DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Ä‚N CHAY (Chuyện phiếm Gã Siêu)
Người đăng
Thông điệp
Chuyên viên
Ngày tham gia: 11/08/2007 Bài gửi: 823 Số lần cám ơn: 35 Được cám ơn 440 lần trong 288 bài viết
gửi: 28.02.2010 Tiêu đề: Ä‚N CHAY (Chuyện phiếm Gã Siêu)
Ä‚N CHAY
Chuyện phiếm Gã Siêu
Ä‚n chay là má»™t trong số những việc là m đạo đức quan trá»ng mà hầu nhÆ° tôn giáo nà o cÅ©ng thá»±c hiện. Tuy nhiên, cách thức giữ chay lại khác biệt tuỳ theo chủ trÆ°Æ¡ng của má»—i tôn giáo.
Chẳng hạn theo Pháºt giáo, ăn chay là ăn và uống những thứ có nguồn gốc từ thá»±c váºt, không được ăn thịt cá hay những thứ có nguồn gốc từ Ä‘á»™ng váºt vì liên quan đến việc sát sinh.
Thá»±c váºy, vá»›i quan niệm vá» luân hồi, sau khi chết, tuỳ theo công phúc mình đã là m khi còn sống, mà được đầu thai là m kiếp loà i váºt hay loà i ngÆ°á»i, cho tá»›i khi được lên cõi Niết Bà n.
Thá»i gian ăn chay được gá»i là trai kỳ, nhiá»u hay Ãt tuỳ theo lòng má»™ mến của má»—i ngÆ°á»i:
* Nhị trai là ăn chay 2 ngà y mỗi tháng: Mùng 1 và 15 âm lịch.
* Tứ trai là ăn chay 4 ngà y mỗi tháng: Mùng 1, 14, 15 và 30, nếu tháng thiếu, thì lấy ngà y 29.
* Lục trai là ăn chay 6 ngà y mỗi tháng: Mùng 1, 8, 14, 15, 23 và 30, nếu tháng thiếu thì lấy ngà y 29.
* Tháºp trai là ăn chay 10 ngà y má»—i tháng: Mùng 1, 8, 14, 15, 18, 23, 24, 28, 29 và 30, nếu tháng thiếu thì lấy các ngà y 27, 28 và 29.
* Nhất nguyệt trai là ăn chay suốt một tháng.
* Tam nguyệt trai là ăn chay suốt ba tháng.
* Ä‚n chay trÆ°á»ng là ăn chay suốt cả Ä‘á»i.
Pháºt tỠđược khuyến khÃch ăn chay và o những ngà y 1, 14, 15 và 30 vì đó là những ngà y mở cá»a Âm và các linh hồn được tá»± do!
Äối vá»›i Hồi giáo, thì có tháng “Ramadanâ€. Tháng nà y được bắt đầu má»™t cách thống nhất, từ ngà y 13 tháng 9 cho toà n thể cá»™ng đồng Hồi giáo trên khắp thế giá»›i. Nhiá»u ngÆ°á»i thÆ°á»ng gá»i má»™t cách Ä‘Æ¡n giản tháng Ramadan là “tháng nhịn ănâ€, hoặc “tháng ăn chayâ€, nhÆ°ng cả hai cách gá»i Ä‘á»u không chÃnh xác cho lắm, bởi vì các tÃn đồ Hồi giáo thá»±c sá»± không ăn chay và cÅ©ng không nhịn ăn, bởi vì nếu nhịn ăn suốt cả má»™t tháng, thì e rằng khó mà sống nổi.
Trong tháng nà y, tất cả các tÃn đồ Hồi giáo Ä‘á»u thá»±c hiện nghiêm túc qui định: Không ăn, không uống, không hút… nghÄ©a là không được Ä‘Æ°a bất cứ thứ gì và o miệng. Tuy nhiên, qui định nà y chỉ được áp dụng và o ban ngà y, cụ thể là từ lúc mặt trá»i má»c cho đến khi mặt trá»i lặn mà thôi. Ngoà i ra, luáºt cÅ©ng qui định: những ngÆ°á»i Ä‘au ốm, phụ nữ mang thai, trẻ em dÆ°á»›i 5 tuổi… Ä‘á»u được miá»…n trừ, không phải nhịn.
Việc nhịn ăn và nhịn uống nhÆ° thế có mục Ä‘Ãch tạo sá»± thông cảm vá»›i những ngÆ°á»i nghèo đói, đồng thá»i táºp luyện sá»± tiết chế, chống lại những cám dá»— vá» váºt chất. Chúng ta thá» tưởng tượng xem: Vá»›i thá»i tiết nóng và khô của sa mạc, thế mà suốt ngà y trong cả tháng không được Ä‘á»™ng đến má»™t giá»t nÆ°á»›c, thì đó phải là má»™t hy sinh to lá»›n.
Tuy nhiên khi mặt trá»i đã lặn và tiếng loa từ các giáo Ä‘Æ°á»ng vang lên, ngÆ°á»i ta lại được phép tổ chức tiệc tùng và ăn uống linh đình, nhÆ° kiểu xứ ta ăn Tết. Theo má»™t thống kê của Ai Cáºp, thì lượng thá»±c phẩm tiêu thụ trong tháng Ramadan thÆ°á»ng gấp 2, gấp 3 lần các tháng khác trong năm.
Rồi và o lúc 2 hay 3 giá» sáng, má»—i khu phố lại có má»™t ngÆ°á»i mang má»™t cái trống nhá», tiếng rất Ä‘anh, vừa Ä‘i vừa đánh theo nhịp ngÅ© liên, lại vừa hô to để đánh thức má»i ngÆ°á»i thức dáºy, lo nấu nÆ°á»›ng cho kịp ăn uống trÆ°á»›c khi mặt trá»i má»c, để bắt đầu má»™t ngà y nhịn má»›i.
Còn bên Do Thái giáo, thì ăn chay, cầu nguyện và là m phúc bố thà là ba sinh hoạt chÃnh trong Ä‘á»i sống đạo đức. NgÆ°á»i Do Thái có má»™t cuá»™c “đại chayâ€, nhân ngà y lá»… xá tá»™i. Äây là má»™t việc bắt buá»™c mang tÃnh cách cá nhân đối vá»›i má»i thà nh phần Dân Chúa. Äồng thá»i há» cÅ©ng có những cuá»™c chay tịnh khác mang tÃnh cách táºp thể, chẳng hạn và o các ngà y quốc háºn. Ngoà i ra, những ngÆ°á»i đạo đức còn ăn chay vì lòng sốt sắng, nhÆ° các môn đệ của Gioan Tẩy giả và những ngÆ°á»i Biệt Phái, há» thÆ°á»ng ăn chay má»—i tuần hai lần.
Sau cùng là Kitô giáo nói chung và Công giáo nói riêng. Ä‚n chay là rèn luyện cho bản thân cách thức chống lại những ham muốn xác thịt và tá» lòng sám hối ăn năn, quay trở vá» cùng Thiên Chúa. NgÆ°á»i Công giáo phân biệt giữa “ăn chay†và “kiêng thịtâ€, nhÆ°ng trong thá»±c tế hai việc nà y lại thÆ°á»ng Ä‘i đôi vá»›i nhau.
Ä‚n chay là giá»›i hạn phần lÆ°Æ¡ng thá»±c được tiếp nháºn và o cÆ¡ thể. Chỉ được ăn má»™t bữa no và hai bữa đói mà thôi. Còn kiêng thịt là không được ăn thịt những Ä‘á»™ng váºt máu nóng nhÆ° heo, bò, gà … nhÆ°ng lại được phép ăn cá, tôm, cua, ếch và các thứ hải sản vì chúng thuá»™c và o loại máu lạnh! Tuy nhiên trứng, sữa và những chế phẩm từ thịt có máu nóng, Ä‘á»u không phải kiêng.
Giáo Há»™i luôn Ä‘á» cao tinh thần của việc ăn chay, đôi khi ăn Ãt hÆ¡n hay ăn đạm bạc hÆ¡n bình thÆ°á»ng cÅ©ng được cho là má»™t hình thức ăn chay. Äồng thá»i Giáo Há»™i khuyến khÃch nên dùng số tiá»n do việc hy sinh ăn uống nà y, để giúp cho những ngÆ°á»i nghèo túng.
Những ngÆ°á»i đạo đức sốt sắng có thể ăn chay ngà y thứ Sáu trong tuần và 40 ngà y trong suốt cả mùa Chay. Tuy nhiên hiện nay, chỉ buá»™c phải giữ hai ngà y, đó là thứ tÆ° Lá»… tro và thứ sáu Tuần Thánh mà thôi. Mặc dầu má»—i năm chỉ có hai ngà y ăn chay, thế nhÆ°ng ngÆ°á»i ta lại hay bị “cám dỗ†để rồi mất chay, hay mất ý nghÄ©a của ngà y ăn chay.
Äúng thế, bên Tây phÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng cá» hà nh lá»… há»™i “Mardi grasâ€, tức là “Thứ Ba béoâ€, ngà y cuối cùng trÆ°á»›c khi bÆ°á»›c và o mùa Chay. Trong ngà y nà y, ngÆ°á»i ta tổ chức tiệc tùng linh đình, ăn uống cho tháºt đã, để bù lá»— cho bốn mÆ°Æ¡i ngà y khắc khổ sắp tá»›i. NgÆ°á»i ta múa hát tÆ°ng bừng, nhảy nhót cho tháºt xả láng, để bù lá»— cho cái bầu khà ảm đạm của mùa Chay. Có những nÆ°á»›c đã tổ chức lá»… há»™i nà y tháºt hoà nh tráng, chẳng hạn nhÆ° Brasil vá»›i những trò giả trang và vÅ© Ä‘iệu Samba, đã thu hút được rất nhiá»u du khách đến tham quan.
Tất cả những tiệc tùng và nhảy múa được kết thúc và o lúc 24 giá» ngà y thứ Ba, để rồi sau đó ngÆ°á»i ta bÆ°á»›c sang ngà y thứ TÆ° Lá»… Tro, khởi đầu cho mùa Chay, vá»›i mà u tÃm tê tái nÆ¡i tâm hồn, vá»›i khuôn mặt ủ rÅ© nhÆ° treo cá» tang, vá»›i luáºt buá»™c ăn chay và kiêng thịt.
Còn đối vá»›i ngÆ°á»i Việt Nam, nhất là và o những năm tháng xa xÆ°a, khi Ä‘á»i sống còn thấp kém. Trong bữa cÆ¡m gia đình, quanh Ä‘i quẩn lại, thì cÅ©ng chỉ có cà ghém mắm tôm, canh cua mồng tÆ¡i, hay rau muống luá»™c... Thỉnh thoảng lắm má»›i có tà cá, hay tà thịt. Thà nh thá», những ngÆ°á»i nghèo, cÆ¡m không đủ ăn, áo không đủ mặc, thì hầu nhÆ° má»—i ngà y của há» Ä‘á»u ăn chay và kiêng thịt, cuá»™c Ä‘á»i há» vốn dÄ© đã là má»™t mùa chay kéo dà i.
Và o ban sáng, có ngÆ°á»i chỉ uống má»™t ly cà phê, có ngÆ°á»i chỉ ăn má»™t chút, gá»i là “điểm tâmâ€, rồi là m việc cho đến trÆ°a má»›i dùng bữa mà vẫn vui vẻ khoẻ mạnh. Thế nhÆ°ng trong ngà y ăn chay, ban sáng cÅ©ng vẫn theo thói quen bình thÆ°á»ng, thế mà má»›i hÆ¡n 9 giá», đã cảm thấy đói ngấu đói nghiến. Má»›i nhịn nhim nhÃm có tà xÃu, thế mà đã cảm thấy nhÆ° kiến bò bụng, đói cồn đói cà o.
Má»™t khi bụng đã đói, thì mắt liá»n má» tịt và tay chân bá»—ng bủn rủn, tháºm chà con ruồi Ä‘áºu và o mép cÅ©ng chẳng buồn xua. Và ngÆ°á»i lá»›n thÆ°á»ng bảo:
- Äó là chÆ°á»›c mốc ma quỉ.
Ở nông thôn, và o ngà y ăn chay kiêng thịt, ngÆ°á»i ta cÅ©ng thÆ°á»ng kiêng luôn cả việc xác, bởi vì bụng đói thì là m sao có thể kham nổi những công việc đồng áng nặng nhá»c. Và thế là ngoà i những lúc đến nhà thá» tham dá»± thánh lá»… hay ngắm nguyện, các cụ có tà tuổi, thÆ°á»ng hay tổ chức “kiệu láâ€, tức là … ăn gá»i cá. Các cụ chuẩn bị cho việc kiệu lá, cho việc ăn gá»i má»™t cách rất công phu.
Ngay từ ngà y hôm trÆ°á»›c, các cụ đã bảo con cháu Ä‘i chợ mua cá, hay kéo lÆ°á»›i dÆ°á»›i ao để bắt cá. Cá dùng để ăn gá»i thÆ°á»ng là cá chép, cá rô, hay cá lóc…
Rồi sáng hôm ăn chay, ngÆ°á»i thì rang gạo để giã là m thÃnh. NgÆ°á»i thì thái cá. Thịt cá thái xong, được đặt và gói trong những tấm giấy bản để thấm nÆ°á»›c cho thịt được khô. NgÆ°á»i thì là m nÆ°á»›c chấm. NÆ°á»›c chấm được là m bằng mẻ nấu vá»›i cá băm nhuyá»…n. NgÆ°á»i thì Ä‘i kiếm rau gồm các thứ lá nhÆ°: Lá mÆ¡, lá Ä‘inh lăng, lá sung, lá tầm duá»™c, lá cóc… Phải chăng cÅ©ng vì thế, các cụ thÆ°á»ng gá»i ăn gá»i là “kiệu láâ€. Xem ra má»™t bữa ăn gá»i, má»™t lần kiệu lá nhÆ° váºy vừa hoà nh tráng, vừa tốn kém lại vừa vui vẻ hÆ¡n má»™t đám tiệc bình thÆ°á»ng!
Còn dân bợm nháºu, thì chỉ mong sao cho ngà y ăn chay và kiêng thịt qua mau, Ä‘á» rồi còn tụ lại, gầy Ä‘á»™ và lai rai vá»›i nhau nữa chứ. Chuyện rằng: Và o tối ngà y thứ TÆ° lá»… Tro, mấy ông bợm nháºu cùng nhau mần thịt má»™t con chó. Há» chá» cho đúng không giá» ngà y thứ Năm là bắt đầu nháºu. Há» là m nhÆ° đã tháºt lâu không gặp nhau, đã tháºt lâu không được cụng ly vá»›i nhau, cÅ©ng nhÆ° đã tháºt lâu không đụng Ä‘Å©a tá»›i món cá» tây. Ngồi chá» hút thuốc là o vặt cÅ©ng sốt ruá»™t, lợi dụng lúc má»i ngÆ°á»i lui hui dÆ°á»›i bếp, má»™t anh bạn vá»™i vặn chiếc kim đồng hồ treo trên tÆ°á»ng, vì anh ta thầm nghÄ© rằng:
- Thà má»™t ngÆ°á»i chết cho toà n dân được nhá», thà má»™t kẻ chịu tá»™i cho bè bạn được sá»›m lai rai.
NgÆ°á»i ta ăn để mà sống, đó là chuyện Ä‘á»i thÆ°á»ng, nhÆ°ng Ä‘á»i thÆ°á»ng vốn có những cái nghịch lý của nó. Vì thế, không thiếu gì những kẻ sống để mà ăn. Há» Ä‘i tìm những khoái cảm trong việc ăn uống. Có những bữa tiệc thâu đêm suốt sáng, kéo dà i từ ngà y nà y qua ngà y khác. Ä‚n no uống đủ nhÆ°ng vẫn chÆ°a đã. Và thế là "a-lê-hấp’" móc cổ há»ng cho chó ăn chè để tiếp tục nháºu nữa. Tiệc má»™t chÆ°a đủ, bèn rủ nhau gầy sòng là m tiệc hai. Tăng má»™t chÆ°a đã, bèn mần tiếp tăng hai.
Bên cạnh những kẻ thiếu ăn, có những bà n tiệc mâm cao cá»— đầy, thức ăn thừa mứa, mà má»—i khẩu phần trị giá bằng cả má»™t năm lao Ä‘á»™ng cá»±c nhá»c của những kẻ khố rách áo ôm. Äúng là tác phong ném tiá»n qua cá»a sổ. Thánh Kinh diá»…n tả rất đúng vá» hạng ngÆ°á»i thừa tiá»n và rá»ng mỡ nà y, khi gá»i há» là những kẻ chỉ biết lấy cái bụng của mình là m chúa, "quorum deus venter est" !
Thượng Äế đã ban cho con ngÆ°á»i má»™t cái miệng và nhÆ° chúng ta đã biết: Công dụng của cái miệng là để ăn và nói. Rất nhiá»u lần chúng ta đã phải khổ sở vì những lá»i dèm pha đầy ác ý. Lưỡi ngÆ°á»i còn sắc hÆ¡n cả gÆ°Æ¡m giáo và độc hÆ¡n cả ná»c ong. Số ngÆ°á»i chết vì cái lưỡi còn nhiá»u hÆ¡n vì những cuá»™c chiến tranh tÆ°Æ¡ng tà n. Lá»i nói có thể là m cho chúng ta bị thân bại danh liệt, tiêu tan sá»± nghiệp, nhÆ° ca dao diá»…n tả:
Lưỡi không xÆ°Æ¡ng nhiá»u Ä‘Æ°á»ng lắt léo,
Miệng không và nh, miệng méo tứ tung.
Còn vá» cái khoản ăn cÅ©ng không kém phần nhiêu khê và rắc rối. NgÆ°á»i ta lao Ä‘á»™ng quần quáºt cÅ©ng để tìm kiếm của ăn đút và o miệng. Cái miệng con ngÆ°á»i đã là m cho bao súc váºt bị tuyệt chủng, bao cây cối Ä‘i đến chá»— xác xÆ¡ tiêu Ä‘iá»u… và đến núi cÅ©ng phải lở. Rồi những cuá»™c chiến tranh giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i đã xảy ra cÅ©ng chỉ vì miếng ăn. Và miếng ăn quả là miếng nhục!
Giá nhÆ° con ngÆ°á»i không phải ăn nữa thì sẽ lợi biết bao nhiêu. Lợi được thá»i gian. Lợi được công sức. Lợi được tiá»n bạc. NhÆ°ng mà có lẽ lúc bấy giá» cuá»™c Ä‘á»i cÅ©ng sẽ buồn Ä‘i rất nhiá»u. Vì thế, gã vẫn cứ phải chịu khó ăn để mà sống má»—i ngà y, cho dù là ăn những của đắng đót.
Gã không biết Thượng đế có bé cái lầm hay không khi trao ban cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta má»™t cái miệng trong khi đó lại có những hai con mắt, hai lá»— tai và hai lá»— mÅ©i. Phải chăng Ngà i muốn chúng ta nghe nhiá»u hÆ¡n, nhìn nhiá»u hÆ¡n, hÃt thở nhiá»u hÆ¡n, còn ăn và nói thì nên giảm bá»›t, "sì tốp" lại phần nà o.
Và theo gã nghÄ© đó cÅ©ng chÃnh là sống tinh thần chay tịnh. Thá»±c váºy, nếu hiểu sống tinh thần chay tịnh là kiêng, là nhịn, là dẹp bá», là chấp nháºn hy sinh, thì má»™t tác giả nà o đó đã Ä‘Æ°a ra những cách giúp chúng ta sống tinh thần chay tịnh nhÆ° sau :
- Dẹp bá» những lá»i nói phạm và lấp đầy cõi lòng bằng những lá»i cảm thông, an ủi và khÃch lệ.
- Dẹp bỠnhững thái độ khó chịu và lấp đầy cõi lòng bằng những tâm tình biết ơn.
- Dẹp bá» những hiá»m khÃch và lấp đầy cõi lòng bằng sá»± tha thứ và kiên nhẫn.
- Dẹp bá» thái Ä‘á»™ bi quan và lấp đầy cõi lòng bằng niá»m hy vá»ng và sá»± lạc quan.
- Dẹp bá» những băn khoăn lo lắng và lấp đầy cõi lòng bằng niá»m tin tưởng và o Chúa trong khoảng khắc hiện tại.
- Dẹp bá» những chiếm hữu và lấp đầy cõi lòng bằng những Ä‘iá»u Ä‘Æ¡n giản của cuá»™c Ä‘á»i.
- Dẹp bá» những ý tưởng há»i hợt và lấp đầy cõi lòng bằng những suy gẫm và những lá»i cầu nguyện.
- Dẹp bá» những phê bình chỉ trÃch và lấp đầy lòng bạn bằng hình ảnh Äức Kitô nÆ¡i những ngÆ°á»i chung quanh.
- Dẹp bá» tÃnh Ãch ká»· và lấp đầy lòng bạn bằng tình yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i ngÆ°á»i khác.
- Dẹp bá» những háºn thù oán ghét và lấp đầy cõi lòng bạn bằng má»™t thái Ä‘á»™ hoà giải.
- Dẹp bá» thói quen nói quá nhiá»u và lấp đầy cõi lòng bạn bằng sá»± thinh lặng và lắng nghe ngÆ°á»i khác.
Sống tinh thần chay tịnh nhÆ° thế, chắc chắn cuá»™c Ä‘á»i chúng ta sẽ ngáºp trà n bình an, yêu thÆ°Æ¡ng và hạnh phúc.
------------------
GÃ SIÊU
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn