Suy niệm Lời Chúa : Chúa Nhật 15 Mùa Thường niên C

Ðọc Tin Mừng Lc. 10, 25-37

(25) Và này có người thông luật kia đứng lên hỏi Ðức Giêsu để thử Người rằng: "Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời làm gia nghiệp?" (26) Người đáp: "Trong Luật đã viết gì? Ông đọc thế nào?" (27) Ông ấy thưa: "Ngươi hãy yêu mến Ðức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực, và hết trí khôn ngươi và người thân cận như chính mình". (28) Ðức Giêsu bảo ông ta: "Ông trả lời đúng lắm. Cứ làm như vậy là sẽ được sống".

(29) Nhưng ông ấy muốn chứng tỏ là mình có lý, nên mới thưa cùng Ðức Giêsu rằng: "Nhưng ai là người thân cận của tôi?" (30) Ðức Giêsu đáp: "Một người kia từ Giêrusalem xuống Giêrikhô, dọc đường bị rơi vào tay kẻ cướp. Chúng lột sạch người ấy, đánh nhừ tử, rồi bỏ đi, để mặc người ấy nửa sống nửa chết. (31) Tình cờ, có thầy tư tế cũng đi xuống trên con đường ấy. Trông thấy người này, ông tránh qua bên kia mà đi. (32) Rồi cũng thế, một thầy Lêvi đi tới chỗ ấy, cũng thấy, cũng tránh qua bên kia mà đi. (33) Nhưng một người Samaria kia đi đường, tới ngang chỗ người ấy, cũng thấy, và chạnh lòng thương. (34) Ông ta lại gần, lấy dầu lấy rượu đổ lên vết thương cho người ấy và băng bó lại, rồi đặt người ấy trên lưng lừa của mình, đưa về quán trọ mà săn sóc. (35) Hôm sau, ông lấy ra hai quan tiền, trao cho chủ quán và nói: "Nhờ bác săn sóc cho người này, có tốn kém thêm bao nhiều, thì khi trở về, chính tôi sẽ hoàn lại bác". (36) Vậ﹠theo ông nghĩ, trong ba người đó, ai đã tỏ ra là người thân cận với người đã bị rơi vào tay kẻ cướp?" (37) Người thông luật trả lời: "Chính là kẻ đã thực thi lòng thương xót đối với người ấy". Ðức Giêsu bảo ông ta: "Ông hãy đi, và cũng hãy làm như vậy".

Gợi ý để sống và chia sẻ Tin Mừng

Một câu chuyện có thật đã xảy ra tại Thụy Sĩ như sau:

Tại má»™t tiệm ăn bình dân, sau khi đã mua thức ăn, má»™t người đàn bà nọ bÆ°ng khay của mình đến má»™t dãy bàn trống.  NhÆ°ng vừa ngồi xuống bàn ăn, người đàn bà má»›i chợt nhận ra rằng mình chÆ°a có muá»—ng nÄ©a.  Bà liền để chiếc khay xuống bàn và đứng lên Ä‘i tìm muá»—ng nÄ©a.  NhÆ°ng khi trở lại bàn ăn, bà ngạc nhiên vô cùng vì má»™t người da Ä‘en Ä‘ang ngồi ngay trÆ°á»›c mâm của bà và Ä‘ang ăn chính thức ăn mà bà đã mua.

Người đàn bà nghÄ© bụng đây hẳn là má»™t tên du thủ du thá»±c, mặt dày mặt dạn.  NhÆ°ng nhìn kỹ, người đàn bà nhận thấy kẻ đối diện vá»›i mình không hẳn là má»™t kẻ bất lÆ°Æ¡ng, trái lại còn có vẻ đàng hoàng và trí thức là khác.

Bà ta ngồi xuống bàn xin phép người đàn ông da Ä‘en và chung phần ăn còn lại trong mâm.  Người đối diện vá»›i bà không lên tiếng, nhÆ°ng lại nở má»™t nụ cười rất thân thiện.  Ông giúp người đàn bà lấy thức ăn bằng má»™t cá»­ chỉ nhẹ nhàng, tá»­ tế và đầy tình thân thiện.  Thỉnh thoảng ông nhìn người đàn bà rồi mỉm cười.  Cứ thế trong thinh lặng bà dùng hết phần ăn trong khay.

Sau đó, người đàn ông da Ä‘en đứng lên ra hiệu cho người đàn bà ngồi yên tại chá»—.  Má»™t lúc sau ông trở lại vá»›i má»™t gói khoai tây chiên và đặt trÆ°á»›c mặt người đàn bà.  Lần này hai người cùng lặng lẽ chia nhau ăn hết gói khoai tây.  Sau đó, người đàn ông đứng lên mỉm cười, ngã đầu chào người đàn bà rồi Ä‘i luôn.

Lân cận chưa phải là thân cận

NhÆ° bừng tỉnh sau má»™t cÆ¡n mê, người đàn bà đứng dậy tìm mãi mà không thấy cái xách tay của bà đâu.  "Thì ra cái tên da Ä‘en này đã đánh cắp cái xách tay của mình.  Bà định hô lên cho người ta chạy đến và chặn bắt kẻ gian.  NhÆ°ng quay lại dãy bàn ăn nÆ¡i bà vừa đứng dậy, người đàn bà nhận ra má»™t mâm thức ăn còn nguyên vẹn nhÆ°ng không có muá»—ng nÄ©a và bên cạnh đó có cả túi xách tay của bà nữa.

Người đàn bà bá»—ng nhận ra bà đã phạm má»™t lầm lẫn lá»›n.  Ðó là không phải người đàn ông da Ä‘en đã ăn phần ăn của bà và đã đánh cắp xách tay của bà mà chính bà đã lầm bàn ăn và đã ăn phần ăn của ông ta.

Câu chuyện vừa kể có vẻ nhÆ° chuyện tiếu lâm mà thôi chẳng ăn nhằm gì vá»›i bài Tin Mừng hôm nay.  NhÆ°ng nghÄ© cho kỹ sẽ thấy nó giúp ta hiểu thêm vấn đề "ai là người thân cận của tôi." (c.29), chính là vấn đề mà bài dụ ngôn người Samari tốt lành có ý trả lời.

Vấn đề này được nêu lên vá»›i Thầy Giêsu khi Thầy nhất quyết lên Giêrusalem bởi vì sắp tá»›i ngày Thầy được rÆ°á»›c về trời (Lc 9,51).  Thầy không lên Giêrusalem má»™t mình.  Có rất đông người cùng Ä‘i đường vá»›i Thầy.  Thầy quay lại bảo họ: "Ai đến vá»›i tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được.  Ai không vác thập giá mình mà Ä‘i theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được." (Lc 14,25-27).

Ngay ở bÆ°á»›c đầu của cuá»™c hành trình lên Giêrusalem, Thầy đã đòi hỏi các môn đệ phải từ bỏ mọi sá»± nhÆ° Ä‘iều kiện để theo Thầy (Lc 9,57-62).  Riêng vá»›i bối cảnh của bài Tin Mừng hôm nay, đó là lúc Thầy Giêsu hết lòng ngợi khen "Cha đã giấu kín không cho bậc khôn ngoan thông thái biết những Ä‘iều này, nhÆ°ng lại mạc khải cho những kẻ bé mọn" (Lc 10, 21).  Chính đó là lúc má»™t nhà thông thái về Luật đạo đứng lên hỏi Ðức Giêsu để thá»­ Người rằng: "ThÆ°a Thầy, tôi phải làm gì để được sá»± sống đời đời làm gia nghiệp?"  NhÆ°ng Ðức Giêsu trả lời bằng má»™t câu hỏi là: "Trong luật đã viết gì?  Ông đọc thế nào?"  Nhà thông luật buá»™c phải trích sách ÐNL 6,5 và Lv 19,18 dạy rằng: NgÆ°Æ¡i hãy yêu mến Ðức Chúa, Thiên Chúa của ngÆ°Æ¡i, hết lòng, hết linh hồn, hết sức lá»±c, và hết trí khôn ngÆ°Æ¡i, và người thân cận nhÆ° chính mình."  Khi Ðức Giêsu bình phẩm và nói rằng "Ông trả lời đúng lắm.  Cứ làm nhÆ° vậy là sẽ được sống", nhà thông luật nêu thêm thắc mắc để chứng tỏ câu hỏi ông nêu vá»›i Thầy Giêsu là đáng kể.  Thắc mắc đó là: "Ai là người thân cận của tôi?"  Dụ ngôn người Samari tốt lành mà Thầy Giêsu kể chính là để giải đáp thắc mắc đó.

Vấn đề thiết yếu là lòng th

ương xót

Dụ ngôn này đặt người nghe trÆ°á»›c cảnh má»™t người bị cÆ°á»›p bóc lá»™t và đánh nhừ tá»­ rồi để ná»­a sống ná»­a chết trên đường từ Giêrusalem xuống Giêrikhô.  Ðó là má»™t người hoàn toàn vô danh mà người kể không hề cho biết chi tiết nào khác.  Má»™t người trong tình trạng đó chẳng thể hứa hẹn gì cho người tá»›i giúp mình ngoài sá»± phiền hà.  Vậy thì ai là người chấp nhận bị phiền hà và chấp nhận vì lý do nào?

Dụ ngôn cho thấy xuất hiện trÆ°á»›c hết là má»™t thầy tÆ° tế.  Vừa trông thấy nạn nhân, ông liền tránh qua má»™t bên mà Ä‘i.  Kế đến là má»™t Thầy Lêvi.  Ông cÅ©ng vậy.  Vừa thấy nạn nhân, ông liền bÆ°á»›c qua bên kia đường mà Ä‘i.  Ta không được cho biết lý do tại sao hai người vừa nói lại hành xá»­ giống nhau nhÆ° vậy đối vá»›i nạn nhân Ä‘ang cần họ giúp đỡ.  Có vẻ nhÆ° hai người ấy có chuyện gì gấp phải lo nên buá»™c phải sang bên kia đường để Ä‘i tiếp cho được việc.  CÅ©ng có thể cả hai đều lo việc tế tá»± nên buá»™c phải tránh tình trạng nhÆ¡ nhá»›p do tiếp xúc vá»›i người ngoại đạo, nhất là vá»›i người chết.  Dù sao dụ ngôn cho thấy con người được tá»± do hÆ¡n cả để đáp lại tiếng gọi của tình thÆ°Æ¡ng, không phải là người có địa vị xã há»™i nhÆ° thầy tÆ° tế hoặc thầy Lêvi, nhÆ°ng là má»™t người "giáo gian" Samari!  Người Do Thái không những tránh giao thiệp vá»›i người Samari mà còn khinh dá»… họ vì họ vừa lai chủng tá»™c vừa "lai tôn giáo" theo nghÄ©a niềm tin của họ có nhiều dị biệt khác hẳn vá»›i Do Thái Giáo.  Thế mà con người "bé mọn Samari" này lại có khả năng tỏ ra cho nhà thông luật biết thế nào là trở nên thân cận vá»›i người đã bị rÆ¡i vào tay kẻ cÆ°á»›p (c.36).  Dù sao Thầy Giêsu đã có thể nói vá»›i nhà thông luật rằng "Ông hãy Ä‘i, và cÅ©ng hãy làm nhÆ° vậy" (c.37) tức là làm nhÆ° người Samari đã làm!

Biểu lộ con người bên trong

Trở lại vá»›i câu chuyện có thật đã xảy ra bên Thụy SÄ©.  Ðiều nổi bật trong câu chuyện là sá»± tình cờ.  Chính qua sá»± tình cờ mà hai nhân vật biểu lá»™ con người bên trong của mình và cho thấy ai là người thân cận vá»›i mình.

Là người ai cÅ©ng có thể lầm lẫn.  Ðiều quan trọng là khi xảy ra lầm lẫn, Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± hành xá»­ thế nào, cách hành xá»­ ấy có thể cho thấy tính chất tốt lành của Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± chăng hay nó cho thấy Ä‘iều ngược lại.  Rất tiếc rằng người đàn bà trong suốt câu chuyện đã hành xá»­ thuần tuý theo quyền sở hữu của mình.  Bà đã bỏ tiền ra mua má»™t bữa ăn và giữ toàn quyền trên phần ăn đó.  Ai mà vi phạm quyền đó của bà, người ấy sẽ lãnh đủ.  Trong chốc lát bà đã nghÄ© xấu về người đàn ông da Ä‘en, cho đó là tên du thủ du thá»±c, mặt dầy mặt dạn.  Thiếu chút nữa là bà đã hô to để chặn bắt ông ta vì nghÄ© ông ta đã đánh cắp cái xách tay của bà, lý do cÅ©ng vì quyền sở hữu.

Coi trọng con người hơn quyền sở hữu

Ngược lại, người đàn ông da Ä‘en trong câu chuyện đã coi trọng bản vị người đàn bà lầm lẫn hÆ¡n phần ăn của ông.  Ông đã giúp người đàn bà lấy thức ăn nÆ¡i phần ăn của ông bằng má»™t cá»­ chỉ tá»­ tế đầy tình thân thiện.  Về cuối câu chuyện, ông còn đứng lên mua thêm má»™t gói khoai tây chiên để hai người cùng ăn.  Khi từ biệt ông không quên mỉm cười và ngả đầu chào người đàn bà cách lịch sá»±.

Má»™t cách nào đó, người da Ä‘en trong câu chuyện là hình ảnh nho nhỏ về người Samari tốt lành hiện đại.  Ông không vá»™i nghÄ© xấu về người khác, ngược lại còn tỏ ra tá»­ tế và thân thiện vá»›i người lầm lẫn, bỡi lẽ ông coi trọng con người hÆ¡n tất cả những Ä‘iều mình sở hữu.

Một số câu hỏi gợi ý

1.  So sánh người Samari trong bài Tin Mừng và người da Ä‘en trong câu chuyện xảy ra ở Thụy SÄ©, bạn thấy có những Ä‘iều gì giống nhau và những Ä‘iều gì khác nhau?  Riêng phần bạn, bạn thấy dá»… dàng hay khó khăn trong việc áp dụng Tin Mừng hôm nay trong xã há»™i bạn Ä‘ang sống?

2.  Riêng về nhân vật tÆ° tế và thầy Lêvi trong bài Tin Mừng cÅ©ng nhÆ° người  đàn bà lầm lẫn trong câu chuyện xảy ra ở Thụy SÄ©, bạn có ý kiến gì liên quan tá»›i giá»›i răn yêu thÆ°Æ¡ng?  Bạn có thể cắt nghÄ©a về những nhân vật đó nhÆ° thế nào  cho con em muốn hiểu bài Tin Mừng hôm nay ?