DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Bệnh liên cầu lợn: cần Ä‘á» phòng...
Người đăng
Thông điệp
Thà nh viên
Ngày tham gia: 15/05/2010 Bài gửi: 89 Số lần cám ơn: 0 Được cám ơn 1 lần trong 1 bài viết
gửi: 30.05.2010 Tiêu đề:
BỆNH LIÊN CẦU LỢN : CẦN ÄỀ PHÃ’NG...
Liên cầu lợn có tên khoa há»c là Streptococcus suis là tác nhân gây bệnh ở lợn và má»™t số gia súc khác (trâu, bò, dê, ngá»±a, ...) mang mầm bệnh, đôi khi gây bệnh trên ngÆ°á»i.
Streptococcus suis là cầu khuẩn Gram dÆ°Æ¡ng, dá»±a và o các polysaccharid vá» vi khuẩn đã được xác định có 35 typ huyết thanh, gây bệnh cho ngÆ°á»i và lợn chủ yếu là typ 2.
Bệnh ở lợn biểu hiện bằng viêm mà ng não, nhiá»…m khuẩn huyết, viêm phổi, viêm ná»™i tâm mạc và viêm khá»›p. Bệnh ở lợn thÆ°á»ng xuất hiện tản phát nhÆ°ng cÅ©ng có khi bùng phát thà nh dịch.
Thông thÆ°á»ng ngÆ°á»i bị nhiá»…m vi khuẩn do tiếp xúc trá»±c tiếp vá»›i lợn ốm, lợn chết hoặc ăn tiết canh, thịt lợn ốm, thịt lợn chết chÆ°a nấu chÃn.
Ở ngÆ°á»i, vi khuẩn gây hai bệnh cảnh chÃnh là viêm mà ng não và nhiá»…m khuẩn huyết, có thể gây sốc nhiá»…m khuẩn. Nếu không được phát hiện bệnh sá»›m và điá»u trị kịp thá»i thì ngÆ°á»i bệnh có thể tá» vong.
I. Chẩn đoán
Chẩn Ä‘oán dá»±a trên các yếu tố dịch tá»… há»c, bệnh cảnh lâm sà ng và xét nghiệm
1. Các yếu tố dịch tá»… há»c: Khai thác tiá»n sá» có phÆ¡i nhiá»…m trong vòng 10 ngà y trÆ°á»›c khi bệnh khởi phát:
a) Tiếp xúc trá»±c tiếp vá»›i lợn ốm, lợn chết hoặc lợn không rõ nguồn gốc trong quá trình chăn nuôi, váºn chuyển buôn bán, giết mổ, chế biến thịt sống.
b) Ä‚n thịt lợn ốm, lợn chết hoặc thịt lợn không rõ nguồn gốc chÆ°a được nấu chÃn nhÆ° thịt thủ luá»™c tái, lòng lợn và ná»™i tạng trần, tiết canh, nem chạo, nem chua, ... .
c) Sống trong khu vực có dịch bệnh ở lợn và gia súc.
2. Lâm sà ng
a) Thá»i gian ủ bệnh: 1-3 ngà y, có thể kéo dà i tá»›i 10 ngà y.
b) Khởi phát cấp tÃnh vá»›i các triệu chứng
- Sốt cao có thể kèm theo rét run.
- Mệt, Ä‘au má»i ngÆ°á»i.
- Äau đầu, buồn nôn và nôn.
- Äau bụng, tiêu chảy.
- Có thể mê sảng, ngủ gà , hôn mê.
- Những trÆ°á»ng hợp nhiá»…m khuẩn huyết có thể xuất huyết dÆ°á»›i da, ban xuất huyết hoại tá» lan rá»™ng ở mặt, ngá»±c, chân, tay, hoại tỠđầu chi.
c) Toà n phát: Bệnh biểu hiện dÆ°á»›i 2 thể lâm sà ng chÃnh:
- Viêm mà ng não mủ:
+ Há»™i chứng mà ng não: Äau đầu, nôn, cứng gáy, dấu hiệu Kernig dÆ°Æ¡ng tÃnh.
+ Cháºm chạp, lú lẫn, hôn mê hoặc kÃch Ä‘á»™ng, co giáºt.
+ Dịch não tuỷ đục.
- Nhiễm khuẩn huyết có sốc nhiễm khuẩn:
+ Huyết áp tụt (huyết áp tối Ä‘a < 90 mmHg hoặc giảm 40 mmHg so vá»›i bình thÆ°á»ng) hoặc kẹt (hiệu số giữa huyết áp tối Ä‘a và huyết áp tối thiểu ≤ 20 mmHg).
+ Nhịp tim nhanh trên 100 lần/phút, mạch nhá», khó bắt.
+ Vã mồ hôi, lạnh đầu chi, nổi vân tÃm trên da.
+ Thiểu niệu hoặc vô niệu.
+ Các biểu hiện khác có thể gặp:
* Xuất huyết dưới da, niêm mạc, nội tạng.
* Suy tháºn cấp.
* Suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS).
* VÃ ng da, gan to.
* Viêm mô tế bà o, tắc mạch đầu chi.
3. Cáºn lâm sà ng
a) Xét nghiệm máu
- Công thức máu:
+ Số lượng bạch cầu máu ngoại vi tăng, chủ yếu là bạch cầu Ä‘a nhân trung tÃnh.
+ Tiểu cầu có thể hạ trong những trÆ°á»ng hợp nặng.
- Xét nghiệm đông máu: Trong thể nhiễm khuẩn huyết có sốc nhiễm khuẩn có thể thấy:
+ Tỷ lệ prothrombin giảm.
+ Fibrinogen giảm.
+ APTT kéo dà i.
+ Có thể có tình trạng đông máu ná»™i mạch rải rác (DIC): tăng FDP hoặc D-dimer, tiểu cầu giảm < 100.000/mm3, fibrinogen < 1 g/lÃt.
- Sinh hoá máu: Trong thể nhiễm khuẩn huyết có sốc nhiễm khuẩn có thể thấy:
+ Tăng urê, tăng creatinin.
+ Tăng men gan (AST, ALT), CK.
+ Tăng bilirubin.
+ Giảm albumin.
+ Toan chuyển hoá (pH giảm, HCO3- giảm), tăng lactat.
b) Xét nghiệm dịch não tuỷ
- Sinh hoá: Protein tăng, thÆ°á»ng trên 1g/lÃt, glucose giảm, phản ứng Pandy dÆ°Æ¡ng tÃnh.
- Tế bà o: Tăng cao, thÆ°á»ng trên 500 tế bà o/mm3, chủ yếu bạch cầu Ä‘a nhân trung tÃnh.
c) Xét nghiệm vi khuẩn
- Nhuộm Gram soi trực tiếp: Cầu khuẩn Gram dương xếp đôi hoặc xếp chuỗi.
- Nuôi cấy, phân láºp và là m kháng sinh đồ dịch cÆ¡ thể (máu, dịch não tuá»·,...).
- Kỹ thuáºt PCR tìm các yếu tố Ä‘á»™c lá»±c đặc hiệu (cps2A, mrp, gapdh, sly, ef...) dÆ°Æ¡ng tÃnh.
II. Chẩn đoán phân biệt
1. Bệnh do não mô cầu.
2. Viêm mà ng não mủ do các căn nguyên khác: Phế cầu, tụ cầu, các liên cầu khác.
3. Viêm não vi rút.
4. Nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn do các căn nguyên khác.
5. Sốt xuất huyết Dengue.
6. Các bệnh máu ác tÃnh.
III. Äiá»u trị
1. Nguyên tắc Ä‘iá»u trị
a) Kết hợp chặt chẽ giữa Ä‘iá»u trị bằng kháng sinh và điá»u trị há»— trợ.
b) Phát hiện sá»›m các biểu hiện nặng nhÆ° sốc, rối loạn đông máu, suy Ä‘a phủ tạng để xá» trà kịp thá»i.
c) Cách ly bệnh nhân.
2. Äiá»u trị cụ thể
a) Thể viêm mà ng não mủ đơn thuần:
- Kháng sinh: Vi khuẩn còn nhạy cảm vá»›i nhiá»u kháng sinh nhóm βlactam nhÆ° Penicillin G, Ampicillin, các Cephalosporin thế hệ III, ... .
Kháng sinh có thể dùng ban đầu là :
+ Ampicillin 2g/lần x 6 lần, tiêm tÄ©nh mạch, cách 4 giá» má»™t lần (trẻ em: 200mg/kg/24 giá»), hoặc/vÃ
+ Ceftriaxon 2g/lần x 2 lần, tiêm hoặc truyá»n tÄ©nh mạch, cách 12 giá» má»™t lần (trẻ em: 100mg/kg/24 giá»).
Sau 2-3 ngà y nên chá»c dò dịch não tuá»· lại để đánh giá đáp ứng Ä‘iá»u trị. Äiá»u chỉnh kháng sinh theo kết quả kháng sinh đồ và đáp ứng lâm sà ng.
Dùng kháng sinh cho đến khi xét nghiệm dịch não tuá»· trở vá» bình thÆ°á»ng hoặc cho đủ 3 tuần.
- Äiá»u trị há»— trợ:
+ Há»— trợ hô hấp: Những trÆ°á»ng hợp hôn mê nên đặt ống ná»™i khà quản sá»›m để bảo vệ Ä‘Æ°á»ng thở và để thở máy khi cần.
+ Chống phù não: Mannitol 20% 0,5-1 g/kg truyá»n tÄ©nh mạch trong 20-30 phút, nhắc lại sau 6 giá» và cần theo dõi sát các triệu chứng lâm sà ng.
+ Chống co giáºt: Dùng Diazepam 0,1 mg/kg/lần tiêm tÄ©nh mạch hoặc thụt háºu môn (đối vá»›i trẻ em). Sau 15 phút, nếu còn co giáºt thì dùng nhắc lại.
+ Chống viêm: Có thể dùng Methylprednisolone 0,5- 1 mg/kg/24 giỠhoặc một corticosteroid tương tự và nên dùng ngay trước khi dùng kháng sinh.
b) Thể nhiễm khuẩn huyết có sốc nhiễm khuẩn:
- Kháng sinh:
+ SỠdụng kháng sinh như trong thể viêm mà ng não mủ.
+ Chú ý Ä‘iá»u chỉnh liá»u kháng sinh theo mức lá»c cầu tháºn.
Äiá»u chỉnh kháng sinh theo kết quả kháng sinh đồ và đáp ứng lâm sà ng. Có thể phối hợp thêm kháng sinh phổ rá»™ng khác tuỳ từng trÆ°á»ng hợp cụ thể.
Äảm bảo thá»i gian dùng kháng sinh tối thiểu là trong 3 tuần.
- Äiá»u trị há»— trợ:
+ Há»— trợ hô hấp: Äảm bảo oxy hoá máu (SpO2 > 92%) bằng thở oxy hoặc thông khà nhân tạo.
+ Äảm bảo khối lượng tuần hoà n bằng truyá»n dịch: Các dịch tinh thể (NaCl 0,9% ; ...) và /hoặc dịch keo (Haesteril 6% ; ...), đảm bảo albumin máu trên 35 g/lÃt.
+ Äiá»u chỉnh Ä‘iện giải và thăng bằng kiá»m toan.
+ Khi áp lá»±c tÄ©nh mạch trung tâm (CVP) > 12 cmH2O mà huyết áp còn thấp (Huyết áp tâm thu dÆ°á»›i 90 mmHg) thì dùng thêm các thuốc váºn mạch nhÆ° Dopamin (hoặc Noradrenalin), Dobutamin.
+ Có thể dùng Methylprednisolone vá»›i hà m lượng nhÆ° trên. Cần theo dõi Ä‘Æ°á»ng máu và tình trạng xuất huyết tiêu hoá.
+ Ở những nÆ¡i có Ä‘iá»u kiện nên chỉ định lá»c máu liên tục sá»›m.
+ Suy tháºn: Dùng thuốc lợi niệu nhÆ° furosemid khi duy trì được huyết áp tối Ä‘a > 90 mmHg, chạy tháºn nhân tạo nếu có chỉ định.
+ á»”n định Ä‘Æ°á»ng huyết 6-7 mmol/l.
+ Dự phòng loét stress: Dùng thuốc giảm tiết acid dịch vị kết hợp thuốc băng niêm mạc dạ dà y.
+ Truyá»n plasma tÆ°Æ¡i và khối tiểu cầu khi cần thiết. Duy trì tá»· lệ prothrombin > 50% và số lượng tiểu cầu > 60.000/mm3.
+ Khi có xuất huyết mức Ä‘á»™ nặng, hemoglobin < 70 g/l cần truyá»n khối hồng cầu.
+ Tháºn trá»ng dùng thuốc hạ sốt ở bệnh nhân tăng men gan.
3. Theo dõi và chăm sóc
a) Theo dõi
- Các trÆ°á»ng hợp nặng phải theo dõi Ä‘iá»u trị tại buồng cấp cứu.
- Theo dõi các dấu hiệu: Mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở, SpO2, nước tiểu.
- Theo dõi tri giác bằng thang điểm Glasgow.
- Theo dõi tình trạng xuất huyết niêm mạc và nội tạng.
- Äối vá»›i các trÆ°á»ng hợp viêm mà ng não, cần theo dõi các dấu hiệu tăng áp lá»±c ná»™i sá»: Äau đầu, nôn vá»t, tri giác xấu Ä‘i, mạch cháºm, huyết áp tăng, đồng tá» co giãn bất thÆ°á»ng.
b) Chăm sóc
- Tư thế bệnh nhân: Bệnh nhân viêm mà ng não nên để ở tư thế đầu cao chếch 30o so với thân. Bệnh nhân sốc cần để ở tư thế nằm đầu ngang bằng so với thân.
- Äảm bảo hô hấp: Cho bệnh nhân thở oxy nếu có chỉ định. Hút Ä‘á»m dãi đảm bảo thông thoáng Ä‘Æ°á»ng thở.
- Äảm bảo dinh dưỡng: Nếu bệnh nhân không ăn được cần chủ Ä‘á»™ng cho ăn qua ống thông dạ dà y, đủ năng lượng và cân đối vi chất.
- Vệ sinh các hốc tá»± nhiên và thay đổi tÆ° thế nằm, váºn Ä‘á»™ng trị liệu, chống loét.
IV. Phòng bệnh
- Phối hợp với ngà nh thú y kiểm soát bệnh trên lợn, kiểm soát chăn nuôi và giết mổ lợn.
- NgÆ°á»i có vết thÆ°Æ¡ng ở chân, tay không được tham gia giết mổ lợn.
- Sau khi tham gia giết mổ lợn phải rá»a sạch tay bằng các loại dung dịch sát khuẩn.
- Không tiếp xúc trực tiếp với lợn ốm hoặc lợn chết.
+ Khi xỠlý lợn ốm, lợn chết phải sỠdụng trang bị phòng hộ: găng tay, ủng, khẩu trang, ... .
+ Không chế biến để ăn thịt lợn ốm, thịt lợn chết và thịt lợn không rõ nguồn gốc.
- Không ăn thịt lợn chÆ°a được nấu chÃn nhÆ° thịt thủ luá»™c tái, lòng lợn và ná»™i tạng trần, tiết canh, nem chua, nem chạo, ... .
- Hiện chÆ°a có vắc xin phòng bệnh cho ngÆ°á»i. Không có chỉ định dùng kháng sinh dá»± phòng./. _________________ Cánh hoa rụng chá»n chi đất sạch....
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn