Tiếng nói của lÆ°Æ¡ng tâm chống lại "Quái váºt Formosa": Tổng hợp chuyến váºn Ä‘á»™ng đấu tranh pháp lý tại Äà i Loan cho nạn nhân của Cty Formosa Hà TÄ©nh
06.08.2017
Năm 2009, Tổ chức Bảo vệ Môi trÆ°á»ng Äức (Ethecol) đã “bêu dÆ°Æ¡ng†Công ty Formosa của Äà i Loan khi trao giải “Hà nh tinh Ä‘en†cho công ty nà y vì những “thà nh tÃch†tà n phá môi trÆ°á»ng tại nhiá»u nÆ¡i trên thế giá»›i. Có lẽ đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i Việt Nam, thông tin nà y nhÆ° má»™t thứ biếm há»a để giải trà cho đến khi Formosa thá»±c sá»± đã biến cả má»™t dãi bá» biển xinh đẹp, trù phú của miá»n Trung Việt Nam thà nh “bá» biển Ä‘en†trong thảm há»a năm 2016.
Thái Ä‘á»™ coi thÆ°á»ng pháp luáºt, môi sinh
và hòa bình, lợi Ãch cá»™ng đồng và quyá»n con ngÆ°á»i, cá»™ng vá»›i sá»± dung túng, tham
ô và vô trách nhiệm của giá»›i chức cầm quyá»n Việt Nam, tÃnh Ãch ká»·, lòng tham
lam vô Ä‘á»™, bất chấp cả luáºt pháp và đạo đức của Formosa lại cà ng khủng khiếp
hơn.
Äứng trÆ°á»›c thảm trạng nà y, đầu năm 2017,
Ban Há»— trợ nạn nhân ô nhiá»…m biển Giáo pháºn Vinh đã khởi xÆ°á»›ng Kiến nghị thÆ° vá»
việc giải quyết thảm há»a môi trÆ°á»ng do Công ty TNHH Gang thép HÆ°ng Nghiệp
Formosa Hà Tĩnh gây ra. Kiến nghị đã được sự ủng hộ đông đảo đồng bà o trong nước
cũng như hải ngoại, nạn nhân trực tiếp, gián tiếp và những ủng hộ viên với gần
200.000 chữ ký. Äầu tháng 8/2017, Äức Giám mục Giáo pháºn Vinh Phaolô Nguyá»…n
Thái Hợp và phái Ä‘oà n đã có chuyến công du Äà i Loan – quê hÆ°Æ¡ng của Formosa, để
chuyển Bản kiến nghị đến Bà Tổng thống và nghị viện của Äà i Loan đồng thá»i để
nói lên tiếng nói bênh vá»±c cho nạn nhân của Formosa tại Việt Nam và nói cho ngÆ°á»i
dân Äà i Loan biết ná»—i thống khổ mà các nạn nhân nà y Ä‘ang phải gánh chịu.
Ngà y 04/8, Phái đoà n, với sự hỗ trợ của
các tổ chức xã há»™i dân sá»± tại Äà i Loan, đã có cuá»™c há»p báo ngắn trÆ°á»›c Phủ tổng
thống Äà i Loan và trao Kiến nghị thÆ° cho đại diện Tổng thống. PhÃa chÃnh quyá»n
Äà i Loan hứa sẽ trả lá»i Kiến nghị thÆ° nà y. Sau đó, má»™t cuá»™c há»p báo chÃnh thức
được diá»…n ra tại Quốc há»™i Äà i Loan, rất đông các hãng thông tấn báo chà đã đến
tham dự. Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp đã công bố những bất công mà nạn nhân
đang phải gánh chịu và yêu cầu Formosa phải giải quyết, ngà i cũng đưa ra một số
Ä‘á» nghị bổ sung “ChÃnh sách HÆ°á»›ng Nam Má»›i†mà ChÃnh phủ Äà i Loan Ä‘ang thá»±c hiện.
Giám mục cÅ©ng đã trả lá»i nhiá»u câu há»i mà báo chà đưa ra liên quan đến thảm há»a
nhÆ° việc bồi thÆ°á»ng cho nạn nhân, khôi phục môi trÆ°á»ng biển và phÆ°Æ¡ng án ngăn
chặn, chữa trị bệnh táºt cho ngÆ°á»i dân trong vùng thảm há»a.
Bên lá» cuá»™c trao thỉnh nguyện thÆ° và há»p
báo, Phái Ä‘oà n cÅ©ng đã tiếp xúc vá»›i má»™t số tổ chức luáºt sÆ° bảo vệ môi trÆ°á»ng vÃ
nhân quyá»n, nhiá»u tổ chức xã há»™i dân sá»±, các chuyên gia trong ngà nh xá» lý chất
Ä‘á»™c để tham vấn vá» luáºt pháp cÅ©ng nhÆ° tiếp thu những kinh nghiệm quý báu trong
công cuá»™c đấu tranh bảo vệ môi sinh và nhân quyá»n.
Phái đoà n cũng đã đến thăm “là ng ung
thư†tại Vân Lâm, nÆ¡i mà Nhà máy lá»c dầu của Formosa đã gây thảm há»a cho chÃnh
đồng bà o nÆ¡i quê hÆ°Æ¡ng của há». Äiá»u ngạc nhiên là nhiá»u ngÆ°á»i dân và cả má»™t số
phóng viên báo chà cho rằng: Nạn nhân ở Việt Nam được chÃnh phủ Việt Nam bảo trợ
và dÆ°á»ng nhÆ° mối liên minh nà y đã “tống tiá»n†Formosa để lấy 500 triệu USD,
trong khi đó các nạn nhân tại Äà i Loan lại bị ChÃnh phủ Äà i Loan bá» rÆ¡i vì các
vụ phản đối, kiện cáo của hỠđến nay vẫn chÆ°a có kết quả nà o. Má»™t ngÆ°á»i dân nói
rằng: Khi nghe tin Formosa đã bồi thÆ°á»ng 500 triệu Mỹ kim cho các nạn nhân tại
Việt Nam, ông đã nghÄ© rằng, tÃnh mạng của ngÆ°á»i Äà i Loan không bằng con cá ở Việt
Nam!
Äiá»u nà y cho thấy Formosa đã có cả má»™t
chiến lược tuyên truyá»n để chuyển từ vai trò của kẻ thủ phạm thà nh nạn nhân
trong dÆ° luáºn của Äà i Loan. Vá»›i những giải thÃch và chứng cứ mà Phái Ä‘oà n Ä‘Æ°a
ra, ngÆ°á»i ta má»›i ngá»™ ra rằng, vấn Ä‘á» không phải là nhÆ° váºy. Äức Giám mục đã ứng
khẩu má»™t câu rất dà dá»m: “Nếu nạn nhân ở Äà i Loan bằng con cá thì nạn nhân ở Việt
Nam may lắm chỉ bằng cái Ä‘uôi cá!â€. Có nhiá»u tiếng cÆ°á»i vang lên nhÆ°ng đó là tiếng
cÆ°á»i chua chát, buồn thảm của những ngÆ°á»i cùng cảnh ngá»™.
CÅ©ng cần nhắc lại rằng, “lý lịch Ä‘en†vá»
việc hủy hoại môi trÆ°á»ng của Formosa đã nổi tiếng khắp thế giá»›i vá»›i vụ gây ô
nhiễm tại bang Texas và Louisiana ở Mỹ, vụ bị “bắt quả tang†khi định xả 3.000
tấn rác độc tại vùng cảng biển Sihanoukville của Campuchia.
Formosa Ä‘ang là má»™t cÆ¡n ác má»™ng của nhiá»u
ngÆ°á»i, tại quê hÆ°Æ¡ng của há», tại Việt nam và nhiá»u nÆ¡i khác trên thế giá»›i. Nó
thá»±c sá»± là con “quái váºt†khủng khiếp Ä‘iển hình cho lòng tham lam Ãch ká»·, vì đồng
tiá»n mà bất chấp luáºt pháp và đạo đức, môi sinh và nhân quyá»n. Cần có những tiếng
nói ngay thẳng của lÆ°Æ¡ng tâm, sá»± can đảm, chấp nháºn nguy hiểm khi đối đầu vá»›i bạo
quyá»n má»›i mong buá»™c táºp Ä‘oà n Formosa phải trả giá vá» các tá»™i lá»—i phá hủy môi
trÆ°á»ng, Ä‘e dá»a dân chủ, hòa bình, tÃnh mạng và quyá»n con ngÆ°á»i.
Sau đây là toà n văn của bức thư của Giám
mục Phaolô Nguyá»…n Thái Hợp gá»i bà Tổng thống Thái Anh Văn và Bà i phát biểu
trong cuá»™c há»p báo tại Nghị viện Äà i Loan:
KÃnh gá»i: - Tổng
thống Thái Anh Văn;
​- Chủ Tịch Quốc Há»™i Äà i Loan;
- Các Dân biểu
Su Zhi Feng, Wu Kun Yi, Chen Man Yi;
- Các cơ quan
chÃnh phủ có liên quan.
Chúng tôi là Giám Mục Phaolo Nguyễn Thái
Hợp và Linh Mục Äoà n Giáo Pháºn Vinh, đại diện cho gần 600,000 giáo dân trong
Giáo Pháºn; bao gồm các tỉnh Nghệ An, Hà TÄ©nh và Quảng Bình. Chúng tôi là nạn
nhân trực tiếp của thảm trạng gây ô nhiễm của công ty Formosa Hà Tĩnh và o ngà y
6 tháng 4 năm 2016.
Sau biến cố ô nhiễm khủng khiếp nà y,
Giáo Pháºn chúng tôi đã thà nh láºp Ban Há»— Trợ Nạn Nhân Ô Nhiá»…m Môi TrÆ°á»ng Biển
ngà y 13 tháng 9 năm 2016 vá»›i mục Ä‘Ãch há»— trợ trá»±c tiếp cho các nạn nhân Formosa
Hà Tĩnh đòi lại công bằng, công lý.
Chúng tôi được biết Tổng Thống rất quan
tâm đến sá»± há»™i nháºp và phát triển kinh tế của nÆ°á»›c Äà i Loan. ChÃnh sách Kinh Tế
HÆ°á»›ng Nam má»›i (KTHN) đã được soạn thảo và công bố. Sau khi Ä‘á»c qua và tham khảo
tà i liệu nà y, chúng tôi nháºn thấy Tổng Thống đã bá» qua 1 và i giá trị phổ quát
và quan trá»ng mà các quốc gia tiên tiến trên thế giá»›i vô cùng quan tâm đó là BẢO
VỆ NHÂN QUYỀN và BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG.
Theo Ä‘iá»u 3 của Tuyên ngôn Quốc Tế Nhân
quyá»n mà Liên Hiệp Quốc thông qua năm 1948: Ai cÅ©ng có quyá»n được sống, tá»± do
và an toà n thân thể. Formosa Hà TÄ©nh đã vi phạm nghiêm trá»ng những quyá»n lợi
nà y của ngÆ°á»i dân bốn tỉnh miá»n Trung Việt Nam nói riêng và của dân tá»™c Việt
Nam nói chung. Cụ thể là :
Chúng tôi không dám ăn cá hay tắm biển
vì không được biết chất độc giết chết hà ng loạt cá là gì, có ảnh hưởng đến sức
khá»e của con ngÆ°á»i hay không.
NgÆ°á»i lá»›n thất nghiệp, trẻ em thất há»c.
Chúng tôi không được kiểm tra sức khá»e
toà n diện để biết được rằng sức khá»e chúng tôi có bị ảnh hưởng gì sau thảm há»a
nà y không.
Việc phục hồi môi trÆ°á»ng biển còn chÆ°a
thực hiện.
Nạn nhân vẫn chÆ°a nháºn được bồi thÆ°á»ng
thÃch đáng.
Những việc mà công ty Formosa đã, đang
và sẽ tiếp tục là m không những vi phạm nghiêm trá»ng những quyá»n lợi trong Bản
Tuyên ngôn Nhân quyá»n, gây ô nhiá»…m môi trÆ°á»ng nghiêm trá»ng mà còn ảnh hưởng đến
tinh thần của ChÃnh Sách HÆ°á»›ng Nam Má»›i là hợp tác song phÆ°Æ¡ng, hai bên cùng có
lợi. TÃnh đến thá»i Ä‘iểm hiện tại, ngoà i việc Ä‘á»n bù số tiá»n 500 triệu đô cho
chÃnh phủ Việt Nam thì háºu quả nghiêm trá»ng của thảm há»a nà y vẫn chÆ°a được xá»
lý má»™t cách thá»a đáng là m cuá»™c sống của những nạn nhân nÆ¡i đây vô cùng thống khổ
và hỠluôn mang tâm trạng bất an khi phải tiếp tục sống chung với Formosa. Nếu
cứ để sá»± việc nà y trôi qua má»™t cách dá»… dà ng nhÆ° váºy thì sẽ còn nhiá»u doanh nghiệp
Äà i Loan khác noi theo tấm gÆ°Æ¡ng xấu của Formosa Hà TÄ©nh. Theo quý vị, mục tiêu
chung của ChÃnh Sách HÆ°á»›ng Nam Má»›i là khẳng định lại vị thế của Äà i Loan trên
trÆ°á»ng quốc tế và việc đánh giá thá»±c hiện hai công Æ°á»›c quốc tế vá» Quyá»n Công
Dân & ChÃnh Trị và Quyá»n Kinh Tế, Văn Hóa, Xã há»™i của Äà i Loan có bị ảnh hưởng
bởi những sai lầm tương tự hay không?
Hiện tại, Việt Nam dưới sự lãnh đạo độc
tà i của Äảng Cá»™ng Sản đã bị Uá»· ban Tá»± do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ USCIRF xếp và o
Cấp 1, tức là thuá»™c Các Quốc gia cần phải Quan tâm Äặc biệt – CPC. Theo má»™t khảo
sát do Tổ chức Minh bạch Thế giới thực hiện cuối tháng 3/2017, Việt Nam xếp thứ
2 Châu à vá» vấn nạn tham nhÅ©ng. Vá»›i má»™t đất nÆ°á»›c có sá»± quản lý và luáºt pháp lá»ng
lẻo nhÆ° Việt Nam hiện nay thì chắc chắn sẽ còn gặp nhiá»u bất cáºp và bất công
trong việc đầu tÆ°, quản lý môi trÆ°á»ng và thá»±c hiện luáºt pháp trong tÆ°Æ¡ng lai.
Chúng tôi biết rằng chÃnh phủ Việt Nam má»›i là ngÆ°á»i cần phải thay đổi đầu tiên.
Tuy nhiên trên tinh thần là chÃnh phủ đại diện của nÆ°á»›c đầu tÆ° và là ngÆ°á»i Ä‘Æ°a
ra chÃnh sách KTHN má»›i cho các nhà đầu tÆ° Äà i Loan thì chÃnh phủ Äà i Loan cÅ©ng
cần phải chịu một phần trách nhiệm trong việc quản lý, kiểm tra, giám sát kĩ
cà ng các kế hoạch đầu tÆ°, đánh giá tác Ä‘á»™ng môi trÆ°á»ng của các kế hoạch nà y để
đảm bảo sá»± minh bạch trong việc đầu tÆ° và tránh xảy ra thảm há»a ô nhiá»…m môi trÆ°á»ng
như Formosa Hà Tĩnh đã gây ra.
Thảm há»a Formosa không chỉ ảnh hưởng đến
Việt Nam mà còn ảnh hưởng đến Äà i Loan và các nÆ°á»›c khác trong khu vá»±c theo cách
gián tiếp thông qua việc nháºp khẩu lao Ä‘á»™ng Việt Nam ồ ạt tạo ra tình trạng lao
Ä‘á»™ng bá» trốn vì thiếu việc là m, ảnh hưởng an ninh tráºt tá»±, an toà n xã há»™i, vÃ
an ninh lÆ°Æ¡ng thá»±c thông qua việc nháºp khẩu hải sản và các sản phẩm từ biển
(cá, nước mắm,..).
Do đó, chúng tôi tha thiết mong bà Tổng
Thống Thái Anh Văn, các vị dân biểu, các bộ ngà nh có liên quan hợp tác với Liên
Hợp Quốc, các tổ chức Xã há»™i Dân sá»±, chÃnh phủ của các nÆ°á»›c nhằm mang lại công
lý cho các nạn nhân Formosa và ngÆ°á»i dân Việt Nam chúng tôi nói riêng, Äà i Loan
và những nước khác trong khu vực và trên thế giới nói chung.
Äồng thá»i, chúng tôi hi vá»ng rằng quý vị
sẽ xem xét sá»± nghiêm trá»ng của vấn Ä‘á» nà y nhằm đảm bảo các quyá»n con ngÆ°á»i vÃ
tránh tình trạng ô nhiá»…m môi trÆ°á»ng khi thá»±c hiện ChÃnh Sách HÆ°á»›ng Nam Má»›i
thông qua việc thay đổi luáºt pháp tÆ°Æ¡ng ứng để chế tà i các công ty Äà i Loan đầu
tÆ° ở nÆ°á»›c ngoà i gây ô nhiá»…m môi trÆ°á»ng trong trÆ°á»ng hợp chÃnh phủ và luáºt pháp
nÆ°á»›c sở tại bất lá»±c, còn nạn nhân thì kêu cứu sá»± há»— trợ pháp lý từ Äà i Loan - mẫu
quốc của công ty đầu tư.
Chúng tôi rất mong nháºn được sá»± hồi âm sá»›m
từ quý vị.
Chân thà nh cảm ơn.
Phaolô Nguyễn Thái Hợp
BÀI PHÃT BIỂU TẠI CUỘC HỌP BÃO TRONG NGHỊ VIỆN
ÄÀI LOAN
Xin cảm ơn quý vị và quý bạn không những
đã từng quan tâm đến thảm hoạ môi trÆ°á»ng tại Formosa Hà TÄ©nh, mà còn tham gia
buổi há»p báo nà y.
Tôi, Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp,
thuá»™c giáo pháºn Vinh, và đại diện Ban Há»— Trợ Nạn Nhân Ô Nhiá»…m Môi TrÆ°á»ng Biển.
Hôm nay, sau hơn một năm xảy ra thảm hoạ
môi trÆ°á»ng do Ct TNHN HÆ°ng Nghiệp Formosa Hà TÄ©nh gây ra, tôi xin tÆ°á»ng trình vắn
tắt mấy điểm sau đây:
1) Gần một năm rưỡi đã qua đi, nhưng dân
chúng Việt Nam vẫn chÆ°a nháºn được những báo cáo khách quan và khoa há»c của nhÃ
nÆ°á»›c vá» nguyên nhân, diá»…n tiến và háºu quả của thảm há»a môi trÆ°á»ng Formosa HÃ
TÄ©nh.
2) Nhà cầm quyá»n đã Ä‘i đêm vá»›i công ty
Formosa Hà Tĩnh để tiên thiên xác định bốn tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị
và Thừa Thiên được bồi thÆ°á»ng vá»›i số tiá»n 500 triệu Mỹ kim, nhÆ°ng hoà n toà n
không há»i ý kiến các nạn nhân và cÅ©ng không dá»±a trên phân tÃch khách quan vá»
thiệt hại mà thảm hoạ nà y đã gây ra. Vì váºy, tỉnh Nghệ An, chẳng hạn, bị loại
khá»i danh sách các tỉnh được Ä‘á»n bù. HÆ¡n nữa, những thiệt hại mà các nạn nhân
phải gánh chịu thì lá»›n hÆ¡n nhiá»u so vá»›i số tiá»n đó.
3) Nhà cầm quyá»n Việt Nam không những
không cho phép các nạn nhân sá» dụng quyá»n pháp lý của mình để khởi kiện công ty
Formosa Hà Tĩnh, mà còn dùng bạo lực để đà n áp, một cách thô bạo và phi nhân,
các cuá»™c đấu tranh ôn hòa của ngÆ°á»i dân Việt Nam trên toà n quốc.
4) Cho đến hôm nay, Nhà cầm quyá»n Việt
Nam và công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh chưa sỠdụng bất cứ biện pháp
khoa há»c nà o để khôi phục hệ sinh thái, là m sạch môi trÆ°á»ng biển, cÅ©ng nhÆ° đánh
giá chÃnh xác vá» mức Ä‘á»™ nguy hiểm và tác Ä‘á»™ng của thảm há»a nà y đối vá»›i sức khá»e
của ngÆ°á»i dân trong vùng.
Chúng tôi vui mừng khi biết Bà Tổng Thống
Thái Anh Văn rất quan tâm đến vấn Ä‘á» phát triển kinh tế Äà i Loan và có tầm nhìn
xa khi Ä‘Æ°a ra “ChÃnh sách HÆ°á»›ng Nam Má»›iâ€. Chúng tôi mong rằng chÃnh sách kinh tế
nà y sẽ là má»™t đòn bẩy không những để thúc đẩy ná»n kinh tế Äà i loan, mà còn để đẩy
mạnh phát triển kinh tế của các nÆ°á»›c Äông Nam Ã.
Chúng tôi kêu má»i nhân dân Äà i Loan, các
tổ chức xã há»™i dân sá»± và các cÆ¡ quan quốc tế mạnh mẽ kiến nghị chÃnh phủ Äà i
Loan thá»±c hiện “ChÃnh sách HÆ°á»›ng Nam Má»›i†dá»±a trên ná»n tảng phát triển bá»n vững
và toà n diện: không những thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mà đồng thá»i phát triển
xã há»™i, thá»±c thi nhân quyá»n và bảo vệ môi trÆ°á»ng. Äiá»u đó buá»™c các nhà đầu tÆ°
Äà i Loan phải có trách nhiệm vá»›i ngÆ°á»i dân, cÅ©ng nhÆ° môi trÆ°á»ng sinh thái nÆ¡i há»
đầu tÆ°. NhÆ° váºy sẽ tránh được những thảm hoạ môi trÆ°á»ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° những gì
mà công ty Formosa Ä‘ang gây ra trên chÃnh mảnh đất Äà i Loan nà y, cÅ©ng nhÆ° tại các tỉnh
Miá»n Trung Việt Nam.
Nhiá»u năm trÆ°á»›c đây, trong con mắt của
nhiá»u ngÆ°á»i dân Việt, Äà i Loan được biết đến nhÆ° má»™t vùng đất an là nh, má»™t Quốc
gia Ä‘á»™c láºp, tá»± do ngôn luáºn, dân chủ, hoà bình và hiếu khách. Chúng tôi nghÄ© rằng
nếu “ChÃnh sách HÆ°á»›ng Nam Má»›i†cÅ©ng coi trá»ng phát triển xã há»™i, thá»±c thi nhân
quyá»n và bảo vệ môi trÆ°á»ng thì sẽ góp phần tÃch cá»±c giúp ngÆ°á»i dân Việt Nam tiếp
tục giữ hình ảnh đẹp vỠđất nÆ°á»›c Äà i Loan. Nhất là sẽ phân biệt được sá»± khác biệt
trong Ä‘Æ°á»ng lối kinh doanh, cách thức quản lý, kỹ thuáºt sản xuất, mô hình phát
triển giữa công ty Äà i Loan vá»›i công ty Trung Quốc. Từ đó, sẽ tránh được những
hiểu lầm đáng tiếc và đồng hoá oan uổng nhÆ° trong trÆ°á»ng hợp xua Ä‘uổi doanh
nghiệp Äà i Loan tại Việt Nam và o năm 2014.
Chân thà nh cảm ơn quý vị và quý bạn.
|