Äá» tà i VI: Lá»i má»i gá»i phổ quát vá» nên thánh và truyá»n giáo của Năm Thánh Phaolô
13.01.2009
Mừng Năm Thánh Phaolô (28/06/2008 - 29/06/2009). Há»™i đồng Mục vụ Giáo xứ há»c há»i, chia sẻ, cầu nguyện và sống tinh thần của Thánh Phaolô. ----------------- Äá» tà i VI: Lá»i má»i gá»i phổ quát vá» nên thánh và truyá»n giáo của Năm Thánh Phaolô. Biên soạn và hÆ°á»›ng dẫn: Giêrônimô Nguyá»…n Văn Ná»™i.
ÄỀ TÀI VI
LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH VÀ TRUYỀN GIÃO (1) TRONG NÄ‚M THÃNH PHAOLÔ
CÃCH TIỀN HÀNH
VIỆC HỌC HỎI VÀ CHIA SẺ ÄỀ TÀI VI
Tiết 1 (45 phút):
BÆ°á»›c 1: Thuyết trình viên trình bà y Äá» Tà i VI là LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH VÀ TRUYỀN GIÃO TRONG NÄ‚M THÃNH PHAOLÔ.
Tiết 2 (45 phút):
BÆ°á»›c 2: Các tham dá»± viên chia sẻ cách mình nên thánh và truyá»n giáo (dá»±a và o 2 câu há»i gợi ý dÆ°á»›i đây). BÆ°á»›c 3: Linh mục chủ trì phát biểu ý kiến.
PHẦN THỨ NHẤT LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH VÀ TRUYỀN GIÃO TRONG NÄ‚M THÃNH PHAOLÔ [TRÃŒNH BÀY]
I. VÀO ÄỀ
Nói đến “nên thánh†nhiá»u giáo dân chúng ta phản ứng ngay trong đầu rằng: đó là việc của các báºc tu trì đạo đức thánh thiện, chứ giáo dân u mê và tá»™i lá»—i thì là m sao mà “nên thánh†cho nổi!
CÅ©ng thế, nói đến “truyá»n giáo†nhiá»u giáo dân cÅ©ng phản ứng ngay trong đầu rằng: đó là việc của những ngÆ°á»i đã dâng mình cho Chúa là các linh mục, tu sÄ©, chứ giáo dân báºn rá»™n vá»›i Ä‘á»i sống trần gian, cÆ¡m áo gạo tiá»n, lại dốt nát vụng vá», thì đâu biết gì mà “truyá»n giáoâ€, là m gì có khả năng và thá»i giỠđể truyá»n giáo!
ChÆ°a có má»™t nghiên cứu nà o cho thấy đâu là nguyên nhân của những suy nghÄ© sai lạc trên. Phải chăng là do cách giáo dục đức tin của chúng ta còn nhiá»u thiếu sót và bất cáºp? Má»™t câu há»i khác cÅ©ng cần được nghiên cứu: phải chăng vì đại Ä‘a số giáo dân Việt Nam có suy nghÄ© nhÆ° váºy vá» truyá»n giáo nên việc loan báo Tin Mừng tại đất nÆ°á»›c nà y không mấy hiệu quả?
NhÆ°ng chúng ta hãy dà nh những câu há»i trên cho các nhà lãnh đạo và tầng lá»›p trà thức của Giáo há»™i Công giáo Việt Nam. Bây giá» chúng ta hãy táºp trung và o công việc há»c há»i và chia sẻ khiêm tốn của mình.
II. TRÌNH BÀY
2.1 Æ N GỌI NÊN THÃNH
2.1.1 Thế nà o nên thánh? Äây là câu há»i vừa khó mà vừa dá»… trả lá»i. Chúng ta sẽ dùng nhiá»u cách diá»…n tả, nhiá»u định nghÄ©a khác nhau cho dá»… hiểu.
2.1.1.1 Nên thánh là sống Æ¡n gá»i (hay tÆ° cách) là con cái Thiên Chúa: “Anh em hãy xem ChuÌa Cha yêu chuÌng ta dÆ°Æ¡Ì€ng naÌ€o: NgÆ°Æ¡Ì€i yêu đêÌn nỗi cho chuÌng ta Ä‘Æ°Æ¡Ì£c goÌ£i laÌ€ con Thiên ChuÌa, maÌ€ thÆ°Ì£c sÆ°Ì£ chuÌng ta laÌ€ con Thiên ChuÌa†(1 Ga 3, 1).
2.1.1.2 Nên thánh là nên hoà n thiện nhÆ° Cha trên trá»i là Äấng hoà n thiện (hay là sống Äức Ãi vô vị lợi và không ranh giá»›i): "Anh em đã nghe Luáºt dạy rằng: Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù. Còn Thầy, Thầy bảo anh em: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em. NhÆ° váºy, anh em má»›i được trở nên con cái của Cha anh em, Äấng ngá»± trên trá»i, vì NgÆ°á»i cho mặt trá»i của NgÆ°á»i má»c lên soi sáng kẻ xấu cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i tốt, và cho mÆ°a xuống trên ngÆ°á»i công chÃnh cÅ©ng nhÆ° kẻ bất chÃnh. Vì nếu anh em yêu thÆ°Æ¡ng kẻ yêu thÆ°Æ¡ng mình, thì anh em nà o có công chi? Ngay cả những ngÆ°á»i thu thuế cÅ©ng chẳng là m nhÆ° thế sao? Nếu anh em chỉ chà o há»i anh em mình thôi, thì anh em có là m gì lạ thÆ°á»ng đâu? Ngay cả ngÆ°á»i ngoại cÅ©ng chẳng là m nhÆ° thế sao? Váºy anh em hãy nên hoà n thiện, nhÆ° Cha anh em trên trá»i là Äấng hoà n thiện†(Mt 5,43-48).
2.1.1.3 Nên thánh là nên giống Chúa Giê-su Ki-tô hay trở nên đồng hình đồng dạng vá»›i Chúa Giê-su Ki-tô: “Chúng ta biết rằng: Thiên Chúa là m cho má»i sá»± Ä‘á»u sinh lợi Ãch cho những ai yêu mến NgÆ°á»i, tức là cho những kẻ được NgÆ°á»i kêu gá»i theo nhÆ° ý NgÆ°á»i định.Vì những ai NgÆ°á»i đã biết từ trÆ°á»›c, thì NgÆ°á»i đã tiá»n định cho há» nên đồng hình đồng dạng vá»›i Con của NgÆ°á»i, để Con của NgÆ°á»i là m trưởng tá» giữa má»™t Ä‘Ã n em đông đúc. Những ai Thiên Chúa đã tiá»n định, thì NgÆ°á»i cÅ©ng kêu gá»i; những ai NgÆ°á»i đã kêu gá»i, thì NgÆ°á»i cÅ©ng là m cho nên công chÃnh; những ai NgÆ°á»i đã là m cho nên công chÃnh, thì NgÆ°á»i cÅ©ng cho hưởng phúc vinh quang†(Rm 8,28-30).
2.1.1.4 Nên thánh là sống theo Thần Khà của Thiên Chúa: “Quả váºy, phà m ai được Thần Khà Thiên Chúa hÆ°á»›ng dẫn, Ä‘á»u là con cái Thiên Chúa. Phần anh em, anh em đã không lãnh nháºn Thần Khà khiến anh em trở thà nh nô lệ và phải sợ sệt nhÆ° xÆ°a, nhÆ°ng là Thần Khà là m cho anh em nên nghÄ©a tá», nhỠđó chúng ta được kêu lên: "Ãp-ba! Cha Æ¡i! " ChÃnh Thần Khà chứng thá»±c cho thần trà chúng ta rằng chúng ta là con cái Thiên Chúa. Váºy đã là con, thì cÅ©ng là thừa kế, mà được Thiên Chúa cho thừa kế, thì tức là đồng thừa kế vá»›i Äức Ki-tô; vì má»™t khi cùng chịu Ä‘au khổ vá»›i NgÆ°á»i, chúng ta sẽ cùng được hưởng vinh quang vá»›i NgÆ°á»i.†(Rm 8,14-17).
2.1.2 Æ n gá»i nên thánh là phổ quát tức dà nh cho hết má»i Ki-tô hữu (nói cách khác là tất cả các Ki-tô hữu Ä‘á»u được má»i nên thánh): “Chúng tôi tin Giáo Há»™i, má»™t mầu nhiệm được Thánh Công Ãồng trình bà y, có tÃnh cách thánh thiện, bất khả khuyết. Thá»±c váºy, Chúa Ki-tô Con Thiên Chúa, Ãấng cùng vá»›i Chúa Cha và Chúa Thánh Thần, được ca tụng là "Ãấng thánh duy nhất" đã yêu dấu Giáo Há»™i nhÆ° hiá»n thê mình và đã hiến thân để thánh hóa Giáo Há»™i (x. Ep 5,25-26). NgÆ°á»i kết hiệp vá»›i Giáo Há»™i nhÆ° thân thể NgÆ°á»i và ban cho dÆ° đầy Æ¡n Thánh Thần để là m vinh danh Thiên Chúa. Vì thế, tất cả má»i ngÆ°á»i trong Giáo Há»™i - hoặc thuá»™c hà ng giáo phẩm, hoặc được hà ng giáo phẩm dìu dắt - Ä‘á»u được kêu gá»i nên Thánh, nhÆ° lá»i Thánh Tông Ãồ dạy: "Vì Thiên Chúa muốn anh em được thánh hóa" (1 Tx 4,3; x. Ep 1,4); sá»± thánh thiện nà y của Giáo Há»™i luôn được biểu lá»™ và phải được biểu lá»™ qua những hoa trái ân sủng mà Thánh Thần đã kết sinh nÆ¡i các tÃn hữu; sá»± thánh thiện ấy được diá»…n tả dÆ°á»›i nhiá»u hình thức nÆ¡i tất cả những ai Ä‘ang cố đạt tá»›i Ãức Ãi trá»n hảo trong báºc sống của mình trong khi xây dá»±ng kẻ khác. Ãặc biệt hÆ¡n, sá»± thánh thiện đó tá» lá»™ trong việc thá»±c hà nh các lá»i khuyên, quen gá»i là lá»i khuyên của Phúc Âm. Nhá» Chúa Thánh Thần thúc đẩy, nhiá»u Ki-tô hữu thá»±c hà nh các lá»i khuyên ấy vá»›i tÆ° cách cá nhân hoặc trong những lối sống hay báºc sống đã được Giáo Há»™i công nháºn; việc thá»±c hà nh đó mang lại và phải mang lại cho thế giá»›i má»™t bằng chứng và má»™t mẫu gÆ°Æ¡ng rạng ngá»i vá» sá»± thánh thiện của Giáo Há»™i†(Hiến chế tÃn lý vá» Giáo Há»™i «Ãnh sáng muôn dân», số 39).
- “Chúa Giê-su, thầy dạy và mẫu má»±c thần linh của má»i sá»± trá»n là nh, đã giảng dạy cho tất cả và cho má»—i má»™t môn đệ, bất luáºn thuá»™c cảnh vá»±c nà o, má»™t Ä‘á»i sống thánh thiện mà chÃnh NgÆ°á»i vừa là Ãấng ban phát vừa là Ãấng hoà n tất: "Váºy các con hãy trở nên trá»n là nh nhÆ° Cha các con ở trên trá»i" (Mt 5,48). Bởi váºy, NgÆ°á»i đã sai Thánh Thần đến vá»›i má»i ngÆ°á»i, để từ bên trong Ngà i thôi thúc há» yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết trà khôn cùng hết sức há» (x. Mc 12,30), và yêu thÆ°Æ¡ng nhau nhÆ° Chúa Ki-tô yêu thÆ°Æ¡ng há» (x. Ga 13,34; 15,12). Ãược Thiên Chúa kêu gá»i và được công chÃnh hóa trong Chúa Giê-su, không phải vì công lao riêng, nhÆ°ng vì ý định và ân phúc của Ngà i, các môn đệ Chúa Ki-tô, nhá» lãnh nháºn phép Thánh Tẩy, bà tÃch đức tin, đã thá»±c sá»± trở nên con cái Thiên Chúa và được thông phần và o bản tÃnh Ngà i, và do đó, thá»±c sá»± đã trở nên thánh. Cho nên vá»›i Æ¡n Chúa há» phải luôn gìn giữ và hoà n thà nh trong Ä‘á»i sống sá»± thánh thiện mà hỠđã lãnh nháºn. HỠđược Thánh Tông Ãồ khuyên sống "xứng đáng nhÆ° những vị thánh" (Ep 5,3) và mặc lấy "lòng thÆ°Æ¡ng xót, nhân háºu, khiêm nhÆ°á»ng, tiết Ä‘á»™ và nhẫn nại nhÆ° những ngÆ°á»i đã được Thiên Chúa chá»n lá»±a, thánh hóa và yêu thÆ°Æ¡ng" (Cl 3,12), và dùng hoa trái của Thánh Thần để thánh hóa mình (x. Gl 5,22; Rm 6,22). NhÆ°ng vì chúng ta ai cÅ©ng có nhiá»u lầm lá»—i (x. Gc 3,2), nên chúng ta luôn cần đến lòng nhân từ của Thiên Chúa và hằng ngà y phải cầu nguyện "xin Chúa tha nợ chúng tôi" (Mt 6,12).
Vì thế, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u thấy rõ rà ng tất cả các Ki-tô hữu, bất cứ theo báºc sống hay địa vị nà o, Ä‘á»u được kêu gá»i tiến đến sá»± viên mãn của Ä‘á»i sống Ki-tô giáo và đến sá»± trá»n là nh của Ãức Ãi. Ngay trong xã há»™i trần thế sá»± thánh thiện nà y cÅ©ng giúp ngÆ°á»i ta sống nhân đạo hÆ¡n. Ãể đạt được sá»± trá»n là nh đó, tÃn hữu phải xá» dụng những sức lá»±c mà Chúa Ki-tô đã ban nhiá»u Ãt tùy ý NgÆ°á»i để trở nên giống NgÆ°á»i khi theo vết chân NgÆ°á»i, và khi thá»±c hà nh thánh ý Chúa Cha trong tất cả má»i sá»±, há» sẽ hết lòng tìm vinh danh Chúa và phục vụ tha nhân. NhÆ° thế, sá»± thánh thiện của Dân Thiên Chúa sẽ sinh hoa trái dồi dà o, nhÆ° lịch sá» Giáo Há»™i đã từng minh chứng rõ rà ng qua Ä‘á»i sống của bao vị thánh.†(Hiến chế tÃn lý vá» Giáo Há»™i «Ãnh sáng muôn dân», số 40).
2.1.3 Con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng hay phÆ°Æ¡ng cách nên thaÌnh của GiaÌo Dân: NêÌu caÌc linh muÌ£c, tu sĩ coÌ con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng hay phÆ°Æ¡ng cách nên thaÌnh của hoÌ£, thiÌ€ giaÌo dân cũng coÌ con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng hay phÆ°Æ¡ng cách nên thaÌnh riêng của miÌ€nh, xuyên qua caÌc thÆ°Ì£c taÌ£i maÌ€ hoÌ£ sôÌng. Sau đây laÌ€ năm neÌt căn bản của con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng hay phÆ°Æ¡ng cách nên thaÌnh của giaÌo dân:
2.1.3.1 Má»™t là sôÌng kêÌt hÆ¡Ì£p vÆ¡Ìi ÄÆ°Ìc Ki-tô:
ÄÆ¡Ì€i sôÌng của bâÌt kyÌ€ Ki-tô hữu naÌ€o cũng phải băÌt nguồn tÆ°Ì€ chiÌnh ChuÌa Giê-su Ki-tô, găÌn boÌ chặt chẽ vÆ¡Ìi NgÆ°Æ¡Ì€i. NhÆ°ng sÆ°Ì£ kêÌt hiệp của ngÆ°Æ¡Ì€i giaÌo dân vÆ¡Ìi ÄÆ°Ìc Ki-tô coÌ neÌt riêng laÌ€ băÌt nguồn tÆ°Ì€ caÌc buổi cử haÌ€nh phuÌ£ng vuÌ£ vaÌ€ keÌo daÌ€i qua cuộc sôÌng, xuyên qua những giÆ¡Ì€ phuÌt suy niệm vaÌ€ cầu nguyện vaÌ€ nhâÌt laÌ€ phải trải rộng trong thÃªÌ giÆ¡Ìi, trong môi trÆ°Æ¡Ì€ng nghề nghiệp, trong gia Ä‘iÌ€nh. “PhaÌ€m Ä‘iều giÌ€ anh em laÌ€m, ngôn haÌ€nh bâÌt luận, moÌ£i sÆ°Ì£ hêÌt thảy hãy laÌ€m viÌ€ Danh ChuÌa Giê-su, vaÌ€ nhÆ¡Ì€ NgaÌ€i, hãy cảm taÌ£ Thiên ChuÌa Cha†(Cr 3,17).
2.1.3.2 Hai là sôÌng Tin Cậy MêÌn (Nhân Ä‘Æ°Ìc đôÌi thần):
(1o) Chỉ trong aÌnh saÌng Ä‘Æ°Ìc tin vaÌ€ suy niệm LÆ¡Ì€i ChuÌa mÆ¡Ìi coÌ thể giuÌp chúng ta: * nhận ra Thiên ChuÌa maÌ€ “trong NgaÌ€i ta sôÌng, ta cử động, ta hiện hữu†(Cv 17,28), * tiÌ€m kiêÌm yÌ muôÌn của Thiên ChuÌa trong moÌ£i sÆ°Ì£, * thâÌy ChuÌa Ki-tô trong moÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i, cả kẻ quen vaÌ€ ngÆ°Æ¡Ì€i laÌ£, * phê phaÌn Ä‘uÌng đăÌn về yÌ nghĩa Ä‘iÌch thÆ°Ì£c vaÌ€ giá triÌ£ của caÌc thÆ°Ì£c taÌ£i trần thêÌ, xeÌt nÆ¡i bản thân chuÌng cũng nhÆ° trong tÆ°Æ¡ng quan của chuÌng vÆ¡Ìi cÆ°Ìu caÌnh của con ngÆ°Æ¡Ì€i.
(2o) “Trong khi tưởng niệm ThaÌnh Giá vaÌ€ sÆ°Ì£ PhuÌ£c Sinh của ChuÌa Giê-su Ki-tô, những ngÆ°Æ¡Ì€i coÌ Ä‘Æ°Ìc tin âÌy, sôÌng trong niềm Hy VoÌ£ng một ngaÌ€y kia sẽ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c tỏ ra laÌ€ con caÌi của Thiên ChuÌa†“Trong cuộc sôÌng lữ haÌ€nh naÌ€y, hoÌ£ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c giâÌu ẩn trong Thiên ChuÌa cuÌ€ng vÆ¡Ìi ÄÆ°Ìc Kitô vaÌ€ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c giải thoaÌt khỏi nô lệ của cải vật châÌt để tiÌ€m kiêÌm những của cải sẽ coÌ€n mãi đêÌn sÆ°Ì£ sôÌng Ä‘Æ¡Ì€i Ä‘Æ¡Ì€i, hoÌ£ quảng Ä‘aÌ£i Ä‘em hêÌt sÆ°Ìc lÆ°Ì£c mở rộng NÆ°Æ¡Ìc Thiên ChuÌa vaÌ€ Ä‘em tinh thần Tin MÆ°Ì€ng thâÌm nhuần vaÌ€ hoaÌ€n thiện caÌc thÆ°Ì£c taÌ£i trần thêÌ.â€
(3o) “LoÌ€ng yêu thÆ°Æ¡ng phaÌt xuâÌt tÆ°Ì€ Thiên ChuÌa thuÌc đẩy hoÌ£ laÌ€m việc thiện cho hêÌt moÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i, nhâÌt laÌ€ những anh em cuÌ€ng một Ä‘Æ°Ìc tin, cởi bỏ moÌ£i sÆ°Ì£ xâÌu xa, moÌ£i thÆ°Ì gian giảo vaÌ€ giả hiÌ€nh, ghen tÆ°Æ¡ng, vaÌ€ những lÆ¡Ì€i gieÌ€m pha, vaÌ€ nhÆ° vậy hoÌ£ lôi keÌo moÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i đêÌn vÆ¡Ìi ÄÆ°Ìc Kitô.â€
2.1.3.3 Ba là sống tinh thần BaÌt PhuÌc:
“…..LoÌ€ng mêÌn của Thiên ChuÌa Ä‘ã Ä‘Æ°Æ¡Ì£c đổ xuôÌng loÌ€ng ta nhÆ¡Ì€ bởi ThaÌnh Thần NgaÌ€i Ä‘ã ban cho ta (Rm 5,5) laÌ€m cho giaÌo dân coÌ sÆ°Ìc biểu lộ tinh thần caÌc MôÌi PhuÌc Thật caÌch cuÌ£ thể trong Ä‘Æ¡Ì€i sôÌng của hoÌ£: - theo chân ÄÆ°Ìc Giê-su ngheÌ€o khoÌ, hoÌ£ không nản loÌ€ng khi thiêÌu thôÌn, cũng không kiêu căng khi dÆ° dật; - băÌt chÆ°Æ¡Ìc ÄÆ°Ìc Ki-tô khiêm haÌ£, hoÌ£ không haÌo danh (Gl 5,26), hoÌ£ chuyên lo laÌ€m Ä‘eÌ£p loÌ€ng Thiên ChuÌa hÆ¡n laÌ€ laÌ€m Ä‘eÌ£p loÌ€ng ngÆ°Æ¡Ì€i ta; - vaÌ€ chiÌ£u baÌch haÌ£i viÌ€ công chiÌnh; viÌ€ nhÆ¡Ì LÆ¡Ì€i ChuÌa: “NêÌu ai muôÌn Ä‘i sau Ta, thiÌ€ hãy chôÌi bỏ chiÌnh miÌ€nh, vaÌc lâÌy khổ giaÌ của miÌ€nh vaÌ€ hãy theo Ta†(Mt 16, 24); - “SôÌng vÆ¡Ìi nhau trong tiÌ€nh thân hữu Ki-tô giaÌo, hoÌ£ sẵn saÌ€ng giuÌp đỡ lẫn nhau khi cần thiêÌtâ€
2.1.3.4 Bốn là nên thánh giữa Ä‘á»i:
“TÃnh cách trần thế là tÃnh cách riêng biệt và đặc thù của giáo dân. Thá»±c váºy các phần tá» trong hà ng giáo sÄ© dù đôi khi có thể lo những việc trần thế, hoặc hÆ¡n nữa, hà nh nghá» giữa Ä‘á»i, nhÆ°ng vì Æ¡n kêu gá»i đặc biệt, sứ mệnh chÃnh yếu và rõ rệt của há» vẫn là sứ vụ thánh. Phần các tu sÄ©, do báºc sống của há», là m chứng cách hùng hồn và cao quà rằng ngÆ°á»i ta không thể cải tạo thế giá»›i và cung hiến nó cho Thiên Chúa được, nếu không có tinh thần các mối phúc tháºt. Vì Æ¡n gá»i riêng, giáo dân có bổn pháºn tìm kiếm nÆ°á»›c Thiên Chúa bằng cách là m các việc trần thế và xếp đặt chúng theo ý Thiên Chúa. Há» sống giữa trần gian, nghÄ©a là giữa tất cả cÅ©ng nhÆ° từng công việc và bổn pháºn của trần thế, giữa những cảnh sống thÆ°á»ng ngà y trong gia đình và ngoà i xã há»™i; tất cả những Ä‘iá»u đó nhÆ° dệt thà nh cuá»™c sống của há». Ãó là nÆ¡i Thiên Chúa gá»i há», để dÆ°á»›i sá»± hÆ°á»›ng dẫn của tinh thần Phúc Âm, nhÆ° men từ bên trong, há» thánh hóa thế giá»›i bằng việc thi hà nh những nhiệm vụ của mình; và nhÆ° thế, vá»›i lòng tin cáºy mến sáng ngá»i, và nhất là vá»›i bằng chứng Ä‘á»i sống, há» tá» lá»™ Chúa Ki-tô cho kẻ khác, vì thế, há» có nhiệm vụ đặc biệt soi sáng và xếp đặt những thá»±c tại trần gian có liên hệ máºt thiết vá»›i há», để chúng không ngừng phát triển và bà nh trÆ°á»›ng theo Thánh à Chúa Ki-tô, hầu ca tụng Ãấng Tạo Hóa và Ãấng Cứu Ãộ†(Hiến chế tÃn lý vá» Giáo Há»™i «Ãnh sáng muôn dân», số 31).
2.1.3.5 Năm là mỗi ngÆ°Æ¡Ì€i trong Ä‘iều kiện sôÌng của miÌ€nh:
Công đồng nhâÌn maÌ£nh: “Con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng nên thaÌnh của giaÌo dân phải mang săÌc thaÌi đặc biệt tuÌ€y theo cảnh sôÌng: hôn nhân vaÌ€ gia Ä‘iÌ€nh, độc thân, goÌa buÌ£a, Ä‘au yêÌu, sinh hoaÌ£t nghề nghiệp vaÌ€ xã hộiâ€
Trong GiaÌo Hội coÌ nhiều con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng tu Ä‘Æ°Ìc do caÌc viÌ£ thaÌnh khởi xÆ°Æ¡Ìng. NgÆ°Æ¡Ì€i giaÌo dân coÌ thể hoÌ£c ở caÌc “linh Ä‘aÌ£o†âÌy những giÌ€ thiÌch hÆ¡Ì£p vÆ¡Ìi miÌ€nh. NhÆ°ng Ä‘iều quan troÌ£ng nhâÌt laÌ€ “hoÌ£ cần hêÌt sÆ°Ìc coi troÌ£ng khả năng chuyên môn, yÌ thÆ°Ìc gia Ä‘iÌ€nh vaÌ€ yÌ thÆ°Ìc công dân cũng nhÆ° những Ä‘Æ°Ìc tiÌnh liên quan tÆ¡Ìi Ä‘Æ¡Ì€i sôÌng xã hội (sÆ°Ì£ lÆ°Æ¡ng thiện, tinh thần công biÌ€nh, loÌ€ng thaÌ€nh thÆ°Ì£c, nhân hậu, quả cảm). Không coÌ những Ä‘Æ°Ìc tiÌnh âÌy, không thể coÌ Ä‘Æ¡Ì€i sôÌng Ki-tô hữu Ä‘iÌch thÆ°Ì£c Ä‘Æ°Æ¡Ì£c†(2).
2.2 Æ N GỌI HAY SỨ MẠNG TRUYỀN GIÃO.
2.2.1 Thế nà o là Truyá»n giáo:
2.2.1.1 Truyá»n giáo là thi hà nh lệnh truyá»n của Chúa Giê-su Ki-tô Phục Sinh:
Lệnh truyá»n đó là : “Thầy Ä‘ã Ä‘Æ°Æ¡Ì£c trao toaÌ€n quyền trên trÆ¡Ì€i dÆ°Æ¡Ìi đâÌt. Vậy anh em hãy Ä‘i vaÌ€ laÌ€m cho muôn dân trở thaÌ€nh môn đệ, laÌ€m pheÌp rửa cho hoÌ£ nhân danh ChuÌa Cha, ChuÌa Con vaÌ€ ChuÌa ThaÌnh Thần, dậy bảo hoÌ£ tuân giữ moÌ£i Ä‘iều Thầy Ä‘ã truyền cho anh em. VaÌ€ đây, Thầy ở cuÌ€ng anh em moÌ£i ngaÌ€y cho đêÌn tận thê̆(Mt 28, 18-20). Và : “Anh em sẽ nhận Ä‘Æ°Æ¡Ì£c sÆ°Ìc maÌ£nh của ThaÌnh Thần khi NgÆ°Æ¡Ì€i ngÆ°Ì£ xuôÌng trên anh em. BâÌy giÆ¡Ì€ anh em sẽ laÌ€ chÆ°Ìng nhân của Thầy taÌ£i Giê-ru-sa-lem, trong khăÌp caÌc miền Giu-đê, Sa-ma-ri vaÌ€ cho đêÌn tận cuÌ€ng traÌi đâÌt†(Cv 1, 6-8).
2.2.1.2 Truyá»n giáo là thá»±c thi giáo huấn của Giáo há»™i:
* “TÆ°Ì£ bản châÌt, GiaÌo hội lữ haÌ€nh phải truyền giaÌo, viÌ€ chiÌnh GiaÌo hội băÌt nguồn tÆ°Ì€ sÆ°Ì maÌ£ng của ChuÌa Con vaÌ€ ChuÌa ThaÌnh Thần theo YÌ Ä‘iÌ£nh của Thiên ChuÌa Cha†(SăÌc lệnh Truyền GiaÌo, sÃ´Ì 2).
* “ViÌ€ toaÌ€n thể GiaÌo hội laÌ€ truyền giaÌo vaÌ€ viÌ€ công việc rao giảng PhuÌc âm laÌ€ nhiệm vuÌ£ căn bản của Dân ChuÌa, nên thaÌnh Công đồng mÆ¡Ì€i goÌ£i moÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i canh tân tÆ°Ì£ thâm tâm miÌ€nh, để khi Ä‘ã tiÌch cÆ°Ì£c yÌ thÆ°Ìc traÌch nhiệm riêng trong việc truyền baÌ PhuÌc âm, moÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i goÌp phần vaÌ€o công việc truyền giaÌo nÆ¡i muôn dân†(SăÌc lệnh Truyền GiaÌo, sÃ´Ì 35).
* “TâÌt cả caÌc Ki-tô hữu viÌ€ laÌ€ chi thể của ChuÌa Ki-tô hằng sôÌng, Ä‘Æ°Æ¡Ì£c saÌp nhập vaÌ€ nên giôÌng NgÆ°Æ¡Ì€i nhÆ¡Ì€ BiÌ tiÌch Rửa tội, Thêm sÆ°Ìc vaÌ€ ThaÌnh thể, nên hoÌ£ coÌ bổn phận phải cộng taÌc vaÌ€o việc phaÌt triển vaÌ€ baÌ€nh trÆ°Æ¡Ìng Thân thể NgÆ°Æ¡Ì€i, để Thân thể naÌ€y Ä‘Æ°Æ¡Ì£c sung mãn caÌ€ng sÆ¡Ìm caÌ€ng hay†(SăÌc lệnh Truyền GiaÌo, sÃ´Ì 36).
2.2.1.2 Truyá»n giáo là thá»±c thi giáo huấn của Giáo há»™i trong bối cảnh à Châu:
* “Công Äồng Va-ti-ca-nô II Ä‘ã daÌ£y rõ raÌ€ng rằng toaÌ€n thể GiaÌo hội đều phải truyền giaÌo, công việc phuÌc âm hoÌa laÌ€ nhiệm vuÌ£ của toaÌ€n thể Dân ChuÌa. ViÌ€ toaÌ€n thể Dân ChuÌa đều Ä‘Æ°Æ¡Ì£c sai Ä‘i rao giảng Tin MÆ°Ì€ng, nên phuÌc âm hoÌa không bao giÆ¡Ì€ laÌ€ một công việc riêng lẻ của caÌ nhân, nhÆ°ng luôn luôn laÌ€ một công việc chung của cả GiaÌo Hội, phải Ä‘Æ°Æ¡Ì£c thi haÌ€nh trong sÆ°Ì£ hiệp thông vÆ¡Ìi toaÌ€n thể cộng Ä‘oaÌ€n Ä‘Æ°Ìc tin. SÆ°Ì maÌ£ng chỉ coÌ một vaÌ€ không thể chia năm sẻ bảy, viÌ€ chỉ coÌ một gôÌc vaÌ€ chỉ một muÌ£c tiêu. NhÆ°ng trong sÆ°Ì maÌ£ng âÌy coÌ những traÌch nhiệm khaÌc nhau vaÌ€ những hiÌ€nh thÆ°Ìc hoaÌ£t động khaÌc nhau. DuÌ€ sao chăng nữa, rõ raÌ€ng laÌ€ không thể naÌ€o coÌ sÆ°Ì£ công bÃ´Ì Tin MÆ°Ì€ng thÆ°Ì£c sÆ°Ì£, nêÌu caÌc Ki-tô hữu không lâÌy Ä‘Æ¡Ì€i sôÌng miÌ€nh laÌ€m chÆ°Ìng taÌ, Ä‘i đôi vÆ¡Ìi sÆ°Ì Ä‘iệp maÌ€ miÌ€nh rao giảng: «HiÌ€nh thÆ°Ìc laÌ€m chÆ°Ìng đầu tiên laÌ€ chiÌnh cuộc sôÌng của ngÆ°Æ¡Ì€i truyền giaÌo, của gia Ä‘iÌ€nh Ki-tô hữu vaÌ€ của cộng Ä‘oaÌ€n GiaÌo hội, cuộc sôÌng naÌ€y giÆ¡Ìi thiệu một cung caÌch sôÌng mÆ¡Ìi. . . MoÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i trong GiaÌo hội, cÃ´Ì găÌng băÌt chÆ°Æ¡Ìc Tôn SÆ° của miÌ€nh thiÌ€ đều coÌ thể vaÌ€ đều coÌ bổn phận phải laÌ€m chÆ°Ìng theo hiÌ€nh thÆ°Ìc naÌ€y, nhiều khi, Ä‘oÌ laÌ£i laÌ€ caÌch duy nhâÌt để truyền giaÌo». NhâÌt laÌ€ ngaÌ€y nay ngÆ°Æ¡Ì€i ta Ä‘ang cần đêÌn hiÌ€nh thÆ°Ìc chÆ°Ìng taÌ Ä‘iÌch thÆ°Ì£c của Ki-tô giaÌo, viÌ€ «con ngÆ°Æ¡Ì€i hôm nay tin tưởng caÌc chÆ°Ìng nhân hÆ¡n laÌ€ thầy daÌ£y, tin vaÌ€o kinh nghiệm hÆ¡n laÌ€ baÌ€i vở, tin vaÌ€o cuộc sôÌng vaÌ€ haÌ€nh động hÆ¡n laÌ€ lyÌ thuyêÌt». Äiều naÌ€y thật Ä‘uÌng trong bôÌi cảnh AÌ châu hiện nay, nÆ¡i ngÆ°Æ¡Ì€i ta dễ biÌ£ thuyêÌt phuÌ£c bởi một Ä‘Æ¡Ì€i sôÌng thaÌnh thiện hÆ¡n laÌ€ bởi caÌc lyÌ luận của triÌ tuệ. ViÌ€ thêÌ, kinh nghiệm Ä‘Æ°Ìc tin vaÌ€ kinh nghiệm về caÌc Æ¡n của ChuÌa ThaÌnh Thần phải laÌ€ nền tảng cho toaÌ€n bộ công cuộc truyền giaÌo, bâÌt luận ở thaÌ€nh thiÌ£ hay thôn quê, ở trÆ°Æ¡Ì€ng hoÌ£c hay bệnh viện, ở giữa những ngÆ°Æ¡Ì€i taÌ€n tật, di cÆ° hay caÌc bộ tộc, hoặc theo Ä‘uổi thÆ°Ì£c hiện công bằng vaÌ€ caÌc quyền con ngÆ°Æ¡Ì€i. HoaÌ€n cảnh naÌ€o cũng laÌ€ cÆ¡ hội thuận tiện cho caÌc Ki-tô hữu baÌ€y tỏ sÆ°Ìc maÌ£nh maÌ€ sÆ°Ì£ thật của ÄÆ°Ìc Ki-tô Ä‘ã mang laÌ£i cho Ä‘Æ¡Ì€i sôÌng của hoÌ£. Cảm kiÌch trÆ°Æ¡Ìc nhiều nhaÌ€ truyền giaÌo trong quaÌ khÆ°Ì Ä‘ã tÆ°Ì€ng laÌ€m chÆ°Ìng cho tiÌ€nh yêu của Thiên ChuÌa một caÌch anh huÌ€ng ở giữa caÌc dân tộc trên luÌ£c Ä‘iÌ£a naÌ€y, ngaÌ€y nay GiaÌo hội taÌ£i Châu AÌ cũng không keÌm phần hăng haÌi khi cÃ´Ì găÌng laÌ€m chÆ°Ìng về ÄÆ°Ìc Giê-su Ki-tô vaÌ€ Tin MÆ°Ì€ng của NgaÌ€i. SÆ°Ì maÌ£ng của ngÆ°Æ¡Ì€i Ki-tô hữu không cho pheÌp keÌm nhiệt tâm.
“YÌ thÆ°Ìc về bản châÌt truyền giaÌo của GiaÌo hội trong khi chÆ¡Ì€ Ä‘Æ¡Ì£i ngaÌ€y ChuÌa ThaÌnh Thần tuôn đổ sÆ°Ìc maÌ£nh của NgÆ°Æ¡Ì€i xuôÌng một lần nữa, Ä‘ang khi GiaÌo hội Ä‘i vaÌ€o ngaÌ€n năm mÆ¡Ìi, caÌc NghiÌ£ phuÌ£ ThÆ°Æ¡Ì£ng Hội đồng thỉnh cầu Tông huâÌn hậu ThÆ°Æ¡Ì£ng Hội đồng sẽ Ä‘Æ°a ra một vaÌ€i chỉ thiÌ£ vaÌ€ Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng hÆ°Æ¡Ìng cho những ai Ä‘ang laÌ€m việc trong caÌnh đồng truyền giaÌo bao la của châu AÌ naÌ€y.
“ChiÌnh ChuÌa ThaÌnh Thần Ä‘ã giuÌp GiaÌo hội coÌ khả năng hoaÌ€n thaÌ€nh sÆ°Ì maÌ£ng do ÄÆ°Ìc Kitô trao cho. TrÆ°Æ¡Ìc khi sai caÌc môn đệ ra Ä‘i laÌ€m chÆ°Ìng nhân, ÄÆ°Ìc Giê-su Ä‘ã ban cho hoÌ£ ChuÌa ThaÌnh Thần (x. Ga 20,22); ThaÌnh Thần laÌ€m việc thông qua hoÌ£ vaÌ€ Ä‘aÌnh động con tim của những ngÆ°Æ¡Ì€i lăÌng nghe hoÌ£ (x. Cv 2,37). Äiều naÌ€y cũng Ä‘uÌng đôÌi vÆ¡Ìi những ngÆ°Æ¡Ì€i Ä‘Æ°Æ¡Ì£c NgaÌ€i sai Ä‘i hôm nay. Æ Ì‰ một mặt naÌ€o Ä‘oÌ, tâÌt cả những ngÆ°Æ¡Ì€i Ä‘ã chiÌ£u pheÌp Rửa, thiÌ€ chiÌnh Æ¡n biÌ tiÌch naÌ€y, hoÌ£ đều Ä‘Æ°Æ¡Ì£c traÌ£ch cử tham gia vaÌ€o việc tiêÌp nôÌi sÆ°Ì maÌ£ng cÆ°Ìu độ của ÄÆ°Ìc Ki-tô, vaÌ€ hoÌ£ coÌ khả năng laÌ€m việc naÌ€y chiÌnh nhÆ¡Ì€ Thiên ChuÌa Ä‘ã đổ tiÌ€nh yêu của NgaÌ€i vaÌ€o loÌ€ng hoÌ£ nhÆ¡Ì€ ChuÌa ThaÌnh Thần maÌ€ NgaÌ€i ban cho hoÌ£ (x. Rm 5,5).†(Tông huâÌn GiaÌo hội taÌ£i châu AÌ, chÆ°Æ¡ng VII, sÃ´Ì 42) (3).
2.2.2 Truyá»n giáo bằng cách nà o?
Theo sá»± hÆ°á»›ng dẫn của các tà i liệu của Há»™i Thánh thì có rất nhiá»u phÆ°Æ¡ng cách truyá»n giáo. Và dụ nhÆ°:
2.2.2.1 Truyá»n giáo bằng chứng tá Ä‘á»i sống, 2.2.2.2 Truyá»n giáo bằng loan báo Tin Mừng, 2.2.2.3 Truyá»n giáo bằng sống hiệp thông, 2.2.2.4 Truyá»n giáo bằng xây dá»±ng các cá»™ng Ä‘oà n cÆ¡ bản, 2.2.2.5 Truyá»n giáo bằng tham gia các phong trà o và hiệp há»™i canh tân, 2.2.2.6 Truyá»n giáo bằng thà nh láºp các cá»™ng Ä‘oà n Ki-tô giáo, 2.2.2.7 Truyá»n giáo bằng các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông xã há»™i, 2.2.2.8 Truyá»n giáo bằng đối thoại vá»›i má»i ngÆ°á»i, má»i sắc dân, 2.2.2.9 Truyá»n giáo bằng đối thoại liên tôn (đối thoại vá»›i các tôn giáo khác), 2.2.2.10 Truyá»n giáo bằng đối thoại đại kết (đối thoại vá»›i các Giáo há»™i Ki-tô khác), 2.2.2.11 Truyá»n giáo bằng tiếp xúc cá nhân, 2.2.2.12 Truyá»n giáo bằng hoạt Ä‘á»™ng cho sá»± thăng tiến con ngÆ°á»i, 2.2.2.13 Truyá»n giáo bằng phụng vụ Lá»i Chúa và bà i giảng Chúa nháºt, 2.2.2.14 Truyá»n giáo bằng việc giảng dáºy và há»c há»i giáo lý, 2.2.2.15 Truyá»n giáo bằng việc cá» hà nh và đón nháºn các bà tÃch, á bà tÃch, 2.2.2.16 Truyá»n giáo bằng việc thá»±c hà nh lòng đạo đức bình dân (4).
2.3 GÆ¯Æ NG NÊN THÃNH VÀ TRUYỀN GIÃO CỦA THÃNH PHAO-LÔ
2.3.1 Guơng nên thánh của Thánh Phao-lô.
Thánh Phao-lô được Há»™i Thánh tôn vinh là Thánh Tông Äồ Dân Ngoại, bên cạnh Thánh Phê-rô Tông đồ Trưởng. Hai Vị Thánh Phê-rô và Phao-lô luôn được xem là cá»™t trụ của Há»™i Thánh.
Äá»c các thÆ° của Thánh Phao-lô, chúng ta khám ra thấy Ä‘á»i sống thánh thiện của Ngà i được bá»™c lá»™ qua những sá»± kiện sau đây:
- Thứ nhất Thánh Phao-lô khao khát nên giống Chúa Giê-su Ki-tô chịu đóng Ä‘inh tháºp giá.
* «Tôi đã không muốn biết đến chuyện gì khác ngoà i Ãức Giê-su Ki-tô, mà là Giê-su Ki-tô chịu đóng Ä‘inh » (1 Cr 2,2). * «Tôi cùng chịu đóng Ä‘inh vá»›i Äức Ki-tô và o tháºp giá.†(Gl 2,19).
- Thứ hai Thánh Phao-lô để cho Chúa Giê-su hoà n toà n là m chủ cuộc sống (tư tưởng, tâm tình và hà nh động) của Ngà i:
* “Tôi sống nhÆ°ng không còn là tôi sống, mà là Äức Ki-tô sống trong tôi†(Gl 2,20).
* “Tôi tạ Æ¡n Äức Ki-tô Giê-su, Chúa chúng ta, Äấng đã ban sức mạnh cho tôi, vì NgÆ°á»i đã tÃn nhiệm mà gá»i tôi đến phục vụ NgÆ°á»i. TrÆ°á»›c kia, tôi là kẻ nói lá»™ng ngôn, bắt đạo và ngạo ngược, nhÆ°ng tôi đã được NgÆ°á»i thÆ°Æ¡ng xót, vì tôi đã hà nh Ä‘á»™ng má»™t cách vô ý thức, trong lúc chÆ°a có lòng tin. Äức Ki-tô Giê-su, Chúa chúng ta, đã ban cho tôi đầy trà n ân sủng, cùng vá»›i đức tin và đức mến của má»™t kẻ được kết hợp vá»›i NgÆ°á»i. Äây là lá»i đáng tin cáºy và đáng má»i ngÆ°á»i đón nháºn: Äức Ki-tô Giê-su đã đến thế gian, để cứu những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, mà kẻ đầu tiên là tôi. Sở dÄ© tôi được thÆ°Æ¡ng xót, là vì Äức Giê-su Ki-tô muốn tá» bà y tất cả lòng đại lượng của NgÆ°á»i nÆ¡i tôi là kẻ đầu tiên, mà đặt tôi là m gÆ°Æ¡ng cho những ai sẽ tin và o NgÆ°á»i, để được sống muôn Ä‘á»i. KÃnh dâng Vua muôn thuở là Thiên Chúa bất diệt, vô hình và duy nhất, kÃnh dâng NgÆ°á»i danh dá»± và vinh quang đến muôn thuở muôn Ä‘á»i. A-men†(1 Tm 1,12-17).
- Thứ ba Thánh Phao-lô được Thiên Chúa mạc khải và ban thị kiến vá» mầu nhiệm: * “Phải tá»± hà o Æ°? Nà o có Ãch gì! Dù thế, tôi cÅ©ng xin nói vá» những thị kiến và mặc khải Chúa đã ban cho tôi. Tôi biết có má»™t ngÆ°á»i môn đệ Äức Ki-tô, trÆ°á»›c đây mÆ°á»i bốn năm đã được nhắc lên tá»›i tầng trá»i thứ ba -có ở trong thân xác hay không, tôi không biết, có ở ngoà i thân xác hay không, tôi cÅ©ng không biết, chỉ có Thiên Chúa biết. Tôi biết rằng ngÆ°á»i ấy đã được nhắc lên táºn thiên Ä‘Ã ng -trong thân xác hay ngoà i thân xác, tôi không biết, chỉ có Thiên Chúa biết-, và ngÆ°á»i ấy đã được nghe những lá»i khôn tả mà loà i ngÆ°á»i không được phép nói lại. Vá» má»™t ngÆ°á»i nhÆ° thế, tôi sẽ tá»± hà o; còn vá» bản thân tôi, tôi chỉ tá»± hà o vá» những yếu Ä‘uối của tôi. Quả váºy, nếu muốn tá»± hà o, thì tôi cÅ©ng không phải là ngÆ°á»i Ä‘iên, vì tôi nói sá»± tháºt. NhÆ°ng tôi không là m thế, kẻo ngÆ°á»i ta đánh giá tôi quá cao, so vá»›i Ä‘iá»u há» thấy nÆ¡i tôi hoặc nghe tôi nói.†(2 Cr 12,2-6).
2.3.2 GuÆ¡ng truyá»n giáo của Thánh Phao-lô.
Chỉ cần chúng ta nhắc lại ba cuá»™c hà nh trình truyá»n giáo của Thánh Phao-lô (3) và nêu ra đây má»™t và i dòng tâm sá»± (vừa là tâm tình vừa là tổng kết hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo) của Thánh Phao-lô cÅ©ng đủ cho chúng ta thấy Thánh Phao-lô tha thiết và táºn tụy vá»›i công cuá»™c truyá»n giáo nhÆ° thế nà o?
- “Khốn thân tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng†(1 Cr 9,16). - “Hãy rao giảng Lá»i Chúa hãy lên tiếng, lúc thuáºn tiện cÅ©ng nhÆ° lúc không thuáºn tiện†(2 Tm 4,2). - “Phần chúng tôi, chúng tôi chẳng là m gì gây cá»› cho ai vấp phạm, để không ngÆ°á»i nà o có thể Ä‘Ã m tiếu vá» công việc phục vụ của chúng tôi. Trái lại, trong má»i sá»±, chúng tôi luôn chứng tá» mình là những thừa tác viên của Thiên Chúa: gian nan, khốn quẫn, lo âu, đòn vá»t, tù tá»™i, loạn ly, nhá»c nhằn, vất vả, mất ăn mất ngủ, chúng tôi Ä‘á»u rất má»±c kiên trì chịu Ä‘á»±ng. Chúng tôi còn chứng tá» Ä‘iá»u đó bằng cách ăn ở trong sạch, khôn khéo, nhẫn nhục, nhân háºu, bằng má»™t tinh thần thánh thiện, má»™t tình thÆ°Æ¡ng không giả dối, bằng lá»i chân lý, bằng sức mạnh của Thiên Chúa. Chúng tôi lấy sá»± công chÃnh là m vÅ© khà tấn công và tá»± vệ, khi vinh cÅ©ng nhÆ° khi nhục, lúc được tiếng tốt cÅ©ng nhÆ° khi mang tiếng xấu. Bị coi là bịp bợm, nhÆ°ng kỳ thá»±c chúng tôi chân thà nh; bị coi là vô danh tiểu tốt, nhÆ°ng kỳ thá»±c chúng tôi được má»i ngÆ°á»i biết đến; bị coi là sắp chết, nhÆ°ng kỳ thá»±c chúng tôi vẫn sống; coi nhÆ° bị trừng phạt, nhÆ°ng kỳ thá»±c không bị giết chết; coi nhÆ° phải Æ°u phiá»n, nhÆ°ng kỳ thá»±c chúng tôi luôn vui vẻ; coi nhÆ° nghèo túng, nhÆ°ng kỳ thá»±c chúng tôi là m cho bao ngÆ°á»i trở nên già u có; coi nhÆ° không có gì, nhÆ°ng kỳ thá»±c chúng tôi có tất cả.†(2 Cr 6,3-10).
- “Há» là ngÆ°á»i HÃp-ri Æ°? Tôi cÅ©ng váºy! Há» là ngÆ°á»i Ãt-ra-en Æ°? Tôi cÅ©ng váºy! Há» là dòng giống Ãp-ra-ham Æ°? Tôi cÅ©ng váºy! Há» là ngÆ°á»i phục vụ Äức Ki-tô Æ°? Tôi nói nhÆ° ngÆ°á»i Ä‘iên: tôi còn hÆ¡n há» nữa! HÆ¡n nhiá»u vì công khó, hÆ¡n nhiá»u vì ở tù, hÆ¡n gấp bá»™i vì chịu đòn, bao lần suýt chết. Năm lần tôi bị ngÆ°á»i Do-thái đánh bốn mÆ°Æ¡i roi bá»›t má»™t; ba lần bị đánh đòn; má»™t lần bị ném đá; ba lần bị đắm tà u; má»™t đêm má»™t ngà y lênh đênh giữa biển khÆ¡i! Tôi còn hÆ¡n há», vì phải thá»±c hiện nhiá»u cuá»™c hà nh trình, gặp bao nguy hiểm trên sông, nguy hiểm do trá»™m cÆ°á»›p, nguy hiểm do đồng bà o, nguy hiểm vì dân ngoại, nguy hiểm ở thà nh phố, trong sa mạc, ngoà i biển khÆ¡i, nguy hiểm do những kẻ giả danh là anh em. Tôi còn phải vất vả mệt nhá»c, thÆ°á»ng phải thức đêm, bị đói khát, nhịn ăn nhịn uống và chịu rét mÆ°á»›t trần truồng. Không kể các Ä‘iá»u khác, còn có ná»—i ray rứt hằng ngà y của tôi là mối báºn tâm lo cho tất cả các Há»™i Thánh! Có ai yếu Ä‘uối mà tôi lại không cảm thấy mình yếu Ä‘uối? Có ai vấp ngã mà tôi lại không cảm thấy lòng sôi lên? » (2 Cr 11,22-29).
III. KẾT LUẬN
Trong Năm Thánh Phao-lô nà y phải nói là “HỌC VÀ Sá»NG TINH THẦN THÃNH PHAO-LÔ†quả là má»™t việc hấp dẫn và vÄ© đại, nhÆ°ng cÅ©ng là má»™t việc hết sức khó khăn và gian khổ.
Qua các bà i giảng của các linh mục xứ, qua các tà i liệu, bà i báo mà anh chị em có Ä‘iá»u kiện Ä‘á»c, nhất là qua hai đợt sinh hoạt của toà n thể giáo dân nòng cốt ngà y 24.11.2008 và ngà y 23.03.2009 nà y, hy vá»ng rằng các anh chị em đã há»c được khá nhiá»u và cÅ©ng đã sống được má»™t phần nà o tinh thần của Thánh Phao-lô.
Chúng ta hãy cảm tạ Æ n Chúa và cảm Æ¡n các đấng bá» trên đã quan tâm giúp đỡ chúng ta.
Phần tôi, tôi chân thà nh cầu chúc quý anh chị tiếp tục “há»c và sống tinh thần Thánh Phao-lô†không chỉ đến hết ngà y 29.06.2009 sắp tá»›i là ngà y kết thúc Năm Thánh Phao-lô, mà cho đến ngà y các anh chị em gặp được Vị Tông đồ Dân Ngoại trong NÆ°á»›c Trá»i. Amen!
--------------- Ghi chú: (1) Bà i nà y khá dà i nên có thể cắt thà nh 2 bà i riêng biệt: má»™t bà i là “LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH TRONG NÄ‚M THÃNH PHAO-LÔ†và má»™t bà i khác là “LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ TRUYỀN GIÃO TRONG NÄ‚M THÃNH PHAO-LÔ†(2) Xin Ä‘á»c thêm « Äược kêu gá»i để nên thánh » trong Tông Huấn Ki-tô hữu giáo dân của Äức Thánh Cha Gio-an Phao-lô II, số 16-17. (3) Xin má»i Ä‘á»c cuốn SƯU TẬP NHá»®NG GIÃO HUẤN CỦA GIÃO HỘI VỀ TRUYỀN GIÃO do linh mục Mi-ca-e Trần Äình Nha và ông Giê-rô-ni-mô Nguyá»…n Văn Ná»™i thá»±c hiện. (4) Xin má»i Ä‘á»c cuốn TRUYỀN GIÃO TẠI VIỆT NAM của tác giả Giê-rô-ni-mô Nguyá»…n Văn Ná»™i, trong đó trình bà y khá đầy đủ vá» các phÆ°Æ¡ng cách truyá»n giáo. (5) Ba hà nh trình truyá»n giáo: và o các năm 45-49 (hà nh trình thứ nhất), 49-52 (hà nh trình thứ hai) và 53-58 (hà nh trình thứ ba).
* * *
PHẦN THỨ HAI LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH VÀ TRUYỀN GIÃO TRONG NÄ‚M THÃNH PHAOLÔ [CHIA SẺ]
CÂU HỎI I: LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH.
1.1 Các anh chị hiểu thế nà o là nên thánh? 1.2 Mỗi ngà y các anh chị là m gì để nên thánh? 1.3 Anh chị gặp những khó khăn trở ngại (khách quan/chủ quan) nà o trong việc nên thánh? 1.4 Anh chị khắc phục những khó khăn trở ngại ấy như thế nà o? bằng những phương thế nà o?
CÂU HỎI II: LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ TRUYỀN GIÃO.
2.1 Các anh chị hiểu thế nà o là truyá»n giáo? 2.2 Má»—i ngà y các anh chị là m gì để truyá»n giáo? 2.3 Anh chị gặp những khó khăn trở ngại (khách quan/chủ quan) nà o trong lãnh vá»±c truyá»n giáo? 2.4 Anh chị khắc phục những khó khăn trở ngại ấy nhÆ° thế nà o? bằng những phÆ°Æ¡ng thế nà o?
Ghi chú:
1. Nếu số ngÆ°á»i tham dá»± quá đông hoặc không có đủ phòng ốc hoặc thá»i gian thì có thể chia sẻ tại chá»— từng 4-5 ngÆ°á»i thà nh má»™t nhóm.
2. Ngoà i việc chia sẻ trong nhóm nhá», ban tổ chức cÅ©ng yêu cầu má»—i tham dá»± viên ghi lại phần trả lá»i các câu há»i trên giấy và ná»™p lại cho ban tổ chức sau ngà y sinh hoạt. Nếu nghiên cứu, phân tÃch và tổng hợp các câu trả lá»i nà y, Tòa Giám Mục sẽ có má»™t tà i liệu rất quý giá, vá» Ä‘á»i sống đạo của giáo dân.
* * *
PHẦN THỨ BA BÀI ÄỌC THÊM (1) LỜI MỜI GỌI PHá»” QUÃT VỀ NÊN THÃNH VÀ TRUYỀN GIÃO TRONG NÄ‚M THÃNH PHAOLÔ [GỢI à CỦA ÄỨC CHA MICHAEL SALTARELLI, GIÃM MỤC WILMINGTON, HOA KỲ]
“Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng†(1 Cr 9,16).
Äức Hồng y Oscar Andres Rodriguez Maradiaga, SDB, Tổng Giám mục Tegu-cigalpa ở Hunduras, viết cho tôi má»™t thiệp Giáng Sinh mà trên đó có Ä‘á» những dòng chữ nà y: “Que el ano de San Pablo, evangelizador infatigable sea la occasion para renovar nuestro Corazon misionero. 'Ay de mi si no evangelizo' (1 Cr 9,16)" (“Chá»› gì Năm Thánh Phaolô, nhà truyá»n giáo không biết mệt, thà nh thá»i Ä‘iểm để chúng ta canh tân tâm hồn truyá»n giáo của chúng ta. ‘Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng’ (1 Cr 9,16)â€.
Tôi chắc chắn rằng má»™t trong những mục Ä‘Ãch của Äức Thánh Cha Bênêđictô XVI khi công bố Năm Thánh Phaolô là để cho má»—i ngÆ°á»i Công giáo Ä‘Æ°a gÆ°Æ¡ng lên soi và o Ä‘á»i sống mình và tá»± há»i: Tôi có quyết tâm và hăng say truyá»n bá Äức tin Công giáo nhÆ° Thánh Phaolô không? Có phải việc truyá»n bá Äức tin bằng gÆ°Æ¡ng sáng và bằng việc đối thoại vá»›i bằng hữu của chúng ta là điá»u chúng ta quan tâm đến không? [24]
Äiá»u gì chúng ta có thể là m cách đặc biệt để truyá»n đạt má»™t lòng yêu mến Chúa Giêsu và má»™t sá»± hiểu biết vá» Äức tin của chúng ta trong trái tim và tâm trà của những ngÆ°á»i trẻ là tÆ°Æ¡ng lai của Giáo Há»™i chúng ta? Qua những ẩn dụ chứa đầy nghị lá»±c và có tÃnh cách thể thao của ngà i, gÆ°Æ¡ng của Thánh Phaolô phải lôi cuốn giá»›i trẻ cách đặc biệt, khuyến khÃch các em dùng nghị lá»±c và lòng hăng say và o việc truyá»n bá Tin Mừng của Äức Kitô.
Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II luôn luôn nhắc nhở chúng ta rằng Äức tin Công giáo của chúng ta chỉ có thể lá»›n lên khi chúng ta ý thức và táºn tâm chia sẻ đức tin nà y vá»›i tha nhân. Äức Kitô sẽ nhìn đến má»—i ngÆ°á»i chúng ta vá»›i đôi mắt từ bi của NgÆ°á»i khi phán xét riêng và há»i rằng chúng ta đã cố gắng là m những gì trong cuá»™c Ä‘á»i mình để má»i gá»i ngÆ°á»i khác đến hiệp thông vá»›i Äức Chúa Giêsu Kitô và Giáo Há»™i của NgÆ°á»i. Chúng ta có ngạc nhiên chút nà o không khi Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II bắt đầu Thông Ä‘iệp của ngà i vá» hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo - Redemptoris Mis-io - năm 1990, bằng má»™t lá»i nhắc đến Thánh Phaolô không? Ngà i viết:
“Sứ vụ nà y của Äức Kitô, Äấng Cứu Thế, được trao phó cho Giáo Há»™i vẫn còn lâu lắm má»›i được hoà n thà nh. Khi mà thiên niên ká»· thứ hai sau khi Äức Kitô đến sắp hết, má»™t cái nhìn tổng quát vá» nhân loại cho thấy rằng sứ vụ nà y má»›i chỉ bắt đầu và chúng ta phải quyết tâm hết lòng phục vụ nó. ChÃnh Chúa Thánh Thần là Äấng thúc đẩy chúng ta rao truyá»n công trình vÄ© đại của Thiên Chúa: ‘Vì nếu tôi rao giảng Tin Mừng, thì không có lý do gì để tôi tá»± hà o, mà đó là má»™t nhiệm vụ tôi phải là m. Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng!’ (1 Cr 9,16). Nhân danh toà n thể Giáo Há»™i, tôi cảm thấy có má»™t nhiệm vụ khẩn thiết để nhắc lại lá»i kêu gà o nà y của Thánh Phaolôâ€.
Chá»› gì má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘ang sống trong thế ká»· 21 nà y cảm thấy có cùng má»™t nhiệm vụ nhắc lại lá»i kêu gà o của Thánh Phaolô. Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã chỉ cho chúng ta rằng tinh thần siêu nhiên và truyá»n giáo phải song hà nh vá»›i nhau và lá»i má»i gá»i nên thánh phổ quát được liên kết chặt chẽ vá»›i lá»i má»i gá»i truyá»n giáo phổ quát [25].
Äức Thánh Cha Phaolô VI tóm tắt tâm hồn của Thánh Phaolô trong má»™t Ä‘oạn của Tông huấn Evangelii Nuntiandi: “Mẫu gÆ°Æ¡ng truyá»n giáo là Tông Äồ Phaolô đã viết những lá»i nà y trong thÆ° gá»i tÃn hữu Thessalônica, và cÅ©ng là chÆ°Æ¡ng trình cho tất cả chúng ta: ‘Chúng tôi đã yêu mến anh em tha thiết, đến ná»—i sẵn sà ng chia sẻ vá»›i anh em, không những chỉ Tin Mừng của Thiên Chúa, mà cả chÃnh mình chúng tôi, vì anh em đã trở nên rất thân yêu đối vá»›i chúng tôi’ (1 Tx 2,8). Tình yêu nà y là gì? Tình yêu ấy phải hÆ¡n tình yêu của má»™t vị thầy; đó là tình yêu của má»™t ngÆ°á»i cha; và cÅ©ng là tình yêu của má»™t ngÆ°á»i mẹ. Äó chÃnh là tình yêu mà Chúa mong má»i nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i rao giảng Tin Mừng, nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i xây dá»±ng Giáo Há»™i. Má»™t dấu hiệu của tình yêu là quan tâm ban phát chân lý và đưa ngÆ°á»i ta đến hợp nhất. Má»™t dấu hiệu khác của tình yêu là má»™t lòng táºn tuỵ rao giảng Äức Chúa Giêsu Kitô, mà không hạn chế hay quay đầu trở lại†[26].
Còn gÆ°Æ¡ng sáng nà o hÆ¡n gÆ°Æ¡ng của Äức cha Fulton J. Sheen, má»™t Thánh Phaolô của nÆ°á»›c Mỹ chúng ta, mà cuá»™c Ä‘iá»u tra phong thánh Ä‘ang được tiến hà nh. Sống trong buổi bình minh của thá»i đại truyá»n hình, ngà i nháºn ra được tiá»m năng của những phÆ°Æ¡ng tiện kỹ thuáºt tân tiến để truyá»n bá Tin Mừng. Hãy tưởng tượng xem Thánh Phaolô sẽ dùng vệ tinh truyá»n thông, Internet và YouTube nhÆ° thế nà o. Ở khuôn viên của TrÆ°á»ng Truyá»n giáo Rôma, má»™t chủng viện Ä‘Ã o luyện các linh mục cho Thế giá»›i Thứ ba, có má»™t trung tâm tÄ©nh tâm mà ở phòng chÃnh có má»™t tượng bán thân của Äức cha Fulton Sheen được đặt ở giữa phòng. Tôi không thể nghÄ© ra má»™t hình ảnh nà o diá»…n tả ngá»n lá»a truyá»n giáo của Thánh Phaolô hÆ¡n là (vị Giám mục) ngÆ°á»i Mỹ Cao quý trong thế ká»· 20 nà y, má»™t ngá»n lá»a được lan trà n đến táºn cùng trái đất ảnh hưởng đến việc Ä‘Ã o luyện không biết bao nhiêu linh mục và tu sÄ© ở Phi Châu, à Châu và Ấn Äá»™.
Nguyện xin lá»a mà Chúa Thánh Thần đã đổ xuống lòng Thánh Phaolô, là m cho lòng của ngà i trở thà nh ngá»n lá»a soi sáng thế gian, đốt cháy lòng chúng ta để chúng ta trở thà nh những nhà truyá»n giáo sống Ä‘á»™ng và hữu hiệu trong Năm Thánh Phaolô và suốt Ä‘á»i chúng ta. -------------- Chú thÃch: [24] x. ThÆ° Mục vụ “Là m sao để giÆ¡ tay ra cho những ngÆ°á»i Công giáo không còn giữ đạo ở nÆ°á»›c Hoa Kỳ ngà y nay†của Äức Giám Mục Michael Saltarelli, ngà y 13-1-2000, được đăng trên The Dialog và trên website của GP Wilmington www. cdow.org. ThÆ° Mục vụ nà y cÅ©ng được đăng trên toà n quốc trong Origins dÆ°á»›i nhan Ä‘á» Là m sao để giÆ¡ tay ra cho những ngÆ°á»i Công giáo không còn giữ đạo ở nÆ°á»›c Hoa Kỳ ngà y nay, ngà y 27-1-2000 (Táºp 29, số 32), 514-518. [25] x. Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II, Thông Ä‘iệp Redemptoris Missio, năm 1990, số 90. [26] Äức Thánh Cha Phaolô VI, Tông huấn Evangelii Nuntiandi, năm 1975, số 79. [27] x. Báo cáo của Cindy Wooden trong Catholic News Service, ngà y 19-12-2007. [28] x. ThÆ° Mục vụ Chiêm ngắm Dung mạo Äức Kitô trong Phim (Contemplating the Face of Christ in Film) của Äức Giám Mục Saltarelli, ngà y 1-4-2004, đăng trong The Dialog và trong website của Giáo Pháºn Wilmington www.cdow.org. ThÆ° Mục vụ nà y cÅ©ng được đăng trên toà n quốc trong Origins dÆ°á»›i cùng má»™t nhan Ä‘á», ngà y 15-4-2004 (Táºp 33, số 44), 764-767. [29] Henri Daniel-Rops The Church and Martyrs of Apostles (Volume 1) (New York: Image Books, 1962), 72.
(Äức Giám Mục Michael Saltarelli, ThÆ° Mục Vụ “Há»c và sống tinh thần Thánh Phaolôâ€)
* * *
BÀI ÄỌC THÊM (2) TIỂU SỬ THÃNH PHAOLÔ [BÀI GIÃO Là MỚI II CỦA ÄỨC THÃNH CHA BÊNÊÄICTÔ XVI VỀ THÃNH PHAOLÔ [11.10.2008 09:35]
DÆ°á»›i đây là bản dịch bà i Giáo Lý má»›i thứ hai của Äức Thánh Cha Bênêđictô XVI vá» Thánh Phaolô trong buổi Triá»u Kiến Chung ngà y 27-8-2008 tại Sảnh ÄÆ°á»ng Phaolô VI. Hôm nay Äức Thánh Cha tiếp tục chu kỳ Giáo Lý dà nh cho khuôn mặt và tÆ° tưởng của Thánh Phaolô.
* * *
Anh chị em thân mến,
Trong bà i Giáo Lý sau cùng trÆ°á»›c những ngà y lá»… nghỉ - cách đây hai tháng – cha đã bắt đầu má»™t loạt bà i má»›i vá» những Ä‘á» tà i và cÆ¡ há»™i của năm Thánh Phaolô, bằng cách xem xét cái thế giá»›i mà Thánh Phaolô đã sống. [1] Hôm nay cha muốn trở lại và tiếp tục suy niệm vá» vị Tông Äồ Dân Ngoại, bằng cách Ä‘Æ°a ra má»™t tiểu sá» ngắn vá» ngà i.
Bởi vì chúng ta sẽ dà nh thứ tÆ° tuần tá»›i cho má»™t biến cố phi thÆ°á»ng đã xảy ra trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i Äamascô, là biến cố Thánh Phaolô trở lại, má»™t khúc quanh căn bản trong cuá»™c Ä‘á»i của ngà i, là kết quả của cuá»™c gặp gỡ Äức Kitô, hôm nay chúng ta nhìn cách vắn tắt và o toà n thể cuá»™c Ä‘á»i của ngà i.
Chúng ta có tiểu sá» vá» những thá»i Ä‘iểm đặc biệt của cuá»™c Ä‘á»i Thánh Phaolô ở thÆ° gá»i Philêmôn, trong đó ngà i tuyên bố rằng mình đã “già †(Plm 9: “presbytes), và sách Tông Äồ Công Vụ diá»…n tả ngà i còn “trẻ†khi ngÆ°á»i ta ném đá Thánh Têphanô, (7,58: “neaniasâ€). Hai cách nói trên có thể chỉ nói cách chung, nhÆ°ng theo cách tÃnh ngà y xÆ°a thì má»™t ngÆ°á»i khoảng 30 tuổi được coi là “trẻâ€, và khi ngÆ°á»i ấy khoảng 60 tuổi thì được coi là “già â€.
Theo kỳ hạn tuyệt đối thì ngà y sinh của Thánh Phaolô tùy thuá»™c nhiá»u và o thá»i gian mà ngà i viết thÆ° cho Philêmôn. Theo truyá»n thống thì thÆ° ấy được viết và o thá»i kỳ ngà i bị giam tại Rôma, khoảng giữa tháºp niên 60. Váºy Thánh Phaolô có thể được sinh ra và o năm 8; nhÆ° thế lúc đó ngà i khoảng trên dÆ°á»›i 60 tuổi, trong khi ném đá Thánh Têphanô thì ngà i chừng 30 tuổi. Äiá»u nà y chắc là đúng theo lịch sá». Thá»±c ra, việc cá» hà nh Năm Thánh Phaolô mà chúng ta mừng là dá»±a và o lịch sá» nà y. Chá»n năm 2008 vì nghÄ© rằng năm sinh của ngà i khoảng trên dÆ°á»›i năm 8.
Trong trÆ°á»ng hợp nà o Ä‘i nữa, thì ngà i cÅ©ng sinh ra tại Tarsô trong vùng Cilicia (x. Cv 22,3). Thà nh phố nà y là thủ phủ của vùng, và trong năm 51 trÆ°á»›c công nguyên có má»™t thủ hiến không phải ai khác hÆ¡n ông Marcô Tulliô Cicêrô, mÆ°á»i năm sau, Tarsô là gặp gỡ giữa Marcô Antôniô và Clêopatra.
Là má»™t ngÆ°á»i Do Thái lÆ°u vong, ngà i nói tiếng Hy Lạp mặc dù có tên gốc La Tinh, bắt nguồn từ trùng âm vá»›i tên Saulê/Saulô của tiếng Do Thái, và ngà i là công dân Rôma (x. Cv 22,25-28). NhÆ° thế, Thánh Phaolô được coi là ở ranh giá»›i của ba ná»n văn hóa khác nhau – Rôma, Hy Lạp và Do Thái – và có thể cÅ©ng vì thế mà ngà i thà nh công trong việc cởi mở cách phổ quát, và là m trung gian giữa các ná»n văn hóa, má»™t sá»± phổ quát tháºt sá»±.
Ngà i cÅ©ng há»c là m việc tay chân, có thể từ thân phụ ngà i, gồm có việc của “thợ là m lá»u†(x. Cv 18:3: skenopios), có thể được hiểu là thợ Ä‘an lông dê thô hay sợi vải để là m vải lót hoặc là m mái lá»u (x. Cv 20,33-35). Khi chừng 12 hay 13 tuổi, là tuổi mà các trẻ trai Do Thái trở thà nh “bar mitzvah†(con của giá»›i luáºt), Thánh Phaolô rá»i Tarsô đến Giêrusalem để được thụ giáo dÆ°á»›i chân Thầy Gamaliel Cả, là cháu của vị Thầy vÄ© đại Hilllel, theo những tiêu chuẩn khắt khe nhất của nhóm Biệt Phái và có được má»™t lòng hết sức nhiệt thà nh đối vá»›i Lá» Luáºt Môsê (x. Gl 1:14; Pl 3:5-6; Cv 22,3; 23,6; 26,5).
Dá»±a trên sá»± chÃnh thống sâu sắc mà ngà i đã há»c được ở trÆ°á»ng phái Hillel tại Giêrusalem, ngà i thấy phong trà o má»›i của Giêsu thà nh Nadareth là má»™t nguy cÆ¡, má»™t mối Ä‘e dá»a cho căn tÃnh Do Thái, cho sá»± chÃnh thống chân chÃnh của cha ông. Äiá»u nà y giải thÃch sá»± kiện ngà i “khủng bố Há»™i Thánh của của Thiên Chúa†cách mãnh liệt, nhÆ° ngà i đã thú nháºn ba lần trong các ThÆ° của ngà i (1 Cr 15,9; Gl 1,13; Pl 3,6). Mặc dù khó mà tưởng tượng được việc khủng bố nà y gồm có những gì, nhÆ°ng dầu sao thì cuá»™c khủng bố của ngà i cÅ©ng đã có má»™t thái Ä‘á»™ không dung thứ.
ChÃnh vì thế má»›i có biến cố Äamascô mà chúng ta sẽ trở lại trong bà i Giáo Lý sau. Chắc chắn rằng từ giây phút ấy, cuá»™c Ä‘á»i của ngà i thay đổi và ngà i đã trở nên má»™t Tông Äồ rao giảng Tin Mừng không biết mệt. Thá»±c ra, lịch sá» biết đến Thánh Phaolô nhÆ° má»™t Kitô hữu, hÆ¡n nữa, nhÆ° má»™t Tông Äồ, nhiá»u hÆ¡n là má»™t Biệt Phái. Hoạt Ä‘á»™ng tông đồ của ngà i được chia theo truyá»n thống dá»±a và o ba cuá»™c hà nh trình truyá»n giáo của ngà i, mà cuá»™c hà nh trình thứ tÆ° được thêm và o -- cuá»™c hà nh trình Ä‘i Rôma nhÆ° má»™t tù nhân. Tất cả được Thánh Luca kể lại trong sách Tông Äồ Công Vụ. Tuy nhiên khi nói vá» ba cuá»™c hà nh trình truyá»n giáo, chúng ta cần phân biệt cuá»™c hà nh trình thứ nhất vá»›i hai cuá»™c hà nh trình kia.
Thá»±c ra, đối vá»›i cuá»™c hà nh trình thứ nhất (x. Cv 13-14), Thánh Phaolô không có nhiệm vụ trá»±c tiếp, vì nhiệm vụ nà y được trao phó cho Thánh Cypriô Barnaba. Hai ngÆ°á»i cùng nhau khởi hà nh từ Antioch trên sông Ôrontê, được Há»™i Thánh ở đó sai Ä‘i (Cv 13,1-3), và sau đó, xuống tà u ra Ä‘i tại cảng Xêlêucia trên bá» biển Xyria, các ngà i Ä‘i qua đảo Cyprô từ Xalami đến Paphô; từ đó các ngà i đến bá» biển phiá nam của Anatôlia, ngà y nay là Thổ NhÄ© Kỳ, và đã ngừng lại ở các thà nh phố Attalia, Parga của Pamphilia, Antioch của PisiÄ‘ia, Iconium, Lystra và Derbê, và từ đó các ngà i trở lại Ä‘iểm khởi hà nh.
NhÆ° thế Há»™i Thánh của dân chúng, Há»™i Thánh của Dân Ngoại được khai sinh. Äồng thá»i, nhất là ở Giêrusalem, đã xảy ra má»™t cuá»™c tranh luáºn sôi nổi vá» việc các Kitô hữu gốc Dân Ngoại phải tham gia và o Ä‘á»i sống và lá» luáºt của Israel ở những Ä‘iểm nà o – tuân giữ tất cả những luáºt lệ là những Ä‘iá»u là m cho dân Israel khác biệt vá»›i các dân khác trên thế giá»›i -- để được thá»±c sá»± tham gia và o những lá»i hứa của các ngôn sứ và tham gia hữu hiệu và o gia nghiệp của Israel.
Äể giải quyết vấn Ä‘á» căn bản nà y cho việc khai sinh Há»™i Thánh tÆ°Æ¡ng lai, Thánh Phaolô đã há»p tại Giêrusalem vá»›i Công Äồng các Tông Äồ, nhÆ° ngÆ°á»i ta gá»i, để giải quyết vấn Ä‘á» nà y là vấn Ä‘á» mà việc khai sinh của Há»™i Thánh hoà n vÅ© lệ thuá»™c và o. Công Äồng đã quyết định là không bắt Dân Ngoại tòng giáo phải tuân giữ luáºt Môsê (x. Cv 15,6-30); có nghÄ©a là há» không phải giữ những Ä‘iá»u luáºt của ngÆ°á»i Do Thái . Chỉ có Ä‘iá»u há» cần là m để thuá»™c vá» Äức Kitô là sống vá»›i Äức Kitô và theo những lá»i của NgÆ°á»i. NhÆ° váºy, má»™t khi thuá»™c vá» Äức Kitô há» cÅ©ng thuá»™c vá» Abraham, thuá»™c vá» Thiên Chúa và được tham dá»± và o tất cả các lá»i hứa.
Sau biến cố quyết định nà y, Thánh Phaolô rá»i Thánh Barnaba, chá»n Thánh Sila, và bắt đầu cuá»™c hà nh trình truyá»n giáo thứ hai của ngà i (x. Cv 15,36-18,22). Sau khi Ä‘i qua Syria và Cilicia, ngà i lại thấy thà nh Lystra, ở đó ngà i Ä‘em theo Thánh Timôthê -- má»™t khuôn mặt rất quan trá»ng của Há»™i Thánh sÆ¡ khai, con của má»™t phụ nữ Do Thái và má»™t ngÆ°á»i ngoại giáo – và ngà i cho ông được cắt bì, ngà i Ä‘i băng qua vùng trung bá»™ Anatolia và đến thà nh Troas ở bá» biển phÃa bắc của Biển Aegean. Ở đây đã xảy ra má»™t biến cố quan trá»ng khác: trong má»™t giấc mÆ¡ ngà i thấy có má»™t ngÆ°á»i Macêđônia ở phÃa bên kia biển, tức là Âu Châu, nói vá»›i ngà i, “Xin hãy đến và giúp chúng tôi!â€
Äó là Âu Châu tÆ°Æ¡ng lai đã xin giúp đỡ và ánh sáng Tin Mừng. Äược thị kiến nà y thúc đẩy, ngà i đã Ä‘i sang Âu Châu bằng cách Ä‘i tà u qua Macêđônia, và nhÆ° thế ngà i đã và o Âu Châu. Xuống tà u ở Neapolis, ngà i đã đến Philippi, là nÆ¡i ngà i đã thiết láºp má»™t cá»™ng đồng Kitô hữu đáng phục. Rồi ngà i Ä‘i Thessalônica, và sau cùng ngà i đã rá»i đó, vì những khó khăn do ngÆ°á»i Do Thái gây ra, đến Bêrôea, và rồi tiếp tục Ä‘i đến Athen.
Sau Athen, ngà i đến Côrinthô, là nÆ¡i mà ngà i ở lại má»™t năm rưỡi. Và ở đây chúng ta có những biến cố theo thứ tá»± thá»i gian chắc chắn, chắc chắn nhất trong tất cả tiểu sá» của ngà i, bởi vì trong lần cÆ° trú tại Corinthô đầu tiên nà y, ngà i phải ra trÆ°á»›c thủ hiến của tỉnh Achaia, là thống đốc Galliônê, vì bị buá»™c tá»™i thá» phượng trái phép.
VỠông Galliônê thì ngÆ°á»i ta đã tìm thấy má»™t bia cổ ở Delphi trên đó khắc rằng ông là thống đốc của Côrinthô giữa năm 51 và 53. NhÆ° thế, ở đây chúng ta có má»™t dữ kiện hoà n toà n chắc chắn. Việc Thánh Phaolô cÆ° ngụ tại Côrinthô đã xảy ra và o những năm đó. Váºy chúng ta có thể cho rằng ngà i đã đến đó và o khoảng năm 50 và đã ở đó cho đến năm 52. Rồi từ Côrinthô, ngà i Ä‘i qua Cencrê, má»™t hải cảng phÃa đông của thà nh phố, sau đó ngà i Ä‘i xuống Palestine đến Caesarea Maritima, và ngà i rá»i đó để Ä‘i Giêrusalem để sau đó trở vá» Antioch bằng Ä‘Æ°á»ng sông Ôrontê.
Cuá»™c hà nh trình truyá»n giáo thứ ba (x. Cv 18,23 - 21,16) khởi đầu nhÆ° thÆ°á»ng lệ từ Antioch, là nÆ¡i đã trở thà nh khởi Ä‘iểm cho Há»™i Thánh của Dân Ngoại, cho cuá»™c truyá»n giáo cho Dân Ngoại, và cÅ©ng là nÆ¡i phái sinh ra từ “Kitô hữuâ€. Thánh Luca cho chúng ta biết rằng lần đầu tiên ở đây những ngÆ°á»i theo Chúa Giêsu được gá»i là “Kitô hữu.â€
Từ đó Thánh Phaolô Ä‘i thẳng tá»›i Êphêsô, là thủ phủ của tỉnh Asia, và ngà i ở lại đó hai năm, thi hà nh mục vụ Ä‘em lại kết quả cho vùng. Từ Êphêsô, Thánh Phaolô đã viết các ThÆ° gá»i các tÃn hữu Thessalônica và Côrinthô. Tuy nhiên dân trong thà nh đã bị các thợ bạc xúi dục chống lại ngà i vì há» thấy lợi nhuáºn của há» bị sa sút vì số ngÆ°á»i thá» thần Artemis giảm Ä‘i -- Ä‘á»n thỠđể kÃnh nữ thần nà y ở Êphêsô, gá»i là Artenysion, là má»™t trong bảy kỳ công của thế giá»›i cổ. Vì việc nà y mà ngà i phải bá» lên miá»n bắc. Sau khi Ä‘i qua Macêđônia má»™t lần nữa, ngà i lại Ä‘i xuống Hy Lạp, có lẽ đến Côrinthô, ở đó ba tháng và viết ThÆ° thá»i danh gá»i tÃn hữu Rôma.
Từ đây, ngà i trở vá» cùng má»™t Ä‘Æ°á»ng: Ä‘i trở lại Macêđônia, Ä‘i tầu qua Troy, rồi thăm các đảo của vùng Milêtô, là Kios, Samos má»™t chút, ngà i đến Miltô, là nÆ¡i ngà i nói chuyện má»™t bà i quan trá»ng vá»›i các kỳ lão của Há»™i Thánh Êphêsô, phác há»a má»™t dung mạo của má»™t chủ chăn chân chÃnh của Há»™i Thánh (x. Cv 20).
Từ đó ngà i xuống tà u Ä‘i Tyre, rồi đến Caesarea Maritima và lại Ä‘i vá» Giêrusalem. Ngà i bị bắt tại đó vì má»™t sá»± hiểu lầm: có má»™t số ngÆ°á»i Do Thái đã lầm tưởng những ngÆ°á»i Do Thái khác gốc Hy Lạp là dân ngoại, được Thánh Phaolô Ä‘em và o khu vá»±c Äá»n Thá» chỉ dà nh riêng cho dân Israel. Ngà i tránh được án tá» hình mà há» dá»± định nhá» sá»± can thiệp của má»™t cÆ¡ Ä‘á»™i trưởng canh giữ khu vá»±c Ä‘á»n thá» (Cv 21,27-36). Việc nà y xảy ra khi thủ hiến Anthoniô Feliciô Ä‘ang ở GiuÄ‘a. Sau khi ở trong tù má»™t thá»i gian – kéo dà i bao lâu thì còn trong vòng bà n cãi – Thánh Phaolô vì là má»™t công dân Rôma, nên đã khiếu nại lên Caesarê -- khi ấy là Nêrô --- và vị thủ hiến sau đó là Porciô Festô đã trao cho quân Ä‘á»™i giải ngà i vá» Rôma.
Cuá»™c hà nh trình Ä‘i Rôma qua đảo Crête và Malta, rồi đến thà nh Syracuse, Rhêgium và Putêôli. Các Kitô hữu ở Rôma đã ra gặp ngà i ở Via Appia cùng tại chợ Appiô (70 cây số phÃa nam thủ đô), và những ngÆ°á»i khác ở Ba Quán (40 cây số).
Tại Rôma ngà i đã gặp các đại diện của cá»™ng đồng Do Thái, ngà i đã bà y tá» vá»›i há» rằng “vì hy vá»ng của dân Israel†mà ngà i phải chịu xiá»ng xÃch (Cv 28,20). Tuy nhiên, chuyện của Thánh Luca chấm dứt bằng việc nói đến hai năm bị giam lá»ng tại gia của Thánh Phaolô, mà không Ä‘á» cáºp đến việc Caesarê (Nerô) kết án, hay Ãt ra là vá» cái chết của ngÆ°á»i bị kết án.
Các truyá»n thống sau đó nói vá» việc ngà i được trả tá»± do, là điá»u thuáºn tiện cho má»™t cuá»™c truyá»n giáo tại Tây Ban Nha, hoặc má»™t cuá»™c hà nh trình ngắn vá» Äông PhÆ°Æ¡ng sau đó, đặc biệt là đảo Cretê, Ephêsô và Nicôpôlis ở Êpirô. Luôn dá»±a trên giả thuyết, ngÆ°á»i ta cho rằng ngà i lại bị bắt má»™t lần nữa và bị tù ở Rôma lần thứ hai -- từ đó ngà i đã viết các ThÆ° gá»i là ThÆ° Mục Vụ, đó là hai thÆ° gá»i Thánh Timôthê và má»™t ThÆ° gá»i Thánh Titô, cùng lần ra toà thứ hai, mà kết quả không thuáºn lợi cho ngà i. Tuy nhiên, có hà ng loạt lý do khiến cho nhiá»u há»c giả vá» Thánh Phaolô chấm dứt tiểu sá» Thánh Phaolô vá»›i câu truyện của Thánh Luca trong sách Tông Äồ Công Vụ.
Chúng ta sẽ trở lại việc tá» vì đạo của ngà i sau trong chu kỳ Giáo Lý nà y. GiỠđây, trong bà i tÆ°á»ng thuáºt ngắn nà y vá» những cuá»™c hà nh trình của Thánh Phaolô, đủ cho chúng ta lÆ°u ý đến việc ngà i hết mình táºn tâm táºn lá»±c trong việc rao giảng Tin Mừng mà không tiếc nghị lá»±c, cùng Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i hà ng loạt những thá» thách nặng ná» mà ngà i đã kể lại cho chúng ta trong ThÆ° Thứ Hai gá»i tÃn hữu Côrinthô (x. 11,21-28).
HÆ¡n nữa, chÃnh ngà i viết: “Tôi là m tất cả những Ä‘iá»u ấy vì Tin Mừng†(1 Cr 9,23), trong lúc thi hà nh Ä‘iá»u mà ngà i gá»i là “lo lắng cho tất cả các Há»™i Thánh†(2 Cr 11,28) vá»›i má»™t lòng đại lượng tuyệt đối. Chúng ta thấy má»™t lòng quyết tâm chỉ được giải thÃch bởi má»™t linh hồn tháºt sá»± được thu hút bởi ánh sáng Tin Mừng, say mê Äức Kitô, má»™t linh hồn được nuôi dưỡng bởi má»™t quyết tâm sâu xa: đó là cần phải Ä‘em ánh sáng của Äức Kitô đến cho thế gian, để công bố Tin Mừng cho má»i ngÆ°á»i.
Cha nghÄ© rằng Ä‘iá»u nà y là những gì còn lại vá»›i chúng ta từ bà i tÆ°á»ng thuáºt ngắn nà y vá» những cuá»™c hà nh trình của Thánh Phaolô: để thấy lòng say mê của ngà i đối vá»›i Tin Mừng, và nhÆ° thế hình dung được sá»± cao cả, mỹ miá»u, và hÆ¡n nữa sá»± cần thiết sâu xa mà tất cả chúng ta phải có đối vá»›i Tin Mừng. Chúng ta hãy cầu nguyện để Chúa, là Äấng là m cho Thánh Phaolô thấy ánh sáng và nghe lá»i NgÆ°á»i và đánh Ä‘á»™ng lòng ngà i cách sâu xa, cÅ©ng là m cho chúng ta thấy ánh sáng của NgÆ°á»i, để tâm hồn chúng ta cÅ©ng được Lá»i NgÆ°á»i chạm đến, ngõ hầu chúng ta cÅ©ng có thể cho thế giá»›i hôm nay, là thế giá»›i cần ánh sáng, ánh sáng của Tin Mừng và chân lý của Äức Kitô.
* * *
BÀI ÄỌC THÊM (3) THÃNH PHAO-LÔ, NHÀ TRUYỀN GIÃO THỜI DANH CỦA HỘI THÃNH KI-TÔ TIÊN KHỞI [ÄỀ TÀI 3 CỦA LINH MỤC LINH TIẾN KHẢI VỀ THÃNH PHAO-LÔ]
Kho tà ng tÆ° tưởng thần há»c sâu sắc trong các thÆ° của thánh Phaolô có thể khiến cho nhiá»u ngÆ°á»i tưởng lầm thánh nhân là má»™t nhà trà thức chuyên nghiệp hay má»™t tÆ° tưởng gia cổ Ä‘iển. Thá»±c ra không phải nhÆ° váºy.
TrÆ°á»›c tiên Phaolô đã là má»™t ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng. DÄ© nhiên, thánh nhân đã viết nhiá»u và soạn thảo ra cả má»™t thiên chú giải sâu sắc vá» lòng tin kitô. NhÆ°ng sinh hoạt thÆ° tÃn của ngà i Ä‘i liá»n vá»›i cuá»™c Ä‘á»i truyá»n bá Tin Mừng cho các cá»™ng Ä‘oà n tại Tiểu à và châu Âu, bôn ba nay đây mai đó. Nói cách khác, Phaolô là má»™t nhà truyá»n giáo đã dùng thÆ° từ của mình nhÆ° phÆ°Æ¡ng tiện thông truyá»n, phổ biến và củng cố lòng tin.
Ngoà i ra cÅ©ng nên ghi nháºn sá»± kiện thánh nhân không phải là nhà truyá»n giáo duy nhất của Giáo Há»™i thá»i khai sinh, vì còn có nhiá»u vị khác nữa nhÆ° Phêrô và Barnaba. Tuy nhiên, chúng ta có thể coi Phaolô nhÆ° là tông đồ đã sáng suốt bảo vệ láºp trÆ°á»ng rá»™ng mở Giáo Há»™i cho thế giá»›i ngoà i Do thái giáo. Có thể chia sinh hoạt truyá»n giáo của Phaolô thà nh ba giai Ä‘oạn chÃnh:
- Giai Ä‘oạn thứ nhất khá tối tăm, bắt đầu từ lúc hoán cải cho tá»›i lúc gia nháºp cá»™ng Ä‘oà n Antiokia bên Siria.
- Giai Ä‘oạn thứ hai bao gồm các hoạt Ä‘á»™ng rao giảng Tin Mừng tại Antiokia, cứ Ä‘iểm truyá»n giáo đầu tiên, nÆ¡i Phaolô đã trở thà nh nhân váºt nổi báºt, và sau đó được cá»™ng Ä‘oà n Ä‘á» cá» Ä‘em Tin Mừng tá»›i cho các anh chị em ngoà i Do thái giáo.
- Giai Ä‘oạn thứ ba là giai Ä‘oạn truyá»n giáo Ä‘á»™c láºp. Phaolô bôn ba ngang dá»c, giảng đạo trong vùng Tiểu à và bên Hy Lạp, thà nh láºp nhiá»u cá»™ng Ä‘oà n kitô Ä‘ia phÆ°Æ¡ng. Äặc biệt trong giai Ä‘oạn nà y Phaolô trở thà nh má»™t nhân váºt rất có uy tÃn trong các giáo Ä‘oà n nói tiếng hy lạp, và hoà n toà n Ä‘á»™c láºp đối vá»›i truyá»n thống văn hóa và tôn giáo do thái. Chúng ta có Ãt tin tức liên quan tá»›i giai Ä‘oạn truyá»n giáo thứ nhất. ChÆ°Æ¡ng 9 sách Tông Äồ Công Vụ cho biết sau cuá»™c gặp gỡ đổi Ä‘á»i vá»›i Chúa Kitô phục sinh trên Ä‘Æ°á»ng tá»›i Damasco, Phaolô bị mù mắt và được các ngÆ°á»i đồng hà nh dẫn và o thà nh. Chúa Kitô sai Anania, má»™t Kitô hữu của cá»™ng Ä‘oà n Kitô Damasco, tá»›i gặp Phaolô để đặt tay cho ông sáng mắt. Phaolô được trà n đầy Chúa Thánh Thần và lãnh nháºn phép rá»a tá»™i, rồi lÆ°u lại vá»›i các kitô hữu Damasco và i ngà y.
Sau đó Phaolô bắt đầu công khai rao giảng Chúa Kitô phục sinh trong các há»™i Ä‘Æ°á»ng do thái tại Damasco và vùng đông nam Damasco (Gal 1,17). Phaolô trÆ°ng dẫn các lý chứng vững và ng cho thấy Äức Giêsu là Äấng Cứu Thế, khiến cho ngÆ°á»i Do thái tức giáºn láºp mÆ°u hạ sát ông. Há» cho ngÆ°á»i canh giữ cá»a thà nh nghiêm ngặt. NhÆ°ng Ä‘ang đêm các kitô hữu có nhà xây trên tÆ°á»ng thà nh giúp Phaolô trốn thoát, bằng cách bá» Phaolô và o thúng và thòng xuống bên ngoà i tÆ°á»ng thà nh. Sau nà y thánh nhân cÅ©ng nhắc lại các chống đối gặp phải và lần chết hụt thứ nhất nà y trong chÆ°Æ¡ng 11,32-33 thÆ° thứ hai gá»i tÃn hữu Côrintô. Từ Damasco Phaolô vá» Giêrusalem và lÆ°u lại đây má»™t thá»i gian ngắn để là m quen vá»›i Kêpha, tức Phêrô, rồi sau đó sang Siria và Cilicia, miá»n nam Thổ NhÄ© Kỳ ngà y nay, nhÆ° thánh nhân viết trong thÆ° gá»i tÃn hữu Galát (1,21). Và i nét chấm phá ấy tóm gá»n các sinh hoạt của 15 năm trá»i kể từ biến cố bị đánh ngã trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i Damasco. Sách Tông đồ Công Vụ cÅ©ng không thêm chi tiết nà o má»›i mẻ.
Tuy nhiên cả hai tà i liệu Ä‘á»u cho biết Phaolô đã gặp khó khăn trong cố gắng là m quen và sát nháºp và o cá»™ng Ä‘oà n. Kitô hữu Giêrusalem chẳng những không quen biết Phaolô mà còn tá» ra nghi ngỠđối vá»›i ông (Gl 1,22; Cv 9,26-30). Qua đó chúng ta có thể kết luáºn rằng Phaolô đã không gặt hái nhiá»u thà nh công trong thá»i gian hoạt Ä‘á»™ng nà y. Giai Ä‘oạn truyá»n giáo thứ hai có nhiá»u tin tức hÆ¡n. ChÆ°Æ¡ng 11 sách Công Vụ cho biết Barnaba, là nhân váºt nổi báºt của Kitô giáo thá»i khai sinh, đã giá»›i thiệu Phaolô vá»›i giáo Ä‘oà n Antiokia bên Siria (Cv 11,25). Antiokia là thủ phủ của vùng nà y và là thà nh phố lá»›n và o hà ng thứ ba của Äế quốc Roma thá»i đó, nghÄ©a là chỉ sau Roma và Alessandria bên Ai Cáºp.
Trong lịch sá» Giáo Há»™i và lịch sá» truyá»n giáo, Antiokia có địa vị quan trá»ng và ý nghÄ©a, vì là cứ Ä‘iểm truyá»n giáo rá»™ng lá»›n đầu tiên, nÆ¡i các môn đệ chá»n là m bản doanh cho công tác rao truyá»n Tin Mừng cho dân ngoại (Cv 11,19 tt.), và cÅ©ng là nÆ¡i lần đầu tiên các môn đệ Chúa Giêsu được gá»i là kitô hữu (Cv 11,26). Giáo Ä‘oà n Antiokia là giáo Ä‘oà n há»—n hợp gồm các kitô hữu gốc do thái và không do thái. Phaolô đã hoạt Ä‘á»™ng tại đây trong vòng má»™t năm (Cv 11,26), và được giáo Ä‘oà n sai phái cùng vá»›i Barnaba Ä‘i truyá»n giáo tại đảo Chypre và các vùng đông nam của Tiểu Ã, nhÆ° trình thuáºt trong hai chÆ°Æ¡ng 13-14 sách Công Vụ.
Qua chÆ°Æ¡ng 2 thÆ° gá»i tÃn hữu Galát chúng ta biết được rằng Phaolô cá»™ng tác vá»›i Barnaba, là thà nh phần của cá»™ng Ä‘oà n Kitô Antiokia và gặt hái thà nh qủa tốt trong công tác rao truyá»n Tin Mừng cho các anh chị em ngoà i do thái giáo. Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau nảy sinh ra má»™t vấn nạn trầm trá»ng liên quan tá»›i việc gia nháºp đạo của các ngÆ°á»i ngoà i Do thái giáo. Äể trở thà nh kitô hữu há» phải theo các Ä‘iá»u kiện nà o: chấp nháºn tin và o Chúa Giêsu và Tin Mừng của Ngà i là đủ, hay phải tuân giữ luáºt cắt bì của Do thái giáo nữa?
Phaolô không phải là ngÆ°á»i đầu tiên khai mà o công tác truyá»n giáo trong thế giá»›i không do thái. TrÆ°á»›c ông đã có má»™t nhóm các kitô hữu gốc do thái nói tiếng hy lạp rao giảng Tin Mừng và thà nh láºp cá»™ng Ä‘oà n Antiokia. NhÆ°ng khi từ má»™t thói quen mục vụ truyá»n giáo bÆ°á»›c sang việc thảo luáºn trên bình diện thần há»c, tức liên quan tá»›i nguyên tắc do nhóm bảo thủ gồm các Kitô hữu gốc do thái đặt ra, Phaolô đã tá» ra là ngÆ°á»i có hà nh Ä‘á»™ng sáng suốt và trung thá»±c nhất theo tinh thần Tin Mừng giải phóng của Chúa Kitô.
Phaolô bênh vá»±c sá»± tá»± do của các anh chị em ngoà i do thái đối vá»›i luáºt lệ của Do thái giáo, mà các Kitô hữu gốc do thái vẫn tuân giữ. Cuá»™c tranh luáºn đã sôi nổi tá»›i Ä‘á»™ giá»›i lãnh đạo Giáo Há»™i đã phải triệu táºp há»™i nghị tại Giêrusalem để thảo luáºn và nghiên cứu vấn Ä‘á», nhÆ° trình thuáºt trong chÆ°Æ¡ng 15 sách Công Vụ, và trong chÆ°Æ¡ng 2 thÆ° gá»i tÃn hữu Galát. Há»™i nghị Giêrusalem đã là Công Äồng Chung đầu tiên trong lịch sá» Kitô giáo.
Barnaba và Phaolô cùng vá»›i hai nhân váºt khác của giáo Ä‘oà n Antiokia đại diện cho phe cởi mở của cá»™ng Ä‘oà n nà y tham dá»± Công Äồng. Sau khi nghe Barnaba và Phaolô trình bà y và thảo luáºn phải trái trong Công Cồng, giá»›i lãnh đạo Giáo Há»™i Kitô tiên khởi đã chấp nháºn nguyên tắc tá»± do của các kitô hữu ngoà i do thái. Hà ng lãnh đạo cá»™ng Ä‘oà n kitô Giêrusalem thá»a thuáºn vá»›i phái Ä‘oà n đại diện giáo Ä‘oà n Antiokia, và phân chia công tác truyá»n giáo.
Trong chÆ°Æ¡ng 2,9 thÆ° gá»i tÃn hữu Galát, thánh Phaolô viết: “... sau khi thừa nháºn đặc sủng mà Thiên Chúa đã trao phó cho tôi, Giacôbê, Kêpha và Gioan đã giÆ¡ tay phải bắt tay tôi tá» tình liên Ä‘á»›i để chúng tôi Ä‘i truyá»n giáo cho dân ngoại còn há» Ä‘i truyá»n giáo cho các anh chị em được cắt bìâ€, tức tÃn hữu Do thái. Trong thÆ° thánh Phaolô nêu báºt rằng Công Äồng đã không áp đặt trên thánh nhân má»™t Ä‘iá»u lệ hạn chế nà o. Trong khi trình thuáºt sách Công Vụ lại gắn liá»n vá»›i Công Äồng Giêrusalem việc ban bố má»™t sắc lệnh liên quan tá»›i việc hạn chế sá»± tá»± do của tÃn hữu không phải gốc do thái, nhÆ° kiêng thịt đã cúng tế cho các thần linh, kiêng máu, kiêng thịt của các súc váºt bị chết ngạt và xa lánh tà dâm (Cv 15,29).
Tuy nhiên, sắc lệnh hay bức thÆ° do má»™t phái Ä‘oà n được giá»›i lãnh đạo Giáo Há»™i Giêrusalem cá» Ä‘em sang cho tÃn hữu Antiokia nói trên, là má»™t dữ kiện gây tranh luáºn trong giá»›i há»c giả Kinh Thánh. Sắc lệnh đã là má»™t già n xếp đạt được trong Công Äồng Chung Giêrusalem giữa hai phe tá»± do và bảo thủ, hay là má»™t tà i liệu có nguồn gốc khác, không liên quan gì tá»›i quyết định của Công Äồng? Nếu là quyết nghị của Công Äồng, tại sao thánh Phaolô đã lại không bao giá» nói tá»›i trong các thÆ°, khi trình thuáºt biến cố quan trá»ng nà y của Giáo Há»™i kitô tiên khởi? Thánh nhân đã không biết tá»›i tà i liệu nà y hay đã phản đối không chấp nháºn nó?
Rất tiếc là chúng ta không có các dữ kiện giúp Ä‘Æ°a ra câu trả lá»i chắc chắn cho khúc mắc nà y. Dẫu thế nà o Ä‘i nữa, Công Äồng Chung triệu táºp tại Giêrusalem giữa các năm 48-49 đã đánh dấu má»™t khúc rẽ quan trá»ng trong lịch sá» Kitô giáo. Má»™t Ä‘Ã ng, nó phản ánh vấn Ä‘á» mục vụ truyá»n giáo liên quan tá»›i việc há»™i nháºp văn hóa, mà Giáo há»™i phải can đảm thảo luáºn và giải quyết. Äà ng khác, nó đánh dấu biến cố Kitô giáo hoà n toà n được giải thoát khá»i tình trạng bị rà ng buá»™c và điá»u kiện hóa bởi gia tà i văn hóa và tôn giáo do thái. NhÆ°ng câu chuyện đã không kết thúc má»™t cách Ä‘Æ¡n sÆ¡ nhÆ° váºy. Tháºt thế, phe bảo thủ qúa khÃch trong Giáo Há»™i kitô tiên khởi đã không chấp nháºn quyết nghị của Công Äồng.
Ngoà i ra, còn có má»™t và i khÃa cạnh vẫn chÆ°a được giải quyết nhÆ°: là m thế nà o để duy trì sá»± sống chung hòa bình giữa các kitô hữu gốc do thái và các kitô hữu không phải gốc do thái trong cùng má»™t cá»™ng Ä‘oà n, nhÆ° cá»™ng Ä‘oà n Antiokia? Và qủa váºy, chẳng bao lâu sau lại xảy ra tranh luáºn và căng thẳng trong cá»™ng Ä‘oà n Antiokia. Lần nà y Phaolô công khai xung Ä‘á»™t vá»›i Phêrô, nhÆ° thánh nhân kể lại trong chÆ°Æ¡ng 2 thÆ° gá»i tÃn hữu Galát.
Trong lần tá»›i thăm cá»™ng Ä‘oà n Antiokia cùng vá»›i má»™t và i Kitô hữu bảo thủ Giêrusalem do Giacôbê phái Ä‘i, Phêrô đã sống phản chứng. Ban đầu ông lui tá»›i thăm viếng và ăn uống rất tá»± nhiên vá»›i các kitô hữu không phải gốc do thái trong cá»™ng Ä‘oà n. NhÆ°ng sau đó bị nhóm bảo thủ Giêrusalem nói trên gây áp lá»±c, Phêrô tránh không gặp và ăn uống vá»›i các kitô hữu không do thái nữa. Barnaba và các kitô hữu gốc do thái khác cÅ©ng lây thái Ä‘á»™ phản chứng nà y của Phêrô. Và Phaolô đã không ngần ngại công khai nặng lá»i quở trách Phêrô giữa toà n cá»™ng Ä‘oà n.
Phaolô tố cáo Phêrô là đã phản lại quyết nghị của Công Äồng và đặt lại vấn Ä‘á» nguyên tắc tá»± do của các anh chị em không do thái theo Kitô giáo. ThÆ° gá»i tÃn hữu Galát không cho chúng ta biết câu chuyện đã kết thúc ra sao. NhÆ°ng khi so sánh vá»›i giá»ng kể chiến thắng của trình thuáºt Công Äồng Giêrusalem, chúng ta có thể Ä‘oán được rằng lần nà y tại Antiokia Phaolô đã không thắng thế trong cuá»™c tranh luáºn.
Có Ä‘iá»u chắc chắn là sau vụ đụng Ä‘á»™ công khai ấy, Phaolô tách rá»i, không Ä‘i truyá»n giáo vá»›i Barnaba nữa, mà hoạt Ä‘á»™ng má»™t cách Ä‘á»™c láºp vá»›i giáo Ä‘oà n Antiokia. Phaolô trở thà nh tông đồ của Chúa Kitô, và không phải tÆ°á»ng trình vá»›i ai vá» công tác truyá»n giáo của mình, nhÆ° thánh nhân viết trong chÆ°Æ¡ng 4,4 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô.
* * *
BÀI ÄỌC THÊM (4) CHIẾN THUẬT TRUYỀN GIÃO CỦA THÃNH PHAO-LÔ [ÄỀ TÀI 4 CỦA LINH MỤC LINH TIÊN KHẢI VỀ THÃNH PHAO-LÔ]
Khi Ä‘á»c các thÆ° của thánh Phaolô và sách Tông Äồ Công Vụ, chúng ta có thể thu tháºp má»™t số dữ kiện cho phép phác há»a ra chiến thuáºt truyá»n giáo của thánh Phaolô.
TrÆ°á»›c hết công tác rao truyá»n Tin Mừng đã chỉ được thá»±c hiện trong các thà nh phố. Tháºt ra, các vị truyá»n giáo cÅ©ng không thể là m khác, vì thá»i đó hệ thống Ä‘Æ°á»ng lá»™ của đế quốc Roma chỉ nối liá»n các thà nh phố của đế quốc vá»›i nhau. Từ thủ đô Roma của đế quốc, phát xuất các con lá»™ chÃnh ngang dá»c nÆ°á»›c Italia chạy sang cho tá»›i Gallia tức nÆ°á»›c Pháp, Germania tức nÆ°á»›c Äức, rồi Macedonia bên Hy Lạp, vòng sang vùng Tiểu Ã, Siria, Libăng rồi xuống Palestina và Ai Cáºp. Ngoà i hệ thống Ä‘Æ°á»ng bá»™ còn có hệ thống Ä‘Æ°á»ng biển nữa. Các tầu chiến và tầu buôn của đế quốc Ä‘i lại quanh năm ngang dá»c Äịa Trung Hải, chỉ ngoại trừ mấy tháng mùa đông là không thể dùng Ä‘Æ°á»ng biển, vì có mÆ°a bão.
Ngoà i ra, các vị truyá»n giáo chỉ có thể rao giảng bằng tiếng hy lạp, là ngôn ngữ thông dụng trong các thà nh phố của đế quốc hồi đó. Vì thế chúng ta thấy thánh Phaolô rao truyá»n Tin Mừng tại Damasco, Tarso, Antiokia bên Siria và các thà nh phố đông nam vùng Tiểu Ã, tức Thổ NhÄ© Kỳ ngà y nay, cÅ©ng nhÆ° tại các thà nh phố trung bắc vùng Galazia. Bên châu Âu thánh Phaolô rao truyá»n Tin Mừng tại các thà nh phố hy lạp nhÆ°: Philiphê, Thexalônica, Bêrêa, Athènes, Côrintô và sau cùng là tại Êphêxô thuá»™c tỉnh hạt à châu của đế quốc.
Thánh Phaolô chá»n má»™t thà nh phố lá»›n là m cứ Ä‘iểm chÃnh, rồi từ đó rao truyá»n Tin Mừng cho các vùng chung quanh. Äiển hình là trÆ°á»ng hợp thà nh Côrintô, nÆ¡i thánh nhân đã lÆ°u lại truyá»n giáo từ năm 49 tá»›i 52, và đặc biệt là Êphêxô trong chuyến truyá»n giáo thứ hai giữa các năm 53 tá»›i 57. Việc len lá»i và há»™i nháºp và o cuá»™c sống tại các thà nh phố nà y đã được dá»… dà ng chÃnh là nhá» có các cá»™ng Ä‘oà n do thái sinh sống tại đây. NghÄ©a là thánh Phaolô đã sống giữa các ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng trong cá»™ng Ä‘oà n do thái hải ngoại, và rao giảng Tin Mừng cho há» trÆ°á»›c tiên. Trong các há»™i Ä‘Æ°á»ng do thái thánh Phaolô đã gặp rất nhiá»u ngÆ°á»i ngoại giáo có thiện cảm hay tân tÃn đồ do thái, và hỠđã là những ngÆ°á»i đầu tiên theo Kitô giáo.
Trái lại, các ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng, tức các tÃn hữu do thái, cà ng ngà y cà ng thù nghịch vá»›i thánh Phaolô. Há» tố cáo Phaolô là ngÆ°á»i phản bá»™i Do thái giáo, rao giảng ngà y cáo chung của Do thái giáo và của các truyá»n thống do thái. Thái Ä‘á»™ thù nghịch của các ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng khiến cho sứ mệnh truyá»n giáo của thánh Phaolô ngà y cà ng mang Ä‘Æ°á»ng nét rõ rà ng: rá»i bá» há»™i Ä‘Æ°á»ng do thái để dấn thân rao giảng Tin Mừng cứu Ä‘á»™ cho các anh chị em không do thái.
Trong sách Công vụ chÆ°Æ¡ng 19,8-10 thánh sá» Luca cho chúng ta biết tại Êphêxô, sau khi giảng dáºy trong há»™i Ä‘Æ°á»ng do thái ba tháng, thánh Phaolô đã chá»n trÆ°á»ng há»c của ông Tirannos là m nÆ¡i giảng dáºy. Trong hai năm liên tiếp thánh nhân đã dùng phòng ốc trÆ°á»ng há»c nà y để rao truyá»n Tin Mừng cho các anh chị em ngoại giáo, từ giá» thứ 5 tá»›i giá» thứ 10, tức từ 11 giá» sáng cho tá»›i 16 giá» chiá»u, là giá» trÆ°á»ng ốc rảnh rá»—i, vì dân chúng ăn trÆ°a và nghỉ trÆ°a.
Trong sách Công Vụ thánh Luca láºp Ä‘i láºp lại là Phaolô rao giảng cho dân do thái trÆ°á»›c, nhÆ°ng sau khi gặp sá»± khÆ°á»›c từ và chống đối của há», thánh nhân quay ra rao giảng cho ngÆ°á»i ngoà i Do thái giáo. Tuy đây là má»™t lược đồ thần há»c nhằm chứng minh cho thấy nếu ngÆ°á»i do thái đã không tin nháºn Tin Mừng là do lá»—i của há», chứ không phải do lá»—i của thánh Phaolô, khẳng định nà y phản ánh sá»± tháºt lịch sá».
Nét đặc thù thứ ba trong chiến thuáºt truyá»n giáo của thánh Phaolô là thÆ°á»ng chá»n các nÆ¡i chÆ°a có ai tá»›i rao truyá»n Tin Mừng trÆ°á»›c đó. Thánh Phaolô và các cá»™ng sá»± viên theo nguyên tắc không tá»›i rao giảng tại những nÆ¡i đã có ngÆ°á»i rao truyá»n Chúa Giêsu rồi, để không qúa hãnh diện vì kết qủa đã do ngÆ°á»i khác nhá»c công gieo vãi. ChÃnh Phaolô cho chúng ta biết trong chÆ°Æ¡ng 15,20 thÆ° gá»i tÃn hữu Roma và trong thÆ° thứ hai gá»i giáo Ä‘oà n Côrintô chÆ°Æ¡ng 10,12-18.
Tháºt thế, thánh nhân cảm thấy mình được Chúa gá»i loan báo Tin Mừng cho những ngÆ°á»i chÆ°a bao giá» biết Chúa, thà nh láºp các cá»™ng Ä‘oà n Kitô má»›i và mở rá»™ng biên giá»›i Kitô giáo tá»›i táºn cùng bá» cõi trái đất. Má»i dân tá»™c không do thái phải được nghe loan báo Tin Mừng của Chúa Kitô. Äó là chÆ°Æ¡ng trình Thiên Chúa muốn, và thánh Phaolô xác tÃn rằng Thiên Chúa đã chá»n ngà i nhÆ° dụng cụ cho công tác nà y, nhÆ° thánh nhân khẳng định vá»›i tÃn hữu Roma trong các chÆ°Æ¡ng 1,14-15 và 15,15-19.24-28. Tuy nhu cầu loan báo Tin Mừng NÆ°á»›c Trá»i khắp nÆ¡i cấp bách, thánh Phaolô đã không vá»™i vã bá» nÆ¡i nà y sang nÆ¡i khác. Trái lại, ngà i dừng lại lâu trong thà nh phố nà y hay thà nh phố ná», để củng cố cá»™ng Ä‘oà n kitô đã thà nh láºp được và giúp cá»™ng Ä‘oà n trưởng thà nh và tá»± láºp chừng nà o có thể. Và đây là nét đặc thù thứ bốn trong chiến thuáºt truyá»n giáo của ngà i.
Nòng cốt Tin Mừng liên quan tá»›i cái chết và sá»± sống lại của Chúa Giêsu Kitô (1 Cr 15,3-5), liên quan tá»›i biến cố Ngà i sẽ quang lâm phán xét vÅ© trụ và loà i ngÆ°á»i trong thá»i cánh chung và khai mà o VÆ°Æ¡ng Quốc của Thiên Chúa (1 Ts 1.9-10; 4,13-5,11) là vốn liếng giáo lý quan trá»ng của lòng tin, nhÆ°ng vẫn chÆ°a đủ. Còn cần phải giảng giải cho tÃn hữu hiểu biết sâu rá»™ng giáo lý và luân lý kitô nữa. Äây là lý do giải thÃch tại sao thánh Phaolô dừng lại má»™t thá»i gian lâu trong các cá»™ng Ä‘oà n để giảng dáºy, và sau khi từ giã cá»™ng Ä‘oà n ngà i vẫn tiếp tục giảng dáºy khuyên nhủ qua thÆ° tÃn. Công tác rao truyá»n Tin Mừng chắc chắn đã tốn kém không Ãt, vì thánh Phaolô phải thanh toán chi phà di chuyển, thuê phòng ốc để giảng dáºy và tụ táºp các tÃn hữu, cÅ©ng nhÆ° cung cấp phÆ°Æ¡ng tiện sống cho chÃnh mình và các cá»™ng sá»± viên. Ai là ngÆ°á»i tà i trợ các chi phà đó? Ở đây thánh Phaolô theo nguyên tắc â€tay là m hà m nhaiâ€. Äây là nét đặc thù thứ 5 trong chiến lược truyá»n giáo.
Mặc dù đã có thể kêu gá»i hay đòi buá»™c tÃn hữu đóng góp trợ giúp cho các phà tổn nhÆ° thói quen thá»i đó, thánh Phaolô và các cá»™ng sá»± viên của ngà i đã thÃch là m má»™t nghá» riêng để có phÆ°Æ¡ng tiện sinh sống, để không trở thà nh gánh nặng cho cá»™ng Ä‘oà n, nhÆ° thánh nhân viết trong thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Thêxalônica chÆ°Æ¡ng 2,9, hay trong thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô chÆ°Æ¡ng 9,18. Ngoà i những giá» giảng dáºy và công tác tông đồ mục vụ, các vị đã phải là m việc ngà y đêm để có phÆ°Æ¡ng tiện chi dùng cho cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y. Tin Mừng các vị rao giảng là món qùa nhÆ°ng không thánh Phaolô và các cá»™ng sá»± viên trao tặng cho tÃn hữu. Không ai có thể mua bán Lá»i Chúa và ơn thánh được. Tuy nhiên thánh nhân cÅ©ng công nháºn là tÃn hữu các giáo Ä‘oà n vùng Macedonia đã trợ giúp phÆ°Æ¡ng tiện tà i chánh để ngà i dà nh trá»n thá»i giá» cho việc loan báo Tin Mừng tại Côrintô. Và trong suốt các năm lÆ°u lại Côrintô, thánh nhân đã luôn luôn chú ý để không trở thà nh gánh nặng cho bất cứ tÃn hữu nà o trong cá»™ng Ä‘oà n nhÆ° ngà i nhắc cho há» biết trong chÆ°Æ¡ng 11,9-10 thÆ° thứ hai.
Trong chÆ°Æ¡ng 4,10-20 thÆ° gá»i tÃn hữu Philiphê, thánh nhân cÅ©ng sung sÆ°á»›ng tá» lòng biết Æ¡n há» vì đã gá»i tiá»n giúp ngà i trong thá»i gian truyá»n giáo tại Macedonia. Má»™t đôi lần thánh nhân có xin các tÃn hữu trợ giúp để ngà i có phÆ°Æ¡ng tiện di chuyển trong hà nh trình truyá»n giáo (1 Cr 16,6) hay để sang Tây Ban Nha nhÆ° ngà i xin vá»›i tÃn hữu Roma trong chÆ°Æ¡ng 15,24 thÆ° gá»i cho há». Ngoà i ra thánh nhân cÅ©ng không quên các tÃn hữu đã quảng đại tiếp đón ngà i và các cá»™ng sá»± viên tá»›i ở trong nhà há» nhÆ° ông Gaius (Rm 16,23), ông Philêmôn (Plm 22), hay các thợ là m lá»u da (Cv 18,3). Nét đặc thù thứ sáu trong chiến lược truyá»n giáo của thánh Phaolô đó là có các cá»™ng sá»± viên và là m việc theo nhóm. Trong số các cá»™ng sá»± viên đắc lá»±c và thân tÃn nhất phải kể tá»›i Sila hay Silvanô, Timôtêô và Titô. DÄ© nhiên thánh Phaolô luôn là ngÆ°á»i lãnh đạo và phối trà công tác truyá»n giảng Tin Mừng, nhÆ°ng thánh nhân rất trân trá»ng và qúy mến các cá»™ng sá»± viên của mình. Äó là lý do giải thÃch tại sao khi kể lại cho tÃn hữu nghe công tác truyá»n giáo thánh Phaolô dùng từ “chúng tôi†số nhiá»u (1 Ts; 2 Cr 1,19).
Trong các liên hệ khó khăn giữa thánh nhân và tÃn hữu cá»™ng Ä‘oà n Côrintô Timôtêô (1 Cr 4,17; 16,10-11) và nhất là Titô (Cr 2,13; 7,6 tt.; 16,10-11) đã đóng vai trung gian qúy báu và hữu hiệu. Thánh Phaolô gá»i Timôtêô là “ngÆ°á»i con rất yêu dấu và trung tÃn trong Chúa†(1 Cr 4,17), là “ngÆ°á»i anh em và cá»™ng sá»± viên của Thiên Chúa trong công tác rao giảng Tin Mừng của Chúa Kitô†(1 Ts 3,2). Timôtêô đã nhÆ° là “ngÆ°á»i con sát cánh bên cha mình, trong việc phục vụ Tin Mừng†(Pl 2,22). Còn Titô thì được thánh Phaolô gá»i là “ngÆ°á»i bạn đồng hà nh và cá»™ng sá»± viên†của ngà i vì các tÃn hữu (2 Cr 8,23). Äiểm sau cùng cần ghi nháºn trong chiến lược truyá»n giáo của thánh Phaolô, đó là tinh thần liêm chÃnh và sá»± thẳng thắn đối vá»›i các tÃn hữu. Hiện tượng các trÆ°á»ng phái triết há»c và các tôn giáo gá»i đồ đệ Ä‘i thuyết giảng và chiêu má»™ tÃn đồ là má»™t sá»± kiện rất thịnh hà nh thá»i đó. Các ngÆ°á»i nà y cÅ©ng thÆ°á»ng dùng triết thuyết và tôn giáo là m báºc tiến thân. NhÆ°ng đó không phải là thái Ä‘á»™ của Phaolô và của các cá»™ng sá»± viên của thánh nhân.
Trái lại, Phaolô và các cá»™ng sá»± viên của ngà i thÆ°á»ng lá»™t trần mặt nạ lừa đảo, giả dối, mị dân của các thừa sai giả nà y, nhÆ° viết trong thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Thêxalônica chÆ°Æ¡ng 2,3.5-6. Còn hÆ¡n thế nữa trong chÆ°Æ¡ng 2 và chÆ°Æ¡ng 4 thÆ° thứ hai gá»i tÃn hữu Côritnô, Phaolô đã mạnh mẽ chỉ trÃch thái Ä‘á»™ giả hình, lắt léo và thiếu liêm chÃnh của các thừa sai Kitô gốc do thái có khuynh hÆ°á»›ng qúa khÃch. Há» chủ trÆ°Æ¡ng bắt các anh chị em không do thái phải tuân giữ luáºt lệ do thái, và nói xấu nói hà nh thánh Phaolô trÆ°á»›c tÃn hữu Côrintô, nhÆ°ng hỠđã bị thánh nhân sá»a mắng thẳng mặt.
* * *
BÀI ÄỌC THÊM (5) THÃNH PHAO-LÔ, CON NGƯỜI CỦA TIN MỪNG [ÄỀ TÀI 5 CỦA LINH MỤC LINH TIÊN KHẢI VỀ THÃNH PHAO-LÔ]
Äá»c các thÆ° của thánh Phaolô chúng ta nháºn thấy thánh nhân là ngÆ°á»i có ý thức cao Ä‘á»™ vá» vai trò riêng là ngÆ°á»i loan báo tin vui: Thiên Chúa cống hiến Æ¡n cứu Ä‘á»™ cho má»i ngÆ°á»i qua Äức Giêsu Kitô. Thánh Phaolô là sứ giả Tin Mừng trong nghÄ©a Ä‘en của từ “euangellionâ€. à thức đó mạnh mẽ tá»›i Ä‘á»™ Phaolô viết trong chÆ°Æ¡ng 1,17 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô: “Tháºt ra Chúa Kitô không gá»i tôi Ä‘i rá»a tá»™i, nhÆ°ng là để loan báo Tin Mừngâ€. Tuy nhiên, ở đây Phaolô không hiểu việc loan báo Tin Mừng nhÆ° là thông báo tin vui cứu Ä‘á»™ bằng lá»i nói. Tin Mừng mà thánh nhân rao giảng không chỉ là lá»i rao giảng Ä‘á» cáºp tá»›i sáng kiến cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa, cái chết và sá»± sống lại của của Chúa Kitô, mà là lá»i của chÃnh Thiên Chúa và là lá»i của Chúa Kitô. ChÃnh Thiên Chúa và Chúa Kitô nói vá»›i má»i ngÆ°á»i qua Tin Mừng, mà thánh nhân loan truyá»n. Do đó, không phải thánh Phaolô mà chÃnh Thiên Chúa Cha và Chúa Giêsu phục sinh loan báo Tin Mừng cứu Ä‘á»™.
Xác tÃn nà y khiến cho Phaolô khẳng định vá»›i tÃn hữu Côrintô trong chÆ°Æ¡ng 5,18-20 thÆ° thứ hai gá»i cho há» rằng: “Tất cả má»i sá»± đến từ Thiên Chúa là Äấng đã hòa giải trần gian vá»›i Ngà i qua Äức Kitô và đã trao phó cho chúng tôi bổn pháºn phục vụ sá»± hòa giải đó. Phải, chÃnh Thiên Chúa hòa giải trần gian vá»›i Ngà i qua Äức Kitô, bằng cách không chấp tá»™i lá»—i loà i ngÆ°á»i nữa, và đặt trên môi miệng chúng tôi sứ Ä‘iệp hòa giải. Vì thế chúng tôi là đại sứ của Chúa Kitô, và chÃnh Thiên Chúa khuyến khÃch qua miệng của chúng tôiâ€.
NhÆ° thế thánh Phaolô muốn nói rằng lá»i thánh nhân rao giảng có cùng sá»± hữu hiệu nhÆ° lá»i tạo dá»±ng của Thiên Chúa. Vì thế ngà i viết trong chÆ°Æ¡ng 2,13 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Thêxalônica nhÆ° sau: “... khi tiếp nháºn lá»i Thiên Chúa do chúng tôi rao giảng, anh chị em không tiếp nháºn nhÆ° lá»i của con ngÆ°á»i trần gian, mà nhÆ° lá»i của Thiên Chúaâ€. Và thánh nhân khẳng định ngay trong chÆ°Æ¡ng 1 thÆ° gá»i tÃn hữu Roma rằng: “Tin Mừng ngà i rao giảng chÃnh â€là quyá»n năng của Thiên Chúa nhằm Ä‘em lại Æ¡n cứu Ä‘á»™ cho tất cả những ai tin†(Rm 1,16).
Lòng tin nhÆ° má»™t dấn thân cá nhân có ý thức tuân giữ các giáo huấn của Chúa Giêsu, đó là điá»u kiện khiến cho tÃn hữu được Æ¡n cứu Ä‘á»™, nhÆ° thánh Phaolô khẳng định trong chÆ°Æ¡ng 15 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô: “Tôi xin nhắc cho anh chị em nhá»› Phúc Âm tôi đã rao giảng và anh chị em đã tin nháºn cùng tuân giữ vững và ng. Nếu anh chị em tuân giữ nhÆ° tôi đã rao giảng, thì anh chị em sẽ được cứu rá»—i. Nếu không, anh chị em có tin cÅ©ng vô Ãch†(1 Cr 15,1-2).
à thức cao Ä‘á»™ vá» nhiệm vụ loan báo Tin Mừng cứu Ä‘á»™ đó còn đẩy thánh Phaolô Ä‘i xa hÆ¡n nữa. Má»™t Ä‘Ã ng Phaolô khẳng định rằng Tin Mừng cứu Ä‘á»™, mà ngà i rao giảng, chÃnh ngà i cÅ©ng nháºn được từ truyá»n thống tông đồ, nhÆ° viết trong cùng chÆ°Æ¡ng 15 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô: “TrÆ°á»›c hết tôi truyá»n lại cho anh chị em Ä‘iá»u tôi đã nháºn được: đó là Chúa Kitô đã chết vì tá»™i lá»—i chúng ta, đúng nhÆ° lá»i Kinh Thánh. Ngà i đã được an táng trong mồ và đã sống lại ngà y thứ ba, đúng nhÆ° lá»i Kinh Thánh. Ngà i đã hiện ra vá»›i Kêpha và hiện ra vá»›i 12 tông đồ†(1 Cr 15,3-5).
Äà ng khác, thánh nhân cÅ©ng khẳng định rằng nó là Tin Mừng của mình, hay đúng hÆ¡n “Tin Mừng của chúng tôi†(Rm 2,16; 2 Cr 4,3), trong nghÄ©a là Tin Mừng thánh nhân và các cá»™ng sá»± viên rao giảng cho các anh chị em không do thái. Khẳng định nà y quan trá»ng, bởi vì nó cho chúng ta thấy tiến trình giải thoát Tin Mừng của Chúa Kitô khá»i má»i rà ng buá»™c của má»™t ná»n văn hóa nhất định, hồi đó là ná»n văn hóa và các đòi buá»™c của luáºt lệ do thái, để khiến cho Tin Mừng trở thà nh Tin Mừng đại đồng, có thể há»™i nháºp và o má»i ná»n văn hóa khác trên thế giá»›i. Những gì thánh Phaolô nói vá»›i tÃn hữu Galát trong các chÆ°Æ¡ng 2 và 3 chứng minh cho bÆ°á»›c tiến quan trá»ng nà y. Äể giải quyết xung khắc do má»™t nhóm Kitô hữu gốc do thái từ Giêrusalem tá»›i Antiokia gây ra, Phaolô và Barnaba đã vá» Giêrusalem trình bầy vấn Ä‘á». Hai vị cho hà ng lãnh đạo Giáo há»™i Giêrusalem lúc đó là Giacôbê, Phêrô và Gioan thấy rằng yêu sách bắt các Kitô hữu không do thái phải tuân giữ luáºt lệ do thái trong đó có luáºt cắt bì, là điá»u vô lý. Ná»™i vụ đã được giải quyết khi giá»›i lãnh đạo Giáo Há»™i Giêrusalem đồng ý vá»›i Phaolô và Barnaba phân chia công tác rao truyá»n Tin Mừng. Phêrô và các vị khác truyá»n giáo cho các anh chị em gốc do thái, còn Phaolô và Barnaba rao giảng Tin Mừng cho các anh chị em không do thái.
TÃnh chất đại đồng của Tin Mừng cứu Ä‘á»™ và sá»± hiệp nhất trong khác biệt ấy được thánh Phaolô nêu báºt trong chÆ°Æ¡ng 3 thÆ° gá»i tÃn hữu Galát: “Khi đức Tin xuất hiện rồi thì chúng ta không còn phải nằm dÆ°á»›i ách của luáºt lệ nữa. Bởi vì do lòng Tin và o Chúa Kitô anh chị em hết thảy là con cái Thiên Chúa. Phải, tất cả anh chị em đã chịu phép Rá»a tá»™i trong Chúa Kitô thì Ä‘á»u được mặc lấy Chúa Kitô. Không còn phân biệt ngÆ°á»i Hy lạp hay ngÆ°á»i Do thái, nô lệ hay tá»± do, nam giá»›i hay nữ giá»›i nữa. Vì hết thảy anh chị em chỉ là má»™t vá»›i Chúa Giêsu Kitô†(Gl 3,25-28). Äây không phải là má»™t yếu tố phụ thuá»™c, mà là sá»± tháºt của Tin Mừng (Gl 2,5.15). Sở dÄ© thánh Phaolô đã phải Ä‘Æ°a ra các khẳng định rõ rà ng và quyết liệt nhÆ° trên, vì hồi đó có má»™t nhóm Kitô hữu gốc do thái tìm lung lạc tinh thần của Kitô hữu Galát bằng cách rao giảng láºp trÆ°á»ng bắt buá»™c anh chị em không do thái theo Kitô giáo phải tuân giữ luáºt lệ Do thái giáo. Vì thế ngay trong chÆ°Æ¡ng đầu thÆ° gá»i cho há», thánh Phaolô đã xác quyết rằng: â€Không có má»™t Tin Mừng khác đâu. Chẳng qua chỉ có mấy ngÆ°á»i gieo hoang mang giữa anh chị em và muốn xuyên tạc Tin Mừng của Chúa Kitô thôi. NhÆ°ng cho dù chÃnh chúng tôi hay má»™t thiên thần từ trá»i xuống loan báo má»™t Tin Mừng khác vá»›i Tin Mừng chúng tôi đã loan báo cho anh chị em, thì kẻ đó đáng bị loại ra khá»i cá»™ng Ä‘oà n dân Chúa!†(Gl 1,7-8). Nhiệt tâm đối vá»›i việc rao giảng Tin Mừng cứu Ä‘á»™ khiến cho thánh Phaolô táºn hiến trá»n tâm hồn và thân xác, má»i sức lá»±c và tà i năng của ngà i cho công tác truyá»n giáo. Phaolô không ngần ngại Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i nhóm Kitô hữu gốc do thái qúa khÃch len lá»i và o trong cá»™ng Ä‘oà n Côrintô để gieo hoang mang và đánh phá cá»™ng Ä‘oà n do thánh nhân nhá»c công xây dá»±ng. Thánh Phaolô đã Ä‘au Ä‘á»›n ghi nháºn sá»± suy thoái và rạn nứt giữa cá»™ng Ä‘oà n.
Trong chÆ°Æ¡ng 11 thÆ° thứ hai gá»i cho há» Phaolô nói ngà i phải bất đắc dÄ© tá»± khoe khoang và so sánh khả năng và công lao của ngà i vá»›i bá»n tông đồ giả hiệu, để cho tÃn hữu Côrintô thấy mặt nạ gian dối thâm Ä‘á»™c của há». Vì không những há» vu khống và triệt hạ uy tÃn thánh nhân trÆ°á»›c mặt tÃn hữu, mà còn muốn lôi kéo các tÃn hữu theo các láºp trÆ°á»ng sai lạc phản tinh thần Tin Mừng của Chúa Kitô. Phaolô phải lá»™t mặt nạ của há», vì ngà i “sợ rằng nhÆ° con Rắn xÆ°a đã dùng mÆ°u chÆ°á»›c qủy quyệt lừa dối Evà thế nà o, thì lòng trà tÃn hữu Côrintô cÅ©ng sẽ dần dần ra hÆ° há»ng và mất sá»± ngay thẳng trÆ°á»›c mặt Chúa Kitô nhÆ° thếâ€.
Vì váºy thánh nhân phân bua vá»›i tÃn hữu Côrintô rằng: “Há» khoe há» là các thừa tác của Äức Kitô Æ°? Tôi sắp nói nhÆ° ngÆ°á»i Ä‘iên dại, tôi còn hÆ¡n há» vì tôi đã vất vả nhiá»u, vì tôi đã bị tù đầy tra tấn cá»±c khổ, vì tôi đã bao phen chết hụt. Tôi bị ngÆ°á»i do thái đánh tôi bằng gáºy năm lần, má»—i lần ba mÆ°Æ¡i gáºy. Tôi bị đánh bằng roi da ba lần, bị ném đá má»™t lần, bị đắm tầu ba lần, tôi đã bị xiêu bạt má»™t ngà y má»™t đêm trên biển cả†(2 Cr 11,23-25). ChÆ°Æ¡ng 9,19-23 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô là má»™t trang tiểu sá» khác cho chúng ta thấy qủa tháºt Tin Mừng cứu Ä‘á»™ là đÃch Ä‘iểm duy nhất trong cuá»™c Ä‘á»i thánh Phaolô. Thánh nhân hy sinh tất cả, chịu Ä‘á»±ng tất cả, liá»u mất tất cả, miá»…n là má»i ngÆ°á»i được lắng nghe Tin Mừng. Ngà i viết:
“Phải, là ngÆ°á»i tá»± do đối vá»›i má»i ngÆ°á»i, nhÆ°ng tôi đã tá»± nguyện là m đầy tá»› má»i ngÆ°á»i, để chinh phục được nhiá»u linh hồn hÆ¡n. Äối vá»›i ngÆ°á»i Do thái, tôi trở nên ngÆ°á»i Do thái, hy vá»ng chinh phục được há». Tuy tôi không phải giữ Lá» Luáºt, nhÆ°ng đối vá»›i các kẻ phải giữ Lá» Luáºt tôi trở nên kẻ giữ Lá» Luáºt, để chinh phục những kẻ phải giữ Lá» Luáºt. Äối vá»›i những kẻ không có Lá» Luáºt, tôi trở nên nhÆ° ngÆ°á»i sống ngoà i vòng pháp luáºt để chinh phục những ngÆ°á»i không có lá» luáºt, mặc dầu tôi không phải là ngÆ°á»i vô pháp luáºt trÆ°á»›c mặt Chúa, bởi vì Chúa Kitô là luáºt lệ của tôi. Vá»›i những ngÆ°á»i yếu Ä‘uối, tôi trở nên yếu Ä‘uối để cứu vá»›t các kẻ yếu Ä‘uối. Tôi đã trở nên tất cả trong má»i ngÆ°á»i, hy vá»ng bằng má»i giá cứu vá»›t được ai đó. Và tôi là m má»i Ä‘iá»u ấy vì loan báo Tin Mừng, để cùng được kẻ khác chia sẻ Tin Mừng ấyâ€.
NhÆ°ng chúng ta sẽ lầm to, nếu chúng ta cho thánh Phaolô là má»™t nhân váºt đặc biệt, má»™t con ngÆ°á»i có các lý tưởng siêu vá»i hay má»™t ngÆ°á»i hùng, trong nghÄ©a tôn thá» thần tượng, nhÆ° rất thÆ°á»ng xảy ra trong giá»›i truyá»n giáo lÆ°u Ä‘á»™ng thá»i đó. Không, Phaolô tá»± cho mình là má»™t ngÆ°á»i bị bắt buá»™c phải rao giảng Tin Mừng, nhÆ° viết trong chÆ°Æ¡ng 9,16 thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô: “Tháºt ra, đối vá»›i tôi rao giảng Tin Mừng không phải là lý do để khoe khoang kiêu hãnh. NhÆ°ng, nó là má»™t bổn pháºn: khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừngâ€.
Còn hÆ¡n thế nữa trong chÆ°Æ¡ng 1 thÆ° gá»i tÃn hữu Roma, thánh nhân gá»i mình là “nô lệ của Äức Giêsu... được chá»n lá»±a để rao giảng Tin Mừng của Chúa†(Rm 1,1), và mắc nợ má»i ngÆ°á»i “ngÆ°á»i Hy lạp, cÅ©ng nhÆ° các dân rợ, ngÆ°á»i khôn ngoan cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i vô há»c†(Rm 14). Trong chÆ°Æ¡ng 15 thÆ° gá»i giáo Ä‘oà n Roma thánh nhân cÅ©ng tá»± định nghÄ©a là “thầy tế lá»… của Tin Mừng†và là “ngÆ°á»i biến các anh chị em không do thái trở thà nh má»™t lá»… váºt đẹp lòng Thiên Chúa và được Thánh Thần thánh hóa†(Rm 15,16).
Biên soạn và hướng dẫn: Giêrônimô Nguyễn Văn Nội
|