Tông huấn nà y là má»™t thông Ä‘iệp suy tÆ° vá» Ä‘á»i sống gia đình và nâng đỡ các gia đình. NhÆ°ng đây cÅ©ng là lá»i nhắc nhở của Äức Giáo hoà ng rằng Giáo há»™i cần phải tránh việc Ä‘Æ¡n thuần phán xét má»i ngÆ°á»i và áp đặt lá» luáºt mà không nghÄ© đến những đấu tranh vất vả của há».
Ãp dụng những thấu suốt từ Há»™i đồng Giám mục vá» Gia đình, Äức Giáo hoà ng Phanxicô khẳng định giáo huấn của giáo há»™i vá» Ä‘á»i sống gia đình, nhÆ°ng nêu báºt mạnh mẽ vai trò của lÆ°Æ¡ng tâm riêng và nháºn định mục vụ. Ngà i thúc giục giáo há»™i xem trá»ng bối cảnh sống của má»i ngÆ°á»i, để giúp há» Ä‘Æ°a ra những quyết định tốt đẹp. Mục Ä‘Ãch của Äức Phanxicô là để giúp đỡ các gia đình cảm nghiệm tình yêu Thiên Chúa và biết rằng tất cả Ä‘á»u được chà o đón trong Giáo há»™i. Tất cả những Ä‘iá»u nà y sẽ cần đến cái mà Äức Giáo hoà ng gá»i là ‘các phÆ°Æ¡ng pháp mục vụ má»›i.’ (199)
Và tôi xin Ä‘Æ°a ra 10 Ä‘iểm để chúng ta nắm bắt thông Ä‘iệp má»›i nhất của Äức Giáo hoà ng Phanxicô.
Giáo há»™i cần phải thông hiểu các gia đình và cá nhân vá»›i tất cả những phức tạp của há».
Giáo há»™i cần phải gặp gỡ má»i ngÆ°á»i ngay tại vị thế của há». Váºy nên các mục tá» phải ‘tránh những phán xét không nghÄ© đến sá»± phức tạp của nhiá»u hoà n cảnh khác nhau.’ (296) ‘Không được đánh đồng hay đặt tất cả má»i ngÆ°á»i theo má»™t phân loại cứng ngắc, không còn chá»— cho nháºn định riêng và nháºn định mục vụ.’ (298) Nói cách khác, không thể có má»™t cách nhìn cho tất cả má»i ngÆ°á»i. Tất cả Ä‘á»u được khuyến khÃch sống theo Tin mừng, nhÆ°ng tất cả cÅ©ng cần được chà o đón và o trong má»™t giáo há»™i cảm kÃch và trân trá»ng những đấu tranh riêng của há», và đối xá» vá»›i há» bằng lòng thÆ°Æ¡ng xót. Phải tránh ‘lối suy nghÄ© má»i sá»± là trắng hoặc Ä‘en.’ (305) Và giáo há»™i không thể áp dụng các luáºt luân lý nhÆ° thể chúng là ‘những viên đá ném và o Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i ta.’ (305) Nói chung, Äức Phanxicô kêu gá»i má»™t cách tiếp cáºn thông hiểu, cảm thÆ°Æ¡ng, và đồng hà nh.
Vai trò tối cao của lương tâm trong việc đưa ra quyết định luân lý.
‘Giáo há»™i cần viện đến lÆ°Æ¡ng tâm cá nhân hÆ¡n nữa trong những trÆ°á»ng hợp nhất định không thuá»™c hiểu biết của chúng ta vá» hôn nhân.’ (303) Niá»m tin truyá»n thống rằng lÆ°Æ¡ng tâm cá nhân là quan tòa chung thẩm cho Ä‘á»i sống luân lý, đã từng bị lãng quên. Giáo há»™i được kêu gá»i ‘huấn luyện lÆ°Æ¡ng tâm, chứ không phải thay thế lÆ°Æ¡ng tâm.’ (37) Äúng thế, Äức Giáo hoà ng nói rằng má»™t lÆ°Æ¡ng tâm cần được rèn luyện bằng huấn giáo của giáo há»™i. NhÆ°ng lÆ°Æ¡ng tâm không chỉ là để phán định xem việc gì hợp vá»›i giáo huấn hay không. Mà lÆ°Æ¡ng tâm còn có thể nháºn ra những gì Chúa muốn. (303) Do đó, các mục tá» cần phải giúp má»i ngÆ°á»i, không phải là đơn thuần giữ luáºt, nhÆ°ng là thá»±c hà nh ‘nháºn định’ má»™t từ mang nghÄ©a là ra quyết định dá»±a trên cầu nguyện. (304)
Những ngÆ°á»i Công giáo li dị rồi tái hôn cần phải được dá»± phần trá»n vẹn trong giáo há»™i.
Bằng cách nà o? Bằng cách nhìn và o những đặc Ä‘iểm trong tình trạng của há», nhá»› lại những ‘yếu tố giảm nhẹ’, bằng cách khuyên nhủ há» trong ‘diá»…n Ä‘Ã n ná»™i bộ’ nghÄ©a là má»™t cuá»™c nói chuyện riêng giữa linh mục vá»›i ngÆ°á»i đó hoặc cặp vợ chồng đó, và còn bằng cách tôn trá»ng để cho lÆ°Æ¡ng tâm của ngÆ°á»i đó quyết định mình sẽ được dá»± phần trong giáo há»™i đến mức Ä‘á»™ nà o. ‘Việc rÆ°á»›c lá»… không được nhắc đến ở đây, nhÆ°ng rÆ°á»›c lá»… là má»™t khÃa cạnh truyá»n thống trong việc ‘dá»± phần’ trong giáo há»™i.’ Các cặp vợ chồng li dị rồi tái hôn cần phải được cảm thấy mình là má»™t phần của Giáo há»™i. ‘Há» không bị dứt phép thông công, và không nên bị đối xá» nhÆ° thế, bởi há» vẫn là má»™t phần của giáo há»™i.’ (243)
Má»i thà nh viên trong gia đình cần được khuyến khÃch sống Ä‘á»i sống Kitô hữu tốt đẹp
Tông huấn Niá»m vui Yêu thÆ°Æ¡ng, táºp trung nhiá»u và o những suy tÆ° vá» huấn giáo trong Phúc âm và trong giáo há»™i vá» tình yêu thÆ°Æ¡ng, gia đình và trẻ thÆ¡. NhÆ°ng, cÅ©ng có nhiá»u lá»i khuyên thá»±c tế từ Äức Giáo hoà ng, đôi khi rút ra từ những tông huấn và bà i giảng vá» gia đình. Äức Giáo hoà ng Phanxicô nhắc nhở các cặp vợ chồng rằng cuá»™c hôn nhân tốt là má»™t ‘tiến trình sinh Ä‘á»™ng’ và má»—i bên phải ná»— lá»±c vá»›i những bất toà n. ‘Tình yêu không phải hoà n hảo cho chúng ta.’ (122, 113) Là má»™t mục tá», Äức Giáo hoà ng khÃch lệ không chỉ các cặp vợ chồng, mà còn các cặp Ä‘Ãnh hôn, những bà mẹ mang thai, các báºc cha mẹ nháºn con nuôi, cÅ©ng nhÆ° những ngÆ°á»i dì, ngÆ°á»i chú, và ông bà . Ngà i đặc biệt lÆ°u tâm, mong muốn không má»™t ai cảm thấy mình không quan trá»ng hay bị loại trừ khá»i tình yêu Thiên Chúa.
Chúng ta không nói nữa vá» những ngÆ°á»i ‘sống trong tá»™i lá»—i’
Trong má»™t câu phản ánh cách tiếp cáºn má»›i, Äức Giáo hoà ng nói rõ, ‘Không còn Ä‘Æ¡n giản nói rằng tất cả những ai sống trong ‘tình trạng bất thÆ°á»ng’ là sống trong tình trạng tá»™i lá»—i.’ (301) Những ngÆ°á»i khác trong ‘những tình trạng bất thÆ°á»ng’ hay trong các gia đình không theo truyá»n thống chẳng hạn nhÆ° các bà mẹ Ä‘Æ¡n thân, há» cần được ‘thông hiểu, an ủi, và đón nháºn’ (49) Khi gặp những ngÆ°á»i nà y, mà tháºt sá»± là vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i, thì giáo há»™i cần phải thôi áp dụng các luáºt luân lý theo kiểu ‘ném đá và o Ä‘á»i sống riêng của ngÆ°á»i ta.’ (305)
Cách là m tốt ở đây, không hẳn tốt ở kia Äức Giáo hoà ng không chỉ nói vá» các cá nhân, mà còn bà n đến tầm mức địa lý. ‘Má»—i má»™t quốc gia hay vùng đất …có thể tìm kiếm các giải pháp tốt hÆ¡n, phù hợp vá»›i văn hóa và nhạy cảm truyá»n thống cÅ©ng nhÆ° nhu cầu của địa phÆ°Æ¡ng mình.’ (3) Những gì có giá trị mục vụ ở nÆ°á»›c nà y, lại có thể vô Ãch ở nÆ°á»›c khác. Vi lý do dó, và nhiá»u lý do nữa, Äức Giáo hoà ng nói ngay đầu tông huấn rằng, không phải má»i vấn Ä‘á» Ä‘á»u có thể được giải quyết bởi huấn quyá»n. (3)
Xác quyết các huấn giáo truyá»n thống vá» hôn nhân, nhÆ°ng giáo há»™i không được đặt các gánh nặng lên vai má»i ngÆ°á»i vá»›i những kỳ vá»ng không thá»±c tế.
Hôn nhân là giữa má»™t ngÆ°á»i nam và má»™t ngÆ°á»i nữ, và là bất khả phân ly. Hôn nhân đồng tÃnh không được xem là hôn nhân. Giáo há»™i tiếp tục giữ lá»i má»i gá»i má»i ngÆ°á»i hãy sống hôn nhân là nh mạnh. Äồng thá»i, giáo há»™i thÆ°á»ng gắn thêm ‘lý tưởng hôn nhân thần há»c do tay con ngÆ°á»i’ xa cách vá»›i Ä‘á»i sống thÆ°á»ng nháºt của má»i ngÆ°á»i (36). Nhiá»u lúc những lý tưởng nà y là má»™t ‘gánh nặng cùng cá»±c’. (122) Do đó, các chủng sinh và linh mục cần được Ä‘Ã o tạo tốt hÆ¡n để hiểu được sá»± phức tạp của Ä‘á»i sống hôn nhân của má»i ngÆ°á»i. ‘Các thừa tác viên chức thánh, thÆ°á»ng thiếu các Ä‘Ã o tạo cần thiết để xá» lý những vấn Ä‘á» phức tạp hiện thá»i của các gia đình.’ (202)
Trẻ con cần được giáo dục vá» tÃnh dục Trong má»™t ná»n văn hóa thÆ°á»ng biến các thể hiện tình dục thà nh món hà ng rẻ, thì trẻ em cần phải hiểu được tÃnh dục, trong má»™t ‘khuôn khổ rá»™ng hÆ¡n là giáo dục vá» tình yêu thÆ°Æ¡ng và tá»± hiến cho nhau.’ (280) Äáng buồn thay, thân thể thÆ°á»ng Ä‘Æ¡n thuần bị xem là ‘má»™t đối tượng để sá» dụng.’ (153) Phải luôn hiểu tình dục là cánh cá»a mở ra hồng ân đón nháºn má»™t sinh linh má»›i.
Những ngÆ°á»i đồng tÃnh cần được tôn trá»ng Trong khi không cho phép hôn nhân đồng tÃnh, Äức Giáo hoà ng nói rằng ngà i muốn xác nháºn rằng ngÆ°á»i đồng tÃnh luyến ái cần phải ‘được tôn trá»ng theo phẩm giá của ngÆ°á»i đó, và phải được đối xá» má»™t cách có cân nhắc, cẩn tháºn tránh tất cả những dấu hiểu bất công hay kỳ thị, đặc biệt là những dạng gây hấn hay bạo lá»±c.’ Các gia đình có những thà nh viên LGBT, cần ‘hÆ°á»›ng dẫn mục vụ’ từ giáo há»™i và mục tá», để những ngÆ°á»i đồng tÃnh luyến ái có thể thá»±c thi ý Chúa trá»n vẹn trong cuá»™c Ä‘á»i mình. (250)
Tất cả Ä‘á»u được chà o đón
Giáo há»™i phải giúp đỡ má»i gia đình, và má»i ngÆ°á»i thuá»™c má»i hoà n cảnh sống, vá»›i nháºn thức rằng, dù bất toà n, nhÆ°ng hỠđược Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng, và có thể giúp cho những ngÆ°á»i khác cảm nháºn tình yêu đó. NhÆ° thế, các mục tá» phải là m sao để má»i ngÆ°á»i cảm nháºn mình được chà o đón trong Giáo há»™i.
Tông huấn ‘Amoris Laetitia’ Ä‘em lại viá»…n tượng vá» má»™t giáo há»™i mục vụ và thÆ°Æ¡ng xót, tạo Ä‘iá»u kiện cho má»i ngÆ°á»i cảm nháºn được Niá»m vui Yêu thÆ°Æ¡ng. Gia đình là má»™t phần tuyệt đối căn thiết của giáo há»™i, bởi Giáo há»™i là ‘gia đình của các gia đình.’ (80)