Vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng
29.09.2008
|
|
Tòa Khâm Sứ và Linh Äịa Thái Hà đã trở thà nh công viên. Hệ quả tốt xấu thế nà o ? Má»i sá»± chấm dứt tại đây hay còn phần nối tiếp ? TÆ°Æ¡ng lai sẽ trả lá»i. NhÆ°ng trong những ngà y mà sá»± việc nhÆ° ‘đã rồi’ thì xuất hiện bức thÆ° “Quan Ä‘iểm của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam vá» má»™t số vấn Ä‘á» trong hoà n cảnh Việt Nam hiện nayâ€.
Bức thÆ° bắt đầu bằng câu: “Vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng của ngÆ°á»i dân Việt Nam cÅ©ng là vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng của chúng tôi…â€
NgÆ°á»i
Công Giáo Ä‘á»c qua câu nà y rất nhanh và chỉ chú ý đến ná»™i dung của quan
Ä‘iểm đó; vì dÆ°á»ng nhÆ° câu đầu tiên nà y chỉ là công thức mà o đầu cho
đúng với một văn kiện Giáo Hội.
Phải chăng câu ấy là một công
thức suông ? Không đâu ! Äó là tiếng nói của những ngÆ°á»i Ä‘em lá»i kêu
gá»i của Giáo Há»™i mà áp dụng cho chÃnh mình. Ta thá» Ä‘á»c lại câu mở đầu
của Hiến Chế Vui Mừng và Hy Vá»ng ( Gaudium et Spes ):
“Nỗi
vui mừng và niá»m hy vá»ng, những buồn tủi và lo âu của má»i ngÆ°á»i trong
thá»i đại nà y, đặc biệt của những ngÆ°á»i nghèo và những ngÆ°á»i khốn khổ,
cÅ©ng là ná»—i vui mừng và niá»m hy vá»ng, những buồn tủi và lo âu của những
ngÆ°á»i theo Chúa Kitô. Quả thá»±c, không có gì thá»±c sá»± thuá»™c vá» con ngÆ°á»i
mà lại không vang dá»™i trong trái tim của há»â€.
Các Giám Mục
đã biến ‘của những ngÆ°á»i theo Chúa Kitô’ thà nh ‘của chúng tôi’. Vì tôi
không thể biết được ‘vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng’ của các
ngà i trong những ngà y nà y, nên tôi biến thà nh ‘của tôi’, đối chiếu với
những biến cố gần đây, để cố gắng nhìn thấy tầm quan trá»ng của những
câu có vẻ công thức đó.
Và tôi xin chia sẻ má»™t và i Ä‘iểm trong số những Ä‘iá»u khiến bản thân tôi ‘vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng’.
I. VUI MỪNG VÀ HY VỌNG
1. Tôi vui mừng vì:
Từ
năm 1975 đến nay, ngoà i thÆ° chung 1980 - má»™t bức thÆ° gá»i đến cá»™ng đồng
Công Giáo, đỠra một hướng sống đúng với Tin Mừng, trong một bối cảnh
lịch sá» cụ thể - thì đây là lần đầu tiên Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam
đồng thanh nói lên quan Ä‘iểm của mình. Và quan Ä‘iểm nà y không chỉ gá»i
đến cho ngÆ°á»i Công Giáo nhÆ° là má»™t hÆ°á»›ng ‘sống phúc âm giữa lòng dân
tá»™c’ má»™t cách cụ thể trong hiện tình đất nÆ°á»›c, mà còn gá»i đến cho má»i
ngÆ°á»i: ngÆ°á»i cầm quyá»n cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i dân thÆ°á»ng, ngÆ°á»i già u có cÅ©ng
nhÆ° ngÆ°á»i nghèo khổ, ngÆ°á»i gây ra bất công cÅ©ng nhÆ° nạn nhân của bất
công, ngÆ°á»i Công Giáo cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i ngoà i Công Giáo.
Những Ä‘iá»u các ngà i nêu lên thì không có gì má»›i cả. NhÆ°ng quan trá»ng ấy là các ngà i đã nêu lên !
Vì
đã nêu lên giấy trắng má»±c Ä‘en, nên lá thÆ° nà y xóa tan má»™t số ngá»™ nháºn
vá» thái Ä‘á»™ của các ngà i trong bao nhiêu năm trÆ°á»ng. Tháºt váºy, những năm
vừa qua, nhiá»u ngÆ°á»i – chân thà nh cÅ©ng nhÆ° cÆ¡ há»™i, thông cảm cÅ©ng nhÆ°
chê trách – vẫn kêu gá»i các ngà i lên tiếng. Há» kêu gá»i bằng nhiá»u hình
thức và mức Ä‘á»™ khác nhau: có ngÆ°á»i sẵn sà ng trÃch Phúc Âm hay Giáo Luáºt
để hÆ°á»›ng dẫn ( có ngÆ°á»i dùng từ ‘dạy dỗ’ ) các ngà i phải xá» sá»± thế nà o
cho đúng vá»›i nhiệm vụ của mình; có ngÆ°á»i quỳ gối năn nỉ xin các ngà i
nói lên má»™t tiếng chỉ Ä‘Æ°á»ng. Äó là chÆ°a kể hằng triệu ngÆ°á»i chÆ°a bao
giá» lên tiếng nhÆ°ng vẫn mong má»i có má»™t tiếng nói rõ rà ng của chủ chăn
để mình mạnh dạn sống đối diện vá»›i những ‘thách thức của thá»i đại’, nhÆ°
lá»i kêu gá»i của Giáo Há»™i qua thông Ä‘iệp Há»™i Thánh tại à Châu ( Ecclesia in Asia. )
Ná»—i
vui mừng nà y kéo theo niá»m hy vá»ng rằng từ nay, thái Ä‘á»™ của Giáo Há»™i
Việt Nam, qua các ngà i, sẽ trong suốt và không còn gây ngá»™ nháºn cho bất
cứ ai, ngÆ°á»i trong chÃnh quyá»n cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i ngoà i chÃnh quyá»n Việt
Nam, ngÆ°á»i thiện cảm cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i ác cảm vá»›i các Giám Mục nói riêng
và với Giáo Hội Công Giáo nói chung.
2. Tôi vui mừng vì:
Trong
má»™t thá»i gian dà i, nhiá»u ngÆ°á»i Công Giáo ‘vì Tin Mừng thúc bách’ cÅ©ng
nhÆ° nhiá»u ngÆ°á»i bị thôi thúc bởi ná»—i căm há»n cá nhân hay ná»—i Æ°u tÆ° cho
dân tá»™c mình, trong nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° ngoà i nÆ°á»›c, đã thốt lên nhiá»u tiếng
nói không đồng thuáºn, tháºm chà trái ngược nhau, là m cho ngÆ°á»i Công Giáo
Việt Nam khắp nơi trên thế giới cảm thấy mình đang sống trong bầu không
khà đầy ‘âm thanh và cuồng nộ’, nếu không nói là chia năm xẻ bảy.
Những
ngà y qua, trong giá»›i Công Giáo, tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u cùng nhìn vá» má»™t
hÆ°á»›ng, đó là đứng vá» cái thiện và chống lại cái ác ! CÅ©ng vì thế mÃ
nhiá»u ngÆ°á»i, dù chÆ°a được thuyết phục hay đồng tình vá»›i cách suy nghÄ©
của anh em mình, thì cũng im lặng nguyện cầu, vì biết rằng những tiếng
nói nêu lên Ä‘á»u nhằm phục vụ cho cái thiện ( Ãt ra từ suy nghÄ© chân
thà nh của ngÆ°á»i lên tiếng, dù có khác mình ở cách nhìn vấn Ä‘á» ) chứ
không phải là cổ võ cho cái ác, vì quyá»n lợi hay vì sợ hãi. Từ lâu lắm
rồi mới thấy sự ‘hiệp nhất’ của cộng đồng Dân Chúa, giống như và o những
giai đoạn khó khăn khác của Giáo Hội Việt Nam.
Nỗi vui mừng dẫn
đến niá»m hy vá»ng rằng sá»± hiệp nhất nà y sẽ kéo dà i, khi tất cả má»i thà nh
phần dân Chúa, mang dòng máu Việt Nam, quay lại vá»›i chÃnh mình để nghe
lá»i kêu gá»i: “Ta biết các việc ngÆ°Æ¡i là m, ná»—i vất vả và lòng kiên
nhẫn của ngươi; Ta biết ngươi không thể chịu đựng kẻ ác… Ngươi có lòng
kiên nhẫn và đã chịu khổ vì danh Ta mà không mệt má»i. NhÆ°ng Ta trách
ngÆ°Æ¡i Ä‘iá»u nà y: ngÆ°Æ¡i đã để mất tình yêu thuở ban đầu†( Kh 2, 2-4 )
3. Tôi vui mừng vì:
Qua
những việc là m cố ý hay vô tình, vì suy tÆ° có chiến thuáºt hay vì bá»±c
tức nóng vá»™i, chÃnh quyá»n Hà Ná»™i đã để lá»™ ra má»™t số vấn Ä‘á» gay gắt
trong các cấp lãnh đạo đất nước. Qua những vấn đỠđó, tôi thoáng thấy
rằng những ngÆ°á»i muốn là m những việc tốt nhất cho dân tá»™c thì không
hoà n toà n tự do để thực hiện ý nguyện của mình, vì bị cản trở bởi những
thế lá»±c rất mạnh mẽ của những ngÆ°á»i sống vì quyá»n lợi riêng tÆ° của mình
hay phe nhóm mình. Ngược lại, thế lá»±c của những ngÆ°á»i chỉ lo cho quyá»n
lợi mình thì không còn vững như bà n thạch để tự tung tự tác. Và có thể
còn những bất đồng vì những lý do khác.
Äây cÅ©ng là má»™t dịp để
các thà nh phần không đồng thuáºn vá»›i nhau trong giá»›i lãnh đạo đất nÆ°á»›c
có thể thực sự xóa bỠnhững cản trở sống chết, chẳng những cho đất
nÆ°á»›c, cho ngÆ°á»i dân, mà cho ngay cả quyá»n lợi của bản thân mình: cản
trở ấy chÃnh là tham nhÅ©ng, là tÆ° lợi, là dối trá, những thứ là m cho
ngÆ°á»i dân ngà y cà ng bá»›t ủng há»™ cách lãnh đạo của chÃnh quyá»n hiện nay.
Vá»›i
niá»m vui mừng nà y, tôi hy vá»ng những biến cố vừa qua giúp cho những
ngÆ°á»i thá»±c sá»± vì dân vì nÆ°á»›c có những yếu tố quyết định để đẩy lùi các
quốc nạn; cÅ©ng nhÆ° chÃnh những kẻ là m hại cho đất nÆ°á»›c bằng má»i con
Ä‘Æ°á»ng phải chùn bÆ°á»›c, nếu không phải vì ‘thức tỉnh’ thì Ãt ra cÅ©ng vì
sợ hãi khi thấy rằng mình sẽ mất tất cả những gì mình từng gian láºn
được, và không chừng mất cả mạng sống. Äối vá»›i những ngÆ°á»i nà y, vấn Ä‘á»
hiện nay không phải là quốc nạn – vì hỠbất cần – mà đang trở thà nh đại
nạn cho bản thân há» và phe nhóm của há».
II. ƯU SẦU VÀ LO LẮNG
1. Tôi ưu sầu vì:
Những
phong trà o cầu nguyện chân thà nh của Giáo Sĩ và Giáo Dân tại Hà Nội,
Thái Hà và nhiá»u nÆ¡i khác đã trở thà nh thá»±c sá»± má»™t sức mạnh khiến chÃnh
quyá»n phải xem những ngÆ°á»i cầu nguyện là má»™t lá»±c lượng chÃnh trị hÆ¡n lÃ
má»™t cá»™ng đồng Äức Tin. Và biết đâu lại chẳng có những Giáo Dân, tháºm
chà những Giáo SÄ©, bá»›t coi trá»ng quyá»n năng Thiên Chúa và bá»›t đặt trá»n
niá»m hy vá»ng nÆ¡i NgÆ°á»i để cho NgÆ°á»i Ä‘em lại công lý và hòa bình theo
Ä‘Æ°á»ng lối của NgÆ°á»i, mà lại coi trá»ng sức mạnh của số đông ‘biểu tình
qua hình thức táºp há»p cầu nguyện’, hòng gây áp lá»±c vá»›i chÃnh quyá»n để
hỠphải nhượng bộ trước ý nguyện của đông đảo quần chúng !
Tôi
ưu tư không biết có Giáo Dân nà o, vì hăng say cho Giáo Hội, mà đã đồng
hóa thá»a đất Tòa Khâm Sứ hay Thái Hà vá»›i niá»m tin Công Giáo hay không.
Nếu tình huống bạo lực xảy ra, hỠsẵn sà ng chết vì Tòa Khâm Sứ hay Linh
Äịa Thái Hà , mà vẫn tin rằng mình tỠđạo. DÄ© nhiên Chúa sẽ đón nháºn ý
ngay là nh của há», nhÆ°ng phải chăng đó là sống Niá»m Tin Công Giáo, khi
mà Chúa Kitô đã minh định rằng NÆ°á»›c Chúa không thuá»™c vá» thế gian ? VÃ
cái chết tỠđạo ấy, thay vì là m chứng cho tình yêu, thì lại tạo ra sự
nghi ngá» của 90% nhân dân không Công Giáo, vì há» nhìn thấy đấy chỉ lÃ
vấn Ä‘á» cay cú ‘ăn thua đủ’ của những ngÆ°á»i muốn bà nh trÆ°á»›ng đất Ä‘ai cho
riêng mình, cho đạo mình.
Ná»—i Æ°u tÆ° nà y kèm theo sá»± lo lắng lÃ
qua những biến chuyển đầy lòng đạo đức, thì có những thà nh phần Dân
Chúa sẽ buông Ä‘iá»u đáng nắm, và nắm Ä‘iá»u đáng buông.
2. Tôi ưu sầu vì:
Qua
cuá»™c lên tiếng vì Công Lý và Hòa Bình nà y, ngÆ°á»i Công Giáo dá»… dà ng phân
định dứt khoát rằng chÃnh quyá»n là m việc của bóng tối, và Giáo SÄ© cùng
Giáo Dân phục vụ cho ánh sáng. Nói nôm na là những gì Giáo Dân và Giáo
Sĩ là m ở Hà Nội và Thái Hà là hoà n toà n thiện, và những gì hay những ai
là m ngược lại là hoà n toà n ác.
Thực ra, không cần phải dựa
trên Niá»m Tin Công Giáo, mà chỉ suy nghÄ© thông thÆ°á»ng thôi, thì cÅ©ng có
thể thấy rằng Thiên Chúa vẫn hiện diện nÆ¡i môi trÆ°á»ng xã há»™i, và quyá»n
lá»±c sá»± dữ ( mà tôi gá»i là Satan ) vẫn len lá»i và o cá»™ng đồng Dân Chúa.
Nếu Satan gieo mầm dối trá và bạo lực chống lại cộng đồng Giáo Dân, thì
nó cÅ©ng gieo mầm dối trá ngay trong cá»™ng đồng Dân Chúa, khiến cho nhiá»u
chủ chăn không còn hiệp nhất vá»›i nhau trong chá»n lá»±a của mình: ngÆ°á»i
thì đặt Æ°u tiên và o sức mạnh Tin Mừng, ngÆ°á»i thì đặt Æ°u tiên và o sức
mạnh của táºp thể Giáo Dân.
Từ ưu tư nà y trỗi lên một nỗi lo
lắng, ấy là sức mạnh của cộng đồng cầu nguyện biết đâu chẳng có nguy cơ
khiến Giáo Há»™i lại muốn tá»± khẳng định mình nhÆ° trÆ°á»›c 1975 – hay nhiá»u
giai Ä‘oạn khác trong lịch sá» Châu Âu – ấy là có thái Ä‘á»™ phô trÆ°Æ¡ng vÃ
trịch thượng ( triomphalisme ): một vết thương gây cản trở cho Tin
Mừng, mà từ 1975, Giáo Hội Công Giáo tại Việt Nam đã cố gắng là m cho
là nh và tự hứa không bao giỠgây lại một vết thương như thế và o Nhiệm
Thể Chúa Kitô.
Lo lắng ấy kéo theo nỗi lo lắng khác, ấy là một
số ngÆ°á»i sẽ sá» dụng ‘lá»±c lượng Công Giáo’ để thá»±c hiện má»™t mục Ä‘Ãch
hoà n toà n trần thế. Và há» là m nhÆ° thế vì lý do chÃnh trị theo nghÄ©a
triệt để: nghÄ©a là phải nắm chặt hoặc láºt đổ chÃnh quyá»n. Dù mục Ä‘Ãch
trần thế ấy có xấu xa hay cao đẹp, và ngÆ°á»i Công Giáo vá»›i tÆ° cách công
dân Việt Nam hoà n toà n có quyá»n tham dá»± và o, thì dÆ°á»›i những bà n tay đầy
thủ Ä‘oạn, Giáo Há»™i vô tình trở thà nh công cụ trong má»™t môi trÆ°á»ng ‘mÃ
mình không có chức năng’.
3. Tôi ưu sầu vì:
Thông tin Việt Nam đã loan truyá»n nhiá»u lần má»™t số Ä‘iá»u xem ra hiển nhiên:
-
NÆ°á»›c Việt Nam áp dụng luáºt Việt Nam. Luáºt Việt Nam xác định đất Ä‘ai
thuá»™c quyá»n sở hữu toà n dân. Tòa Giám Mục Hà Ná»™i đòi quyá»n sở hữu. Kết
luáºn: Tòa Giám Mục sai !
- Tổng Giám Mục Kiệt tuyên bố rằng
mình ‘nhục’ vì là m ngÆ°á»i Việt Nam ! Má»i ngÆ°á»i Việt Nam yêu nÆ°á»›c phẫn
nộ… (và vô tình cÅ©ng gieo và o tâm trà ngÆ°á»i dân: nếu không phẫn ná»™ thì
không yêu nước!)
Những việc nà y và nhiá»u việc khác nữa có tác
dụng rất mạnh chứ không phải là không. Khi thông tin với nhau qua mạng
lÆ°á»›i Internet, ta thấy rằng má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u biết lý lẽ của hai bên và có
đủ thông tin để đánh giá đúng sai; vì thế ta có cảm giác rằng, với
phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông hiện nay, lượng thông tin hai chiá»u tÆ°Æ¡ng đối
là quân bình.
Nhưng trên thực tế thì hoà n toà n sai. Hơn 90%
ngÆ°á»i dân ở Việt Nam không há» biết đến Internet. Mặt khác, 92% ngÆ°á»i
dân không phải là Công Giáo. Vá»›i những thông tin truyá»n hình truyá»n
thanh, và toà n bộ hệ thống báo chà Việt Nam, giản lược vấn đỠnhư hiện
nay, thì hầu hết má»i ngÆ°á»i dân không có má»™t tiên kiến gì vá»›i Nhà NÆ°á»›c
hoặc Công Giáo, Ä‘á»u chân thà nh tin rằng ‘Công Giáo’ là m báºy ! Trong số
nà y có ngÆ°á»i Công Giáo và ngÆ°á»i không Công Giáo. NgÆ°á»i Công Giáo thì
còn có dịp được cung cấp thông tin bổ túc, còn 92 % dân chúng không
phải là Công Giáo thì ai sẽ xóa và đến bao giỠmới xóa được cái ý niệm
sai lệch ?
DÄ© nhiên, có ngÆ°á»i mang sẵn định kiến vá»›i Công
Giáo, nhÆ°ng số ngÆ°á»i nà y rất Ãt so vá»›i toà n thể 86 triệu dân trong
nÆ°á»›c. Äại Ä‘a số ngÆ°á»i dân tốt bụng và ngay là nh đã và sẽ tiếp nháºn
những thông tin méo mó, dần dần rồi dá»… tiếp nháºn những thông tin ‘đóng
gói’ vỠmột tổ chức Công Giáo ‘cõng rắn cắn gà nhà ’ của một lịch sỠcó
đúng có sai, mà đại bá»™ pháºn nhân dân đã quên rồi.
Từ những ưu
tÆ° nà y kéo theo ná»—i lo lắng: Biết bao nhiêu phần trăm ngÆ°á»i dân hiá»n
là nh, vị tha, ( 50%, 60%, 70% hay hơn nữa ? ) bỗng chân thà nh thấy rằng
Công Giáo là nhóm gây rối, Công Giáo Ä‘i ngược quyá»n lợi dân tá»™c… Có má»™t
Ä‘iá»u thấy rõ: ngay cả 10% những ngÆ°á»i sá» dụng internet thì cÅ©ng không
phải Ãt ngÆ°á»i chân thà nh thấy rằng cách xá» sá»± của Công Giáo là sai vÃ
chÃnh quyá»n là đúng. Và há» nói lên vì lÆ°Æ¡ng tâm há» thấy thế chứ không
há» vì quyá»n lợi hay vì sợ hãi ! Äiá»u nà y là má»™t ná»—i Ä‘au cho ngÆ°á»i Công
Giáo Việt Nam đã Ä‘Ã nh; mà còn là má»™t ná»—i Ä‘au cho toà n thể ngÆ°á»i dân
Việt Nam, những đồng bà o ruột thịt với nhau mà phải sống trong hiểu
lầm.
Cái mất mát nà y đối vá»›i tôi là má»™t Ä‘iá»u đáng Æ°u sầu và lo
lắng. Và nhìn qua lăng kÃnh nà y, dù hệ quả của những sá»± kiện vừa qua có
thế nà o Ä‘i nữa, thì ngÆ°á»i dân Ä‘en Việt Nam, Công Giáo hay không Công
Giáo, vẫn tiếp tục là những nạn nhân trÆ°á»ng kỳ.
III. KẾT
Trên
đây là má»™t và i Ä‘iểm trong số những vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo
lắng mà tôi nhìn thấy, với thông tin thiếu hụt và đầu óc hạn hẹp của
riêng mình. Thế thì những chữ ngắn gá»n ‘vui mừng, hy vá»ng, Æ°u sầu, lo
lắng’ của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam không chỉ là má»™t lá»i máy móc trÃch
dẫn Công Äồng, mà tiá»m ẩn những sá»± kiện cụ thể, phức tạp, đòi há»i các
ngà i phải đối diện vá»›i những sức mạnh vượt khả năng của má»™t con ngÆ°á»i.
Chúng ta nhớ chân thà nh cầu nguyện cho các ngà i.
Sà i-gòn 29.9.2008
Giáo sư Trần Duy Nhiên
(Nguồn: VietCatholic News) |