Vui học giáo lý - Ảnh: Nguyễn Đức Cung

Từ một câu chuyện cười ra nước mắt, khiến tôi trăn trở rất nhiều về việc dạy và học giáo lý ở một số giáo xứ, xin chia sẻ với mọi người.

Chả là trong dịp thi giáo lý vừa qua ở một giáo xứ (xin dấu tên) ở Giáo Phận Vinh. Em Lan, học lớp Giáo lý Sơ Cấp, vừa đi khảo xứ về đến nhà là lăn ra khóc tức tưởi vì bị thầy đánh rớt. Mẹ cha khuyên bảo cũng không được và cứ bảo là bị oan. Hôm sau tôi tò mò và biết được em là học trò ngoan, chăm chỉ học hành, năm nào khảo giáo lý cũng ưu cả, nhưng năm nay thầy bắt “căng quá” và “rớt oan”. Em cho là oan vì khi khảo ngắm thuộc lòng Năm Sự Mừng, đến Thứ bốn thì ngắm, em đọc: “Đức Chúa Trời cho Đức Mẹ lên trời” thay vì phải đọc “y chang” là “Đức Chúa Trời cho Đức Bà lên Trời”. Vì khi lên ngồi giữa một hội đồng giám khảo 10 người nên em sợ và đọc lộn. Thế là em bị “trắc” trừ 2 điểm và mất điểm ưu. Thế là từ đó em không phục thầy. Câu chuyện chưa dừng lại ở đó. Chị Hoa thấy con khóc oan, nên đến nhà hỏi thầy: “Đức Bà khác Đức Mẹ ở chỗ nào”. Thầy trả lời: “Những gì đã viết là viết, đọc không thuộc là trật, không cần phải thắc mắc chi cả. Đức Bà khác Đức Mẹ chứ. Nếu 'dúng chắc' thì người ta đã in một chữ cho đỡ rắc rối”. Câu hỏi và câu trả lời là thế. Người mẹ ra về nhưng vẫn còn băn khoan là thầy đúng hay sai. Nhưng một kỷ niệm không đẹp và một sự nghi ngờ về giáo lý vẫn còn đó, trong lòng Lan, một bạn trẻ công giáo thế kỷ XXI.

Nghe đâu, ở những giáo xứ khác cũng có những em khác bị “đánh hỏng” vì đọc lẫn lộn chữ: “Đức Mẹ” và “Đức Bà”, “Chúa Thánh Thần” và “Chúa Thánh Linh”…

Thấy các em khóc kêu oan mà tôi chạnh lòng, vì lỗi không phải ở các em, nhưng là ở một cơ chế dạy và học giáo lý mang tính từ chương đã kìm hãm sự hiểu biết, sáng tạo của các bạn trẻ trên bề mặt nhiệm nhặt của các chữ viết.

Những cách dạy giáo lý theo lối "hỏi-thưa” mà tôi đã học cách đây 30 năm rồi vẫn còn áp dụng nguyên xi. Liệu cách dạy và học này có còn phù hợp khi mà Giáo Hội Việt Nam, một Giáo Hội đã áp dụng tinh thần của Công Đồng Vaticanô II hơn 40 năm rồi không?

Người ta vẫn thường cho rằng, Công Đồng Vaticanô II đã mở toang cánh cửa để thổi một làn gió mát vào trong Giáo Hội. Những Phương pháp Huấn giáo cũ đã được Giáo Hội cải tổ và áp dụng từ lâu lắm rồi, nhằm phù hợp với văn hoá của thời đại và những vấn nạn mà khoa học đã đặt ra cho niềm tin Kitô giáo. Tại sao những luồng gió mát làm tăng trưởng niềm tin của các Kitô hữu, nhất là các Kitô hữu trẻ chưa thổi vào trong một số giáo xứ ở vùng này? Hay là chúng ta đang khoá kín “cánh cửa” không cho các luồng gió mát đó thổi vào?

Câu hỏi này xin để cho các bậc hữu trách, còn bạn đọc như tôi không thể tự tiện nêu ra. Nhưng tôi nghĩ, các nhà thần học ngày nay quan niệm rằng, Đức tin của chúng ta cần phải được thử thách bởi các vấn nạn của khoa học vô thần, thì mới vững mạnh và phong phú. Đó là lý tưởng của một nền huấn giáo ưu tuyển trong một xã hội đa văn hoá và tôn giáo như hiện nay. Chúng ta chưa có tham vọng truyền đạt những kỹ năng này cho các học sinh giáo lý sơ cấp, nhưng thiết nghĩ chúng ta cần phải có một phương pháp dạy khác, nhằm giúp các em hiểu biết các chân lý trong đạo và sống một cách tốt đẹp trong môi trường giáo xứ, nhà trường và gia đình. Một phương pháp dạy học sinh động rất cần thiết để thay thế phương pháp “hỏi - thưa” đã ngự trị ở vùng này từ lúc các Cố Tây sang truyền đạo cho đến ngày nay.

Chúng ta cũng cần đào tạo cho các GLV những kiến thức căn bản về Giáo lý, Kinh Thánh và tâm lý, để họ truyền đạt kiến thức giáo lý hữu hiệu hơn. Những hành vi tuyên dương, khích lệ, khen thưởng cần phải sử dụng để thay thế cho việc dọa nạt, đánh phạt…

Trên đây là những điều trông thấy và suy nghĩ chủ quan của người viết, rất mong sự góp ý và chia sẻ thêm của các bậc Phụ Huynh, nhằm cùng nhau cộng tác vào việc giáo dục thế hệ trẻ, là tương lai của xã hội và Giáo hội như tinh thần Thư Chung 2008 của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã nêu ra.

Quang Huyền