Nữ Tá» Bác Ãi: Diá»…n tiến liên quan đến cÆ¡ sở 32 bis Nguyá»…n Thị Diệu
19.12.2008
Ngà y 17-12-2008, khi được anh chị em báo tin rằng ngÆ°á»i ta ‘chiếm nhà ’ của các Nữ Tá» Bác Ãi (NTBA), số 32 bis Nguyá»…n Thị Diệu, tôi và o trang web DCCT và thấy xuất hiện hình ảnh các chị Ä‘ang có mặt giữa những đống xà bần. Vấn Ä‘á» nháºp nhằng vá» ngôi nhà nà y đã xảy ra từ bốn năm rồi, và hôm nay vẫn còn đó. DÄ© nhiên chÃnh quyá»n luôn luôn có lý lẽ, có luáºt lệ và có sức mạnh! NhÆ°ng các NTBA, vốn không bao giá» tranh chấp gì vá»›i ai, mà vẫn phải lá»™ diện để đối mặt, thì quả là có vấn Ä‘á»! NhÆ°ng vấn Ä‘á» nà y thá»±c chất nhÆ° thế nà o?
Muốn nắm rõ tiến trình sự việc, tôi đến xin gặp các chị phụ trách
Tỉnh dòng NTBA Việt Nam, để nghe chÃnh các chị trình bà y. Tôi cố gắng
ghi lại một cách trung thực nhất những gì tôi được chia sẻ, nhưng vì
không thu âm, nên những lá»i sau đây không phải là nguyên văn lá»i nói
của các chị.
Câu chuyện vỠngôi nhà nà y tương đối đơn giản. Sau 1975, các cơ sở
giáo dục của tôn giáo Ä‘á»u trở thà nh trÆ°á»ng công do chÃnh quyá»n quản lý,
để tiếp tục công việc giáo dục con em. TrÆ°á»ng Măng Non, 32 bis Nguyá»…n
Thị Diệu, thuá»™c quyá»n sở hữu của Tu há»™i NTBA, trở thà nh má»™t cÆ¡ sở giáo
dục dÆ°á»›i sá»± quản lý của Phòng Giáo Dục Quáºn 3, TP Hồ Chà Minh. Tuy
nhiên, cũng nhắc lại rằng, theo Thông cáo chung ngà y 15/10/1975 của Sở
Giáo dục và Uá»· ban Liên lạc Giáo dục Công giáo, “quyá»n sở hữu của các
trÆ°á»ng sở giao cho Nhà nÆ°á»›c sá» dụng vẫn thuá»™c Giáo há»™i Công giáo vÃ
phải được sá» dụng đúng mục Ä‘Ãch giáo dụcâ€.
Năm 1991, khi chÃnh sách Nhà nÆ°á»›c cho phép cảc nhà dòng mở trÆ°á»ng
Mầm Non thì các NTBA khai trÆ°Æ¡ng trÆ°á»ng tÆ° thục Mẫu Giáo Mai Anh, ngay
trong khuôn viện tu viện, 42 Tú XÆ°Æ¡ng. Dù Ä‘iá»u kiện cÆ¡ sở váºt chất
thiếu thốn, cháºt hẹp và bất tiện, các chị vẫn cố gắng phục vụ theo Æ°á»›c
mong của cha mẹ các cháu bé. Năm 2005, các chị phát hiện cơ sở 32 bis
Nguyá»…n Thị Diệu đã biến thà nh má»™t vÅ© trÆ°á»ng karaôkê, ‘nhằm mục Ä‘Ãch
kinh doanh’ thay vì ‘sá» dụng đúng mục Ä‘Ãch giáo dục’ - và đối tượng
phục vụ là thà nh viên Câu Lạc Bá»™ Những Nhân Váºt Rất Quan Trá»ng - vá»›i
một cái tên rất hoà nh tráng là : VIP CLUB.
Vì những lý do trên, ngà y 26-5-2005, Tu há»™i NTBA gá»i đến các cấp
chÃnh quyá»n thà nh phố ‘ÄÆ¡n Khiếu Nại’ và yêu cầu trả lại tà i sản, Ä‘Ãnh
kèm vá»›i các tà i liệu chứng minh quyá»n sở hữu của Tu há»™i đối vá»›i căn nhÃ
nói trên. (CÅ©ng xin lÆ°u ý Ä‘iá»u nà y: dù luáºt pháp hiện nay xác định rằng
‘đất Ä‘ai thuá»™c sở hữu toà n dân’ nhÆ°ng ‘căn nhà thì thuá»™c quyá»n sở hữu
của tÆ° nhân’; và tÆ° nhân nà o có chủ quyá»n hợp pháp đối vá»›i căn nhà của
mình, thì có thể xin cấp và phải được cấp ‘quyá»n sá» dụng’ mảnh đất mÃ
ngôi nhà mình tá»a lạc, nếu mảnh đất ấy không thuá»™c diện quy hoạch của
Nhà nÆ°á»›c cho má»™t công trình lợi Ãch chung)
Lá đơn nà y không được cứu xét! Sau hơn hai năm, thay vì cứu xét đơn
khiếu nại, thì tháng 9 năm 2007, Công ty Quản lý nhà Thà nh phố cho Ban
Quản lý ÄÆ°á»ng sắt thuê cÆ¡ sở nà y. NhÆ° thế, lá Ä‘Æ¡n khiếu nại liên quan
đến vÅ© trÆ°á»ng không còn lý do để cứu xét. Ngà y 15-12-2007, Ban Quản lý
ÄÆ°á»ng sắt cho Ä‘áºp phá cÆ¡ sở. Ngay láºp tức trên dÆ°á»›i 70 chị kéo nhau vá»
‘nhà của mình’ mà cầu nguyện. Ngay hôm ấy, má»™t biên bản được láºp giữa
Ban Quản lý ÄÆ°á»ng sắt và Tu há»™i, dÆ°á»›i sá»± hiện diện và bảo đảm của chủ
tịch UBND PhÆ°á»ng 6: hai bên đồng ý giữ nguyên hình trạng theo ảnh chụp
hiện trÆ°á»ng, cho đến khi có thá»a thuáºn giữa Tu há»™i và chÃnh quyá»n.
Thế nhÆ°ng tháng 3-2008, Ban Quản lý ÄÆ°á»ng sắt cho Ä‘áºp phá má»™t lần
nữa. Thế là các NTBA lại vỠ‘nhà của mình’ mà tổ chức cầu nguyện lần
thứ hai; đồng thá»i yêu cầu chÃnh quyá»n là m rõ má»i việc. Vì không ai có
thể giải quyết vấn Ä‘á» tại chá»—, đồng thá»i có sá»± trung gian hòa giải của
Ban Tôn giáo của Thà nh phố và của Quáºn 3, Mặt tráºn Tổ quốc Thà nh phố,
Công an Thà nh phố, nên các chị yêu cầu láºp biên bản hiện trÆ°á»ng lần thứ
hai, qua đó hai bên đồng ý ngÆ°ng Ä‘áºp phá căn nhà , mà để nguyên trạng
cho đến khi có thá»a thuáºn giữa chÃnh quyá»n và Tu há»™i NTBA. Biên bản nà y
được ký kết và o cuối ngà y 17-03-2008 trước sự chứng kiến của khoảng 100
nữ tu và các đại diện của Thà nh phố và của Quáºn 3.
Sau lần lên tiếng nà y, chÃnh quyá»n Thà nh phố lại chuyển cÆ¡ sở ấy cho
UBND Quáºn 3, và ngÆ°á»i ta treo lên má»™t băng biểu ngữ (banderolle): Dá»± án
xây dá»±ng TrÆ°á»ng Mẫu Giáo. Tu há»™i vẫn tiếp tục kiên nhẫn chỠđợi chÃnh
quyá»n cứu xét Ä‘Æ¡n khiếu nại của mình, mặc dù hằng năm Tu há»™i vẫn gá»i
lại một đơn khiếu nại mới (31/3/2006 - 29/11/2007).
Ngà y 17-6-2008, Ban Tôn giáo Thà nh phố má»i đại diện Tu há»™i dá»± buổi
há»p để Ä‘i đến má»™t cách giải quyết hợp lý, hợp pháp. Buổi há»p nà y có sá»±
hiện diện của Mặt tráºn Thà nh phố. ChÃnh quyá»n khẳng định rằng má»i bất
động sản mà Nhà nước sỠdụng thì không còn cơ sở pháp lý nà o để ‘trả
lại’, vì đất đai là ‘sở hữu toà n dân’ do Nhà nước quản lý, và không tư
nhân hay tổ chức nà o là sở hữu chủ cả. Tuy nhiên, theo chÃnh sách tôn
giáo, Nhà nÆ°á»›c có thể xét ‘cấp’ má»™t diện tÃch để sá» dụng theo nhu cầu
của một tổ chức tôn giáo. Vì thế, nếu Tu hội muốn được xét cấp thì có
thể là m đơn yêu cầu cấp đất, và nêu rõ lý do. Mặc dù có thể nói chuyện
dằng dai vá» pháp lý, căn cứ ngay trên luáºt pháp và chÃnh sách của
CHXHCN Việt Nam, để ‘đòi’ lại bất động sản của mình; nhưng để tránh đặt
chÃnh quyá»n và o vị thế phủ quyết, bởi vì ‘trả lại’ là má»™t hà nh Ä‘á»™ng mÃ
chắc chắn nhà cầm quyá»n sẽ không bao giá» là m; mặt khác, Tu há»™i cÅ©ng
không việc gì phải ‘xin cấp’ một bất động sản thuộc sở hữu của mình,
nên các chị đã chá»n con Ä‘Æ°á»ng dung hòa.
Ngà y 26-10-2008, Tu há»™i gá»i đến chÃnh quyá»n TP Hồ Chà Minh ‘ÄÆ¡n Äá»
Nghị giao cơ sở số 32 bis Nguyễn Thị Diệu’. Lý do các chị yêu cầu
‘giao’ cÆ¡ sở, ấy là vì trÆ°á»ng Mẫu giáo Mai Anh mà Nhà nÆ°á»›c đã cấp phép
hoạt Ä‘á»™ng thì tá»a lạc trong khuôn viên nhá» bé của tu viện, má»™t nÆ¡i mÃ
hiện nay không còn đủ chỗ cho số nữ tu gia tăng.
Sở dÄ© các chị gá»i ‘ÄÆ¡n Ä‘á» nghị giao cÆ¡ sở’, ấy là để cho chÃnh quyá»n
có thể giải quyết theo Ä‘Æ°á»ng lối của mình, bởi lẽ các chị không đặt ra
vấn đỠ‘đòi đất’; tuy nhiên, đỠnghị nà y cũng không phải là một đơn độc
láºp để ‘xin cấp đất’, chẳng liên quan gì đến cÆ¡ sở 32 bis Nguyá»…n Thị
Diệu. ChÃnh quyá»n từng ‘giao’ cho Tòa Giám Mục khu đất số 6 B Tôn Äức
Thắng, vốn thuộc sở hữu của tòa Giám Mục Sà igòn trước đây, để xây dựng
Trung tâm Mục vụ; thì bây giá», chÃnh quyá»n cÅ©ng có thể danh chánh ngôn
thuáºn ‘giao’ cho NTBA cÆ¡ sở 32 bis Nguyá»…n Thị Diệu. Tháºm chÃ, nếu vì
nhu cầu sá» dụng chÃnh đáng tại địa Ä‘iểm nà y mà chÃnh quyá»n muốn ‘giao’
cho các chị má»™t diện tÃch khác, thì các chị cÅ©ng sẽ xem đấy là má»™t cÆ¡
sở thuáºn lợi để Ä‘i đến má»™t giải pháp tốt đẹp, đối vá»›i chÃnh quyá»n cÅ©ng
như đối với Tu hội.
Thế nhÆ°ng sau hai tháng, dù ‘ÄÆ¡n Ä‘á» nghị’ nà y chÆ°a được phản hồi,
thì ngà y 17-12-2008, các chị được tin ngÆ°á»i ta Ä‘ang Ä‘áºp phá căn nhà để
là m má»™t cái gì đó. NhÆ° váºy, ngÆ°á»i ta đã bất chấp các Biên bản ngà y
25-12-2007 và 17-03-2008, đó là để nguyên hiện trạng cơ sở cho đến khi
Ä‘i đến má»™t thá»a thuáºn giữa chÃnh quyá»n và Tu há»™i. Thế là má»™t lần nữa,
các NTBA đến hiện trÆ°á»ng để chứng kiến những vi phạm và khẳng định rằng
cơ sở nà y là tà i sản của Tu hội.
Trên đây là ná»™i dung diá»…n tiến của vụ việc theo nhÆ° tôi nháºn được từ
các chị có trách nhiệm. Thế nhÆ°ng, dù các chị vốn khiêm nhÆ°á»ng và chịu
Ä‘á»±ng, thì cÅ©ng đã thẳng thắn nói lên lá»i tâm sá»±:
“Từ nhiá»u năm qua, chúng tôi đã ná»— lá»±c sống bác ái và phục vụ ngÆ°á»i
nghèo theo tinh thần của Tu há»™i, nghÄ©a là luôn sẵn sà ng đối thoại vÃ
cá»™ng tác vá»›i chÃnh quyá»n trong các hoạt Ä‘á»™ng từ thiện xã há»™i. Vì thế
trong vụ việc nà y, chúng tôi không bao giỠmuốn là m ồn à o cả. Chúng tôi
không há» chủ trÆ°Æ¡ng thông báo cho những ngÆ°á»i không liên quan, hoặc Ä‘Æ°a
tin lên mạng internet. Tháºm chÃ, có những ngÆ°á»i Æ°u ái vá»›i chúng tôi đã
Ä‘iện thá»ai từ những nÆ¡i tháºt xa để phá»ng vấn, thì chúng tôi cÅ©ng cám Æ¡n
há» và xin há» hiểu giùm là chúng tôi chỉ trao đổi vá»›i những ngÆ°á»i có
liên quan trá»±c tiếp vá»›i vụ việc nà y.â€
Nói cho cùng, chuyện nà y xuất phát từ ná»—i Æ°u tÆ° trải dà i qua nhiá»u
năm tháng, có thể nói là hơn 30 năm qua. Từ ngà y thay đổi chế độ, các
NTBA luôn mặc lấy tinh thần của Công đồng Vatican II, đặc biệt trong
Gaudium et Spes, để sống cho ngÆ°á»i nghèo. Và sau nà y, theo tinh thần
ThÆ° Chung của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam, các chị lại cà ng dấn thân hÆ¡n
và o những công tác do chÃnh quyá»n Ä‘á» xuất nhằm phục vụ ngÆ°á»i nghèo. Các
chị ‘cố gắng hết sức’ để tin tưởng và o thiện ý của các cấp chÃnh quyá»n.
Tháºm chà các chị đã cá» ngÆ°á»i tham gia Há»™i đồng Nhân dân, Ủy ban Äoà n
kết Công giáo, Mặt tráºn Tổ quốc, Há»™i Liên hiệp Phụ nữ…. Ngoà i việc phục
vụ ‘nhân dân’ hết lòng hết sức, các chị còn lấy má»™t phần tà i chánh mÃ
ân nhân trao tặng ngÆ°á»i nghèo thông qua các chị, để đóng góp và o các
chÆ°Æ¡ng trình phục vụ ngÆ°á»i nghèo của chÃnh quyá»n.
Sau ba mÆ°Æ¡i năm ná»— lá»±c phục vụ ngÆ°á»i dân theo lá»i kêu gá»i của chÃnh
quyá»n, thay vì niá»m tin tưởng lẫn nhau gia tăng, thì cách giải quyết vụ
việc nhÆ° thế nà y khiến các chị tá»± há»i xem còn có nên kiên trì tin tưởng
và o sá»± chân thà nh của chÃnh quyá»n nữa hay không. Vấn Ä‘á» không chỉ Ä‘Æ¡n
thuần là cái cÆ¡ sở tháºt nhá» bé đối vá»›i chÃnh quyá»n thà nh phố, mà là vấn
Ä‘á» niá»m tin. Dù thế nà o Ä‘i nữa, trÆ°á»›c vụ việc dằng dai nà y, thái Ä‘á»™ của
các chị luôn luôn là chỠđợi má»™t thiện chÃ.
Và cho đến giá» phút nà y, các chị vẫn còn tiếp tục đợi chá»â€¦
Trần Duy Nhiên
|