Sứ Ä‘iệp của Äức Thánh Cha Phanxicô nhân Ngà y Thế Giá»›i truyá»n thông xã há»™i lần thứ 48
24.01.2014
|
|
VATICAN - Sáng ngà y 23-1-2014, Äức TGM Claudio Maria Celli, Chủ tịch Há»™i đồng Tòa Thánh truyá»n thông xã há»™i, đã mở cuá»™c há»p báo tại Vatican để công bố Sứ Ä‘iệp của ÄTC Phanxicô, nhân Ngà y Thế giá»›i truyá»n thông xã há»™i lần thứ 48, sẽ được cá» hà nh và o Chúa Nháºt 1-6-2014, vá» Ä‘á» tà i â€Truyá»n thông phục vụ má»™t ná»n văn hóa gặp gỡ Ä‘Ãch thá»±câ€.
Trong sứ điệp,
ÄTC Ä‘á» cao tiá»m năng của các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông xã há»™i ngà y nay
là m cho con ngÆ°á»i ngà y cà ng trở nên gần gÅ©i nhau hÆ¡n. Tuy cảnh giác vá»
những khÃa cạnh tiêu cá»±c mà các mạng truyá»n thông và xã há»™i có thể gây
ra, nhÆ°ng ÄTC nhiệt liệt cổ võ các tÃn hữu dấn thân trong lãnh vá»±c
truyá»n thông, để là m chứng cho Chúa Kitô và ơn cứu Ä‘á»™ của Chúa. Trong
lãnh vá»±c truyá»n thông ngà y nay, các tÃn hữu Kitô cÅ©ng được má»i gá»i có
những tâm tình và hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° ngÆ°á»i Samaritano trong dụ ngôn Phúc Âm.
Sau đây là toà n văn Sứ Ä‘iệp của ÄTC:
Anh chị em thân mến,
Ngà y
nay chúng ta Ä‘ang sống trong má»™t thế giá»›i ngà y cà ng â€nhá» bé†hÆ¡n và vì
thế, trong đó dÆ°á»ng nhÆ° ngÆ°á»i ta dá»… gần gÅ©i vá»›i nhau hÆ¡n. Những phát
triển vá» giao thông và kỹ năng truyá»n thông Ä‘ang là m cho chúng ta xÃch
lại gần nhau, ngà y cà ng nối kết với nhau hơn, và sự hoà n cầu hóa là m cho
chúng ta lệ thuộc nhau. Nhưng giữa lòng nhân loại vẫn còn những chia
rẽ, nhiá»u khi rất nặng ná». Trên bình diện hoà n cầu chúng ta thấy sá»± cách
biệt â€gÆ°Æ¡ng mù†giữa sá»± sa hoa của những ngÆ°á»i già u nhất và sá»± lầm than
của những ngÆ°á»i nghèo nhất. Nhiá»u khi chỉ cần là m má»™t vòng qua những
con Ä‘Æ°á»ng trong má»™t thà nh phố là đủ để thấy những trái ngược giữa những
ngÆ°á»i sống bên vệ Ä‘Æ°á»ng và những ánh sáng chói lòa của các cá»a tiệm. Thế
giá»›i Ä‘ang Ä‘au khổ vì nhiá»u hình thức loại trừ, gạt ra ngoà i lá» và nghèo
khổ.. cũng như những cuộc xung đột trong đó có trộn lẫn các nguyên nhân
kinh tế, chÃnh trị, ý thức hệ, và đáng tiếc là nhiá»u khi có các nguyên
ngôn tôn giáo nữa.
Trong thế giá»›i nà y, các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n
thông có thể giúp chúng ta cảm thấy gần gũi nhau hơn; là m cho chúng ta
cảm thấy rõ rà ng hơn mình thuộc vỠmột gia đình nhân loại duy nhất, thúc
đẩy chúng ta liên đới và nghiêm túc dấn thân cho một cuộc sống xứng
đáng hÆ¡n. Việc truyá»n thông tốt đẹp giúp chúng ta gần nhau hÆ¡n và biết
nhau rõ hÆ¡n, liên kết vá»›i nhau hÆ¡n. Những bức tÆ°á»ng chia cách chúng ta
chỉ có thể bị vượt qua nếu chúng ta sẵn sà ng lắng nghe nhau và há»c há»i
lẫn nhau. Chúng ta cần giải quyết những dị biệt qua những hình thức đối
thoại, giúp chúng ta tăng trưởng trong sá»± cảm thông và tôn trá»ng nhau.
Ná»n văn hóa gặp gỡ đòi chúng ta phải sẵn sà ng không những cho Ä‘i, nhÆ°ng
còn tiếp nháºn từ tha nhân. Các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông có thể giúp
chúng ta trong lãnh vá»±c nà y, đặc biệt là ngà y nay, khi các mạng truyá»n
thông giữa con ngÆ°á»i có những tiến bá»™ chÆ°a từng thấy. Äặc biệt lÃ
Internet có thể cống hiến nhiá»u cÆ¡ há»™i gặp gỡ hÆ¡n và liên Ä‘á»›i giữa tất
cả má»i ngÆ°á»i, và đây là điá»u tốt là nh, là má»™t hồng ân của Thiên Chúa.
NhÆ°ng
cÅ©ng có những khÃa cạnh gây vấn Ä‘á»: váºn tốc thông tin mau lẹ vượt quá
khả năng suy tư và phán đoán của chúng ta, và không giúp thực hiện một
sá»± diá»…n tả chÃnh mình má»™t cách có suy xét và đúng đắn. Những ý kiến khác
nhau được bà y tá» có thể được cảm nháºn nhÆ° má»™t sá»± phong phú, nhÆ°ng cÅ©ng
có thể là m ta khép kÃn mình trong má»™t lãnh vá»±c thông tin chỉ đáp ứng
những mong đợi và ý tưởng của chúng ta, hoặc đáp ứng những lợi lá»™c chÃnh
trị và kinh tế nà o đó của chúng ta mà thôi. Môi trÆ°á»ng truyá»n thông có
thể giúp chúng ta tăng trưởng, hoặc trái lại, nó là m cho chúng ta hoang
mang mất định hÆ°Æ¡ng. Ước muốn nối kết qua kỹ thuáºt số (digitale) có thể
rốt cuá»™c là m cho chúng ta bị cô láºp vá»›i ngÆ°á»i thân cáºn, những ngÆ°á»i ở
gần chúng ta nhất. Không quên nói đến những ngÆ°á»i, vì những lý do khác
nhau, không và o các mạng xã hội, và hỠcó nguy cơ bị gạt ra ngoà i.
Những
giá»›i hạn ấy là những Ä‘iá»u có thá»±c, nhÆ°ng chúng không biện minh cho sá»±
phủ nháºn các mạng xã há»™i; đúng hÆ¡n, chúng nhắc nhở chúng ta rằng truyá»n
thông, xét cho cùng, là một sự chinh phục vỠmặt nhân sự hơn là kỹ năng.
Váºy, đâu là điá»u giúp chúng ta, trong lãnh vá»±c kỹ thuáºt số, được tăng
trưởng vá» tình ngÆ°á»i và cảm thông lẫn nhau? Và dụ, chúng ta phải phục
hồi ý nghÄ©a sá»± cháºm rãi và bình tÄ©nh. Äiá»u nà y đòi thá»i gian và khả năng
giữ im lặng để lắng nghe. Chúng ta cũng cần phải kiên nhẫn nếu chúng ta
muốn hiểu ngÆ°á»i khác biệt vá»›i chúng ta: con ngÆ°á»i bá»™c lá»™ hoà n toà n
không phải khi hỠchỉ được dung thứ, nhưng khi hỠbiết mình được thực sự
được đón nháºn. Nếu chúng ta thá»±c sá»± muốn lắng nghe ngÆ°á»i khác, thì
chúng ta sẽ há»c cách nhìn thế giá»›i vá»›i đôi mắt khác và quà chuá»™ng kinh
nghiệm của con ngÆ°á»i nhÆ° nó được biểu lá»™ trong các ná»n văn hóa và truyá»n
thống khác nhau. Nhưng chúng ta cũng biết quà chuộng hơn những giá trị
lá»›n, lấy hứng từ Kitô giáo, và dụ nhân sinh quan coi con ngÆ°á»i nhÆ° nhân
vị, hôn nhân và gia đình, sự phân biệt giữa lãnh vực tôn giáo và lãnh
vá»±c chÃnh trị, các nguyên tắc liên Ä‘á»›i và phụ Ä‘á»›i (sussidiarietà ), vÃ
nhiá»u Ä‘iá»u khác.
NhÆ° váºy là m thế nà o để truyá»n thông có thể phục
vụ má»™t ná»n văn hóa gặp gỡ Ä‘Ãch thá»±c? Và đối vá»›i chúng ta là môn đệ của
Chúa, gặp gỡ má»™t ngÆ°á»i theo tinh thần Tin Mừng có nghÄ©a là gì? Là m thế
nà o để chúng ta có thể thá»±c sá»± là những ngÆ°á»i láng giá»ng của nhau mặc dù
chúng ta có những giá»›i hạn và tá»™i lá»—i? Những câu há»i nà y có thể tóm gá»n
trong câu há»i mà má»™t hôm, má»™t thầy thông luáºt, tức là má»™t ngÆ°á»i truyá»n
thông, há»i Chúa Giêsu: â€Ai là ngÆ°á»i thân cáºn của tôi?†(Lc 10,29). Câu
há»i nà y giúp chúng ta hiểu truyá»n thông theo nghÄ©a sá»± gần gÅ©i, thân cáºn.
Chúng ta có thể dịch câu há»i đó nhÆ° thế nà y: là m thế nà o biểu lá»™ â€sá»±
thân cáºn†khi dùng các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông xã há»™i và trong môi
trÆ°á»ng má»›i do các kỹ thuáºt số tạo nên? Tôi thấy có má»™t câu trả lá»i trong
dụ ngôn ngÆ°á»i Samaritano nhân là nh, và đó cÅ©ng là má»™t dụ ngôn vá» ngÆ°á»i
truyá»n thông. Thá»±c váºy, ai truyá»n thông thì trở nên ngÆ°á»i thân cáºn. VÃ
ngÆ°á»i Samaritano nhân là nh không những trở thà nh ngÆ°á»i thân cáºn, nhÆ°ng
còn vác ngÆ°á»i mà ông thấy nằm giở sống giở chết bên vệ Ä‘Æ°á»ng. Chúa Giêsu
đã đảo lá»™n viá»…n tượng: vấn đỠở đây không phải là nhìn nháºn ngÆ°á»i khác
nhÆ° má»™t ngÆ°á»i đồng loại của tôi, nhÆ°ng là khả của tôi trở nên giống
ngÆ°á»i khác. Vì thế, truyá»n thông có nghÄ©a là ý thức là con ngÆ°á»i, là con
cái Thiên Chúa. Tôi thÃch định nghÄ©a khả năng truyá»n thông nhÆ° â€sá»± thân
cáºnâ€.
Khi truyá»n thông có mục Ä‘Ãch chủ yếu là khuyến dụ ngÆ°á»i ta
tiêu thụ hoặc lèo lái con ngÆ°á»i, thì chúng ta đứng trÆ°á»›c má»™t sá»± gây hấn
mạnh mẽ, nhÆ° sá»± tấn công ngÆ°á»i bị cÆ°á»›p đánh và bá» mặc bên Ä‘Æ°á»ng, nhÆ°
chúng ta Ä‘á»c thấy trong dụ ngôn. Thầy Lêvi và vị TÆ° tế không coi ngÆ°á»i
bị thÆ°Æ¡ng ấy là tha nhân của mình, nhÆ°ng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i xa lạ, tốt hÆ¡n
nên tránh xa. Thá»i ấy, há» chịu ảnh hưởng của những qui luáºt vá» sá»± thanh
tịnh tế tá»±. Ngà y nay chúng ta cÅ©ng gặp nguy cÆ¡ má»™t số phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n
thông ảnh hưởng trên chúng ta đến độ là m cho chúng ta cố tình không
biệt ngÆ°á»i thân cáºn thá»±c sá»± của chúng ta.
Không phải chỉ cần đi
dá»c những con Ä‘Æ°á»ng kỹ thuáºt số, nghÄ©a là không phải chỉ nối và o mạng lÃ
đủ: còn cần là m sao để sá»± nối nạng ấy có kèm theo má»™t cuá»™c gặp gỡ Ä‘Ãch
thá»±c. Chúng ta không thể sống má»™t mình, khép kÃn, co cụm và o mình. Chúng
ta cần yêu và được yêu. Chúng ta cần sự dịu dà ng, sự tốt là nh và sự
tháºt trong truyá»n thông. Cả thế giá»›i của các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông
cÅ©ng không thể trở nên xa lạ vá»›i sá»± chăm sóc nhân loại và nó được má»i
gá»i biểu lá»™ sá»± dịu dà ng. Mạng kỹ thuáºt số có thể là nÆ¡i đầy tình ngÆ°á»i,
không phải là má»™t hệ thống các Ä‘Æ°á»ng giây Ä‘iện, nhÆ°ng là hệ thống con
ngÆ°á»i. Sá»± trung láºp của các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông chỉ có vẻ bá» ngoà i
thôi: chỉ ai truyá»n thông vá»›i tất cả con ngÆ°á»i của mình thì má»›i có thể
thà nh má»™t Ä‘iểm tham chiếu. Sá»± can dá»± bằng chÃnh con ngừơi của mình trong
việc truyá»n thông chÃnh là cá»™i rá»… là m cho ngÆ°á»i truyá»n thông đáng tÃn
nhiệm. ChÃnh vì thế, chứng tá Kitô có thể đạt tá»›i các vùng ngoại biên
của cuộc sống nhỠcác mạng.
Tôi thÆ°á»ng láºp lại Ä‘iá»u nà y: chắc hắn
là tôi thà muốn má»™t Giáo Há»™i Ä‘i ra Ä‘Æ°á»ng mà gặp tai nạn, hÆ¡n là má»™t
Giáo Há»™i bị thứ bệnh tá»± tham chiếu chÃnh mình. Và những con Ä‘Æ°á»ng ở đây
chÃnh là những nẻo Ä‘Æ°á»ng của thế giá»›i nÆ¡i ngÆ°á»i dân sống, nÆ¡i chúng ta
thá»±c sá»± có thể tìm tá»›i há», qua hà nh Ä‘á»™ng và qua lòng quà mến. Trong số
những con Ä‘Æ°á»ng ấy, cÅ©ng có cả những con Ä‘Æ°á»ng kỹ thuáºt số, những con
Ä‘Æ°á»ng đầy cháºt ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng: những ngÆ°á»i nam nữ Ä‘ang tìm Æ¡n cứu Ä‘á»™
hoặc má»™t niá»m hy vá»ng. Sứ Ä‘iệp Kitô cÅ©ng có thể nhá» mạng mà đi tá»›i â€táºn
bá» cõi cái đất†(Cv 1,8). Mở rá»™ng những cánh cá»a nhà thá» cÅ©ng có nghÄ©a
là mở những cá»a ấy trong môi trÆ°á»ng kỹ thuáºt số, hoặc để cho dân chúng
đi và o, dù hỠở trong hoà n cảnh sống thế nà o đi nữa, hoặc để cho Tin
Mừng có thể vượt qua những ngưỡng cá»a Ä‘á»n thá» và ra Ä‘i gặp gỡ má»i ngÆ°á»i.
Chúng ta được má»i gá»i là m chứng vá» má»™t Giáo Há»™i là nhà của tất cả má»i
ngÆ°á»i. Chúng ta có khả năng thông truyá»n khuôn mặt của má»™t Giáo Há»™i nhÆ°
thế hay không? Truyá»n thông góp phần mang lại má»™t hình thái cho Æ¡n gá»i
thừa sai của toà n thể Giáo Hội và những mạng xã hội ngà y nay là một
trong những nÆ¡i để sống Æ¡n gá»i tái khám phá vẻ đẹp của đức tin, vẻ đẹp
của cuá»™c gặp gỡ vá»›i Chúa Kitô. Cả trong bối cảnh truyá»n thông, cÅ©ng cần
có một Giáo Hội biết mang lại hơi ấm, và là m cho con tim được nồng cháy. Chúng
ta không là m chứng tá Kitô bằng cách phổ biến ồ ạt các sứ điệp tôn
giáo, nhÆ°ng bằng ý chà hiến thân cho tha nhân, â€qua thái Ä‘á»™ sẵn sà ng
kiên nhẫn dấn thân và tôn trá»ng và o trong những vấn nạn và nghi ngá» của
con ngÆ°á»i, trong hà nh trình của há» tìm kiếm chân lý và ý nghÄ©a cuá»™c sống
con ngÆ°á»i†(Biển Äức 16, Sứ Ä‘iệp nhân Ngà y Thế giá»›i truyá»n thông xã há»™i
lần thứ 47, 2013). Chúng ta hãy nghĩ đến giai thoại hai môn đệ trên
Ä‘Æ°á»ng là ng Emmaus. Cần biết tham gia và o cuá»™c đối thoại vá»›i những ngÆ°á»i
nam nữ ngà y nay, để hiểu những mong đợi, nghi ngá», hy vá»ng của há» vÃ
trao tặng hỠTin Mừng, nghĩa là Chúa Giêsu Kitô. Thiên Chúa đã là m
ngÆ°á»i, chịu chết và sống lại để giải thoát chúng ta khá»i tá»™i lá»—i và sá»±
chết. Thách đố nà y đòi phải có chiá»u sâu, chú ý đến cuá»™c sống, có sá»±
nhạy cảm tinh thần. Äối thoại có nghÄ©a là xác tÃn rằng tha nhân có má»™t
Ä‘iá»u gì tốt là nh để nói, dà nh khoảng trống cho quan Ä‘iểm của há», cho
những Ä‘á» nghị của há». Äối thoại không có nghÄ©a là từ bá» những ý tưởng vÃ
truyá»n thống của mình, nhÆ°ng từ bá» thái Ä‘á»™ cho rằng ý tưởng và truyá»n
thống của mình là có một không hai và là tuyệt đối.
Ước gì hình
ảnh ngÆ°á»i Samaritano nhân là nh, băng bó các vết thÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i bị
đánh, đổ dầu và rượu trên vết thương, là m hướng đạo cho chúng ta. Ước gì
sá»± truyá»n thông của chúng ta là dầu thÆ¡m thoa dịu Ä‘au khổ và là rượu
ngon mang lại hoan lạc. Sá»± rạng ngá»i của chúng ta khống đến từ sá»± trang
điểm hoặc xếp dà n cảnh đặc biệt, nhưng từ sự kiện chúng ta, với lòng yêu
thÆ°Æ¡ng và dịu dà ng, trở nên ngÆ°á»i thân cáºn của ngÆ°á»i mà chúng ta thấy
bị thÆ°Æ¡ng trên Ä‘Æ°á»ng. Anh chị em đừng sợ trở thà nh những công dân trong
môi trÆ°á»ng kỹ thuáºt số. Sá»± quan tâm và hiện diện của Giáo Há»™i trong thế
giá»›i truyá»n thông thá»±c là điá»u quan trá»ng, để đối thoại vá»›i con ngÆ°á»i
ngà y nay và dẫn hỠđến gặp Chúa Kitô: một Giáo Hội đồng hà nh biết cùng
Ä‘i vá»›i má»i ngÆ°á»i. Trong bối cảnh nà y, cuá»™c cách mạng các phÆ°Æ¡ng tiện
truyá»n thông xã há»™i và thông tin là má»™t thách đố lá»›n lao và đầy thú vị,
đòi phải có những nghị lá»±c má»›i mẻ và óc sáng tạo má»›i để thông truyá»n cho
tha nhân vẻ đẹp của Thiên Chúa.
Vatican ngà y 24 tháng 1 năm 2014, lễ thánh Phanxicô đệ Salê
+ Phanxicô
G. Trần Äức Anh OP chuyển ngữ
(Nguồn: R. Vatican) |