DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Tây và Ta ( Chuyện phiếm Gã Siêu )
Người đăng
Thông điệp
Thà nh viên
Ngày tham gia: 13/08/2007 Bài gửi: 202 Số lần cám ơn: 2 Được cám ơn 23 lần trong 22 bài viết
gửi: 29.11.2009 Tiêu đề: Tây và Ta ( Chuyện phiếm Gã Siêu )
Khi há»c vá» tâm lý, gã được biết nÆ¡i con ngÆ°á»i có hai yếu tố luôn ảnh hưởng lẫn nhau, đó là yếu tố bên trong và yếu tố bên ngoà i. TrÆ°á»›c hết, yếu tố bên trong ảnh hưởng tá»›i bên ngoà i. Chẳng hạn khi buồn, ta có cảm tưởng nhÆ° môi trÆ°á»ng chung quanh cÅ©ng ảm đạm và tê tái nhÆ° muốn chia sá»›t ná»—i buồn Ä‘ang đầy ứ trong cõi lòng của ta. Vì thế, Nguyá»…n Du đã viết :
‘Cảnh nà o, cảnh chẳng đeo sầu,
NgÆ°á»i buồn, cảnh có vui đâu bao giá».’
Tiếp đến, yếu tố bên ngoà i ảnh hưởng tá»›i bên trong. Chẳng hạn vừa má»›i ngủ dáºy mà bá»—ng trá»i đổ mÆ°a, ta liá»n cảm thấy má»™t chút lÆ°á»i biếng, chả muốn bắt tay là m bất cứ công việc gì, mà chỉ muốn nằm ngủ nÆ°á»›ng trong chăn cho đẫy con mắt. Chẳng hạn Ä‘ang Ä‘i thất tha thất thểu ngoà i phố, bá»—ng nghe thấy má»™t khúc quân hà nh, ta liá»n cảm thấy phấn chấn hẳn lên, bÆ°á»›c Ä‘á»u bÆ°á»›c theo Ä‘iệu nhạc Ä‘ong Ä‘Æ°a.
Má»™t trong những yếu tố bên ngoà i khá quan trá»ng đó là địa dÆ°, hay nói má»™t cách nôm na là nÆ¡i ăn chốn ở. Yếu tố nà y cÅ©ng đã góp phần không nhá» và o việc hình thà nh con ngÆ°á»i chúng ta. Thá»±c váºy, nhìn và o bản đồ, gã thấy có bốn hÆ°á»›ng: Äông tây nam bắc. NhÆ° thế, ngÆ°á»i bắc khác vá»›i ngÆ°á»i nam và ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng đông khác vá»›i ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng tây.
Thá»±c váºy, tuy cùng là dân Việt mình vá»›i nhau, nhÆ°ng ngÆ°á»i bắc có má»™t số đặc Ä‘iểm khác vá»›i ngÆ°á»i nam. Gã chỉ xin Ä‘Æ°a ra má»™t thà dụ nho nhá» mà thôi.
Chẳng hạn tại miá»n bắc đất Ä‘ai thì Ãt, còn sông Hồng Hà nhÆ° bà già khó tÃnh hay nhÆ° cô gái Ä‘á»ng đảnh, gây nên lụt lá»™i thất thÆ°á»ng. ChÃnh vì phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i má»™t hoà n cảnh nghiệt ngã nhÆ° váºy, nên ngÆ°á»i bắc thÆ°á»ng chà thú là m ăn, tÃch lÅ©y tiá»n của phòng khi tai Æ°Æ¡ng hoạn nạn xảy ra.
Trong khi đó, tại miá»n nam, ruá»™ng đất thẳng cánh cò bay, còn sông Cá»u Long, nhÆ° ngÆ°á»i mẹ hiá»n hay nhÆ° cô gái dịu dà ng, lụt lá»™i cứ đúng hẹn lại lên, không có sức tà n phá dữ dá»™i, nhÆ°ng mang lại phù sa cùng má»i thứ tôm cá. Äứng trÆ°á»›c môi trÆ°á»ng được thiên nhiên Æ°u đãi nhÆ° thế, ngÆ°á»i miá»n nam thÆ°á»ng sống má»™t cách nhà n hạ, chả cần phải ky cóp, nhÆ°ng là m ngà y nà o xà o ngà y ấy.
Và o năm 1954, cả triệu ngÆ°á»i miá»n bắc di cÆ° xuống miá»n nam. Sau năm mÆ°Æ¡i năm chung sống, những ngÆ°á»i bắc 54 cÅ©ng đã mang lấy không Ãt thì nhiá»u những đặc tÃnh của ngÆ°á»i miá»n nam. Thà nh thá» bây giá» há» không còn cần cù siêng năng mấy so vá»›i những ngÆ°á»i bắc 75, tức là những ngÆ°á»i và o nam sau ngà y thống nhất đất nÆ°á»›c.
Bây giá» gã xin so sánh ngÆ°á»i tây vá»›i ta. NgÆ°á»i tây dÄ© nhiên là sống ở phÆ°Æ¡ng tây, còn ta thì dÄ© nhiên sống ở phÆ°Æ¡ng đông. Vị trà đông và tây nà y cÅ©ng đã ảnh hưởng trên con ngÆ°á»i và tạo nên những khác biệt.
Vì sống ở bắc bán cầu vá»›i khà háºu lạnh, ngÆ°á»i tây thÆ°á»ng to con, trắng trẻo và râu tóc ráºm rạp. Còn ta vì sống gần Ä‘Æ°á»ng xÃch đạo, nên có vóc dáng nhá» hÆ¡n, da và ng và râu tóc cÅ©ng thÆ°a thá»›t hÆ¡n. NgÆ°á»i tây dùng mà u Ä‘en để chỉ sá»± tang tóc, còn ta thì lại dùng mà u trắng. NgÆ°á»i tây gá»t các thứ từ dÆ°á»›i gá»t lên, còn ta thì gá»t từ trên gá»t xuống. NgÆ°á»i tây khi gá»i thì ngá»a tay ra mà vẫy, còn ta khi gá»i thì úp tay xuống mà vẫy. NgÆ°á»i tây không ăn thịt chó, còn ta thì lại coi thịt chó là má»™t món khoái khẩu. Thà nh thá» trong những năm gần đây các thứ quán “cá» tâyâ€, “nó kìaâ€, “sống trên Ä‘á»iâ€â€¦má»c lên nhÆ° nấm, có mặt trên khắp nẻo Ä‘Æ°á»ng đất nÆ°á»›c, từ thà nh thị cho đến thôn quê.
Äó má»›i chỉ là những khác biệt lẻ tẻ, mà nếu kể ra thì sẽ chẳng bao giá» cùng. Trong khuôn khổ bà i viết nà y, gã chỉ xin táºp trung và o mấy Ä‘iểm khác biệt chÃnh yếu mà thôi. Äầu tiên, là vá» phép tÃnh ngà y tháng năm. NgÆ°á»i tây căn cứ theo dÆ°Æ¡ng lịch. Còn ta căn cứ theo âm lịch. Váºy thế nà o là dÆ°Æ¡ng lịch và thế nà o là âm lịch ?
DÆ°Æ¡ng lịch hay lịch tây là lịch tÃnh theo mặt trá»i. Thá»±c váºy, trái đất xoay quanh mặt trá»i, cứ 365 ngà y 6 giá» thì được má»™t vòng. Vì thế, cứ bốn năm lại có má»™t năm nhuáºn. Và năm nhuáºn được tÃnh thêm má»™t ngà y và o tháng hai. NgÆ°á»i tây chắc hẳn là phải ăn tết tây, tức là mừng ngà y 1 tháng 1, ngà y đầu năm dÆ°Æ¡ng lịch.
Còn âm lịch, lịch ta hay lịch tà u là lịch căn cứ và o sá»± váºn hà nh của mặt trăng chung quanh trái đất. Äối vá»›i âm lịch, năm nhuáºn là năm có thêm hẳn má»™t tháng. Theo Trung Quốc, âm lịch có từ thá»i nhà Hạ. Ta thì chắc hẳn là phải ăn tết ta, hay còn được gá»i là tết Nguyên đán, mừng ngà y 1 tháng 1, ngà y đầu năm âm lịch. Theo tác giả Toan Ãnh trong “TÃn ngưỡng Việt Nam†thì : “Nguyên là bắt đầu, đán là buổi sá»›m mai. Tết Nguyên đán là tết đầu năm, mở mà n cho má»™t năm má»›i vá»›i má»i cảnh váºt Ä‘á»u má»›i mẻ đón xuân sangâ€.
Ngà y nay, qua sá»± giao lÆ°u văn hóa, đông và tây không còn cách biệt ngà n trùng nữa. Vì thế, ta vẫn giữ lại má»™t số lá»… tết chÃnh, chẳng hạn tết Nguyên đán và tết Trung thu, đồng thá»i cÅ©ng mở rá»™ng cá»a đón nháºn má»™t số lá»… tết của ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng tây, chẳng hạn tết DÆ°Æ¡ng lịch.
Và trong những năm gần đây giá»›i trẻ, nhất là tại các thà nh phố lá»›n, cÅ©ng đã bắt đầu mừng những lá»… há»™i khác, nhÆ° ngà y tình nhan, ngà y mẹ hiá»n, ngà y phụ nữ, ngà y quá»· dữ Halloween…Chẳng khác gì má»™t anh chà ng, vừa có há» vá»›i cô dâu lại vừa có há» vá»›i chú rể, nên khi được má»i dá»± đám cÆ°á»›i, đã hăng hái phát ngôn vung vÃt :
- Giai hay gái, tá»› cÅ©ng Ä‘á»u…xÆ¡i tuốt!
Tiếp đến, nếu Ä‘Æ°a mắt quan sát, thì gã ghi nháºn được hai đặc tÃnh vá» con ngÆ°á»i và vá» xã há»™i. Hai đặc tÃnh nà y cÅ©ng đã tạo nên những sá»± khác biệt giữa ta và tây.
TrÆ°á»›c hết là vá» con ngÆ°á»i. Nếu so sánh, gã thấy ngÆ°á»i tây vốn thÆ°á»ng suy nghÄ© bằng cái đầu, còn ta vốn thÆ°á»ng suy nghÄ© bằng trái tim. Nói cách khác, ngÆ°á»i tây sống bằng lý trà hÆ¡n sống bằng tình cảm, còn ta thì sống bằng tình cảm hÆ¡n sống bằng lý trÃ. Äối vá»›i ngÆ°á»i tây, ngang bằng xổ thẳng, hai vá»›i hai phải là bốn, chứ không được nghiêng bên ná», ngả bên kia. Còn ta thì khác, lắm khi nói váºy mà chẳng phải đâu và trong cách cÆ° xá» thÆ°á»ng uyển chuyển và du di, bởi vì :
‘ Một trăm cái lý không bằng một tà cái tình.’
Tiếp đến là vá» xã há»™i. NgÆ°á»i tây vốn phát triển vá» khoa há»c kỹ thuáºt nên đòi há»i sá»± chÃnh xác. Còn ta vốn phát triển vá» nghá» nông, nên cứ thủng thẳng mà đi. Có thể nói được rằng từ thá»i ông “Bà nh Tổ†và cho đến ngà y hôm nay, xã há»™i ta vốn dÄ© đã là má»™t xã há»™i nông nghiệp :
‘ Nhất sĩ nhì nông,
Hết gạo chạy rông,
Nhất nông nhì sĩ.’
NgÆ°á»i dân chủ yếu sống bằng nghá» trồng lúa. Mà đã trồng lúa, thì đòi há»i nhiá»u lao Ä‘á»™ng, nhiá»u công sức, nhất là và o thá»i buổi “con trâu Ä‘i trÆ°á»›c, cái cà y theo sauâ€, chÆ°a được hiện đại hóa bằng những thứ máy móc lỉnh kỉnh. Vì thế, cần phải đông con nhiá»u cháu, để cùng nhau chia sẻ và gánh vác những công việc nặng nhá»c trên ruá»™ng đồng.
Thế nhÆ°ng, ngà y nay, vá»›i những phÆ°Æ¡ng tiện thông tin hiện đại, đồng thá»i vá»›i xu hÆ°á»›ng toà n cầu hóa, ta và tây Ä‘ang xÃch lại gần nhau bằng những bÆ°á»›c chân khổng lồ. Gã không hiểu ta đã tạo được ảnh hưởng gì đối vá»›i tây, chứ tây thì đã để lại những dấu ấn sâu Ä‘áºm trên ta, khiến ta mất dần những nét đẹp truyá»n thống của mình. Gã chỉ xin Ä‘Æ°a ra má»™t và i thà dụ cụ thể :
Chẳng hạn vá» lòng quà trá»ng sá»± sống. Theo má»™t bà i viết trên Ephata thì: Vấn Ä‘á» nạo phá thai của thanh thiếu niên tại Việt Nam Ä‘ang có khuynh hÆ°á»›ng ngà y má»™t tăng cao, con số nạo phá thai hà ng năm xấp xỉ vá»›i tổng số các cháu bé được sanh ra trên toà n quốc. Năm 1997, tổng số sanh trên toà n quốc là 1.138.607 ca, thì con số nạo phá thai là 934.302 ca. Năm 1998, số sanh là 1.101.791 ca, thì nạo phá thai là 861.353 ca. Riêng bệnh viện Từ DÅ© má»—i năm có trên 40.000 ca nạo phá thai. Các nhà xã há»™i há»c Æ°á»›c tÃnh số ngÆ°á»i nạo phá thai trong cả nÆ°á»›c hà ng năm có thể từ 2 đến 3 triệu ngÆ°á»i. Liên Hiệp Quốc cÅ©ng đã báo Ä‘á»™ng và xếp nÆ°á»›c ta và o má»™t trong năm nÆ°á»›c có tá»· lệ nạo phá thai cao nhất thế giá»›i.
Chẳng hạn vá» sá»± chung thủy trong tình nghÄ©a vợ chồng. Theo má»™t bà i viết của Nữ tu Phạm Thị Oanh thì: Hiện nay, tệ nạn mãi dâm Ä‘ang xuất hiện dÆ°á»›i nhiá»u dạng thức: Nhà hà ng, cà -phê, karaoke, xông hÆ¡i, xoa bóp, vÅ© trÆ°á»ng, chat group trên internet... Ngoà i ra nhiá»u hình thức văn hóa phẩm Ä‘en đã khiến nhiá»u bạn trẻ ngá»™ nháºn cho rằng tình yêu chỉ là sá»± cuốn hút của cảm xúc, chiếm hữu, tình dục, tiá»n tà i, thÆ°Æ¡ng hại. Tình trạng yêu sá»›m, yêu thá», yêu à o à o theo phong trà o, yêu nhÆ° Ä‘iên, yêu hết mình xẩy ra nÆ¡i há»c sinh cấp 2, 3, và trong giá»›i sinh viên ngà y má»™t tăng. Äó phải chăng là những nhân tố là m nên má»™t dòng nhạc “vô cảm†và “não tình†mà dÆ° luáºn quần chúng trên báo chà gần đây đã Ä‘á» cáºp đến khá nhiá»u:
‘ Tình yêu đến em không mong đợi gì.
Tình yêu đi em không hỠnuối tiếc.’
Tiếp đến là nhiá»u cặp sống chung không đăng ký kết hôn, không muốn có con để tránh trách nhiệm. Nhiá»u gia đình được hình thà nh trong má»™t cam kết há»i hợt lợi dụng lẫn nhau. Tất cả những vấn đỠđó đã dẫn đến tỉ lệ ly dị ngà y má»™t tăng. Theo thống kê của Tòa Ãn Nhân Dân Thà nh Phố Sà i-gòn năm 2000, thì má»—i ngà y trung bình có 32 vụ ly hôn, vị chi má»™t năm là 11680 chỉ nguyên tại thà nh phố Hồ Chà Minh. Ngoà i ra còn tình trạng bạo hà nh trong gia đình vá» mặt thể chất, tinh thần và tình dục cÅ©ng rất phổ biến trong nhiá»u gia đình ở thà nh phố cÅ©ng nhÆ° ở thôn quê.
Phải chăng đó là những cảnh tỉnh nhức nhối cho cha mẹ và con cái, những báo đồng Ä‘á» cho xã há»™i. Không khéo thì ta chỉ hấp thụ được những cái xấu, những cái rởm của tây, để rồi trắng tay, mất cả chì lẫn chà i, mất cả vốn lẫn lãi. Truyá»n thống cÅ© thì chẳng còn, mà cái má»›i thì lại kháºp khà kháºp khiá»…ng. Tây chẳng ra tây, ta cÅ©ng chẳng ra ta. Äầu An-nam-mÃt, Ä‘Ãt Phăng-xe hay Ä‚ng-le mà thôi!
Gã Siêu _________________"Lạy Chúa,
Dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn,
Vì có Chúa ở cùng.
Côn trượng Ngà i bảo vệ,
Con vững dạ an tâm"
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn