Nhằm cổ võ tinh thần sống Đạo, hiệp nhất của các tín hữu Công giáo trong toàn khu vực miền Bắc, cũng như khơi dậy những nét đẹp văn hoá trong cung cách sống Đạo của người Việt Nam đã tồn tại suốt nhiều thập kỷ qua, các vị chủ chăn của 10 giáo phận thuộc giáo tỉnh Hà Nội - qua sự đề xướng của Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh - Giám mục giáo phận Thanh Hoá đã cùng xây dựng nên một cuộc gặp gỡ mới trong tình thân ái. Đó là cuộc thi Ngắm Đứng toàn giáo tỉnh Hà Nội, sẽ được tổ chức một năm một lần luân phiên tại các giáo phận trong toàn miền Bắc. Hôm nay, ngày 22/03/2013, cuộc thi được diễn ra lần thứ nhất tại Toà Giám Mục Thanh Hoá, với sự góp mặt đông đủ của mọi thành phần dân Chúa thuộc giáo tỉnh Hà Nội.

Ngắm Đứng (một tên gọi khác của việc ngắm 15 sự thương khó Chúa Giêsu) là một hình thức đặc biệt trong đời sống Phụng tự của giáo hội Công giáo Việt Nam đã tồn tại lâu đời. Đó là cách các tín hữu tưởng nhớ về cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu, qua sự phối hợp với những âm hưởng dân gian và các nghi thức theo phong tục, tập quán Việt Nam. Trong những năm trở lại đây, trước sự đổi mới của thời thế, nét đẹp này đã dần có nguy cơ bị mai một. Đứng trước hiện thực đó, cùng sự nhận thức rõ được tầm quan trọng và nét đặc sắc trong loại hình Phụng tự mang bản sắc riêng, tại Việt Nam đã có nhiều tổ chức tôn giáo, cá nhân thực hiện những đề tài nghiên cứu mang tính bảo tồn và khôi phục.

Có thể coi Cuá»™c thi chung kết ngắm đứng toàn giáo tỉnh Hà Ná»™i được khởi xÆ°á»›ng và tổ chức đã làm nên má»™t dấu mốc quan trọng cho việc há»™i nhập văn hoá, sống Đức tin giữa lòng dân tá»™c má»™t cách hữu hiệu và thiết thá»±c nhất. Đó không chỉ là sá»± quy tụ, hiệp nhất các tín hữu trong các nghi thức cá»­ hành phụng vụ chung, mà còn là má»™t phÆ°Æ¡ng cách nhắc nhá»› về những giá trị tinh thần to lá»›n đã được xây dá»±ng qua nhiều thập ká»· sống và làm chứng cho Đức tin. 

Với chủ đề "Giao lưu, góp ý về các hình thức đạo đức bình dân và duy trì hội thi Ngắm Đứng miền Bắc", cuộc thi được diễn ra với sự hiện diện cao quý của Đức cha Phêrô Trần Đình Tứ - nguyên Giám mục giáo phận Phú Cường - chủ tịch Uỷ ban Phụng tự trực thuộc HĐGM Việt Nam, Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên - Giám mục giáo phận Hải Phòng, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ - Giám mục giáo phận Thái Bình, Đức cha Lorenso Chu Văn Minh - Giám mục phụ tá giáo phận Hà Nội - Giám đốc đại chủng viện Thánh Giuse, Đức cha Tôma Vũ Đình Hiệu - Giám mục phó giáo phận Bùi Chu, Đức cha chủ nhà Giuse Nguyễn Chí Linh - Giám mục Giáo phận Thanh Hoá. Cùng với đó là sự hiện diện của cha Gioan Nguyễn Văn Minh - một người con giáo phận Thanh Hoá hiện đang mục vụ tại TGP Sài Gòn, các cha thuộc linh mục đoàn giáo phận Thanh Hoá và trong 9 giáo phận còn lại thuộc giáo tỉnh Hà Nội, quý thầy, quý sours, các chú ứng sinh, đông đảo anh chị em đến từ các giáo phận và 19 thí sinh tham dự cuộc thi ngắm giáo tỉnh lần thứ nhất.

Đức cha Giuse phát biểu chào mừng và công bố lý do hội thi này

Phần thứ nhất của chương trình là phần đón tiếp, giao lưu và thảo luận về nguồn gốc, hình thức, bảo tồn và phát triển ngắm đứng tại giáo tỉnh Hà Nội hiện nay.

Đại diện cho giáo phận chủ nhà, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh đã nói lên cảm nhận và có lời chào đón thân ái đến quý Đức cha, quý cha và quý vị tham dự. Ngài nhấn mạnh đến tầm quan trọng của nghi thức ngắm đứng trong đời sống đạo tại Việt Nam, với những giá trị to lớn về tinh thần và giá trị văn hoá. Trong niềm vui của giáo phận Thanh Hoá đang kỷ niệm 80 năm thành lập trong sự "Tri ân quá khứ - chấn hưng hiện tại - dấn thân tương lai", tri ân quá khứ không chỉ dừng lại ở việc biết ơn một cách lý thuyết, mà đó là sự tiếp nhận những di sản văn hoá tinh thần mà các bậc tiền nhân để lại. Đó là động lực để giáo phận Thanh Hoá tổ chức cuộc giao lưu về ngắm đứng ngày hôm nay. Trước biến cố của thời đại, những biến động không nhỏ của việc di dân, chuyển đổi cơ cấu sống, những di sản văn hoá đang có nguy cơ bị mai một. Từ cuộc giao lưu ngay hôm nay, Đức cha Giuse bày tỏ mong ước tại giáo tỉnh Hà Nội sẽ thiết lập thêm được một hoạt động thường niên, quy tụ được nhiều những cá nhân xuất sắc trong cộng đoàn Ki-tô hữu Việt Nam có lòng yêu mến một nét đẹp sống Đạo truyền thống, từ đó cấu tạo nên nhóm nghiên cứu chuyên biệt về bộ môn này.

NhÆ° má»™t lời gợi mở lại về lịch sá»­ ra đời, hình thức tổ chức và những ảnh hưởng tích cá»±c của ngắm đứng vá»›i đời sống Đức tin của Giáo há»™i Công giáo Việt Nam, Đức cha Giuse VÅ© Văn Thiên - Giám mục giáo phận Hải Phòng đã trình bày sắc bén những nghiên cứu của ngài về má»™t phÆ°Æ¡ng thức Phụng tá»± Ä‘á»™c đáo. Theo dấu tích của thời gian, Đức cha đã có những gợi mở về sá»± ra đời của ngắm đứng dÆ°á»›i thời cha Đắc Lá»™ truyền giáo tại Đàng ngoài, cùng vá»›i đó là sá»± Ä‘a dạng trong cung cách ngắm giữa các vùng miền khác nhau. Đức cha cÅ©ng nêu lên những ảnh hưởng sâu sắc của loại hình chuyên biệt này tại giáo há»™i Việt Nam về giá trị giáo lý khi nhắc nhá»› con người về cuá»™c khổ nạn của Chúa Giêsu, cÅ©ng nhÆ° những đóng góp tích cá»±c của loại hình ngắm đứng trong quá trình há»™i nhập văn hoá khi dùng chính những nét văn hoá dân tá»™c để ca ngợi Thiên Chúa. Ngắm đứng còn đóng má»™t vai trò quan trọng “giữ vững đức tin” ngay trong những năm tháng khó khăn nhất tại giáo há»™i miền Bắc, trong thời kỳ truyền đạo, sống đạo và giữ đạo, hay trong những năm tháng đối mặt vá»›i hiện thá»±c xã há»™i khắc nghiệt thì người giáo dân vẫn kiên cường giữ vững Đức tin dù bị bắt bá»›, tù đày. Tuy nhiên, má»™t hiện thá»±c khách quan Ä‘ang cho thấy rằng nguyện ngắm Mùa chay dường nhÆ° cÅ©ng Ä‘ang chịu chung số phận vá»›i những làn Ä‘iệu dân ca truyền thống, Ä‘ang có nguy cÆ¡ bị mai má»™t. 

Đức cha Phêrô Trần Đình Tứ chia sẻ chủ đề "Ngắm đứng: Một hình thức hội nhập văn hóa"

Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên: "Truyền thống nguyện ngắm mùa chay"

Đồng thuận thêm cho những suy tÆ° của Đức cha Hải Phòng, Đức cha Phêrô Trần Đình Tứ - Chủ tịch Uá»· ban Phụng tá»± trá»±c thuá»™c HĐGMVN đã Ä‘Æ°a ra những ý kiến cho sá»± bảo tồn và phát huy di sản văn hoá tinh thần tốt đẹp này. Ngài nhận định rằng: "chúng ta có thể coi việc ngâm nga kể lại cuá»™c khổ nạn của Chúa là má»™t hình thức há»™i nhập văn hoá trong đời sống Đạo của Việt Nam" và "tuy những việc đạo đức bình dân này là những việc đạo đức ngoài Phụng vụ nhÆ°ng lại liên kết chặt chẽ vá»›i Phụng vụ và nếu được thá»±c hiện đúng thời, đúng lúc, chúng sẽ giúp các cá»­ hành phụng vụ thêm sốt sắng và hữu hiệu hÆ¡n". Ngài chỉ rõ sá»± tiếp nhận mọi nghi thức của các nền văn hoá trên thế giá»›i, trong sá»± kiện toàn và cổ võ những giá trị Ä‘em đến sá»± hoà hợp giữa giáo há»™i Công giáo hoàn cầu và giáo há»™i Công giáo địa phÆ°Æ¡ng, dÆ°á»›i sá»± hÆ°á»›ng dẫn của Chúa Thánh Thần. 

Phần thứ hai của chÆ°Æ¡ng trình là giờ thi ngắm của 19 thí sinh thuá»™c các giáo phận trong giáo tỉnh Hà Ná»™i. Vá»›i sá»± chuẩn bị chu đáo và nghiêm túc, chÆ°Æ¡ng trình thi ngắm diá»…n ra hết sức trọn vẹn vá»›i sá»± góp mặt của Ä‘á»™i Bát âm, Ä‘oàn bồi tế, trống khẩu. Qua những cung Ä‘iệu ngân nga, trầm bổng có thể nhận thấy sá»± khác biệt rõ rệt trong cách ngắm của từng vùng miền, làm nổi bật lên những giá trị tinh thần hết sức quý báu đã được truyền tụng lại cho đến ngày nay. Những nét riêng biệt và cách thể hiện khác nhau cÅ©ng là khó khăn để chấm Ä‘iểm cho các thí sinh, chính vì vậy ban giám khảo đã có cuá»™c há»™i ý thảo luận lấy má»™t số nguyên tắc chung làm chuẩn cầm cân nảy má»±c.

Kết quả cuối cùng, ban giám khảo đã lựa chọn ra hai giải nhất dành cho Ông Gioan Baotixita Trần Văn Hải thuộc giáo phận Vinh và chị Maria Nguyễn Thị Thoa thuộc giáo phận Thanh Hoá, hai giải nhì được trao cho hai thí sinh đến từ giáo phận Bắc Ninh, hai giải Ba được trao cho thí sinh thuộc hai giáo phận Vinh và Thanh Hoá.

Chương trình kết thúc vào 16h chiều cùng ngày, để lại bao niềm vui, sự hân hoan của chính con chiên và các vị chủ chăn, những người luôn có lý tưởng bảo tồn các di sản văn hoá tốt đẹp của bậc tiền nhân để lại. Theo thống nhất, chương trình giao lưu lần thứ hai sẽ được luân phiên đến giáo phận Hải Phòng vào năm 2014. Hy vọng rằng trên miền đất hoa phượng đỏ, một lần nữa sự sống động của Đức tin công giáo Việt Nam và những nét văn hoá đậm đà bản sắc được bảo tồn sẽ toả sáng như khúc ca bất diệt ca ngợi tình Chúa. Và cũng hy vọng qua những lần hội ngộ giao lưu, ngắm đứng – hay những nét đẹp độc đáo khác trong đời sống đạo của giáo hội Việt Nam sẽ lan toả sức sống bền bỉ trong chính da thịt mình. Bắt nguồn từ đó, những giá trị văn hóa lâu đời của Đức tin Việt sẽ được bảo tồn, duy trì và phát triển một cách hữu hiệu và thiết thực nhất.

>> Xem thêm hình ảnh tại đây