Nhìn lại Giáo Hội hoà n cầu năm 2016
21.12.2016
|
|
Ký giả Inés San MartÃn của tá» Crux tiếp tục loạt bà i của cô vá» Giáo Há»™i Công Giáo trong năm 2016. Lần nà y, cô Ä‘á» cáºp tá»›i các biến cố thế giá»›i dÆ°á»›i cái nhìn của ngÆ°á»i Công Giáo. Các biến cố nà y bao gồm hiệp Æ°á»›c hòa bình tại Colombia, Ủy Ban Tòa Thánh Bảo Vệ Vị Thà nh Niên, chiến tranh Syria, việc Anh rút chân khá»i Liên Hiệp Âu Châu (Brexit), việc bách hại các Kitô hữu gia tăng, và các tai tiếng giáo sÄ© lạm dụng tình dục vẫn tiếp tục.
Brexit và nói “không†với hoà ước Colombia
Biến
cố chÃnh trị gây ngỡ ngà ng hÆ¡n hết của năm 2016, tức cuá»™c trÆ°ng cầu dân
ý hồi tháng Sáu tại Vương Quốc Thống Nhất (Anh Quốc) ủng hộ việc nước
nà y rút chân ra khá»i Liên Hiệp Âu Châu, được má»i ngÆ°á»i coi nhÆ° thất bại
của Äạo Công Giáo ở Âu Châu, là định chế từ lâu vốn cổ vÅ© sá»± thống nhất
của lục địa nà y.
Chỉ cần nghÄ© tá»›i chÃnh khách ngÆ°á»i Äức,
Robert Schuman, một trong các cha đẻ của Liên Hiệp Âu Châu cũng đã đủ.
Ông Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng được phong thánh trong Äạo Công Giáo.
Mấy
tháng trÆ°á»›c cuá»™c bá» phiếu, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô quyết định đứng ngoà i
cuá»™c tranh luáºn; ngà i nhấn mạnh tầm quan trá»ng phải tôn trá»ng chủ quyá»n
của mỗi quốc gia.
Ấy thế nhưng, khi thấy ngà i hết sức nhấn mạnh
tới một xã hội biết xây những cây cầu liên kết và một Âu Châu biết chà o
đón di dân, thì cuộc đầu phiếu trên, một cuộc đầu phiếu bị thúc đẩy một
phần bởi tâm thức không sẵn sà ng chà o đón ngÆ°á»i Tỵ Nạn phát xuất từ
Châu Phi và Trung Äông, đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i, quả là má»™t thất bại cho
Vatican.
Trên chuyến bay trở vỠRôma từ Armenia hồi cuối tháng
Sáu, sau cuá»™c đầu phiếu Brexit, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô nói rằng: “má»™t
Ä‘iá»u gì đó không ổn tại liên hiệp khổng lồ nà y†và kêu gá»i phải dà nh
“nhiá»u Ä‘á»™c láºp và tá»± do hÆ¡n cho má»—i quốc gia†của Liên Hiệp Âu Châu.
Ngà i
nói với các ký giả tháp tùng rằng “qúy bạn hãy nghĩ tới một hình thức
liên hiệp khác, có tÃnh sáng tạoâ€, nhÆ°ng ngà i bác bá» khả thể kết thúc
liên hiệp nà y. Vì theo ngà i, cuộc khủng hoảng ở Liên Hiệp Âu Châu không
có nghÄ©a “ta phải liệng bá» cả bé thÆ¡ lẫn nÆ°á»›c đã tắmâ€.
Mấy ngà y
sau, khi mực trên ly thư giữa Vương Quốc Thống Nhất và Liên Hiệp Âu Châu
chÆ°a khô, Äức Phanxicô đã cho công bố má»™t video, lên tiếng cảnh cáo
rằng Âu Châu ngà y nay hình nhÆ° Ä‘ang xây “những bức tÆ°á»ng chÃnh trị vÃ
kinh tế Ãch ká»·, không còn kÃnh trá»ng sá»± sống và phẩm giá má»i con ngÆ°á»iâ€.
Tuy không Ä‘Ãch danh nhắc tá»›i Brexit, Äức Giáo Hoà ng nói rằng
tinh thần thống nhất tại Âu Châu ngà y nay “cần thiết hÆ¡n bao giá» hếtâ€.
Nói
đến tÆ°Æ¡ng lai của lục địa, và o má»™t thá»i Ä‘iểm trong đó, nhiá»u quốc gia
nhÆ° Äức và Pháp, Ä‘ang lo sợ háºu quả domino sau lá phiếu tại VÆ°Æ¡ng Quốc
Thống Nhất, Äức Phanxicô cho rằng để Âu Châu có thể trở thà nh “má»™t gia
đình các dân tá»™câ€, nó cần đặt con ngÆ°á»i nhân bản “trở lại vị trà trung
tâmâ€.
Ngà i nói: “Nó phải là một lục địa cởi mở, biết chà o đón,
và liên tiếp thiết láºp ra các phÆ°Æ¡ng thức là m việc vá»›i nhau không chỉ vá»
phÆ°Æ¡ng diện kinh tế mà cả vá» phÆ°Æ¡ng diện xã há»™i và văn hóaâ€.
Nhiá»u vị trong hà ng giáo phẩm Công Giáo nắm lấy cÆ¡ há»™i nà y đã trá»±c diện Ä‘á» cáºp tá»›i vấn Ä‘á» Brexit.
Äức
Hồng Y Vincent Nichols, Tổng Giám Mục Westminster, lên tiếng ngay sau
cuá»™c đầu phiếu để trả lá»i má»™t số biến cố biểu lá»™ rõ khuynh hÆ°á»›ng bà i
ngoại. Ngà i nói: “Sự bộc phát của chủ nghĩa kỳ thị và căm thù chủng tộc
nà y là má»™t Ä‘iá»u ta không nên dung túng. Ta phải nói rằng Ä‘iá»u nà y Ä‘Æ¡n
giản là điá»u không thể chấp nháºn được trong má»™t xã há»™i nhân ái và ta
không bao giá» nên kÃch thÃch hoặc cổ vÅ© nóâ€.
Äức Hồng Y cÅ©ng cho
rằng “má»i nhà lãnh đạo cần phải suy tÆ° vá» sá»± thất bại của chúng ta
trong việc lắng nghe và dà nh tiếng nói cho những ngÆ°á»i cảm thấy không có
tiếng nói’. Ngà i nói thêm “mục Ä‘Ãch của chúng ta phải là Ãch chung, Ãch
lợi của má»i ngÆ°á»i không trừ aiâ€.
Äức Hồng Y Reinhard Marx, Chủ
Tịch Ủy Ban các Há»™i Äồng Giám Mục của Cá»™ng Äồng Âu Châu, mô tả kết quả
Brexit là điá»u “đáng tiếcâ€. Ghi nháºn rằng Liên Hiệp Âu Châu là “má»™t dá»±
án cá»™ng đồng và liên Ä‘á»›iâ€, vị giáo phẩm ngÆ°á»i Äức nà y cho rằng “việc má»™t
thà nh viên cố ý rút chân ra là má»™t Ä‘iá»u Ä‘au lòng và gây háºu quả cho má»i
thà nh viên khácâ€.
Ngà i nói thêm: “chủ nghĩa duy quốc
gia Ä‘ang gia tăng tại nhiá»u nÆ°á»›c, má»™t lần nữa, không nên trở thà nh ngòi
súng cho việc phân ranh, thù nghịch và bất hòa có tÃnh ý thức hệ. LÃ
Giáo Há»™i, chúng ta sẽ hết sức dấn thân cho Ä‘iá»u nà yâ€.
Nhìn từ xa,
cuá»™c trÆ°ng cầu dân ý hồi tháng MÆ°á»i ở Colombia vá» hòa Æ°á»›c đã ký giữa
Tổng Thống Juan Manuel Santos và Các Lực Lượng Cách Mạng Vũ Trang
Colombia (FARC) xem ra Ãt có ý nghÄ©a. Tuy nhiên, đáng lẽ ra nó đã có thể
kết thúc cuá»™c chiến tranh kéo dà i 6 tháºp niên qua, là m thiệt hại
220,000 sinh mạng.
Trong số các nạn nhân, ngÆ°á»i ta thấy có 2
giám mục Công Giáo, 85 linh mục, 8 tu sĩ nam nữ và 2 chủng sinh, tất cả
đã bị sát hại từ 1984 đến nay. Trong nhiá»u năm qua, Colombia vốn được
coi là nước nguy hiểm nhất để là m linh mục.
Giáo Hội Công Giáo ở
Colombia đóng một vai trò chủ yếu trong việc xây dựng lại lòng tin giữa
các cựu thù, ấy thế nhưng khi hoà ước được loan báo, nó đã bị chà o đón
má»™t cách dè dặt. NhÆ° Äức Tổng Giám Mục Luis Augusto Castro, ở Tunja, đã
nói lúc ấy, “ngưng chiến tranh là một chuyện… còn xây dựng hòa bình lại
là má»™t chuyện khácâ€.
Cả Äức Phanxicô cÅ©ng thế, ngà i cÅ©ng đã vÃ
đang đóng một vai trò quan yếu trong vấn đỠhòa ước và tiếp tục hà nh
động trong phạm vi nà y sau khi đa số dân chúng nói “không†đối với bản
hòa Æ°á»›c nguyên thủy hồi tháng MÆ°á»i.
Chiến dịch nói “không†góp
má»™t số yếu tố và o sá»± thất bại, nhÆ°ng phe đối láºp vá»›i Tổng Thống Santos
được lãnh đạo bởi cựu Tổng Thống Alvaro Uribe. Như một món quà Giáng
Sinh sá»›m sủa gá»i nhân dân Colombia, những ngÆ°á»i Ä‘ang hết sức mong chá»
việc công bố chuyến viếng thăm của Äức Giáo Hoà ng và o năm 2017, Äức
Phanxicô đã thà nh công trong việc sắp xếp để đôi bên gặp nhau và o ngà y
16 tháng MÆ°á»i Hai trong vòng 25 phút.
Bạo lực chống Kitô hữu
Dù
đây là một vấn đỠđã xẩy ra trước tháng Giêng năm 2016, và chắc chắn sẽ
còn kéo dà i sau tháng MÆ°á»i Hai, năm 2016, vẫn đã có những vụ bạo Ä‘á»™ng
chống ngÆ°á»i Kitô hữu đáng ghi nhá»›.
Bắt đầu với vụ bách hại mới
đây nhất, xẩy ra ngà y 11 tháng MÆ°á»i Hai, tức vụ đặt bom tại má»™t nhÃ
nguyện cạnh Nhà Thá» ChÃnh Tòa Coptic của Ai Cáºp sát hại 25 ngÆ°á»i và là m
bị thÆ°Æ¡ng 49 ngÆ°á»i khác Ä‘ang khi há» dâng Thánh Lá»…, trong má»™t cuá»™c tấn
công gây nhiá»u tá» vong nhất trong lịch sá» của nhóm tôn giáo thiểu số
nà y.
Ở Trung Äông, nhất là ở Syria và Iraq, con số tá» vong cao
hÆ¡n, và hầu nhÆ° không thể uá»›c lượng được. Tuy nhiên, má»™t và i chÃnh phủ,
trong đó, có Hoa Kỳ, đã nhìn nháºn rằng Nhà NÆ°á»›c Duy Hồi Giáo (ISIS) phạm
tá»™i diệt chủng chống ngÆ°á»i Kitô hữu và các thiểu số tôn giáo khác nhÆ°
Yazidi.
Dù không châm ngòi cho các thay đổi tức khắc trong chÃnh
sách ngoại giao của Hoa Kỳ cũng như không thay đổi gì trong việc chấp
nháºn ngÆ°á»i tỵ nạn hoặc tầm trú, việc trên vẫn quan trá»ng ở chá»— cả luáºt
quốc ná»™i lẫn luáºt quốc tế Ä‘á»u đòi phải Ä‘iá»u tra các hà nh vi diệt chủng
và lên án cùng truy tố những kẻ có trách nhiệm.
Bạo lá»±c do tôn giáo thúc đẩy cÅ©ng là chuyện thÆ°á»ng ngà y ở má»™t số nÆ°á»›c ở Châu Phi.
Hồi
tháng Tám, tân lãnh tụ của Boko Haram ở Nigeria thá» sẽ giết hết má»i
Kitô hữu trong nÆ°á»›c. Nhóm Hồi Giáo quá khÃch nà y sát hại hà ng ngà n
ngÆ°á»i, cả Kitô hữu lẫn ngÆ°á»i Hồi Giáo, và đã tấn công nhiá»u nhà thá» Kitô
Giáo, Ä‘á»n thá» Hồi Giáo, và cả chợ búa nữa. Trong cuá»™c tấn công má»›i
nhất, ngà y 11 tháng MÆ°á»i Hai, hai bé gái 7 và 8 tuổi đã banh thây, gây
tá» thÆ°Æ¡ng cho má»™t ngÆ°á»i khác và là m bị thÆ°Æ¡ng 17 ngÆ°á»i.
Tệ hơn nữa, nhóm nà y trước đây chỉ quanh quẩn ở Nigeria, nay đã trà n qua một số lân bang như Niger và Chad.
Tại
Ấn Äá»™, dù kém hiển thị hÆ¡n, nhÆ°ng cÅ©ng đã có má»™t số vụ bạo Ä‘á»™ng chống
Kitô hữu. Suốt má»™t tháºp niên qua, ngÆ°á»i ta đã ghi nháºn rằng trung bình
cứ cách má»™t ngà y lại có má»™t biến cố bạo Ä‘á»™ng chống lại ngÆ°á»i Kitô hữu.
Cuối năm 2016, các nhóm Kitô hữu là m việc bác ái đã tố cáo nhiá»u vụ sách nhiá»…u do chÃnh phủ của Thủ TÆ°á»›ng Narendra Modi gây ra.
Năm
2008, khu vá»±c Kandhamal thuá»™c vùng phÃa đông Ấn Äá»™ đã chứng kiến vụ sát
hại Kitô hữu dã man nhất và o đầu thế kỷ 21; vụ sát hại nà y diễn ra suốt
nhiá»u ngà y khiến cho hÆ¡n 100 Kitô hữu nghèo khổ, mù chữ chết và 50,000
ngÆ°á»i phải lánh nạn và o những cánh rừng lân cáºn.
Äiá»u cÅ©ng đáng
lÆ°u ý là việc sách nhiá»…u các Kitô hữu không chỉ xẩy ra tại các nÆ°á»›c há»
chỉ là thiểu số hay không là đa số cách rõ rệt.
Hồi tháng Bẩy,
vị linh mục già nua Jacques Hamel đã bị sát hại tại phÃa bắc NÆ°á»›c Pháp
trong khi đang cỠhà nh Thánh Lễ, sau khi bị bắt là m con tin cùng với
nhiá»u ngÆ°á»i khác, trong đó có hai nữ tu.
Cha Hamel không phải
chỉ là linh mục Công Giáo duy nhất bị sát hại một cách dã man và o năm
nay. Ãt nhất có 5 vị khác cÅ©ng đã bị sát hại trong các hoà n cảnh bạo
Ä‘á»™ng, và Cha Tom Uzhunnalil, má»™t linh mục dòng Salêdiêng ngÆ°á»i Ấn Äá»™ bị
các nhóm quá khÃch bắt cóc ở Yemen hồi tháng Ba, hiện vẫn còn mất tÃch,
không ai biết tình thế của ngà i ra sao.
Hồi tháng ChÃn, má»™t nữ
tu 81 tuổi bị bắt cóc và cưỡng hiếp ở Bolivia, nói là bởi bá»n cÆ°á»›p muốn
chiếm đất đai của Giáo Hội Công Giáo.
Thêm và o đó, Ãt nhất có 5
nữ tu và hai nhân viên của cơ quan Caritas đã bị giết khiến à Châu trở
thà nh lục địa nguy hiểm nhất. Một giáo dân bị giết ở Syria, một nữ tu bị
giết ở Phi Luáºt Tân và 4 nữ tu bị giết ở Yemen, trong vụ tấn công trong
đó Cha Uzhnunnlil bị bắt cóc.
Äức Giáo Hoà ng Phanxicô gá»i 4 nữ
tu thuá»™c Dòng của Mẹ Têrêxa là “các tỠđạo vì sá»± dá»ng dÆ°ngâ€; ngà i nói
rằng các nữ tu nà y “là các vị tỠđạo thá»i nay… há» hiến máu mình cho Giáo
Há»™i, (ấy thế nhÆ°ng) không được đăng tin trên báo chÃ, há» không phải lÃ
tin tứcâ€.
Theo Phúc Trình Tự Do Tôn Giáo năm 2016 của cơ quan
Trợ Giúp Các Giáo Há»™i Túng Thiếu, tần số và cÆ°á»ng Ä‘á»™ của các vụ tà n bạo
chống lại ngÆ°á»i Yazidi, ngÆ°á»i Kitô hữu, ngÆ°á»i Bahai’i, ngÆ°á»i Do Thái vÃ
ngÆ°á»i Hồi Giáo Ahmaddiyya Ä‘ang gia tăng, và được phản ảnh trong khối
lượng các tÆ°á»ng trình vá» bạo lá»±c cá»±c Ä‘oan chống các nhóm thiểu số tôn
giáo.
Giáo sĩ lạm dụng tình dục
Một câu truyện
khác vẫn còn đang tiếp diễn đối với Giáo Hội Công Giáo trong năm 2016 đó
là tai tiếng vá» việc xá» lý hay xá» lý sai lầm các lá»i tố cáo giáo sÄ© lạm
dụng tình dục với một và i vụ mới được khám phá, nhất là ở thế giới đang
phát triển.
Dù có nhiá»u vụ khác nhau, nhÆ°ng vụ có tiếng vang hÆ¡n
cả là vụ ở Guam, trong đó Äức Tổng Giám Mục Anthony Apuron, 71 tuổi, bị
tố cáo đã lạm dụng Ãt nhất 5 cáºu giúp lá»… trong hai tháºp niên 1960 vÃ
1970. Ngà i đã bị Tòa Thánh ngưng chức hồi tháng Sáu, chỉ và i tháng sau
khi bị tố cáo.
Hồi tháng MÆ°á»i, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô bổ nhiệm
giám mục phụ tá của Detroit, Äức Cha Michael Jude Byrnes, đứng đầu Giáo
Há»™i tại Guam. Má»™t tháng sau, Äức Cha Byrnes loan báo rằng hiện Ä‘ang có
cuá»™c xỠán vị tiá»n nhiệm của ngà i theo giáo luáºt, ngÆ°á»i từng lãnh đạo
Giáo Há»™i tại hòn đảo nà y hÆ¡n 3 tháºp niên qua.
Tin tức mới vỠcác
vụ giáo sĩ lạm dụng tình dục cũng đã xuất hiện tại Châu Mỹ La Tinh.
Trong má»™t vụ vẫn còn Ä‘ang khai diá»…n tại Mendoza, thuá»™c à Căn Äình, quê
hÆ°Æ¡ng của Äức Phanxicô, 2 linh mục bị tố cáo lạm dụng Ãt nhất 22 trẻ em
dÆ°á»›i sá»± chăm sóc của há» tại má»™t trÆ°á»ng dà nh cho các thiếu niên khuyết
táºt.
TrÆ°á»›c đó, hồi tháng TÆ°, các giám mục Uruguay đã láºp má»™t
Ä‘Æ°á»ng dây Ä‘iện thoại để các nạn nhân bị giáo sÄ© lạm dụng tình dục mạnh
dạn tố giác. Trong phiên há»p toà n thể của các ngà i hồi tháng MÆ°á»i Má»™t,
các giám mục đã loan báo rằng kết quả có hà ng tá vụ đã được đem ra ánh
sáng.
Tại Pháp, Äức Hồng Y Philippine Barbarin bị tố cáo là che
Ä‘áºy việc lạm dụng tình dục các hÆ°á»›ng đạo sinh, nhÆ°ng vụ nà y bị công tố
viên loại bỠhồi tháng Tám.
Trong khi các lá»i tố cáo tiếp tục
xuất hiện khắp thế giới, tại Vatican, Ủy Ban Bảo Vệ Vị Thà nh Niên của
Äức Phanxicô vẫn Ä‘ang cố gắng hà nh Ä‘á»™ng.
Hồi tháng Hai, một
trong các thà nh viên của nó, tức Peter Saunders, ngÆ°á»i sống thoát việc
bị lạm dụng, đã rá»i khá»i Ủy Ban. Trong má»™t lá thÆ° được tá» Catholic
Herald công bố, ông ta quả quyết rằng dù được khuyến khÃch từ chức,
nhưng thực ra ông chỉ nghỉ vắng mặt mà thôi.
Bất chấp việc thay
đổi nhân sá»± đầu năm nay, Ủy Ban tiếp tục thá»±c hiện nhiá»u biện pháp cụ
thể hướng tới việc ngăn ngừa các giáo sĩ lạm dụng tình dục, đạt được một
chiến thắng và o hồi tháng ChÃn, khi được yêu cầu tham gia việc huấn
luyện các tân giám mục trên thế giá»›i tụ táºp vá» Rôma để dá»± cái gá»i lÃ
“trại huấn luyện các giám mục bé thÆ¡â€.
Äầu tháng MÆ°á»i Hai, Ủy Ban
nà y phát động trang mạng của mình trong đó có mẫu hướng dẫn việc chống
lạm dụng mà má»i giáo pháºn Ä‘á»u được yêu cầu phải Ä‘Æ°a ra từ hồi năm 2011.
Vũ Văn An
(Nguồn: VietCatholic) |