 đến 2007 là : 6.087.659 – 5.324.492 = 763.167
ngÆ°á»i (x. Bảng 21, tr. 48). Chênh lệnh (761.711 - 763.167) 1.456 ngÆ°á»i.
*
Số ngÆ°á»i lá»›n trở lại đạo từ năm 2001 đến 2007 là 242.176 và số trẻ từ 1
đến 7 tuổi được rá»a tá»™i là 52.524 (x. Tổng kết Tình trạng Bà tÃch từ
năm 2000-2007, Bảng 23, tr. 50). Nếu tÃnh số tá» của ngÆ°á»i Công giáo lÃ
8%o nhÆ° số trung bình của toà n quốc thì số trẻ được rá»a tá»™i từ 1 đến 7
tuổi tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i số ngÆ°á»i chết. Còn số ngÆ°á»i lá»›n trở lại đạo
242.176 đáng lẽ phải được cá»™ng thêm và o tổng số tÃn hữu (6.087.659 +
242.176 - 1.456 = 6.328.379), nhÆ°ng lại biến mất mà không tìm được lá»i
giải thÃch. Không lẽ có cả hà ng trăm ngà n ngÆ°á»i bỠđạo từ năm
2001-2007?!
* Trong vòng 7 năm gần đây (2001-2007), số ngÆ°á»i trở
lại đạo trung bình má»—i năm khoảng 35.000 ngÆ°á»i (242.176: 7 năm = 34.597
(x. Bảng 23, tr. 50). Nếu quan sát các lá»›p há»c giáo lý tân tòng, ta
thấy có tá»›i 80-90% ngÆ°á»i muốn theo đạo là để láºp gia đình vá»›i ngÆ°á»i có
đạo. Váºy Ä‘á»™ng lá»±c theo đạo tháºt sá»± của há» là gì? Há» có thể sống đạo vÃ
giữ đạo lâu dà i không? Äã có câu mỉa mai để nhắc nhở ta vá» tình trạng
nà y:
Sấp mình lạy Chúa Ba Ngôi Tôi lấy được vợ, tôi thôi nhà thá»!
*
Má»™t nháºn xét khác là số ngÆ°á»i trở lại đạo không tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i số nhân
sá»± lo việc truyá»n giáo. Nếu ta tổng cá»™ng số linh mục, tu sÄ© nam nữ,
chủng sinh và giáo lý viên trong cả nÆ°á»›c hay trong má»™t giáo pháºn, ta sẽ
thấy kết quả nà y là khá nhỠbé.
Thà dụ: năm 2007, Giáo hội Việt
Nam có 3.510 linh mục, 1.370 chủng sinh, 1.765 chủng sinh dự bị, 1.798
tu sĩ nam, 13.170 tu sĩ nữ, 56.133 giáo lý viên (x. Bảng 21, tr. 48)
váºy mà chỉ thu hút được 40.778 ngÆ°á»i (x. Bảng 23, tr. 50). Äây là số
cao nhất trong mấy năm gần đây. Trung bình cứ 2 ngÆ°á»i tÃn hữu Æ°u tuyển
má»›i thu hút được 1 ngÆ°á»i theo đạo. Äó là chúng ta chÆ°a nói đến cả triệu
đoà n viên các hội đoà n Công giáo Tiến hà nh.
* Nhiá»u giáo pháºn có số ngÆ°á»i lá»›n trở lại đạo rất thấp:
Thà dụ năm 2007:
§Cả
giáo pháºn Huế chỉ có 87 ngÆ°á»i lá»›n trở lại đạo, trong khi tổng số giáo
dân là 67.780 ngÆ°á»i, 109 linh mục, 39 chủng sinh, 85 tu sÄ© nam, 689 tu
sÄ© nữ, 722 giáo lý viên (x. Bảng Tổng kết các Giáo pháºn năm 2007, Bảng
20, tr. 46).
§Giáo pháºn Bùi Chu có 411 ngÆ°á»i lá»›n trở lại đạo,
trong khi có 388.013 tÃn hữu, 160 linh mục, 39 chủng sinh, 589 tu sÄ©
nữ, 3.255 giáo lý viên (x. Bảng Tổng kết các Giáo pháºn năm 2007, Bảng
20, tr. 46).
§Giáo pháºn TP.HCM có 651.046 tÃn hữu, 576 linh
mục triá»u và dòng, 61 chủng sinh, 275 tu sinh, 945 tu sÄ© nam, 3.110 tu
sÄ© nữ (chÆ°a kể 560 tu sÄ© thuá»™c tu há»™i), 5.243 giáo lý viên. Số ngÆ°á»i
lá»›n được rá»a tá»™i cả năm là 7.623 ngÆ°á»i (x. Bảng Tổng kết các Giáo pháºn
năm 2007, Bảng 20, tr. 46), đông nhất trong 26 giáo pháºn.
2.3. So sánh hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo của và i giáo há»™i khác
Nếu
nhìn và o Giáo há»™i Tin Là nh ở Việt Nam, năm 1999: số tÃn hữu là 400.000
ngÆ°á»i (x. Thống kê Quốc gia 1999, tr.133). Năm 2008: con số nà y đã lên
tá»›i 1.500.000 ngÆ°á»i. NhÆ° thế, số tÃn hữu tăng gần 4 lần trong vòng 10
năm. Äó má»›i chỉ là và i hệ phái chÃnh, chÆ°a kể các hệ phái khác nhÆ°
Pentecostist (Ngũ Tuần), Chứng nhân Yavê…
Nói đến thà nh công
nà y, má»™t số ngÆ°á»i giải thÃch rằng tại vì anh em Tin Là nh có nhiá»u
phÆ°Æ¡ng tiện nhÆ° tiá»n bạc, thuốc men, phân phối sách Kinh Thánh, dạy Anh
ngữ miá»…n phÃ… nên có thể giúp đỡ nhiá»u ngÆ°á»i và thu hút ngÆ°á»i khác theo
đạo. Chúng ta không biết có phải đó là lý do chÃnh yếu không hay còn
những hoạt Ä‘á»™ng tÃch cá»±c nà o khác cần phải tìm hiểu và há»c há»i lẫn
nhau? Nếu có dịp đến há»›t tóc ở góc Ä‘Æ°á»ng Kỳ Äồng gần Nhà thá» Äức Mẹ
Hằng Cứu Giúp, TP.HCM, chúng ta sẽ thấy những ngÆ°á»i thợ vừa há»›t tóc vừa
giảng đạo, dù rằng chúng ta không muốn nghe nhưng hỠvẫn cứ nói. Ở Giáo
xứ Chợ ÄÅ©i, Q.1, TP.HCM, nhóm Pentecostist mượn há»™i trÆ°á»ng của giáo xứ
để má»—i tuần tổ chức buổi há»p mặt của nhóm. Nhìn những ngÆ°á»i tham gia
nhóm hát vá»›i tất cả niá»m hăng say ta má»›i thấy sức cuốn hút của những ai
được Chúa Thánh Thần tác động.
Nếu nhìn và o Giáo hội Hà n Quốc,
và o năm 1949, ngÆ°á»i Công giáo xuất phát cùng vá»›i anh em Tin Là nh ở mức
1% dân số, đến năm 2005, tổng kết của Hà n Quốc: Công giáo là 9,1% vÃ
anh em Tin Là nh là 26%. Chúng ta cần há»c bà i há»c truyá»n giáo của anh em
Hà n Quốc. Khi sang là m việc ở Việt Nam, nhóm Công giáo đã gặp gỡ nhau
tại Giáo xứ VÆ°á»n Xoà i. Há» lo lắng và tÃch cá»±c truyá»n giáo không chỉ cho
cá»™ng đồng của há» mà còn truyá»n giáo cho những ngÆ°á»i Việt Nam, truyá»n
giáo cho những thương gia Hà n Quốc đã sang đây là m việc. Chương trình
của Giáo há»™i Hà n Quốc cách đây nhiá»u năm là má»—i gia đình Công giáo nháºn
đỡ đầu cho một gia đình không Công giáo, và hỠquyết tâm là trong 5 năm
phải tăng gấp đôi số ngÆ°á»i tÃn hữu. HỠđã hoà n thà nh Ä‘iá»u nà y chỉ trong
vòng 3 năm! Giáo há»™i Việt Nam sẽ có chÆ°Æ¡ng trình truyá»n giáo nhÆ° thế
không?
Do đó, chúng ta cần phân tÃch những nguyên nhân gây nên
thiếu hiệu quả trong công cuá»™c truyá»n giáo để thấy cần thay đổi thế nà o
cho công cuá»™c truyá»n giáo được kết quả.
3. MỘT VÀI NGUYÊN NHÂN DẪN ÄẾN TÃŒNH TRẠNG THIẾU HIỆU QUẢ
Tình
trạng thá»±c tế vá» truyá»n giáo đòi há»i chúng ta phải quan tâm và đặt vấn
Ä‘á» cho việc truyá»n giáo của mình: Tại sao Giáo há»™i Việt Nam vá»›i bao
nhiêu dòng tu, bao nhiêu hoạt Ä‘á»™ng tÃch cá»±c trong xã há»™i, bao nhiêu lá»…
nghi rất hoà nh tráng (thà dụ nhÆ° Äại há»™i Äức Mẹ La Vang 2008 vá»›i khoảng
500.000-600.000 ngÆ°á»i tham dá»±) mà vẫn không cuốn hút được ngÆ°á»i ta theo
đạo? Nếu tình trạng kém hiệu quả chỉ xảy ra trong 1-2 năm thì chúng ta
còn cho là ngẫu nhiên, nhưng kéo dà i đến 50 năm thì đó là vấn đỠđáng
ta tìm hiểu và phân tÃch.
Äã có rất nhiá»u những há»™i nghị, há»™i
thảo thuá»™c đủ các cấp, các miá»n, từ Giáo há»™i trung Æ°Æ¡ng đến Giáo há»™i
địa phÆ°Æ¡ng, được tổ chức để tìm hiểu và nghiên cứu sâu xa vấn Ä‘á» truyá»n
giáo của Giáo há»™i Công giáo nhÆ°ng kết quả chÆ°a thu được là bao. Nhiá»u
tà i liệu hÆ°á»›ng dẫn cho các thà nh phần dân Chúa há»c há»i vá» công cuá»™c
truyá»n giáo đã được soạn thảo và phân phối cho các linh mục, tu sÄ© vÃ
giáo dân ưu tuyển nhưng hình như chúng vẫn chưa tạo nên những kết quả
thiết thực.
Chúng tôi nghĩ rằng những nghiên cứu và khám phá
từ các giới chuyên môn trong Giáo Hội đã khá phong phú để giúp chúng ta
tìm ra những nguyên nhân chÃnh dẫn đến tình trạng trên. Chúng tôi xin
tóm tắt và o mấy điểm sau đây:
3.1. ChÆ°a có má»™t nháºn thức đầy đủ vá» việc loan báo Tin Mừng
Nháºn
thức nà y được khoa Truyá»n giáo há»c cung cấp cho ta để hiểu rằng ngÆ°á»i
loan báo (chủ thể) cần những Ä‘iá»u kiện nà o, ngÆ°á»i được loan báo (đối
tượng) cần được quan tâm như thế nà o và Tin Mừng (nội dung) được loan
báo là loại tin gì và loan báo ra sao (phương thức) (x. Felippe Gomez,
S.J., Truyá»n giáo há»c, Antôn & Äuốc Sáng xuất bản, 2003).
Dù
đã được hướng dẫn bằng những nghiên cứu sâu xa của Công đồng Vatican II
vá»›i các Hiến chế Lumen Gentium (Ãnh sáng Muôn dân) năm 1965, Gaudium et
Spes (Vui mừng và Hy vá»ng) năm 1965, Sắc lệnh Ad Gentes (Äến vá»›i Muôn
dân) năm 1965, Apostolicam Actuositatem (Hoạt động Tông đồ) năm 1965,
cÅ©ng nhÆ° nhiá»u văn kiện của các Äức Thánh Cha, đặc biệt là ÄTC Phaolô
VI vá»›i Thông Ä‘iệp Evangelii Nuntiandi (Loan báo Tin Mừng) năm 1975, vÃ
ÄTC Gioan Phaolô II vá»›i Thông Ä‘iệp Redemptoris Missio (Sứ vụ Äấng Cứu
Thế) năm 1990, nhất là Thông Ä‘iệp Háºu Thượng Há»™i đồng Ecclesia in Asia
(Giáo Há»™i tại châu Ã) năm 1999, nhiá»u tÃn hữu Việt Nam hầu nhÆ° không
được há»c há»i chúng nên chÆ°a có má»™t nháºn thức đầy đủ vá» việc loan báo
Tin Mừng. Äến ngà y Khánh nháºt Truyá»n giáo (tháng 10 hằng năm), nhiá»u
ngÆ°á»i chỉ nhắc Ä‘i nhắc lại Ä‘iệp khúc “Truyá»n giáo là bản chất của Há»™i
Thánh†chứ không biết thể hiện bản chất ấy thà nh những hà nh động cụ thể
nhÆ° thế nà o trong Ä‘á»i sống.
Nhiá»u tÃn hữu còn cho rằng loan báo
Tin Mừng là công việc chuyên môn của linh mục, tu sĩ hay một số giáo
dân chuyên nghiệp đã được há»c vá» Thần há»c, chứ không phải là bổn pháºn
của chÃnh mình. Nhiá»u vị có trách nhiệm lại cho rằng truyá»n giáo là mở
những lá»›p giáo lý tân tòng để dạy cho ngÆ°á»i muốn theo đạo những bà i há»c
soạn sẵn hay bắt há» há»c thuá»™c lòng má»™t số kinh. Nhiá»u ngÆ°á»i tÃch cá»±c
hơn thì mua các sách Kinh Thánh hay Tân Ước phát tặng cho anh em lương
dân hay tặng quà cho hỠtrong những dịp lễ Tết.
Uá»· ban Loan
báo Tin Mừng của HÄGMVN hay của các giáo pháºn trong mấy chục năm qua
dÆ°á»ng nhÆ° vẫn còn để ngá» mảnh đất nà y cho các nhà thần há»c tá»± khám phá,
các tÃn hữu riêng lẻ hay các dòng tu tá»± dấn thân hoạt Ä‘á»™ng hÆ¡n là tổ
chức, định hÆ°á»›ng và liên kết các hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo trong Giáo há»™i
Việt Nam. NgÆ°á»i ta Ä‘Æ°a ra gÆ°Æ¡ng mẫu của thánh Phanxicô Xaviê, thánh
Têrêsa Hà i Äồng Giêsu hay nhiá»u gÆ°Æ¡ng mẫu khác mà quên Ä‘i Äức Giêsu
Kitô má»›i là ngÆ°á»i mẫu loan báo Tin Mừng tuyệt hảo nhất cho má»i thá»i
đại. NgÆ°á»i loan báo tin vui NÆ°á»›c Trá»i vá»›i niá»m phấn khởi, xác tÃn, vÃ
quyá»n năng của Ngôi Lá»i Thiên Chúa thể hiện nÆ¡i chÃnh bản thân NgÆ°á»i:
“Äức Giêsu Ä‘i khắp các thà nh, các là ng rao giảng Tin Mừng NÆ°á»›c Trá»i vÃ
chữa là nh má»i bệnh hoạn, táºt nguyá»n†(x. Mt 9,35; 4,23). NgÆ°á»i đúng lÃ
sứ giả của Lá»i để Thiên Chúa trá»±c tiếp dạy bảo chúng ta, để Thiên Chúa
nói vá»›i chúng ta qua Con của Ngà i và đưa má»i ngÆ°á»i và o cuá»™c hiệp thông
toà n diện vá»›i Thiên Chúa (x. Há»™i đồng Chủ tịch Năm Thánh 2000, Äức
Giêsu là Äấng Cứu Äá»™ Duy nhất, Rôma 1999, bản dịch, tr. 24).
3.2. Thiếu ná»n tảng Kitô há»c vững chắc
Äể
có nháºn thức đầy đủ vá» công trình loan báo Tin Mừng cứu Ä‘á»™ của Äức
Giêsu Kitô, Giáo Há»™i cần những nhà thần há»c trình bà y má»™t há»c thuyết
tháºt rõ rà ng, trong sáng, mạch lạc vá» Äức Giêsu Kitô. Há»c thuyết nà y sẽ
giúp ngÆ°á»i tÃn hữu thống nhất vá» mặt tÆ° tưởng cÅ©ng nhÆ° hà nh Ä‘á»™ng vá»›i
Äức Giêsu và giá»›i thiệu NgÆ°á»i cho ngÆ°á»i khác. Các Nghị phụ của Thượng
Há»™i đồng Giám mục châu à đã xin Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II Ä‘á» nghị
các nhà thần há»c soạn má»™t giáo trình cÆ¡ bản vá» Kitô há»c vừa trung thà nh
vá»›i Thánh Kinh, Thánh Truyá»n và Giáo huấn của Há»™i Thánh, vừa giải đáp
thoả đáng các vấn Ä‘á» vá» Äức Kitô do các khoa há»c đặt ra trong tinh thần
đại kết và đối thoại liên tôn. Dù được khuyến khÃch rất nhiá»u nhÆ°ng các
nhà thần há»c chÆ°a dám viết giáo trình nà y vì trong lịch sá» những vấn Ä‘á»
Kitô há»c là nguồn gây tranh cãi và chia rẽ trong Giáo Há»™i suốt những
thế ká»· đầu. Äa số chỉ dừng lại ở những Ä‘iểm cÆ¡ bản của Công đồng Nicea
(năm 325) và Calcedonia (năm 451).
Äể chuẩn bị cho ná»n tảng
Kitô há»c má»›i mẻ nà y, ÄTC Gioan Phaolô II luôn luôn trình bà y vá» Äức
Kitô trong các văn kiện và lá»i rao giảng của ngà i; còn ÄTC Bênêđictô
XVI đã viết cuốn Äức Giêsu Nazareth, năm 2007 (x. Joseph Ratzinger,
Jesus of Nazareth, NXB Vatican) ngay khi mới lên ngôi Giáo hoà ng. Thực
ra, khi còn là Tổng trưởng Bá»™ Giáo lý Äức tin, ngà i đã trình bà y má»™t số
Ä‘iểm tranh luáºn trong Kitô há»c qua cuốn Giáo lý Há»™i Thánh Công giáo
(năm 1992) và bản Toát yếu Giáo lý của Hội Thánh Công giáo (năm 2005).
Nếu
ngÆ°á»i ta nắm vững nguyên tắc Kitô há»c và giảng dạy tinh thần đối thoại
liên tôn thì rất nhiá»u ngÆ°á»i tÃn hữu sẽ vượt qua mặc cảm sợ hãi và tá»™i
lỗi khi phải tham dự những lễ nghi với những anh em không cùng tôn
giáo, và những anh em lÆ°Æ¡ng dân chắc chắn sẽ có nhiá»u thiện cảm khi
hiểu ra những thái Ä‘á»™ ứng xá» thân thiện và tôn trá»ng của ngÆ°á»i Công
giáo. Và dụ ở Việt Nam vẫn còn nhiá»u căng thẳng vá» văn hoá và tôn giáo:
nhiá»u ngÆ°á»i vẫn hiểu rằng và o đạo thì không được và o chùa lạy Pháºt,
không được là m mâm cúng, không được ăn đồ đã cúng Pháºt vì sợ mắc tá»™i!
3.3. Thực trạng sống đạo chưa đáp ứng với yêu cầu của Tin Mừng
Nhìn
và o Ä‘á»i sống ngÆ°á»i Kitô hữu hiện nay, chúng ta thấy có má»™t khoảng cách
khá lá»›n giữa Ä‘iá»u ngÆ°á»i ta hiểu và điá»u ngÆ°á»i ta sống. Äá»i sống đạo táºp
trung và o các nghi lá»…, các hoạt Ä‘á»™ng bên ngoà i hÆ¡n là và o niá»m xác tÃn
và cảm nghiệm bên trong.
Ở Việt Nam, hơn 60% dân số dưới tuổi
30. Những ngÆ°á»i trẻ Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng Ä‘i tìm biết sá»± tháºt ẩn chứa trong
thiên nhiên, trong con ngÆ°á»i cÅ©ng nhÆ° xã há»™i qua việc say mê há»c há»i
khoa há»c kỹ thuáºt. NhÆ°ng nhiá»u ngÆ°á»i chúng ta lại quá quan tâm đến thần
há»c, Ãt chú trá»ng đến các khoa há»c, và chÆ°a trình bà y cho ngÆ°á»i trẻ
hiểu rằng Äức Giêsu chÃnh là sá»± tháºt toà n diện và vÄ©nh cá»u (x. ÄTC
Gioan Phaolô II, Giáo Há»™i tại châu Ã, số 10) và NgÆ°á»i sẵn sà ng khai mở
tâm trà để giúp con ngÆ°á»i hiểu biết những sá»± tháºt đó.
Hơn nữa,
những ngÆ°á»i trẻ nà y cÅ©ng Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng chạy theo cái đẹp qua sá»± say
mê cuồng nhiệt đối vá»›i các thần tượng nhÆ° cầu thủ, diá»…n viên, ngÆ°á»i mẫu
và ham chuá»™ng thá»i trang, âm nhạc, thể thao nhÆ° biểu hiện của cái đẹp.
Trong khi đó chúng ta hô hà o hỠhãy xoá bỠthần tượng, sống đơn giản,
nghèo khó, nhưng lại chưa giới thiệu cho hỠmột Thiên Chúa là chủ của
cái đẹp và chÆ°a giúp há» hiểu tinh thần nghèo khó của Äức Giêsu tháºt sá»±
là gì.
Äức Giêsu dạy: “Con ngÆ°á»i là m chủ ngà y Sabbat†(Mt
12,8) nhÆ° má»i gá»i chúng ta chú ý đến con ngÆ°á»i hÆ¡n những luáºt lệ, hình
thức đạo đức bên ngoà i. Thế nhưng, những ngôi nhà thỠđồ sộ, những tu
viện to lớn bên cạnh các căn nhà tồn tà n, rách nát như trở thà nh những
pháo Ä‘Ã i kiên cố khiến nhiá»u ngÆ°á»i ngại ngùng không dám tìm gặp Äức
Kitô ở đó. Nhìn những cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng vá»›i và i trăm ngà n ngÆ°á»i tham dá»±,
mà ngÆ°á»i ở xa tiêu hà ng triệu đồng, ngÆ°á»i ở gần tốn và i chục ngà n cho
việc Ä‘i lại ăn ở, và nếu tÃnh tổng cá»™ng có thể lên tá»›i hà ng chục, hà ng
trăm tá»· đồng, trong khi hà ng trăm ngà n há»c sinh vẫn còn thiếu lá»›p, cả
triệu (5,5) ngÆ°á»i tà n táºt còn thiếu Ä‘iá»u kiện sinh sống, hà ng trăm ngà n
ngÆ°á»i nghèo thất nghiệp Ä‘ang phải cháºt váºt kiếm ăn, thì có lẽ chúng ta
phải nhìn lại cách thức bà y tá» lòng đạo của mình đối vá»›i Chúa và Äức Mẹ
cho âm thầm, khiêm tốn hơn chăng?
Nếu chúng ta chỉ rao giảng Lá»i
Chúa nhÆ° má»™t ngÆ°á»i tiếp thị, quảng cáo Tin Mừng mà chÆ°a phải là chứng
nhân thá»±c sá»± của Tin Mừng Äức Kitô vá»›i những hà nh Ä‘á»™ng cụ thể trong Ä‘á»i
sống thì việc truyá»n giáo vẫn khó đạt kết quả nhÆ° lòng mong Æ°á»›c.
4. VÀI GỢI à ÄỂ Äá»”I MỚI CÔNG CUỘC TRUYỂN GIÃO TẠI VIỆT NAM
Äức
Thánh Cha Gioan Phaolô II đã má»i gá»i chúng ta xuất phát lại từ Äức
Giêsu Kitô và sống vá»›i NgÆ°á»i thì má»›i có thể chia sẻ kinh nghiệm cho
ngÆ°á»i khác trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y. Äây là gợi ý để chúng ta suy
nghÄ© vá» công việc truyá»n giáo của mình. Tuy nhiên, muốn xuất phát lại
từ Äức Kitô trÆ°á»›c hết chúng ta cần trở lại vá»›i NgÆ°á»i (x. Thông Ä‘iệp
Giáo Há»™i tại châu Ã, số 10).
4.1. Trở lại vá»›i Äức Kitô để cảm nghiệm được ná»™i dung loan báo Tin Mừng là chÃnh Äức Kitô
Trở
lại vá»›i Äức Kitô là chúng ta tìm lại cảm nghiệm sống Ä‘á»™ng của các Tông
đồ vá» Äức Giêsu Phục Sinh nhÆ° là tâm Ä‘iểm cho má»i hoạt Ä‘á»™ng và suy tÆ°
của mình. Äức Giêsu không phải là má»™t má»› thông tin mà ta đã thu tháºp
được trong những giá» há»c giáo lý hay qua những bà i giảng, bà i kinh. Äức
Giêsu cÅ©ng chẳng phải là những câu Tin Mừng chúng ta há»c thuá»™c lòng vÃ
nhắc lại cho ngÆ°á»i khác mà không cảm nghiệm được ý nghÄ©a thâm sâu vÃ
sức cứu Ä‘á»™ mãnh liệt trong từng lá»i nói của NgÆ°á»i. NgÆ°á»i cÅ©ng chẳng
phải là những cuốn sách Thánh Kinh ta trân trá»ng trao tặng anh em lÆ°Æ¡ng
dân và khuyến khÃch há» Ä‘á»c Lá»i Chúa trong khi chÃnh ta cÅ©ng cảm thấy
khó khăn trÆ°á»›c những bản văn cần giải thÃch của Thánh Kinh.
Tin
Mừng hay Lá»i Chúa phải là má»™t con ngÆ°á»i Ä‘ang sống giữa chúng ta và sống
trong ta để ta có mối tÆ°Æ¡ng quan máºt thiết vá»›i NgÆ°á»i. Äể hiểu trá»n vẹn
vá» má»™t con ngÆ°á»i Ä‘ang sống, ta không phải chỉ cần thông tin mà còn phải
gặp gỡ, tiếp xúc, yêu thÆ°Æ¡ng và nếu cần, có thể hoà nháºp thà nh má»™t “để
tôi sống nhÆ°ng không còn phải là tôi mà là Äức Kitô sống trong tôi†(x.
Gl 2,20). Có nhÆ° thế chúng ta má»›i có thể chia sẻ Äức Giêsu cho những
ngÆ°á»i khác, má»›i “kể chuyện vá» Äức Giêsu†nhÆ° Ä‘á» nghị của Äại há»™i Truyá»n
giáo châu à được tổ chức tại Chiang Mai, Thái Lan, từ ngà y 18 đến
22-10-2006. Nếu ná»™i dung loan báo tháºt sá»± là Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô
thì chÃnh NgÆ°á»i sẽ “củng cố lá»i rao giảng bằng những phép lạ kèm theoâ€
(Mc 16,20) để thể hiện Æ¡n cứu Ä‘á»™ và giải thoát con ngÆ°á»i.
4.2. Trở lại vá»›i Äức Kitô để khám phá ra giá trị cao cả của ngÆ°á»i nghe Tin Mừng
Trở
lại vá»›i Äức Giêsu Kitô để thấy rằng qua việc Ngôi Lá»i Thiên Chúa trở
thà nh con ngÆ°á»i (x. Ga 1,14), thì con ngÆ°á»i trở thà nh con Ä‘Æ°á»ng của
Thiên Chúa và cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng của Giáo Há»™i (x. UBBAXH/HÄGMVN, Tóm
lược Há»c thuyết Xã há»™i của Giáo há»™i Công giáo, NXB Tôn Giáo, Hà Ná»™i,
2007, số 62). Lúc đó nhà truyá»n giáo má»›i táºp trung má»i cố gắng lo cho
biết bao con ngÆ°á»i trong vùng đất à châu và Việt Nam, nhất là những
ngÆ°á»i nghèo khổ, yếu kém, bị bóc lá»™t và bị gạt ra ngoà i lá» xã há»™i, nhÆ°
Äức Giêsu đã tất báºt từ sáng sá»›m đến tối mịt để rao giảng Tin Mừng,
chữa là nh bệnh nhân, xua trừ ma quá»· cho con ngÆ°á»i. Tất cả những công
việc nà y Ä‘á»u là hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo, Ä‘á»u nhằm xây dá»±ng má»™t ná»n nhân
bản toà n diện và liên đới mà Công đồng Vatican II đã khởi xướng và o năm
1965 và được khai triển trong Há»c thuyết Xã há»™i của Giáo há»™i Công giáo
từ năm 2004. Các tổ chức của Giáo Há»™i được má»i gá»i để khai triển và thể
hiện ná»n nhân bản nà y.
Trở lại vá»›i Äức Kitô ta sẽ khám phá ra
mầu nhiệm Nháºp Thể luôn gắn liá»n vá»›i mầu nhiệm Nháºp Thế để can đảm dấn
thân và o xã há»™i trần thế hôm nay. Ngôi Lá»i Thiên Chúa đã trở thà nh Äức
Giêsu Nazareth, đã Ä‘i và o dòng lịch sá» con ngÆ°á»i, đã đón nháºn những yếu
tố của vÅ© trụ váºt chất qua thân xác của mình. NgÆ°á»i đã Ä‘Æ°a tÃnh tuyệt
đối, vĩnh hằng, thánh thiện, vô biên của Thiên Chúa và o trong cái tương
đối, nhất thá»i, tá»™i luỵ, hữu hạn của con ngÆ°á»i và vÅ© trụ để từ nay tất
cả Ä‘á»u được biến đổi và thần hoá. Từ đó, má»—i con ngÆ°á»i Ä‘á»u có giá trị
vô song dù há» già nua, tà n táºt, xấu xa đến đâu chăng nữa. Từ đó, má»—i
công việc Ä‘á»u có giá trị vÄ©nh hằng, Ä‘em lại Æ¡n cứu Ä‘á»™ dù nó chỉ kéo dà i
má»™t và i giây nhÆ° nụ cÆ°á»i, dù có vẻ tầm thÆ°á»ng nhÆ° các cháºu quần áo ta
giặt má»—i ngà y, nhÆ° là m vệ sinh, rá»a mặt, đánh răng má»—i bữa. Truyá»n giáo
bây giá» chÃnh là kết hợp vá»›i Äức Kitô trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y để
dâng lên NgÆ°á»i những công việc tưởng nhÆ° nhá» bé vô nghÄ©a nhÆ°ng thá»±c ra
có giá trị vô song nếu ta là m vì yêu mến Äức Kitô để cứu Ä‘á»™ anh em mình.
Sống
trong má»™t châu lục vá»›i nhiá»u dân tá»™c có các ná»n văn hoá và tôn giáo
khác nhau, ta cần trở lại vá»›i Äức Kitô để thấy NgÆ°á»i không phải là của
riêng Kitô giáo nhÆ°ng là Äấng Cứu Äá»™ của toà n thể nhân loại và vÅ© trụ.
Cha Trên Trá»i muốn cứu Ä‘á»™ tất cả con cái mình nên đã ban NgÆ°á»i Con Má»™t
cho chúng ta, và Chúa Thánh Thần vẫn Ä‘ang chuẩn bị cho việc Äức Kitô
đến vá»›i má»i ngÆ°á»i cÅ©ng nhÆ° không ngừng nói trong các tôn giáo (x. CÄ.
Vat. II, Tuyên ngôn Nostra aetate, số 1; Giáo Há»™i tại châu Ã, số
15,18). Việc truyá»n giáo là má»™t cố gắng liên tục để há»™i nháºp văn hoá vÃ
đối thoại liên tôn của từng ngÆ°á»i tÃn hữu cÅ©ng nhÆ° từng tổ chức của
Giáo Há»™i. Trong hoạt hoạt Ä‘á»™ng nà y, chúng ta cần há»c lại thái Ä‘á»™ khoan
dung của Äức Kitô (x. Mc 9,38-39) để biết phân biệt những hình thức mê
tÃn dị Ä‘oan đồng thá»i biết đánh giá đúng các nghi thức phụng vụ, lá»i
kinh và cách sống của những ngÆ°á»i không cùng tôn giáo vá»›i mình, tháºm
chà ngay trong việc trừ ma diệt quỷ của hỠ(x. Mc 9,39-40).
4.3. Trở lại vá»›i Äức Giêsu Kitô để nhà truyá»n giáo trở thà nh hiện thân sống Ä‘á»™ng của NgÆ°á»i
Sứ
mạng truyá»n giáo bắt nguồn từ chÃnh sứ mạng của Äức Kitô vì chÃnh NgÆ°á»i
là Ngôi Lá»i hằng hữu đã được Chúa Cha sai đến trần gian (x. Lc 4,18) để
mạc khải tình thÆ°Æ¡ng cứu Ä‘á»™ của Chúa Cha và tất cả những ai tin NgÆ°á»i
sẽ được sống Ä‘á»i Ä‘á»i (x. Ga 3, 16). Tin Mừng cứu Ä‘á»™ ấy được Äức Kitô
loan báo bằng toà n thể con ngÆ°á»i mình, bằng lá»i nói cÅ©ng nhÆ° hà nh Ä‘á»™ng.
ChÃnh NgÆ°á»i sai chúng ta Ä‘i loan báo Tin Mừng: “Anh em hãy Ä‘i khắp tứ
phÆ°Æ¡ng thiên hạ loan báo Tin Mừng cho muôn loà i thụ tạo†(Mc 16,15) vÃ
ban muôn ân sủng của Thánh Thần để giúp chúng ta hoà n thà nh sứ mạng ấy.
Vì
thế, xét vá» bản thân, nhà truyá»n giáo cần 4 Ä‘iểm sau đây: xác tÃn vá» sứ
mạng cứu Ä‘á»™ Chúa Cha trao cho mình, hoà nháºp thà nh má»™t vá»›i Äức Kitô,
gắn bó máºt thiết vá»›i Chúa Thánh Thần và hiệp thông sâu xa vá»›i Giáo Há»™i.
Khi có đủ 4 yếu tố nà y, bản thân nhà truyá»n giáo trở thà nh hình ảnh
sống động của Chúa Ba Ngôi, trở thà nh hiện thân của Chúa Giêsu Kitô ở
trần gian và trở nên Tin Mừng sống Ä‘á»™ng là ná»™i dung của việc truyá»n
giáo (x. Gl 2,20). Việc truyá»n giáo ngà y nay không phải chỉ tìm đến má»™t
dân tá»™c xa lạ, đến vá»›i những ngÆ°á»i khác mình vá» tôn giáo và văn hoá,
cÅ©ng không phải chỉ là việc dạy giáo lý hoặc thăng tiến con ngÆ°á»i vÃ
phát triển cá»™ng đồng nhÆ°ng là tiếp xúc vá»›i má»i ngÆ°á»i má»i váºt trong Ä‘á»i
sống thÆ°á»ng ngà y để chia sẻ bản thân mình cho há» nhÆ° chÃnh Äức Kitô đã
là m. Nhà truyá»n giáo là tấm bánh Äức Kitô được bẻ ra để nuôi sống thế
giá»›i (x. Sứ Ä‘iệp ÄTC Gioan Phaolô II nhân dịp Khánh nháºt Truyá»n giáo
2005; Ga 6,35.51.58.68).
Nhà truyá»n giáo cần phải trở lại vá»›i
Äức Kitô và hoà nháºp thà nh má»™t vá»›i NgÆ°á»i qua Ä‘á»i sống cầu nguyện vÃ
phụng vụ để NgÆ°á»i chuyển thông quyá»n năng là m chứng cho Tin Mừng qua
các dấu lạ nhÆ° chữa là nh bệnh táºt, xua trừ ma quá»·, nói được thứ ngôn
ngữ mới lạ của tình thương mà Thánh Thần thúc đẩy trong lòng ta (x. Mc
16,16-20). Nhà truyá»n giáo có thể chữa là nh bệnh táºt không phải nhÆ° má»™t
bác sĩ hay xua trừ ma quỷ không phải như một thầy pháp nhưng với tư
cách là chứng nhân của Äức Kitô vì há» có thể là m được má»i sá»± vá»›i Äấng
ban sức mạnh cho há» (x. Pl 4,13). NhÆ° thế, việc rao giảng Lá»i Chúa, cá»
hà nh bà tÃch và bác ái từ thiện Ä‘á»u gắn bó máºt thiết vá»›i nhau, hình
thà nh nên bản chất của Giáo Há»™i mà ngÆ°á»i tÃn hữu nà o cÅ©ng cần thể hiện
trong Ä‘á»i sống (x. ÄTC Bênêđictô XVI, Thông Ä‘iệp Thiên Chúa là Tình
yêu, số 25).
Lá»i kết
Khi suy nghĩ vỠhiệu quả
truyá»n giáo ở Việt Nam trong những năm gần đây, chúng ta cùng cảm tạ
Chúa vì những Æ¡n là nh NgÆ°á»i ban cho Giáo há»™i Việt Nam. Dù kết quả
truyá»n giáo chÆ°a đạt được nhÆ° lòng mong Æ°á»›c, chúng ta vẫn cảm nghiệm
được sức sống mãnh liệt và niá»m hăng say vô táºn của ngÆ°á»i tÃn hữu Việt
Nam muốn dấn thân cho công cuộc loan báo Tin Mừng. Một và i dấu hiệu
trình bà y trong bà i viết nà y chỉ nhằm mục Ä‘Ãch má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i chúng
ta trở lại vá»›i Äức Kitô để gắn bó máºt thiết vá»›i NgÆ°á»i vì Äức Kitô chÃnh
là con Ä‘Æ°á»ng dẫn ta và dân tá»™c đến sá»± tháºt toà n diện và sá»± sống vÄ©nh
hằng.
Lm. Antôn Nguyá»…n Ngá»c SÆ¡n
(Nguồn: VietCatholic News) |