Những trẻ em nhập cư đang đói con chữ

Không khí Tết Nguyên Đán đang đến gần trên quê hương Việt Nam. Người người, nhà nhà đang chuẩn bị cho những ngày vui Xuân, đón Tết: Công nhân, sinh viên chuẩn bị mua vé xe tàu về quê ăn Tết, các bà nội trợ đang săn đón những món hàng khuyến mãi dịp Tết rất hấp dẫn nào đó, các công chức đang chờ lĩnh lương và thưởng trong dịp Tết… Như thế, không khí ấm áp và vui tươi của mùa Xuân như đang đến với nhiều người trong đời thường. Nhưng khi đi vào những khu nhà trọ của người di dân, đi thăm những gia đình nghèo, neo đơn, bệnh tật ở thành phố, tôi không mảy may thấy một chút hơi hám nào của mùa Xuân sẽ đến với họ. Từ đó, tôi cảm thấy bùi ngùi cảm thương những phận người bất hạnh ấy.

Long đong cuộc sống nhập cư

Tôi vẫn thường đến với các nhóm công nhân lao động nhập cư ở Sài Gòn, Bình Dương trong các dịp sinh hoạt hay ngày lễ truyền thống của các nhóm và chưa thấy hết những nỗi vất vả lao nhọc và thực tế cuộc sống của họ. Gần đây tôi có dịp sinh hoạt với một nhóm di dân Công giáo ở Thủ Dầu Một - Bình Dương và mới thấm thía sự bấp bênh trong cuộc sống của người nghèo nhập cư.

Tôi đến vài khu nhà trọ quanh thị xã Thủ Dầu Má»™t, nÆ¡i đây có khoảng 50 gia đình nhập cÆ° Ä‘ang sinh sống, trong đó có 23 gia đình Công giáo đến từ  Miền Trung và Miền Tây. Vì miếng cÆ¡m manh áo, họ phải rời bỏ quê hÆ°Æ¡ng xứ đạo của mình để đến đây sinh sống. Rời quê hÆ°Æ¡ng vá»›i đôi bàn tay trắng, nên họ không có đất và nhà cá»­a để định cÆ° lâu dài. Tất cả các gia đình này đều thuê nhà trọ, để bám trụ và tìm kế sinh nhai ở quê hÆ°Æ¡ng thứ hai này. Có gia đình đã sinh sống ở đây được hÆ¡n chục năm, gia đình được 5 hay 7 năm, ít nhất là 1 năm. Công việc của họ là công nhân, lao Ä‘á»™ng phổ thông, bán vé số, chạy xe ôm. Vì thế, cuá»™c sống của họ rất bấp bênh và thiệt thòi. Trường hợp gia đình anh Hai Sinh đến từ Họ đạo Cồn Én - Giáo phận Long Xuyên là má»™t ví dụ. Ở quê, anh Hai làm má»™c, chị Hai bán bánh mì ở chợ làng, nhÆ°ng không đủ nuôi 4 miệng ăn, đành bỏ quê lên Bình DÆ°Æ¡ng kiếm công ăn việc làm để sinh sống. Anh làm nghề phụ hồ, chị và đứa út 13 tuổi bán vé số, đứa lá»›n 17 tuổi làm công nhân giày dép. Lúc bình yên thì kinh tế gia đình tạm ổn, nhÆ°ng những lúc Ä‘au bệnh hay mất việc làm thì gia đình lại thiếu tiền cÆ¡m, tiền nhà. Anh Hai Sinh tâm sá»±: “Sống ở thành phố bếp bênh lắm, lúc đói, lúc no, hổng chắc, lúc có dziệc làm thì tạm sống, lúc hổng có dziệc thì đói, nhÆ°ng còn tốt hÆ¡n dÆ°á»›i quê”. CÅ©ng thế, 22 gia đình Công giáo khác sống ở khu vá»±c này đều có chung Ä‘iều kiện sống nhÆ° gia đình anh Hai. Họ cÅ©ng chịu cảnh nghèo khổ và bấp bênh triền miên.

Từ chỗ kinh tế không ổn định, họ tập trung lo miếng cơm manh áo đã là khó khăn. Vì thế, các gia đình này không thể lo cho con đi học văn hóa hay học nghề được. Hiện nay, ở khu trọ có khoảng 20 trẻ em Công giáo chưa được đến trường. Trong số đó có nhiều em đã 13-15 tuổi và các em khác trong độ tuổi tiểu học và mẫu giáo. Công việc thường ngày của các em là bán vé số và phụ giúp gia đình trông bế em nhỏ. Cha mẹ không thể cho con đi học, chính quyền địa phương và các đoàn thể không biết đến họ để giúp đỡ. Các em đang chịu thiệt thòi về các quyền căn bản của mình. Tương lai của các em sẽ rất mịt mờ. Cuộc đời của các em vẫn là mùa đông ảm đạm và giá lạnh.

Bên cạnh đó, đời sống tôn giáo của các gia đình nhập cÆ° này cÅ©ng bị hạn chế. NÆ¡i họ ở xa nhà thờ nên việc tham dá»± thánh lá»… ngày Chúa Nhật hay các sinh hoạt tôn giáo khác cÅ©ng rất khó khăn. Má»™t số gia đình di dân chỉ nhá»› đến ngày lá»… lá»›n trong năm nhÆ° Giáng sinh, Phục sinh. Con em của họ cÅ©ng không được tham gia các lá»›p giáo lý và lÄ©nh các bí tích nhÆ° Rá»­a tá»™i, Thêm sức, Hôn phối. Đời sống đạo của họ cÅ©ng mang tính thời vụ và ngày càng xa dần những sinh hoạt  tôn giáo đều đặn và thánh thiêng nhÆ° ở giáo xứ gốc của họ.

Một khu nhà trọ cho người nhập cư ở Bình Dương

Nhìn chung, hiện nay cuộc sống của những người nhâp cư ở các khu nhà trọ ở đây đã khó khăn lại càng khó khăn hơn. Hậu quả của cơn “bão giá” và sự suy thoái kinh tế trong dịp cuối năm đang làm cho các gia đình nhập cư này điêu đứng. Nghèo đói, thất học, bệnh tật vẫn là cái vòng luẩn quẩn, luôn đeo bám và không chịu buông tha họ. Tương lai của các gia đình nhập cư và con em của họ vẫn là một bài toán nan giải. Mùa xuân năm nay cùng với sự sung túc của nó vẫn còn đang rất xa vời với họ.

Buồn thay kiếp nghèo đô thị

Có lẽ nhiều người nghĩ rằng ở Tp. Hồ Chí Minh ít có người nghèo, nhưng nếu có dịp đi vào các khu “ổ chuột” và các khu nhà trọ cho người nhập cư ở Quận 9, bạn sẽ gặp biết bao cảnh đời đang sống trong nghèo khổ và bệnh tật. Họ là những người vì hoàn cảnh cuộc sống “sa cơ lỡ vận” hoặc là vì mưu sinh đã rơi vào cảnh nghèo khổ.

Ông Đạt, vợ và người con bị tâm thần từ nhỏ

Có dịp đến Khu phố I, Phường Tăng Nhơn Phú A, Quận 9, bạn sẽ chứng kiến một gia cảnh thương tâm. Đó là gia đình ông Trần Văn Đạt. Năm nay ông Đạt 75 tuổi, bị liệt chân phải hơn một năm nay, đi lại rất khó; vợ ông - bà Lan, 73 tuổi, bị thoái hóa cột sống mãn tính, đi còng. Ông bà có 2 người con bị bệnh tâm thần: người con trai 40 tuổi bị tâm thần từ nhỏ, người con gái cũng bị tâm thần và bị câm nằm một chỗ từ lúc 7 tuổi. Một gia đình toàn những người già bệnh tật sống chung với nhau, không có một nguồn thu nhập nào cả. Bốn con người già cả bệnh tật này chỉ nhờ một người con trai khỏe mạnh làm nghề phụ hồ. Anh là chỗ dựa và nguồn sống duy nhất của cả gia đình. Nhưng vì cha mẹ và anh chị đau bệnh triền miên, nên anh phải bỏ việc để ở nhà chăm sóc họ. Nghĩ về gia cảnh của mình, ông Đạt chia sẻ: “Nhà tui nghèo từ lâu rồi. Mấy đứa con bệnh tật nên vợ chồng suốt đời không ngóc đầu lên nổi, nay còn sống lây lất và ngày mai không biết thế nào nữa”. Đúng thế, gia đình ông Đạt sống mà không dám nghĩ đến tương lai ngày mai, vì họ cũng chưa lo được cuộc sống gia đình mình ngay ngày hôm nay. Sự nghèo khổ bệnh tật họ không muốn, nhưng nó đã thình lình giáng trên gia đình họ và đang bào mòn cuộc sống của họ. Cũng may mắn thay, còn có Chúa là niềm hy vọng duy nhất của gia đình. Ông bà có niềm tin tưởng, phó thác rất lạ kỳ vào Thiên Chúa. Chính Chúa đã chăm sóc họ, như lời bà Lan vẫn thường nói với tôi.

Cũng chịu cảnh nghèo, nhưng gia đình anh Toàn, chị Diệu lại khác, họ đã rơi vào cái nghèo mà họ không ngờ được. Cách đây 5 năm, anh chị có nhà cửa ổn định, nhưng vì con trai bị bệnh bại não. Anh chị đã tốn nhiều tiền của để lo chạy chữa cho con, nhưng “tiền mất tật mang” con vẫn không khỏi bệnh. Kể từ đó, gia đình anh chị lâm vào nợ nần và cuối cùng phải bán nhà để lo trả nợ cho người ta. Giờ đây, gia đình anh chị và 3 người con đang phải thuê nhà trọ để ở. Vì không có nghề nghiệp ổn định, nên gia đình thiếu ăn triền miên, hai người con không có điều kiện để đi học, người con bệnh tật không được chăm sóc chu đáo. Cả nhà chỉ trông chờ vào nghề xe ôm của anh mà thôi.

Tôi đến khu phố II, Phường Tăng NhÆ¡n Phú B, và cÅ©ng gặp thấy má»™t gia cảnh đáng thÆ°Æ¡ng tâm khác. Cụ Năm 85 tuổi, bị bệnh khá»›p lâu năm. TrÆ°á»›c đây, cụ bán vé số nhÆ°ng nay tuổi già, sức yếu và không thể tiếp tục. Cuá»™c sống của cụ chỉ nhờ vào 150.000 đồng trợ cấp người già của phường. Thế nhÆ°ng, cụ lại phải nuôi người con trai bị bệnh gut (gout). Anh Thắng con trai cụ năm nay 45 tuổi, không vợ con. Anh bị bệnh gut hÆ¡n cả chục năm nay, tình trạng bệnh tật ngày càng tệ hại. Gia đình cụ đã vay mượn và chạy chữa cho anh hết cả gia sản vẫn không khỏi. Nay anh vừa bị cÆ°a chân phải, các khá»›p xÆ°Æ¡ng Ä‘ang sÆ°ng tấy lên. Nghe anh kể: Bác sÄ© bảo còn phải cÆ°a thêm chân và tay để duy trì tính mạng. Người mẹ già suốt ngày nhìn đứa con bệnh tật nhÆ°ng không làm được gì giúp con ngoài việc khóc và khóc.  

Còn nhiều lắm những mảnh đời bất hạnh xung quanh chúng ta mà chúng tôi chưa thể kể hết ra đây. Thương thay những kiếp người đau khổ và bệnh tật. Họ đang ngày đêm gồng mình để vượt lên số phận. Mùa Xuân vẫn như đang im lặng với họ luôn mãi. Cuộc sống của họ vẫn như những cây lục bình trôi dạt vô định trên dòng sông cuộc đời, chẳng biết về đâu. Họ đang cần đến hơi ấm tình người trong dịp Tết đến, Xuần về...