Chỉ có lòng thương xót Chúa mới cứu rỗi chúng ta
13.12.2015
Ngà y 08/12/2015 vừa qua tại Äá»n Thá» Thánh Phêrô, Äức Thánh Cha Phanxicô đã long trá»ng khai mạc Năm Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót bằng việc mở cá»a Năm Thánh trong ngà y đại lá»… Äức Mẹ Vô Nhiá»…m. Äức Giáo Hoà ng cÅ©ng truyá»n cho các giáo há»™i địa phÆ°Æ¡ng trên toà n thế giá»›i cá» hà nh và mở cá»a Năm Thánh tại các nhà thá» ChÃnh Tòa và các nhà thá» mẹ và o Chúa Nháºt III Mùa Vá»ng, tức là và o ngà y 13/12/2015.
Khi
mở Năm Thánh Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót, Äức Giáo Hoà ng trao cho chúng ta má»™t cÆ¡
há»™i để chúng ta trở vá» vá»›i Ä‘iá»u chÃnh yếu của Kitô giáo, đó là Lòng
Thương Xót của Thiên Chúa. Bởi lẽ, chỉ có Lòng Thương Xót Chúa mới cứu
rỗi chúng ta.
- Thiên Chúa, Äấng già u lòng thÆ°Æ¡ng xót
Năm
Thánh Lòng Thương Xót là cơ hội quý báu để chúng ta suy ngắm và tái
khám phá dụng mạo Ä‘Ãch thá»±c của Thiên Chúa. Dung mạo đó được chÃnh Thiên
Chúa mạc khải cho chúng ta biết qua dòng lịch sá» cứu Ä‘á»™. Má»™t cách chÃnh
yếu dung mạo Thiên Chúa là dung mạo của vị Thiên Chúa xót thương, chứ
không phải là một vị Thiên Chúa độc ác, độc tà i và độc đoán như những
tên bạo chúa ở trần gian. ThÆ°Æ¡ng xót là bản tÃnh của Thiên Chúa.
Quả
thế, Cá»±u Ước đã nhiá»u lần ghi lại kinh nghiệm gặp gỡ vá»›i vị Thiên Chúa
thương xót, trong đó đặc biệt là kinh nghiệm của Môisê gặp gỡ vị Thiên
Chúa tại núi Sinai. Sách Xuất Hà nh kể lại cuộc đà m đạo giữa Môisê với vị
Thiên Chúa mà ông chÆ°a biết tên NgÆ°á»i. Ông há»i tên NgÆ°á»i là gì? Thiên
Chúa mạc khải cho ông biết tên NgÆ°á»i là Giavê, là “Äức Chúa, Thiên Chúa
của cha ông anh em, Thiên Chúa của Apraham, Thiên Chúa của Isaác, Thiên
Chúa của Giacóp†(x. Xh 3,1-15). Trong tiếng Do Thái, “Giavê†có nghĩa
là “Ta Ä‘ang ở đây vá»›i ngÆ°Æ¡i để cứu vá»›t ngÆ°Æ¡iâ€, má»™t vị Thiên Chúa sống
động đang và sẽ hiện diện ở đó với các ngươi để giải phóng các ngươi;
Thiên Chúa của các tổ phụ là vị Thiên Chúa liên hệ và gắn bó với con
ngÆ°á»i (numen personale) chứ không phải vị thiên chúa chỉ giá»›i hạn ở má»™t
nÆ¡i chốn (numen locale). Äó là má»™t vị Thiên Chúa hiện diện cáºn ká» và sẵn
sà ng cứu vá»›i con ngÆ°á»i.
Vì
thế, sau khi mạc khải danh của NgÆ°á»i, Thiên Chúa mạc khải bản tÃnh
NgÆ°á»i là “má»™t Thiên Chúa nhân từ và đầy thÆ°Æ¡ng xót, cháºm bất bình, già u
nhân nghÄ©a và thà nh tÃn†(Xh 34,6). Äây chÃnh là những phẩm tÃnh căn bản
nhất của Thiên Chúa được diá»…n tả dÆ°á»›i nhiá»u hình thức và cách thế khác
nhau qua từng trang từng chữ của Sách Thánh. Nếu những nơi khác Kinh
Thánh cho thấy Thiên Chúa hay ghen (x. Xh 20,5), giáºn há»n và công bình
thưởng phạt (x. St 3,16-23), thì đó là những hình thức bà y tỠlòng
thương xót ở dạng tiêu cực.
Lịch
sá» của loà i ngÆ°á»i là lịch sá» bị sụp đổ bởi sa ngã và tá»™i lá»—i; lịch sá»
đó được viết lại những trang mới nhỠLòng Thương Xót Thiên Chúa. Tổ tông
loà i ngÆ°á»i đã phạm tá»™i bất tuân phục Thiên Chúa, chạy theo sá»± lÆ°á»ng gạt
của Satan nên đã phải chịu kiếp trầm luân. NhÆ°ng Thiên Chúa không bá»
rÆ¡i con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i vẫn tiếp tục hiện diện, đồng hà nh để cứu vá»›t con
ngÆ°á»i khá»i án phạt và đưa con ngÆ°á»i tá»›i sá»± sống viên mãn.
Xuyên
suốt lịch sá» cứu Ä‘á»™, tÃnh từ bi của NgÆ°á»i được thể hiện cụ thể nÆ¡i
nhiá»u hà nh Ä‘á»™ng của NgÆ°á»i trong đó lòng nhân từ trổi vượt trên những
hình phạt và hủy diệt. Các Thánh Vịnh trình bà y cách đặc biệt sự hùng vĩ
của hà nh Ä‘á»™ng đầy lòng thÆ°Æ¡ng xót của NgÆ°á»i: “NgÆ°á»i tha thứ cho tất cả
tá»™i lá»—i của bạn, NgÆ°á»i chữa là nh má»i bệnh táºt của bạn, NgÆ°á»i cứu chuá»™c
bạn khá»i hố sâu, NgÆ°á»i trao vÆ°Æ¡ng miện cho bạn vá»›i tình yêu kiên định vÃ
lòng thÆ°Æ¡ng xót†(Tv 103,3-4). Má»™t Thánh Vịnh khác, tháºm chà còn minh
nhiên hơn nữa, khi minh chứng cho những dấu chỉ cụ thể của lòng thương
xót của NgÆ°á»i: “NgÆ°á»i xá» công minh cho ngÆ°á»i bị áp bức, ban lÆ°Æ¡ng thá»±c
cho kẻ đói ăn. Chúa giải phóng những ai tù tội, Chúa mở mắt cho kẻ mù
loà . Chúa cho kẻ bị dìm xuống đứng thẳng lên, Chúa yêu chuộng những
ngÆ°á»i công chÃnh. Chúa phù trợ những khách ngoại kiá»u, NgÆ°á»i nâng đỡ cô
nhi quả phụ, nhÆ°ng phá vỡ mÆ°u đồ bá»n ác nhân†(Tv 146,7-9). Còn đây lÃ
má»™t số diá»…n đạt khác của Vịnh Gia: “NgÆ°á»i chữa trị bao cõi lòng tan vỡ,
những vết thÆ°Æ¡ng, băng bó cho là nh… Kẻ thấp hèn, Chúa nâng đỡ dáºy, bá»n
gian ác, NgÆ°á»i hạ xuống đất Ä‘en†(Tv 147,3,6) (x. Misericordiae vultus,
số 6).
Tóm
lại, lòng thương xót của Thiên Chúa không phải là một ý tưởng trừu
tượng, nhÆ°ng là má»™t thá»±c tại cụ thể qua đó NgÆ°á»i mạc khải tình yêu của
NgÆ°á»i nhÆ° của má»™t ngÆ°á»i cha hay má»™t ngÆ°á»i mẹ, rung Ä‘á»™ng đến táºn những
sâu thẳm của tình yêu dà nh cho con cái mình. Không cÆ°á»ng Ä‘iệu chút nà o
khi nói rằng đây là má»™t tình yêu “ná»™i tạiâ€. Nó tuôn ra ra từ những sâu
thẳm cách tự nhiên, đầy dịu dà ng và từ bi, thứ tha và thương xót (x.
Misericordiae vultus, số 6).
- Äức Giêsu, hiện thân của vị Thiên Chúa xót thÆ°Æ¡ng
Vá»›i
sá»± xuất hiện của Äức Giêsu, lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa có má»™t dung
mạo cụ thể và rõ rà ng, được thể hiện má»™t cách viên mãn nÆ¡i Äức Kitô. Bởi
thế, bắt đầu Tông Chiếu Misericordiae vultus, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô
có những lá»i rất ý nghÄ©a: “Chúa Giêsu Kitô là khuôn mặt của lòng thÆ°Æ¡ng
xót Chúa Cha. Những lá»i nà y có thể tổng hợp sâu sắc mầu nhiệm của đức
tin Kitô. Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót đã trở nên sống Ä‘á»™ng và hữu hình nÆ¡i Ãức Giêsu
thà nh Nazareth, và đạt đến đỉnh cao nÆ¡i NgÆ°á»i. Chúa Cha, “già u lòng
thương xót†(Eph 2,4) (Misericordiae vultus, số 1).
Quả
tháºt, ngay trong mầu nhiệm Nháºp Thể Con Chúa, Thiên Chúa đã mạc khải
lòng thÆ°Æ¡ng xót NgÆ°á»i. NhÆ° cảm nghiệm của thánh Gioan: “Thiên Chúa
yêu thế gian đến ná»—i đã ban Con Má»™t, để ai tin và o Con của NgÆ°á»i thì
khá»i phải chết, nhÆ°ng được sống muôn Ä‘á»i. Quả váºy, Thiên Chúa sai Con
của NgÆ°á»i đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhÆ°ng là để thế
gian, nhá» Con của NgÆ°á»i, mà được cứu Ä‘á»™ (Ga 4,16-17). Khi giáng
sinh, Äức Giêsu được gá»i là Emmanuel, nghÄ©a là Thiên Chúa ở cùng chúng
ta (Mt 1,23). Vị Thiên Chúa ở cùng chúng ta là vị Thiên Chúa gần gÅ©i, lÃ
nơi chúng ta nương ẩn, là sức mạnh, là tình yêu và là ơn cứu độ của
chúng ta.
Trong
suốt sứ vụ công khai, Äức Giêsu xuất hiện nhÆ° má»™t má»™t sứ giả của Lòng
ThÆ°Æ¡ng Xót Thiên Chúa Cha để xoa dị ná»—i Ä‘au và cứu vá»›t con ngÆ°á»i. Khi
nhìn thấy đám đông dân chúng đã quá mệt má»i và kiệt sức không ngÆ°á»i chăn
dắt, NgÆ°á»i chạnh lòng thÆ°Æ¡ng xót há» cách sâu xa (x. Mt 9,36). Khi thấy
những những Ä‘au yếu bệnh hoạn táºt nguyá»n, bị quá»· ám, NgÆ°á»i thÆ°Æ¡ng xót há»
và chữa là nh cho há» (x. Mt 14,14 tt; Mc 5,19). Nhiá»u lần Äức Giêsu đã
chủ Ä‘á»™ng đến gặp gỡ những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i và giúp há» hoán cải nhÆ° trÆ°á»ng
hợp của Matthêu của Giakêu hay của Mađalêna v.v…
Ngoà i
ra, qua các dụ ngôn, Chúa Giêsu mạc khải bản tÃnh Thiên Chúa nhÆ° má»™t
ngÆ°á»i Cha không bao giá» bá» cuá»™c cho đến khi NgÆ°á»i đã tha thứ cho kẻ sai
phạm và vượt qua sự khước từ với lòng trắc ẩn và thương xót. Chúng ta
biết rõ vỠnhững dụ ngôn nà y, đặc biệt là 3 dụ ngôn: con chiên lạc, đồng
tiá»n bị mất, và ngÆ°á»i cha có hai ngÆ°á»i con trai (Lc 15,1-32). Trong
những dụ ngôn nà y, Thiên Chúa luôn được mô tả là trà n đầy niá»m vui, đặc
biệt là khi NgÆ°á»i tha thứ. NÆ¡i những dụ ngôn ấy, chúng ta tìm thấy cốt
lõi của Tin Mừng và đức tin của chúng ta, vì lòng thương xót được trình
bà y nhÆ° là má»™t lá»±c vượt qua tất cả má»i thứ, là m đầy trái tim vá»›i tình
yêu và mang lại ủi an qua sự tha thứ†(x. Misericordiae vultus, số 9).
NhÆ°
thế, chúng ta có thể nói rằng: “Các dấu chỉ NgÆ°á»i thá»±c hiện, đặc biệt
trÆ°á»›c những kẻ tá»™i lá»—i, ngÆ°á»i nghèo, ngÆ°á»i bị gạt ra ngoà i lá», ngÆ°á»i
bệnh, và những ngÆ°á»i Ä‘au khổ, tất cả Ä‘á»u nhằm giảng dạy vá» lòng thÆ°Æ¡ng
xót. Má»i thứ nÆ¡i NgÆ°á»i nói lên lòng thÆ°Æ¡ng xót. Không có gì nÆ¡i NgÆ°á»i
thiếu vắng lòng từ bi†(Misericordiae vultus, số 8).
Tuy
nhiên, tất cả những nghĩa cỠthương xót ấy chỉ có thể đạt tới sự tột
đỉnh và viên mãn nÆ¡i biến cố Chết và Phục Sinh của Äức Kitô. Tại đây,
Con Thiên Chúa đã tá»± hạ mình cho đến cùng, trở thà nh ngÆ°á»i Tôi Tá»› Ä‘au
khổ, chịu chết trên tháºp giá, đổ máu Ä‘Ã o để cứu Ä‘á»™ loà i ngÆ°á»i. NÆ¡i tháºp
giá, NgÆ°á»i mặc khải lòng thÆ°Æ¡ng xót Thiên Chúa má»™t cách tuyệt vá»i nhất:
Thiên Chúa cùng chịu đau khổ với chúng ta; Thiên Chúa chịu chết thay cho
chúng ta để chúng ta được sống dồi dà o. Và sá»± phục sinh của Äức Kitô lÃ
chiến thắng của lòng thương xót Thiên Chúa trên tội lỗi và oán thù. Chỉ
có lòng thÆ°Æ¡ng xót Thiên Chúa má»›i cứu Ä‘á»™ con ngÆ°á»i.
- Giáo Hội, chứng nhân của Lòng Thương Xót
Qua
Äức Kitô, chúng ta được biết bản tÃnh của Thiên Chúa là thÆ°Æ¡ng xót.
ÄÆ°á»ng lối cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa cÅ©ng là thÆ°Æ¡ng xót. Từ ná»n tảng lòng
thÆ°Æ¡ng xót Äức Giêsu đã thiết láºp Giáo Há»™i trên trần gian nhÆ° là chứng
nhân của lòng thương xót: “Anh em hãy có lòng thương xót như Cha anh em
là Äấng già u lòng thÆ°Æ¡ng xót†(Lc 6,36).
Giáo
Há»™i hãy có lòng thÆ°Æ¡ng xót, bởi lẽ chÃnh Giáo Há»™i là đối tượng của lòng
thương xót Thiên Chúa, Giáo Hội bao gồm những tội nhân được Chúa Kitô
thanh tẩy và cứu chuộc.
Giáo
Há»™i hãy có lòng thÆ°Æ¡ng xót, bởi lẽ đó là con Ä‘Æ°á»ng là m cho Giáo Há»™i nên
giống Chúa Kitô, Hiá»n Phu của mình, khi Giáo Há»™i có trong mình những
tâm tÆ°, suy nghÄ©, chá»n lá»±a và hà nh Ä‘á»™ng của Chúa Kitô.
Giáo Há»™i hãy có lòng thÆ°Æ¡ng xót, bởi lẽ đó là con Ä‘Æ°á»ng hiệu quả nhất để Giáo Há»™i Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i vá» vá»›i Thiên Chúa.
Theo
cái nhìn đó, Công Äồng Vatican II đã định nghÄ©a Giáo Há»™i nhÆ° là bà tÃch
và là dụng cụ Æ¡n cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa qua Äức Giêsu.[1]
Nếu Giáo Há»™i cÅ©ng là bà tÃch của tình yêu Thiên Chúa, thì Giáo Há»™i cÅ©ng
là bà tÃch của lòng Thiên Chúa thÆ°Æ¡ng xót. Khi Ä‘á» cáºp đến sứ vụ nà y,
Äức thánh Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã có những lá»i tháºt ý nghÄ©a: “Giáo
Há»™i sống má»™t cuá»™c sống Ä‘Ãch thá»±c khi Giáo Há»™i tuyên xÆ°ng và rao truyá»n
lòng thÆ°Æ¡ng xót – là các thuá»™c tÃnh kỳ diệu nhất của Tạo Hoá và của Ãấng
Cứu Chuá»™c – cÅ©ng nhÆ° khi Giáo Há»™i Ä‘em má»i ngÆ°á»i đến gần vá»›i suối nguồn
lòng thÆ°Æ¡ng xót của Ãấng Cứu Thế, mà Giáo Há»™i là ngÆ°á»i được ủy thác vÃ
phân phátâ€.[2]
Nếu
một Giáo Hội không có đức ái và lòng thương xót thì không là Giáo Hội
của Chúa Kitô nữa. Nếu Giáo Hội quá khắt khe và thiếu lòng thương xót
thì đó là lý do khiến nhiá»u ngÆ°á»i đã trách móc tại sao Giáo Há»™i không
sống lá»i mình rao giảng? Tại sao Giáo Há»™i lại không có lòng thÆ°Æ¡ng xót
như Thiên Chúa?
Do
đó, sứ điệp thương xót phải là trung tâm điểm, là linh hồn của sứ vụ
Giáo Há»™i. Sứ Ä‘iệp đó phải được thể hiện trong toà n bá»™ Ä‘á»i sống của Giáo
Há»™i, nhất là trong giáo huấn, sứ vụ và chÆ°Æ¡ng trình mục vụ. Äó là lý do
tại sao khi khai mạc Công Äồng Vatican II, Äức Giáo Hoà ng Gioan XXIII
nói rằng trước hết Giáo Hội phải dùng tới thuốc thương xót. Giáo Hội là m
chứng cho lòng thÆ°Æ¡ng xót qua ba phÆ°Æ¡ng thức, đó là công bố lòng thÆ°Æ¡ng xót, cung cấp cho má»i ngÆ°á»i lòng thÆ°Æ¡ng xót qua các bà tÃch và cuối cùng là để cho lòng thÆ°Æ¡ng xót hiện diện và thể hiện trong toà n bá»™ Ä‘á»i sống Giáo Há»™i.
Có
cùng cảm thức đó, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô quả quyết: “Ngà y nay, khi
Giáo Há»™i Ä‘ang gánh vác trá»ng nhiệm Tân Phúc Âm Hóa, chủ Ä‘á» của lòng
thương xót cần được tái đỠxuất hết lần nà y đến lần khác với lòng nhiệt
thà nh mới và các hoạt động mục vụ được canh tân. Tuyệt đối cần thiết cho
Giáo Há»™i và cho sá»± khả tÃn của thông Ä‘iệp Giáo Há»™i Ä‘Æ°a ra là Giáo Há»™i
phải sống và là m chứng cho lòng thương xót. Ngôn ngữ và những cỠchỉ của
Giáo Hội phải chuyển tải lòng thương xót, để chạm và o con tim của tất
cả má»i ngÆ°á»i và truyá»n cảm hứng cho há» má»™t lần nữa để tìm ra con Ä‘Æ°á»ng
dẫn đến Chúa Cha†(Misericordiae vultus, số 12).
Thay lá»i kết
HÆ¡n
lúc nà o hết, chúng ta Ä‘ang sống trong má»™t thá»i đại mà sá»± vô cảm Ä‘ang
lan trà n khắp thế giới. Có biết bao nhiêu những hoà n cảnh khốn khổ vì
nghèo đói, thất nghiệp và chiến tranh, những tình huống bấp bênh và đau
khổ vì bệnh táºt chết chóc xảy ra trên thế giá»›i. Lòng con ngÆ°á»i nhÆ° băng
giá vì sá»± oán ghét, huáºn thù và chia rẽ. Bởi lẽ, con ngÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘ang
thiếu vắng lòng thương xót và cần đến lòng thương xót. Chỉ có lòng
thÆ°Æ¡ng xót má»›i thá»±c sá»± là ngá»n lá»a thắp lên để sưởi ấm lòng ngÆ°á»i. Chỉ
có lòng thÆ°Æ¡ng xót má»›i có thể quy tụ con ngÆ°á»i lại vá»›i nhau bên bếp lá»a
hồng đó. Và chỉ có lòng thÆ°Æ¡ng xót má»›i có thể vá»±c con ngÆ°á»i đứng dáºy vá»
vá»›i Thiên Chúa sau những vấp ngã, thất vá»ng, đổ vỡ của cuá»™c Ä‘á»i nà y.
Trong
bối cảnh đó, Năm Thánh Lòng Thương Xót mở ra như là cơ hội để chúng ta
cảm nghiệm, sống và thá»±c thi lòng thÆ°Æ¡ng xót đối vá»›i má»i ngÆ°á»i. Lá»i má»i
gá»i của Äức Giáo Hoà ng Phanxicô trở nên cấp thiết đối vá»›i má»i thà nh phần
Giáo Hội hôm nay hơn bao giỠhết: “Hãy trở thà nh khà cụ của lòng thương
xót vì chÃnh chúng ta là những ngÆ°á»i đầu tiên nháºn được lòng thÆ°Æ¡ng xót
của Thiên Chúa. Hãy rá»™ng lượng vá»›i ngÆ°á»i khác vá»›i hiểu biết rằng Thiên
Chúa tuôn đổ sá»± tốt là nh của NgÆ°á»i trên chúng ta vá»›i lòng quảng đại bao
la†(Misericordiae vultus, số 14).
_______
[1] Cf. Vatican II, Ad gentes 2.
[2] Thánh Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II, Thông Ãiệp Dives in Misericordia (Già u Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót), 13.
Tà i liệu tham khảo:
- Äức Giáo Hoà ng Phanxicô, Tông Chiếu Misericordiae vultus, 11/4/2015
- Thánh Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II, Thông Ãiệp Dives in Misericordia, 30/9/1980.
- Công Ãồng Vatican II Hiến Chế TÃn Lý vá» Giáo Há»™i Lumen Gentium; Hiến Chế Mục Vụ vá» Giáo Há»™i trong thế giá»›i hiện đại Gaudium et Spes.
Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương
|