TrÆ°á»›c đây do trá»ng nam khinh nữ, nên pháºn là m nữ chịu nhiá»u thiệt thòi nhất hà ng thế ká»·. Lịch sỠđấu tranh má»›i chỉ bắt đầu từ Thá»i cổ Hy Lạp, Lysistrata cuá»™c tranh đấu chống lại nam giá»›i để chấm dứt chiến tranh.
Lịch sỠcủa ngà y Quốc Tế Phụ nữ bắt đầu từ năm 1857 đến 1911.
Ngà y 8 tháng 3 năm 1857, các công nhân ngà nh dệt chống lại những Ä‘iá»u kiện là m việc khó khăn và tồi tà n của há» tại Thà nh phố New York: 12 giá» là m việc má»™t ngà y. Hai năm sau, cÅ©ng trong tháng 3, các nữ công nhân Mỹ trong hãng dệt thà nh láºp công Ä‘oà n (syndicat) đầu tiên đã được bảo vệ và già nh được má»™t số quyá»n lợi.
50 năm sau, ngà y 8 tháng 3 năm 1908, 15.000 phụ nữ diá»…n hà nh trên các Ä‘Æ°á»ng phố New York để đòi được giảm giá» là m việc, lÆ°Æ¡ng cao hÆ¡n và hủy bá» việc bắt trẻ con là m việc. Khẩu hiệu của há» là "Bánh mì và Hoa hồng" (Bread and Roses). Bánh mì tượng trÆ°ng cho bảo đảm kinh tế gia đình, hoa hồng tượng trÆ°ng cho Ä‘á»i sống tốt đẹp hÆ¡n.
Sau đó, Äảng Xã há»™i Mỹ tuyên bố Ngà y Quốc tế Phụ nữ là ngà y 28 tháng 2 năm 1909. Trong Há»™i nghị phụ nữ do Quốc tế thứ II (Quốc tế Xã há»™i chủ nghÄ©a) tổ chức ngà y 8 tháng 3 năm 1910, 100 đại biểu phụ nữ thuá»™c 17 nÆ°á»›c đòi quyá»n bầu cá» cho phụ nữ. Chủ tịch là Clara Zetkin, phụ nữ Äức, đã Ä‘á» nghị chá»n má»™t ngà y quốc tế phụ nữ để nhá»› Æ¡n những phụ nữ đã đấu tranh trên toà n thế giá»›i. Há»™i nghị đã chá»n ngà y 8 tháng 3 là m Ngà y Quốc tế Phụ nữ. Ngà y đó năm 1911 đã được hÆ¡n má»™t triệu ngÆ°á»i tham gia trong các nÆ°á»›c Ão, Äan Mạch, Äức và Thụy SÄ©.
Ngà y 25 tháng 3 năm 1911, 145 nữ công nhân, phần lá»›n là di dân ngÆ°á»i Ãi NhÄ© Lan và ngÆ°á»i Do Thái của hãng Triangle Shirtwaist Company tại Thà nh phố New York đã chết trong má»™t vụ cháy trong xưởng dệt. Há» không có ngõ thoát ra ngoà i được: cá»a xưởng đã được khóa chặt để công nhân không được ra ngoà i trÆ°á»›c khi hết giá» là m việc (Äiá»u nà y đã thúc đẩy việc sá»a đổi luáºt lệ lao Ä‘á»™ng). Có khoảng 80.000 ngÆ°á»i diá»…n hà nh trong các Ä‘Æ°á»ng phố Ä‘á»… Ä‘Æ°a đám tang lá»›n của 145 nạn nhân chết cháy.
Năm 1912, 14.000 công nhân hãng dệt đình công và la Lớn "Better to starve fighting than starve working"! (Chết đói vì chiến đấu hơn là chết đói vì là m việc). Nữ công nhân nghỉ việc 3 tháng.
Năm 1912, nhà thÆ¡ Mỹ James Oppenheim (1882-1932) viết bà i thÆ¡Bread and Roses sau lần diá»…n hà nh 14.000 đình công tại Lawrence, Massachusetts. Sá»± can đảm của hỠđã là m cảm hứng bà i Bread and Roses, thÆ°á»ng Ä‘i hát trong ngà y Quốc tế Phụ nữ.
Ngà y 8 tháng 3 năm 1914: Phụ nữ Äức đòi quyá»n bầu cá» nhÆ°ng đến ngà y 12 tháng 10 năm 1918 má»›i được chấp thuáºn.
Ngà y 23 tháng 2 năm 1917 theo lịch Nga, nhằm ngà y 8 tháng 3 dÆ°Æ¡ng lịch, các nữ công nhân Nga đã ra Ä‘Æ°á»ng biểu tình đình công, đòi bánh mì và đòi trả chồng con há» trá» vá» từ chiến tráºn. Cuá»™c đình công nà y đã khiến Sa hoà ng Nicolas II phải thoái vị và góp phần rất lá»›n và o cuá»™c Cách mạng tháng MÆ°á»i ở Nga.
Ngà y 21 tháng 4 năm 1944, Quốc há»™i Pháp chấp nháºn quyá»n bầu cá» cho phụ nữ Pháp. Phụ nữ Pháp đã Ä‘i bầu há»™i đồng thà nh phố lần đầu tiên và o ngà y 20 tháng 4 năm 1945. Trong lúc đó Ä‘Ã n ông Pháp đã được Ä‘i bầu từ năm 1848, tức là từ má»™t thế ká»· trÆ°á»›c 8 tháng 3 năm 1948, tại nÆ°á»›c Pháp, 100.000 phụ nữ đã tổ chức má»™t cuá»™c diá»…n hà nh tại Paris, từ Place de la République đến tượng Jeanne d’Arc.
Từ năm 1950 tại Việt Nam, và o ngà y mùng 6 tháng hai âm lịch má»—i năm Ä‘á»u có tổ chức ngà y lá»… Hai Bà TrÆ°ng ở Sà i Gòn, và sau đó đã dùng ngà y lá»… nà y là m ngà y Phụ nữ. Má»—i năm dá»u chá»n má»™t nữ sinh trÆ°á»ng TrÆ°ng VÆ°Æ¡ng và má»™t nữ sinh trÆ°á»ng Gia Long đóng vai Hai Bà TrÆ°ng ngồi trên bà nh voi trong dịp cá» hà nh lá»….
Năm 1971, Thụy SÄ© chấp nháºn quyá»n bầu cá» cho phụ nữ.
8 tháng 3 năm 1975, Liên Hiệp Quốc bắt đầu chú ý và tổ chức ngà y Quốc tế Phụ nữ.
Năm 1977, nghÄ©a là hai năm sau ngà y Quốc tế Phụ nữ, Liên Hiệp Quốc quyết định má»i các nÆ°á»›c dà nh má»™t ngà y để nói lên quyá»n lợi của ngÆ°á»i phụ nữ và hòa bình thế giá»›i. Và ngà y 8 tháng 3 được chá»n để trở thà nh ngà y lá»… chung cho nhiá»u quốc gia trên thế giá»›i.
Hiện nay ngà y Quốc tế Phụ Nữ vẫn còn được xem là ngà y lá»… chÃnh thức tại những nÆ°á»›c sau đây: Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Macedonia, Moldova, Mông Cổ, Nga, Tajikistan, Ukraine, Uzbekistan, và Việt Nam. Trong những xã há»™i nà y, Ä‘Ã n ông tặng hoa và quà cho những ngÆ°á»i phụ nữ trong Ä‘á»i của há» nhÆ° mẹ, vợ, bạn gái, vv.vv. Tại má»™t số nÆ¡i, nó cÅ©ng được xem tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i Ngà y Hiá»n Mẫu (Mother's Day).
Ở nÆ°á»›c ta, ngà y 8/3 còn là ngà y ká»· niệm cuá»™c khởi nghÄ©a của Hai Bà TrÆ°ng, 2 vị nữ anh hùng dân tá»™c đầu tiên đã đánh Ä‘uổi giặc ngoại xâm, già nh lại chủ quyá»n dân tá»™c. Niá»m tá»± hà o và ý chà vÆ°Æ¡n lên của phụ nữ Việt Nam, má»™t phần cÅ©ng có cá»™i nguồn từ truyá»n thống dân tá»™c Ä‘á»™c đáo đó. (ST)
Chúc tất cả chị em phụ nữ chúng ta má»™t ngà y 8/3 tháºt vui vẻ hạnh phúc nhé!
Medom