Giáo xứ Việt Nam Paris: 60 năm hồng ân: Tổ Chức Truyá»n Giáo VN tại Pháp
13.09.2007
|
|
Ngà y 01/10/1947 Giáo Xứ VN Paris đã được Giáo quyá»n Pháp chÃnh thức công nháºn dÆ°á»›i danh hiệu Liên Ãoà n Công Giáo Việt Nam tại Pháp. Ãến nay, 2007, Giáo xứ đã tròn 60 năm tuổi Ä‘á»i. Ãây là dịp để mừng vui và ká»· niệm 60 năm Hồng Ân Chúa ban cho Giáo Xứ được tồn tại. CÅ©ng là dịp để xem xét lại sá»± hoà nháºp của văn hoá và đức tin qua cách sống đức tin và cách há»™i nháºp đức tin công giáo và o văn hoá Việt Nam ở Giáo xứ. Trong chiá»u hÆ°á»›ng ấy, má»i bạn xem bà i 25 : « MỤC VỤ Xà HỘI : Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp, (La Mission Catholique Vietnamienne en France), 1952-1977 ».
MỤC VỤ XÃ HỘI
Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp (La Mission Catholique Vietnamienne en France) 1952-1977
Thá»i kỳ ‘Tổ Chức Truyá»n Giáo’ (1952-1977) : là giai Ä‘oạn mà Giáo Xứ Việt Nam Paris được giáo quyá»n Pháp và Việt Nam khuyến khÃch và nhìn nháºn theo tinh thần của tông huấn ‘Exsul Familia’ (Gia đình xa cách) do đức Piô XI ban hà nh và o năm 1952. Giáo quyá»n Việt Nam Ä‘á» nghị và Giáo Quyá»n Pháp bổ nhiệm linh mục ‘Giám Äốc các Vị truyá»n giáo’ hay ‘Giám Äốc Tổ Chức Truyá»n Giáo’ (Directeur des Missionnaires ou de la Mission) và chỉ có má»™t ‘Tổ Chức Truyá»n Giáo’ (Mission) trung Æ°Æ¡ng tại Paris bao trùm cả nÆ°á»›c Pháp.
Thá»i kỳ « Tổ Chức Truyá»n Giáo » đã kéo dà i 25 năm, qua ba nhiệm kỳ của ba cha : Cha Pacifique Nguyá»…n Bình An 1952-1955. Cha Phanxicô Trần Thanh Giản 1955-1971. Và cha Michel Nguyá»…n Quang Toán 1971-1977.
1. Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp, khánh thà nh ngà y 14.12.1952, có má»™t vai trò, má»™t chÆ°Æ¡ng trình mục vụ tổng quát rõ rệt, trong đó có má»™t chÆ°Æ¡ng trình mục vụ xã há»™i
Báo NHẬN ÃỊNH, số 01, ngà y 01 tháng 02 năm 1953, trang 6 có đăng bản tin sau Ä‘áºy :
« Tá»” CHỨC TRUYỀN GIÃO VIỆT NAM TẠI PHÃP
Ngà y chúa nháºt 14 tháng 12 năm 1952, cha Nguyá»…n Bình An đã dâng lá»… tại nhà thá» Ãức Bà Liban, trong dịp khánh thà nh Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp. Ãức Ông RUPP, Giám Ãốc trách nhiệm giáo hữu ngoại bang; Ãức Ông TESTA, cố vấn Tòa Khâm Sứ Toà Thánh tại Pháp; Ãức Ông BERTIN, Giám Ãốc Há»™i Truyá»n bá Ãức Tin chủ toạ.
Hà ng giáo sÄ© và các anh em giáo hữu Việt kiá»u, cùng các bạn hữu ngoại quốc đã tá»›i dá»± lá»… đông đúc. Sau lá»…, có buổi há»™i há»p thân máºt[1] ».
CÅ©ng trong số báo ra Ä‘á»i nà y, báo được coi là CÆ¡ Quan của Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp, hai bà i báo quan trá»ng đã được phổ biến.
Bà i thứ nhất, vá»›i tá»±a đỠ« RA ÃỜI[2] », ở trang 1, đã cắt nghÄ©a nguồn gốc và vai trò của Tổ Chức Truyá»n Giáo, cÅ©ng nhÆ° chuẩn Ä‘Ãch của tá» báo NHẬN ÃỊNH nhÆ° sau : « Ngà y 14 tháng 12 năm 1952 đã khánh thà nh Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp, ở thánh Ä‘Æ°á»ng Ãức Bà Liban.
Hà ng Giáo Phẩm đã sáng láºp ra Tổ Chức nà y để chuyên lo cho giáo hữu Việt Nam sống Ä‘á»i sống công giáo và nháºn thức trách nhiệm của mình trong cuá»™c Truyá»n bá Ãức tin giữa anh em chÆ°a biết Chúa. Các giáo hữu ngoại quốc ở Pháp, nhÆ° ngÆ°á»i Ã, ngÆ°á»i Ãức, ngÆ°á»i Balan,… Ä‘á»u có má»™t tổ chức Truyá»n Giáo (má»™t xứ đạo) Ã, Ãức, Balan. Từ nay, giáo hữu Việt Nam tại Pháp cÅ©ng có má»™t Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam.
Do hà ng Giáo Phẩm sáng láºp, tổ chức nà y sẽ có má»™t giáo sÄ© Ä‘iá»u khiển, nháºn trách nhiệm giúp đỡ tất cả kiá»u bà o Việt Nam vá» phÆ°Æ¡ng diện thiêng liêng, và trong các phạm vi có can hệ máºt thiết vá»›i Ä‘á»i sống công giáo. Tá»›i bây giá», anh em công giáo Việt Nam tại Pháp chỉ có má»™t tổ chức công khai là Liên Ãoà n Công Giáo. Liên Ãoà n vẫn tiếp tục sống, sống công giáo tiến hà nh, tức là là m việc tông đồ trong các giá»›i chuyên môn, nhÆ° lao Ä‘á»™ng, sinh viên, phụ nữ,… là m việc tông đồ theo qui củ láºp thà nh Ä‘oà n thể. Liên Ãoà n sẽ là má»™t Ä‘oà n thể ở trong Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam. Những anh em công giáo Việt Nam, vì hoà n cảnh hay trở ngại khác, không thể là m công giáo tiến hà nh trong khuôn khổ Liên Ãoà n, vẫn sống trong Tổ Chức Truyá»n Giáo, và có thể hoạt Ä‘á»™ng vá» mặt thiêng liêng, từ thiện hay xã há»™i ».
Bà i thứ hai, vá»›i tá»±a đỠ« Và i Ä‘iá»u mong Æ°á»›c[3] », ở trang 2 và 6, Trần Quang Minh đã phác thảo môt chÆ°Æ¡ng trình hà nh Ä‘á»™ng mục vụ chung và hà nh Ä‘á»™ng mục vụ xã há»™i của tá» báo « Nháºn Ãịnh » và cÅ©ng là của Tổ Chức Truyá»n Giáo nhÆ° sau :
« Mong rằng « Nháºn Ãịnh » ra Ä‘á»i sẽ Ä‘em đến các bạn Ä‘á»c tiếng vang Ä‘á»i sống anh chị em công giáo ở hải ngoại. Là m cÆ¡ quan chÃnh thức của Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp, « Nháºn Ãịnh » không nên thiên vị vá» má»™t ngÆ°á»i hay má»™t nhóm ngÆ°á»i nà o. Tôn chỉ và láºp trÆ°á»ng của « Nháºn Ãịnh » phải là tôn chỉ và láºp trÆ°á»ng của công giáo tiến hà nh thuần túy.
Phần đông giáo hữu khi muốn sống đạo mình hay muốn hoạt Ä‘á»™ng giữa xã há»™i Ä‘á»u nháºn rõ sá»± cần thiết của má»™t cuá»™c há»c há»i sâu rá»™ng vá» giáo lý. « Nháºn Ãịnh » nên chú trá»ng vá» mục nầy. NhÆ°ng chúng ta cần nhá»› rằng trÆ°á»›c tiên chúng ta không phải tin má»™t lý thuyết giải phóng nhân loại, má»™t luân lý tu thân hay má»™t phÆ°Æ¡ng pháp cứu chuá»™c linh hồn. TrÆ°á»›c tiên chúng ta tin má»™t Ãấng, má»™t Vị, má»™t Chúa đã xuống cùng ta, má»™t Chúa đã ở, đã sống vá»›i ta. Chúng ta tin má»™t Chúa Cứu Thế. Ãạo Công Giáo là Chúa Ki-tô. Sá»± nháºn định nà y rất quan trá»ng vì sẽ có ảnh hưởng ngay trong cách giảng giải trình bà y giáo lý. Nếu đạo công gáo chỉ là má»™t lý thuyết hay là tóm tắt các sụ thá»±c phải tin thì cách trình bà y sẽ theo lối phân tÃch trừu tượng. Nếu đạo công giáo là đá»i sống, là Chúa Cứu Thế, thì cách trình bà y sẽ theo lối trình bà y tổng hợp, cụ thể. Vả chăng từ khi Chúa đã xuống thế là m ngÆ°á»i thì lịch sá» của nhân loại có má»™t ý nghÄ©a duy nhất : trở nên thân thể hoà n thà nh của Chúa Ki-tô. Chúa Ki-tô là trung tâm Ä‘iểm của lịch sá». Vì váºy, trong mục giáo lý chúng tôi mong rằng « Nháºn Ãịnh » sẽ không những chú trá»ng vá» mặt thuyết lý mà còn chú trá»ng vá» mặt lịch sá», mặt sống máºt thiết, siêu nhiên vá»›i Chúa.
Ãiá»u mong má»i thứ hai của toà n thể giáo hữu ở hải ngoại là là m sao phát triển ra tại tổ quốc yêu quà chúng ta má»™t văn hoá vừa có tinh thần phúc âm vừa có tÃnh cách Việt Nam. Ãà nh rằng đạo công giáo không phải là má»™t văn hoá, nhất là không phải là má»™t văn hoá âu tây, nhÆ°ng đạo công giáo là muối là m cho thức ăn được ý vị, là men là m cho bá»™t dáºy. Váºy bổn pháºn chúng ta phải cố gắng là m sao cho mầm công giáo ăn sâu và o ná»n văn hoá Việt Nam, ná»n văn hoá đã thấm nhuần các lý thuyết Khổng Mạnh, Pháºt Lão. HÆ¡n nữa chúng ta nên nháºn rõ rằng má»—i má»™t văn hoá dù Âu hay Ã, có má»™t sứ mệnh riêng đối vá»›i giáo há»™i. Má»—i văn hoá dù có phần nà o khuyết Ä‘iểm, sai lầm vì là công cuá»™c nhân loại, có thể và nhÆ° má»™t hoa tốt đẹp. Ta phải thu góp văn hoá hoà n cầu lại nhÆ° má»™t bó hoa thÆ¡m tÆ°Æ¡i để dâng cho Chúa. Má»—i hoa có mùi sắc khác nhau. Chúng tôi mong rằng sá»± bà nh trÆ°á»›nh của đạo Công Giáo sẽ Ä‘i đôi vá»›i sá»± phục hÆ°ng, luồng tiến triển của văn hoá Việt Nam.
Có ngÆ°á»i sẽ nói : « Bà n đến giáo lý và văn hoá rất hay cần, nhÆ°ng còn vấn Ä‘á» thá»i cuá»™c thì thế nà o ? Trong khi nÆ°á»›c nhà đang ở trong vòng khói lá»a lá»±u đạn, các giáo hữu hải ngoại sẽ thá» Æ¡ vá»›i các vấn Ä‘á» chÃnh trị, xã há»™i Æ° » ? Ãáp lại câu há»i đó, « Nháºn Ãịnh » phải đứng ngoà i và trên các đảng phái chÃnh trị. Nếu chÃnh trị định nghÄ©a là má»™t thuáºt, má»™t khoa há»c của sá»± Ãch lợi chung, thì chúng tôi mong « Nháºn Ãịnh » cố gắng quan sát há»c há»i. Muốn mến Chúa yêu ngÆ°á»i thì ngà y đêm phải lo nghÄ© đến vấn Ä‘á» Ãch lợi chung. Ãiá»u ấy dÄ© nhiên ! NhÆ°ng nếu hiểu nghÄ©a chÃnh trị bằng cách há»™i Ä‘oà n, đảng phái, chÆ°Æ¡ng trình hà nh Ä‘á»™ng, thì công cuá»™c ấy chúng tôi tưởng không còn thuá»™c vá» phạm vi của « Nháºn Ãịnh ». XÆ°a Chúa đã phán « NÆ°á»›c ta không ở thế gian nà y ». NÆ°á»›c Chúa không ở thế gian nầy, nhÆ°ng bắt đầu ở thế gian nầy. NgÆ°á»i công giáo phải tá»± mình đảm nháºn lấy trách nhiệm đối vá»›i tổ quốc để trở nên ngÆ°á»i công dân kiểu mẫu. ChÃnh trị cÅ©ng nhÆ° khoa há»c theo những luáºt nghiêm nhặt không phải có lòng nhiệt thà nh là đủ, là là m nên công chuyện. NgÆ°á»i công giáo cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i không công giáo khi muốn là m chÃnh trị phải tá»± mình há»c há»i vá» các lý thuyết các phÆ°Æ¡ng pháp phần Ä‘á»i. Sá»± cần thiết là là m sao cho không má»™t ai có thể lầm rằng đạo là má»™t chÃnh trị trá hình hay giáo há»™i là má»™t đảng phái chÃnh trị.
Vá» mặt xã há»™i, ngÆ°á»i công giáo có má»™t trách nhiệm rất nặng ná». Chúa đã mang sá»± sống trong tình yêu, trong công bằng cho nhân loại mà bao nhiêu ngÆ°á»i còn sống nhÆ° là Phúc Âm chÆ°a có váºy ! Ta có nhiệm vụ gây dá»±ng ra má»™t xã há»™i có thể gá»i là hình ảnh của Tình Yêu Chúa, má»™t xã há»™i có sá»± công bằng trong đó má»i ngÆ°á»i được thông công vá»›i nhau để có thể Ä‘i đến chá»— thông công vá»›i Chúa. Còn gì quà hoá bằng má»™t Ä‘á»i công giáo sống sát vá»›i nhân dân, sống cùng nhân dân, để là m cho nhân dân trong cuá»™c tiến triển của lịch sá» gặp Chúa, gặp giáo há»™i. Ãạo công giáo là cuá»™c thánh hoá chung của cả toà n thể quốc gia và quốc tế. « Nháºn Ãịnh » phải là tiếng vang của lý thuyết xã há»™i công giáo. Cố nhiên lý thuyết đây không phải là má»™t hệ thống, má»™t qui chế gồm đủ phÆ°Æ¡ng tiện thá»±c hà nh, má»™t chÆ°Æ¡ng trình có thể áp dụng ngay đê » cải cách xã há»™i. Ãịnh nghÄ©a nhÆ° váºy thì không có thể nói rằng giáo há»™i có má»™t lý thuyết xã há»™i vì công cuá»™c cải tạo trá»±c tiếp thế gian đứng ra ngoà i sở trÆ°á»ng của giáo há»™i. NhÆ°ng nếu ta hiểu rằng đối vá»›i vấn Ä‘á» xã há»™i, giáo há»™i có nêu ra nhiá»u nguyên tắc, nhiá»u yếu tố căn bản, nhiá»u sá»± quyết định đại cÆ°Æ¡ng, mục Ä‘Ãch bênh vá»±c nhân vị và nhân phẩm cùng tá»± do và quyá»n lợi của cá nhân, gia đình, Ä‘oà n thể, nhất là những Ä‘oà n thể bị áp bức thì ta có thể nói rằng giáo há»™i có má»™t lý thuyết xã há»™i, nói đúng hÆ¡n má»™t má»› yêu sách vá» xã há»™i. Xã há»™i há»c rất liên can đến kinh tế há»c và chÃnh trị há»c. NgÆ°á»i công giáo muốn xây dá»±ng má»™t xã há»™i tốt đẹp không tránh khá»i sá»± há»c há»i chuyên môn nhất là trong thá»i buổi hiện tại, vấn Ä‘á» chÃnh trị, kinh tế, xã há»™i má»—i nÆ°á»›c đếu có quan hệ đến các nÆ°á»›c khác và sẽ dần dần Ä‘i đến chá»— quốc tế ».
2. Thá»±c tế, từ 1952 đến 1971, mục vụ xã há»™i đặc biệt hÆ°á»›ng và o việc tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng trợ giữa ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng Việt Nam vá»›i nhau tại Pháp
Cha Pacifique Nguyá»…n Bình An, linh mục dòng Phanxicô, là linh mục đầu tiên được bổ nhiệm là m Giám Äốc của Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp.
Trong thÆ° ngà y 19.02.1952, gởi cho Ãức Khâm Sứ Toà Thánh Ãông DÆ°Æ¡ng tại Hà ná»™i, Ãức Ông Rupp, cha chÃnh Tổng Giáo Pháºn Paris đã mong muốn có má»™t linh mục Việt Nam được các Giám Mục Việt Nam bổ nhiệm để chuyên lo việc thiêng liêng cho ngÆ°á»i Việt Nam tại Paris.
Vá»›i ThÆ° Ä‘á» ngà y 25.10.1952, Ãức Khâm sứ Toà Thánh John Dooley tại Ãông DÆ°Æ¡ng trả lá»i cho Dức Ông Rupp hay rằng Ngà i đã gặp Các Giám Mục Việt Nam và xin giá»›i thiệu vá»›i Ãức Tổng Giám Mục Paris và xin Ngà i bổ nhiệm cha Pacifique Nguyá»…n Bình An.
Ngà y 24.11.1952, Ãức Ông Rupp, cha chÃnh Ãịa Pháºn Paris và thÆ° ký của Ủy Ban Giám Mục Ngoại Kiá»u Vụ đã trả lá»i cho Ãức Khâm Sứ : « Trong buổi há»™i tháng 10 vừa qua, các Hồng Y và Tổng Giám Mục đã đồng ý ‘ký thác cho cha Pacifique An Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam trên toà n lãnh thổ Pháp. Ãể chứng tá» rằng Cha An không chỉ là tuyên úy của Liên Ãoà n mà thôi, nhÆ°ng còn là ‘Giám Ãốc Tổ Chức Truyá»n Giáo », thì từ nay thánh lá»… tiếng Việt má»—i tháng sẽ không cá» hà nh ở trụ sở Liên Ãoà n nữa, nhÆ°ng là ở trong má»™t nhà thá», nhà thá» Notre Dame de Liban ».
Cha Nguyá»…n Bình An đã chÃnh thức nháºn chức Giám Äốc của Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp ngà y 14 tháng 12 năm 1952, nhÆ° ta vừa thấy ở đầu bà i nà y.
Theo bức thÆ° ngà y 25.10.1952 của Ãức Khâm sứ John DOOLEY, bổn pháºn của Cha Nguyá»…n Bình An, Giám Ãốc Tổ Chức Truyá»n Giáo, gồm 5 Ä‘iểm sau đây :
· Hoà n toà n và chỉ lo mục vụ (entièrement et exclusivement pastorales), trÆ°á»›c tiên là đối vá»›i đồng bà o công giáo, nhÆ°ng cÅ©ng lo truyá»n giáo cho đồng bà o lÆ°Æ¡ng, chÆ°a biết Chúa;
· Ãể tâm đặc biệt Ä‘á»n má»i tÃn hữu tại Paris; · Chăm lo đến má»i tổ chức công giáo tại Pháp; · CÅ©ng lÆ°u ý theo dõi các báo chà bằng tiếng việt phát hà nh tại Paris; · Phải trá»±c thuá»™c Ãức Tổng Giám Mục Paris.
Cha Nguyá»…n Bình An được sá»± cá»™ng tác của nhiá»u cha, trong đó có cha Trần Thanh Giản và cha Äinh Văn Hưởng. Sá»± phân công được chia nhÆ° sau :
· Cha Nguyá»…n Bình An, trá»±c thứ 3, thứ 7, chúa nháºt, từ 16 đến 19 giá», lo vá» công việc chung của Tổ Chức Truyá»n Giáo và các phép bà tÃch : rá»a tá»™i, hôn phối,..
· Cha Trần Thanh Giản, trá»±c thứ 4 và thứ 6, từ 17 đến 20 giá», lo vá» công việc tà i chánh và váºt chất liên can đến Tổ Chức Truyá»n Giáo và liên lạc vá»›i bên nhà .
· Cha Äinh Văn Hưởng, trá»±c thứ 2 và thứ 5, từ 16 đến 19 giá», lo vá» liên lạc các trÆ°á»ng Trung Há»c Pháp (và tá» báo Nháºn Äịnh)[4]
Vá» hoạt Ä‘á»™ng mục vụ xã há»™i, Ä‘á»c hết những số « Nháºn Ãịnh » còn tìm thấy dÆ°á»›i thá»i cha Nguyá»…n Bình An, từ số 1, ngà y 01.02.1953 đến số 25, tháng 06 và .07.1955 (trừ số 2 thất lạc), dÆ°á»ng nhÆ° trá»ng tâm chú ý và o việc phổ biến há»c thuyết xã há»™i công giáo nhiá»u hÆ¡n là thá»±c hiện những sinh hoạt xã há»™i cụ thể. Trong 12 số đầu, trong năm 1953, nhiá»u bà i viết rất sâu sắc và giá trị của những cây viết uyên thâm, nhÆ° Ãinh Văn Hưởng, Nguyá»…n Bình An, Trần Quang Minh, Nguyá»…n Huy Bảo, HÆ°Æ¡ng Giang, Nguyá»…n Liên DÅ©ng, Nguyá»…n Văn Quốc NhÆ°,… vá» những Ä‘á» tà i nhÆ° Văn minh, Hiệp nhất, Trung thà nh, Nhiệm vụ, Ãau khổ, Cha thợ, Pháºt giáo và Công giáo, Lịch sá», Tráºt tá»± xã há»™i, Thánh sá», tục sá», Khoa há»c, Mắc xÃt, Nhân sinh, Biến hoá, Biến chuyển xã há»™i, Chiến sÄ© công giáo,…
Tuy nhiên, ngÆ°á»i ta cÅ©ng Ä‘á»c được những bản tin vắn nói đến những sinh hoạt xã há»™i cụ thể. Äại cÆ°Æ¡ng thì những sinh hoạt nà y tiếp tục Ä‘Æ°á»ng huá»›ng đã được thá»±c hiện từ thá»i Liên Äoà n, nhÆ°ng cÆ°á»ng Ä‘á»™ và sá»± hăng hái dÆ°á»ng nhÆ° nhẹ hÆ¡n. Sau đây là má»™t số sinh hoạt được báo Nháºn Äịnh vắn tắt ghi lại :
· Anh em Lao Ãá»™ng ở Balê đã tổ chức má»™t Ban Xã Há»™i để thu tháºp chăn, vải, quần áo, tiá»n bạc,… gởi vá» Việt Nam[5]
· Việt kiá»u ăn tết. Vui xuân là vui của Giao cảm, của Hợp quần, của Ãoà n tụ. Hiểu thế, Việt Kiá»u công giáo Balê đã không vị ká»· má»™t mình cạn cốc trà riêng, mà từ hai tuần trÆ°á»›c, đã lặng lẽ phân công, sá»a soạn má»™t chiá»u xuân. Chiá»u mồng 2 Tết, chúa nháºt, anh em gặp nhau tại số 7, Ä‘Æ°á»ng Marie-Rose. Năm giá», kịch trÆ°á»ng cháºt nÃch. Khán giả chừng 300, trong đó 1/3 là ngÆ°á»i ngoại quốc, đầy thiện cảm vá»›i Công Giáo Việt Nam,…[6]
· Ai tÃn, phân Æ°u và tham dá»± đám tang của Ông Micae Nguyá»…n Văn Há»™. Có cha cá»±u thừa sai Gagneux (cha Bằng), các đại biểu Liên Ãoà n Lao Ãá»™ng Việt Nam, đông anh em việt kiá»u xa gần và lân bang cố hữu dá»± lá»… an táng[7]. Rồi ngà y lá»… các thánh, 01.11.1954, má»™t sồ đông kiá»u bà o, nhất là anh em công nhân, đã Ä‘i viếng phần má»™ các việt kiá»u quá cố. Má»™t số khá đông anh em chiến binh và công binh Việt Nam sang Pháp hồi đại chiến thứ hai đã bị thiệt mạng và mai táng ở nhiá»u miá»n nÆ°á»›c Pháp[8].
· Gần 50 anh chị em Liên Ãoà n, do anh Bá»u đứng tổ chức, đã cùng nhau Ä‘i thăm các vùng Cheuvreuse, Rambouillet, Chartres, Etampes, Fontainrbleau, bằng xe ca, từ 8 giá» sáng đến 7 giá» tối má»›i trở vá» Balê[9].
· Trại hè của Việt Kiá»u, từ 20 tháng 7 đến 04 tháng 8 năm 1953, tại Loppem, gần Bruges (thà nh phố tục gá»i là Venise ở phÆ°Æ¡ng bắc), Bỉ. Trại hè nà y tổ chức cho anh em việt kiá»u, không phân biệt giai cấp, tôn giáo. Ngoà i những buổi há»™i há»p, gặp gỡ có tÃnh cách văn hoá hay xã há»™i, do những nhà chuyên môn Ä‘iá»u khiển, sẽ có nhiá»u cuá»™c du ngoạn nÆ¡i các vùng thắng cảnh ở Bỉ, nhÆ° Bruges, Gand, Anvers, Namur, Louvain và ở Hoà Lan, nhÆ° Rotterdam, La Haye[10]. Nhiá»u trại hè khác cÅ©ng đã được tổ chức : tại Ão, từ 15 đến 30 tháng bảy 1954;
· Ngà y 08.08.54, ở Trụ Sở Liên Äoà n, mở lại quán cÆ¡m xã há»™i và đặt lại bà n pingpông[11]
Sau khi cha Pacifique Nguyá»…n Bình An hồi hÆ°Æ¡ng, cha Phanxicô Trần Thanh Giản được bổ nhiệm thay thế (1955-1971). Sá»± nghiệp đầu tiên của cha Giám Äốc Trần Thanh Giản là cải tổ Liên Äoà n dá»±a trên ‘ná»n tảng pháp lý của Công Giáo Tiến Hà nh’. Bản ná»™i quy má»›i được Äại Há»™i biểu quyết chúa nháºt 08. 04. 1955 có ghi : Liên Äoà n lo huấn luyện Ä‘oà n viên vá» má»i phÆ°Æ¡ng diện : tôn giáo, văn hóa công dân, xã há»™i. Và Ban Trung Æ°Æ¡ng gồm ba tiểu ban : Ban Tổ Chức, ban Xã Há»™i và ban Truyá»n Giáo[12]. Kể từ đây trụ sở của Tổ Chức Truyá»n Giáo Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên cÅ©ng là ‘trung tâm sinh hoạt xã há»™i : thăm viếng các gia đình, giúp đỡ các sinh viên…[13]’. Hai sinh hoạt xã há»™i nổi báºt của nhiệm kỳ cha Trần Thanh Giản là tổ chức Quán CÆ¡m Xã Há»™i dà nh cho sinh viên và thợ thuyá»n (1964-1971) và hà ng năm (1955-1964) tổ chức các Trại Hè dà nh cho sinh viên và linh mục tu sÄ©, đông nhất là hè năm 1962 vá»›i 120 ngÆ°á»i tham dá»±[14].
3. Trong những năm 1971-1977, mục vụ xã há»™i phát triển mạnh mẽ và vá» nhiá»u hÆ°á»›ng : vỠđồng bà o ở Việt Nam, vỠđồng hÆ°Æ¡ng ở Pháp, vá» ngÆ°á»i tỵ nạn Ãông DÆ°Æ¡ng cÅ© và Việt Nam
Qua nhiệm kỳ của cha Michel Nguyá»…n Quang Toán (1971-1977), ngay trong phÆ°Æ¡ng án mục vụ (Projets pastoraux) soạn thảo ngà y 29 tháng 05 năm1972, đã ghi rõ : «Tổ chức má»™t văn phòng xã há»™i để giúp ngÆ°á»i Việt Nam tìm phòng ở, việc là m, tổ chức các cuá»™c giải trà cho trẻ em … NhÆ°ng vì thiếu Ä‘iá»u kiện (trong phÆ°Æ¡ng án tà i chánh niên khóa 1972-1973 không nói đến ngân qÅ©y cho sinh hoạt xã há»™i), nên chỉ bắt đầu từ những thể hiện khiêm tốn, nhÆ° gây má»™t nhóm những ngÆ°á»i Việt-Pháp tình nguyện giúp dạy tiếng Việt và tiếng Pháp, tìm việc là m, chá»— ở cho ngÆ°á»i má»›i tá»›i… PhÆ°Æ¡ng án cÅ©ng nêu lên và ấn định ngà y thá»±c hiện những sinh hoạt xã há»™i cụ thể sau đây :
Äể đáp ứng nhu cầu giúp đỡ nạn nhân chiến tranh và nạn nhân bão lụt, đặc biệt ở miá»n Trung, cần phát Ä‘á»™ng chiến dịch ‘Ngà y Cho Việt Nam’ (Journées pour le Vietnam). Chiến dịch đầu tiên được phát Ä‘á»™ng và o Chúa nháºt 18. 04. 1972.
Tổ chức hai tối Văn Nghệ, 27 và 28. 05. 1972
Xin phép lạc quyên trÆ°á»›c cá»a nhà thá» các Giáo Xứ Pháp.
Tổ chức Ngà y Kermesse có văn nghệ gúp vui và o cuối tuần 03-04. 06. 1972.
Xin sá»± giúp đỡ vá» tà i chánh từ các tổ chức Bác Ãi, nhÆ° Eglise en Détresse, Secours Catholique, Caritas Internationale[15]…
Bản Báo Cáo Mục Vụ Niên Khóa 1972-1973 (Rapport sur les Activités Pastorales de l’année universitaire 1972-1973), dà nh mục III nói vá» những hoạt Ä‘á»™ng Xã Há»™i và Văn Hóa. Vá» hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i, bản Báo Cáo cho biết : Chiến dịch ‘Ngà y Cho Việt Nam’ khởi sá»± từ 29.05.72 đã được tòa Tổng Giám Mục cho phép và được Secours Catholique nhiệt liệt yểm trợ và giúp in bán các ‘thiếp ảnh nghệ thuáºt việt nam’, và thiết láºp má»™t ‘Văn phòng thÆ°á»ng trá»±c’ vá» chiến dịch nà y, và ngÆ°á»i trách nhiệm là cha Nguyá»…n Quang Toán. Kết quả chiến dịch đầu tiên nà y tháºt mỹ mãn, cha Nguyá»…n Quang Toán đã trao cho Secours Catholique số tiá»n 11 triệu tiá»n quan cÅ© (ancien franc) để Secours Catholiques chuyển vá» giúp các nạn nhân chiến tranh tại Việt Nam. Và o cuối năm 1972, các sinh viên thuá»™c Tổ Chức Truyá»n Giáo phát Ä‘á»™ng ‘má»™t ngà y quyên giúp’ (Une journée de collecte) đã thu được 4.650ff gá»i vá» cho các em cô nhi ở Việt Nam. ChÃnh Giáo Sở đã giúp má»™t sinh viên táºt nguyá»n và má»™t linh mục sinh viên 6.000ff trong niên khóa 72/73. Sau cùng Tổ Chức Truyá»n Giáo tổ chức má»™t tuần nghỉ hè cho sinh viên tại Bretagne và má»™t cuối tuần cho những ai muốn Ä‘i biển[16].
Äặc sắc nhất là trong bản bá cáo mục vụ niên khóa 1974-1975, có bản bá cáo riêng vá» những hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i nhÆ° sau :
· Cho ngÆ°á»i Việt Nam cÆ° ngụ tại Pháp : Giáo Xứ mở má»™t văn phòng thÆ°á»ng trá»±c đón tiếp má»i ngÆ°á»i cần giúp đỡ. Nhá» sá»± can thiệp của Văn phòng, nhiá»u ngÆ°á»i đã tìm được việïc là m, tìm được chá»— ở, tìm được ngÆ°á»i thân, giải quyết vấn Ä‘á» giấy tá», hà nh chánh… Giáo Xứ còn xin má»™t luáºt sÆ° đến là m việc tá»± nguyện má»—i chiá»u thứ ba để chỉ dẫn pháp luáºt cho những ai cần.
· Cho ngÆ°á»i Việt Nam cÆ° ngụ tại Việt Nam : Äáp lại lá»i kêu gá»i của Há»™i ÄồngGiám Mục Việt Nam phổ biến ngà y 12.02.1975 giúp đỡ nạn nhân chiến cuá»™c, các trẻ em mồ côi, và yểm trợ các tổ chức COREV và Caritas tại Việt Nam, Giáo Xứ đã phát Ä‘á»™ng má»™t chiến dịch kể từ tháng 3.1975, ‘kêu gá»i lòng quảng đại của ngÆ°á»i Pháp, ngÆ°á»i ngoại quốc và của ngÆ°á»i Việt hải ngoai’. Chiến dịch nà y kết quả mỹ mãn. Cuối tháng 4.1975, Giáo Xứ đã chuyển vá» cho Äức Giám Mục Sà i gòn 200.000NF. Chiến dịch nà y còn tiếp tục để giúp thÆ°Æ¡ng phế binh, các em mồ côi, những gia đình di tản vì chiến tranh… Chiến dịch nà y thà nh công má»™t phần lá»›n là nhá» sá»± yểm trợ của CÆ¡ quan Cứu Trợ Công Giáo (Secours Catholique) và nhá» lá thÆ¡ của Äức Cha D. Pézéril gá»i đến các cha Quản Hạt Paris… DÆ°á»›i sá»± bảo trợ của Äức Hồng Y Francois Marty, Tổng Giám Mục Paris, Giáo Xứ đã tổ chúc : -hai ngà y Kermesse tại 71 đại lá»™ Denfert-Rochereau, Paris 14 (3 và 4.05.1975); - Thánh lá»… đại trà o ‘cầu cho hòa bình Việt Nam’ (4.5.75) tại nhà nguyện các nữ tu Notre Dame de Joie; - má»™t bữa ăn liên Ä‘á»›i tại nhà hà ng La Colombe và Vientiane; - má»™t tối văn nghệ tại số 3 rue de la Santé (do Ä‘oà n Sinh Viên Công Giáo chủ Ä‘á»™ng).
· Cho những ngÆ°á»i tị nạn đến từ Việt Nam, Cambốt và Là o : Kể từ tháng 5.1975, Văn phòng Xã há»™i của Giáo Xứ lại báºn rá»™n tiếp đón nhiá»u gia đình tị nạn đến từ Việt Nam, Cambốt và từ Là o, hỠđến Giáo Xứ xin ‘giúp đỡ những cái cần thiết ban đầu’… Äặc biệt Giáo Xứ nháºn được rất nhiá»u thÆ° ‘cầu cứu’ từ các trại tị nạn Guam, Singapore, Hongkong, Thailande, Philippinnes[17]…
· Äặc biệt cho đồng bà o tị nạn Việt Nam : NhÆ° vừa nói ở trên, trÆ°á»›c 30.04.1975, Giáo Xứ đã có nhiá»u hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i nhằm giúp đồng bà o nạn nhân chiến cuá»™c, nạn nhân bão lụt (nhất là tại giáo pháºn Huế). Số tiá»n chuyển vá» Việt Nam lên tá»›i 300.000NF. NhÆ°ng kể từ sau 30.04.1975, hoạt Ä‘á»™ng của Văn phòng Xã Há»™i lại đặïc biệt hÆ°á»›ng vá» các trại tị nạn tại Pháp :
- Tình trạng của đồng bà o tị nạn Việt Nam tại Pháp : Các trại tiếp đón đồng bà o tị nạn được thiết láºp trên khắp nÆ°á»›c Pháp, cách riêng tại vùng Paris (ile-de-France) được chia ra thà nh hai loại : a) Các trung tâm chuyển tiếp (Transit), có sáu trại, đón những ngÆ°á»i vừa đến, ở tối Ä‘a trong 4 tuần. Sau đó, những ngÆ°á»i chÆ°a có việc là m và nhà ở sẽ được chuyển đến má»™t trại ‘tạm cư’ (centres provisoires d’hébergement), được chÃnh phủ cho cÆ¡m ăn, tiá»n túi, giúp giấy tá», giúp tìm nhà , tìm việc là m. Thá»i hạn ở đây, thÆ°á»ng chỉ trong sáu tháng. b) Có tá»›i 60 trại tạm cÆ° đón nháºn chừng 5.000 dân tị nạn. TrÆ°á»›c sau có trên dÆ°á»›i 30.000 ngÆ°á»i tị nạn Việt Nam tá»›i Pháp, trong số đó 40% tìm được việc là m sá»›m
- Giáo Xứ giúp đỡ đồng bà o tị nạn : Bằng nhiá»u hình thức hoạt Ä‘á»™ng, Giáo Xứ đã giúp ngÆ°á»i tị nạn : a) xin thẻ cÆ° trú (carte d’hébergement). b) tiếp ngÆ°á»i má»›i tá»›i ngay tại văn phòng. c) Tìm việc là m và nhà ở. d) Giúp trẻ em, tìm ‘gia đình’ bảo trợ cho các em. e) Tiếp tế thá»±c phẩm. g) Cho quần áo. h) Tổ chức lá»›p há»c tiếng Pháp. i) Giúp tiá»n (vé xe, giấy thÆ°, tem thư…)
· Phạm vi mục vụ: a) Thăm viếng các trại Bonneville, Sevran, Noisy le Grand, Sarcelles, Créteil, Herblay, Osoir… b) Dạy giáo lý cho trẻ em, dâng thánh lá»… má»—i thứ bảy hay chủ nháºt… c) Cung cấp trà ng hạt, sách kinh, sách giáo lý, sách Tân Ước[18]…
Trong Báo Cáo Mục Vụ niên khóa 1975-7976 và niên khóa 1976-1977, cha Michel Nguyá»…n Quang Toán đã cho biết những hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i tháºt Ä‘a dạng của Giáo Xứ, đặc biệt đối vá»›i đồng bà o Việt Nam má»›i tị nạn qua Pháp. Nhân lá»±c lo sinh hoạt xã há»™i rất hùng háºu và được chia thà nh hai ban rõ rà ng :
Ban ‘Giúp Äồng bà o Tị nạn’ (Assistance aux Réfugiés) : Cha Hồng Phúc, cha Trần Hữu PhÆ°á»›c, cha LÆ°Æ¡ng Tấn Hoà ng. Các ngà i Ä‘i đến táºn các trại tiếp đón (centres d’acceuil), trại chuyển tiếp (centres transit) và trại tạm cÆ° (centres d’hébergement provisoire). Những công việc chÃnh yếu phải là m là đến các trại thăm viếng đồng bà o, giúp há» liên hệ vá»›i gia đình, cho há» những nhu yếu buổi ban đầu (thuốc men, quần áo, giấy viết thÆ¡, tem…), dạy giáo lý cho trẻ em, dâng thánh lá»… cuối tuần, cá» hà nh bà tÃch, chỉ dẫn giấy tá»â€¦
Ban túc trá»±c ‘Văn phòng Xã há»™i’ (Service Social) tại Sở Truyá»n Giáo gồm Nữ tu Têrêsa, cha Hoà ng Quang Lượng, nữ tu Mỹ PhÆ°á»›c : Trong tuần lo tiếp đón, giúp tìm nhà ở, tìm việc là m, dẫn Ä‘i lo giấy tá» hay Ä‘i bệnh viện, dạy tiếng Pháp, cuối tuần Ä‘i thăm các trại, dâng Thánh Lá»… và dạy giáo lý[19]…
Báo cáo Mục Vụ 1976-1977 còn cho biết : Lá»… Giáng Sinh 1976, Sở Truyá»n Giáo đã tổ chức lá»… Giáng Sinh đầu tiên cho các trẻ em tị nạn : Sáu xe ca đã đến các trại đón chừng 400 em vá» Sở Truyá»n Giáo Paris, dùng cÆ¡m chung, xem phim, lãnh quà và dá»± Thánh Lá»… do Äức Cha Nguyá»…n Văn Thiện, cá»±u giám mục VÄ©nh Long chủ tá»a.
LỜI KẾT
Äể kết luáºn sinh hoạt mục vụ xã há»™i trong thá»i gian Tổ Chức Truyá»n Giáo Việt Nam tại Pháp 1952-1977 nà y, chúng ta có thể bảo rằng, trong thá»i gian đầu, từ 1952 đến 1971, các sinh hoạt mục vụ tiếp tục chÆ°Æ¡ng trình đã được thá»±c hiện thá»i Liên Ä‘oà n, và đặc biệt lÆ°u tâm đến chiá»u hÆ°á»›ng thứ hai, tức là việc tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng trợ giữa ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng Việt Nam vá»›i nhau tại Pháp.
Trong thá»i gian kế tiếp, từ 1971 đến 1977, tức là thá»i cha Nguyá»…n Quang Toán, mục vụ xã há»™i phát triển mạnh mẽ và vá» nhiá»u hÆ°á»›ng khác nhau. Phát triển mạnh mẽ, vì má»™t văn phòng xã há»™i đã được thiết kế, tổ chức và sinh hoạt thá»±c sá»±. Phát triển vá» nhiá»u hÆ°á»›ng khác nhau, vì Ãt nhất, những sinh hoạt của Phòng Xã Há»™i nhắm và o ba hÆ°á»›ng :
· Ãối vá»›i ngÆ°á»i việt nam đã ở Pháp, Phòng Xã Há»™i giúp há» tìm nhà ở, việc là m, tổ chức giải trà cho trẻ em, tổ chức du lịch, hà nh hÆ°Æ¡ng cho ngÆ°á»i lá»›n.
· Ãối vá»›i ngÆ°á»i việt nam Ä‘ang ở Việt Nam, Phòng Xã Há»™i đã tổ chức những cuá»™c lạc quyên để lấy tiá»n gợi vá» giúp đỡ những nạn nhân chiến cuá»™c, những trại mồ côi,… Ãặc biệt cho những ngÆ°á»i muốn có giấy bảo lãnh để sang Pháp, Văn Phòng Xã Há»™i đã lo giúp đỡ.
· Ãối vá»›i những ngÆ°á»i việt nam tỵ nạn vừa và o Pháp, Phòng Xã Há»™i tổ chức thăm viếng, giúp đỡ vá» quần áo, vá» nhà cá»a, vá» việc là m, vá» há»c tiếng pháp, vá» nghỉ hè, vá» thủ tục hà nh chánh,…
‘Ká»· Yếu 50 năm, 1947-1997’ coi ‘hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i trong nhiệm kỳ Cha Michel Nguyá»…n Quang Toán (1971-1977) là má»™t trong những sinh hoạt nổi báºt’..…Khi mãn nhiệm, cha Nguyá»…n Quang Toán để lại má»™t ngân quÄ© khá lá»›n cho cha kế vị. Trong tá» bà n giao công vụ (passation de service) và o năm 1997, mang chữ ký của cha Michel Nguyá»…n Quang Toán, cá»±u giám đốc, của cha Samuel TrÆ°Æ¡ng Äình Hòe, tân giám đốc, của cha J.B. Etcharren, đặc trách đồng bà o Äông Nam Ã, của cha Bernard le Franc (Siti) và cha Robert Gilbert (chưởng ấn) ngà y 01.10.1977, số tiá»n còn lại cho Cá»™ng Äoà n là 218.931FF, và số tiá»n của quỹ xã há»™i là 255.721FF[20].
-------------------------------------------------------
CHÚ THÃCH
[1] Nháºn Ãịnh, số 1, ngà y 01.02.1953, tr. 6 [2] Nháºn Ãịnh, số 1, ngà y 01.02.1953, tr. 1 [3] Trần Quang Minh, « Và i Ä‘iá»u mong Æ°á»›c », trong « Nháºn Ãịnh », số 1, ngà y 01.02.1953, tr. 2 và 6. [4] Nháºn Äịnh, số 18, tháng 11.1954, tr. 12 [5] Nháºn Ãịnh, số 1, ngà y 01.02.1953, tr. 6 [6] Nháºn Ãịnh, số 3, ngà y 01.03.1953, tr. 6 [7] Nháºn Ãịnh, số 5, ngà y 01.04.1953, tr. 10 [8] Nháºn Äịnh, số 18, tháng 11, 1954, tr. 12 [9] Nháºn Ãịnh, số 6, ngà y 15.04.53, tr. 8 [10] Nháºn Ãịnh, số 8, ngà y 15.05.53, tr. 7 [11] Nháºn Äịnh, số 16, tháng 9, 1954, tr. 8 [12] Ká»· Yếu 50, tr. 25-26 [13] Ká»· Yếu 50, tr. 27 [14] Văn Khố Giáo Xứ (VKGX)‘Rapports Pastoraux’ 1971-1983 tr.27 [15] Ibid. [16] VKGX ‘Rapports Pastoraux’ 1971-1983, tr.30 [17] VKGX Rapports Pastoraux 71-83, tr. 55-56 [18] VKGX, Rapports Pastoraux 71-83, tr. 74-76; 83-85 [19] Ká»· Yếu 50, tr. 28 [20] Ká»· Yếu 50, tr. 28
Mai Äức Vinh Nguyá»…n Thị Kim Thoa Trần Văn Cảnh
|