Nhạy cảm với cộng đoà n
14.12.2015
Và i năm vá» trÆ°á»›c, má»™t giám mục đã cáu vá»›i tôi vá» má»™t bà i tôi viết. Lúc đó chúng tôi Ä‘ang ở trong văn phòng của ngà i, và giá»ng Ä‘iệu có vẻ hÆ¡i gay gắt: Ngà i há»i, ‘Là m sao mà cha có thể viết những thứ nhÆ° thế?’ ‘Bởi nó tháºt.’ tôi trả lá»i thẳng. Ngà i cÅ©ng biết là chuyện đó tháºt, nhÆ°ng bây giá», tôi nháºn ra rằng, Ä‘iá»u ngà i báºn tâm hÆ¡n là vá» nghị trình của mình: ‘Äúng, tôi biết là nó tháºt, nhÆ°ng nhÆ° thế không có nghÄ©a là nên nói nó ra theo kiểu đó, nhất là trên các tá» báo Công giáo nhÆ° của chúng ta. Äây không phải là má»™t lá»›p ở đại há»c hay tá» New York Times. Äây là tá» báo của giáo pháºn và bối cảnh nà y không hợp lắm để nói những chuyện nhÆ° thế. Nó sẽ khiến nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘á»c hoang mang.’
Tôi không phải là không có tÃnh kiêu
ngạo và phản ứng bá»™c phát của tôi là biện minh. Ngay láºp tức, trong tôi
có tiếng nói rằng: ‘Tôi chỉ nói những gì có tháºt. Sá»± tháºt cần được nói
ra. Tại sao lại sợ nghe sá»± tháºt? Chúng ta là m gì tốt cho má»i ngÆ°á»i khi
che chắn há» khá»i những chuyện há» không nên nghe?’
Nhưng tôi mừng là tôi đã nuốt được sự
kiêu ngạo, uốn lưỡi, và lầm bầm má»™t lá»i xin lá»—i không mấy tháºt tâm, rồi
bÆ°á»›c ra khá»i văn phòng giám mục mà không nói ra những gì tôi đã nghÄ©,
bởi khi đã nén lại được những cảm giác ban đầu và sau khi suy ngẫm trong
Ä‘iá»m đạm và cầu nguyện vá» cuá»™c đối thoại nà y, tôi nháºn ra là ngà i đã
đúng. Mình có sá»± tháºt là má»™t chuyện, nói ra sá»± tháºt đó ở má»™t nÆ¡i và theo
má»™t cách hữu Ãch lại là chuyện khác. Không phải vô cá»› mà Chúa Giêsu
muốn chúng ta nói lên các chân lý của mình trong các dụ ngôn, bởi theo
T.S. Eliot từng nói, sá»± tháºt không thể lúc nà o cÅ©ng được đón lấy toà n
bá»™, và bối cảnh cùng giá»ng Ä‘iệu thÆ°á»ng sẽ quyết định liệu nó có Ä‘em lại
lợi Ãch khi được nói ra và o má»™t thá»i Ä‘iểm và vá»›i má»™t ngÆ°á»i nhất định.
Nói Ä‘Æ¡n giản, không phải lúc nà o cÅ©ng Ä‘em lại Ãch lợi, không phải lúc
nà o cÅ©ng nhân từ hay trưởng thà nh, khi chúng ta ném thẳng sá»± tháºt và o
mặt ngÆ°á»i khác.
Thánh Phaolô đã nói nhiá»u vá» Ä‘iá»u nà y
trong thÆ° gởi tÃn hữu Roma: ‘Chúng ta, những ngÆ°á»i mạnh, phải cân nhắc
vá» những ngÆ°á»i nhạy cảm vá»›i những chuyện nhÆ° thế nà y. Chúng ta không
được là m để thá»a lòng mình mà thôi. (Rm 15, 1) NhÆ° thể thánh Phaolô Ä‘ang
bảo má»™t ngÆ°á»i Æ°u tú hãy hạ bá»›t má»™t và i quan Ä‘iểm và hà nh Ä‘á»™ng minh tuệ
của mình vì những ngÆ°á»i Ãt minh tuệ hÆ¡n. Lá»i khiển trách nà y của thánh
Phaolô muốn nói đến má»™t phân biệt căn bản có tầm quan trá»ng thiết yếu
trong việc dạy dỗ, rao giảng và mục vụ của chúng ta, cụ thể là phân biệt
giữa Giáo lý và Thần há»c, phân biệt giữa những gì chống đỡ và nuôi
dưỡng đức tin vá»›i những gì mở rá»™ng đức tin của ngÆ°á»i đó sao cho mang
tÃnh đồng cảm toà n thể hÆ¡n.
Giáo lý nghĩa là dạy các giáo lý căn
bản, dạy cầu nguyện, dạy tÃn lý, là m rõ kinh thánh và các giáo huấn của
xã há»™i, và cho má»i ngÆ°á»i má»™t bá»™ khung chÃnh thống vững và ng để hiểu đức
tin Kitô của mình. Mặt khác, vá»›i thần há»c, những ngÆ°á»i nghiên cứu thần
há»c thì đã há»c giáo lý rồi, đã biết vá» các tÃn lý và cầu nguyện, cÅ©ng
nhÆ° có má»™t ná»n tảng chÃnh thống vững và ng rồi. Chức năng của thần há»c,
là mở rá»™ng cho ngÆ°á»i há»c, hay cho há» các công cụ mang tÃnh biểu tượng để
hiểu đức tin của mình sao cho không còn mù má», lẩn khuất khiến há» e
ngại dò tìm vì sợ lay Ä‘á»™ng đức tin. Giáo lý và Thần há»c có các chức năng
khác nhau, và phải được tôn trá»ng nhÆ° nhau, bởi cả hai Ä‘á»u cần thiết.
Cây non vừa trồng cần được bảo vệ và nuôi dưỡng nhẹ nhà ng, còn cây lớn
rồi thì cần được sống và vươn lên giữa những khó khăn.
Do đó, Ä‘iá»u mà giám mục muốn nÆ¡i tôi, lÃ
má»™t sá»± cẩn tháºn hÆ¡n vá»›i các Ä‘á»™c giả của mình, phân biệt lá»›p há»c thần
há»c và tạp chà hà n lâm vá»›i các bối cảnh giáo lý và nháºt báo giáo há»™i.
Äây còn là má»™t đòi buá»™c đặc biệt vá» nhân
văn và khoan dung, và dụ nhÆ° trÆ°á»ng hợp của khoa há»c triết gia Pierre
Teilhard de Chardin: Khi đã già , vá» hÆ°u và sức khá»e suy giảm, ông vẫn
thấy mình bị Vatican ‘bịt miệng’ khi cấm ông không được xuất bản các suy
tÆ° thần há»c của mình. NhÆ°ng, thay vì đáp lại bằng giáºn dữ và kiêu ngạo,
ông lại phản ứng bằng khoan dung và nhân văn. Viết cho giám tỉnh dòng
Tên, ông thừa nháºn: ‘Tôi hoà n toà n nhìn nháºn rằng Roma có lý do để
quyết định như thế, trong tình trạng hiện nay, khái niệm của tôi vỠKitô
giáo có thể hấp tấp hay bất toà n, nên việc phổ biến rộng hơn những suy
tư của tôi có lẽ là không phù hợp. … Lá thư nà y là để là m anh an lòng
rằng, dù cho có nhiá»u chuyện mà ngÆ°á»i ta cho là rõ rà ng tôi bất tuân,
nhÆ°ng lòng tôi kiên quyết là má»™t ngÆ°á»i con vâng phục. Rõ rà ng, tôi không
thể bỠđi cuộc truy tìm của mình, cuộc truy tìm đã đẩy tôi và o trong
má»™t thảm há»a ná»™i tâm và trong sá»± bất tÃn vá»›i Æ¡n gá»i mà tôi trân quý
nhất, nhưng tôi đã thôi không phổ biến các tư tưởng của tôi nữa, và tôi
giữ mình không tìm thêm thấu suốt riêng sâu hơn nữa.’
Nháºn ra tầm quan trá»ng của sá»± nhạy cảm
đối vá»›i cách nói và thá»i Ä‘iểm nÆ¡i chốn nói ra, chÃnh Chúa Giêsu đã dạy
chúng ta rằng: ‘Hãy nói bằng dụ ngôn.’
(Nguồn: Phanxicô - VN) |