Sự quan tâm, chăm lo cho công tác giáo lý là điều hết sức cần thiết và là một nhiệm vụ trọng tâm cần được thực hiện thường xuyên tại các giáo xứ. Thế nhưng, mấy năm gần đây, đã xuất hiện một số biểu hiện của các cuộc thi đua không thực chất mà mặt trái của nó, về lâu dài, có thể phát sinh những hệ luỵ đáng buồn.

Hôm rồi, đi dự lễ tổng kết phong trào giáo lý tại một giáo hạt, đến phần phát thưởng cho các cá nhân đạt giải cao, tôi được một nhân vật rỉ tai: “Gà đấy, gà… giáo lý”. Rồi vị này cặn kẽ giải thích về gốc gác cũng như công nghệ “nuôi gà”, đại để là một số học sinh có trình độ khá được các giáo xứ lựa chọn thành một đội tuyển với sự giúp đỡ, tài trợ của các Mạnh Thường Quân, được các thầy cô hướng dẫn, kèm cặp theo một chương trình đào tạo riêng.

Điều đáng nói là tất cả các quy trình này đều được thực hiện ngay ở đầu năm học, và dĩ nhiên, những “chú gà” được “quán triệt” duy nhất một nhiệm vụ là “học để thi”, “học vì màu cờ sắc áo”…

Không khó để nhận thấy đây là một quy trình ngược. Thay vì trình tự tổ chức từ lớp học cho đến việc chuyển tải nội dung chương trình đào tạo, thực hiện các kỳ sát hạch để chọn ra các học sinh ưu tuyển tham dự cuộc thi ở cấp cao hơn, một số giáo xứ lại chọn lấy phương châm gọn nhẹ và “an toàn” hơn, theo kiểu “đi tắt, đón đầu”.

Mặt bằng giáo lý nói chung đang hướng dần tới sự đồng đều về phong trào và chất lượng. Đó là một quy luật tất yếu, dù rằng trên thực tế vẫn đang tồn tại những bất cập, khó khăn nhất định. Sự cầu toàn nói trên không những đi ngược lại với lộ trình phát triển tự nhiên mà nguy hiểm hơn, là nó đang làm nảy sinh một tiền lệ xấu.

Mối lo ngại này là hoàn toàn toàn có cơ sở khi mà mục đích cốt tử của việc dạy và học giáo lý đã manh nha không ít sự thay đổi; đằng sau mỗi kỳ thi, mỗi giải thưởng đã không còn là niềm đam mê nguyên vẹn Lời Chúa, không còn sự háo hức, hăng say áp dụng giáo lý vào cuộc sống. Hệ quả của sự nhập nhằng ấy kéo theo những áp lực thành tích, tâm lý hơn thua, và tệ hơn, ý thức giữ đạo hời hợt… hằn sâu vào não trạng của một thế hệ.

Thực trạng nền giáo lý giáo phận trong mấy năm gần đây đang tồn tại một nghịch lý rất khó chấp nhận, đó là trong khi phong trào dạy và học ở một số giáo xứ, giáo hạt đang có chiều hướng đi xuống thì tại các kỳ thi kiểm định chất lượng, những đơn vị đó vẫn đạt được thành tích rất cao. Bản chất của vấn đề không phải là không được nắm bắt nhưng tính chất phức tạp và nhạy cảm của nó lại khiến nhiều người dè dặt khi đề cập đến.

Chúng ta trân trọng nỗ lực của các giáo xứ trong việc chuẩn bị chu đáo trước mỗi kỳ thi mà việc họ giành lấy những giải thưởng quan trọng tự nó đã là sự khẳng định tất yếu. Nhưng cũng cần nhận thấy điều này là, kết quả xếp hạng tại một kỳ thi không hẳn là thước đo duy nhất để định lượng sự mạnh yếu trong phong trào dạy và học giáo lý của một đơn vị giáo hạt, giáo xứ. Vì rằng, việc đánh giá chính xác, đúng mực trong công cuộc này còn nằm ở thái độ, tinh thần học tập giáo lý và mức độ áp dụng bao gồm cả tính hiệu quả được kiểm nghiệm từ thực tế.

Một tín hiệu đáng mừng là sự nghiệp giáo dục Đức tin cho thế hệ trẻ hôm nay đang nhận được nhiều sự quan tâm của đội ngũ doanh nhân., các tổ chức và cá nhân thiện chí. Sự hậu thuẫn của các Mạnh Thường Quân đối với công tác giảng dạy và học tập giáo lý là vô cùng cần thiết ở bối cảnh hiện tại, tuy nhiên, để sự đầu tư quý báu ấy mang lại hiệu quả lâu bền, thiết nghĩ cần những nhận thức và hành động đúng đắn.

Công luận trong nước thời gian qua đã rất nhiều lần lên tiếng về căn bệnh thành tích trong giáo dục. Điều nhức nhối hơn nữa là vấn nạn này đang dần trở nên phổ biến dưới những biến tướng khác nhau. Đi tìm một toa thuốc hiệu nghiệm cho căn bệnh vốn dĩ đã rất trầm kha này là bài toán vô cùng khó, đòi hỏi những sự đánh đổi, thậm chí là trả giá.

Nền giáo dục Kitô giáo với căn tính và chức năng đặc biệt của mình, hơn lúc nào hết, phải lãnh lấy sứ mạng tiên phong trong việc kiến tạo một môi trường sạch, ở đó, tính hiệu quả của hạt giống Đức tin luôn được coi là thước đo lớn nhất và mọi cuộc thi đua nếu có, cũng phải diễn ra một cách hết sức lành mạnh.

Có lẽ, đã đến lúc chúng ta cần một sự nhìn nhận nghiêm túc hơn về thực trạng giáo lý hiện nay, bản chất và mục đích tối thượng của sự nghiệp đặc biệt này. Cách nhìn nhận đó còn bao hàm cả sự can đảm định vị và vượt lên chính mình: “Thua một trận đánh để thắng một cuộc chiến”.

Chân Tâm