Lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
16.11.2017
Tin Mừng Mt 10, 17-22: Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các Tông đồ rằng: "Các con hãy coi chừng ngÆ°á»i Ä‘á»i, vì há» sẽ ná»™p các con cho công nghị, và sẽ đánh Ä‘áºp các con nÆ¡i há»™i Ä‘Æ°á»ng của há». Các con sẽ bị Ä‘iệu đến nhà cầm quyá»n và vua chúa vì Thầy, để là m chứng cho há» và cho dân ngoại được biết. NhÆ°ng khi ngÆ°á»i ta bắt ná»™p các con, thì các con đừng lo nghÄ© phải nói thế nà o và nói gì. Vì trong giỠấy sẽ cho các con biết phải nói gì: vì chÆ°ng, không phải chÃnh các con nói, nhÆ°ng là Thánh Thần của Cha các con nói trong các con. Anh sẽ ná»™p em, cha sẽ ná»™p con, con cái sẽ chống lại cha mẹ và là m cho cha mẹ phải chết. Vì danh Thầy, các con sẽ bị má»i ngÆ°á»i ghen ghét, nhÆ°ng ai bá»n Ä‘á»— đến cùng, kẻ ấy sẽ được cứu Ä‘á»™".
LỄ CÃC THÃNH TỬ ÄẠO VIỆT NAM
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Tin Mừng: Mt 10, 17-22
----†----
Mục Lục:
- Bách hại
- Bách hại
- Dùng thá»i gian để yêu thÆ°Æ¡ng
- Một lần thay cho tất cả – Thiên Phúc
- Tháºp giá
- Kiên quyết không bá» Äạo yêu thÆ°Æ¡ng
- Vinh danh các thánh Tá» Äạo – Ga 17, 11b -19
- Bách hại vì sống công chÃnh
- Sống chứng nhân
- Suy niệm của Lm. Trầm Phúc – Mt 10,17-22
- Truyá»n đạo
- Con Ä‘Æ°á»ng hạt lúa – ÄTGM. Jos. Ngô Quang Kiệt
- Vạn Tuế Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- NgÆ°á»i chứng thứ nhất – Ga 12,24-26
- Hạt lúa gieo và o lòng đất – Ga. 12, 24-26
- Chứng nhân
- Tá» Äạo - NgÆ°á»i là m chứng (Mt 10,17-22)
- Bà i giảng của ÄGM. Giuse VÅ© Văn Thiên
- Bà i giảng của ÄGM. Giuse Nguyá»…n Năng
- Bà i giảng của ÄGM VinhsÆ¡n Nguyá»…n Văn Long
- Lá»… KÃnh Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Trung thà nh với đức tin
- Tỉnh thức trước cơn bách đạo mới
- Những vị anh hùng âm thầm – Lc 9,22-26
- Hạt lúa gieo và o lòng đất – Ga 12,24-26
- Can đảm nói không với tội lỗi.
- "Thà chết vinh còn hơn sống nhục"
- Sống chứng nhân
- TỠđạo hôm nay – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
- "Äây Bà i Ca Ngà n Trùng"
- Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Phải tôn kÃnh Các Thánh Tá» Äạo thế nà o?
- Tuyên xưng, sống và là m chứng cho đức tin
- Bà i giảng của ÄGM. Giuse Võ Äức Minh
- Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Không thuộc vỠthế gian
- Anh em là m chứng cho Thầy
- Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
- Chúa Thánh Thần sẽ soi sáng – Mt 10,17-22
1. Bách hại
Cuá»™c sống cà ng văn minh thì lại cà ng tạo ra nhiá»u nhu cầu, và dÆ°á»ng nhÆ° con ngÆ°á»i má»—i ngà y má»™t bị trói buá»™c và o trong những tiện nghi váºt chất.
Tôi xin Ä‘Æ°a ra má»™t và i thà dụ, chẳng hạn nhÆ° báo chÃ, truyá»n thanh và truyá»n hình. Những ngÆ°á»i quen Ä‘á»c báo hay nghe truyá»n thanh. Má»™t ngà y không cầm lấy tá» báo, má»™t ngà y không mở cái Ä‘Ã i thì xem nhÆ° nó trống trải thiếu thốn thế nà o ấy. Hay nhÆ° gia đình chúng ta má»›i táºu được cái tivi, thì tối nà o cÅ©ng váºy, chúng ta vá»™i vã thanh toán những chuyện lỉnh kỉnh cho xong để rồi được thảnh thÆ¡i ngồi xem. Nếu bá» qua má»™t chÆ°Æ¡ng trình nà o thì chúng ta lại cảm thấy tiêng tiếc. Nhu cầy nà y nẩy sinh ra nhu cầu khác, khiến con ngÆ°á»i cố gắng tìm tiá»m kiếm bạc để được thoả mãn. Từ nhà lầu xe hÆ¡i, đến tivi tủ lạnh, những tiện nghi váºt chất nà y đôi khi trở thà nh những loại tượng thần chi phối và là m chủ toà n bá»™ cuá»™c Ä‘á»i chúng ta.
Tại nhiá»u thà nh phố lá»›n, ngÆ°á»i ta sống má»™t cách thừa thãi, không bao giá» biết đến cái đói là chi và cÅ©ng chẳng bao giá» nghÄ© đến những ngÆ°á»i khác Ä‘ang vất vả, Ä‘ang Ä‘au khổ, Ä‘ang túng thiếu tại các nhà tù, tại các hầm má», tại các nhà thÆ°Æ¡ng. Và hÆ¡n thế nữa còn có biết bao nhiêu ngÆ°á»i hiện giá» Ä‘ang bị bách hại, Ä‘ang bị ghét bá» vì danh Äức Kitô. Äiá»u nà y khiến cho chúng ta nhá»› tá»›i lá»i thánh Gioan đã cảnh giác: Anh em đừng ngạc nhiên nếu nhÆ° anh em bị thế gian ghét bá». Äúng thế, dÆ°á»›i cắp mắt thế gian, thì ngÆ°á»i Kitô hữu chúng ta đã trở nên má»™t cái gì kỳ dị, nhiá»u khi chúng ta đã trở thà nh những Ä‘á» tà i cho ngÆ°á»i ta bôi bác, đả kÃch, bà i xÃch. Phải chăng âm vang lá»i Chúa từ ngà n xÆ°a vẫn còn là má»™t sá»± tháºt: Nếu há» ghét bá» Thầy thì há» cÅ©ng sẽ ghét bá» các con. Má»—i khi Ä‘i qua nhà thá» chúng ta ngả mÅ© bái chà o Chúa. Má»—i khi gặp linh mục Ä‘Æ°a Mình Thánh cho kẻ liệt chúng ta thinh lặng cung kÃnh tôn thá». Có thể là chúng ta quỳ gối. TrÆ°á»›c thái Ä‘á»™ nà y, những ngÆ°á»i ngoại cho là kỳ dị, há» không thể hiểu nổi và o má»™t thá»i buổi văn minh nhÆ° hiện nay mà còn có những ngÆ°á»i là m những hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° thế. Há» nghÄ© váºy vì há» không hiểu. Há» cho chúng ta là láºp dị, là kỳ cục, là cháºm tiến. Äó cÅ©ng là điá»u dá»… hiểu. Thế gian nháºn biết những kẻ thuá»™c vá» há», vá»›i cách thức suy tÆ°, hà nh Ä‘á»™ng và hưởng thụ nhÆ° há». Thế nhÆ°ng má»™t khi đụng đầu vá»›i những kẻ tin và o má»™t thế giá»›i khác, cao cả hÆ¡n, thánh thiện hÆ¡n thì há» lại cho đó là điá»u kỳ cục. Ngà y nà o mà ngÆ°á»i Kitô hữu không còn là m cho thế gian ngạc nhiên và đặt vấn Ä‘á», thì chúng ta đã phản lại sứ mạng của chúng ta. NgÆ°á»i Kitô hữu lúc bấy giá» sẽ bị xếp và o hà ng những kẻ thuá»™c vá» thế gian. Há» cố gắng xoá bá» những Ä‘iểm dị biệt vá»›i thế gian và che giấu cái sá»± thá»±c của riêng mình. Mặc dù bên ngoà i há» vẫn Ä‘i tham dá»± Thánh lá»…, lãnh nháºn các bà tÃch, nhÆ°ng bên trong tinh thần đức tin đã tắt ngấm từ lâu. [Mục Lục]
2. Bách hại
Hẳn chúng ta còn nhá»› có lần Chúa Giêsu đã phán: Môn đệ không trá»ng hÆ¡n Thầy. Nếu ngÆ°á»i ta đã bắt bá»› Thầy thì ngÆ°á»i ta cÅ©ng bắt bá»› các con. Lá»i tiên tri nà y đã được thá»±c hiện má»™t cách trá»n vẹn.
TrÆ°á»›c hết nÆ¡i Chúa Giêsu: từ khi bÆ°á»›c và o cuá»™c sống công khai Ngà i đã gặp phải sá»± chống đối của bá»n biệt phái. Chúng tìm má»i sÆ¡ hở để bắt lá»—i những lá»i Ngà i giảng và những việc Ngà i là m. Chúng tố cáo Ngà i là phạm thượng lá»™ng ngôn, dùng quyá»n quá»· mà trừ quá»·, lá»—i ngà y Sabat, xách Ä‘á»™ng dân chúng chống lại chÃnh quyá»n Lamã và sau cùng ý đồ Ä‘en tối của chúng đã được thá»±c hiện, chúng đã bắt giữ và đóng Ä‘inh Ngà i trên tháºp giá.
Tiếp đến là các tông đồ. Sau ngà y lá»… Hiện Xuống Phêrô và Gioan đã bị tống ngục. Trong số 12 tông đồ thì chỉ có mình Gioan chết già tại cá»™ng đồng Êphêsô, còn tất cả Ä‘á»u đã hy sinh mạng sống cho Tin Mừng Phúc Âm.
Sau cùng là Giáo Há»™i. Giáo Há»™i thá»i sÆ¡ khai đã trải qua 300 năm cấm cách dÆ°á»›i thá»i các hoà ng đế Lamã. Những tÃn hữu muốn sống sót và bảo toà n đức tin phải chui rúc trong những hang toại đạo. Vì thế các sá» gia đã gá»i thá»i kỳ nà y là thá»i kỳ Giáo Há»™i sống dÆ°á»›i hầm.
Riêng tại Việt Nam, Tin Mừng được rao giảng và o thế ká»· 16, từ đó cho đến thế ká»· 19, từ Ä‘á»i háºu Lê cho tá»›i thá»i Chúa Nguyá»…n, trải dà i hÆ¡n 300 năm, cÅ©ng đã gặp phải bao cấm cách, nhất là dÆ°á»›i thá»i Minh Mạng, Thiệu Trị và Tá»± Äức. Biết bao nhiêu ngÆ°á»i đã phải bá» nhà cá»a, ruá»™ng vÆ°á»n và sản nghiệp trốn và o những nÆ¡i rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c để bảo vệ đức tin. Trên 130.000 ngÆ°á»i đã hy sinh mạng sống để tuyên xÆ°ng đức tin, trong số đó có 117 vị đã được tôn phong lên báºc hiển thánh.
Qua những sá»± kiện lịch ấy chúng ta Ä‘i tá»›i kết luáºt: Thân pháºn ngÆ°á»i Kitô hữu là thân pháºn bị bách hại. Sá»± bách hại có mặt ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc, khi thì khắc nghiệt và toà n phần nhÆ° đã xảy ra trong dÄ© vãng. Khi thì từ từ và từng phần nhÆ° Ä‘ang xảy ra tại nhiá»u nÆ¡i trên thế giá»›i. Khi thì nhÆ° mÆ¡n trá»›n vuốt ve bằng tiá»n tà i danh vá»ng và lạc thú nhÆ° tại những nÆ°á»›c tÆ° bản. NhÆ°ng tất cả Ä‘á»u dẫn tá»›i má»™t mẫu số chung là là m cho Ä‘á»i sống đức tin suy yếu và con số những ngÆ°á»i bÆ°á»›c theo Chúa má»—i ngà y má»™t vÆ¡i giảm.
Con ngÆ°á»i cà ng tiến bá»™ thì phÆ°Æ¡ng cách bắt bá»› cà ng tinh vi, có thể chúng ta không bị bắt bá»› vì lý do tôn giáo nhÆ°ng ngÆ°á»i ta sẽ chụp mÅ© và bắt bá»› chúng ta ở má»™t tá»™i trạng nà o khác, nhÆ°ng theo tôi nghÄ© sá»± bắt bá»› quan trá»ng nhất Ä‘ang diá»…n ra ngay tại cõi lòng chúng ta, vì ai trong chúng ta cÅ©ng cảm thấy má»™t sá»± giằng co giữa sá»± thiện và sá»± ác, giữa sá»± tốt và sá»± xấu. Nhiá»u khi sá»± ác đã lấn át và cất cao tiếng cÆ°á»i ngạo nghá»…. Có chiến thắng trong cuá»™c chiến ná»™i tâm tuy âm thầm nhÆ°ng mãnh liệt nà y, chúng ta má»›i hy vá»ng chiến thắng được thế gian vì tu thân tá» gia trị quốc bình thiên hạ.
Thân xác các thánh TỠđạo Việt Nam tuy đã chết nhÆ°ng tinh thần tỠđạo của các ngà i vẫn sống mãi. Hãy bÆ°á»›c theo dấu chân của các Ngà i. Thá»±c váºy, mặc dù chúng ta không được diá»…m phúc tỠđạo, nhÆ°ng cÅ©ng hãy dùng Ä‘á»i sống đạo đức và thánh thiện, bác ái và yêu thÆ°Æ¡ng để là m chứng cho Chúa ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc. Má»—i hy sinh chúng ta chịu sẽ là má»™t giá»t máu tỠđạo chúng ta đổ ra từng giây từng phút để là m chứng cho Chúa. [Mục Lục]
3. Dùng thá»i gian để yêu thÆ°Æ¡ng
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Hữu An)
- Thiên Chúa là thá»i gian
Thiên Chúa là Alpha và Omega, là Khởi Nguyên và là Táºn Cùng. Äiá»u ấy có thể diá»…n tả cách khác: Thiên Chúa là thá»i gian. Thiên Chúa là thá»i gian trong ý nghÄ©a Ngà i là chủ thá»i gian. Thiên Chúa hiện hữu không phải trong thá»i gian mà là siêu thá»i gian vì “ngà n năm đối vá»›i Chúa nhÆ° má»™t ngà yâ€.
Chỉ còn 2 tuần lá»… nữa là kết thúc thá»i gian Năm Phụng Vụ để rồi khởi đầu má»™t chu kỳ Năm Phụng Vụ má»›i. Các bà i Ä‘á»c của các tuần Chúa Nháºt nà y Ä‘á»u nói vá» việc trở lại của Chúa Giêsu trong ngà y quang lâm. Lịch sá» nhân loại đã mở đầu bằng sáng tạo thì sẽ kết thúc bằng tái tạo.
Ngay từ ban đầu khi loà i ngÆ°á»i sa ngã, Thiên Chúa đã muốn cứu chuá»™c loà i. Ngà i đã can thiệp nhiá»u lần và o lịch sá» bằng những biến cố kỳ diệu, Ä‘á»™c đáo được ghi trong Thánh Kinh. Thiên Chúa dùng lịch sá» là m phÆ°Æ¡ng thế cứu chuá»™c, biến lịch sá» loà i ngÆ°á»i thà nh má»™t Lịch Sá» Thánh, má»™t Lịch Sá» Cứu Rá»—i.
Lịch Sá» Cứu Rá»—i gồm ba giai Ä‘oạn chÃnh. Cá»±u Ước chuẩn bị Æ n Cứu Rá»—i. Tân Ước thá»±c hiện Æ n Cứu Rá»—i. Thá»i Giáo Há»™i nối dà i và phân phát Æ n Cứu Rá»—i. Sau ngà y Quang Lâm của Chúa Kitô, lịch sá» sẽ được hoà n tất trong vinh quang NÆ°á»›c Trá»i.
Äức Giêsu là trung tâm của Lịch Sá» Cứu Rá»—i. NÆ¡i NgÆ°á»i, Æ n Cứu Rá»—i không còn là lá»i hứa mà đã trở thà nh hiện thá»±c. Äức Giêsu còn là táºn Ä‘Ãch của Lịch Sá» Cứu Rá»—i, vì tất cả lịch sá» quy hÆ°á»›ng vá» NgÆ°á»i. Äức Giêsu là hồng ân tuyệt hảo Thiên Chúa ban cho nhân loại. Trong NgÆ°á»i loà i ngÆ°á»i đạt tá»›i sá»± sống viên mãn.
NhÆ° váºy có hai lịch sá» song hà nh: lịch sá» trần thế và Lịch Sá» Cứu Rá»—i.
Lịch sá» trần thế là lịch sá» các dân tá»™c, các triá»u đại, các ná»n văn minh vá»›i các định chế xã há»™i, các biến cố chÃnh trị, các tiến bá»™ kỹ thuáºt. Äây là mặt nổi có thể quan sát được.
Lịch Sá» Cứu Rá»—i là lịch sá» sinh hoạt siêu nhiên, thánh hóa các tâm hồn nhỠân sủng và tác Ä‘á»™ng của Thánh Thần. Lịch sá» nà y Ä‘ang khai diá»…n âm thầm dÆ°á»›i chiá»u sâu trong các tâm hồn theo nhịp của ân sủng. Äây là mặt chìm mà chỉ có Äức Tin má»›i nháºn ra. NhÆ° váºy Äức Tin giúp chúng ta nháºn ra có má»™t Lịch Sá» Thánh xuyên qua lịch sá» trần thế, bao trùm và thấm nháºp lịch sá» trần thế. NhỠđó lịch sá» loà i ngÆ°á»i có má»™t ý nghÄ©a. Từ đỉnh cao của vÄ©nh cá»u, Thiên Chúa Ä‘ang từng bÆ°á»›c hÆ°á»›ng dẫn loà i ngÆ°á»i đến Æ n Cứu Rá»—i chung cuá»™c.
Khi lịch sá» chấm dứt là lúc Äức Giêsu trở lại thu hợp toà n thể loà i ngÆ°á»i và toà n thể vÅ© trụ để má»i ngÆ°á»i và má»i sá»± được hoà n tất trong NgÆ°á»i.
Ngà y Äức Giêsu trở lại, ngà y quang lâm, tái lâm được gá»i bằng nhiá»u tên: Ngà y cuối cùng (Ga 6, 39; 11, 24; 12, 48), Ngà y của Chúa (1 Cr 3, 13; 5, 5), Ngà y Chúa đến (1 Cr 1, 8), Ngà y của Äức Kitô (Pr 1, 10; 2, 16), Ngà y viếng thăm (1 Pr 2, 12), Ngà y xét xá» (1 Ga 4, 17). ChÃnh Äức Giêsu đã nhiá»u lần nói đến Ngà y Tái Lâm nà y (Mt 24, 30; 25, 31; 26, 64; Mc 8, 38; 14, 62; Lc 17, 24; Ga 6, 39-40).
Không ai biết Ngà y Quang Lâm bao giá» sẽ đến, kể cả Äức Giêsu vá» mặt nhân tÃnh (Mt 24, 36). Ngà y đó đến bất ngá» "nhÆ° kẻ trá»™m trong đêm tối" (1 Tx 5, 1-3). Theo nhiá»u dụ ngôn, Chúa đến giữa lúc không ai nghÄ© tá»›i, đối vá»›i từng cá nhân cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i toà n thể nhân loại. (Mt 24, 37; 37, 44; Mc 13, 33-37; Lc 17, 22-37; 21, 35).
Ngà y táºn cùng của thá»i gian, Äức Giêsu tái lâm biểu dÆ°Æ¡ng quyá»n năng và vinh quang của NgÆ°á»i. Sẽ có má»™t cuá»™c phán xét chung. Rất nhiá»u dụ ngôn trong Tin Mừng theo Thánh Mátthêu ám chỉ ngà y phán xét chung nà y: cá» lùng trong ruá»™ng lúa (Mt 13, 37-43), phân loại cá sau mẻ lÆ°á»›i (Mt 15, 39-49), chủ đòi gia nhân tÃnh sổ (Mt 18, 23-35), thợ là m vÆ°á»n nho cuối ngà y trả công (Mt 20, 1-16), mÆ°á»i trinh nữ Ä‘i dá»± tiệc cÆ°á»›i (Mt 25, 1-13). Ngà y ấy các dân thiên hạ được thâu há»p lại trÆ°á»›c mặt NgÆ°á»i hết thảy. Tất cả má»i ngÆ°á»i không phân biệt mà u da, chủng tá»™c ngôn ngữ, văn hóa, tôn giáo... Ä‘á»u được triệu táºp trÆ°á»›c mặt NgÆ°á»i. Lúc ấy NgÆ°á»i sẽ phân biệt kẻ là nh kẻ dữ. Cuá»™c phán xét của Thiên Chúa sẽ không diá»…n ra theo cách thức của các tòa án trần gian: tố cáo, biện minh, đối chiếu, bằng chứng... NhÆ°ng đây là má»™t sá»± soi sáng từ bên trong. Trong ánh sáng của Thiên Chúa má»—i ngÆ°á»i sẽ thấy rõ những giá trị các hà nh vi của mình, cách mình đối xá» vá»›i Thiên Chúa và vá»›i tha nhân.
- Thiên Chúa là Tình Yêu
Thiên Chúa là Alpha và Omega. Thánh Gioan còn định nghÄ©a Thiên Chúa là Tình Yêu (1 Ga 4, 16). Thiên Chúa là thá»i gian và cÅ©ng là tình yêu. NhÆ° thế thá»i gian và tình yêu song hà nh là má»™t.
Tôi sống trong Thiên Chúa là sống để yêu và sống trong thá»i gian là yêu để sống. Thá»i gian không có tình yêu sẽ trở thà nh lạnh lùng buồn tẻ. Tình yêu ý nghÄ©a hóa và thắp hồn cho thá»i gian. Bởi đó những ngÆ°á»i Ä‘ang yêu là những ngÆ°á»i Ä‘ang sống trong thá»i gian vá»›i đầy ắp niếm vui hạnh phúc. Những ngÆ°á»i biết yêu là biết nhìn thá»i gian nhÆ° và ng ngá»c. Ai sống trong Thiên Chúa là ngÆ°á»i phải biết yêu quà thá»i gian Chúa ban.
Các bà i Ä‘á»c Chúa Nháºt hôm nay má»i má»i chúng ta suy niệm vá» giá trị của thá»i gian và lao Ä‘á»™ng.
Sách Châm Ngôn mô tả ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lý tưởng. Bà ăn ở được lòng chồng con, xây dá»±ng gia đình bằng đôi tay cần mẫn, tháo vát và chăm chỉ.
Thánh Phaolô trong thÆ° gởi giáo Ä‘oà n Thêxalônica đã Ä‘á» cáºp đến giá trị của thá»i giá». Trong giáo Ä‘oà n có ngÆ°á»i lo sợ là ngà y táºn thế sắp đến, há» sợ hãi đến Ä‘á»™ không muốn là m gì cả. Thánh nhân đã cảnh tỉnh: Hãy là m việc, đừng ngÅ© mê. Hãy biết trân trá»ng thá»i gian Chúa ban.
Vá»›i bà i phúc âm, Chúa Giêsu nói đến giá trị của thá»i giá», công việc và tà i năng. Thiên Chúa khi ban sá»± sống thì đồng thá»i cÅ©ng ban phÆ°Æ¡ng tiện sinh sống nhÆ° thá»i giá», tà i năng, nhÆ° "nén bạc Chúa trao".
Thiên Chúa ban tà i năng thì chúng ta có trách nhiệm phải biết dùng tà i năng ấy để sinh lợi cho mình và cho ngÆ°á»i khác. Kẻ lÆ°á»i biếng sẽ được gá»i là tôi tá»› bất hảo; còn ngÆ°á»i tôi tá»› chăm chỉ là m việc, sinh lợi các nén bạc thì được gá»i là lÆ°Æ¡ng hảo. Tiêu chuẩn căn bản mà Chúa xét xỠđó là tình yêu. Dấu chỉ chúng ta yêu mến Chúa đó là tình yêu chúng ta thá»±c thi đối vá»›i anh chị em mình.
- Dùng thá»i gian để yêu thÆ°Æ¡ng
Thiên Chúa là thá»i gian và là tình yêu. Chúng ta quý trá»ng thá»i gian, dùng thá»i gian để là m việc trong tình yêu, yêu Chúa và yêu ngÆ°á»i. Ai yêu thÆ°Æ¡ng là kẻ được Thiên Chúa sinh ra và ngÆ°á»i ấy biết Thiên Chúa.
Thá»i gian quý giá nhÆ° và ng ngá»c. Bởi váºy:
Dùng thá»i gian để suy nghÄ©, đó là nguồn sức mạnh.
Dùng thá»i gian để Ä‘á»c, đó là ná»n tảng sá»± khôn ngoan.
Dùng thá»i gian để tìm hiểu, đó là cÆ¡ há»™i để giúp ngÆ°á»i khác.
Dùng thá»i gian để cÆ°á»i, đó là âm nhạc của tâm hồn.
Dùng thá»i gian để Æ°á»›c mÆ¡, đó là kiến tạo những gì thuá»™c vá» tÆ°Æ¡ng lai
Dùng thá»i gian để thinh lặng, đó là cÆ¡ há»™i để gặp Chúa.
Dùng thá»i gian để yêu và được yêu, đó là món quà vÄ© đại nhất của Thiên Chúa.
Dùng thá»i gian để cầu nguyện, đó là sức mạnh vÄ© đại nhất trên trái đất nà y.
Giá trị Ä‘á»i ngÆ°á»i không được tÃnh bằng thá»i gian ngắn hay dà i, nhÆ°ng ở chá»— mình đã sá» dụng nén bạc thá»i gian, sức khá»e, trà tuệ Chúa ban để phục vụ cuá»™c sống ra sao. Giá trị ở chá»— mình đã sá» dụng thá»i gian nhÆ° thế nà o, có sinh nhiá»u Ãch lợi cho mình, cho tha nhân và cho thế giá»›i hay không.Thá»i gian qua Ä‘i tháºt mau và chẳng chỠđợi ai. Sống có ý nghÄ©a là là m cho thá»i gian hiện tại trở thà nh yêu thÆ°Æ¡ng.
Nguyện xin Thiên Chúa là Chúa của Thá»i Gian, là Vua của Tình Yêu giúp chúng con biết dùng thá»i gian để dấn thân phục vụ trong tình yêu. Amen. [Mục Lục]
4. Một lần thay cho tất cả – Thiên Phúc
(TrÃch trong ‘NhÆ° Thầy Äã Yêu’)
Äức Giám mục Ä‘ang kiểm tra má»™t nhóm dá»± tòng để quyết định xem há» có đủ Ä‘iá»u kiện lãnh phép Rá»a tá»™i không. Ngà i há»i há»:
- Bằng dấu hiệu nà o ngÆ°á»i ta nháºn ra anh chị em là ngÆ°á»i Công giáo?
Không có ai trả lá»i. Rõ rà ng câu há»i nà y là m má»i ngÆ°á»i bất ngá». Äức Giám mục nhắc lại câu há»i. Vẫn lặng thinh. Ngà i láºp lại câu há»i má»™t lần nữa, và ngà i vẽ má»™t hình Thánh giá để gợi ý cho những ngÆ°á»i dá»± tòng biết cách trả lá»i.
Thình lình, má»™t ngÆ°á»i trong há» lên tiếng:
- ThÆ°a Äức cha, dấu hiệu đó là tình yêu!
Äức Giám mục giáºt bắn mình. Suýt chút nữa ngà i đã nói “saiâ€. Rất may là ngà i đã kịp nén lại, không báºt ra thà nh lá»i.
***
ChÃnh bằng dấu hiệu của tình yêu mà ngÆ°á»i ta nháºn ra chúng ta là ngÆ°á»i Công giáo. ChÃnh vì Tình yêu mà các Thánh Tá» Äạo Việt Nam dám hy sinh máu Ä‘Ã o để minh chứng cho lòng trung kiên vá»›i Thiên Chúa. Các ngà i đã lấy cái chết để bà y tá» má»™t tình yêu sắt son vá»›i Thầy Giêsu. Äúng nhÆ° lá»i ngÆ°á»i đã nói: “Không có tình yêu nà o cao cả hÆ¡n tình yêu của ngÆ°á»i đã hy sinh tÃnh mạng vì bạn hữu mình†(Ga 15,13).
Nếu Con Thiên Chúa đã vui lòng chịu đòn vá»t Ä‘au Ä‘á»›n và chết má»™t cách nhục nhã trên tháºp giá vì yêu nhân loại tá»™i lá»—i, thì các thánh Tá» Äạo Việt Nam cÅ©ng can đảm chịu má»i nhục hình, tra tấn dã man cho đến chết, để Ä‘á»n đáp lại Tình yêu bao la hải hà mà Thầy Giêsu đã tá»± hiến cho các ngà i. Ai cÅ©ng muốn sống: sống đẹp, sống lâu, sống sung mãn, không ai muốn chết bao giá». NhÆ°ng má»™t khi tình yêu dà nh cho Thiên Chúa đã dâng cao đến tuyệt đỉnh, thì các ngà i coi cái chết nhẹ tá»±a lông hồng. Các ngà i sẵn sà ng hiến dâng mạng sống để mình chứng cho má»™t Tình yêu cao cả, má»™t “tình yêu mạnh hÆ¡n sá»± chếtâ€.
Äể đáp lại tình yêu của Äấng đã chết treo trên tháºp giá, các Thánh Tá» Äạo Việt Nam vô cùng tôn kÃnh thánh giá Chúa. Không má»™t khổ hình nà o, không má»™t cám dá»— nà o, cho dù là cái chết cÅ©ng không thể di chuyển đôi chân các ngà i tá»± ý bÆ°á»›c qua thánh giá. Äứng trÆ°á»›c thánh giá là má»™t thách thức nặng ná», má»™t áp lá»±c kinh hoà ng đè nặng trên tâm trà các ngà i. Hoặc là bÆ°á»›c qua để được sống vá»›i gia đình, an nhà n sung sÆ°á»›ng, có khi còn được cho thêm bổng lá»™c. Hoặc là không bÆ°á»›c qua để rồi phải chịu dà sắt nung Ä‘á» lên mặt hai chữ “tả đạoâ€, phải chịu tù Ä‘Ã y, đòn vá»t, nhục hình, tùng xá»o cho đến chết, chết má»™t cách Ä‘au Ä‘á»›n, quằn quại, cho đến khi kiệt lá»±c, rã rá»i, ngất lịm Ä‘i.
Quả tháºt, đứng trÆ°á»›c thánh giá, sá»± chá»n lá»±a không phải dá»… dà ng. Nếu không có má»™t niá»m tin sắt đá, má»™t tình yêu sắt son, má»™t lòng đạo sâu xa, má»™t Ä‘á»i ná»™i tâm sâu sắc, thì không ai có thể vượt qua được thá» thách nà y. Äức Giêsu đã nói vá»›i thánh Phaolô: â€œÆ n của Thầy Ä‘h cho con†(2Cr 12,9).
Tháºt váºy, các ngà i đã phải cầu nguyện hà ng bao đêm trong chốn lao tù; các ngà i đã phải xin Æ¡n trợ giúp tháºt nhiá»u để lÆ°á»›t thắng sợ hãi, Ä‘á»›n Ä‘au, cá»±c hình, các ngà i đã phải đối mặt vá»›i cuá»™c chiến ná»™i tâm gay gắt, để Ä‘i tá»›i quyết định má»™t lần thay cho suốt cả Ä‘á»i. Äó là “không†bÆ°á»›c qua thánh giá có nghÄ©a là quết định chá»n lấy án tá» hình. Chá»n lấy án tá» hình là chá»n lấy cái chết. NhÆ°ng chết Ä‘au Ä‘á»›n cách nà o, kéo dà i trong bao lâu thì còn tùy quan quân lý hình.
Hôm nay, ngÆ°á»i tÃn hữu vẫn đứng trÆ°á»›c những chá»n lá»±a ấy. Chá»n thánh giá Chúa hay chá»n những dá»… dãi, an nhà n, sung sÆ°á»›ng. Chá»n yêu mến Chúa hay chá»n Ä‘á»i sống Ãch ká»· của riêng mình. Chá»n phục vụ an hem hay là chá»n hưởng thụ, khoái lạc. NgÆ°á»i ta không thể chá»n Chúa khi ngÆ°á»i ta còn đầy ứ “cái tôi†của mình! Chúng ta không thể chịu tá» vì đạo khi tình yêu dà nh cho Chúa quá Ãt! Chúng ta không thể chứng minh niá»m tin khi tình yêu dà nh cho anh em chỉ là con số không!
Vá»›i bao cá»±c hình mà các Thánh TỠđạo Việt nam đã phải trải qua, cho chúng ta đứng trÆ°á»›c má»™t Giáo Há»™i trà n đầy sức sống, vá»›i má»™t tình yêu diệu kỳ. Äể noi gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng của các ngà i, ngÆ°á»i tÃn hữu chúng ta hãy táºp sống tá» Ä‘ao, bằng cách âm thầm vui chịu những Ä‘á»›n Ä‘au thá» thách từng ngà y. Nếu đã có tình yêu quằn quại trên tháºp giá, thì cÅ©ng có tình yêu rạng rỡ sáng phục sinh.
***
Lạy Chúa, chúng con hãnh diện là con cháu các Thánh tỠđạo Việt Nam.
Xin cho chúng con biết noi gÆ°Æ¡ng các vị tiá»n nhân anh dÅ©ng, can đảm là chứng nhân cho Chúa trong Ä‘á»i sống đức tin bằng cách chu toà n các giá»›i răn Chúa.
Xin cho chúng con biết nhiệt hà nh là m chứng cho Tình yêu bằng má»™t Ä‘á»i sống quảng đại, hiến thân và phục vụ anh em.
Xin cho máu các Thánh TỠđạo Việt Nam thắm đượm trên quê hÆ°Æ¡ng chúng con, để cánh đồng truyá»n giáo Việt Nam sá»›m gặt hái được mùa lúa bá»™i thu. Amen. [Mục Lục]
5. Tháºp giá
Nhân ngà y lá»… kÃnh các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta cùng nhau tìm hiểu vá» tháºp giá trong cuá»™c sống của các ngà i.
HÆ¡n ai hết, các thánh tỠđạo Việt Nam là những báºc cha ông của chúng ta đã sống mầu nhiệm tháºp giá má»™t cách sâu xa nhất. Äúng thế, chẳng những vác tháºp giá mình hằng ngà y bằng má»™t Ä‘á»i sống thánh thiện quên mình, chết Ä‘i cho lòng vị ká»· và cho tá»™i lá»—i nhÆ° các tÃn hữu khác, các ngà i còn thá»±c sá»± uống chén đắng và trải qua cuá»™c thanh tẩy bằng máu mà Chúa Giêsu đã trải qua trong cuá»™c khổ nạn.
Các ngà i chịu Ä‘au khổ và chết trong thân xác nhÆ° Äức Kitô trên tháºp giá. Cuá»™c Ä‘á»i các ngà i lặp lại từng bÆ°á»›c những chặng được tháºp giá của Chúa Giêsu và kết thúc bằng lá»i phó thác: Lạy Cha, con xin phó hồn con ở trong tay Cha. Bằng Ä‘á»i sống và bằng cái chết các ngà i nói lên niá»m xác tÃn của mình: Không ai có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu Äức Kitô. Tình yêu của các ngà i còn mạnh hÆ¡n cả sá»± chết và là yếu tố tạo nên chiến thắng. Các ngà i sống cho tình yêu và chết cho tình yêu, đối vá»›i tình yêu thì giá nà o cÅ©ng vẫn còn là thấp, kể cả sá»± chết.
Các ngà i đã là m chứng và loan truyá»n mầu nhiệm tháºp giá. Cái chết của các ngà i không còn là má»™t việc riêng tÆ°, nhÆ°ng đã trở nên má»™t biểu hiện cho niá»m tin chung của Giáo Há»™i và o giá trị tuyệt đối của NÆ°á»›c Trá»i, và o tình yêu vô biên của Thiên Chúa. Sá»± chết đó còn là má»™t tiếng gá»i, má»™t lá»i thúc giục toà n thể dân Chúa hãy sống trá»n vẹn niá»m tin của mình và chiếu sáng niá»m hy vá»ng giữa lòng cuá»™c Ä‘á»i. Nếu sống được nhÆ° váºy, thì dẫu không trải qua cái chết tỠđạo, chúng ta cÅ©ng vẫn có thể loan truyá»n mầu nhiệm tháºp giá. Sống nhÆ° má»™t chứng nhân là điá»u kiện thiết yếu để có thể chết nhÆ° má»™t chứng nhân. Các thánh tỠđạo Việt Nam đã là m chứng bằng cả sá»± sống lẫn sá»± chết.
Tháºp giá đã Ä‘Æ°a Äức Kitô đến phục sinh. Sau khi đã tá»± hạ vâng lá»i cho đến chết, Äức Kitô đã được suy tôn cùng vá»›i uy quyá»n và vinh quang. Còn các thánh tỠđạo thì sao? Dù các ngà i chÆ°a thể sống lại trong thân xác nhÆ° Äức Kitô, nhÆ°ng cÅ©ng đã đạt tá»›i sá»± sống vinh quang của Ngà i, bởi vì ngay lúc chết, các ngà i đã được tham dá»± và o sá»± sống vinh quang của Äức Kitô phục sinh chỉ còn phải chỠđợi ngà y được tá» hiện mà thôi. Sá»± liên Ä‘á»›i vá»›i Äức Kitô trong cái chết chắc chắn sẽ tạo nên sá»± liên Ä‘á»›i trong sá»± sống.
Dù trong cảnh ngá»™ nà o, Äức Kitô và các môn đệ Ngà i cÅ©ng vẫn chung má»™t số pháºn: Nếu ta cùng chết vá»›i Ngà i, ta sẽ cùng Ngà i phục sinh. Nếu ta chịu khổ vá»›i Ngà i, ta sẽ cùng Ngà i thống trị. Vẫn là má»™t quy luáºt muôn thuở của NÆ°á»›c Trá»i: Ai muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất còn ai liá»u mạng sống mình vì Ta và vì Tin Mừng thì sẽ cứu được mạng sống ấy.
Trong mùa gặt phong phú của Giáo Há»™i Việt Nam thá»i sÆ¡ khởi, các thánh tỠđạo đã loan truyá»n mầu nhiệm tháºp giá má»™t cách kiên trì trên mảnh đất thân yêu. Xin các ngà i giúp chúng ta, là những ngÆ°á»i công giáo Việt Nam hôm nay luôn sống trá»n vẹn niá»m tin, và là m chứng cho tình thÆ°Æ¡ng Chúa bằng Ä‘á»i sống phục vụ và yêu thÆ°Æ¡ng của chúng ta. [Mục Lục]
6. Kiên quyết không bá» Äạo yêu thÆ°Æ¡ng
Mấy thế ká»· trÆ°á»›c đây, trong thá»i gian các tÃn hữu công giáo Việt-nam bị bách hại ác liệt, nhà cầm quyá»n khuyến dụ các tÃn hữu bÆ°á»›c qua tháºp giá nhÆ° má»™t dấu chỉ công khai bỠđạo để được tha. TÃn hữu nà o theo lệnh vua quan dẫm đạp lên tháºp giá được xem nhÆ° là ngÆ°á»i công khai bỠđạo.
Ngà y nay, không còn áp lá»±c bên ngoà i bắt buá»™c các tÃn hữu dẫm lên tháºp giá, nhÆ°ng có nhiá»u áp lá»±c bên trong nhÆ° tham lam, Ãch ká»·, ganh tỵ, oán thù… vẫn hằng thôi thúc các Kitô hữu chà đạp lên nhân phẩm và tình ngÆ°á»i, biến há» trở thà nh những ngÆ°á»i chối bá» Äạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu.
Äạo Chúa là Äạo yêu thÆ°Æ¡ng
Äạo Thiên Chúa được gá»i là Äạo yêu thÆ°Æ¡ng vì cốt tủy của Äạo là giá»›i luáºt yêu thÆ°Æ¡ng và mục tiêu của Äạo là xây dá»±ng Ä‘á»i sống yêu thÆ°Æ¡ng huynh đệ trên khắp thế giá»›i.
Khi có vị luáºt sÄ© há»i Chúa Giêsu, trong các Ä‘iá»u răn, Ä‘iá»u nà o trá»ng nhất, Chúa đáp: "NgÆ°Æ¡i phải yêu mến Äức Chúa, Thiên Chúa của ngÆ°Æ¡i, hết lòng, hết linh hồn và hết trà khôn ngÆ°Æ¡i. Äó là điá»u răn quan trá»ng nhất và là điá»u răn thứ nhất. Còn Ä‘iá»u răn thứ hai, cÅ©ng giống Ä‘iá»u răn ấy, là : ngÆ°Æ¡i phải yêu ngÆ°á»i thân cáºn nhÆ° chÃnh mình. Tất cả Luáºt Mô-sê và các sách ngôn sứ Ä‘á»u tuỳ thuá»™c và o hai Ä‘iá»u răn ấy." (Mt 22, 37-40)
Thánh Phao-lô cÅ©ng nhắc lại giáo lý nầy cho các tÃn hữu Rô-ma: “Các Ä‘iá»u răn… Ä‘á»u tóm lại trong lá»i nà y: NgÆ°Æ¡i phải yêu ngÆ°á»i thân cáºn nhÆ° chÃnh mình. Äã yêu thÆ°Æ¡ng thì không là m hại ngÆ°á»i đồng loại; yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n Lá» Luáºt váºy.†(Rm 13,9-10)
Tuyên ngôn yêu thÆ°Æ¡ng nầy đã được Chúa Giêsu nâng lên thà nh Ä‘iá»u răn má»›i khi Ngà i phán: “Thầy ban cho anh em má»™t Ä‘iá»u răn má»›i, là anh em hãy yêu thÆ°Æ¡ng nhau nhÆ° Thầy đã yêu thÆ°Æ¡ng anh em.†(Ga 13, 34)
Chỉ có những ai yêu thÆ°Æ¡ng má»›i được xem là ngÆ°á»i môn đệ Chúa
Muốn ghi tên gia nháºp và o má»™t tổ chức, má»™t Ä‘oà n thể hay má»™t đảng phái nà o đó, ứng viên phải chấp nháºn má»™t số ná»™i quy của tổ chức đó.
CÅ©ng thế, khi muốn gia nháºp và o Äạo yêu thÆ°Æ¡ng để trở thà nh môn đệ Chúa Giêsu, thì Ä‘iá»u kiện đầu tiên phải có là lòng yêu mến tha nhân, nhÆ° lá»i Chúa Giêsu dạy: "NgÆ°á»i ta căn cứ và o dấu nầy để nháºn biết anh em là môn đệ của Thầy: là anh em có lòng yêu thÆ°Æ¡ng nhau." (Gioan 13, 35).
NhÆ° thế, không phải há»… đã có tên trong sổ rá»a tá»™i, có tham gia sinh hoạt tôn giáo là có thể xÆ°ng mình là môn đệ Chúa Giêsu nhÆ°ng là phải tháºt sá»± yêu mến tha nhân quanh mình.
Ai ghét bá» tha nhân là từ bá» Äạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa
Vì Äạo Chúa là Äạo yêu thÆ°Æ¡ng nên ai ghét bá» tha nhân, kẻ ấy không còn là môn đệ của Chúa Giêsu nữa, nhÆ° lá»i Chúa dạy: "NgÆ°á»i ta căn cứ và o dấu nầy để nháºn biết anh em là môn đệ của Thầy: là anh em có lòng yêu thÆ°Æ¡ng nhau." (Gioan 13, 35).
NhÆ° thế, khi ghét bá» ngÆ°á»i khác hay cạn lòng yêu thÆ°Æ¡ng tha nhân, Kitô hữu tá»± loại mình ra khá»i hà ng ngÅ© những ngÆ°á»i môn đệ Chúa.
Ngoà i ra, những ai thiếu lòng yêu mến tha nhân thì trong ngà y phán xét, sẽ bị liệt và o hà ng ngÅ© những ngÆ°á»i bị nguyá»n rủa và bị loại trừ vÄ©nh viá»…n khá»i nhan Thiên Chúa, nhÆ° lá»i Chúa dạy trong dụ ngôn phán xét cuối cùng: "Quân bị nguyá»n rủa kia, Ä‘i Ä‘i cho khuất mắt Ta mà và o lá»a Ä‘á»i Ä‘á»i, nÆ¡i dà nh sẵn cho tên Ãc Quá»· và các sứ thần của nó" (Mt 25, 34. 41)
Noi gÆ°Æ¡ng các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta kiên quyết không bá» Äạo yêu thÆ°Æ¡ng.
Thách thức của các kitô-hữu bị bách hại ngà y xÆ°a là quyết không bÆ°á»›c qua tháºp giá dù phải chịu máu đổ đầu rÆ¡i. Thách thức của kitô hữu hôm nay là quyết giữ lòng yêu mến tha nhân đến cùng dù phải đối mặt vá»›i háºn thù, bạo lá»±c và ghen ghét.
Các thánh tỠđạo Việt Nam đã rất anh dÅ©ng bÆ°á»›c theo Chúa Giêsu và kiên trì sống Äạo yêu thÆ°Æ¡ng đến cùng. Dù ngục tù, gÆ°Æ¡m Ä‘ao, dù bị róc xÆ°Æ¡ng xẻ thịt, các ngà i vẫn không há» nao núng. NhỠđó, các ngà i được lãnh nháºn triá»u thiên tỠđạo. Nếu hôm nay chúng ta kiên quyết xoá bá» oán ghét háºn thù, để kiên trì giữ luáºt yêu thÆ°Æ¡ng, để sống chan hòa vá»›i má»i anh em trong tình huynh đệ (cho dù để đạt được Ä‘iá»u nầy, chúng ta phải chịu khổ nạn trong tâm hồn), thì chúng ta cÅ©ng sẽ được đứng và o hà ng ngÅ© các thánh tỠđạo hiển vinh. [Mục Lục]
7. Vinh danh các thánh Tá» Äạo – Ga 17, 11b -19
(Suy niệm của Lm. JB. Nguyễn Minh Hùng)
Tin Mừng đến vá»›i dân tá»™c Việt nam trên 400 năm, thì hết 300 năm, Giáo Há»™i Việt Nam thấm đẫm dòng máu các anh hùng tỠđạo. Giai Ä‘oạn bách hại nặng ná» nhất là và o thế ká»· 19, trong các triá»u vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức.
Cuá»™c bách hại để lại má»™t trang sỠđầy nghiệt ngã cho dân tá»™c Việt Nam: những ngÆ°á»i Việt Nam tà n nhẫn sát hại nhau. ChÃnh những đồng bà o Việt Nam chung cá»™i, chung nguồn lẽ ra phải yêu thÆ°Æ¡ng nhau, lại quay mÅ©i kiếm giết nhau hà ng loạt.
Tháºt vinh phúc cho Giáo Há»™i Việt Nam, má»™t Giáo Há»™i còn non trẻ, nhÆ°ng lại căng trà n sức sống, đạp trên đầu sóng ngá»n gió, vượt thắng má»i thá» thách, má»i Ä‘au Ä‘á»›n, mà cho đến nay, dẫu đã qua đúng má»™t thế ká»·, thá»i gian đủ bình tÄ©nh để suy niệm, sao vẫn còn nghe hãi hùng, vẫn còn nghe nhức nhối tâm can, là m lặng Ä‘i má»i tÆ° tưởng, má»i lá»i nói, má»i thanh âm.
Những ngÆ°á»i con đất Việt tưởng nhÆ° gục ngã không thể gượng dáºy nổi dÆ°á»›i bà n tay tà n bạo của là n kiếm, mã tấu, gông cùm, tù Ä‘Ã y, lá»a nung, bá Ä‘ao, tùng xẻo, xiết cổ, chém bay đầu..., lại là sức mạnh ngà n Ä‘á»i của má»™t đức tin không gì lay chuyển nổi. Bởi thân xác các thánh TỠđạo dù bị giết, nhÆ°ng đức tin của các ngà i thì không ai giết được.
Má»™t Giáo Há»™i còn non trẻ đến thế, lại có sức chịu Ä‘á»±ng sá»± già y xéo quá sức tưởng tượng của ngÆ°á»i Ä‘á»i. Giá» nhìn lại sá»± nhiệm mầu của sức chịu Ä‘á»±ng, ta chỉ còn có thể báºt thốt lên nhÆ° thánh nữ Têrêsa: "Tất cả là hồng ân". Hồng ân nháºn được không chỉ là má»™t quà tặng, nhÆ°ng còn là má»™t quà tặng vinh dá»±, má»™t quà tặng của niá»m kiêu hãnh thánh thiện.
Hồng phúc tỠđạo không chỉ là má»™t hà nh Ä‘á»™ng dâng hiến táºn cùng mà còn là má»™t dâng hiến vinh thắng táºn cùng. Äó không là má»™t vinh phúc lá»›n lao lắm hay sao! Má»™t vinh phúc lá»›n lao mà má»™t Giáo Há»™i còn non trẻ nhÆ° Giáo Há»™i Việt Nam lại có thể cùng Giáo Há»™i hoà n vÅ© đã qua mấy ngà n năm, vẽ thêm và o đó má»™t Ä‘Æ°á»ng lịch sá» của đức tin không bao giá» mệt má»i, không bao giá» dừng lại.
Các thánh TỠđạo đã viết sá» bằng máu của mình. Còn chÃnh Thiên Chúa, NgÆ°á»i cÅ©ng đã là m cho Giáo Há»™i Việt Nam được khai sinh, lá»›n lên và phát triển nhá» dòng máu các Thánh.
Nếu cuá»™c bách hại để lại má»™t trang sỠđầy nghiệt ngã cho dân tá»™c Việt Nam, thì đối vá»›i đức tin, đó lại là má»™t trang sá» hùng tráng cho Giáo Há»™i Việt Nam nói riêng và Giáo Há»™i hoà n vÅ© nói chung: Bởi những ngÆ°á»i con đất Việt cà ng yêu mến quê hÆ°Æ¡ng, yêu mến bản thân mình, luyến tiếc cuá»™c Ä‘á»i, luyến nhá»› ngÆ°á»i thân... và điá»u đặc biệt: yêu mến các vua quan là những ngÆ°á»i bên trên mình, thì cà ng yêu mến đức tin khôn cùng. ChÃnh cái chết của các thánh TỠđạo là má»™t lá»i nói xác quyết và chung quyết cho má»i lá»i tuyên xÆ°ng đức tin rằng: Không có bất cứ cái gì có thể ngang bằng đức tin...
Hiểu rất rõ Chúa Giêsu, Äấng mà mình tôn thá» vượt trên tất cả, dẫu là chÃnh bản thân các vua quan hay lệnh truyá»n của các vua quan Ä‘i nữa, không có gì sánh và được vá»›i Äức Chúa mà lẽ ra các vua quan cÅ©ng phải tôn thá», các thánh TỠđạo đã chối từ má»™t cuá»™c sống dá»… dãi.
Hiểu rất rõ Chúa Giêsu, Äấng mà mình tôn thá» là Äức Chúa của mình, vì thế, dẫu chỉ là hai que củi vắt chéo trên mặt đất, bình thÆ°á»ng chỉ là hai que củi không hÆ¡n, không kém, nhÆ°ng để biểu lá»™ đức tin, thì bất cứ má»™t bà n chân giẫm đạp nà o, bất cứ lá»i lụy mạ nà o, hay bất cứ má»™t hà nh Ä‘á»™ng nà o đối lại đức tin khi đứng trÆ°á»›c hai que củi ấy, tất cả Ä‘á»u là sá»± chà đạp đức tin, chà đạp Giáo Há»™i, chà đạp chÃnh Äấng mà mình tôn thá».
Ngược lại, bất cứ má»™t hà nh Ä‘á»™ng hay má»™t lá»i nói nà o để tuyên xÆ°ng đức tin mà phải tôn trá»ng hai que củi hình chữ tháºp ấy, Ä‘iá»u đó không còn Ä‘Æ¡n thuần là hai que củi hình chữ tháºp nữa, nhÆ°ng là hình tượng Thánh Giá, hình tượng của lòng tin, hình tượng của má»™t tâm hồn quả cảm quyết má»™t lòng tôn thá» Äức Chúa của mình!
Hiểu rất rõ Ä‘iá»u đó, cho nên dù chỉ là đối Ä‘iện vá»›i hai que củi vắt chéo hình chữ tháºp, các thánh TỠđạo không chỉ đứng trÆ°á»›c hai que củi, nhÆ°ng là đối diện vá»›i ná»—i giằng co mạnh bạo, đối diện vá»›i sá»± chá»n lá»±a không khoan nhượng, nhÆ°ng dứt khoát: đức tin hay cuá»™c sống trần thế.
Cái giá phải trả cho sá»± chá»n lá»±a đứng vá» phÃa đức tin là bị tÆ°á»›c Ä‘oạt tất cả những gì Ä‘ang có trong cuá»™c trần. Bị tÆ°á»›c Ä‘oạt cả sá»± sống, cả đến giá»t máu sau cùng.
Máu các thánh TỠđạo Việt Nam đã dệt Ä‘á» thắm dòng lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam, vì thế, các thánh TỠđạo mãi mãi vẫn xứng đáng sống trong lòng Giáo Há»™i và nÆ¡i từng ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam.
Vượt trên tất cả má»i tấm gÆ°Æ¡ng, vượt trên tất cả má»i bà i há»c, máu các Thánh phải là chÃnh cuá»™c sống của những ngÆ°á»i Việt Nam Công Giáo hôm nay, khi là m ngÆ°á»i Việt Nam giữa dân tá»™c mình, và là m ngÆ°á»i giữa Ä‘á»i. [Mục Lục]
8. Bách hại vì sống công chÃnh
(Suy niệm của Lm. Gioan Nguyễn Văn Ty)
Má»™t trong các bà i Tin Mừng được chá»n Ä‘á»c trong ngà y lá»… kÃnh các Thánh Tá» Äạo là phần đầu của bà i giảng trên núi mà chúng ta quen gá»i là ‘Tám Mối Phúc’. Mối phúc cuối cùng trong danh sách là : “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chÃnh, vì NÆ°á»›c Trá»i là của há»â€™. Trong sách Tin Mừng Lu-ca chÆ°Æ¡ng 06, dầu chỉ Ä‘á» cáºp tá»›i có 04 mối phúc, nhÆ°ng mối phúc sau chót cÅ©ng vẫn nói tá»›i cùng má»™t Ä‘iá»u nà y là “Phúc cho anh em khi vì Con NgÆ°á»i mà bị ngÆ°á»i ta oán ghét, khai trừ, sỉ vả và bị xóa tên nhÆ° ngÆ°á»i xấu xa. Ngà y đó anh em hãy vui mừng nhảy múa vì nà y đây phần thưởng dà nh cho anh em ở trên trá»i tháºt lá»›n lao.†(Lc 6,22) Phải chăng đó là lý do tại sao các Kitô hữu từ thá»i xa xÆ°a đã dà nh cho các vị anh hùng tỠđạo má»™t sá»± mừng kÃnh đặc biệt trân trá»ng. Há» gán cho các ngà i danh hiệu cao quý là Chứng Nhân Tin Mừng (Martyr). Ngà y nay trong tÆ° cách con cháu của các Anh Hùng Tá» Äạo, chúng ta muốn thá»±c sá»± tìm hiểu các vị tỠđạo nói chung, và Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam nói riêng, đã là chứng nhân Tin Mừng nhÆ° thế nà o? Khi tiến ra pháp trÆ°á»ng để bị trảm quyết, các ngà i đã tháºt sá»± trung kiên bảo vệ Ä‘iá»u gì? Và ở Ä‘iểm nà o các ngà i thá»±c sá»± liên quan tá»›i ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam chúng ta Ä‘ang sống trong xã há»™i hôm nay?
Trong tiếng Việt, chữ ‘đạo’ thÆ°á»ng được chúng ta sá» dụng để nói tá»›i má»™t đạo giáo, má»™t tôn giáo, nhÆ° Äạo Pháºt, Äạo Hồi, Äạo Lão, Äạo Ông Bà , Äạo Thiên Chúa… Thế nhÆ°ng theo nguyên ngữ hán-nôm, ‘đạo’ là con Ä‘Æ°á»ng, là lẽ sống, là há»c thuyết… dẫn tá»›i mục Ä‘Ãch tối háºu của cuá»™c sống, chẳng hạn đạo Khổng, đạo hiếu, đạo là m ngÆ°á»i. Äức Giêsu đã tá»± giá»›i thiếu mình “là đưá»ng, là sá»± tháºt và là sá»± sốngâ€. Và nếu nói theo từ vá»±ng hán nôm Ngà i sẽ phải tuyên bố mình là ‘đạo, chân, sinh’. Váºy thì, trong cả phúc âm Mát-thêu lẫn Lu-ca, khi Ä‘á» cáºp tá»›i mối phúc chót nà y, Äức Giêsu chắc chắn không há» có ý muốn tuyên bố ‘phúc thay’ những ai dám chết cho má»™t đạo giáo hay tôn giáo, nhất là hiểu dÆ°á»›i khÃa cạnh cÆ¡ cấu tổ chức của tôn giáo đó. Äiá»u mà Äức Giêsu muốn biểu dÆ°Æ¡ng là tất cả má»i hình thức ‘bị bách hại’, ‘bị ngÆ°á»i ta oán ghét, khai trừ, sỉ vả và bị xóa tên nhÆ° ngÆ°á»i xấu xa…’ Ä‘á»u là ‘phúc’ vì má»™t yếu tố duy nhất, đó là ‘vì sống công chÃnh’, hay rõ hÆ¡n: ‘vì Con NgÆ°á»i’.
Tá»›i đây tôi gợi nhá»› lại tÆ° tưởng bà i suy niệm vá» Ä‘oạn Tin Mừng Lc 18, 9-14 của Chúa Nháºt XXX thÆ°á»ng niên năm C: ‘Äối vá»›i Äức Giêsu, ai má»›i là công chÃnh?’ Nếu đã có má»™t ná»n công chÃnh của Cá»±u Ước tóm gá»n trong luáºt Mô-sê để bẩy anh em nhà Ma-ca-bê, vị bô lão Ê-lê-a-da, và Gio-an Tiá»n Hô, vì trung thà nh vá»›i nó, đã buá»™c phải gánh lấy cái chết… và ‘các ngôn sứ là những ngÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c anh em cÅ©ng bị ngÆ°á»i ta bách hại nhÆ° thế’, thì riêng vá»›i Kitô hữu sẽ có má»™t thứ công chÃnh má»›i được chÃnh Äức Giêsu công bố. Nói đúng ra chÃnh NgÆ°á»i là hiện thân của ná»n công chÃnh đó, sá»± công chÃnh của Thiên Chúa từ nhân, công chÃnh của tình yêu tha thứ và cứu Ä‘á»™; ‘Vì Con NgÆ°á»i’, NgÆ°á»i đã khảng định. Ai đón nháºn và sống Tin Mừng nà y để rồi ‘bị bách hại’, hay chịu thua thiệt dÆ°á»›i bất cứ hình thức nà o, Ä‘á»u là những ngÆ°á»i được Äức Giêsu biểu dÆ°Æ¡ng. Còn nếu có ai đó bị giết chết vì ná»n công chÃnh má»›i nà y thì phải được chÃnh Äức Kitô và toà n Nhiệm Thể Ngà i tuyên dÆ°Æ¡ng, phong thánh. ChÃnh vì thế mà Giáo Há»™i, ngay từ thá»i sÆ¡ khai và qua má»i thá»i đại, đã có thói quen phong thánh cho các vị anh hùng ‘tá» vì đạo’. Giáo Há»™i luôn muốn tuyên bố rằng các anh chị em tÃn hữu nà y là chứng nhân cho Tin Mừng tình yêu vì đã dám chấp nháºn thua thiệt lá»›n hÆ¡n hết là mất cả mạng sống mình. Vá»›i việc phong thánh nhÆ° thế Giáo Há»™i đồng thá»i cÅ©ng muốn khảng định bất cứ thua thiệt nà o các Kitô hữu phải hứng chịu trong cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y vì ‘sống công chÃnh má»›i’ Ä‘á»u có giá trị vô song.
Suy nghÄ© nhÆ° thế tôi má»›i thấy có má»™t liên hệ máºt thiết giữa các chứng nhân ‘tá» vì đạo’ vá»›i má»—i Kitô hữu chúng ta. Các ngà i không phải là những trÆ°á»ng hợp biệt lệ để các tÃn hữu có ‘may mắn’ được sống trong thá»i đại an bình nhìn và o mà thán phục mà ca ngợi, vá»›i mÆ¡ Æ°á»›c rằng: nếu chẳng may lâm và o cÆ¡n cấm cách, mình cÅ©ng sẽ trung thà nh. Äức Giêsu đã chẳng gá»i tất cả má»i Kitô hữu là ‘ánh sáng’, là ‘muối men’ của trần gian, là chứng nhân Tin Mừng là gì? Chứng nhân tÃch cá»±c rao giảng Tin Mừng thì Ãt, nhÆ°ng chứng nhân vì buá»™c phải chấp nháºn các thua thiệt, khó khăn vì ná»n công chÃnh Tin Mừng trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y thì nhiá»u. Vì thế tháºt là chà lý: các ‘Thánh Tá» Äạo’ được coi nhÆ° tấm gÆ°Æ¡ng, nhÆ° cá»™t sống của Kitô hữu qua má»i thá»i đại, thá»i buổi bị bắt bá»› thá» thách cÅ©ng nhÆ° khi được sống an bình sung túc.
Là ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam, chúng ta luôn tá»± hà o vì Giáo Há»™i Việt Nam đã có hà ng trăm ngà n các chứng nhân Tin Mừng nhÆ° thế, trong số đó 117 vị đã được toà n Nhiệm Thể Äức Kitô phong thánh. Vấn đỠđược đặt ra là : phải chăng các ngà i Ä‘Æ¡n thuần chỉ tạo nên nÆ¡i chúng ta má»™t niá»m kiêu hãnh mang tÃnh lịch sá», hay đã trở thà nh cá»™t sống, thà nh cÆ¡ bắp thúc đẩy chúng ta sống công chÃnh Tin Mừng cách cụ thể trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y? Thua thiệt vì Tin Mừng thì thá»i đại nà o cÅ©ng có, kể cả trong các xã há»™i được coi là phồn vinh dá»… dãi và tá»± do. Thế thì các ‘Thánh Tá» Äạo Việt Nam’ đã đóng góp được gì cho ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam chúng ta trong xã há»™i được cho là ‘dá»… dãi hÆ¡n’ hôm nay? Phải chăng chỉ là má»™t khÃch lệ trung kiên nà o đó sẵn sà ng chiến đấu chống lại má»i thế lá»±c thù nghịch khi cần, hay để kiên trì ‘sống công chÃnh’ khi ‘bị ngÆ°á»i ta oán ghét, khai trừ, sỉ vả và bị xóa tên nhÆ° ngÆ°á»i xấu xa…’ ngay trong xã há»™i hôm nay? Ngà y mừng kÃnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay sẽ không mấy ý nghÄ©a nếu má»—i ngÆ°á»i không tìm ra được câu trả lá»i cho vấn nạn nà y.
Lạy các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, các ngà i đã chịu bách hại vì dám chấp nháºn ‘sống công chÃnh’ tá»›i Ä‘á»™ anh hùng. Nếu Há»™i Thánh đã tuyên phong cái chết của các ngà i thì đồng thá»i cÅ©ng tuyên phong vô và n những tủi hổ, thiệt thòi của biết bao tÃn hữu anh hùng vô danh khác. Tất cả các Ä‘iá»u nà y không nằm ngoà i mục Ä‘Ãch thôi thúc má»—i ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam chúng con sẵn sà ng hÆ¡n trong việc cùng vá»›i Äức Kitô tháºp giá tha thứ và yêu thÆ°Æ¡ng trong má»i hoà n cảnh của cuá»™c sống Ä‘á»i thÆ°á»ng, ngay trong lòng xã há»™i hôm nay. Xin các ngà i tiếp tục trở nên chứng nhân Tin Mừng cho chúng con vá» má»™t tình yêu tha thứ tuyệt đối. Amen. [Mục Lục]
9. Sống chứng nhân
Truyá»n thống Giáo Há»™i bao giá» cÅ©ng quý trá»ng cái chết tỠđạo của con cái mình, coi cái chết đó nhÆ° vừa nói lên lòng can đảm của ngÆ°á»i tỠđạo, vừa nói lên chiến thắng của Tin Mừng. Vì thế, khi nâng 117 vị tỠđạo Việt Nam lên báºc hiển thánh, Giáo Há»™i muốn Ä‘Æ°a ra những mẫu gÆ°Æ¡ng cho chúng ta bắt chÆ°á»›c. Qua cái chết khổ nhục, các ngà i đã là m chứng cho Äức Kitô trong những hoà n cảnh giá»›i hạn của mình. Noi gÆ°Æ¡ng cái ngà i, chúng ta cÅ©ng hãy sống là m chứng cho Äức Kitô trong hoà n cảnh riêng của chúng ta. Váºy chúng ta phải sống là m chứng đức tin nhÆ° thế nà o? Tôi nghÄ© rằng chúng ta sẽ là m cho gÆ°Æ¡ng mặt cha ông tỠđạo của chúng ta thêm sáng chói, nếu chúng ta biết tÃch cá»±c sống tỠđạo giữa lòng dân tá»™c. Äây không phải chỉ là má»™t công thức đẹp, má»™t câu nói Ä‘Æ°a duyên, nhÆ°ng là má»™t lá»±a chá»n của Giáo Há»™i, nhÆ° thÆ° chung HÄGMVN năm 1980 đã Ä‘á» ra. ChÃnh vì thế đối vá»›i chúng ta thì đó cÅ©ng là má»™t mệnh lệnh. Chúng ta phải biến mệnh lệnh trên thà nh việc là m.
Hiện thá»i chúng ta Ä‘ang sống trên đất nÆ°á»›c Việt Nam, cùng vá»›i những ngÆ°á»i Việt Nam khác, xây dá»±ng má»™t xã há»™i Việt Nam tốt đẹp hÆ¡n. Äó là thánh ý nhiệm mầu, là m sao chúng ta dám cưỡng lại, là m sao chúng ta dám chối từ. Các thánh tỠđạo Việt Nam cÅ©ng đã không chạy trốn hoà n cảnh các ngà i phải sống. Xã há»™i trong đó chúng ta Ä‘ang sống. Môi trÆ°á»ng trong đó chúng ta Ä‘ang là m việc, những con ngÆ°á»i hằng ngà y chúng ta gặp gỡ trên má»i nẻo Ä‘Æ°á»ng, có những Ä‘iá»u hay, những cái đẹp, thế nhÆ°ng cÅ©ng không thể tránh Ä‘i cho hết những cái chÆ°a hay, những Ä‘iá»u còn xấu. ChÃnh vì thế, vai trò đức tin của chúng ta xuất hiện nhÆ° má»™t nhu cầu cần thiết và sứ mệnh là m chứng của chúng ta trở thà nh cấp bách. ChÃnh chúng ta phải tá»± vạch ra cung cách sống đạo cho chúng ta trong từng thá»i Ä‘iểm, trong từng hoà n cảnh.
Chẳng hạn nếu môi trÆ°á»ng chúng ta sống chÆ°a hoà n toà n tôn trá»ng sá»± tháºt, thì chúng ta phải sống sao cho Ä‘á»i thấy rằng chỉ có sá»± tháºt má»›i giải thoát chúng ta nhÆ° Tin Mừng đã dạy. Nếu tại những cÆ¡ quan chúng ta phục vụ chÆ°a được chà công vô tÆ°, đầy dãy chuyện móc ngoặc, tham nhÅ©ng hối lá»™, thì chúng ta phải cố sống sao cho siêu thoát, chấp nháºn sá»± đạm bạc, không mà ng chi đến việc là m già u trên mồ hôi nÆ°á»›c mắt của ngÆ°á»i khác. Nếu những kẻ có quyá»n có thế lạm dụng chá»— đứng mà ức hiếp ngÆ°á»i dân, thì chúng ta phải biết tôn trá»ng và giúp đỡ những ngÆ°á»i chung quanh, nhất là những kẻ bất hạnh và nghèo đói. Nếu chung quanh chúng ta Ä‘á»i sống lứa đôi bị coi thÆ°á»ng, tình yêu vợ chồng bị hạ xuống hà ng trò chÆ¡i tạm bợ, sá»± sống của con cái, nhÆ° là kết quả của tình yêu, bị chối bá» dá»… dà ng, thì Ä‘á»i sống gia đình của chúng ta phải thấm nhuần tinh thần Phúc Âm, vợ chồng thÆ°Æ¡ng yêu nhÆ°á»ng nhịn lẫn nhau, con cái được đón nháºn nhÆ° là hồng ân Chúa ban, sá»± sống được tôn trá»ng và yêu thÆ°Æ¡ng. Các khó khăn được giải quyết bằng niá»m tin, bằng cầu nguyện chứ không phải bằng đấm đá, bằng đổ vỡ dá»… dà ng.
Hẳn nhiên không có cuá»™c sống là m chứng nà o mà không phải thiệt thòi và o thân. Äó là điá»u là m cho chúng ta lo ngại nhất, nhÆ°ng đó cÅ©ng chÃnh là thÆ°á»›c Ä‘o mức Ä‘á»™ lòng tin của chúng ta và o Giáo Há»™i. Äể là m chứng cho chân lý, cho tình yêu, Äức Kitô đã phải trả giá bằng cái chết trên tháºp tá»±. Cho nên gặp phải khó khăn trong Ä‘á»i sống chứng nhân là chuyện bình thÆ°á»ng, là quy luáºt của muôn Ä‘á»i. Bởi vì sống là m chứng là sống táºn căn cái nghịch lý mất mạng để được mạng, là sống triệt để cái biện chứng hạt lúa gieo và o lòng đất phải chết Ä‘i để là m nẩy sinh nhiá»u bông hát. Äó là điá»u các Thánh Tá» Äạo Việt Nam đã là m và hÆ¡n nữa, đó là điá»u chÃnh chúng ta cÅ©ng phải là m, nếu muốn trở nên chứng nhân cho Äức Kitô. [Mục Lục]
10. Suy niệm của Lm. Trầm Phúc – Mt 10,17-22
Giáo Há»™i Việt Nam vui mừng tôn vinh các thánh anh hùng tỠđạo của mình. 117 vị được tôn phong hiển thánh, trong số đó có 8 Giám mục, 50 linh mục, 59 giáo dân, trong đó có má»™t thánh nữ là thánh A-nê Lê Thị Thà nh (Bà thánh Äê). 117 vị được tôn phong hiển thánh, nhÆ°ng còn má»™t số đông đảo bị giết táºp thể, bị thiêu sống trong nhà thá», chết rÅ© trong rừng sâu… không tìm được di tÃch.
Chúng ta vui mừng nhắc đến các thánh TỠđạo Việt Nam, xem nhÆ° những vị anh hùng đã chiến thắng má»i cá»±c hình để trung thà nh vá»›i Chúa, là những tấm gÆ°Æ¡ng sáng chói để chúng ta noi theo.
Chắc chúng ta không có vinh dá»± chịu chết vì Chúa nhÆ° các thánh, nhÆ°ng má»—i ngÆ°á»i chúng ta, không trừ ai, Ä‘á»u được gá»i để “sống cho Chúa và chết cho Chúa†nhÆ° thánh Phao-lô đã nói. NghÄ©a là chúng ta được má»i gá»i tỠđạo má»™t cách nà o đó.
Ai đã mang trên mình dấu thánh giá, Ä‘á»u phải chịu đóng Ä‘inh thôi. Äó là ơn gá»i của Kitô hữu.
Các thánh tỠđạo đã sống thực tế những gì Chúa Giêsu đã báo trước:
“NgÆ°á»i ta sẽ lôi chúng con đến trÆ°á»›c mặt vua chúa quan quyá»n… vì Thầyâ€.
Tại sao như thế?
Chúng ta đâu là m hại ai. Chúng ta vẫn sống nhÆ° má»i ngÆ°á»i, cÅ©ng cá»±c nhá»c nhÆ° má»i ngÆ°á»i. Chúng ta đâu cÆ°á»›p phá của ai sao lại bị lôi ra tòa? sao lại bị giết chết nhÆ° những tá»™i phạm?
Tại sao?
Có má»™t bà n tay vô hình. Có má»™t sá»± cạnh tranh, thù hằn trong bóng tối: Satan. Satan mang lấy hình má»™t thần tượng…, đòi quyá»n bá chủ… và không thể chấp nháºn chúng ta… vì chúng ta không thuá»™c vá» nó.
Satan nấp sau bức mà n chÃnh trị, tôn giáo…Satan dùng má»i phÆ°Æ¡ng tiện, tìm hết má»i cách để tiêu diệt chúng ta. Khổ hình là phÆ°Æ¡ng tiện sÆ¡ đẳng nhất.
Satan hôm nay tinh vi hÆ¡n. Nó dùng những phÆ°Æ¡ng tiện luáºt pháp, truyá»n thông xã há»™i, khai thác và thổi phồng những lá»—i lầm của những ngÆ°á»i yếu Ä‘uối. Nhục mạ Giáo Há»™i bằng má»i cách.
Thá»i cha ông chúng ta, Satan chỉ bách hại má»™t số ngÆ°á»i trong má»™t vùng nà o đó, hôm nay cuá»™c bách hại lan trà n trong khắp Giáo Há»™i toà n cầu. Hôm nay không có nÆ¡i nà o không có bách hại. Hôm nay ngÆ°á»i ta lôi ra tòa, không phải má»™t và i ngÆ°á»i, mà cả Giáo Há»™i. Tòa án hôm nay không phải là tòa án vua quan mà là tòa án của dÆ° luáºn, tòa án của thế giá»›i. Äây chÃnh là thứ tòa án nguy hại nhất. Giáo Há»™i chịu bách hại hằng ngà y trên báo chÃ, trên truyá»n hình, trên internet… Và không chỉ là ngÆ°á»i ngoà i, ngÆ°á»i thá» ngẫu tượng, cuá»™c bách hại nằm ngay trong gia đình, trong lòng Giáo Há»™i. Con cái Giáo Há»™i đứng lên giết hại Giáo Há»™i, cÅ©ng bằng má»i phÆ°Æ¡ng tiện. Chúa Giêsu đã báo trÆ°á»›c:
“Anh sẽ ná»™p em…Cha sẽ ná»™p con…â€
Cuá»™c bách hại xảy ra ngay trong gia đình chúng ta, ngay giữa lòng Giáo Há»™i. Äây má»›i thá»±c sá»± là đau Ä‘á»›n !
NhÆ°ng chúng ta bị lôi ra hà nh hạ. Äể là m gì?
“Äể là m chứngâ€.
Chúa Giêsu Ä‘ang cần những nhân chứng kiên tâm, đáng tin trÆ°á»›c là n sóng nhục mạ, bôi nhá»â€¦
Ngà i đòi há»i, không phải những giá»t máu váºt chất, nhÆ°ng là những giá»t máu tinh thần, cần những con ngÆ°á»i dám sống cho sá»± tháºt, cho bác ái…bất chấp má»i chống đối.
Tất cả Kitô hữu Ä‘á»u phải “đưa má cho ngÆ°á»i ta vảâ€â€¦ Chấp nháºn bị loại trừ, bị tÆ°á»›c Ä‘oạt má»i sự… nhÆ° thÆ° gởi cho giáo Ä‘oà n Do thái đã nói…
Nhìn vá» các thánh tỠđạo, chúng ta phải kÃnh phục lòng can đảm, sức chịu Ä‘á»±ng của các ngà i. Äúng! Các ngà i đã chấp nháºn má»i khổ hình, tù ngục, Ä‘á»a Ä‘Ã y, lâu ngà y lâu tháng. Nếu ngÆ°á»i ta giết các ngà i ngay sau khi bị bắt, cái chết nhÆ° thế cÅ©ng không khó gì. NhÆ°ng các ngà i phải chịu tù ngục, bị hà nh hạ, đánh Ä‘áºp dã man lâu ngà y mà vẫn không nao núng. Trong số các ngà i, có những ngÆ°á»i còn vợ, còn con. Ai không thÆ°Æ¡ng vợ con, nhÆ°ng các ngà i đã chá»n Chúa trên hết, đã yêu mến Chúa đến cùng.
Sá»± anh hùng của các ngà i được thá» thách qua thá»i gian, qua bao nhiêu khốn khổ. Sức mạnh nà o đã nâng đỡ các ngà i, giúp các ngà i thắng má»i Ä‘au Ä‘á»›n cá»±c hình?
Sức mạnh nà o có thể giúp chúng ta thắng những cơn bách hại hôm nay?
Chúa Giêsu đã cho chúng ta má»™t bảo đảm: “Chúng con đừng sợ. Chúng con đừng lo phải đối đáp cách nà o. ChÃnh trong giỠđó (hôm nay), Thiên Chúa sẽ cho chúng con biết phải nói gìâ€. ChÃnh Thần Khà của Cha trên trá»i là bảo đảm cho chúng ta.
HÆ¡n nữa, chúng ta có má»™t thứ vÅ© khà mà Satan không thể thắng được đó là BÃC ÃI. Äó là tiếng nói của Thần Khà Tình Yêu trong chúng ta. “Chúng con sẽ bị má»i ngÆ°á»i thù ghétâ€.
Chúng con sẽ đáp trả bằng bác ái. Thầy Chà Thánh của chúng ta đã thắng thế gian nhá» cái chết yêu thÆ°Æ¡ng của Ngà i: “Há» sẽ nhìn Äấng hỠđâm thâuâ€.
Không vÅ© khà nà o có thể chống lại bác ái. Háºn thù có thể mạnh nhÆ° vÅ© bão, nhÆ°ng háºn thù không thể tồn tại. Háºn thù sẽ bị tiêu diệt trong biển lá»a bác ái.
Những ngÆ°á»i bách hại Giáo Há»™i thi nhau nằm xuống, biến tan. Chúa Giêsu vẫn còn… Äâu rồi những ngÆ°á»i đã dìm Giáo Há»™i trong biển máu? HỠđã Ä‘i xa, chỉ còn má»™t nắm xÆ°Æ¡ng khô…
Chúa Kitô vẫn sống. Ngà i sống trong má»—i Kitô hữu. Cho đến táºn thế, Kitô hữu phải là những ngÆ°á»i nối dà i cuá»™c sống của Chúa Kitô trong trần gian, nối dà i cuá»™c thÆ°Æ¡ng khó của Ngà i, “phải là m trá»n những gì còn thiếu trong cuá»™c tá» nạn của Chúa Kitô cho Há»™i Thánh Ngà iâ€. “Trò không hÆ¡n Thầy, được nhÆ° Thầy là quà lắm rồiâ€. Chúng ta có được nhÆ° Thầy chÆ°a?
Những ngÆ°á»i bách hại chúng ta, ý thức hay không ý thức, Ä‘á»u trông chá» nÆ¡i chúng ta, vì há» Ä‘ang khao khát sá»± tháºt, khao khát tình yêu. Trong thế giá»›i háºn thù và gian ác không có chá»— cho tình yêu và sá»± tháºt, công bằng và tá»± do. Há» không thÆ°Æ¡ng nhau, há» bóc lá»™t lẫn nhau, nô lệ hóa những ngÆ°á»i yếu kém. Há» tá»± trói buá»™c há» trong gông cùm xiá»ng xÃch của tham vá»ng… Há» Ä‘ang cần tá»± do…
Chúng ta có thể Ä‘em lại cho há» những gì há» cần không? Chúng ta dám là những chứng nhân Ä‘Ãch thá»±c, đáng tin không? Cuá»™c sống chúng ta có đủ Ä‘iá»u kiện để là m bằng chứng cho má»™t Thiên Chúa Tình Yêu không?
Rất nhiá»u ngÆ°á»i trong chúng ta chỉ sống bằng Æ°á»›c mÆ¡, bằng những khẩu hiệu tháºt đẹp, nhÆ°ng trống rá»—ng vì không có việc là m cụ thể. Chúa Giêsu không là “má»™t ngÆ°á»i mÆ¡ má»™ng hiá»n là nh†nhÆ° ông Renan, má»™t ngÆ°á»i nghịch đạo đã nói. Ngà i đúng là chứng nhân Mẫu cho chúng ta. Ngà i bị bách hại ngay từ khi má»›i sinh cho đến chết. Ngà i trông chá» nÆ¡i chúng ta bÆ°á»›c theo Ngà i trên con Ä‘Æ°á»ng hi sinh khổ giá. Chúng ta được nhÆ° Thầy chÆ°a? Chúng ta không thể, nhÆ°ng chúng ta còn thá»i gian để tiếp tục…
NÆ¡i bà n tiệc thân yêu nà y, Chúa Giêsu vẫn có mặt. Ngà i là của ăn cho chúng ta. Ngà i nhá» tấm bánh nhá» nà y để sống trong chúng ta, giúp chúng ta bÆ°á»›c tá»›i má»—i ngà y trong nhiệm vụ chứng nhân âm thầm của Ngà i. Xin các thánh Tá» Äạo Việt Nam đồng hà nh vá»›i chúng ta trong nhiệm vụ cao đẹp nà y. [Mục Lục]
11. Truyá»n đạo
NgÆ°á»i Công giáo Việt Nam thÆ°á»ng coi mình là kẻ có đạo và được tiếng là những kẻ giữ đạo rất nhiệt thà nh và sốt sắng. NhÆ°ng có lẽ phần đông chúng ta chÆ°a xác tÃn rằng: cách giữ đạo tốt nhất là cho ngÆ°á»i khác cái đạo của mình, nhÆ° Chúa Giêsu đã nói: Cố giữ thì mất, liá»u mất thì còn.
Các thánh TỠđạo Việt Nam là những ngÆ°á»i đã sống theo chân lý đó. Các ngà i không phải chỉ là những ngÆ°á»i có đức tin, những ngÆ°á»i giữ vững đức tin đến cùng, mà còn là những ngÆ°á»i đã cho kẻ khác niá»m tin của mình.
Không có việc trao tặng niá»m tin ấy qua việc hy sinh mạng sống của các ngà i thì có lẽ sẽ chẳng có Giáo Há»™i Việt Nam hôm nay. Tuy nhiên, có nhiá»u cách cho Ä‘i niá»m tin và cách thông thÆ°á»ng nhất là chia sẻ bằng lá»i rao giảng hay bằng những phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n giáo.
CÅ©ng có má»™t cách khác, tuy âm thầm nhÆ°ng hiệu quả cÅ©ng không kém, đó là bằng cách sống niá»m tin má»™t cách chân thá»±c. NhÆ°ng cách cuối cùng mà các thánh TỠđạo Việt Nam đã thá»±c hiện là cho chÃnh sá»± sống của mình. Trong sá»± sống được trao tặng đó có hạt giống của đức tin, tá»±a hạt của má»™t trái chÃn, hay nhÆ° hạt thóc của má»™t bông lúa đã được gặt hái. Äó là má»™t cách cho trá»n vẹn nhất, má»™t cách cho tuyệt đối nhất, bởi vì không ai có thể đòi lại mạng sống của mình má»™t khi đã dâng hiến.
HÆ¡n thế nữa, trong những cách thế cho khác, ngÆ°á»i ta có thể tìm lại được mình trong chÃnh sá»± dâng hiến. Tháºt váºy, kẻ rao giảng Tin mừng có thể gặt hái được thà nh quả công cuá»™c rao giảng và hưởng niá»m vui vá» thà nh quả đó. CÅ©ng váºy, má»™t ngÆ°á»i sống đạo cách chân thá»±c, gÆ°Æ¡ng mẫu, có thể được má»i ngÆ°á»i kÃnh phục và yêu mến. Còn ngÆ°á»i cho niá»m tin trong cái chết thì không còn để được hưởng những lá»i ca tụng tán dÆ°Æ¡ng.
Khi Ä‘á»c truyện các thánh TỠđạo Việt Nam chúng ta thấy phần đông các ngà i không phải lúc nà o cÅ©ng muốn chết. Trái lại, nhiá»u vị đã tìm cách trốn tránh, không phải vì sợ chết, nhÆ°ng vì muốn tiếp tục sống vì ngÆ°á»i khác và cho ngÆ°á»i khác, hoặc cÅ©ng có khi vì lòng khiêm tốn, nghÄ© mình không xứng đáng được phúc tỠđạo. Các ngà i đã chấp nháºn dâng hiến Ä‘á»i mình, chứ không tá»± mình tìm đến cái chết.
Äối vá»›i chúng ta ngà y nay, ngoà i má»™t và i trÆ°á»ng hợp đặc biệt nhÆ° ở Algérie hay tại má»™t và i nÆ°á»›c Hồi giáo cá»±c Ä‘oan, nÆ¡i các tôn giáo ngoà i Hồi giáo có thể bị bách hại, còn khắp nÆ¡i trên thế giá»›i hầu nhÆ° không còn có chế Ä‘á»™ nà o được coi nhÆ° cấm đạo thá»±c sá»± kiểu Nêrô hay Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức.
NhÆ°ng nếu hiểu đạo theo nghÄ©a rá»™ng, thì vẫn còn có nhiá»u ngÆ°á»i tỠđạo. Äó là những ngÆ°á»i dám chết cho công lý, cho hòa bình. Nói chung là chết vì chÃnh đạo, chết cho con ngÆ°á»i, nhất là những ngÆ°á»i nghèo khổ hay bị áp bức. Äức Kitô cÅ©ng đã chết cho cái chÃnh đạo ấy chứ không phải chết vì đạo của ngÆ°á»i Do Thái, lại cà ng không chết vì đạo của mấy ông tÆ° tế và Biệt phái, bởi vì chÃnh những ngÆ°á»i nà y đã chủ mÆ°u giết Ngà i vì thấy rằng Ngà i là mối Ä‘e dá»a cho tôn giáo của há».
Ngà y nay, khi Giáo Há»™i Công giáo chuẩn bị hồ sÆ¡ phong chân phÆ°á»›c cho Savonarole, má»™t linh mục dòng Äaminh ở Florence, thì Ä‘iá»u đó chứng tá» rằng cả những ngÆ°á»i trÆ°á»›c đây bị giáo quyá»n kết án, cÅ©ng chÃnh là những vị tỠđạo, bởi vì hỠđã sống theo chân lý và hy sinh tÃnh mạng để bảo vệ cho chân lý, cho chÃnh đạo.
Dân chúng Ấn Äá»™ đã tặng cho ông Gandhi danh hiệu là thánh, không phải ông đã chết vì Ấn Ä‘á»™ giáo hay bất kỳ tôn giáo nà o, mà chết vì đấu tranh cho hòa bình, hòa hợp và hòa giải giữa hai cá»™ng đồng Ấn Ä‘á»™ giáo và Hồi giáo. Và mục sÆ° Martin Luther King cÅ©ng tháºt xứng đáng danh hiệu má»™t vị thánh vì đã chết để bênh vá»±c quyá»n tá»± do và bình đẳng của ngÆ°á»i da Ä‘en… trên đất nÆ°á»›c được mệnh danh là dân chủ và tá»± do nhất thế giá»›i, nhÆ°ng thá»±c ra chỉ là tá»± do và dân chủ cho ngÆ°á»i da trắng mà thôi.
Äức Tổng giám mục Rômêrô bên El Salvador đã bị chÃnh những ngÆ°á»i lÃnh Công giáo bắn chết Ä‘ang khi dâng thánh lá»…, ngà i bị giết không phải vì là ngÆ°á»i có đạo hay là vì giám mục, mà vì đã can đảm ủng há»™ chÃnh nghÄ©a của dân nghèo. NgÆ°á»i ta hy vá»ng ngà y gần đây, ngà i sẽ được tôn phong lên hà ng thánh tỠđạo.
NhÆ° váºy, tỠđạo là dám sống và dám chết cho má»™t lý tưởng của Tin mừng. Thế nhÆ°ng liệu chúng ta có dám sống và dám chết nhÆ° váºy hay không? [Mục Lục]
12. Con Ä‘Æ°á»ng hạt lúa – ÄTGM. Jos. Ngô Quang Kiệt
Ga 12, 20-32
Khi đến Rôma, tôi thÃch Ä‘i viếng những hang toại đạo. Hang toại đạo là hệ thống Ä‘Æ°á»ng hầm Ä‘Ã o sâu dÆ°á»›i lòng đất tại các khu nghÄ©a trang ngoại thà nh Rôma. Những hang hầm dà i nhiá»u cây số. Không phải chỉ má»™t tầng mà đến 3, 4 tầng sâu dÆ°á»›i lòng đất. Không khà trong hang tháºt lạnh lẽo. HÆ¡i lạnh từ lòng đất toát ra cá»™ng vá»›i hÆ¡i lạnh từ những nấm mồ cà ng là m cho khu hầm má»™ trở nên lạnh lẽo đáng sợ. NgÆ°á»i sống phải đấu tranh vá»›i cái chết. Sá»± chết luôn Ä‘e doạ rình ráºp cÆ°á»›p lấy mạng sống con ngÆ°á»i. Tại nÆ¡i đây, các tÃn hữu sÆ¡ khai đã ẩn trốn những cÆ¡n bách hại liên tiếp trong 3 thế ká»·. Có lẽ thánh Phêrô và thánh Phaolô cÅ©ng đã từng Ä‘i lại sinh hoạt trong những hang nà y. NgÆ°á»i tÃn hữu sÆ¡ khai đã phải sống trong những Ä‘iá»u kiện nhÆ° thế để bảo vệ đức tin của mình.
NhÆ°ng tháºt kỳ diệu. Các vua chúa của đế quốc Rôma hùng mạnh đã tìm cách tiêu diệt má»™t nhóm ngÆ°á»i nghèo khổ yếu á»›t không má»™t tấc sắt tá»± vệ. Không phải chÄ© bắt bá»› trong má»™t chiến dịch ngắn hạn mà là má»™t chủ trÆ°Æ¡ng kéo dà i suốt 300 năm. Váºy mà các vua chúa qua Ä‘i rồi, nhóm ngÆ°á»i nghèo khổ yếu á»›t đó không những chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ hÆ¡n bao giá» hết. Äi dÆ°á»›i lòng hang toại đạo tôi má»›i thấm thÃa ý nghÄ©a của lá»i Chúa nói: “Nếu hạt lúa gieo và o lòng đất không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khácâ€. Hạt giống Giáo Há»™i đã bị chôn chặt dÆ°á»›i 3, 4 tầng đất. Hạt giống đức tin đã bị vùi sâu đến 300 năm. Tất cả các thánh Tông đồ, các tÃn hữu sÆ¡ khai đã bị mục nát. Và các ngà i đã là m trổ sinh cả má»™t mùa gặt dồi dà o phong phú. Cả châu Âu đã tin theo Chúa.
Nhìn lại lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam, ta cÅ©ng thấy có sá»± tÆ°Æ¡ng tá»±. Khi đạo Chúa má»›i được truyá»n và o Việt Nam, láºp tức bị các vua chúa phong kiến bắt bá»›. Cuá»™c bắt bá»› kéo dà i khoảng 300 năm. Äủ má»i hình thức để tiêu diệt đạo. Nà o là cấm cách bắt bá»›. Nà o là đe doạ bạc đãi. Nà o là xua Ä‘uổi ra khá»i những vùng trù phú phồn vinh. Nà o là phân sáp, tức là tách ly cha mẹ, anh chị em trong má»™t gia đình bắt Ä‘i sống riêng rẽ trong các gia đình ngoại đạo. Nà o là lấy thép nung Ä‘á» khắc chữ “tả đạo†trên má ngÆ°á»›i có đạo. Và nhất là lên án tá» hình những ngÆ°á»i có đạo. NgÆ°á»i tÃn hữu trung thà nh vá»›i đức tin phải trốn chạy chết trên rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c. Nếu bị bắt có thể bị chết trong tù. Nếu không cÅ©ng bị xỠán tá» hình. Có đấng bị chém đầu. Có đấng bị trói chân tay và o chân ngá»±a. Bốn con ngá»±a kéo vá» bốn góc xé nát xác vị tỠđạo. Có đấng bị kết án cho voi dà y. Thê thảm nhất có lẽ là án bá Ä‘ao. Cứ sau má»™t hồi chiêng trống, Ä‘ao phủ xẻo má»™t miếng thịt cho đến khi chết.
Dù các vua chúa đã dùng đủ má»i cách tiêu diệt nhóm ngÆ°á»i bé nhá» yếu á»›t trong 300 năm. Trong 3 thế ká»· đó có khoảng 100 ngà n ngÆ°á»i chịu chết vì đạo. NhÆ°ng số ngÆ°á»i tin Chúa ngà y cà ng gia tăng. Từ má»™t nhóm nhá» ngÆ°á»i bị bắt bá»›, nay số tÃn hữu tại Việt Nam đã hÆ¡n 6 triệu ngÆ°á»i. Hạt giống đức tin gieo trồng và o quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam đã bị vùi sâu, đã bị mục nát, và nay đã trổ sinh má»™t mùa gặt phong phú. Má»™t lần nữa chúng ta lại xác tÃn lá»i Chúa dạy: “Nếu hạt lúa gieo và o lòng đất không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khácâ€.
Nhìn lại lịch sá», ta cà ng thêm tin tưởng và o Lá»i Chúa. Nếu Ä‘ang gặp khó khă trong Ä‘á»i sống đạo, ta hãy an tâm. NhÆ° Äức Giêsu đã chịu gian nan khốn khó, phải chịu bắt bá»›, nhục mạ, phải chịu chết tủi hổ trên Thánh giá, các môn đệ con cái Chúa không thể Ä‘i con Ä‘Æ°á»ng nà o khác ngoà i con Ä‘Æ°á»ng Thánh giá. NhÆ° các báºc tiá»n nhân xÆ°a đã chịu vất vả khổ cá»±c để xây dá»±ng má»™t Giáo Há»™i vững mạnh nhÆ° ngà y nay, ta tin tưởng những gian nan khốn khó của ta rồi cÅ©ng sẽ trôi qua. Nếu ta biết chịu Ä‘á»±ng những Ä‘au Ä‘á»›n, khó khăn, vất vả vì Chúa. Nếu ta vẫn trung thà nh vá»›i Chúa, vá»›i đức tin qua má»i gian nan thá» thách, chắc chắn Chúa sẽ ban cho ta má»™t mùa gặt bá»i thu, kết quả phong phú ngoà i sức tưởng tượng của ta.
Lạy Các Thánh TỠđạo Việt Nam, xin dạy con noi gÆ°Æ¡ng bắt chÆ°á»›c các ngà i, luôn trung thà nh vá»›i Chúa trong má»i hoà n cảnh của cuá»™c sống. Amen.
GỢI à CHIA SẺ
1- Khi má»›i khai sinh Giáo Há»™i đã bị bách hại trong 3 thế ká»·. NhÆ°ng Giáo Há»™i vẫn phát triển. Äiá»u nà y dạy ta Ä‘iá»u gì?
2- Hãy tóm tắt 3 thế kỷ đầu của Giáo Hội Việt Nam.
3- Muốn đạo Chúa phát triển ta phải là m gì? [Mục Lục]
13. Vạn Tuế Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™)
Chúa nháºt ngà y 19/6/1988, thánh Giáo hoà ng Gioan Phaolô II đã nâng 117 vị chân phÆ°á»›c tỠđạo Việt Nam lên hà ng hiển thánh. Dịp khai mạc Năm Thánh 2010, Äức nguyên Giáo hoà ng Bênêđictô XVI, trong sứ Ä‘iệp gá»i các Giám mục Việt Nam có viết: “Việc cá» hà nh Năm Thánh trùng vá»›i ngà y lá»… kÃnh 117 vị thánh TỠđạo hiển vinh của đất nÆ°á»›c Äức Cha. Việc nhá»› lại chứng từ cao quý của các ngà i sẽ giúp toà n thể dân Chúa tại Viêt Nam kÃch Ä‘á»™ng đức mến, gia tăng đức cáºy và củng cố đức tin mà đôi lúc bị thá» thách bởi chÃnh Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y†(TrÃch Sứ Ä‘iệp gá»i các Giám mục Việt Nam dịp Năm Thánh 2010). ThÆ° của Äức Cha Phêrô Nguyá»…n Văn NhÆ¡n, Tổng Giám Mục Hà Ná»™i, nguyên Chủ tịch HÄGMVN gá»i cá»™ng Ä‘oà n Dân Chúa nhân dịp ká»· niệm 25 năm ngà y tôn phong 117 Hiển Thánh TỠđạo Việt Nam có Ä‘oạn: “Äây là cÆ¡ há»™i giúp Dân Chúa Củng cố đức Tin qua đức Cáºy nhỠđức Ãi (số 1); Giúp cho Giáo há»™i Việt Nam sống chan hòa trong tình hiệp thông và hiệp nhất (số 2); Thúc đẩy chúng ta hăng say hÆ¡n trong sứ vụ loan báo Tin Mừng (số 3); là dịp để cháu con noi gÆ°Æ¡ng các Ngà i sống xứng đáng những ngÆ°á»i con thảo của Cha trên Trá»i (số 4)â€.
Những gợi ý sống trên là m chúng ta nhá»› lại bà i giảng của thánh Giáo hoà ng Gioan Phaolô II, ngà y 19/6/1988 nhÆ° sau: “Tôi biết rằng anh em Ä‘ang ôm nặng Æ°á»›c nguyện tôn vinh các vị Tá» Äạo đồng hÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng trong thâm tâm còn tá»± cảm thấy nhu cầu đứng chung quanh các thánh, để xe kết tình huynh đệ kết nghÄ©a, mến thÆ°Æ¡ng …â€.
Äá»c lại lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam, khởi Ä‘i từ những bÆ°á»›c chân thừa sai của các nhà truyá»n giáo. Sá» liệu ghi lại sá»± đặt chân của giáo sÄ© Inikhu và o năm 1533 trên đất Việt, tiếp theo là Gaspar da Cruz, Alexandre de Rhodes, Pedro Marques v.v. Ba trăm năm loan báo Tin Mừng, má»™t trang sá» truyá»n giáo hà o hùng, nhÆ°ng đầy Ä‘au thÆ°Æ¡ng và đẫm nÆ°á»›c mắt. Từng ngà n giáo dân tỠđạo, từng trăm số ngÆ°á»i đã chết lÆ°u lạc trên núi, trong rừng sâu nÆ°á»›c Ä‘á»™c! Tuy nhiên, má»™t trang sá» má»›i đã mở ra nhá» sá»± hy sinh tuyệt vá»i của các thừa sai, cÅ©ng nhÆ° hà ng hà ng lá»›p lá»›p ngÆ°á»i vì tỠđạo đã nằm xuống vá»›i muôn cá»±c hình cay đắng, khốn khổ. Dòng máu của các ngà i đã đổ ra, tuôn trà o, tÆ°á»›i gá»™i Há»™i Thánh Việt Nam, là m cho Há»™i Thánh lá»›n lên và phát triển, không ngừng sinh hoa kết quả tÆ°Æ¡i tốt, đúng nhÆ° lá»i Tertullien đã viết: “Máu tỠđạo là hạt giống trổ sinh ngÆ°á»i tÃn hữuâ€.
Hôm nay đây, chúng ta hÆ°á»›ng tâm hồn lên má»™t cách đặc biệt để mừng kÃnh các ngà i, trong hân hoan và hãnh diện. Chúng ta tôn vinh, tri ân các ngà i và cùng nhau hô vang: Vạn vạn tuế Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, vạn vạn tuế Các Thánh Tá» Äạo anh hùng.
Là m sao kể lại cho hết tất cả 117 vị Tá» Äạo, 1 vị á thánh, trong số đó có 8 vị Giám Mục, 50 Linh Mục, 59 Giáo Dân, má»™t phụ nữ, Thánh Anê Lê Thị Thà nh, mẹ sáu ngÆ°á»i con. Còn có biết bao nhiêu vị cÅ©ng đã “tá» vì Äạo†mà chÆ°a được tuyên phong, cÅ©ng được mừng kÃnh. Các ngà i thuá»™c đủ má»i thà nh phần, tuổi tác, hoà n cảnh sống: công chức, thÆ°Æ¡ng gia, công nhân, quân nhân, y sÄ©, ngÆ° phủ, trùm há» v.v. Trong số đó, bao gồm cả má»™t số những nhà truyá»n giáo “ngoại quốc†Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Äà o Nha, Ã… đã đến Việt nam truyá»n Äạo và chết vì Äạo.
Thánh Vinh SÆ¡n Liêm, Dòng Äaminh là ngÆ°á»i Việt Nam tỠđạo đầu tiên năm 1733. Rồi tá»›i Cha thánh Anrê Trần An DÅ©ng Lạc bị trảm quyết năm 1838. Các ngà i đã phải chịu má»i thứ cá»±c hình mà ngÆ°á»i ta có thể nghÄ© ra được nhÆ°: gông cùm, xiá»ng xÃch, nhốt trong cÅ©i, đánh đòn, bỠđói, bị voi giầy, bị trói ném xuống sông, bị đổ dầu lên rốn rồi cho bấc và o đốt, bị đóng Ä‘inh và o ván rồi Ä‘em phÆ¡i nắng v.v. Quyết liệt hÆ¡n thì bị trảm quyết, tức là bị chặt đầu, bị xá» giảo, tức là bị thắt cổ, hay bị thiêu sống. Bị xá» lăng trì, phân thây ra từng mảnh hay là xá» bá Ä‘ao là những hình phạt man rợ và hiểm Ä‘á»™c nhất. Tổng số 79 vị bị chặt đầu. 18 vị bị thắt cổ. 8 vị chết rÅ© tù. 6 bị thiêu sinh. 4 bị phân thây ra từng mảnh. 1 bị tá» thÆ°Æ¡ng và 1 bị bá Ä‘ao.
Lá»i Chúa trÃch sách Khôn Ngoan: “Linh hồn những ngÆ°á»i công chÃnh ở trong tay Thiên Chúa và đau khổ sá»± chết không là m gì được các ngà i†(Kn 3, 1). Quả quyết nhÆ° trên có vẻ là không chÃnh xác vá»›i thá»±c tế lịch sá»: thá»±c ra Ä‘au khổ đã va chạm thân xác các ngà i đến ghê sợ nhÆ°: tùng xẻo, lăng trì, chặt đầu. Tuy nhiên, tác giả Kinh Thánh tiếp tục quảng diá»…n tÆ° tưởng: “Äối vá»›i mắt ngÆ°á»i không hiểu biết, thì hình nhÆ° các ngà i đã chết và việc các ngà i từ biệt chúng ta, là nhÆ° Ä‘i và o cõi tiêu diệt. NhÆ°ng thá»±c ra các ngà i sống trong bình an. Và trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i Ä‘á»i, dầu các ngà i có chịu khổ hình, lòng cáºy trông của các nà i cÅ©ng không chết†(Kn 3, 2-4).
Äúng là : “Ai khôn má»›i biết hiến mình cho chân lý, để chiếm hữu phần gia nghiệp muôn Ä‘á»i†(Thánh Phêrô Truáºt); “Thân xác tôi ở trong tay quan… nhÆ°ng linh hồn tôi là của Chúa, không có gì khiến tôi hy sinh nó được†(Thánh Phaolô Tịnh)
Các ngà i là chứng nhân cho Chúa Kitô đã toà n thắng sá»± chết. Thay vì hình khổ ngắn ngủi, các ngà i được nhiá»u Æ¡n vÄ© đại, “vì Thiên Chúa đã luyện lá»c các ngà i và thấy các ngà i xứng đáng, Chúa đã thá» thách các ngà i nhÆ° thá» và ng trên lá»a và đã chấp nháºn các ngà i nhÆ° của lá»… toà n thiêu†(Kn 3, 5- 6). Trong Chúa Kitô các ngà i được Thiên Chúa cứu rá»—i.
Chúng ta, dòng giống các vị tá» Äạo. Hôm nay, hãy nghe hết lá»i sách Khôn Ngoan: “Trong ngà y phán xét, ngÆ°á»i công chÃnh sẽ chói sáng và chiếu tá» ra nhÆ° ánh lá»a chiếu qua bụi lauâ€. (Kn 3, 7) Những tia sáng, những ánh đèn phản chiếu nguồn quang minh rữc rỡ. Và đây là câu sau cùng trong sách Khôn Ngoan: “Các ngà i sẽ xét sá» các dân tá»™c, sẽ thống trị các quốc gia, và Thiên Chúa sẽ ngá»± trị trong các ngà i đến muôn Ä‘á»i†(Kn 3, 17).
Xin các Thánh Tá» Äạo Việt Nam giúp chúng con biết chân thà nh chá»n lá»±a Ä‘i theo Chúa, trung thà nh là m chứng cho đức tin và nhiệt thà nh yêu mến Giáo há»™i bằng tinh thần cá»™ng tác, hiệp thông và đồng trách nhiệm trong sứ mạng loan báo Tin Mừng trên quê hÆ°Æ¡ng, đất nÆ°á»›c chúng con. Amen. [Mục Lục]
14. NgÆ°á»i chứng thứ nhất – Ga 12,24-26
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Má»™t thanh niên 19 tuổi bị tuyên án tá» hình mà không được nói má»™t lá»i để bà o chữa mình. NgÆ°á»i tuyên án là quan trấn tỉnh Phú Yên. Và o tháng 7 năm 1644 vị quan nà y từ triá»u đình nhà vua vá», Ä‘em theo sắc lệnh cấm đạo và bắt đầu giam má»™t ông già tên rá»a tá»™i là Anrê, rồi sai má»™t toán lÃnh đến nhà vị thừa sai Äắc Lá»™c để bắt thầy giảng số má»™t là Inbaxu. Khi toán lÃnh xông và o nhà tìm thầy Inbaxu thì chỉ gặp ngÆ°á»i thanh niên Phú Yên là ngÆ°á»i mà Cha Äắc Lá»™ đã rá»a tá»™i được ba năm và đã từng cho Ä‘i theo để giúp dạy giáo lý. NgÆ°á»i thanh niên nà y đã can đảm nháºn hết các tá»™i chúng gán cho thầy Inbaxu và các thầy giảng, nên bị chúng trói lại và điệu Ä‘i. Anrê Phú Yên vui vẻ theo toán lÃnh và trong suốt quảng Ä‘Æ°á»ng không ngừng giảng cho những kẻ dẫn mình và o ngục biết Ä‘Æ°á»ng tránh há»a ngục hầu hưởng phúc Thiên Äà ng.
Nhá» sá»± can thiệp của cha Äắc Lá»™ và má»™t số thÆ°Æ¡ng gia ngÆ°á»i Bồ Äà o Nha, ông già Anrê được tha bổng, còn Anrê Phú Yên thì không. NgÆ°á»i thanh niên cÆ°á»ng tráng nà y dám cÆ°Æ¡ng quyết thà chết chẳng thà bỠđạo nên sẽ phải chết để nêu gÆ°Æ¡ng cho má»i ngÆ°á»i biết vâng lệnh nhà vua. Váºy lÃnh dẫn Anrê Phú Yên tá»›i thá»a ruá»™ng cách thà nh phố chừng ná»a dặm. Mặc dầu Ä‘eo gông nặng, Anrê Ä‘i rất nhanh đến ná»—i cha Äắc Lá»™ theo không kịp. Tá»›i nÆ¡i hà nh quyết, thầy giảng trẻ tuổi Anrê quỳ xuống để chiến đấu cho can đảm hÆ¡n. LÃnh gác chung quanh không cho ai và o phÃa trong cả, nhÆ°ng viên Ä‘á»™i trưởng cho phép cha Äắc Lá»™ được đứng cạnh thầy. Cha thấy rõ mắt thầy Anrê nhìn trá»i cao, miệng luôn hé mở và kêu danh thánh Giêsu.
Má»™t ngÆ°á»i lÃnh lấy giáo đâm thầy từ phÃa lÆ°ng, thâu qua ngá»±c chừng hai bà n tay. Khi ấy thầy nhìn cha Äắc Lá»™ nhÆ° để vÄ©nh biệt và cha khuyên thầy nhìn lên trá»i là nÆ¡i thầy sắp được Chúa Giêsu đón và o cõi phúc. Từ giây phút đó thầy chăm chút nhìn lên và không còn nhìn xuống nữa. NgÆ°á»i lÃnh rút lưỡi giáo ra đâm phát thứ hai, rồi đến phát thứ ba, hắn cố ý đâm trúng tim anh nhÆ°ng vẫn chÆ°a chết. Thấy thế, má»™t ngÆ°á»i lÃnh khác lấy mã tấu chặt và o cổ anh, anh vẫn chÆ°a xong, phải thêm má»™t nhát thứ hai đầu anh má»›i lìa khá»i cổ, máu chảy trà n lai là ng. Hà nh quyết xong, toán lÃnh kéo nhau ra bá» sông để rá»a các vết máu. Cha Äắc Lá»™ nhặt đầu anh gói lại kỹ cà ng nhÆ° má»™t báu váºt, còn xác anh ngà i tẩm liệm gởi xuống tà u buôn Ä‘Æ°a vá» Macao chôn cất. Ngà i biết đây là má»™t thánh nhân, cần tôn trá»ng thi thể nà y để ngà n Ä‘á»i lÆ°u danh. (theo “NgÆ°á»i chứng thứ nhất†của Phạm Äình Khiêm).
Anh chị em thân mến,
Má»—i lần nói đến các Thánh Tá» Äạo là chúng ta nghÄ© ngay đến cảnh ngục tù, gông cùm, gÆ°Æ¡m giáo, đầu rÆ¡i, máu đổ. Thế nhÆ°ng, ở thá»i đại Ä‘ang tiến dần và o thế ká»· 21, những cảnh hà nh hình tà n bạo, dã man, cổ Ä‘iển ngà y xÆ°a và việc bắt đạo của các chÃnh quyá»n hầu nhÆ° không thể tái diá»…n. Vì hiến pháp của bất cứ quốc gia nà o cÅ©ng tôn trá»ng tá»± do tÃn ngưỡng và các quyá»n cÆ¡ bản của con ngÆ°á»i. Äà ng khác, các án tá» hình cÅ©ng dần dần được loại bá» trong các bá»™ luáºt hình sá»± của các nÆ°á»›c trên thế giá»›i.
Ngà y nay, khái niệm vá» tỠđạo hiểu rá»™ng rãi hÆ¡n. NgÆ°á»i tỠđạo là ngÆ°á»i dám chết cho công lý, cho hòa bình, chết cho quyá»n sống của con ngÆ°á»i, nhất là những ngÆ°á»i nghèo khổ, bị áp bức. Nói chung là chết vì ChÃnh Äạo, chết vì muốn sống theo con Ä‘Æ°á»ng Tin Mừng của Chúa Giêsu.
Trong Tông ThÆ° “Tiến đến thiên niên ká»· thứ baâ€, Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II kêu gá»i Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng láºp danh mục các vị tỠđạo má»›i của thế ká»· nà y. Vì “trong thế ká»· nà y lại có những ngÆ°á»i tỠđạo, – thÆ°á»ng là âm thầm, há» nhÆ° thể là “những chiến sÄ© vô danh†– vì đại cuá»™c của Thiên Chúa. Giáo Há»™i không chỉ có những ngÆ°á»i đổ máu vì Äức Kitô mà còn có những báºc thầy vỠđức tin, những nhà truyá»n giáo, những ngÆ°á»i tuyên xÆ°ng đức tin, những giám mục, linh mục, các trinh nữ, những ngÆ°á»i kết hôn, góa bụa và trẻ em†(số 37).
Tại đất nÆ°á»›c chúng ta, giai Ä‘oạn lịch sá» của 117 Thánh Tá» Äạo Việt Nam được ghi nháºn kéo dà i đúng 117 năm, vá»›i hai vị tỠđạo tiên khởi là Thánh Phanxicô Frederic Tế và Matthêu Liciana Dáºu, hai linh mục dòng Äa Minh, cùng chịu tỠđạo tại Thăng Long, miá»n Bắc năm 1745. NhÆ°ng trÆ°á»›c đó hÆ¡n má»™t thế ká»·, đã có máu Ä‘Ã o đổ ra để là m chứng cho Chúa Kitô, nhÆ° thấy nÆ¡i cái chết của Thầy giảng Anrê Phú Yên năm 1644 tại miá»n Trung. Vị TỠđạo cuối cùng trong số 117 là Thánh Phêrô Äa, giáo dân thợ má»™c, vừa bị thiêu đốt vừa bị chém đầu ngà y 17 tháng 6 năm 1862 tại Qua Linh, miá»n Bắc. Cuối năm 1861 đầu năm 1862, cuá»™c cấm đạo trÆ°á»›c khi chấm dứt còn bùng lên dữ dá»™i ở miá»n Nam. Chỉ ở hai nÆ¡i là Biên Hòa và Bà Rịa, 846 Kitô hữu đã bị thiêu sống. Váºy trong ngà y lá»… kÃnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay, chúng ta không những kÃnh 117 vị đã được tôn phong hiển thánh nhÆ°ng còn tá» lòng biết Æ¡n hà ng trăm ngÆ°á»i đã hy sinh tÃnh mạng vì Chúa Kitô và đã có công truyá»n lại đức tin cho chúng ta là con cháu.
NhÆ°ng trÆ°á»›c hết và trên hết, chúng ta cần tá» lòng biết Æ¡n Äấng là hiện thân của tình yêu Thiên Chúa đến vá»›i loà i ngừoi chúng ta. Thiên Chúa đã yêu loà i ngÆ°á»i đến ná»—i đã ban Con Má»™t NgÆ°á»i và NgÆ°á»i Con Má»™t ấy trÆ°á»›c khi chết vì chúng ta đã quỳ xuống rá»a chân cho từng môn đệ. Kế đến Ngà i đã dà nh những lá»i tâm huyết để nhắn nhủ các môn đệ. Ngà i và bản thân Ngà i nhÆ° hạt lúa mì gieo và o lòng đất, phải chết Ä‘i để sinh được nhiá»u bông hạt lúa má»›i (x.Ga 12,24). Rồi Ngà i dặn dò các môn đệ vá» cái thế giá»›i chẳng mấy thân thiện đối vá»›i cả thầy lẫn trò: Há» ghét anh em vì hỠđã ghét Thầy trÆ°á»›c.
ChÃnh tình yêu đến hy sinh mạng sống nhÆ° Chúa Giêsu là cái giá phải trả để trở nên môn đệ Ä‘Ãch thá»±c của Chúa Giêsu. Cái giá ấy các môn đệ xÆ°a đã trả bằng cách hy sinh mạng sống mình. Cái giá ấy các Thánh Tá» Äạo cÅ©ng đã trả để mang lại nhiá»u hoa trái là nhiá»u ngÆ°á»i nháºn biết Chúa Kitô để được Æ¡n cứu Ä‘á»™. Äúng nhÆ° lá»i vị Giáo Phụ Tertulianô đã nói: “Máu các vị Tá» Äạo chÃnh là hạt giống phát sinh các Kitô hữuâ€.
Thưa anh chị em,
Há»™i Thánh thá»i nà o cÅ©ng cần những ngÆ°á»i dám sống đức tin, dám là m chứng cho Chúa trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i Ä‘á»i. Sống đức tin là má»™t loại tỠđạo không đổ máu, không đòi hy sinh mạng sống. Má»—i ngà y chúng ta thÆ°á»ng vị đặt trÆ°á»›c những chá»n lá»±a, trÆ°á»›c tháºp giá của Chúa Giêsu y hệt nhÆ° các vị Tá» Äạo ngà y xÆ°a. Cà ng có tá»± do, chúng ta cà ng dá»… sa sút đức tin. Tiá»n bạc, tiện nghi, khoái lạc vẫn là những tạo váºt gây ra những bách hại êm ả và khủng khiếp mà cuối cùng chúng ta cÅ©ng phải đối diện. Ước gì chúng ta không để mất đức tin đã được mua bằng giá máu của bao vị Tá» Äạo, và ước gì chúng ta không ngừng chuyển giao đức tin ấy cho anh em đồng bà o trên quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam chúng ta. [Mục Lục]
15. Hạt lúa gieo và o lòng đất – Ga. 12, 24-26
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà )
Hôm ấy, có ngÆ°á»i nông dân mang thóc giống gieo trên thá»a ruá»™ng của mình. Äang khi gieo thì trá»i nổi gió lá»›n. Có nhiá»u hạt rÆ¡i xuống ruá»™ng bùn nhÆ°ng cÅ©ng có nhiá»u hạt bị gió thổi bạt lên vệ Ä‘Æ°á»ng ká» bên.
Bấy giá» những hạt giống nằm trên vệ Ä‘Æ°á»ng khô ráo cảm thấy mình quá hên so vá»›i bao nhiêu hạt thóc bạn Ä‘ang phải ngoi ngóp ngụp lặn dÆ°á»›i bùn, bèn tá» lòng thÆ°Æ¡ng hại và an ủi các bạn thóc dÆ°á»›i sình bằng những lá»i ngạo mạn: “Tháºt đáng thÆ°Æ¡ng thay thân pháºn khốn khổ của các anh. Äang khi chúng tôi đây thì được ở nÆ¡i khô ráo ngon là nh, còn các anh lại phải ngụp lặn trong vÅ©ng bùn tanh tưởi. Äang khi chúng tôi được tắm mình dÆ°á»›i nắng, thì các anh lại phải ngụp lặn trong chốn tối tăm. Äang khi chúng tôi được nhìn ngắm bầu trá»i xanh, nhìn ngắm những bông hoa tÆ°Æ¡i đẹp bên vệ Ä‘Æ°á»ng thì các anh chẳng thấy gì, chẳng biết gì … Cuá»™c Ä‘á»i chúng tôi đầy hà o quang, còn cuá»™c Ä‘á»i các anh Ä‘ang tà n tạ. Tháºt bất hạnh thay cho các anh!…â€
Hạt lúa ấy vừa dứt lá»i thì bá»—ng đâu có má»™t bà n chân nặng ná» dẫm đạp lên mình nó, khiến nó bị gãy đôi. Sau đó, những bánh xe từ xa chạy đến, lạnh lùng chà nát nó và những hạt lúa khác nát tan. Những hạt lúa may mắn còn nguyên vẹn lại hoá thà nh mồi ngon cho côn trùng và chim chóc!
Trong khi đó, những hạt lúa tưởng là bất hạnh chìm lÄ©m trong bùn, thì qua và i hôm sau đã ngoi lên thà nh những mầm non đầy sức sống. Những mầm non ấy vÆ°Æ¡n lên phÆ¡i phá»›i, triển nở thà nh những bụi lúa sum suê. Rồi không đầy ba tháng sau, từ má»™t hạt lúa nhá» nhoi chìm ngáºp trong bùn, nó trở thà nh những bông lúa thÆ¡m tho tuyệt đẹp, kết thà nh hà ng trăm hạt và ng khoe mình dÆ°á»›i nắng. Khách qua Ä‘Æ°á»ng tấm tắc ngợi khen.
Ai ngá» má»™t hạt lúa bất hạnh chìm nghỉm trong bùn, tưởng chừng nhÆ° đã hÆ° thối mà nay lại chuyển hoá thà nh hà ng trăm hạt và ng mẩy chắc ngon là nh nhÆ° thế! Tháºt là má»™t Ä‘iá»u kỳ diệu và là má»™t bà i há»c quý báu. Qua bà i Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu Æ°u ái dạy chúng ta bà i há»c đó: “Tháºt, Thầy bảo tháºt anh em, nếu hạt lúa gieo và o lòng đất mà không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu nó chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khác.â€
Má»™t bà i há»c Ä‘Æ¡n sÆ¡ ngắn gá»n nhÆ°ng lại chứa Ä‘á»±ng má»™t chân lý tuyệt vá»i.
Tuy nhiên, Chúa Giêsu không chỉ dạy chúng ta biết má»™t bà i há»c hay rồi để đó. Ngà i muốn bà i há»c ấy được Ä‘em ra áp dụng để Ä‘á»i sống chúng ta được dồi dà o phong phú hÆ¡n. Thế nên Ngà i dạy tiếp: “Ai yêu quý mạng sống mình thì sẽ mất; còn ai coi thÆ°á»ng mạng sống mình ở Ä‘á»i nầy, thì sẽ giữ lại được cho sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i.â€
Nói nhÆ° thế, Chúa Giêsu không muốn chúng ta tồn tại nhÆ° má»™t hạt lúa nằm trÆ¡ trá»i trên vệ Ä‘Æ°á»ng khô ráo. Ngà i muốn chúng ta hãy chấp nháºn thân pháºn của má»™t hạt lúa bị vùi lấp trong bùn, để nhỠđó đặt tá»›i hạnh phúc và thắng lợi.
Khi bÆ°á»›c chân và o Ä‘á»i, mang lấy thân pháºn con ngÆ°á»i giữa cuá»™c Ä‘á»i ô trá»c, Chúa Giêsu đã chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị vùi dáºp trong bùn đất. Ngà i để cho ngÆ°á»i ta nghiá»n tán, vùi lấp Ngà i, huá»· diệt Ngà i. NgÆ°á»i Ä‘á»i tưởng rằng hỠđã tiêu diệt Äức Giêsu, xoá sổ Äức Giêsu, tưởng rằng Chúa Giêsu sẽ bị mục rã trong lòng đất… nhÆ°ng hỠđã lầm. Thay vì huá»· diệt Äức Giêsu, hỠđã giúp Ngà i đạt tá»›i vinh quang và thắng lợi. Qua cái chết, Ngà i tiến và o cõi sống; qua tháºp giá Ngà i Ä‘i đến vinh quang và hiển trị Ä‘á»i Ä‘á»i!
Theo bÆ°á»›c chân Chúa Giêsu, các thánh tỠđạo đã vui lòng chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị ném xuống bùn. Các ngà i chấp nháºn từ bá» vinh hoa phú quý ngÆ°á»i Ä‘á»i hứa hẹn, từ bá» nhà cá»a ruá»™ng vÆ°á»n, xa lìa cha mẹ vợ con gia đình thân thuá»™c, chấp nháºn xiá»ng xÃch, gông cùm, tù ngục, đòn vá»t và sẵn sà ng hy sinh mạng sống, sẵn sà ng đổ máu Ä‘Ã o là m chứng cho Äức Kitô… NgÆ°á»i Ä‘á»i tưởng rằng các ngà i bị thua thiệt, bị mất mát, bị diệt vong… nhÆ°ng há» có ngỠđâu, các ngà i Ä‘ang khải hoà n chiến thắng và sống mãi trong hạnh phúc vinh quang. Nhá» dòng máu các ngà i đổ ra, Ä‘á»i sống Äức tin ngà y cà ng tiến triển, Giáo Há»™i được lan rá»™ng đến khắp má»i miá»n đất trên thế giá»›i. Äó là điá»u Chúa Giêsu đã tiên báo từ xÆ°a: "Nếu hạt lúa gieo và o lòng đất mà không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khác."
Hôm nay, má»™t khi đã khám phá Ä‘iá»u kỳ diệu của hạt lúa chìm trong bùn đất, chúng ta không sợ thua thiệt vì phải là m chứng cho Äức tin, không sợ Ä‘au khổ mất mát vì hiến thân cho lý tưởng tông đồ. Chúng ta sẵn sà ng chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị gieo và o bùn đất nhÆ° “Hạt-Lúa-Giêsuâ€, nhÆ° “hạt-lúa-các-thánh-tá»-đạoâ€, bằng lòng chấp nháºn con Ä‘Æ°á»ng tháºp giá, bằng sẵn sà ng hiến mình để phục vụ Tin Mừng... NhỠđó, mai đây, chúng ta sẽ đạt tá»›i vinh quang và thắng lợi vá»›i Chúa Giêsu nhÆ° lá»i Ngà i phán: “Ai phục vụ Thầy thì hãy theo Thầyâ€â€¦ để rồi “Thầy ở đâu thì kẻ phục vụ Thầy cÅ©ng sẽ ở đó.†[Mục Lục]
16. Chứng nhân
Và o hồi 9 giá» sáng ngà y 19 – 6 – 1988 tại Rôma, tức là lúc 15 giá» cùng ngà y tại Việt Nam, Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã long trá»ng tôn phong 117 vị chân phÆ°á»›c tỠđạo tại Việt Nam lên hà ng hiển thánh, gồm 96 ngÆ°á»i Việt Nam và 21 vị thừa sai ngoại quốc. DÄ© nhiên đây chỉ là con số tiêu biểu cho hÆ¡n 100.000 vị tỠđạo trong gần 300 năm bị bách hại. 300 năm bị bách hại vá»›i hÆ¡n 100.000 ngÆ°á»i tỠđạo đủ cho má»i ngÆ°á»i thấy sá»± ác liệt thảm khốc cÅ©ng nhÆ° sức chịu Ä‘á»±ng bá»n bỉ kiên cÆ°á»ng và lòng trung thà nh đối vá»›i đức tin mà cha ông chúng ta đã lãnh nháºn và tôn thá». Các ngà i cảm thấy hạnh phúc vì được thuá»™c vá» Chúa, các ngà i hãnh diện vì là ngÆ°á»i Công giáo, các ngà i can đảm tuyên xÆ°ng danh Chúa và cÆ°Æ¡ng quyết giữ vững láºp trÆ°á»ng đức tin chân chÃnh của mình.
Trong số hÆ¡n má»™t trăm ngà n ấy, có má»™t số rất Ãt là giám mục, linh mục thừa sai nÆ°á»›c ngoà i, má»™t số đông hÆ¡n là linh mục và tu sÄ© nam nữ Việt Nam, nhÆ°ng đại Ä‘a số là giáo dân: những ông trùm há», ông câu, ông chánh trÆ°Æ¡ng, bà quản, những binh lÃnh và hà ng ngà n thanh niên nam nữ và các trẻ em. Tất cả đã chịu tá» hình cá nhân hay táºp thể, sau khi đã chịu nhiá»u cá»±c hình khác nhau.
Nói chung, các vị tỠđạo đã bằng lòng chấp nháºn chịu thá» thách Ä‘au thÆ°Æ¡ng, không kêu ca, không oán háºn những ngÆ°á»i là m khổ mình nhÆ° má»™t con sò chịu cho ngÆ°á»i ta cắt thân ra, đặt và o má»™t hạt cát, để rồi sau má»™t thá»i gian sẽ có má»™t viên ngá»c đắt giá. Nếu nhÆ° con sò kia nhả hạt cát ra thì sẽ không bao giá» có được má»™t viên ngá»c sáng giá. Các vị tỠđạo cÅ©ng váºy, các ngà i ấp ủ, bá»c kÃn Ä‘au khổ trong Ä‘á»i mình, vì biết rằng qua đó Giáo há»™i sẽ được lá»i lãi gấp bá»™i. Các ngà i luôn vui tÆ°Æ¡i trong má»i cảnh huống cuá»™c Ä‘á»i. Tháºt là khó hiểu đối vá»›i những ngÆ°á»i không có đức tin. Vui tÆ°Æ¡i trÆ°á»›c những may là nh, thà nh công thì ai cÅ©ng là m được, hãnh diện trong vinh quang già u sang, sung sÆ°á»›ng là bình thÆ°á»ng, nhÆ°ng vui tÆ°Æ¡i trong gian nan, thá» thách, Ä‘au khổ, chết chóc là má»™t Ä‘iá»u hết sức kỳ khôi, lạ lùng, khác thÆ°á»ng, nhÆ°ng rất hợp tình hợp lý, vì nÆ°á»›c trá»i ghi công, vì sẽ được hạnh phúc muôn Ä‘á»i, đó là phần thưởng vô giá mà không có gì ở trần gian có thể so sánh được. TỠđạo là nhÆ° thế.
Nói rõ hÆ¡n, trong các tôn giáo khác cÅ©ng có những ngÆ°á»i đã can đảm nháºn lấy cái chết do sá»± nhiệt cuồng mạnh mẽ nhÆ°ng nhất thá»i, còn các vị tỠđạo Công giáo không phải là những ngÆ°á»i nhiệt cuồng. Trong má»™t thá»i gian lâu dà i trÆ°á»›c, các ngà i đã biết há»… ai theo đạo Công giáo là sẽ bị chết, các ngà i luôn sống vá»›i ý tưởng: không sá»›m thì muá»™n mình sẽ phải chịu Ä‘au khổ và phải chết cho đức tin, sống nhÆ° váºy thì Ä‘au khổ hÆ¡n chết. Mặc dù váºy các ngà i vẫn nhẫn nại trung thà nh vá»›i những bổn pháºn hằng ngà y, vẫn bình thản sống trong sá»± tinh tấn của lÆ°Æ¡ng tâm và đợi chết hằng ngà y. Thái Ä‘á»™ đó khác hẳn vá»›i thái Ä‘á»™ nhiệt cuồng của những ngÆ°á»i cuồng tin, lúc đầu mặc dầu các ngà i cÅ©ng tìm hết cách để tránh khá»i bị hại, nhÆ°ng khi giá» tỠđạo đến, các ngà i biết chết má»™t cách bình tÄ©nh cÅ©ng nhÆ° các ngà i đã sống bình tÄ©nh. Chết cách ấy quả là má»™t việc anh hùng và phải có má»™t sức mạnh siêu nhiên nà o đó, đúng, đó là bà n tay vô hình của Thiên Chúa nâng đỡ.
NhÆ° váºy, tỠđạo là lấy máu mình, lấy mạng sống mình, dùng cái chết của mình để minh chứng cho đạo mình tin theo, minh chứng đạo Công giáo đạo của Chúa. Các vị tỠđạo đã chết bằng những hình khổ khác nhau, nhÆ°ng tất cả các ngà i Ä‘á»u là những nhân chứng bằng chÃnh Ä‘á»i sống của mình. Cái chết của các ngà i là má»™t câu trả lá»i hùng hồn quyết liệt cho những ai còn nghi ngá» tôn giáo của các ngà i. Vì thế, danh từ “tỠđạo†có nghÄ©a là kẻ là m chứng và dùng Ä‘au khổ tá» hình để bảo đảm cho lá»i chứng. Pascan tiên sinh đã nói: “Tôi sẵn sà ng tin những truyện mà ngÆ°á»i thuáºt lại giÆ¡ cổ ra cho ngÆ°á»i khác chém để là m chứngâ€.
Mừng kÃnh trá»ng thể các thánh tỠđạo, chúng ta nói lên lòng biết Æ¡n sâu xa của chúng ta là những ngÆ°á»i ăn quả nhá»› kẻ trồng cây, uống nÆ°á»›c nhá»› nguồn. Các ngà i là cho ông tổ tiên của chúng ta, các ngà i đã chết, nhÆ°ng công nghiệp của các ngà i vẫn còn mãi. Cho nên, nhiệm vụ của chúng ta là ghi Æ¡n, thừa hưởng và phát huy truyá»n thống cha ông ngà n Ä‘á»i vô giá. Truyá»n thống đó là : đức tin sắt đá, tinh thần đạo đức, chà hy sinh và gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng. Tuy nhiên, chúng ta hãy nhá»›: tỠđạo là má»™t ân huệ đặc biệt Chúa ban cho ai tùy ý Ngà i muốn, nhÆ°ng ná»— lá»±c là m chứng cho Chúa thì không dà nh riêng cho ai cả, là Kitô hữu là có nhiệm vụ là m chứng: bằng lá»i nói, bằng hà nh Ä‘á»™ng và bằng cả cuá»™c Ä‘á»i của mình.
Chúng ta Ä‘á»u biết cách là m chứng tốt nhất cho Chúa, cho đạo là sống bác ái, yêu thÆ°Æ¡ng, đây là cách tốt nhất để sống đạo và truyá»n đạo. Chung quanh chúng ta, những đồng bà o không Công giáo cÅ©ng quan tâm rất nhiá»u đến bác ái yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i nhau và đối vá»›i những ngÆ°á»i khác: những việc là m xóa đói giảm nghèo, những ngôi nhà tình nghÄ©a, những lá»›p há»c tình thÆ°Æ¡ng, những chia sẻ cho những anh em bị bão lụt, thiên tai, những ngÆ°á»i bệnh táºt… chúng ta có quan tâm đến những việc đó hay những việc tÆ°Æ¡ng tá»± khác không? Chúng ta cÅ©ng nên tá»± há»i: cách sống đạo của chúng ta có thá»±c sá»± tuyên xÆ°ng Chúa, tuyên xÆ°ng đức tin không? Chúng ta cần phải thuyết phục những ngÆ°á»i chÆ°a có đạo, những ngÆ°á»i không hiểu vá» chÃnh nghÄ©a của đạo bằng việc sống trá»n vẹn, quyết liệt, dứt khoát tinh thần bác ái yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i nhau và đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh.
Xin Chúa Thánh Thần là tình yêu Thiên Chúa ban Æ¡n thêm sức cho chúng ta, đặc biệt là ban Æ¡n bác ái yêu thÆ°Æ¡ng để chúng ta thêm tình mến Chúa yêu ngÆ°á»i má»™t cách Ä‘Æ¡n sÆ¡ trung thà nh, má»™t cách bá»n vững và má»™t cách quảng đại. Chúng ta hãy nhá»›: chỉ có tình yêu thÆ°Æ¡ng là cách sống đạo tốt nhất và là m chứng cho Chúa, cho đạo hữu hiệu nhất. [Mục Lục]
17. Tá» Äạo - NgÆ°á»i là m chứng (Mt 10,17-22)
(Suy niệm của Lm Jos. Nguyễn Văn Tuyên)
Tháºt là lạ lùng khi mà các bà i Ä‘á»c trong Thánh lá»… mừng các Thánh Tá» Äạo hôm nay lại chỉ toà n nói đến niá»m vui. Äặc biệt là lá»i đáp trong Thánh Vịnh hôm nay: “Chúa đã đối xỠđại lượng vá»›i chúng tôi, nên chúng tôi mừng rỡ hân hoanâ€. Váºy đâu là lý do để Giáo Há»™i chá»n những bà i Ä‘á»c nà y?
Nếu cứ theo cách nghÄ© của ngÆ°á»i Ä‘á»i thì là m sao có thể ca lên lá»i Thánh Vịnh nói trên, khi mà trong suốt gần 300 năm (261) bị bách hại, ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam đã phải trải qua biết bao nhiêu gian nan thá» thách: nà o là gông cùm, tù tá»™i, nà o là đòn vá»t, xÃch xiá»ng... Vá»›i 6 triá»u vua cùng 53 sắc dụ cấm đạo đã cÆ°á»›p Ä‘i mạng sống của trên 130 ngà n ngÆ°á»i Công Giáo. HỠđã anh dÅ©ng ngã xuống để bảo vệ niá»m tin của mình.
Có lẽ, không chỉ giáo Ä‘oà n Việt Nam, mà trong suốt dá»c dà i của lịch sá» Giáo Há»™i, ngÆ°á»i tÃn hữu Chúa Kitô dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘á»u gắn liá»n vá»›i những cuá»™c bách hại. Trong thá»i Giáo Há»™i sÆ¡ khai, các tÃn hữu cÅ©ng bị bách hại dữ dá»™i, thế nhÆ°ng các ngà i vẫn không há» nao núng. Sách Công vụ Tông Äồ thuáºt lại rằng, mặc dù bị đánh Ä‘áºp, hà nh hạ, nhÆ°ng khi các Tông đồ ra khá»i há»™i Ä‘Æ°á»ng của ngÆ°á»i Dothái thì “lòng đầy hân hoan vì thấy mình xứng đáng chịu khổ nhục vì danh Chúa Giêsu Kitôâ€.
CÅ©ng váºy, các thánh TÄVN – cha ông chúng ta – đã cảm thấy hãnh diện vì được chịu khổ nhục vì đạo Chúa. Không những thế, các ngà i còn đón nháºn những hình khổ cÅ©ng nhÆ° cái chết má»™t cách vui mừng, mà không má»™t chút nao núng, nhÆ° trÆ°á»ng hợp của Thánh Phêrô Äoà n Công Quý: "Dù trăng trói, gông cùm tù rạc, Chén ngục hình xiá»ng tá»a chi ná». Miá»…n vui lòng cam chịu má»™t bá». Cho trá»n đạo trung thần hiếu tá»."; hay trÆ°á»ng hợp của Thánh Anrê Trần An DÅ©ng Lạc: "Äông qua tiết lại thá»i xuân tá»›i. Khổ tạm mai sau hưởng phúc an. Là m kẻ anh hùng chi quản khó. Nguyện xin cùng gặp chốn thanh nhà n."
***
Äã có má»™t thá»i, tháºm chà ngay cả ngà y hôm nay, nhiá»u ngÆ°á»i không cùng niá»m tin vá»›i chúng ta vẫn còn tá» ra dè dặt vá» danh xÆ°ng “Tá» Äạoâ€. Có lẽ vì hai chữ “Tá» Äạo†dá»… khiến ngÆ°á»i ta liên tưởng đến những cuá»™c thánh chiến hay những cuá»™c đánh bom tá»± sát chăng?
NhÆ°ng đối vá»›i trÆ°á»ng hợp của các thánh TÄVN thì không nhÆ° váºy. Mặc dù các ngà i ở những báºc sống khác nhau, xuất thân từ những môi trÆ°á»ng không giống nhau: có vị là Giám mục, có vị là linh mục, rồi thầy giảng, trùm trưởng, giáo dân; tháºm chà có vị còn nắm giữ những trá»ng trách trong triá»u đình nhÆ° Thánh Micae Hồ Äình Hy. Tuy nhiên, các ngà i Ä‘á»u có má»™t Ä‘iểm chung đó là tình mến Chúa thiết tha và lòng yêu mến quê hÆ°Æ¡ng nồng nà n. Cái chết của các ngà i không há» mang mà u sắc của sá»± thù háºn, nhÆ°ng phát xuất từ má»™t niá»m tin, nhÆ° lá»i Thánh Micae Hồ Äình Hy: "Tâu bệ hạ, đã 30 năm phục vụ dÆ°á»›i ba triá»u vua, lúc nà o hạ thần cÅ©ng là ngÆ°á»i hết lòng yêu nÆ°á»›c. Nay hạ thần cam chịu má»i cá»±c hình để nên giống Äức Kitô."
Nguyên ngữ của chữ Tá» Äạo (Martyr) có nghÄ©a là “NgÆ°á»i là m chứngâ€. Ngà y hôm nay, có lẽ không còn những cuá»™c bách hại đẫm máu, những tra tấn, gông cùm, tù tá»™i…, hoặc Ãt ra là không gắt gao nhÆ° thá»i của các Thánh Tá» Äạo - cha ông chúng ta. Tuy nhiên, ngÆ°á»i tÃn hữu sống đạo hôm nay, vẫn phải đối mặt vá»›i muôn và n thá» thách.
Văn hóa thá»±c dụng và lối sống hưởng thụ thá»i nay, má»™t cách nà o đó, đã và đang cản trở chúng ta thá»±c thi các đòi há»i của Tin Mừng. Giữa thế giá»›i văn minh, tiện nghi, việc đạo được nhiá»u thuáºn lợi, biết đâu, có khi chúng ta lại dá»… dà ng chối bá» niá»m tin của mình? Äó là khi chúng ta sống Ãch ká»·, chỉ chăm lo đến ốc đảo của riêng mình; đó là khi chúng ta bá» qua lá»i thá» Æ°á»›c của hôn nhân để ngoại tình; đó là khi những ngÆ°á»i mẹ giết con bằng hà nh vi phá thai; đó là khi những ngÆ°á»i trẻ sống má»™t cách buông thả; đó là khi chúng ta coi trá»ng những cuá»™c nháºu nhẹt say sÆ°a hÆ¡n là các giá» kinh lá»…; đó là khi chúng ta chia rẽ, háºn thù và phá vỡ mối giây hiệp nhất trong cá»™ng Ä‘oà n...
Là m sao để chúng ta có thể vẫn ở trong thế gian nhÆ°ng không thuá»™c vá» thế gian, là điá»u không há» Ä‘Æ¡n giản. Chúa muốn chúng ta là nắm men vùi trong đống bá»™t. Men không được tách khá»i bá»™t, và men cÅ©ng không được biến chất thà nh bá»™t. Bởi vì nếu nhÆ° thế, men sẽ trở nên vô Ãch. CÅ©ng nhÆ° muối mà mất Ä‘i chất mặn thì chỉ còn cách đổ ra Ä‘Æ°á»ng để cho ngÆ°á»i ta chà đạp lên…
***
Sẽ khó có thể nói được rằng TỠđạo ở thá»i nà o hay nÆ¡i nà o khó hÆ¡n. Bởi vì, má»—i thá»i, má»—i nÆ¡i, Ä‘á»u có những khó khăn thá» thách riêng. Các vị TỠđạo cha ông chúng ta, đã phải hứng chịu những bách hại, đặc biệt là những gian khổ vá» mặt thể lý, nhÆ° đòn vá»t, gông cùm, tù tá»™i… còn chúng ta ngà y hôm nay, mặc dù không chịu những thá» thách tÆ°Æ¡ng tá»±, thế nhÆ°ng để giữ đạo và sống đạo cho đúng vá»›i Æ¡n gá»i là m ngÆ°á»i Kitô hữu của mình, chúng ta đã phải tỠđạo má»—i ngà y, mà ngÆ°á»i ta vẫn gá»i là “những ngÆ°á»i tỠđạo trắngâ€.
NgÆ°á»i Kitô hữu sống đạo hôm nay được kể nhÆ° ngÆ°á»i Ä‘ang “lá»™i ngược dòng Ä‘á»iâ€. Äang khi thế gian chạy theo tiá»n bạc và hưởng thụ, tìm má»i cách để vun vén cho bản thân, chúng ta lại được má»i gá»i sống cho tha nhân, và mÆ°u cầu hạnh phúc cho ngÆ°á»i khác. Äang khi cuá»™c sống hôm nay đầy dẫy những lá»c lừa, gian dối, chúng ta lại được má»i gá»i sống ngay thẳng và là m chứng cho sá»± tháºt. Äang khi thế gian coi nhẹ phẩm giá con ngÆ°á»i, chúng ta được má»i gá»i tôn trá»ng sá»± sống và bảo vệ những mầm sống đó ngay từ những giây phút đầu tiên trong thai bà o. Äang khi mối quan hệ gia đình, sá»± thủy chung trong Ä‘á»i sống vợ chồng ngà y má»™t trở nên lá»ng lẻo, chúng ta lại được gá»i má»i sống trung thà nh vá»›i nhau cho đến chết… Và má»—i lần sống nhÆ° thế, là má»—i lần chúng ta tỠđạo.
Mừng lá»… các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay, má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u được má»i gá»i trở nên những chứng nhân cho Äức Kitô qua Ä‘á»i sống yêu thÆ°Æ¡ng phục vụ. NhỠđó, Tin Mừng của Äức Giêsu Kitô sẽ được lan tá»a đến táºn cùng trái đất.
Lạy Chúa Giêsu, vị tỠđạo tuyệt vá»i! Chúa đã hy sinh mạng sống mình vì lòng yêu mến Chúa Cha và yêu thÆ°Æ¡ng loà i ngÆ°á»i chúng con. Xin hãy dạy chúng con biết đáp Ä‘á»n tình yêu lá»›n lao ấy bằng chÃnh cuá»™c sống chứng tá của chúng con. Xin cho chúng con giữ được vị mặn của muối, và độ nồng của men, để Ä‘em đến cho cuá»™c Ä‘á»i nà y má»™t sức sống má»›i. Amen. [Mục Lục]
18. Bà i giảng của ÄGM. Giuse VÅ© Văn Thiên
(Bà i giảng lá»… kÃnh các Thánh TỠđạo Việt Nam - Missouri, 8-8-2014)
KÃnh thÆ°a cá»™ng Ä‘oà n,
Ngà y 19-6-1988 đã in má»™t nét son trong lịch sá» Giáo Há»™i Công giáo tại Việt Nam. Thánh Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã tôn phong 117 vị chân phÆ°á»›c tỠđạo tại Việt Nam lên hà ng hiển thánh, gồm 96 ngÆ°á»i Việt Nam và 21 vị thừa sai ngoại quốc. 117 thánh tỠđạo là con số tiêu biểu cho hÆ¡n 100 ngà n Vị Tá» Äạo trong thá»i gian 300 năm Giáo Há»™i bị bách hại. Äây là má»™t biến cố quan trá»ng đối vá»›i Dân tá»™c Việt Nam. NgÆ°á»i Việt Nam vốn đã tá»± hà o vá» má»™t truyá»n thống kiên cÆ°á»ng trong việc dá»±ng nÆ°á»›c và giữ nÆ°á»›c, nay cà ng tá»± hà o hÆ¡n vì có những báºc tiá»n nhân anh hùng kiên vững trong Äức tin. Quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam đã xinh đẹp, nay còn xinh đẹp hÆ¡n nhỠđược tô Ä‘iểm bằng Äức tin Công giáo.
Tại Quảng trÆ°á»ng Äá»n thá» Thánh Phêrô ở Rôma hôm đó, trÆ°á»›c hà ng triệu tÃn hữu, trong số đó có những tÃn hữu Việt Nam, Vị Cha chung của Giáo Há»™i Công giáo hoà n vÅ© đã nhân danh Chúa Ba Ngôi long trá»ng tuyên bố: kể từ nay, 117 vị TỠđạo Việt Nam được kể và o hà ng các thánh và được tôn kÃnh trong toà n thể Giáo Há»™i. Äể bà y tá» tình thÆ°Æ¡ng hiá»n phụ đối vá»›i các tÃn hữu Việt Nam, vị Thánh Giáo Hoà ng đã ngá» lá»i vá»›i con cháu các thánh TỠđạo bằng ngôn ngữ của há». Äây là lần đầu tiên tiếng Việt thân thÆ°Æ¡ng của chúng ta được phát âm và xÆ°á»›ng lên bởi má»™t vị Giáo Hoà ng: “Chà o anh chị em Việt Nam thân mến. Cha gá»i lá»i chà o chúng con từ bốn phÆ°Æ¡ng trá»i tuốn vá» La Mã, vui vẻ hiên ngang mừng các thánh TỠđạo của Giáo Há»™i chúng con hôm nay. Xin Chúa chúc là nh cho chúng con, và Cha cầu chúc cho chúng con sống xứng đáng là con cháu các vị anh hùngâ€.
Äã 26 năm từ sá»± kiện phong thánh, những lá»i của vị Cha Chung ngá» lá»i vá»›i con dân Việt vẫn còn vang vá»ng đâu đây trong tâm khảm của các tÃn hữu Việt Nam Ä‘ang sống trong nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° ở hải ngoại. Bởi lẽ, qua những lá»i Ä‘Æ¡n sÆ¡ ấy, vị Thánh Giáo Hoà ng muốn má»i gá»i chúng ta tưởng nhá»› vá» má»™t quá khứ Ä‘au thÆ°Æ¡ng hà o hùng của Giáo Há»™i Công giáo Việt Nam, đồng thá»i khuyên chúng ta há»c nÆ¡i các ngà i bà i há»c sống Äức tin trong cuá»™c sống hiện tại hôm nay.
- Thứ nhất, hồi tưởng vá» quá khứ. Giáo Há»™i công giáo Việt Nam đã trải qua những thá» thách Ä‘au thÆ°Æ¡ng khốc liệt, giống nhÆ° cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu tiên khởi tại Rôma ở thế ký thứ hai. HÆ¡n má»™t trăm ngà n ngÆ°á»i Việt Nam đã phải hy sinh mạng sống chỉ vì má»™t lý do là há» tin và o Chúa. Há» phải chịu biết bao Ä‘au khổ và nhục hình: phân biệt đối xá», phát vãng lÆ°u Ä‘Ã y và tá» hình. Có thể thế hệ hôm nay sẽ đặt câu há»i: các Thánh TỠđạo Việt Nam là những ai? ThÆ°a há» là những giám mục, linh mục, tu sÄ© chủng sinh; há» là những ngÆ°á»i cha, ngÆ°á»i mẹ, những ngÆ°á»i con trong gia đình; há» là những ngÆ°á»i há»c hà nh uyên bác nhÆ°ng phần lá»›n trong số há» là những ngÆ°á»i bình dân; Ä‘a phần trong số há» là những ngÆ°á»i chân lấm tay bùn, vất vả quanh năm vá»›i con trâu, cái cà y. Trong số há» cÅ©ng có 21 vị là ngÆ°á»i ngoại quốc. Các ngà i đến từ những đất nÆ°á»›c văn minh và đã chá»n Việt Nam là quê hÆ°Æ¡ng thứ hai của mình. Các Thánh TỠđạo Việt Nam, không phân biệt Tây hay Ta, nam hay nữ, già u hay nghèo, trà thức hay bình dân. Tất cả Ä‘á»u yêu mến Chúa, yêu quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam và yêu Giáo Há»™i Việt Nam đến mức sẵn sà ng đổ máu Ä‘Ã o để là m chứng cho tình yêu ấy. Vì thà nh kiến và thù ghét, ngÆ°á»i ta đã nghÄ© ra biết bao hình khổ ghê rợn hầu là m há» chối bá» Äức tin, nhÆ°ng các ngà i vẫn can đảm kiên trung trÆ°á»›c lá»i Ä‘e dá»a của những nhà cầm quyá»n. Chủng sinh 18 tuổi, Tôma Trần Văn Thiện, đã nói vá»›i quan: “Äạo dạy tôi thá» Thiên Chúa là đạo tháºt, tôi sẵn sà ng chịu chết chứ không bỠđạo“. Thấy Tôma Thiện là má»™t chà ng trai trẻ có khuôn mặt khôi ngô tuấn tú, quan muốn nháºn là m con rể mình, và sẽ đứng ra lo liệu cÆ°á»›i xin. NhÆ°ng ngà i đã từ chối: “Tôi chỉ mong chức quyá»n trên trá»i, chứ không mà ng đến quyá»n chức trần thếâ€. Thánh Tôma đã thấu hiểu lá»i Äức Kitô trong Tin mừng Luca: “Quả váºy, ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liá»u mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy. Vì ngÆ°á»i nà o được cả thế giá»›i mà phải đánh mất chÃnh mình hay là thiệt thân, thì nà o có lợi gì?â€. Sách viết vá» cuá»™c Ä‘á»i của các Thánh TỠđạo còn kể lại biết bao chứng tá anh hùng của các ngà i. Các ngà i không sợ hình phạt, chỉ sợ mất nghÄ©a cùng Chúa. Äi ra pháp trÆ°á»ng mà các ngà i vui vẻ nhÆ° Ä‘i dá»± há»™i. Vá»›i các thánh Phạm Khắc Khoan, Nguyá»…n Văn Hiếu và Äinh Văn Thanh, các ngà i đã chia bè và hát kinh Tạ Æ n “TE DEUM†bằng tiếng Latinh ngay trong nhà giam. Rồi khi ra pháp trÆ°á»ng để chịu tá» hình, các ngà i lại hát bà i ca “Alleluia†nhÆ° trong đêm vá»ng Phục Sinh. Chỉ có má»™t Äức tin kiên trung và lòng phó thác trá»n vẹn má»›i có thể Ä‘em lại cho các ngà i nghị lá»±c và niá»m vui nhÆ° váºy.
Sống đạo đức thánh thiện và trung thà nh vá»›i Äức tin, các ngà i còn là những ngÆ°á»i sống bác ái vá»›i má»i ngÆ°á»i. Lịch sá» các Thánh TỠđạo còn ghi lại thánh y sÄ© Phan Äắc Hòa. Ngà i đã sẵn sà ng chữa bệnh miá»…n phà cho ngÆ°á»i nghèo, sẵn lòng cứu giúp những ngÆ°á»i túng thiếu. Hay thánh Martinô Thá», Ngà i thÆ°á»ng trồng vÆ°á»n dâu để có thêm thu nháºp giúp ngÆ°á»i nghèo. Cụ trùm ÄÃch thì thÆ°á»ng xuyên góp nhặt tiá»n bạc để Ä‘i thăm viếng trại cùi và nuôi nấng những ngÆ°á»i dịch tả trong vùng. Còn vá»›i quan Hồ Äình Hy, ngà i luôn giúp đỡ những ngÆ°á»i bÆ¡ vÆ¡, mồ côi ngay ở trong nhà , và khi há» qua Ä‘á»i thì lo an táng Ä‘Ã ng hoà ng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng.
- Ôn lại quá khứ, chúng ta là những tÃn hữu Công giáo Việt Nam há»c những bà i há»c cụ thể cho cuá»™c sống hôm nay. Quả váºy, lòng tá»± hà o vá» các báºc Tiá»n Nhân không phải chỉ được ghi lại trong những pho sách sá» mà thôi. Chúng ta ôn lại truyá»n thống hà o hùng được ghi dấu và thấm đẫm máu Ä‘Ã o, không giống nhÆ° chỉ ôn lại má»™t sá»± kiện lịch sá» xa vá»i, dù rất đẹp nhÆ°ng khô cứng và vô hồn. Chúng ta tá»± hà o vá» các Thánh Tá» Äạo cÅ©ng không giống nhÆ° kiểu lấy công phúc của các ngà i để là m vinh dá»± cho chúng ta. Việc ôn lại chứng tá của các Thánh TỠđạo nhắc nhá»› má»—i ngÆ°á»i dân Việt, nhất là những tÃn hữu Công giáo Việt Nam, dù sống trên miá»n đất nà o, cÅ©ng cố gắng noi theo lòng đạo đức của các ngà i, gìn giữ Äức tin kiên trung và o Chúa, yêu mến Giáo Há»™i và sống Äức tin trong cuá»™c sống hằng ngà y. Cuá»™c sống và chứng từ của các anh hùng TỠđạo cần phải được kể lại cho má»i thế hệ ngÆ°á»i Công giáo Việt Nam. Cùng vá»›i lòng tá»± hà o là tâm tình tri ân cảm mến và thiện chà noi gÆ°Æ¡ng các ngà i để sống Äức tin. Thá»i tỠđạo dẫn đến máu chảy đầu rÆ¡i ngà y nay không còn nữa, nhÆ°ng những ai muốn trung thà nh vá»›i Chúa thá»i nà o cÅ©ng phải cân nhắc khôn ngoan để chá»n lá»±a Chúa hay chá»n lá»±a thế gian; chá»n lá»±a hạnh phúc và niá»m vui vÄ©nh cá»u hay chá»n lá»±a vinh quang nhất thá»i; chá»n lá»±a Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trong ánh sáng hay cuá»™c sống trong bóng đêm. Môi trÆ°á»ng nà o cÅ©ng váºy, ta luôn phải chá»n lá»±a. Hoà n cảnh nà o cÅ©ng thế, ta phải sống khôn ngoan. Cuá»™c chá»n lá»±a nà y nhiá»u khi là m chúng ta phải vượt lên những rà ng buá»™c khắt khe và có khi phải vượt lên chÃnh mình vá»›i trái tim rÆ°á»›m máu. Nếu những cuá»™c cấm cách tà n khốc đã lùi và o dÄ© vãng thì ngÆ°á»i tÃn hữu hôm nay lại phải đối diện vá»›i những thá» thách của thá»i hiện đại. Quả váºy, biết bao trà o lÆ°u và lối sống mượn chiêu bà i tá»± do để Ä‘i ngược vá»›i giáo huấn của Tin Mừng, coi thÆ°á»ng hoặc lãng quên những thá»±c hà nh đạo đức, tôn vinh kỹ thuáºt má»™t cách quá đáng và lãng quên Thiên Chúa là Cá»™i nguồn má»i sá»±. Sáng suốt và khôn ngoan để trung thà nh vá»›i Chúa trong cuá»™c sống hôm nay, đó là má»™t cuá»™c tỠđạo trÆ°á»ng kỳ, dai dẳng suốt cuá»™c Ä‘á»i.
Æ n gá»i tỠđạo gắn liá»n vá»›i những ai tin và o Chúa Giêsu và muốn là m môn đệ NgÆ°á»i. Nếu chúng ta được sống trong má»™t xã há»™i dân chủ, an bình, thì đó đây trên thế giá»›i, vẫn còn những nhà truyá»n giáo bị hà nh hung và sát hại, vẫn có những ngôi thánh Ä‘Æ°á»ng Công giáo bị tà n phá, vẫn còn những tÃn hữu không dám công khai tuyên xÆ°ng Äức tin, vẫn còn những ngÆ°á»i vì hai chữ Công giáo mà bị phân biệt đối xá». Äây cÅ©ng là những cuá»™c bách hại mang hình thức má»›i của thá»i đại và những tÃn hữu nà y Ä‘ang sống từng ngà y chứng tá của mình má»™t cách anh hùng.
KÃnh thÆ°a Cá»™ng Ä‘oà n,
Ngà y Thánh Mẫu được tổ chức hà ng năm tại Missouri đã trở thà nh Ä‘iểm hẹn thân thÆ°Æ¡ng cho ngÆ°á»i Việt Nam Ä‘ang sống tại Hoa Kỳ cÅ©ng nhÆ° tại nhiá»u nÆ°á»›c trên thế giá»›i. Chúng ta vỠđây để gặp gỡ nhau, để chia sẻ những vui buồn và nâng đỡ nhau trong cuá»™c sống. ChÃnh Äức Mẹ Maria đã quy tụ chúng ta nÆ¡i đây. Mẹ là điểm nối kết giữa những con Dân Việt Ä‘ang sống xa quê. Vá» vá»›i Mẹ, chúng ta được Mẹ vá»— vỠủi an. Vá» vá»›i Mẹ, chúng ta có dịp kể lể tâm sá»± vá»›i Mẹ những băn khoăn trăn trở của cuá»™c sống trần gian. Vá» vá»›i Mẹ, chúng ta cÅ©ng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Mẹ chiếu tá»a qua các nhân đức và sá»± trung thà nh can đảm của Mẹ. Trong Thánh lá»… kÃnh các Thánh TỠđạo Việt Nam, chúng ta cùng nhìn lên Mẹ và ca tụng Mẹ là Nữ VÆ°Æ¡ng Các Thánh Tá» Äạo. Vâng, dÆ°á»›i chân tháºp giá, Mẹ đứng đó, trong suy niệm và thinh lặng, Ä‘au khổ kết hợp vá»›i của lá»… của Con mình là Äức Giêsu chịu treo trên tháºp giá. Mẹ là Äấng Äồng Công cứu chuá»™c. Mẹ chia sẻ Ä‘au Ä‘á»›n và hiệp thông vá»›i Chúa Giêsu. Mẹ cÅ©ng dâng chÃnh bản thân mình là m của lá»… lên Chúa Cha. Mẹ xứng đáng được mang ngà nh thiên tuế của các vị Tá» Äạo. Vá» bên Mẹ trong Ngà y Thánh Mẫu nà y, chúng ta xin Mẹ cho chúng ta được lòng cáºy trông, chà can đảm và lòng tÃn thác nÆ¡i Chúa trong bất kỳ hoà n cảnh nà o.
Äây bà i ca ngà n trùng dâng vá» Thiên Chúa, bà i ca thắm nhuá»™m máu hồng. Nhìn Chúa đẫm máu trên đồi cao, từng Ä‘oà n ngÆ°á»i anh dÅ©ng tiến lên pháp trÆ°á»ng. Má»™t bà i ca đẫm máu Ä‘Ã o. Má»™t bà i ca hà o hùng bất táºn. Bà i ca ấy, chÃnh là cuá»™c Ä‘á»i của các thánh TỠđạo Việt Nam. Chúng ta, nhÆ°ng tÃn hữu Việt Nam ở trong nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° ở hải ngoại, Ä‘ang là những ngÆ°á»i nối tiếp bà i ca đã được các ngà i xÆ°á»›ng lên, để là m vang mãi lá»i ca tôn vinh Chúa, ca ngợi vẻ đẹp của Giáo Há»™i và Quê HÆ°Æ¡ng Việt Nam thân thÆ°Æ¡ng.
“Cha cầu chúc cho chúng con sống xứng đáng là con cháu các vị anh hùng†- lá»i chúc thiêng liêng của vị Thánh Giáo Hoà ng luôn luôn là má»™t lá»i má»i gá»i và là má»™t thông Ä‘iệp được gá»i đến cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta.
Xin Chúa chúc là nh cho chúng con. Xin Mẹ luôn gìn giữ che chở chúng con. Xin các Thánh TỠđạo Việt Nam cầu bầu cho chúng con. Amen. [Mục Lục]
19. Bà i giảng của ÄGM. Giuse Nguyá»…n Năng
TUYÊN XƯNG, Sá»NG VÀ LÀM CHỨNG CHO ÄỨC TIN
Không má»™t tôn giáo nà o có má»™t lịch sá» kỳ lạ nhÆ° Kitô giáo. Quả váºy, không má»™t tôn giáo nà o bị bách hại nhiá»u, lâu dà i và đau thÆ°Æ¡ng nhÆ° Kitô giáo; và cho dù bị bách hại nhiá»u, lâu dà i và đau thÆ°Æ¡ng, Kitô giáo không há» bị tiêu diệt, trái lại vẫn không ngừng tăng trưởng cả vá» phẩm chất lẫn số lượng. Äó là những bà ẩn của lịch sá» không thể lý giải bằng lý lẽ tá»± nhiên, nhÆ°ng chỉ có thể hiểu được trong ánh sáng của niá»m tin.
Quả váºy, ngay từ những năm tháng đầu tiên loan báo Tin Mừng, Há»™i Thánh đã trải qua 300 năm bị bách hại dÆ°á»›i thá»i các hoà ng đế Roma. Rồi từ đó, Phúc Âm được rao giảng ở đâu, thì ở đó không sá»›m thì muá»™n, các Kitô hữu cÅ©ng bị bắt bá»› và giết chết, Há»™i Thánh bị bách hại và loại trừ. Lịch sá» Há»™i Thánh là má»™t lịch sỠđầy những cuá»™c tỠđạo, ở khắp má»i miá»n trên thế giá»›i, và o hết má»i thá»i kỳ trong lịch sá».
Ngay trong thá»i đại chúng ta, trong thế ká»· XX và đầu thế ká»· XXI nà y, nếu tÃnh tổng cá»™ng tất cả các Kitô hữu, gồm Công giáo, ChÃnh thống, Anh giáo và Tin là nh, thì hằng năm có khoảng 170.000 ngÆ°á»i tỠđạo, 200.000.000 ngÆ°á»i chịu bách hại vì đức tin Kitô giáo.
Trên mảnh đất Việt Nam thân yêu nà y, 117 vị thánh đã được phúc tỠđạo trong má»™t giai Ä‘oạn bách hại kéo dà i đúng 117 năm, tÃnh từ hai vị tỠđạo tiên khởi và o năm 1745 đến vị cuối cùng và o năm 1862, qua các triá»u đại vua Lê chúa Trịnh, Tây SÆ¡n và các triá»u nhà Nguyá»…n. Äó là chÆ°a kể chân phÆ°á»›c Anrê Phú Yên tỠđạo và o năm 1644, và hằng trăm ngà n tÃn hữu chết vì đức tin nhÆ°ng chÆ°a được phong thánh.
Bức tranh trên đây là má»™t thá»±c tế, và đó cÅ©ng là má»™t Ä‘iá»u bà ẩn của lịch sá» Há»™i Thánh. Các Kitô hữu bị ghét, vì trÆ°á»›c hết, chÃnh Chúa Giêsu đã bị ghét và đã chịu tá» hình trên thánh giá. Chúa Giêsu chÃnh là vị tỠđạo đầu tiên vì Tin Mừng mà Ngà i rao giảng. Ngà i là con Ä‘Æ°á»ng dẫn đến sá»± sống Ä‘Ãch thá»±c, nhÆ°ng thế gian lại yêu sá»± tối tăm hÆ¡n ánh sáng.
Chúa nói: “Vì anh em không thuá»™c vá» thế gian, và Thầy đã chá»n, đã tách anh em khá»i thế gian, nên thế gian ghét anh em… Nếu hỠđã bắt bá»› Thầy, há» cÅ©ng sẽ bắt bá»› anh em… Há» chống lại anh em, vì anh em mang danh Thầy, bởi há» không biết Äấng đã sai Thầy†(Ga 15, 19-21). ÄÆ¡n giản chỉ là thế. Sâu xa là nhÆ° váºy.
Tuy nhiên, Chúa đã hứa ở cùng Há»™i Thánh má»i ngà y cho đến táºn thế, và Chúa đã tuyên bố không quyá»n năng nà o có thể tiêu diệt Há»™i Thánh. “Trong thế gian, anh em sẽ phải gian nan khốn khó. NhÆ°ng can đảm lên, Thầy đã thắng thế gian†(Ga 16, 33).
Trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta hãy cùng nhau ôn lại Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo Việt Nam để xem các ngà i đã tuyên xÆ°ng, đã sống và là m chứng cho đức tin thế nà o.
Tại sao các Kitô hữu bị ghét bá», bị bắt bá»› và giết chết? Các thánh tỠđạo đã là m gì?
Các thánh tỠđạo bị giết chỉ vì tuyên xÆ°ng lòng tin và o Chúa Giêsu. Lòng tin ấy biểu lá»™ qua việc tôn thá» thánh giá Chúa. Thánh Anrê Kim Thông nói vá»›i quan tỉnh: “Thánh giá tôi kÃnh thá», tôi giẫm lên sao được!†Thánh Têôphan Ven nói: “Tôi đã suốt Ä‘á»i thuyết giảng vỠđạo tháºp giá, nay tôi lại đạp lên tháºp giá thế nà o được? Tôi thiết nghÄ© sá»± sống Ä‘á»i nà y đâu quà hoá đến Ä‘á»™ tôi phải bỠđạo mà mua!â€
Chắc chắn không phải vì các ngà i đã theo đạo Tây mà phản bá»™i tổ quốc và dân tá»™c. Các ngà i tôn trá»ng vua quan và hết lòng vì quê hÆ°Æ¡ng. Thánh linh mục Tá»± đối đáp vá»›i quan tòa: “Tôi kÃnh Thiên Chúa nhÆ° Thượng Phụ, kÃnh vua nhÆ° trung phụ, và kÃnh song thân nhÆ° hạ phụ. Không thể nghe cha ruá»™t để hại vua, tôi cÅ©ng không thể vì vua mà phạm đến Thượng Phụ là Thiên Chúa đượcâ€.
Nhiá»u vị thánh đã ở trong hà ng ngÅ© quân Ä‘á»™i bảo vệ đất nÆ°á»›c. Thánh Trần Văn Trung là má»™t binh sÄ©, đã bị giết vì khẳng khái tuyên bố: “Tôi là Kitô hữu, tôi sẵn sà ng Ä‘i đánh kẻ thù của đất nÆ°á»›c, nhÆ°ng bỠđạo thì không bao giá»â€. Thánh linh mục Khuông từng tuyên bố: “Äạo Giatô không những cấm tÃn hữu chống lại triá»u đình, mà còn khuyến khÃch để há» cầu nguyện và góp phần giúp quê hÆ°Æ¡ng an ninh thịnh vượngâ€.
Yêu nước không có nghĩa là phải thù ghét loại trừ các Kitô hữu và chống lại Kitô giáo.
Lá»i tuyên xÆ°ng của các thánh tỠđạo không chỉ là lá»i tuyên bố trong má»™t khoảnh khắc nhất thá»i trÆ°á»›c khi chết, nhÆ°ng đó là hoa trái kết tinh từ má»™t Ä‘á»i sống thấm nhuần Lá»i Chúa. Các ngà i đã sống đức tin, đã thể hiện Tin Mừng yêu thÆ°Æ¡ng trong chÃnh Ä‘á»i sống của mình.
TrÆ°á»›c hết, Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo được biểu lá»™ ngay trong bổn pháºn hằng ngà y của Ä‘á»i sống gia đình.
Dù thá»i đó, chế Ä‘á»™ Ä‘a thê vẫn Ä‘ang thịnh hà nh trong xã há»™i Việt Nam, nhÆ°ng các thánh tỠđạo đã trung thà nh vá»›i giáo huấn má»™t vợ má»™t chồng của Phúc Âm. DÄ© nhiên có những vị lúc đầu đã không trung thà nh vá»›i lá»i cam kết hôn nhân, nhÆ° các thánh Gẫm, binh sÄ© Huy, Cai Thìn, quan Hồ Äình Hy... đã có thá»i gian sa ngã, thế nhÆ°ng sau đó tất cả Ä‘á»u biết trở vỠđể vun đắp lại mái ấm gia đình của mình.
Các thánh chu toà n bổn pháºn nuôi dạy con cái theo tinh thần đức tin. Thánh Thá» căn dặn các con và o thăm trong tù: “Các con thân mến, cha không còn là m gì giúp các con ở thế gian nà y được nữa, cha chỉ còn lo chuẩn bị tâm hồn đón nháºn những thá» thách cuối cùng. à Chúa đã muốn cha xa lìa các con mãi mãi, nhÆ°ng các con còn có mẹ, hãy cố gắng vâng lá»i mẹ. Các con lá»›n hãy nhá»› quan tâm săn sóc em mình. Các con nhá» phải biết kÃnh trá»ng vâng lá»i anh chị. Hãy thÆ°Æ¡ng yêu nhau, siêng năng là m việc đỡ đần mẹ. Hãy nhá»› Ä‘á»c kinh tối sáng và lần chuá»—i Mân Côi hằng ngà y. Chúa trao cho má»—i ngÆ°á»i má»™t thánh giá riêng, hãy vui vẻ vác theo chân Chúa và kiên trung giữ đạoâ€.
Vá» phần thánh Anê Lê Thị Thà nh, vị thánh nữ duy nhất trong số các vị tỠđạo, ngÆ°á»i con gái thứ haicủa ngà i là cô Anna Năm xác nháºn:“Bố mẹ chúng tôi chỉ gả các con gái cho những ngÆ°á»i thanh niên đạo hạnh. Sau khi tôi kết hôn, mẹ tôi thÆ°á»ng đến thăm chúng tôi và khuyên bảo những lá»i tốt là nh. Có lần mẹ dạy tôi: "Tuân theo à Chúa, con láºp gia đình là gánh rất nặng. Con phải ăn ở khôn ngoan, đừng cãi lá»i cha mẹ chồng. Hãy vui lòng nháºn thánh giá Chúa gá»i cho".NgÆ°á»i cÅ©ng thÆ°á»ng khuyên vợ chồng tôi: "Hai con hãy sống hoà hợp, vui vẻ, đừng để ai nghe chúng con cãi nhau bao giá»".â€
Kế đến, sống đức tin là sống Tin Mừng yêu thương.
Thánh y sÄ© Phan Äắc Hòa rá»™ng tay giúp ngÆ°á»i nghèo khổ, riêng bệnh nhân túng thiếu, không những ông chữa bệnh miá»…n phÃ, lại còn giúp tiá»n giúp lúa. Thánh Martinô Thá» nói: "Công bằng chÆ°a đủ, phải có bác ái nữa, mà muốn thá»±c thi bác ái phải có Ä‘iá»u kiện", nên ngà i trồng thêm vÆ°á»n dâu kiếm tiá»n giúp ngÆ°á»i thiếu thốn. NgÆ°á»i cùng tỠđạo vá»›i ngà i là Gioan Cá»n từng mạnh dạn đấu tranh cho ngÆ°á»i nghèo chống lại chÃnh sách đòi sÆ°u cao thuế nặng. Thánh Năm Thuông là ân nhân của viện cô nhi trong vùng. Còn thánh Trùm ÄÃch thÆ°á»ng xuyên thăm viếng trại cùi và sẵn sà ng nuôi ngÆ°á»i mắc bệnh dịch tại nhà mình.
Äiá»u quan trá»ng trong Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo là lòng tha thứ.
Nếu lòng anh dÅ©ng giúp các vị tỠđạo bình thản đón nháºn cái chết không run sợ, không quỵ lụy khóc than, thì chÃnh lòng bao dung thứ tha má»›i là đặc tÃnh phân biệt vị tỠđạo vá»›i những vị anh hùng vì lý do khác.
Các tÃn hữu chỉ thá»±c sá»± chết vì đạo nếu biểu lá»™ được tình yêu, lòng nhân ái, sá»± bao dung của Tin Mừng. Các vị chắc chắn không đồng ý vá»›i bản án bất công của triá»u đình, nhÆ°ng nhÆ° Äức Giêsu trên thánh giá vẫn cầu nguyện cho quân lÃnh giết hại mình, các chứng nhân tỠđạo vẫn tiếp tục yêu thÆ°Æ¡ng vua quan và những ngÆ°á»i hà nh xá» mình.
Khi viên quan nói: “Tôi phải theo lệnh vua, đừng giáºn tôi nhéâ€, linh mục Théophane Ven đáp: “Tôi chẳngghét gì ai cả, tôi sẽ cầu nguyện nhiá»u cho quanâ€. Thánh Hoà ng LÆ°Æ¡ng Cảnh là m cho quan quân phá lên cÆ°á»i khi ngà i Ä‘á»c: “Cầu Chúa Giêsu, xin cho các quantrị nÆ°á»›c cho yên cà ng ngà y cà ng thịnhâ€.
Lá»i tuyên xÆ°ng và đá»i sống đức tin của các thánh tỠđạo đã là m trổ sinh hoa trái phong phú trên quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam thân yêu nà y.
ChÃnh Ä‘á»i sống của các thánh tỠđạo đã cảm hóa và chiếm được tình cảm của bà con hà ng xóm. Dù triá»u đình nhà Nguyá»…n ra chiếu chỉ bách hại, bà con hà ng xóm vẫn tá» dấu hiệu thân ái vá»›i ngÆ°á»i công giáo.
Thánh linh mục VÅ© Bá Loan là niên trưởng 84 tuổi, được má»i ngÆ°á»i kÃnh trá»ng gá»i bằng “cụâ€, ngà i không bị đánh đòn; và trong ngà y xá», mÆ°á»i lý hình chạy trốn, đến ngÆ°á»i thứ mÆ°á»i má»™t, đã lịch sá»± xin phép: “Việc vua truyá»n cháu phải là m, xin cụ xá lá»—i cho. Cháu sẽ cố giúp cụ chết êm ái. Khi vá» trá»i cụ nhá»› đến cháu nhéâ€.
Trong vụ án thánh linh mục Gioan Äạt, viên cai ngục nói: “Tôi thấy cụ khôn ngoan, đạo đức, thì muốn kết nghÄ©a huynh đệ lắm, ngặt vì cụ sắp bị án tá» rồi. Tôi xin hứa biếu cụ má»™t cổ quan tà i để biểu lá»™ lòng tôi quà cụ.â€
HÆ¡n nữa, ngay trong lúc bị giam tù, các ngà i đã Ä‘Æ°a hằng trăm ngÆ°á»i đến vá»›i Chúa. Và từ đó đến nay, hạt giống Tin Mừng không ngừng lá»›n lên trong đất nÆ°á»›c nà y. Tin Mừng nhÆ° men Ä‘ang thấm và o má»i sinh hoạt xã há»™i để Ä‘Æ°a thế gian Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng của chân lý Phúc Âm.
Là con cháu các thánh tỠđạo, chúng ta hãy phát huy gia sản đức tin mà cha ông đã để lại cho chúng ta. Äức tin ấy đã lá»›n lên trong máu và nÆ°á»›c mắt, trong hy sinh và gian khổ. Bao nhiêu thế hệ đã nằm xuống để chúng ta được trung kiên vá»›i đức tin tông truyá»n.
Ngà y nay, tuy không còn phải chịu những Ä‘au thÆ°Æ¡ng dữ dằn nhÆ° trong quá khứ, nhÆ°ng chúng ta Ä‘ang phải đối diện vá»›i má»™t cuá»™c tấn công khác có thể còn nguy hiểm gấp bá»™i, đó là sức mạnh của tiá»n bạc, địa vị, khoái lạc, tá»± do buông thả. Những sức mạnh nà y đã là m cho bao nhiêu tÃn hữu gục ngã, đã lôi kéo bao nhiêu Kitô hữu rá»i xa Há»™i Thánh, đã là m cho biết bao ngÆ°á»i quên Thiên Chúa.
Trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta hãy bắt chÆ°á»›c các thánh tỠđạo tuyên xÆ°ng đức tin má»™t cách xác tÃn, ý thức. Chúng ta có thể nói nhÆ° thánh Phaolô không: “Tôi biết tôi đã tin và o ai†(2Tm 1, 12)? Hãy để cho lòng tin và o Chúa thấm nhuần và biến đổi cuá»™c sống chúng ta, để tất cả má»i hà nh vi, ứng xá», chá»n lá»±a, thái Ä‘á»™, của chúng ta luôn tá»a chiếu sức mạnh của Tin Mừng và tạo nên má»™t sức hấp dẫn đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh để Ä‘Æ°a hỠđến vá»›i Chúa Giêsu Cứu Thế. [Mục Lục]
20. Bà i giảng của ÄGM VinhsÆ¡n Nguyá»…n Văn Long
(Bà i giảng thánh lá»… kÃnh Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam tại Sydney)
KÃnh thÆ°a quý cha, tu sÄ© nam nữ và quý Ông Bà , Anh Chị Em,
Hôm nay tôi rất vui mừng được đến đây dâng đại lá»… mừng các Thánh Tá» Äạo Việt Nam cùng vá»›i các linh mục tu sÄ© và đông đảo cá»™ng Ä‘oà n Dân Chúa tại Tổng Giáo Pháºn Sydney. Tôi thiết nghÄ© rằng, không có Thánh Lá»… nà o trong phụng vụ hằng năm nói lên niá»m tin của ngÆ°á»i Việt Nam Công Giáo cho bằng Thánh Lá»… ngà y hôm nay. Qủa thế, các Thánh Tá» Äạo Việt Nam chÃnh là biểu lá»™ những gì đặc thù nhất và tinh túy nhất của truyá»n thống đức tin Công Giáo của chúng ta. Hôm nay, chúng ta tạ Æ¡n Chúa vì những gì Ngà i đã thá»±c hiện qua những con ngÆ°á»i yếu hèn; hôm nay chúng ta hãnh diện vì được tiếp nối truyá»n thống hà o hùng và hôm nay chúng ta noi gÆ°Æ¡ng các ngà i cùng quyết tâm trung thà nh vá»›i sứ mạng được trao phó.
Lịch sá» Giáo Há»™i Công Giáo Việt Nam của chúng ta cÅ©ng là bằng chứng hùng hồn của sức mạnh của Thiên Chúa qua sá»± yếu Ä‘uối của con ngÆ°á»i. Trải qua chiá»u dà i nhiá»u thế ká»·, từ khi hạt giống đức tin được gieo và o lòng đất Việt, Giáo Há»™i đã trải qua bao gian nan thá» thách. NhÆ°ng gông cùm, bách bá»› tù đầy và ngay cả sá»± chết đã không ngăn cản, không sá»n lòng các vị tiá»n nhân anh dÅ©ng. Các Ngà i đã không sợ những ngÆ°á»i chỉ là m hại thân xác mà không lay chuyển tâm hồn, nhÆ° lá»i chúa phán trong bà i Phúc Âm hôm nay. Các Ngà i nhÆ° và ng được thá» trong lá»a và nhÆ° của lá»… toà n thiêu được Chúa chấp nháºn. NÆ¡i các Ngà i, tình yêu của Chúa Kitô đã chiến thắng tất cả những thế lá»±c của sá»± dữ:
Ai có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Äức Kitô? Phải chăng là gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bá»›, gÆ°Æ¡m giáo? NhÆ°ng trong má»i thá» thách ấy, chúng ta toà n thắng nhá» Äấng đã yêu mến chúng ta. không có gì tách Ä‘uợc chúng ta ra khá»i tình yêu củ#a Thiên Chúa thể hiện nÆ¡i Äức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta.
Thưa quý Ông Bà , Anh Chị Em,
Lòng anh dÅ©ng can trÆ°á»ng của các Thánh Tá» Äạo Việt Nam đã và đang thôi thúc các thế hệ nối tiếp. Chúng ta có thể hãnh diện tuyên xÆ°ng không chỉ 117 vị đã được Giáo Há»™i hoà n vÅ© liệt kê và o danh sách chÃnh thức. Tháºt thế, đã có hà ng trăm ngà n các vị đã hy sinh mạng sống mình vì Phúc Âm và những hạt giống đức tin đó Ä‘ang sinh hoa kết trái trong lòng đất Việt thân yêu, nÆ¡i các Ngà i nằm xuống. Những trang sá» oai hùng của chúng ta không chỉ được viết trong qúa khứ, khi bắt bá»›, tù Ä‘Ã y và gông cùm không là m cha ông chúng ta chùn bÆ°á»›c.Trong tinh thần đức tin bất diệt, các thế hệ nối tiếp cÅ©ng Ä‘ang viết lên má»™t trang sá» má»›i, trong muôn và n thá» thách đắng cay.
Trong suốt gần 70 năm dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ Cá»™ng Sản, Giáo Há»™i Việt Nam đã không bị thuần phục và trở thà nh công cụ của má»™t chế Ä‘á»™, bất chấp bạo lá»±c mÆ°u mô và sách lược của nhà cầm quyá»n vô thần. HÆ¡n thế nữa, những biến cố gần đây tại Thái Hà , Toà khâm Sứ, Cồn Dầu, Con Cuông và nhiá»u nÆ¡i khác ở Việt Nam đã nói lên ý chà kiên cÆ°á»ng cho công lý và trìá»u đại chÃnh trá»±c.
Trong má»™t xã há»™i bị bóng đêm của Ä‘á»™c tà i, của bất công và của dối trá thống trị, ngá»n lá»a Äức Kitô là đưá»ng, là sá»± tháºt và là sá»± sống được các báºc tiá»n nhân anh dÅ©ng và các thế hệ nối tiếp thắp lên và là m ánh sáng hy vá»ng, không chỉ cho nguá»i Công Giáo mà cho cả quê hÆ°Æ¡ng dân tá»™c.
KÃnh thÆ°a quý Ông Bà , Anh Chị Em,
Hôm nay cÅ©ng là ngà y mà ngÆ°á»i Việt Nam Công Giáo ly hÆ°Æ¡ng xác tÃn lại sứ mạng của chúng ta trÆ°á»›c gia tà i thiêng liêng của các Thánh Tá» Äạo. Tôi thâm tÃn rằng, sá»± kiện chúng ta hiện diện nÆ¡i đây cÅ©ng nhÆ° trên khặp thế giá»›i là do sá»± quan phòng của Thiên Chúa. Mà sá»± an bà i nhiệm mầu nà y không phải chỉ dà nh riêng cho chúng ta, mà còn cho cả giáo há»™i và cho quê hÆ°Æ¡ng chúng ta nữa. NhÆ° ngÆ°á»i dân Do Thái lÆ°u đầy năm xÆ°a, chúng ta được đến xứ lạ không phải để tha phÆ°Æ¡ng cầu thá»±c mà để là m chứng nhân của tá»± do, sứ gỉa của tin mừng và là hạt nhân cho tiến trình công lý hóa và phục hÆ°ng cho quê hÆ°Æ¡ng và giáo há»™i quê mẹ.
Chúng ta cảm tạ Chúa là sau hÆ¡n 30 năm định cÆ°, ngÆ°á»i Việt Công Giáo đã và đang có những đóng góp tÃch cá»±c vá» má»i khÃa cạnh của giáo há»™i: vá» Æ¡n gá»i tu sÄ© linh mục, vá» sinh hoạt Ä‘oà n thể, mục vụ giáo xứ và ngay cả vá» tà i chánh. NhÆ°ng chúng ta không thể dừng lại ở con số hay những tiêu chuẩn bá» ngoà i. Cách đây Ãt lâu tôi có Ä‘i kinh lý tại Brisbane vì những khó khăn cá»™ng đòan trên đó gặp phải. Vì những vấn Ä‘á» trong các cá»™ng đòan tại Úc, tôi tá»± há»i: Phải chăng chúng ta cần Ä‘á» cao cảnh giác hÆ¡n vá» các khuynh hÆ°á»›ng gây chia rẽ rạn nứt trong cá»™ng Ä‘oà n? Phải chăng chúng ta cần sống đạo có chiá»u sâu hÆ¡n, nhất là sá»± tha thứ, bao dung, đại đồng? Phải chăng chúng ta cần áp dụng triệt để hÆ¡n tinh thần phục vụ trong khiêm tốn, quảng đại, hiến thân? Äây là những Ä‘iá»u mà không phải giáo dân mà cả các anh em linh mục tu sÄ© chúng tôi cần xét mình và hà nh Ä‘á»™ng. Nếu chúng ta tá»± hà o là con cháu của các Thánh Tá» Äạo, chúng ta phải chứng tá» bằng hoa trái của Ä‘á»i sống ngÆ°á»i tÃn hữu Ä‘Ãch thá»±c.
Hôm nay, mừng lá»… các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta cùng cảm tạ Chúa vì gia tà i đức tin cao qúi mà các Ngà i đã để lại cho chúng ta. Xin Thiên Chúa qua sá»± bầu cá» của các Ngà i, giúp chúng ta là m chứng nhân sống Ä‘á»™ng của đức tin và của các gÃa trị cao qúi mà chúng ta đã sẵn sà ng trao đổi mạng sống trong hà nh trình tìm tá»± do năm xÆ°a. Thá»i Cá»±u Ước, NgÆ°á»i Do Thái lÆ°u Ä‘Ã y tại Babylon đã trở nên hạt nhân của công cuá»™c tái thiết đất nÆ°á»›c của há». Thá»i nay, ngÆ°á»i Việt ly hÆ°Æ¡ng chúng ta cÅ©ng không thể quên nguồn gốc và nhất là không thể vô cảm trÆ°á»›c bao thống khổ của đồng bà o trong nÆ°á»›c. ChÃnh tình yêu đối vá»›i Thiên Chúa và nhiệt tâm cho VÆ°Æ¡ng Quốc của Ngà i đòi há»i thôi thúc chúng ta trong cuá»™c chiến cho công lý và sá»± tháºt, ánh sáng và sá»± sống – cuá»™c chiến mà chÃnh Äức Kitô đã tranh đấu và khải hoà n qua sá»± chết và phục sinh của Ngà i. Chúng ta cùng hiệp thông vá»›i giáo há»™i quê nhà và má»i ngÆ°á»i thiện tâm để hÆ°á»›ng tá»›i má»™t tÆ°Æ¡ng lai tÆ°Æ¡i sáng, má»™t hình ảnh của vÆ°Æ¡ng quốc Thiên Chúa trên đất Việt thân yêu.
Hôm nay cÅ©ng là ngà y Lá»… Vá»ng Chúa Kitô Vua, là ngà y nhắc nhở chúng ta vá» Äấng là khởi Ä‘iểm và là cùng Ä‘Ãch của lịch sá». Mặc dù trong thế giá»›i, trong xã há»™i, hay trong quê hÆ°Æ¡ng còn có qúa nhiá»u tà n dÆ° của sá»± dữ, chúng ta tin tưởng và o sá»± tất thắng của vÆ°Æ¡ng quốc Thiên Chúa. Cùng Äức Kitô Äấng đã chế ngá»± tá» thần và sá»± dữ, cùng vá»›i Mẹ Lavang, các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta hãy vững tiến vá» tÆ°Æ¡ng lai tÆ°Æ¡i sáng trong tin yêu hy vá»ng. Vá»›i các Ngà i, chúng ta hát câu “ngÆ°á»i Ä‘i trong Ä‘au thÆ°Æ¡ng sẽ vá» giữa vui cÆ°á»i, ngÆ°á»i gieo trong lệ sầu sẽ gặt trong mùa xuân tÆ°Æ¡iâ€. Amen. [Mục Lục]
21. Lá»… KÃnh Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
(Bà i giảng Lá»… Thiếu Nhi của Lm Nguyá»…n Ngá»c Long)
(Än 12,1-3; Dt 10,11-14.18; Lc 9, 23 – 26)
Các con thiếu nhi thương mến!
Hôm nay cùng vá»›i Giáo há»™i khắp nÆ¡i trên thế giá»›i, giáo xứ chúng ta hân hoan mừng kÃnh trá»ng thể lá»… Các Thánh tỠđạo Việt Nam. Bổn mạng của Há»™i Thánh Việt Nam và cÅ©ng là lá»… bổn mạng xứ Ä‘oà n Các Thánh tỠđạo Việt Nam của chúng ta.
Nhìn lại lịch sá» Giáo há»™i Công giáo Việt Nam, từ năm 1580 và kết thúc hoà n toà n và o năm 1888, nghÄ©a là cách chúng ta má»™t thế ká»· và kéo dà i gần ba thế ká»·. Thá»i gian dà i 300 năm bị bách hại đã có trên 130.000 ngÆ°á»i tá» vì đạo. Trong đó, có 117 vị đã được tôn phong hiển thánh mà chúng ta cùng toà n thể Giáo há»™i hoà n vÅ© mừng kÃnh hôm nay. Äoà n các thánh vinh hiển đó gồm má»i cấp báºc trong Giáo Há»™i: từ các Giám mục, linh mục đến các thầy giảng, nữ tu, giáo dân… Há» thuá»™c đủ má»i thà nh phần trong xã há»™i: từ những thÆ°Æ¡ng gia, nông dân, thợ thuyá»n, lý trưởng, cai tổng, binh lÃnh..
Các thánh đã chịu những cá»±c hình khủng khiếp mà chÃnh quyá»n thá»i đó đã hà nh hạ và tiêu diệt những ngÆ°á»i tin theo Chúa bằng nhiá»u cách man rợ nhÆ°:
– Bá đao: bị lý hình dùng dao cắt xẻo từng miếng thịt trên thân thể cho đủ 100 miếng.
– Lăng trì: bị chặt chân tay trước khi bị chém đầu.
– Thiêu sinh: bị thiêu sống.
– XỠtrảm: bị chém đầu.
– XỠgiảo: bị tròng dây và o cổ và bị lý hình kéo hai đầu dây cho đến chết.
– Chết rũ tù: bị tra tấn, hà nh hạ đủ cách đủ kiểu, rồi bị bỠđói cho tới khi kiệt sức và chết gục trong tù.
Các con thương,
Các Thánh tỠđạo Việt Nam là những chứng nhân anh dÅ©ng đã sống và là m chứng cho Tin mừng, để hạt giống Äức tin được nảy mầm và trổ sinh nhiá»u bông hạt. Giáo phụ Tertuliano đã nói: “Máu các thánh tỠđạo là hạt giống nẩy sinh các tÃn hữuâ€.
Lịch sá» hai ngà n năm qua đã chứng minh sá»± chân thá»±c của lá»i nói đó ở nhiá»u nÆ¡i, rõ rà ng nhất là trên đất nÆ°á»›c Việt Nam nà y; từ khi có số tÃn hữu khiêm tốn ban đầu, hiện nay đã lên tá»›i 7 triệu ngÆ°á»i Công giáo.
Mảnh đất quê hÆ°Æ¡ng Mỹ Tho của chúng ta cÅ©ng tá»± hà o vì đã được thấm gá»™i dòng máu anh hùng của cha thánh Phêrô Nguyá»…n Văn Lá»±u. Cha đã anh dÅ©ng đổ máu Ä‘Ã o để hôm nay chúng ta là con cháu cÅ©ng được đồng hà nh vá»›i Ngà i trên hà nh trình vá» quê trá»i vÄ©nh cá»u.
Các con thương mến!
Nhìn lại lịch sá» cuá»™c bách đạo đã qua, và o năm 1860 dÆ°á»›i thá»i Tá»± Äức, nhà vua đã ban hà nh chiếu chỉ bắt bá»›, giam cầm nhiá»u tÃn hữu Công giáo. Lúc bấy giá», cha Phêrô Lá»±u Ä‘ang coi sóc các giáo há» Ba Giồng, Mỹ Tho, Sa Äéc… Vì thÆ°Æ¡ng Ä‘oà n giáo dân, Ngà i thÆ°á»ng cải trang và o nhà giam thăm viếng, an ủi há», ban cho há» lÆ°Æ¡ng thá»±c Thánh thể và bình an của Chúa.
Má»™t ngà y kia, quan coi ngục phát hiện Ngà i là linh mục và ra lệnh tống giam Cha. Tại nhà lao Mỹ Tho, Cha đã vui lòng chịu má»i cá»±c hình để cùng chia sẻ vá»›i bổn đạo. Khi các quan buá»™c Cha xuất giáo, Ngà i đã tuyên xÆ°ng niá»m tin của mình bằng câu nói nổi tiếng: “Äạo đã thấm nháºp và o xÆ°Æ¡ng và o tủy của tôi rồi, tôi là m sao bỠđược, vả lại, má»™t ngÆ°á»i giáo dân bình thÆ°á»ng, má»™t thầy giảng bình thÆ°á»ng còn không có quyá»n bỠđạo, huống gì tôi đây là linh mục…â€.
Ngà y 07.04.1861, quân lÃnh dẫn Cha ra khá»i thà nh phố Mỹ Tho khoảng chừng 1 cây số và chém đầu Cha ngay bên vệ Ä‘Æ°á»ng, tại kinh Bảo Äịnh ngà y nay.
Là con dân đất Việt, chúng ta tá»± hà o được mang trong mình dòng máu hà o hùng của các chứng nhân niá»m tin anh dÅ©ng nà y. Trong niá»m tin của chúng ta hôm nay, có vết tÃch dòng máu thắm Ä‘á» của các thánh tỠđạo tÆ°á»›i gá»™i và nuôi dưỡng.
Ước chi má»—i ngà y sống, chúng con biết trở thà nh nhân chứng sống Ä‘á»™ng vá» niá»m tin ở má»i lúc má»i nÆ¡i: bằng chÃnh những hà nh Ä‘á»™ng tÃch cá»±c, những tấm lòng nhân ái bao la và khát khao muốn phục vụ má»i ngÆ°á»i.
Các ngà i là những mẫu gÆ°Æ¡ng sống Ä‘á»™ng cho Ä‘á»i sống đức Tin, nhá» lá»i các thánh chuyển cầu, xin Chúa nâng đỡ con thuyá»n giáo há»™i Việt Nam vượt qua sóng gió, nhất là những khi gặp thá» thách, gian truân.
Xin cho má»i thà nh phần trong xứ Ä‘oà n các Thánh tỠđạo Việt Nam của giáo xứ chúng con luôn trổ sinh nhiá»u hoa trái tốt là nh, để má»™t ngà y kia trên thiên quốc, chúng con được hợp tiếng vá»›i các Ngà i ca tụng tạ Æ¡n Chúa muôn Ä‘á»i vinh hiển.
Lạy các thánh tỠđạo Việt Nam, Lạy Cha Thánh Phêrô Nguyễn Văn Lựu! Xin cầu cho chúng con.
Thực hà nh:
- Năng Ä‘á»c lịch sá» Giáo há»™i Công giáo Việt Nam và hạnh các thánh tỠđạo.
- Cầu nguyện cho nhiá»u ngÆ°á»i biết giữ trá»n niá»m tin của mình.
Tâm niệm: “Ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liá»u mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấyâ€.
Äi tìm kho báu: Má»i các con cùng suy nghÄ© và trả lá»i các câu há»i sau:
- Giáo hội Việt Nam của chúng ta, ngoà i 117 Thánh tỠđạo còn có một à thánh tên là gì?
- Các thánh tỠđạo đã để lại cho các con bà i há»c nà o?
- Các con có nhớ tên 117 thánh tỠđạo không? Hãy kể tiểu sỠcủa một vị thánh tỠđạo mà con biết? [Mục Lục]
22. Trung thà nh với đức tin
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Hữu An)
Và o lúc 9 giá» sáng ngà y 19.6.1988 tại Rôma, Äức Chân PhÆ°á»›c Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã long trá»ng tôn phong 117 vị chân phÆ°á»›c tỠđạo tại Việt Nam lên hà ng hiển thánh, gồm 96 ngÆ°á»i Việt Nam và 21 vị thừa sai ngoại quốc.Äây là con số tiêu biểu cho hÆ¡n 100 ngà n Vị Tá» Äạo trong thá»i gian 300 năm Giáo Há»™i bị bách hại.
Trải qua sáu triá»u Vua: Trịnh, Nguyá»…n, Tây SÆ¡n, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức, Giáo Há»™i Việt Nam đã có hÆ¡n 100 ngà n Äấng Tá» Äạo được ghi nháºn trong sổ sách. Trong đó, có 58 Giám mục và Linh mục ngoại quốc thuá»™c nhiá»u nÆ°á»›c nhÆ° Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Ä‘Ã o Nha, Hà Lan, Italia, 15 Linh mục Việt Nam, 340 Thầy Giảng, 270 Nữ tu Mến Thánh Giá, 99.182 Giáo dân. Äó là chÆ°a kể con số rất đông các tÃn hữu bị chết mất tÃch trong các đợt bắt Äạo vì lÆ°u Ä‘Ã y, vì phải trốn tránh và o những nÆ¡i hẻo lánh.Äó là chÆ°a kể rất nhiá»u tÃn hữu phải chết do cuá»™c Phân Sáp 400 ngà n ngÆ°á»i Công Giáo dÆ°á»›i triá»u Vua Tá»± Äức.Äó còn là chÆ°a kể con số hÆ¡n mÆ°á»i mấy vạn ngÆ°á»i Công Giáo bị chết khi có Phong trà o Văn Thân nổi lên tà n sát ngÆ°á»i Công Giáo...NhÆ° thế, con số Tá» Äạo phải tÃnh lên đến 300 ngà n ngÆ°á»i trong vòng 300 năm. Nếu tÃnh theo tá»· lệ, 100 năm thì có 100 ngà n Vị Tá» Äạo. Và theo tá»· lệ nà y, cứ má»™t năm, có má»™t ngà n Vị Tá» Äạo; và đổ đồng, cứ má»™t ngà y, có hÆ¡n hai Vị Tá» Äạo!
Äá»c lại hạnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, tôi nháºn thấy, các ngà i can đảm phi thÆ°á»ng, vì yêu mến Chúa Kitô nên coi nhẹ má»i cá»±c hình Ä‘au Ä‘á»›n, má»™t lòng trung thà nh giữ vững đức tin. Dòng máu tỠđạo ấy đã trở thà nh những hạt giống Tin mừng, Ä‘em lại cho Giáo Há»™i Việt Nam những mùa gặt bá»™i thu.
- Trung thà nh với đức tin.
Äối vá»›i các Thánh Tá» Äạo, Thiên Chúa là trên hết. Thiên Chúa là tất cả. Láºp trÆ°á»ng của các ngà i là : “Thà chết chứ không thà bỠđạo, bá» Chúaâ€. Các ngà i đã trung thà nh giữ vững đức tin trÆ°á»›c má»i thá» thách gian lao. Các ngà i đã dám đánh đổi Ä‘iá»u cao quà nhất là mạng sống của mình để là m chứng cho niá»m tin và o Thiên Chúa mà các ngà i tôn thá». Xin kể ra đây má»™t và i chứng từ vá» lòng trung thà nh (x.Thiên Hùng Sá»).
- Thánh Anê Thà nh, má»™t ngÆ°á»i mẹ của 6 đứa con. Trong cÆ¡n Ä‘au Ä‘á»›n vì bị tra tấn đã nhắn nhủ cô con gái đến thăm ngÆ°á»i trong tù rằng: “Con chuyển lá»i mẹ nói vá»›i các anh chị em con: Hãy coi sóc việc nhà , giữ đạo sốt sắng, Ä‘á»c kinh sáng tối, dâng lá»… má»—i ngà y, cầu nguyện cho mẹ vác thánh giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ Ä‘oà n tụ trên NÆ°á»›c Thiên Äà ngâ€. Lá»i sau cùng của bà là : “Giêsu Maria Giuse, con phó thác hồn con và thân xác con trong tay Chúa, xin ban cho con trá»n niá»m tin ở Chúa.â€
- Thánh Luca Thìn, 39 tuổi, cai tổng. NgÆ°á»i đã viết khi bị bắt bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi là má»™t Kitô hữu. Tôi sẵn sà ng chấp nháºn má»i cá»±c hình, tháºm chà cả cái chết Ä‘au Ä‘á»›n nhất, hÆ¡n là vi phạm má»™t lá»—i dù rất nhá» trong đạo tôi thá»â€.
- Thánh Giuse Lá»±u, trùm há» Mặc Bắc (VÄ©nh Long) đã tâm sá»± vá»›i má»™t linh mục bạn tù rằng: “Xin cha cầu Chúa ban sức mạnh và lòng can đảm cho con. Con sắp phải Ä‘i Ä‘Ã y. Con xin trao cho Chúa tất cả má»i sá»± thuá»™c vá» con. Con bằng lòng dâng cho NgÆ°á»i hy sinh lá»›n lao hÆ¡n hết là gia đình, vợ con của conâ€.
- Thánh Matthêu Gẫm, 34 tuổi, má»™t thÆ°Æ¡ng gia già u có, dù bị hà nh hạ, bị gông xiá»ng nhÆ°ng vẫn luôn bình tÄ©nh vui tÆ°Æ¡i. Ngà i nói: “Tôi có ăn trá»™m, ăn cÆ°á»›p gì đâu mà buồn. Äược chết vì đạo là điá»u tốt lắmâ€.
- Thánh Laurensô Ngôn, 22 tuổi, má»™t nông dân, đã trả lá»i khi các quan bắt ngà i bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi giữ đạo tôn thá» Chúa tể trá»i đất. Thánh giá là phÆ°Æ¡ng thế Chúa dùng để cứu Ä‘á»™ nhân loại. Tôi chỉ có thể tôn kÃnh chứ không bao giá» chà đạp. Tôi sẵn lòng chịu chết vì đức tin và o Thiên Chúa của tôiâ€.
- Thánh Matthêu Phượng, trùm há», đã nói vá»›i các con mình rằng: “Các con của cha Æ¡i! Äừng khóc, đừng buồn là m chi vì cha Ä‘ang gặp được váºn há»™i may mắnâ€.
- Thánh Äaminh Ninh, 21 tuổi, nông dân, đã hiên ngang phát biểu: “Nếu là m con cái không được phép sỉ nhục cha mẹ mình, thì là m sao ngÆ°á»i Kitô hữu lại có thể chà đạp hình ảnh của Äấng tạo thà nh trá»i đất? Xin các quan thi hà nh Ä‘iá»u các quan muốn. Còn tôi không bao giá» xúc phạm tháºp giá Chúa tôi đâuâ€.
- Thánh Phêrô DÅ©ng yên ủi vợ: “Hãy vui mừng vì tôi được hy sinh mạng sống cho Chúa Kitôâ€.
- Thánh Emmanuel Phụng, trùm há», trÆ°á»›c khi bị siết cổ đã trao cho con gái má»™t ảnh thánh giá và nói: “Con hãy nháºn lấy ká»· váºt của cha. Äây là ảnh Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Ảnh nà y quà giá hÆ¡n và ng bạc bá»™i phần. Con hãy luôn mang nÆ¡i cổ và trung thà nh cầu nguyện sá»›m chiá»u con nhéâ€.
- Can đảm phi thÆ°á»ng.
Vì đức tin, các ngà i đã phải chịu đủ má»i thứ cá»±c hình dã man. Bị gông cùm, bị xiá»ng xÃch, bị nhốt trong cÅ©i, bị đánh đòn, bị bỠđói, bị voi giầy, bị trói ném xuống sông, bị đổ dầu và o rốn rồi cho bấc và o mà đốt, bị đóng Ä‘inh và o ván rồi Ä‘em phÆ¡i nắng,bị chặt đầu, bị thắt cổ, bị thiêu sống, bị phân thây ra từng mảnh… Có 79 vị bị trảm quyết (bị chặt đầu); 18 vị bị xá» giảo (bị thắt cổ); 8 vị chết rÅ© tù; 6 bị thiêu sinh; 4 bị lăng trì (phân thây ra từng mảnh); 1 bị tá» thÆ°Æ¡ng và 1 bị bá Ä‘ao.
- Lòng lang dạ sói của con ngÆ°á»i nghÄ© ra má»i thứ hình phạt tà n ác, tháºt kinh hoà ng sởn tóc gáy khi nghe kể vá» cái chết của Cha Cố Du theo kiểu bị xá» bá Ä‘ao: “Ngà y 30.11.1835, há» chá»n Thợ Äức là m pháp trÆ°á»ng để xá» ngà i. Sáng sá»›m hôm đó, há» Ä‘iệu ngà i đến nÆ¡i hà nh hình. Bên má»™t lò than Ä‘ang cháy Ä‘á» rá»±c có 5 tên lÃnh cầm 5 chiếc kìm sắt đã được nung Ä‘á».Nghe lệnh, cùng má»™t lúc cả 5 tên kẹp kìm nung Ä‘á» và o mình ngà i kéo ra những miếng thịt khét lẹt. Há» vu cho ngà i móc mắt trẻ con khi rá»a tá»™i. Là m Ä‘iá»u ám muá»™i khi cá» hà nh lá»… cÆ°á»›i và cho ăn thịt ngÆ°á»i khi rÆ°á»›c lá»…. Sau đó há» tiếp tục gây thêm những thÆ°Æ¡ng tÃch nữa cho đến khi ngà i bất tỉnh thì há» má»›i hà nh quyết. Há» cá»™t chân tay ngà i và o cây cá»™t. Hai bên lÃnh cầm kìm chá» sẵn. Cha Du ngá»a mặt lên trá»i cầu nguyện dâng mạng sống mình cho Chúa. Sau hồi trống báo hiệu, hai tên lÃnh cầm kìm kẹp và o ngá»±c ngà i kéo ra 2 miếng thịt nÆ¡i vú liệng xuống đất, má»™t tên lÃnh khác cầm dao xẻo thịt phÃa sau hông, rồi đến bắp đùi thì chúng lấy kìm kéo ra rồi lấy dao xẻo đứt từng miếng… là m cha rất Ä‘au Ä‘á»›n. Không được bao lâu thì ngà i ngất Ä‘i, đầu rÅ© xuống và ngà i vá» chầu Chúa lúc 17g ngà y 30.11.1835. Cha Du chết rồi bá»n lÃnh còn chặt đầu ngà i cho và o má»™t chiếc thùng đầy vôi, cởi trói láºt xác úp xuống rồi phân thây ra từng khúc bá» tất cả và o thùng vôi. Äầu ngà i há» Ä‘em treo 3 ngà y ở giữa chợ rồi xay nát, bá» chung vá»›i thùng vôi Ä‘á»±ng xác ngà i Ä‘oạn quăng cả xuống biển cho mất tÃch".
- Thánh Giám mục Xuyên, chân tay bị trói và o bốn cá»c. Năm lý hình cầm 5 cái rìu, sẵn sà ng nghe lệnh quan án sát. Vừa nghe lệnh, hai lý hình chặt hai chân, hai lý hình chặt hai tay, đến lượt lý hình thứ năm chặt đầu. Rồi há» mổ bụng ngà i cắt lấy ruá»™t gan.
- Hai Cha Äiểm và Khoa bị trói chân tay và o cá»™t, lý hình tròng dây và o cổ. Nghe hiệu lệnh, lý hình cầm hai đầu dây xiết mạnh cho đến khi hai vị nghẹt thở và lịm dần.
-Sáng ngà y 5.6.1862, trÆ°á»›c sá»± chứng kiến của rất đông ngÆ°á»i, hai giáo dân: Thánh Toại và Thánh Huyên bÆ°á»›c và o cÅ©i tre để bị thiêu sinh. Những ngÆ°á»i hiện diện Ä‘á»u xúc Ä‘á»™ng khi nghe rõ các ngà i cất tiếng nguyện cầu tháºt lá»›n, trong khi ngá»n lá»a hồng phừng phá»±c bốc cao, thiêu đốt hai ngà i.
- Sau ba tháng tù tại Bình Äịnh, ông Anrê Nguyá»…n Kim Thông nháºn được án phát lÆ°u và o VÄ©nh Long. ÄÆ°á»ng từ Bình Äịnh và o Nam xa xôi, ông Thông cùng vá»›i bốn chứng nhân khác. Vì tuổi già sức yếu, lại phải mang gông siá»ng, ông bÆ°á»›c Ä‘i má»™t cách rất khó khăn, mệt nhá»c. Má»—i ngà y chỉ Ä‘i được bảy tám dặm, dÆ°á»›i ánh nắng gay gắt. Tối đến, Ä‘oà n tù nhân được tạm giam trong các đòn quan, hay nhà tù địa phÆ°Æ¡ng. Äược và i ba ngà y, lÃnh thấy ông Thông Ä‘uối sức quá, sợ không thể Ä‘i tá»›i nÆ¡i, thì thÆ°Æ¡ng tình tháo gông xiá»ng cho ông. Äến Chợ Quán, thấy tình trạng sức khá»e của ông quá tà n tạ, Cha Äược đã đến ban phép xức dầu cho ông. Sau đó ông lại phải mang gông xiá»ng tiếp. Khi ông đặt chân lên đất lÆ°u Ä‘Ã y, ông chỉ kịp Ä‘á»c kinh ăn năn tá»™i, và i kinh kÃnh mừng, rồi tắt thở. Hôm đó là ngà y 15 tháng 5 năm 1855.
- Coi thÆ°á»ng sá»± Ä‘au Ä‘á»›n.
Là con ngÆ°á»i, ai mà không sợ Ä‘au khổ, ai mà không tham danh tranh lợi, ai mà không tham sống sợ chết! NhÆ°ng vá»›i Æ¡n Chúa, các vị tỠđạo đã thắng vượt những khổ hình dã man. Lòng yêu mến Chúa đã giúp các ngà i vượt thắng tất cả: thắng vÅ© lá»±c, thắng quyá»n bÃnh vua chúa trần gian, thắng ma quỉ, và thắng chÃnh mình. Vì thế các ngà i xem nhẹ khổ hình, vui mừng và hãnh diện vì được chết cho đức tin.
- TrÆ°á»›c khi bị chém, Thánh Giám mục An nói vá»›i viên quan chỉ hay:“Tôi gá»i quan 30 quan tiá»n để xin má»™t ân huệ: Äừng chém tôi má»™t nhát nhÆ°ng 3 nhát. Nhát thứ nhất tôi tạ Æ¡n Thiên Chúa đã tạo dá»±ng nên tôi, và dẫn tôi đến Việt Nam giảng đạo. Nhát thứ hai để nhá»› Æ¡n cha mẹ sinh thà nh ra tôi. Nhát thứ ba nhÆ° lá»i di chúc cho các bổn đạo của tôi, để há» bá»n chà chết vì đức tin, theo gÆ°Æ¡ng vị chủ chăn. Và nhÆ° thế hỠđáng hưởng hạnh phúc cùng các Thánh trên trá»iâ€.
- Năm vị: Äaminh Nhi, Äaminh Mạo, Äaminh Nguyên, Anrê TÆ°á»ng, VinhsÆ¡n Tưởng, bị xá» chém đầu, thì trừ ông Äaminh Nhi, còn bốn vị Ä‘á»u yêu cầu lý hình, thay vì chém má»™t nhát, thì xin được chém 3 nhát để tá» lòng tôn kÃnh Chúa Ba Ngôi.
- Thánh Hồ Äình Hy bị chém đầu, nhÆ°ng trÆ°á»›c khi Ä‘em Ä‘i xá», giữa kinh thà nh Huế, trong ba ngà y 15,18 và 21 tháng 5 năm 1857, thân mình ngà i đầy thÆ°Æ¡ng tÃch, quần áo tả tÆ¡i, dÃnh đầy máu, Ä‘i đứng lảo đảo nhÆ° muốn té nhà o, bị Ä‘iệu qua các Ä‘Æ°á»ng phố, những khu chợ và quanh thà nh ná»™i. LÃnh mở Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trÆ°á»›c rao tên tá» tá»™i, má»—i khi tá»›i ngã ba Ä‘Æ°á»ng, phố, chợ và công trÆ°á»ng, ngÆ°á»i tá» tá»™i bị đánh 30 trượng, lÃnh vác loa rêu rao:“Thằng theo tà đạo, đứa ngá»— nghịch, bất hiếu vá»›i cha mẹ, cưỡng lại luáºt pháp triá»u đình. Vì thế bị kết án tá» hình. Bá»n Gia Tô tin rằng chết vì đạo sẽ lên Thiên Ä‘Ã ng. Äiá»u đó có đúng hay sai, không cần biết. Gia Tô của nó ở đâu? tại sao thấy nó khổ mà không đến cứu?â€.
- Sau má»™t năm tù giam, Anrê Trá»ng vẫn cÆ°Æ¡ng quyết tuyên xÆ°ng đức Tin, các quan quyết định ngà y xá» là thứ bảy ngà y 28.11.1835. Sáng hôm đó, ngà i gặp lại ngÆ°á»i anh há». NgÆ°á»i anh há» há»i Thánh nhân có muốn ăn gì không? Anrê Trá»ng trả lá»i: “Em muốn giữ chay để dá»n mình tỠđạoâ€, rồi nói tiếp: “Xin anh giúp đỡ mẹ em, chúng ta là anh em, mẹ em cÅ©ng sẽ yêu thÆ°Æ¡ng anh. Xin nhắn lá»i vá»›i mẹ em: Äừng lo gì cho em, cầu chúc mẹ mãi mãi thánh thiện và sẽ hà i lòng vì con trai mình luôn trung thà nh vá»›i Chúa cho đến chết.â€. NhÆ°ng ngÆ°á»i anh há» chÆ°a kịp vá» nhắn tin, bà mẹ của Anrê Trá»ng đã đến đón con và theo con đến táºn đầu chợ An Hòa, nÆ¡i Anrê sẽ bị xá». Gặp con, bà chỉ nói má»™t câu: “Bấy lâu nay xa nhà , thá»i gian ở tù, con có nợ nần gì ai không? Nếu có thì cho mẹ biết, mẹ sẽ trả thay conâ€. Khi được con cho biết là không vÆ°á»›ng mắc gì vá»›i ai, bà tiếp tục Ä‘i sát bên con, bình tÄ©nh nói vá»›i con những lá»i đầy khÃch lệ. Äến nÆ¡i xá», khi quân lÃnh tháo gông xiá»ng, Thánh Trá»ng đón lấy, Ä‘Æ°a cho anh lÃnh cạnh bên và căn dặn: “Xin nhá» anh Ä‘Æ°a giùm cái nà y cho mẹ tôi, để bà là m ká»· niệm.â€. Mẹ anh đứng gần bên nghe rõ, bà nháºn lấy ká»· váºt đó và chÆ°a cho là đủ, bà còn muốn đón nháºn chÃnh thủ cấp của con mình nữa. Bà can đảm, bÆ°á»›c ra xin viên quan chỉ huy trao thủ cấp con trai cho bà . Bá»c trong vạt áo rồi ghìm chặt và o lòng, bà vừa hôn vừa láºp Ä‘i láºp lại: “Ôi con trai yêu quà của mẹ, con nhá»› cầu nguyện cho mẹ.â€. Rồi bà đem vá» an táng trong nhà .
Các Thánh Tá» Äạo coi thÆ°á»ng Ä‘au Ä‘á»›n vá»›i lòng can đảm lạ lùng là vì các ngà i trung thà nh vá»›i đức tin. Do đó, các ngà i vui mừng được chết vì Chúa Kitô. Các ngà i đã chết dÆ°á»›i ngá»n Ä‘ao phủ là chết cho Chúa Kitô nhÆ° chÃnh Chúa Kitô đã chết cho các ngà i. Các Thánh Tá» Äạo hiên ngang vì đã đáng được chịu Ä‘au khổ cho Chúa Kitô. Các ngà i chẳng mà ng chi đến việc nhân loại trao tặng huy chÆ°Æ¡ng, huân chÆ°Æ¡ng, chiến công. Các ngà i chết tỠđạo là chết vì Chúa Kitô, Ä‘Æ¡n thuần và tinh khiết, trong sáng và huyá»n diệu, can trÆ°á»ng và khiêm nhu (x. Thiên Hùng Sá», trang 4). Chết vì Chúa Kitô là niá»m hạnh phúc “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chÃnh, vì NÆ°á»›c Trá»i là của há». Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị ngÆ°á»i ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ Ä‘iá»u xấu xa. Anh em hãy vui mừng há»›n hở, vì phần thưởng dà nh cho anh em trên trá»i tháºt lá»›n lao†(Mt 5,10-12; x.Lc 6,22). ChÃnh trong ánh sáng của Chúa Kitô, Vị Tá» Äạo tiên khởi mà chúng ta có thể nói vá» Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam bằng câu Phúc âm: “Äầy tá»› không lá»›n hÆ¡n chủ†(Ga 15,20); “Nếu chúng đã bách hại Thầy, chúng sẽ bách hại các con...Äây Thầy sai các con nhÆ° con chiên Ä‘i và o giữa sói rừng… Hãy coi chừng ngÆ°á»i Ä‘á»i, há» sẽ ná»™p các con nÆ¡i toà án. Khi há» bắt bá»›, các con đừng lo phải nói thế nà o, vì không phải các con, nhÆ°ng Thánh Linh của Thầy sẽ nói trong các con… Các con sẽ bị má»i ngÆ°á»i ghét bá» vì danh Thầy. NhÆ°ng ai bá»n Ä‘á»— đến cùng, ngÆ°á»i ấy sẽ được cứu Ä‘á»™.†(Mt 10,16-25). Các Thánh Tá» Äạo không tìm đến cái chết mà chỉ trung thà nh vá»›i đức tin cho dù phải chịu muôn và n gian truân Ä‘au Ä‘á»›n. Các ngà i tìm cách nên giống Ä‘á»i sống của Thầy Giêsu, nhất là giống cá» chỉ yêu thÆ°Æ¡ng tá»™t cùng đã Ä‘Æ°a Thầy đến cái chết.
Chân dung Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam được tô Ä‘iểm bằng muôn ngà n vạn nét. Nét căn bản nhất chÃnh là Niá»m Tin Phục Sinh. Tin và o Chúa Kitô đã chết và đã sống lại nên các ngà i đã chấp nháºn tất cả má»i cá»±c hình, vượt thắng má»i truân chuyên. Yêu mến Chúa Kitô và bÆ°á»›c theo NgÆ°á»i nên các ngà i luôn sống niá»m tÃn thác, lạc quan. Trong nhà tù vẫn cầu nguyện và hát thánh ca, thánh vịnh. Ra pháp trÆ°á»ng vẫn cầu nguyện và hát khúc khải hoà n Alleluia, luôn hÆ°á»›ng vá» trá»i cao vá»›i niá»m Hy Vá»ng Phục Sinh và cất cao hát mãi cho đến khi đầu rÆ¡i khá»i cổ. Cái chết chẳng có giá trị gì, chÃnh sá»± sống má»›i là m nên muôn Ä‘iá»u huyá»n diệu. Sá»± sống đó chÃnh là tình yêu vá»›i tất cả những gì cao thượng và chân tháºt. Tình yêu đó bừng lên mãnh liệt trong mầu nhiệm tá»± huá»· và hiến dâng. Chết là mất tất cả, nhÆ°ng 117 hiến tế tình yêu cÅ©ng là 117 chứng từ niá»m tin của những con ngÆ°á»i xác tÃn rằng: chết vì Äức Kitô, chết Ä‘i là sống lại trong cuá»™c sống muôn Ä‘á»i; chết là chiến thắng; chết là để Ä‘i vá» sá»± sống vÄ©nh cá»u; chết là cánh cá»a im lìm được mở ra để vá» vá»›i Äấng là Sá»± Sống vÄ©nh hằng.
- Kế thừa dòng máu hà o hùng để tiếp nối sứ vụ loan Tin mừng.
Hạt giống Tin Mừng Äức Giêsu Kitô đã đến vá»›i quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam gần năm thế ká»·.TrÆ°á»›c đó cả ngà n năm đã có ba tôn giáo lá»›n là Pháºt Giáo, Khổng Giáo, Lão Giáo và TÃn Ngưỡng dân gian ăn sâu và o tâm hồn ngÆ°á»i Việt Nam. Phong tục táºp quán, văn hóa Việt Nam, con ngÆ°á»i Việt Nam, đã được nhà o luyện bởi tất cả những mầm sống cÅ©ng nhÆ° giá»›i hạn các tÃn ngưỡng đó.
Trên ná»n tảng má»™t Ä‘á»i sống tâm linh phong phú mà Pháºt Giáo, Khổng Giáo, Lão Giáo và nhất là Äạo Ông Bà đã xây dá»±ng từ hÆ¡n má»™t ngà n năm, hạt giống Tin Mừng đã nẩy mầm và trổ sinh nhiá»u hoa trái. Tinh thần hiếu khách, lòng bao dung là m cho ngÆ°á»i Việt Nam sẵn sà ng tiếp xúc vá»›i những ngÆ°á»i tá» ra có thiện cảm vá»›i mình, cho dù há» từ xa đến. Vá»›i những đức tÃnh nhÆ° lòng hiếu thảo đối vá»›i ông bà cha mẹ, kÃnh trên nhÆ°á»ng dÆ°á»›i trong gia đình, vá»›i má»™t tâm hồn yêu thÃch tÄ©nh mịch và chiêm niệm, ngÆ°á»i Việt Nam là má»™t mãnh đất tốt để đón nháºn những giá trị thiêng liêng hà m chứa trong Tin Mừng.
Nhá» các nhà truyá»n giáo, từ các thế hệ tiá»n nhân, ngÆ°á»i Việt đã nháºn lãnh nhiá»u Ä‘iá»u tốt là nh: những thÆ°á»ng thức vá» vệ sinh, khoa há»c, những hiểu biết má»›i, những đồ váºt quý hiếm cÅ©ng nhÆ° những trợ giúp váºt chất dù rất khiêm tốn, những nhân váºt thánh thiêng đầy nhân ái... khiến há», nhất là những ngÆ°á»i thuá»™c lá»›p bình dân, sẵn sà ng đón nháºn giáo lý mà những ngÆ°á»i tốt là nh nhÆ° váºy mang đến cho há». NhỠđó, những táºp tục phi lý và phi nhân (bùa mê, sát tế) nhÆ° má»™t gánh nặng đè lên cuá»™c Ä‘á»i của há» nay được cởi bá». Khi đã tìm gặp má»™t vị thần đầy yêu thÆ°Æ¡ng, há» liá»n cảm thấy được giải thoát và tin theo.
Rao giảng Tin Mừng cho há» cần gắn liá»n vá»›i phát triển cuá»™c sống, quan tâm săn sóc sức khá»e, nâng cao văn hóa giáo dục. NgÆ°á»i Kitô hữu sống giữa lòng Ä‘á»i và chia sẽ Ä‘á»i sống của anh chị em chung quanh mình. Loan báo Tin Mừng là chia sẻ cuá»™c sống, má»™t cuá»™c sống nhÆ° chÃnh Chúa Giêsu đã sống, là yêu thÆ°Æ¡ng má»i ngÆ°á»i, và yêu thÆ°Æ¡ng đến cùng. (x. Ga 13,11), yêu thÆ°Æ¡ng đến ná»—i dám chấp nháºn hy sinh tÃnh mạng cho những ngÆ°á»i mình yêu. (x. Ga 15,13).
Các Thánh Tá» Äạo là những chứng nhân can trÆ°á»ng dám chết cho niá»m tin, sống cho tình yêu, và loan báo chân lý Tin Mừng. Là m chứng cho Chúa, nếu không phải đổ máu thì cÅ©ng phải chấp nháºn mất mát thiệt thòi. Là m chứng đòi trả giá. Giá cà ng cao thì lá»i chứng cà ng đáng tin.
Các Thánh Tá» Äạo đã là m chứng bằng cái chết. Chúng ta được má»i gá»i là m chứng bằng cuá»™c sống. Các Thánh Tá» Äạo đã là m chứng trong thá»i bị bách hại. Là con cháu các ngà i, chúng ta được má»i gá»i là m chứng trong bối cảnh xã há»™i Việt Nam hôm nay. Là m chứng chÃnh là “là m muối,†“là m men,†“là m ánh sángâ€... nhÆ° những hình ảnh chÃnh Chúa Giêsu đã dùng khi trao sứ mạng cho các môn đệ. Muối, men, ánh sáng thì không ồn à o áp chế, công việc của nó là âm thầm hiện diện, và chỉ cần hiện diện đúng nhÆ° bản chất của mình, tá»± khắc môi trÆ°á»ng xung quanh nó sẽ thấm mặn, sẽ dáºy men, và sẽ đầy ánh sáng. Sống đạo nhÆ° thế, chúng ta góp phần là m chứng nhân cho Chúa, cho Phúc Âm.
Lạy các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, xÆ°a các Ngà i đã can đảm phi thÆ°á»ng là m chứng cho Phúc Âm. Xin giúp chúng con hôm nay cÅ©ng biết can đảm sống theo Phúc Âm để là m chứng cho Chúa trong Ä‘á»i sống hằng ngà y. Amen. [Mục Lục]
23. Tỉnh thức trước cơn bách đạo mới
(Suy niệm của Pm. Cao Huy Hoà ng)
Là ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam, chúng ta rất hãnh diện vá» Cha ông của chúng ta, Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam. Không chỉ là 117 vị hiển thánh, mà có cả trăm ngà n tÃn hữu đã anh dÅ©ng là m chứng cho Thiên Chúa. Không chỉ có thá»i các vua Chúa cấm cách, mà ngay cả thá»i nay, Äức Hồng Y Phanxicô Xavie Nguyá»…n Văn Thuáºn và cuá»™c sống nhân chứng của Ngà i là má»™t tiêu biểu.
Vì niá»m tin tuyệt đối và trung kiên và o Thiên Chúa, vì tình yêu mãnh liệt đáp lại tình yêu tạo dá»±ng và cứu chuá»™c, vì bừng bừng ngá»n lá»a khát khao được sống trá»n vẹn và vÄ©nh cá»u trong thế giá»›i má»›i của Ba ngôi Thiên Chúa, mà Cha ông của chúng ta đã không ngần ngại từ chối sá»± sống hay hÆ° nát của thân xác phà m trần để tuyên tÃn cho thiên hạ biết rằng có má»™t Ä‘á»i sau vÄ©nh cá»u, hạnh phúc thiên thu.
Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam đã bị cấm cách, bức bách, bắt bá»›, tù Ä‘Ã y, lăng mạ, lăng nhục và cuối cùng chấp nháºn chết cuá»™c sống mình, chết thân xác mình, bằng trăm ngà n cá»±c hình dã man, Ä‘au Ä‘á»›n. Sức mạnh để vượt qua và chiến thắng của há» là nhân đức cÆ¡ bản, là nguồn Æ¡n cÆ¡ bản Tin Cáºy Mến mà Thiên Chúa ban riêng cho má»—i con ngÆ°á»i và ơn hiệp nhất ban cho cá»™ng Ä‘oà n là m chứng tá phục sinh. Tuyệt đối không phải là sức mạnh của táºp thể theo nghÄ©a phong trà o, có tÃnh há»i hợt, nhất thá»i đấu tranh cho má»™t quyá»n lợi thuá»™c phạm vi trần thế.
HỠđã không bắt chÆ°á»›c nhau tỠđạo vì danh vá»ng trần thế là để tiếng lại cho Ä‘á»i sau, nhÆ°ng là vì há» xác tÃn má»™t cuá»™c sống má»›i được phục hồi sau cái chết quà giá và ý nghÄ©a ấy: cái chết là m chứng cho Chúa Kitô đã chết và đã sống lại, cái chết để sống lại vá»›i Äức Kitô. HỠđã thá»±c thi lá»i huấn thị của Tin Mừng: “từ bá» chÃnh mìnhâ€: vì xác tÃn sá»± sống mình có được là do Thiên Chúa, và thuá»™c vá» Thiên Chúa; “vác tháºp giá mìnhâ€: chấp nháºn tất cả những thÆ°Æ¡ng khó trong Ä‘á»i theo Chúa Giêsu, để ý định cứu rá»—i của Thiên Chúa Cha được thá»±c hiện, cho mình và cho má»i ngÆ°á»i.
Äối vá»›i các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, bÆ°á»›c qua tháºp giá là từ chối Æ¡n cứu chuá»™c của Äức Kitô, là bá»™i tÃn vá»›i Thiên Chúa. Vì thế, khi cuá»™c bách đạo cà ng khốc liệt, cà ng đẫm máu, thì niá»m tin của há» cà ng được nung nấu, được tôi luyện thà nh sắt thép vững chắc nhỠđức mến nồng nà n và đức cáºy trông mạnh mẽ.
Giáo há»™i Việt Nam thừa hưởng má»™t di sản Äức tin quà báu, vì nhá» máu các Ngà i đổ ra, mà cánh đồng truyá»n giáo trổ sinh muôn hạt và ng tÃn hữu.
Noi gÆ°Æ¡ng Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
Theo gÆ°Æ¡ng các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, các tÃn hữu Việt Nam đã kiên trung trong Ä‘á»i sống đức tin cá nhân và cá»™ng Ä‘oà n tháºt đáng khâm phục. Qua bao nhiêu thăng trầm của lịch sỠđất nÆ°á»›c, qua bao nhiêu đổi thay của ý thức hệ… nhÆ°ng giáo lý Chúa Kitô và niá»m tin và o Thiên Chúa vẫn ngá»i sáng trên quê hÆ°Æ¡ng không chỉ nghèo nà n lạc háºu mà còn chịu bao thảm há»a của thiên tai, dịch nạn..
Tuy nhiên, khi mừng lá»… các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, cÅ©ng là lúc mà má»—i chúng ta phải nhìn lại Ä‘á»i sống chứng tá của mình và của cá»™ng Ä‘oà n.
Ở đấng báºc nà o trong giáo há»™i, trong Ä‘á»i sống hằng ngà y, tất cả chúng ta Ä‘á»u phải đối diện, phải đặt mình trÆ°á»›c tháºp giá, không phải để chúng ta bÆ°á»›c qua, mà là để ôm lấy, yêu mến, hôn kÃnh và nhất là vác Ä‘i trong cuá»™c Ä‘á»i.
Ngà y xÆ°a những khổ hình có thể nói là kinh khủng lắm, man rợ lắm dà nh cho ai không bằng lòng bÆ°á»›c qua tháºp tá»± giá. Thá»i nay, cuá»™c bức bách má»›i dùng cách là m cho tÃn hữu không thấy dữ tợn mà hiệu quả không kém kinh khủng hay có thể nói còn kinh khủng hÆ¡n: chiêu bà i đổi hÆ°á»›ng niá»m tin và tình yêu.
Chúng ta không thấy mình Ä‘ang bÆ°á»›c qua tháºp giá, khi chúng ta yêu mến của cải tiá»n bạc, tiện nghi váºt chất và những khoái lạc trần gian hÆ¡n là yêu mến Chúa. HÆ¡n nữa, chúng ta vẫn thấy mình rất xứng đáng vì những việc đạo đức, những việc tông đồ. Chúng ta không thấy mình bÆ°á»›c qua tháºp giá, khi mình Ä‘ang là m việc Chúa để tìm chút hÆ° danh cho mình. HÆ°á»›ng đến của Tình yêu chúng ta là Chúa, đối tượng duy nhất của lòng trà chúng ta là Tháºp giá Chúa Kitô, nhÆ°ng tà i hoa của ma quỉ đã khéo léo chuyển hÆ°á»›ng đến của tình yêu chúng ta là chÃnh chúng ta.
Quả tháºt, chúng ta Ä‘ang không là m chứng cho má»™t Thiên Chúa, nhÆ°ng chúng ta Ä‘ang là m chứng cho chÃnh mình, khẳng định chÃnh mình, củng cố danh dá»± chÃnh mình. Chúng ta Ä‘ang bÆ°á»›c qua tháºp giá mà không há» hay biết. Không tỉnh thức trÆ°á»›c những âm mÆ°u của ma quỉ, chúng ta có thể nằm gá»n trong đúng mục tiêu, đúng tầm ngắm của cuá»™c bách đạo má»›i.
Tỉnh thức trÆ°á»›c cÆ¡n bách đạo thá»i nay
Mục tiêu của cuá»™c bách đạo thá»i nay vẫn là cản trở, ngăn cấm con ngÆ°á»i đến vá»›i Thiên Chúa, hoặc bằng má»i giá, cắt đứt tÆ°Æ¡ng quan giữa Thiên Chúa và con ngÆ°á»i. Má»™t loại gông cùm xiá»ng xÃch má»›i, má»™t loại nhà tù hiện đại Ä‘ang được sá» dụng khắp nÆ¡i trên thế giá»›i.
Mục tiêu của cuá»™c bách đạo má»›i không chỉ Ä‘Æ¡n thuần là việc bắt bá»›, bá» tù má»™t và i ngÆ°á»i đấu tranh cho tá»± do nhân quyá»n, cho tá»± do tôn giáo, nhÆ°ng là bá» tù cả ngà n ngà n ngÆ°á»i trong cái vỠốc cầu an, trong cái hố bằng lòng vá» sá»± tá»± do xem nhÆ° là tạm đủ, trong cái túi chấp nháºn má»™t loại tá»± do ảo tưởng, trá hình mà thá»±c ra đó là thứ tá»± do là m nô lệ.
CÅ©ng váºy, việc Ä‘áºp phá má»™t ngôi thánh Ä‘Æ°á»ng, chÆ°a bằng Ä‘áºp phá cả triệu cung Ä‘iện của Thiên Chúa nÆ¡i tâm hồn các tÃn hữu bằng những chủ thuyết vô thần, vô luân, vô vá»ng tưởng má»™t Ä‘á»i sau… để không còn hòn đá nà o trên hòn đá nà o, không còn má»™t định luáºt tôn giáo nà o, không còn má»™t nguyên tắc đạo đức nà o, không còn niá»m tin tôn giáo nà o trong chÃnh tâm hồn ngÆ°á»i công giáo.
Nháºn lãnh bà tÃch rá»a tá»™i để có má»™t danh xÆ°ng, hoặc hợp thức hóa má»™t tình trạng. Và các bà tÃch Kitô giáo khác được lãnh nháºn tiếp theo nhÆ° má»™t thủ tục-Cung Ä‘iện của Thiên Chúa là má»™t bức há»a không hÆ¡n.
- Việc đóng cá»a nhà thá», không cho các tÃn hữu hà nh đạo là m sao nguy hiểm bằng để tá»± há» cảm thấy việc đến nhà thá» không còn cần thiết hÆ¡n việc xem phim, giải trà và các tiêu khiển khác của má»™t đất nÆ°á»›c Ä‘ang có đủ thứ món ăn chÆ¡i.
- Là m cho cánh cá»a tâm hồn các tÃn hữu tá»± đóng lại để không đón nháºn được Thiên Chúa, và tá»± mở ra để đón nháºn những trà o lÆ°u thế tục là mục tiêu cuá»™c bức bách nguy hiểm vô cùng.
- Tâm hồn các trẻ thÆ¡ vừa có trà khôn, má»›i mở ra vá»›i cuá»™c Ä‘á»i, đã đón nháºn bà i há»c con ngÆ°á»i bởi khỉ mà ra, để sẽ sống nhÆ° khỉ và chết nhÆ° con khỉ - cuá»™c bức bách vá» giáo dục không Thiên Chúa.
- Má»›i ngà y nà o đây, lÆ°Æ¡ng tâm các đôi vợ chồng, nhất là các tÃn nữ còn đắn Ä‘o, do dá»± khi phải chá»n cho mình má»™t cách tránh thai hợp vá»›i luáºt Thiên Chúa, và cÆ°Æ¡ng quyết bảo vệ sá»± sống đến cùng thì hôm nay, lÆ°Æ¡ng tâm ấy đã chai Ä‘i và có thể chấp nháºn bất kỳ má»™t phÆ°Æ¡ng pháp nà o để khÆ°á»›c từ thiên chức là m Mẹ. HÆ¡n thế nữa, không những khÆ°á»›c từ Æ¡n tiếp tục cuá»™c sáng tạo của Thiên Chúa, mà còn có thể hủy hoại quà tặng tuyệt vá»i của Thiên Chúa ở bất kỳ tháng tuổi nà o.
- Không cần thiết phải cấm các em há»c giáo lý, vì biết chắc những trang giáo lý khô khan kia sẽ không hấp dẫn bằng những trò chÆ¡i vô bổ hà ng giá» trên máy vi tÃnh ở các dịch vụ internet, hoặc những trang web có sức gieo và o đầu các em má»™t kiểu sống vô luân. Vì thế cuá»™c bách đạo hÆ°á»›ng đến việc sản xuất và du nháºp hà ng loạt phim ảnh nhÆ° những viên đạn đồng bắn nát đức tin và luân lý của cả má»™t thế hệ.
- Còn má»™t Ä‘iểm nhắm quan trá»ng hÆ¡n cả của cuá»™c bách đạo là là m rạn nứt sá»± hiệp nhất giáo há»™i, mà phải là sá»± rạn nứt bắt đầu từ những vị thẩm quyá»n cao nhất, đến các thà nh phần Æ°u tú nhất, rồi đến những cá»™ng sá»± thân cáºn, xuống đến các tÃn hữu. Tinh thần thế tục luồn lách và o trong má»i bất đồng gây nên những xáo trá»™n ná»™i bá»™ không đáng có, dẫn đến những rẽ chia đáng tiếc.
Mừng kÃnh lá»… các Thánh Tá» Äạo Việt Nam không chỉ là những cuá»™c rÆ°á»›c kiệu linh đình, tôn vinh Cha Ông vá»›i niá»m tá»± hà o dân tá»™c, nhÆ°ng trÆ°á»›c tiên là tạ Æ¡n Chúa đã gieo trồng Há»™i Thánh Chúa ở Việt Nam bằng những giá»t máu, và tôn vinh Cha ông vá»›i niá»m tá»± hà o vá» sức mạnh toà n thắng của Thánh Giá Chúa Kitô. Nếu không có niá»m tin, cáºy, mến và o Thiên Chúa và nhất là và o Thánh giá vô địch của Chúa Kitô, Cha ông chúng ta đã không thể lãnh nháºn phúc tỠđạo, là m chứng cho Thiên Chúa.
Mừng kÃnh lá»… các Thánh Tá» Äạo còn là cÆ¡ há»™i cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta nhìn lại cách sống chứng nhân của mình và phải luôn cảnh giác trÆ°á»›c cuá»™c bách đạo kiểu má»›i, nhất là trong toà n cảnh xã há»™i Việt Nam. Có thể chúng ta Ä‘ang nằm gá»n trong mục tiêu cuá»™c bách đạo, vì đã bÆ°á»›c qua tháºp giá Äức Kitô lúc nà o không há» hay biết, mà vẫn chủ quan tá»± nháºn là những chứng nhân anh dÅ©ng giữa lòng quê hÆ°Æ¡ng dân tá»™c. Có thể chúng ta không những đã bÆ°á»›c qua tháºp giá, không được diá»…m phúc tỠđạo, mà còn tiếp tay cho cuá»™c bức bách tiến đến mục tiêu tối háºu là tách rá»i tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Thiên Chúa tháºt hoặc vẫn còn tÆ°Æ¡ng quan vá»›i má»™t Thiên Chúa theo mô hình má»™t loại đức tin cáºp nháºt từ chủ thuyết không Thiên Chúa.
Thiên Chúa sẽ không hà i lòng khi chúng ta từ chối Tháºp Giá Chúa Kitô. ChÃnh Chúa Giêsu nói: “Kẻ nà o hổ thẹn chối Ta và các lá»i Ta, thì Con NgÆ°á»i cÅ©ng sẽ hổ thẹn chối nó, khi Ngà i đến trong vinh quang của Ngà i và của Cha cùng các Thiên thần†(Lc 9,26)
Mừng Lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, thiết nghÄ© má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải đặt mình trÆ°á»›c má»™t sá»± tháºt: Thiên Chúa Ä‘au lòng vì con ngÆ°á»i xúc phạm đến Thiên Chúa và vì các tÃn hữu Chúa chÆ°a can đảm để là m chứng cho Ngà i. Và từ đó, má»—i ngÆ°á»i phải tá»± cảnh tỉnh trÆ°á»›c những biến dạng thiên hình vạn trạng của cÆ¡n bách đạo hôm nay, để cÆ°Æ¡ng quyết “không bÆ°á»›c qua Tháºp Giá†và cà ng không tiếp tay nối giáo cho giặc.
Lạy Chúa, giáo há»™i lữ hà nh, và đặc biệt giáo há»™i Việt Nam chúng con Ä‘ang gặp những thách đố lá»›n lao vì những chủ trÆ°Æ¡ng không Thiên Chúa và không Ä‘á»i sau Ä‘ang lôi kéo các tÃn hữu buông bá» tinh thần từ bá», bóp chết tinh thần tỠđạo của Chúa Kitô. Xin Chúa ban cho má»i thà nh phần trong giáo há»™i Æ¡n kiên trung là m chứng cho Chúa qua việc không hÆ°á»›ng theo tinh thần thế tục Ä‘ang hấp dẫn má»i nÆ¡i.
Lạy Chúa, trong Ä‘á»i sống gia đình, chúng con là m cha, là m mẹ má»™t thiên chức Chúa ban gắn liá»n vá»›i Æ¡n tỠđạo, qua việc hiến dâng cả Ä‘á»i cho con cái vá»›i bao hy sinh đầy đắng cay và nÆ°á»›c mắt. Xin Chúa ban cho chúng con, nồng nà n yêu mến và tÃn thác và o Chúa, để má»—i hy sinh của chúng con trong Ä‘á»i, xứng đáng là má»™t giá»t máu tỠđạo rÆ¡i xuống, cho mầm đức tin má»c lên trong má»—i gia đình chúng con. [Mục Lục]
24. Những vị anh hùng âm thầm – Lc 9,22-26
Dân tá»™c nà o cÅ©ng có những vị anh hùng và tôn giáo nà o cÅ©ng có những vị anh hùng, được gá»i những danh hiệu khác nhau. Kitô giáo có hà ng ngÅ© các thánh, những tôi trung, con thảo của Chúa, những mẫu má»±c sống đạo của ngÆ°á»i công giáo. Là anh hùng trong đạo nhÆ°ng không có ai thắng. Có chăng là thắng chÃnh mình, thắng những kẻ thù vô hình không mang quốc tịch nà o nhÆ° ma quá»·, xác thịt và thế gian.
Các vị tỠđạo Việt Nam không cuồng tÃn liá»u lÄ©nh, không tá»± ý tìm đến cái chết: không ai tá»± thiêu, tá»± thắt cổ, tá»± cắn lưỡi, tá»± Ä‘áºp đầu mà chết để giữ chữ trung vá»›i đạo (không ai tá»± tá» mà lại được phong thánh).
TrÆ°á»›c khi tỠđạo, các ngà i là những ngÆ°á»i muốn sống để phục vụ gia đình, quê hÆ°Æ¡ng và Giáo Há»™i. Muốn sống mà không được sống, tránh không được thì chấp nháºn, để rồi vui nháºn. Cam lòng chịu chết mà không oán háºn: đó là tÃnh cách của các vị tỠđạo Việt Nam. Kẻ nuôi lòng háºn thù không thể là m thánh vì không xứng danh là m môn đệ của Äấng đã dạy: Hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho kẻ ngược đãi mình.
Tôn vinh các vị thánh tỠđạo Việt Nam là nêu lên má»™t quan Ä‘iểm tÃch cá»±c: Lấy tình thÆ°Æ¡ng xoá bá» háºn thù. Không khÆ¡i lên đống tro tà n để bùng cháy lòng căm thù, nhÆ°ng sáng lên má»™t tinh thần bao dung hoà giải. Romeo và Juilette chết Ä‘i để hoà giải hai dòng há» thâm thù truyá»n kiếp. CÅ©ng thế, dòng máu các vị tỠđạo đổ ra không phải là vô Ãch. Các vị ấy vá» cõi trá»i nhÆ°ng gởi lại má»™t thông Ä‘iệp, đã có những ngÆ°á»i quyết tỠđể đất nÆ°á»›c được hồi sinh, đã có những ngÆ°á»i chết vì niá»m tin để con cháu được sống đức tin giữa lòng dân tá»™c, đã có những ngÆ°á»i bị đè bẹp vì thà nh kiến cố chấp để muôn ngÆ°á»i được thông cảm hoà đồng vá»›i nhau.
Äất nÆ°á»›c Việt Nam sản sinh nhiá»u anh hùng: chiến sÄ© anh hùng, bà mẹ anh hùng... nay có thêm những anh hùng đức tin là m cho kho tà ng nà y được thêm phong phú.
HÆ°á»›ng vá» tÆ°Æ¡ng lai trong viá»…n cảnh thái hoà , ngÆ°á»i công giáo Việt Nam tiếp bÆ°á»›c cha ông tiá»n bối của mình để sống Ä‘á»i chứng nhân, Ä‘em tin yêu đến cho má»i nhà . Còn biết bao nhiêu ngÆ°á»i Ä‘ang phấn đấu sống theo chÃnh đạo, chống lại bóng Ä‘en gian tà , chu toà n bổn pháºn của mình, là m việc vá»›i lÆ°Æ¡ng tâm chức nghiệp, sống lÆ°Æ¡ng thiện là nh mạnh, chống lại các tệ nạn xã há»™i, tránh thoát ma lá»±c của đồng tiá»n, quên Ä‘i lợi nhuáºn để mÆ°u cầu hạnh phúc cho tha nhân, hy sinh tiết kiệm để cứu giúp những ngÆ°á»i bất hạnh. Quả là những anh hùng âm thầm trong bóng tối mênh mông. [Mục Lục]
25. Hạt lúa gieo và o lòng đất – Ga 12,24-26
(TrÃch từ ‘Cùng Äá»c Tin Mừng’ – Lm Ignatiô Trần Ngà )
Hôm ấy, có ngÆ°á»i nông dân mang thóc giống gieo trên thá»a ruá»™ng của mình. Äang khi gieo thì trá»i nổi gió lá»›n. Có nhiá»u hạt rÆ¡i xuống ruá»™ng bùn nhÆ°ng cÅ©ng có nhiá»u hạt bị gió thổi bạt lên vệ Ä‘Æ°á»ng ká» bên.
Bấy giá» những hạt giống nằm trên vệ Ä‘Æ°á»ng khô ráo cảm thấy mình quá hên so vá»›i bao nhiêu hạt thóc bạn Ä‘ang phải ngoi ngóp ngụp lặn dÆ°á»›i bùn, bèn tá» lòng thÆ°Æ¡ng hại và an ủi các bạn thóc dÆ°á»›i sình bằng những lá»i ngạo mạn: "Äáng thÆ°Æ¡ng thay thân pháºn khốn khổ của các anh. Äang khi chúng tôi đây thì được ở nÆ¡i khô ráo ngon là nh, còn các anh lại phải chìm lÄ©m trong vÅ©ng bùn tanh tưởi. Äang khi chúng tôi được tắm mình dÆ°á»›i nắng, thì các anh lại phải ngụp lặn trong chốn tối tăm. Äang khi chúng tôi được nhìn ngắm bầu trá»i xanh, nhìn ngắm những bông hoa tÆ°Æ¡i đẹp bên vệ Ä‘Æ°á»ng thì các anh chẳng thấy gì, chẳng biết gì... Cuá»™c Ä‘á»i chúng tôi đầy hà o quang, còn cuá»™c Ä‘á»i các anh Ä‘ang tà n tạ. Bất hạnh thay cho các anh!..."
Hạt lúa ấy vừa dứt lá»i thì bá»—ng đâu có má»™t bà n chân nặng ná» dẫm đạp lên mình nó, khiến nó bị gãy đôi. Sau đó, những bánh xe từ xa chạy đến, lạnh lùng chà nát nó và những hạt lúa khác nát tan. Những hạt lúa may mắn còn nguyên vẹn lại hoá thà nh mồi ngon cho côn trùng và chim chóc!
Trong khi đó, những hạt lúa tưởng là bất hạnh chìm lÄ©m trong bùn, thì qua và i hôm sau đã ngoi lên thà nh những mầm non đầy sức sống. Những mầm non ấy vÆ°Æ¡n lên phÆ¡i phá»›i, triển nở thà nh những bụi lúa sum suê. Không đầy ba tháng sau, từ má»™t hạt lúa nhá» nhoi chìm ngáºp trong bùn, nó trở thà nh những bông lúa thÆ¡m tho tuyệt đẹp, kết thà nh hà ng trăm hạt và ng khoe mình dÆ°á»›i nắng.
* * *
Ai ngá» má»™t hạt lúa bất hạnh chìm nghỉm trong bùn, tưởng chừng nhÆ° đã hÆ° thối mà nay lại chuyển hoá thà nh hà ng trăm hạt và ng mẩy chắc ngon là nh nhÆ° thế! Tháºt là má»™t Ä‘iá»u kỳ diệu và là má»™t bà i há»c quý báu cho chúng ta. Bà i há»c đó ngÆ°á»i Ä‘á»i không biết đến, nhÆ°ng Chúa Giêsu Ä‘em ra dạy chúng ta: "Tháºt, Thầy bảo tháºt anh em, nếu hạt lúa gieo và o lòng đất mà không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu nó chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khác."
Má»™t bà i há»c Ä‘Æ¡n sÆ¡ ngắn gá»n nhÆ°ng lại chứa Ä‘á»±ng má»™t chân lý tuyệt vá»i.
NhÆ°ng Chúa Giêsu không chỉ dạy chúng ta biết chân lý rồi để đó. NgÆ°á»i muốn chân lý nầy được Ä‘em ra áp dụng để Ä‘á»i sống chúng ta được dồi dà o phong phú hÆ¡n. Thế nên NgÆ°á»i dạy tiếp: "Ai yêu quý mạng sống mình thì sẽ mất; còn ai coi thÆ°á»ng mạng sống mình ở Ä‘á»i nầy, thì sẽ giữ lại được cho sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i"
Nói nhÆ° thế, Chúa Giêsu không muốn chúng ta tồn tại nhÆ° má»™t hạt lúa nằm trÆ¡ trá»i trên vệ Ä‘Æ°á»ng khô ráo. NgÆ°á»i muốn chúng ta hãy chấp nháºn thân pháºn của má»™t hạt lúa bị vùi lấp trong bùn, để nhỠđó đặt tá»›i hạnh phúc và thắng lợi.
Khi bÆ°á»›c chân và o Ä‘á»i, mang lấy thân pháºn con ngÆ°á»i giữa cuá»™c Ä‘á»i ô trá»c, Chúa Giêsu đã chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị vùi dáºp trong bùn đất. NgÆ°á»i để cho ngÆ°á»i ta nghiá»n tán, vùi lấp NgÆ°á»i, huá»· diệt NgÆ°á»i. NgÆ°á»i Ä‘á»i tưởng rằng hỠđã tiêu diệt Äức Giêsu, xoá sổ Äức Giêsu, tưởng rằng Chúa Giêsu sẽ bị mục rã trong lòng đất... nhÆ°ng hỠđã lầm. Thay vì huá»· diệt Äức Giêsu, hỠđã giúp NgÆ°á»i đạt tá»›i vinh quang và thắng lợi. Qua cái chết, NgÆ°á»i tiến và o cõi sống; qua tháºp giá NgÆ°á»i Ä‘i đến vinh quang và hiển trị Ä‘á»i Ä‘á»i!
Theo bÆ°á»›c chân Chúa Giêsu, các thánh tỠđạo đã vui lòng chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị ném xuống bùn. Các ngà i chấp nháºn từ bá» vinh hoa phú quý ngÆ°á»i Ä‘á»i hứa hẹn, từ bá» nhà cá»a ruá»™ng vÆ°á»n, xa lìa cha mẹ vợ con gia đình thân thuá»™c, chấp nháºn xiá»ng xÃch, gông cùm, tù ngục, đòn vá»t và sẵn sà ng hy sinh mạng sống, sẵn sà ng đổ máu Ä‘Ã o là m chứng cho Äức Kitô... NgÆ°á»i Ä‘á»i tưởng rằng các ngà i bị thua thiệt, bị mất mát, bị diệt vong... nhÆ°ng há» có ngỠđâu, các ngà i Ä‘ang khải hoà n chiến thắng và sống mãi trong hạnh phúc vinh quang. Nhá» dòng máu các ngà i đổ ra, Ä‘á»i sống Äức tin ngà y cà ng tiến triển, Giáo Há»™i được lan rá»™ng đến khắp má»i miá»n đất trên thế giá»›i. Äó là điá»u Chúa Giêsu đã tiên báo từ xÆ°a: "nếu hạt lúa gieo và o lòng đất mà không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khác."
* * *
Hôm nay, má»™t khi đã khám phá Ä‘iá»u kỳ diệu của hạt lúa chìm trong bùn đất, chúng ta không sợ thua thiệt vì phải là m chứng cho Äức tin, không sợ Ä‘au khổ mất mát vì hiến thân cho lý tưởng tông đồ. Chúng ta sẵn sà ng chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị gieo và o bùn đất nhÆ° "hạt-lúa-Giêsu", nhÆ° "hạt-lúa-các-thánh-tá»-đạo", bằng lòng chấp nháºn con Ä‘Æ°á»ng tháºp giá, bằng sẵn sà ng hiến mình để phục vụ Tin Mừng... NhỠđó, mai đây, chúng ta sẽ đạt tá»›i vinh quang và thắng lợi vá»›i Chúa Giêsu nhÆ° lá»i NgÆ°á»i phán: "Ai phục vụ Thầy thì hãy theo Thầy" để rồi "Thầy ở đâu thì kẻ phục vụ Thầy cÅ©ng sẽ ở đó." [Mục Lục]
26. Can đảm nói không với tội lỗi
(TrÃch từ ‘Cùng Äá»c Tin Mừng’ – Lm Ignatiô Trần Ngà )
Trong thá»i kỳ bách hại đạo Công giáo tại Việt Nam, má»™t trong những thá» thách mà các kitô hữu bị bắt bá»› phải trải qua là bÆ°á»›c qua tháºp giá. Quan quân thá»i đó thÆ°á»ng đặt má»™t cây tháºp giá dÆ°á»›i đất rồi bắt các kitô hữu bÆ°á»›c qua. Ai không bÆ°á»›c qua thì phải chịu đủ má»i cá»±c hình. Còn ai chấp nháºn bÆ°á»›c qua thì được thoát cảnh ngục tù, được trả lại những tà i sản bị tịch thu, được ban thưởng bá»—ng lá»™c, được sống Ä‘á»i tá»± do, được Ä‘oà n tụ vá»›i gia đình.
Nói không trÆ°á»›c những lá»i dụ dá»— và thúc ép
Váºy mà các báºc cha ông tỠđạo của chúng ta ngà y trÆ°á»›c đã can đảm khÆ°á»›c từ tất cả những hứa hẹn hấp dẫn đó, và đã kiên quyết nói không: Không bÆ°á»›c qua tháºp giá, không bỠđạo, không chối Chúa, không từ bá» niá»m tin.
CÅ©ng có những vị được quan quân khuyến dụ hãy giả vá» bÆ°á»›c qua tháºp giá để cho quan có cá»› mà tha, còn sau đó vá» nhà thì muốn sao tuỳ ý; nhÆ°ng các thánh tỠđạo vẫn không chấp nháºn má»™t thoả hiệp nhÆ° thế. Các ngà i vẫn khẳng khái nói không. Không bÆ°á»›c qua tháºp giá, không bỠđạo, không chối Chúa.
Nói không trước những cực hình dã man và khủng khiếp nhất
Äể uy hiếp các kitô-hữu và ép buá»™c các ngà i bỠđạo, ngoà i những lá»i thuyết phục và dụ dá»—, vua quan ngà y xÆ°a còn áp đặt những cá»±c hình man rợ và hết sức khủng khiếp để uy hiếp các ngà i: bắt mang gông cùm nặng ná», bị giam nhốt trong ngục tối vá»›i rắn rết, muá»—i mòng ghê sợ, chịu thiêu đốt, chịu thắt cổ, chịu chém đầu, chịu phanh thây, chịu án lăng trì (tức bị chặt tay, chặt chân trÆ°á»›c rồi má»›i chém đầu sau), và khủng khiếp hÆ¡n cả là án bá Ä‘ao nhÆ° quan quân đã bắt cha Marchand Du phải chịu: chịu xẻo từng miếng thịt theo tiếng trống, cho đủ trăm miếng rồi má»›i chém đầu, moi ruá»™t moi gan...
Dù váºy, các thánh tỠđạo đã kiên quyết nói không: không chối Chúa, không bỠđạo cho dù phải đổ máu, phải chịu xẻ thịt phanh thây, phải hy sinh mạng sống mình.
Nói không với tội lỗi
Ngà y hôm nay, không ai dùng bạo lá»±c, dùng những cá»±c hình man rợ bắt chúng ta bỠđạo hay chối Chúa nhÆ° các thánh tỠđạo ngà y xÆ°a. Vì thế, chúng ta không cần nói không trÆ°á»›c những hăm doạ, đòn vá»t hay án chết nhÆ° các ngà i.
NhÆ°ng chúng ta cÅ©ng phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i những thách thức má»›i. Äó là những cám dá»—, những lôi cuốn của tá»™i lá»—i là m chúng ta Ä‘i trệch con Ä‘Æ°á»ng của Chúa Giêsu, Ä‘i lạc ra khá»i đạo lý của NgÆ°á»i.
Noi gÆ°Æ¡ng các anh hùng tỠđạo Việt Nam, chúng ta hãy can đảm nói không vá»›i các tệ nạn xã há»™i, vá»›i các thói hÆ° táºt xấu, vá»›i những lá»i quyến rÅ© của bạn bè xấu...
Muốn nâng lên được những tạ nặng, các lá»±c sÄ© cá» tạ phải táºp nâng những tạ nhẹ trÆ°á»›c. Muốn giải được những bà i toán khó, các há»c sinh phải táºp là m những bà i toán dá»… trÆ°á»›c. Những lá»±c sÄ© muốn nhảy tháºt cao thì trÆ°á»›c tiên phải táºp băng mình qua những mức thấp trÆ°á»›c.
TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế, để có thể nói không trÆ°á»›c những cám dá»— lá»›n lao sẽ đến trong cuá»™c Ä‘á»i, trÆ°á»›c những cái ác, cái xấu lôi kéo quyến rÅ© chúng ta nay mai, chúng ta phải táºp nói không vá»›i các cám dá»— nho nhá» xảy ra hằng ngà y trÆ°á»›c.
Nguyện xin các anh hùng tỠđạo Việt Nam cầu bầu cùng Chúa cho chúng ta, để chúng ta luôn biết noi gÆ°Æ¡ng các ngà i, anh dÅ©ng nói không vá»›i tá»™i lá»—i và các cÆ¡n cám dá»—, cho dù phải chịu mất mát thua thiệt trong cuá»™c sống Ä‘á»i nầy, để mai sau xứng đáng được lãnh vòng hoa chiến thắng và chung hưởng vinh quang vá»›i các ngà i trên thiên quốc. [Mục Lục]
27. "Thà chết vinh còn hơn sống nhục"
(TrÃch từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’ – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n)
Từ ngà y tổ tông loà i ngÆ°á»i thoả hiệp vá»›i ma qủy quay lÆ°ng lại vá»›i Thiên Chúa, ma qủy thÆ°á»ng dùng chiêu thức nà y để kiếm thêm đồng minh chống lại Thiên Chúa. Trong vÆ°á»n địa Ä‘Ã ng nó đã nói cùng Adam - Eva: "cứ ăn Ä‘i ngÆ°Æ¡i sẽ bằng Thiên Chúa". Ông bà đã ăn. Ông bà đã bắt tay cùng sa tan để chống lại Thiên Chúa. Con cháu Adam từ Ä‘á»i nà y đến Ä‘á»i ná» vẫn còn vô số ngÆ°á»i vì sá»± an nhà n bản thân, vì mong tìm kiếm lợi lá»™c, tìm hÆ° danh trần thế, há» vẫn bằng lòng quay lÆ°ng lại vá»›i Thiên Chúa để là m tôi cho ma qủy, để táºn hưởng khoái lạc mau qua trần gian.
Và cÅ©ng từ ngà y Con Thiên Chúa từ chối thoả hiệp vá»›i sa tan, các môn đệ của Chúa trải qua bao thá»i đại vẫn còn đó những tấm gÆ°Æ¡ng quả cảm, anh dÅ©ng can trÆ°á»ng từ chối thoả hiệp vá»›i sa tan. Há» thà nghèo đói để được bình an tâm hồn hÆ¡n là kiếm tiá»n bằng việc phi nhân thất đức mà lòng chẳng chút bình an. Há» chấp nháºn vâng lá»i Thiên Chúa hÆ¡n là vâng lá»i vua chúa trần gian, cho dù phải tù đầy, gian truân khốn khó. Há» chấp nháºn đánh mất mùa xuân hạn hẹp trần gian để đổi lấy mùa xuân bất diệt thiên Ä‘Ã ng.
Hôm nay chúng ta mừng kÃnh 117 thánh tỠđạo Việt Nam, là con số tượng trÆ°ng cho hÆ¡n 130 ngà n vị tiá»n nhân đã chết trong các đợt cấm đạo tại Việt Nam từ cuối thế ká»· 17 đến cuối thế ká»· 19. HỠđã chết không phải vì chống lại triá»u đình. HỠđã chết không phải vì lá»—i công bình bác ái vá»›i tha nhân. HỠđã chết vì không chịu thoả hiệp vá»›i thế gian. Giữa sá»± sống và sá»± chết chỉ cách nhau má»™t lằn ranh. Lằn ranh đó chÃnh là cây tháºp giá. BÆ°á»›c qua thì được thoát khá»i cá»±c hình trần gian. BÆ°á»›c qua thì được trở vá» vá»›i vợ con, vá»›i xóm là ng, vá»›i chức tÆ°á»›c vua ban và bổng lá»™t trần gian, nhÆ°ng các thánh tỠđạo Việt Nam đã không vì thế mà chối Chúa, bỠđạo. Không thể vì ham sống sợ chết mà phải chà đạp lên tháºp giá là bá» cÆ¡ há»™i sống Ä‘á»i Ä‘á»i để đổi lấy cuá»™c sống lây lất tạm thá»i trần gian. Các ngà i thà chịu đòn roi, thà chịu án tá» hình để trung kiên theo Chúa, để lãnh phúc triá»u thiên vinh quang bất diệt trên quê trá»i còn hÆ¡n là là m tôi má»i cho ma qủy. NhÆ° trÆ°á»ng hợp ông Ä‘á»™i BÆ°á»ng đã thẳng thắn trả lá»i vá»›i quan quân: "Bên đạo chúng tôi ai chết trẻ là đi Ä‘Æ°á»ng tắt, ai chết già là đi Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»ng. Song Ä‘Ã ng nà o cÅ©ng tá»›i quê tháºt là nÆ°á»›c thiên Ä‘Ã ng váºy". Thế nên, thánh nhân đã khuyên nhủ các đồng đạo rằng: "Chúng ta hãy vui lòng chịu má»i sá»± khốn khó để giữ nghÄ©a cùng Chúa cho đến khi nà o thánh ý Chúa định thể khác. Nếu quan có hà nh hạ thì hãy can đảm chịu Ä‘á»±ng. Há»… xác chết rồi thì hồn chúng ta bay thẳng vá» trá»i, không sợ gì roi đòn. Chịu sá»± khó nhÆ° váºy là vác thánh giá theo Chúa Giêsu. Nếu có Ä‘au Ä‘á»›n quá thì hãy xin Äức Mẹ phù trợ cho được bá»n lòng đến cùng".
Äá»c lại tiểu sá» các thánh tỠđạo Việt nam chúng ta thấy có vô số lá»i dụ dá»— tháºt ngá»t ngà o. Tại Hà TÄ©nh, các quan cho gá»i những ngÆ°á»i đứng đầu các hỠđạo Công Giáo đến và vẽ hình chữ tháºp xuống đất rồi bảo há»: "Chúng tôi chẳng muốn bắt ép quà vị Ä‘iá»u gì trái nghịch vá»›i đạo. Chúng tôi biết đây không phải là thánh giá mà quà vị tôn thá». Váºy hãy bÆ°á»›c qua để chúng tôi có thể trình lại vá»›i vua là chúng tôi đã thi hà nh lệnh, nếu không chúng tôi mắc lá»—i trÆ°á»›c mặt vua". Riêng tại Nghệ An, ông quan tỉnh đã nói vá»›i ngÆ°á»i công giáo: "Các ông tháºt dại dá»™t để mình phải khổ sở. Là m sao chống lại được vá»›i lệnh vua? Äạo ở trong lòng chứ đâu có ở bên ngoà i. Tạm chối Ä‘i, rồi hai ba tháng sau theo trở lại. Hãy xem thánh Phêrô đã chối đạo ba lần mà vẫn còn được cất nhắc lên cao".
Song le, có nhiá»u phản ứng khác nhau.Có kẻ giả vá» bÆ°á»›c qua để sống an nhà n. Có kẻ đã thản nhiên bÆ°á»›c qua vì gia đình và dòng há» còn cần đến mình. NhÆ°ng vẫn còn đó nhiá»u ngÆ°á»i không chịu bÆ°á»›c qua dù chỉ là giả vá», dù chỉ là tạm thá»i bỠđạo rồi khi sóng gió Ä‘i qua lại quay lại vá»›i Thiên Chúa. HỠđã vui lòng đón nháºn má»i khốn khó để nói lên lòng trung thà nh vá»›i đức tin và o Chúa.
Riêng cha Anrê DÅ©ng lạc, dù rằng quan quân mở lối thoát bằng việc cho giáo dân Ä‘em tiá»n chuá»™c Ngà i nhÆ°ng ngà i vẫn cÆ°Æ¡ng quyết chối từ. Các giáo dân đã tá»›i trại giam khuyên nhủ cha rằng: "ThÆ°a cha, cha chịu chết thì má»™t mình cha lên thiên Ä‘Ã ng, mà nếu cha còn ở lại thì bổn đạo chúng con được nhá», váºy xin cha nghÄ© lại". NhÆ°ng cha Lạc đã cấm há» Ä‘em tiá»n chuá»™c, cha nói: "Tôi bị bắt lần nà y là lần thứ ba, thì đó đúng là thánh ý Chúa định cho tôi nhÆ° váºy, anh chị em đừng mất tiá»n chuá»™c tôi là m gì. Tôi cÅ©ng nhÆ° Thánh Phêrô, khi phải bắt lần trÆ°á»›c được giáo dân cầu nguyện cho và được vá», lần thứ hai giáo dân cÅ©ng lo liệu cho được thoát khá»i, nhÆ°ng ý Chúa đã định cho tôi phải chết vì NgÆ°á»i nhÆ° thánh Phêrô, thì xin anh em đừng chuá»™c tôi nữa".
Là con cháu các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta luôn tá»± hà o vì có các vị tiá»n nhân đã quả cảm để sống niá»m tin, nhÆ°ng liệu rằng chúng ta hôm nay còn mấy ai dám khÆ°á»›c từ những thoả hiệp trần gian để trung kiên vá»›i đức tin của cha ông để lại? Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i vì chút bổng lá»™c trần gian đã bỠđạo, đã chống đối đạo. Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i vì miếng cÆ¡m manh áo, vì tÆ°Æ¡ng lai của con cái đã chẳng giữ đạo hay theo đạo má»™t cách há»i hợt. Có cÅ©ng nhÆ° không. Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i vì tiá»n mà bán mình, bán con để kiếm đồng Ä‘ola bất chÃnh. Há» thà rằng lá»—i luáºt Chúa còn hÆ¡n là bá» lỡ cÆ¡ há»™i lấy tiá»n, lấy bạc. Há» thà rằng mắt mặt vá»›i bà con xóm là ng còn hÆ¡n là mất túi ba gang mà "quạ Ä‘en ban tặng". Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i bá» Chúa chứ không bá» tiá»n, bá» Chúa chứ không bá» tình, bá» giáo há»™i chứ không bá» danh vá»ng trần gian.
Lạy các thánh Tá» Äạo Việt Nam là cha ông của chúng con, xÆ°a các ngà i đã dùng máu Ä‘Ã o để bảo vệ đức tin xin gìn giữ chúng con luôn trung kiên theo Chúa, dám khÆ°á»›c từ danh lợi thú trần gian để nên chứng nhân cho NÆ°á»›c Trá»i trong cuá»™c sống hôm nay. [Mục Lục]
28. Sống chứng nhân
(TrÃch từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’ – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n)
"Tin đạo chứ không tin ngÆ°á»i có đạo". Câu nói nà y tôi đã nghe nhiá»u ngÆ°á»i nói. NhÆ°ng đáng tiếc không phải là những ngÆ°á»i ngoại đạo nói mà là những ngÆ°á»i có đạo nói. Äa số há» là những ngÆ°á»i đã lâu năm không tá»›i nhà thá». Há» bá» xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»…. Há» bỠđồng đạo. Há» có đạo nhÆ°ng không sống đạo. Há» mang danh ky-tô hữu nhÆ°ng lại bảo rằng "đạo tại tâm" nên không thể hiện ra bên ngoà i dấu chỉ là ngÆ°á»i ky-tô hữu. Thế nhÆ°ng, há» lại biện minh cho hà nh Ä‘á»™ng chối đạo của mình là vì chê ghét má»™t ai đó trong đạo. Há» không đến nhà thá» vì ông A, ông B đã không tốt vá»›i há». Há» bá» Chúa vì cha xứ quá khắc khe trong lá» luáºt của Chúa. Há» không còn xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»… vì bà A, bà B vẫn chứng nà o táºt ấy có tốt hÆ¡n hỠđâu? HỠđòi ngÆ°á»i khác phải là m chứng cho há» còn bản thân há» thì lại không chịu là m chứng cho tin mừng. HỠđòi ngÆ°á»i khác sống tốt còn bản thân há» thì lại nuôi thù oán. HỠđòi ngÆ°á»i khác phải bác ái yêu thÆ°Æ¡ng còn bản thân há» thì cô láºp má»™t mình không gắn bó vá»›i giáo xứ. Há» chÃnh là những cá» dại Ä‘ang là m mất Ä‘i vẻ đẹp của cánh đồng lúa Giáo há»™i Chúa Ky-tô. Há» chÃnh là những ngÆ°á»i có đạo nhÆ°ng không đáng tin vì tÃnh cố chấp, nuôi thù háºn mà bá» Chúa, bá» anh em.
Các thánh TỠđạo Việt Nam năm xÆ°a đã lãnh nháºn cái chết tỠđạo nhiá»u khi cÅ©ng bởi chÃnh những con ngÆ°á»i mang danh ky-tô hữu nhÆ°ng đã không còn sống men tin mừng. HỠđã tố giác anh em vì má»™t chút bổng lá»™c. HỠđã bán đứng anh em vì cố chấp trong tá»™i lá»—i. NhÆ° trÆ°á»ng hợp thánh An-rê Kim Thông, ngà i đã bị tố giác bởi chÃnh ngÆ°á»i cháu tá»™i lá»—i, ngang ngược. Ngà i đã từng nhắc nhở ngÆ°á»i cháu sá»a đổi nhÆ°ng chứng nà o táºt ấy. Hắn đã không sá»a đổi mà còn tố giác ngà i để cầu vinh.
TrÆ°á»ng hợp Thánh Phaolô Hạnh cÅ©ng thế. Ngà i là má»™t thanh niên nổi tiếng vá» sá»± quen biết những tay anh chị trong giá»›i giang hồ tại chợ Quán. Má»™t lần, chứng kiến má»™t phụ nữ bị Ä‘Ã n em bóc lá»™t không thÆ°Æ¡ng tiếc. Thánh nhân bá»—ng xúc Ä‘á»™ng ra tay can thiệp, là m áp lá»±c buá»™c chúng trả lại tất cả những gì đã lấy của nạn nhân. Vì hà nh Ä‘á»™ng nghÄ©a hiệp nà y, thánh nhân phải trả giá: há» tố cáo ngà i ngoà i tá»™i là Kitô hữu, còn tiếp tay vá»›i quân Ä‘á»™i Pháp. Thánh nhân bị bắt, bị cầm tù, sau cùng bị trảm quyết tại Chà Hoà ngà y 28-5-1859.
TrÆ°á»ng hợp Cha Thánh Luca VÅ© Bá Loan còn đáng thÆ°Æ¡ng và cảm Ä‘á»™ng hÆ¡n. Có hai tên tá»™i phạm Ä‘ang chá» xét xá». Há» bà n tÃnh vá»›i nhau đến bắt Cha Loan để láºp công chuá»™c tá»™i. Thế là há» Ä‘ang tâm ná»™p Cha cho quan huyện Phú Xuyên, nhÆ°ng quan không chịu nháºn, há» phải Ä‘Æ°a Cha vá» Thăng Long. Sau cùng, ngà y 5-6-1840, Thánh Luca Loan bị chém đầu.
Äiểm chung của các thánh Tá» Äạo chÃnh là can đảm đón nháºn tháºp giá Chúa gá»i đến mà không oán háºn kẻ là m hại mình. Các ngà i đã vui nháºn hy lá»… tháºp giá vì yêu mến Chúa Ky-tô. Các ngà i luôn xác tÃn rằng: những Ä‘au khổ Ä‘á»i nà y không đáng gì so vá»›i vinh quang bất diệt mai sau. Các ngà i dầu có chịu khổ hình trong giây lát nhÆ°ng được sống lại vinh quang muôn Ä‘á»i. Äó là điá»u mà thánh Äaminh Hạnh đã xác tÃn, khi mà quan triá»u đình nói vá»›i ngà i: "Xem kìa, đạo trưởng Duyệt đã chịu bỠđạo, được tha vá», ông cứ là m nhÆ° thế tôi sẽ tha cho ông". NhÆ°ng thánh Äaminh Hạnh bình tÄ©nh trả lá»i: "Kẻ trung thà nh vá»›i Chúa, khi chết sẽ được lên thiên Ä‘Ã ng".
Mừng kÃnh các thánh TỠđạo Việt Nam là dịp nhắc nhở chúng ta hãy sống thể hiện niá»m tin trung kiên của mình trong má»i tình huống. Äừng vì má»™t chút cá» dại lấn át mà chán nản bỠđạo. Äừng vì má»™t chút giáºn há»n mà thù háºn cả niá»m tin của mình. Äừng chối đạo vì ghét ai đó hay đánh mất niá»m tin vì bên trong Giáo há»™i vẫn có cá» lung xen lẫn. Và nhất là đừng bán đứng anh em để cầu vinh.
Ngà y nay chúng ta không còn những bạo chúa bách đạo bằng gÆ°Æ¡m Ä‘ao súng đạn, nhÆ°ng Ä‘á» sống niá»m tin đòi há»i chúng ta phải chiến thắng chÃnh mình. Không ai bắt chúng ta bỠđạo nhÆ°ng vẫn còn đó những ngÆ°á»i bỠđạo vì chức vụ trần gian, vì lÆ°á»i biếng ham chÆ¡i, vì Ä‘am mê truỵ lạc. Không ai ngăn cản chúng ta thá»±c hà nh đạo nhÆ°ng vẫn còn đó những ngÆ°á»i luôn nuôi dưỡng háºn thù, luôn bất mãn vá»›i tha nhân nên đã sống thiếu yêu thÆ°Æ¡ng trong lá»i nói và việc là m. Không ai dụ dá»— chúng ta bỠđạo nhÆ°ng nhiá»u ngÆ°á»i đã lao và o những con Ä‘Æ°á»ng tá»™i lá»—i, những quan hệ bất chÃnh nên đã không còn xứng đáng mang danh là ky-tô hữu.
Quả thá»±c, ngà y nay không cần những cuá»™c bắt đạo những vẫn có hà ng ngà n ngÆ°á»i bỠđạo vì những danh lợi thú trần gian. Ngà y nay không ai bắt chúng ta bÆ°á»›c qua tháºp giá nhÆ°ng vẫn còn đó nhiá»u ngÆ°á»i vì danh lợi thú đã tá»± tháo bá» tháºp giá khá»i bà n thá» gia đình, khá»i cuá»™c sống của mình. Há» Ä‘Ãch thá»±c là loại ngÆ°á»i mà nhân loại kết án "tin đạo chứ không tin ngÆ°á»i có đạo", vì lẽ há» không còn sống niá»m tin của mình.
Lạy các thánh TỠđạo Việt Nam, là cha ông chúng con. Xin cho chúng con biết tôn thá» Chúa trên hết má»i sá»±, biết noi gÆ°Æ¡ng các ngà i để thể hiện niá»m tin trung kiên của mình trÆ°á»›c những cám dá»— lợi lá»™c của thế gian. Xin giúp chúng con biết thể hiện niá»m tin của mình qua Ä‘á»i sống thánh thiện, bác ái yêu thÆ°Æ¡ng. Amen. [Mục Lục]
29. TỠđạo hôm nay – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
Con ngÆ°á»i Ä‘á»u có quyá»n được đối xá» bình đẳng nhÆ° nhau. Không phân biệt chủng tá»™c, không được kỳ thị tôn giáo dÆ°á»›i bất cứ hình thức nà o. Nếu thể chế chÃnh trị hay tổ chức nà o cố tình kỳ thị tôn giáo hay chủng tá»™c Ä‘á»u là nhà độc tà i đáng sợ của nhân loại. Nhất là tôn giáo cần phải được tôn trá»ng. Äây là đá»i sống tâm linh hoà n toà n là sá»± tá»± nguyện chứ không phải ép buá»™c hay Ä‘e dá»a dÆ°á»›i bất kỳ phÆ°Æ¡ng tiện nà o. Thế nhÆ°ng, dầu Ä‘ang sống ở thế ká»· 21 vẫn còn đó sá»± bách hại và cưỡng bức từ nhóm ISIS Hồi giáo quá khÃch. HỠđã và đang ép buá»™c, cưỡng bức, giết hại những ngÆ°á»i Công Giáo, cÅ©ng nhÆ° các tôn giáo khác tại Iraq. Há» buá»™c các tÃn hữu ky-tô giáo phải bỠđạo mà quy phục đạo Hồi nếu không phải rá»i quê hÆ°Æ¡ng ra Ä‘i hoặc phải chết dã man...
Trong mấy tháng qua những hình ảnh Ä‘au xót vô cùng của sá»± "ác Ä‘á»™c dã man" đã cho chúng ta thấy rằng: Má»™t cháu bé gái Công Giáo má»›i 2 tuổi mà chúng cÅ©ng không tha. Chúng lôi em ra chặt đầu trÆ°á»›c mặt mẹ và những ngÆ°á»i thân của cháu, gần bên cạnh má»™t thánh Ä‘Æ°á»ng và bắt má»i ngÆ°á»i Kitô giáo phải đổi sang Hồi giáo, nếu không số pháºn cÅ©ng sẽ là nhÆ° em bé gái nà y tất cả!.
Phiến quân ISIS Hồi giáo còn công bố má»™t clip đã Ä‘áºp nát tượng Äức Mẹ trong má»™t Thánh Ä‘Æ°á»ng bị phá hủy tan hoang. Tượng chúa Giêsu thì bị chúng chặt đầu nằm trên ná»n nhà thá».
Ước tÃnh cho rằng, có khoảng 200.000 Kitô hữu sống trong khu vá»±c Ninive. Những ngÆ°á»i Kitô Giáo đã bị sát hại chÆ°a thể kiểm chứng chÃnh xác được. NgÆ°á»i ta chỉ có thể phá»ng Ä‘oán căn cứ theo sá»± mất tÃch là 10.000 - 50.000 (từ mÆ°á»i ngà n đến năm mÆ°Æ¡i ngà n ngÆ°á»i)
Nhân quyá»n ở đâu? Sá»± liên Ä‘á»›i của Liên Hiệp Quốc ở đâu? Tại sao lại để sá»± dữ tung hoà nh ngay trong thá»i đại tưởng chừng nhÆ° nhá» văn minh con ngÆ°á»i Ä‘ang xÃch lại gần nhau hÆ¡n? Hiểu hết, thấy hết những khốn khổ của ngÆ°á»i Công giáo ở Irak, ở Syria,... sao không thấy các nÆ°á»›c can thiệp mạnh mẽ hÆ¡n để đẩy lùi sá»± dữ cho anh em của mình.
Ngượi dòng lịch sá» Việt Nam, cha ông của chúng ta cÅ©ng từng là nạn nhân của sá»± kỳ thị tôn giáo và chủng tá»™c. Chỉ vì là ngÆ°á»i Công Giáo mà bị kết tá»™i chết, có khi nhẹ hÆ¡n là khắc lên trên trán hai chữ “tà đạoâ€...
Trải qua sáu triá»u Vua: Trịnh, Nguyá»…n, Tây SÆ¡n, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức, ngÆ°á»i Công Giáo bị coi là Tà đạo còn lại là “LÆ°Æ¡ng dânâ€. Tháºt đắng lòng khi gá»i ngÆ°á»i khác tôn giáo là lÆ°Æ¡ng dân còn mình thì bị tÆ°á»›c khá»i danh hiệu ấy! Quyá»n được tôn trá»ng bị khÆ°á»›c từ. Quyá»n tá»± do bị chối từ. Các tÃn hữu Việt Nam cÅ©ng từng trải qua những ngà y tháng khắc nghiệt để giữ vững lòng tin. Má»™t là bÆ°á»›c qua Tháºp Giá để vá» nhà , hai là chịu án phạt của cái chết vô cùng dã man vá»›i các hình phạt: Bị gông cùm, bị xiá»ng xÃch, bị nhốt trong cÅ©i, bị đánh đòn, bị bỠđói, bị voi giầy, bị trói ném xuống sông, bị đổ dầu và o rốn rồi cho bấc và o mà đốt, bị đóng Ä‘inh và o ván rồi Ä‘em phÆ¡i nắng, bị chặt đầu, bị thắt cổ, bị thiêu sống, bị phân thây ra từng mảnh… Có 79 vị bị trảm quyết (bị chặt đầu); 18 vị bị xá» giảo (bị thắt cổ); 8 vị chết rÅ© tù; 6 bị thiêu sinh; 4 bị lăng trì (phân thây ra từng mảnh); 1 bị tá» thÆ°Æ¡ng và 1 bị bá Ä‘ao.
Tháºt hạnh phúc cho Giáo há»™i Việt Nam vì trong số 300 ngà n vị tỠđạo đã có đến 117 vị đã được Giáo há»™i tôn phong Hiển Thánh. Má»™t con số cho thấy Ä‘á»i sống đức tin tuyệt vá»i của cha ông chúng ta. Các ngà i đã nên thánh trong chÃnh Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y của mình. Các ngà i giữ đạo mến thÆ°Æ¡ng để má»i ngÆ°á»i ngoại đạo Ä‘á»u yêu mến kÃnh trá»ng Ä‘á»i sống đức tin của các ngà i. Và cái chết tỠđạo chỉ là má»™t đỉnh cao cho Ä‘á»i sống trung thà nh vá»›i đức tin của mình mà thôi! TỠđạo là nét son trổi vượt cho má»™t Ä‘á»i sống son sắt trung kiên vá»›i Tin mừng. TỠđạo chỉ có giá trị từ Ä‘á»i sống hằng ngà y biết mến Chúa trên hết má»i sá»± và yêu mến tha nhân nhÆ° chÃnh mình.
Hôm nay mừng các thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta tạ Æ¡n Chúa đã cho quê hÆ°Æ¡ng chúng ta có nhiá»u mẫu gÆ°Æ¡ng tuyệt vá»i vá» Ä‘á»i sống đức tin, vá» lòng mến Chúa yêu ngÆ°á»i. Chúng ta tạ Æ¡n Chúa vì nhá» những gÆ°Æ¡ng sáng tuyệt vá»i ấy đã giúp Giáo Há»™i Việt Nam vượt qua những phong ba để trưởng thà nh và thăng tiến. Tạ Æ¡n Chúa, tạ Æ¡n các tiá»n nhân cÅ©ng là dịp để nhắc nhở chúng ta phải duy trì tinh thần sống đạo mến Chúa yêu ngÆ°á»i nhÆ° cha ông chúng ta. Mừng kÃnh các ngà i không chỉ để ca tụng các ngà i, mà quan yếu là dịp há»c há»i gÆ°Æ¡ng sống đạo của cha ông để sống cho thá»i đại hôm nay. Má»™t thá»i đại rất khoa há»c nên việc bách hại cÅ©ng rất tinh vi. Má»™t thá»i đại rất văn minh nhÆ°ng lại quá nhiá»u lo sợ, bất an bởi an ninh, bởi nhiá»u cám dá»—, bởi Ä‘á»i sống thác loạn của môi trÆ°á»ng.
Nguyện xin các thánh Tá» Äạo Việt Nam giúp cho chúng con là con cháu được trung kiên giữ vững đức tin. Dẫu xã há»™i có nhiá»u cám dá»—, cạm bẫy, xin cho chúng con đừng vì danh lợi thú mà xa rá»i Chúa, xa rá»i Giáo há»™i. Xin Chúa giúp chúng con can trÆ°á»ng giữ đạo trong má»i thá» thách nhÆ° cha ông chúng con xÆ°a. Amen. [Mục Lục]
30. "Äây Bà i Ca Ngà n Trùng"
(TrÃch từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’ – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n)
Hôm nay lá»… các thánh Tá» Äạo Việt Nam. Má»™t bầu khà đại lá»… tháºt hà o hùng. Phụng vụ trổi lên lá»i hoan ca chúc tụng: "Äây bà i ca ngà n trùng. Dâng vá» Thiên Chúa. Bà i ca thắm đượm máu hồng. Từng bao ngÆ°á»i anh dÅ©ng tiến lên hy sinh vì tình yêu".
Vâng, cuá»™c Ä‘á»i các thánh tỠđạo là má»™t bà i ca dâng vá» Thiên Chúa. Các ngà i ca ngợi Thiên Chúa khi bình an, khi gian nan, khi dòng Ä‘á»i êm trôi và cả khi sóng gió ba Ä‘Ã o. Các ngà i ca ngợi Chúa trong bổn pháºn thÆ°á»ng ngà y, khi đầu hôm sá»›m mai nÆ¡i ruá»™ng vÆ°á»n, nÆ¡i phố xá chợ thị. Các ngà i còn ca ngợi Chúa khi đối đầu vá»›i sá»± bách hại vì tin mừng. Các ngà i ca ngợi Chúa trong má»i nÆ¡i, trong má»i lúc. Äỉnh cao của lá»i ca ngợi là bà i ca vinh thắng thắm đượm máu Ä‘Ã o. Các ngà i đã chiến thắng gian nan, cùm gông, tù đầy. Các ngà i đã vượt lên trên sá»± sợ hãi của Ä‘e doạ đến cả tÃnh mạng để tôn vinh Thiên Chúa mà các ngà i tôn thá». Các ngà i đã dùng cả cuá»™c Ä‘á»i để ca ngợi Chúa. Cho dù cuá»™c sống có nổi trôi, bất định, các ngà i vẫn trung kiên tin thá» Thiên Chúa.
Cuá»™c Ä‘á»i các ngà i là má»™t bà i ca, thế nên các ngà i cÅ©ng đáng được ca ngợi. Ca ngợi hôm qua, hôm nay và mãi mãi. Vì chÆ°ng các ngà i là những ngÆ°á»i có phúc vì dám sống triệt để trang tin mừng yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa trong cuá»™c sống của mình.
Các ngà i dám nói lá»i tha thứ ngay trong những xúc phạm mà ngÆ°á»i Ä‘á»i Ä‘ang tuôn đổ lên các ngà i.
Các ngà i đã có thể nhìn thấy hoa hồng nở rộ ngay trong đau đớn của cực hình.
Các ngà i dám Ä‘i ngược lại vá»›i thế gian, vì phải vâng lá»i Thiên Chúa hÆ¡n là ngÆ°á»i ta.
Nhìn và o cuá»™c Ä‘á»i các ngà i, ta thấy, đó là má»™t cuá»™c Ä‘á»i tháºt đẹp. Äẹp trong cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y luôn chu toan bổn pháºn của mình, luôn sống chan hoà tình bác ái vá»›i má»i ngÆ°á»i. NhÆ° bà thánh Äê là mẹ của sáu ngÆ°á»i con. Tất cả những ngÆ°á»i con, cô Nụ, cô Máºn khi là m nhân chứng Ä‘á»u nói rằng: "Mẹ tôi rất đạo đức, luôn dạy con cái ăn ngay ở là nh, tối sá»›m kinh nguyện...".
Äẹp trong cả những gian nan khi bị ngÆ°á»i Ä‘á»i ghét bá», các ngà i vẫn thÆ°Æ¡ng yêu, vẫn thứ tha, vẫn ôn hoà để là m chứng cho lá»i tin mừng yêu thÆ°Æ¡ng, đế ná»—i mà những ngÆ°á»i hà nh quyết các ngà i vẫn cảm phục yêu mến đức hạnh các ngà i. NhÆ° trong vụ án linh mục Gioan Äạt, viên cai ngục nói: "Tôi thấy cụ khôn ngoan đạo đức thì muốn kết nghÄ©a huynh đệ lắm, ngặt vì cụ sắp bị án tá» rồi. Tôi xin hứa biếu cụ má»™t cá»— quan tà i để biểu lá»™ lòng tôi quý cụ".
Äẹp trong cả cái chết luôn má»™t má»±c nói lá»i yêu thÆ°Æ¡ng. NhÆ° trÆ°á»ng hợp ông Cai Tả thì yêu thÆ°Æ¡ng để xứng vá»›i tình Chúa yêu, ông thÆ°á»ng châm chÆ°á»›c cho những ngÆ°á»i mắc nợ và nói: "Mình quên nợ ngÆ°á»i, Chúa quên tá»™i mình ". Vá»›i ông Năm Quỳnh thì bác ái rõ rệt là hoa quả của đức tin, ông từng nói vá»›i gia đình: "Bà và các con không đồng ý cho tôi lấy của nhà để giúp ngÆ°á»i nghèo, tôi sẽ Ä‘i vay mượn hoặc là m thuê kiếm tiá»n giúp đỡ há» ". Vì ông nói: "Tôi chÆ°a thấy ai hay giúp ngÆ°á»i nghèo khó lại túng bấn bao giá». Kinh Thánh chẳng dạy chúng ta coi há» nhÆ° chi thể của Chúa đó sao? Chúa đã cho chúng ta sống, tất sẽ quan phòng cho ta đủ dùng".
NhÆ° váºy, tỠđạo không chỉ là đổ máu. TỠđạo là dám chết Ä‘i con ngÆ°á»i Ãch ká»· của mình, chết Ä‘i cho thói Ä‘á»i tham sân si mù quáng. Chết Ä‘i những Ä‘am mê nhục dục để hèn. TỠđạo là dám sống vì tin mừng mà chịu thua thiệt, chịu mất mát. TỠđạo là yêu cho đến cùng và sống trá»n vẹn những đòi há»i của luáºt yêu thÆ°Æ¡ng.
Mừng kÃnh các thánh tỠđạo Việt Nam, xin cho chúng ta là con cháu biết noi gÆ°Æ¡ng các ngà i để tiếp tục là bà i ca ca ngợi Thiên Chúa. Ca ngợi Ngà i bằng cả cuá»™c sống thắm đượm tình Chúa tình ngÆ°á»i. Ca ngợi Ngà i má»i nÆ¡i, má»i lúc và trong má»i hoà n cảnh cuá»™c sống. Nguyện xin các thánh TỠđạo Việt Nam dẫn dắt chúng ta luôn bÆ°á»›c Ä‘i trong tình yêu Chúa. Amen. [Mục Lục]
31. Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
(Bà i giảng của Lm. Nguyễn Văn Thuyết)
Sá»± hiện diện của chúng ta trÆ°á»›c bà n thá» các thánh tỠđạo tại Việt Nam hôm nay nói lên lòng hiếu kÃnh của con cháu đối vá»›i tổ tiên, nén hÆ°Æ¡ng trầm chúng ta dâng lên biểu lá»™ lòng hiếu thảo đối vá»›i các báºc tiá»n nhân. Và đây cÅ©ng là lúc thuáºn tiện để chúng ta suy ngắm hình ảnh, Ä‘á»i sống và đức hy sinh của các ngà i cho niá»m tin.
TrÆ°á»›c hết chúng ta thà nh khẩn cúi đầu tạ Æ¡n Thiên Chúa Cá»u Trùng đã ghé mắt đến dân tá»™c Việt bé nhá» mà ban cho được Æ¡n đón nháºn hạt giống Äức tin.
Chúng ta không quên tri ân các vị thừa sai, mà trong số đó có những vị đã được phong thánh. Há» là ai? Vá» thân nhân gốc gác? Là những ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng tây, chẳng phải dốt nát hay hám lợi, hay thất nghiệp thất tình để chá»n Ä‘á»i truyá»n giáo mà cái chết đã được tuyên trÆ°á»›c và bản án treo lÆ¡ lá»ng trên đầu há». Má»™t ông tây mắt xanh mÅ©i lõ, ngôn ngữ bất đồng, thủy thổ không hợp, nÆ¡i lÆ°u ngụ là má»™t chiếc thuyá»n gá»— lênh đênh.
Äặc biệt chúng ta nhá»› đến các vị tá» Ä‘ao tại Việt Nam. Tại quê hÆ°Æ¡ng, cÆ¡n bách hại đến sá»›m, nghÄ© tưởng hạt giống đức tin bị chết ngạt dÆ°á»›i những áp bức và giết chóc; nhÆ°ng không, những con ngÆ°á»i Việt tuy bé nhá» vá» thân xác, niá»m tin còn má»›i mẻ nhÆ°ng đã kịp cắm sâu đức tin Ä‘á»i mình dÆ°á»›i chân tháºp giá, trái tim đã kịp nóng để đối diện cÆ¡n hồng thủy của sá»± khÆ°á»›c từ và loại bá». NhÆ° váºy, từ các ngà i, quê hÆ°Æ¡ng chúng ta có thể và được nhÆ° má»™t mảnh đất mà u mỡ chỉ đợi hạt giống đức tin chạm đến thì vÆ°Æ¡n vai lá»›n lên. Minh chứng lòng tin bằng máu tỠđạo của các ngà i chÃnh là hoa quả sau hÆ¡n hai thế ká»· kể từ việc khởi đầu của giáo sÄ© I-ni-khu năm 1533.
Thà nh phần tỠđạo ngoà i giám mục, linh mục là những ngÆ°á»i chuyên lo vá» tôn giáo, còn có các giáo dân nhÆ° quan trÆ°á»ng (T.Hy), quan án (T. Khảm), chÃnh tổng, lý trưởng.
Những cám dá»— sống bình yên đã không thay thế được chá»n lá»±a chịu bắt bá»›, gông cùm vì đức tin của các ngà i nhÆ° thánh tỠđạo Gioan Äạt, Annê Lê thị Thà nh…
Những cám dá»— sống trong ân huệ nà y khác đã không thể thay thế được chá»n lá»±a chịu sống thiếu thốn khi bị giam cầm vì đức tin nhÆ° thánh tỠđạo Garelin KÃnh khi gá»i thÆ° vá» nhà ngÆ°á»i viết: những thiếu thốn, những cá»±c nhá»c đủ thứ đến vá»›i chúng tôi, nhÆ°ng tôi dám khẳng định rằng: tôi được hạnh phúc trong túp lá»u tranh của tôi hÆ¡n vua nÆ°á»›c Pháp trong hoà ng cung của ngà i; hay nhÆ° thánh chủng sinh Tôma Trần văn Thiện được hứa tặng cho cả cô gái con quan huyện….
Những cám dá»— sống tá»± do không thể thay thế được chá»n lá»±a chịu giam trong ngục thất vì đức tin nhÆ° thánh Cuenot Thể viết: dù chỉ còn má»™t giáo sÄ© chẳng là m được gì ngoà i việc Ä‘á»c kinh thần vụ, thì nguyên sá»± hiện diện của vị đó cÅ©ng đủ nâng đỡ niá»m tin và sinh hoạt cho các tÃn hữu rồi…
Và cám dá»— sá»± sống Ä‘á»i nà y không thể thay thế được chá»n lá»±a chết vì niá»m tin nhÆ° thánh Hồ Äình Hy: Tôi cam chịu má»i cá»±c hình để nên giống Äức Ky Tô; hay nhÆ° thầy giảng Nguyá»…n Cầm, khi được nói nhắm mắt bÆ°á»›c đại qua Tháºp giá thầy đáp: “thÆ°a quan, mắt thì nhắm được chứ lòng và trà khôn không thể nhắm được, nên tôi chẳng là mâ€.
Váºy đó, má»—i cuá»™c Ä‘á»i tỠđạo là má»™t cuá»™c tá»± hiến. Cuá»™c Ä‘á»i các chứng nhân đức tin chịu đốt cháy trong lao khổ, trong nhục hình, và cả cái chết Ä‘á»u nhÆ° má»™t hiến tế dâng lên Thiên Chúa, sẽ trở nên hạt giống trổ sinh các Kytô hữu cho ngà n muôn thế hệ. HÆ¡n nữa, việc chá»n chết Ä‘i cho đức tin của các vị tỠđạo không phải là khÆ¡i lên máu nóng tìm đến cái chết vì cái chết nguyên nó chẳng có giá trị gì hết, chÃnh sá»± sống má»›i là m nên muôn Ä‘iá»u huyá»n diệu. Vì thế khi chá»n lá»±a mãnh liệt và dứt khoát trong mầu nhiệm tá»± hủy và hiến tế chÃnh là các ngà i chá»n lá»±a sá»± sống muôn Ä‘á»i bất diệt.
Hạt giống đức tin mà ngà y nà o các vị tỠđạo chịu chôn vùi trong lòng đất quê hÆ°Æ¡ng, thì ngà y nay chÃnh chúng ta cÅ©ng Ä‘ang được má»i gá»i chăm bón và vun tÆ°á»›i trong má»™t cÆ¡n bão miên trÆ°á»ng, ngà y má»™t khốc liệt. Có khác chăng là được khoác bằng những chiếc áo hình thức khác nhau mà thôi.
Ngà y hôm nay, không gì có thể ngăn trở chúng ta hiến tế. Các thánh tỠđạo tại Việt Nam được hồng phúc hiến tế sá»± sống má»™t lần là m hy lá»…. Còn chúng ta cứ phải hiến tế Ä‘á»i mình má»—i ngà y và má»i ngà y khi chúng ta sống Ä‘á»i nhân chứng đức tin. Khi mà chúng ta thiêu hủy Ä‘á»i mình nhÆ° ngá»n nến; đốt hết những nhát đảm, những yếu Ä‘uối, những toan tÃnh thiệt hÆ¡n và những khô cằn ná»™i tâm. Can đảm là m chứng cho chân lý và Tin Mừng.
Chúng ta nguyện xin các thánh tỠđạo tại Việt Nam nguyện cầu cùng Chúa cho quê hÆ°Æ¡ng và con ngÆ°á»i Việt Nam để dòng máu các ngà i đã đổ xuống, đã tÆ°á»›i gá»™i, đã kiến tạo và đã đặt ná»n móng cho tòa nhà Giáo Há»™i tại quê hÆ°Æ¡ng tiếp tục lá»›n lên, trổ sinh ngà n vạn hoa trái má»›i để ánh sang đức tin sẽ là bình minh, má»™t bình minh chiếu rá»i rạng ngá»i trên đất Việt cho đến thá»i viên mãn, ngà y chúng ta Ä‘oà n tụ vá»›i cha anh chúng ta trên cõi bất diệt. [Mục Lục]
32. Phải tôn kÃnh Các Thánh Tá» Äạo thế nà o?
(Bà i giảng của Lm Ignatio Nguyá»…n Ngá»c Rao)
Hôm nay chúng ta hân hoan mừng đại lá»… Các Thánh tỠđạo Việt Nam. Giáo Há»™i chúng ta hãnh diện vì có các thánh, nhÆ°ng lá»… nà y cÅ©ng là má»™t dịp để chúng ta tá»± há»i: chúng ta đã tôn sùng các thánh đúng mức chÆ°a?
- Chúng ta hãnh diện vì có các thánh
NgÆ°á»i Việt Nam hãnh diện vá» các anh hùng dân tá»™c. Giáo Há»™i Việt Nam chúng ta cÅ©ng có đủ lý do để hãnh diện vá»›i Giáo Há»™i toà n cầu, vì tuy đức tin má»›i có mặt trên đất nÆ°á»›c nà y được 500 năm (so vá»›i 2000 năm lịch sá» Giáo Há»™i thì không có là bao), nhÆ°ng chúng ta đã đóng góp cho Giáo Há»™i được 117 vị thánh, má»™t con số khá cao sánh vá»›i các giáo Há»™i kỳ cá»±u hÆ¡n. NhÆ°ng chúng ta không phải chỉ có 117 vị đã được phong thánh, mà còn có hà ng ngà n, hà ng vạn tÃn hữu Việt Nam khác đã anh dÅ©ng hy sinh mạng sống vì đức tin, ngÆ°á»i thì bị chém đầu, bị phân thây, bị thắt cổ, bị voi già y, ngÆ°á»i thì bị thiêu sống, bị chết trong tù hay trong nÆ¡i Ä‘Ã y ải chá»— rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c. Hiện nay chúng ta chỉ còn biết tên tuổi của chừng mấy ngà n vị có hồ sÆ¡ phong thánh tại Rôma. NhÆ°ng tổng số là bao nhiêu, không ai biết. Có ngÆ°á»i đã Æ°á»›c lượng con số khoảng 100.000 ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam đã chết vì đức tin.
Dù sao chúng ta có thể hãnh diện vì là con cháu các vị tỠđạo, vì dòng máu anh hùng của các ngà i vẫn chảy trong mạch máu chúng ta. Chúng ta vui mừng vì các ngà i đã chấp nháºn nên nhÆ° hạt lúa phải mục nát Ä‘i, để trổ sinh mùa mà ng tÆ°Æ¡i tốt mà chúng ta Ä‘ang Ä‘uợc hưởng. Vâng, chÃnh nhá» công đức các ngà i mà chúng ta có ngà y nay.
- Chúng ta đã tôn sùng các thánh đúng mức chưa?
Hãnh diện vá» các vị tỠđạo, nhÆ°ng chúng ta phải tá»± há»i: chúng ta đã tôn sùng các vị cho đúng mức chÆ°a? Hay chúng ta chỉ phấn khởi vá» việc phong thánh, rồi để đấy? Chúng ta chỉ mừng lá»… Các Thánh TỠđạo má»™t năm má»™t lần, rồi chẳng nói gì đến nữa?
Muốn tôn sùng Các Thánh TỠDạo Viêt Nam cho xứng đáng, chúng ta phải:
* há»c há»i vá» các ngà i;
* năng cầu nguyện với các ngà i;
* nhất là noi gương các ngà i.
a) Há»c há»i vá» các ngà i:
Các cụ ta xÆ°a có câu: “Vô tri bất má»™â€, không biết thì không má»™ mến, muốn má»™ mến thì phải biết đã. Ngà y nay có lẽ chỉ có giáo dân ở những nÆ¡i là quê hÆ°Æ¡ng các thánh hoặc còn giữ hà i cốt các ngà i má»›i còn biết tên tuổi các thánh. Còn thì đại Ä‘a số những ngÆ°á»i khác há»i rằng có thể kể ra tên được mấy vị? Mà có lẽ hầu hết chúng ta cÅ©ng không biết được Ä‘Ãch xác những thánh tỠđạo nà o đã sinh ra, đã sống, đã là m việc hay đã chết trong giáo pháºn nhà . Tháºt là điá»u đáng tiếc!
Vì thế chúng ta cần phải há»c há»i thêm vá» Ä‘á»i sống và cái chết anh dÅ©ng của các thánh tỠđạo, nhất là của những vị gần vá»›i chúng ta hÆ¡n. Rồi chúng còn phải dạy cho con cháu biết nữa. NhÆ° váºy chúng ta sẽ má»™ mến các ngà i hÆ¡n, đồng thá»i sẽ lấy là m hạnh phúc vì được sống trên quê hÆ°Æ¡ng các thánh.
b) Cầu nguyện với các ngà i:
Giáo Há»™i dạy rằng: các thánh ở trên trá»i hằng cầu thay nguyện giúp chúng ta trÆ°á»›c toà Chúa. Chúng ta hay cầu xin thánh Antôn, thánh Vincentê, thánh Martinô v.v…. nhÆ°ng chúng ta có nhá»› cầu xin các thánh tỠđạo của chúng ta không? Các ngà i đẹp lòng Chúa, ở gần Chúa hÆ¡n, nên có thể nói là có thần thế trÆ°á»›c mặt Chúa. Các ngà i lại là đồng bà o, đồng hÆ°Æ¡ng, tháºm chà là báºc cha ông chúng ta, lẽ nà o các ngà i bá» rÆ¡i chúng ta? chắc chắn các ngà i sẵn sà ng cầu cùng Chúa cho chúng ta.
Vì thế chúng ta nên nhá»› đến Các thánh Tá» Äạo Việt Nam và cầu nguyện vá»›i các ngà i má»—i ngà y. Nhất là khi gặp gian nan thá» thách, chúng ta hảy chạy đến vá»›i các ngà i, thì Chúa sẽ vì các ngà i mà ban cho chúng ta được can đảm thắng vượt thá» thách, được bá»n lòng giữ đức tin và sốn đức tin cho đến cùng.
c) Noi gương các thánh:
Sau cùng, lòng sùng kÃnh các vị tỠđạo phải thúc đẩy chúng ta noi gÆ°Æ¡ng các ngà i. Các vị tỠđạo ngà y xÆ°a, có má»™t số là giám mục. Linh mục. Tu sÄ©, thầy giảng, còn phần lá»›n là giáo dân bình thÆ°á»ng, cÅ©ng có gia đình nhÆ° ai khác. Các vị là thầy đồ, thầy lang, là m quan, là m lÃnh, là m thợ, là m ná»™i trợ, là m nghá» buôn bán. Nghá» nông v.v…
Mức hiểu biết vỠđạo chắc cÅ©ng không được sâu lắm, vì thá»i đó các linh mục phải trốn tránh, Ãt khi gặp, còn sách đạo cÅ©ng thiếu thốn, lại viết bằng chữ hán chữ nôm, Ãt ngÆ°á»i Ä‘á»c được. NhÆ°ng các vị có lòng thà nh, hiểu được bao nhiêu thì cố gằng thá»±c hà nh hết Ä‘iá»u mình hiểu. Cáºy và o Æ¡n Chúa giúp, các ngà i đã chấp nháºn môi thiệt thòi để trung thà nh vá»›i Chúa. Các ngà i đã đặt Chúa lên trên tất cả, trên của cải, gia đình, danh giá, hạnh phúc trần gian, trên cả tá»± do và chÃnh mạng sống nữa.
Äó là gÆ°Æ¡ng sáng các ngà i để lại cho chúng ta. Chúng ta có noi theo thì má»›i xứng đáng là con cháu các ngà i. Hay là chúng ta còn ngại vất vả, hy sinh vì Chúa, còn để cho cái gì khác (nhÆ° của cải, danh giá, thú vui) lôi cuốn, mà sẵn sà ng bá» Chúa?
Hôm nay, khi mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta cảm tạ Thiên Chúa đã ban Æ¡n cho các ngà i được can đảm đến cùng, chúng ta hãnh diện vì là con cháu các ngà i, và ý thức rằng, muốn sùng kÃnh các ngà i cho xứng đáng và thiết thá»±c, chúng ta còn phải tìm hiểu thêm vá» các ngà i để dạy cho con cháu biết, phải năng cầu nguyện vá»›i các ngà i và nhất là phải ra sức noi gÆ°Æ¡ng các ngà i mà chu toà n các bổn pháºn và trung thà nh vá»›i Chúa trá»n Ä‘á»i.
GiỠđây chúng ta tiếp tục cá» hà nh thánh lá»…. Cùng vá»›i Mình và Máu Thánh Chúa Giêsu, chúng ta cÅ©ng dâng lên Chúa Cha máu các thánh tỠđạo đã đổ ra, hoà vá»›i những mồ hôi, nÆ°á»›c mắt của chúng ta, và xin Chúa Cha chấp nháºn tất cả là m của lá»… đẹp lòng NgÆ°á»i. [Mục Lục]
33. Tuyên xưng, sống và là m chứng cho đức tin
(Bà i giảng của ÄGM. Giuse Nguyá»…n Năng)
Không má»™t tôn giáo nà o có má»™t lịch sá» kỳ lạ nhÆ° Kitô giáo. Quả váºy, không má»™t tôn giáo nà o bị bách hại nhiá»u, lâu dà i và đau thÆ°Æ¡ng nhÆ° Kitô giáo; và cho dù bị bách hại nhiá»u, lâu dà i và đau thÆ°Æ¡ng, Kitô giáo không há» bị tiêu diệt, trái lại vẫn không ngừng tăng trưởng cả vá» phẩm chất lẫn số lượng. Äó là những bà ẩn của lịch sá» không thể lý giải bằng lý lẽ tá»± nhiên, nhÆ°ng chỉ có thể hiểu được trong ánh sáng của niá»m tin.
Quả váºy, ngay từ những năm tháng đầu tiên loan báo Tin Mừng, Há»™i Thánh đã trải qua 300 năm bị bách hại dÆ°á»›i thá»i các hoà ng đế Roma. Rồi từ đó, Phúc Âm được rao giảng ở đâu, thì ở đó không sá»›m thì muá»™n, các Kitô hữu cÅ©ng bị bắt bá»› và giết chết, Há»™i Thánh bị bách hại và loại trừ. Lịch sá» Há»™i Thánh là má»™t lịch sỠđầy những cuá»™c tỠđạo, ở khắp má»i miá»n trên thế giá»›i, và o hết má»i thá»i kỳ trong lịch sá».
Ngay trong thá»i đại chúng ta, trong thế ká»· XX và đầu thế ká»· XXI nà y, nếu tÃnh tổng cá»™ng tất cả các Kitô hữu, gồm Công giáo, ChÃnh thống, Anh giáo và Tin là nh, thì hằng năm có khoảng 170.000 ngÆ°á»i tỠđạo, 200.000.000 ngÆ°á»i chịu bách hại vì đức tin Kitô giáo.
Trên mảnh đất Việt Nam thân yêu nà y, 117 vị thánh đã được phúc tỠđạo trong má»™t giai Ä‘oạn bách hại kéo dà i đúng 117 năm, tÃnh từ hai vị tỠđạo tiên khởi và o năm 1745 đến vị cuối cùng và o năm 1862, qua các triá»u đại vua Lê chúa Trịnh, Tây SÆ¡n và các triá»u nhà Nguyá»…n. Äó là chÆ°a kể chân phÆ°á»›c Anrê Phú Yên tỠđạo và o năm 1644, và hằng trăm ngà n tÃn hữu chết vì đức tin nhÆ°ng chÆ°a được phong thánh.
Bức tranh trên đây là má»™t thá»±c tế, và đó cÅ©ng là má»™t Ä‘iá»u bà ẩn của lịch sá» Há»™i Thánh. Các Kitô hữu bị ghét, vì trÆ°á»›c hết, chÃnh Chúa Giêsu đã bị ghét và đã chịu tá» hình trên thánh giá. Chúa Giêsu chÃnh là vị tỠđạo đầu tiên vì Tin Mừng mà Ngà i rao giảng. Ngà i là con Ä‘Æ°á»ng dẫn đến sá»± sống Ä‘Ãch thá»±c, nhÆ°ng thế gian lại yêu sá»± tối tăm hÆ¡n ánh sáng.
Chúa nói: “Vì anh em không thuá»™c vá» thế gian, và Thầy đã chá»n, đã tách anh em khá»i thế gian, nên thế gian ghét anh em… Nếu hỠđã bắt bá»› Thầy, há» cÅ©ng sẽ bắt bá»› anh em… Há» chống lại anh em, vì anh em mang danh Thầy, bởi há» không biết Äấng đã sai Thầy†(Ga 15, 19-21). ÄÆ¡n giản chỉ là thế. Sâu xa là nhÆ° váºy.
Tuy nhiên, Chúa đã hứa ở cùng Há»™i Thánh má»i ngà y cho đến táºn thế, và Chúa đã tuyên bố không quyá»n năng nà o có thể tiêu diệt Há»™i Thánh. “Trong thế gian, anh em sẽ phải gian nan khốn khó. NhÆ°ng can đảm lên, Thầy đã thắng thế gian†(Ga 16, 33).
Trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta hãy cùng nhau ôn lại Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo Việt Nam để xem các ngà i đã tuyên xÆ°ng, đã sống và là m chứng cho đức tin thế nà o.
Tại sao các Kitô hữu bị ghét bá», bị bắt bá»› và giết chết? Các thánh tỠđạo đã là m gì?
Các thánh tỠđạo bị giết chỉ vì tuyên xÆ°ng lòng tin và o Chúa Giêsu. Lòng tin ấy biểu lá»™ qua việc tôn thá» thánh giá Chúa. Thánh Anrê Kim Thông nói vá»›i quan tỉnh: “Thánh giá tôi kÃnh thá», tôi giẫm lên sao được!†Thánh Têôphan Ven nói: “Tôi đã suốt Ä‘á»i thuyết giảng vỠđạo tháºp giá, nay tôi lại đạp lên tháºp giá thế nà o được? Tôi thiết nghÄ© sá»± sống Ä‘á»i nà y đâu quà hoá đến Ä‘á»™ tôi phải bỠđạo mà mua!â€
Chắc chắn không phải vì các ngà i đã theo đạo Tây mà phản bá»™i tổ quốc và dân tá»™c. Các ngà i tôn trá»ng vua quan và hết lòng vì quê hÆ°Æ¡ng. Thánh linh mục Tá»± đối đáp vá»›i quan tòa: “Tôi kÃnh Thiên Chúa nhÆ° Thượng Phụ, kÃnh vua nhÆ° trung phụ, và kÃnh song thân nhÆ° hạ phụ. Không thể nghe cha ruá»™t để hại vua, tôi cÅ©ng không thể vì vua mà phạm đến Thượng Phụ là Thiên Chúa đượcâ€.
Nhiá»u vị thánh đã ở trong hà ng ngÅ© quân Ä‘á»™i bảo vệ đất nÆ°á»›c. Thánh Trần Văn Trung là má»™t binh sÄ©, đã bị giết vì khẳng khái tuyên bố: “Tôi là Kitô hữu, tôi sẵn sà ng Ä‘i đánh kẻ thù của đất nÆ°á»›c, nhÆ°ng bỠđạo thì không bao giá»â€. Thánh linh mục Khuông từng tuyên bố: “Äạo Giatô không những cấm tÃn hữu chống lại triá»u đình, mà còn khuyến khÃch để há» cầu nguyện và góp phần giúp quê hÆ°Æ¡ng an ninh thịnh vượngâ€.
Yêu nước không có nghĩa là phải thù ghét loại trừ các Kitô hữu và chống lại Kitô giáo.
Lá»i tuyên xÆ°ng của các thánh tỠđạo không chỉ là lá»i tuyên bố trong má»™t khoảnh khắc nhất thá»i trÆ°á»›c khi chết, nhÆ°ng đó là hoa trái kết tinh từ má»™t Ä‘á»i sống thấm nhuần Lá»i Chúa. Các ngà i đã sống đức tin, đã thể hiện Tin Mừng yêu thÆ°Æ¡ng trong chÃnh Ä‘á»i sống của mình.
TrÆ°á»›c hết, Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo được biểu lá»™ ngay trong bổn pháºn hằng ngà y của Ä‘á»i sống gia đình.
Dù thá»i đó, chế Ä‘á»™ Ä‘a thê vẫn Ä‘ang thịnh hà nh trong xã há»™i Việt Nam, nhÆ°ng các thánh tỠđạo đã trung thà nh vá»›i giáo huấn má»™t vợ má»™t chồng của Phúc Âm. DÄ© nhiên có những vị lúc đầu đã không trung thà nh vá»›i lá»i cam kết hôn nhân, nhÆ° các thánh Gẫm, binh sÄ© Huy, Cai Thìn, quan Hồ Äình Hy... đã có thá»i gian sa ngã, thế nhÆ°ng sau đó tất cả Ä‘á»u biết trở vỠđể vun đắp lại mái ấm gia đình của mình.
Các thánh chu toà n bổn pháºn nuôi dạy con cái theo tinh thần đức tin. Thánh Thá» căn dặn các con và o thăm trong tù: “Các con thân mến, cha không còn là m gì giúp các con ở thế gian nà y được nữa, cha chỉ còn lo chuẩn bị tâm hồn đón nháºn những thá» thách cuối cùng. à Chúa đã muốn cha xa lìa các con mãi mãi, nhÆ°ng các con còn có mẹ, hãy cố gắng vâng lá»i mẹ. Các con lá»›n hãy nhá»› quan tâm săn sóc em mình. Các con nhá» phải biết kÃnh trá»ng vâng lá»i anh chị. Hãy thÆ°Æ¡ng yêu nhau, siêng năng là m việc đỡ đần mẹ. Hãy nhá»› Ä‘á»c kinh tối sáng và lần chuá»—i Mân Côi hằng ngà y. Chúa trao cho má»—i ngÆ°á»i má»™t thánh giá riêng, hãy vui vẻ vác theo chân Chúa và kiên trung giữ đạoâ€.
Vá» phần thánh Anê Lê Thị Thà nh, vị thánh nữ duy nhất trong số các vị tỠđạo, ngÆ°á»i con gái thứ haicủa ngà i là cô Anna Năm xác nháºn:“Bố mẹ chúng tôi chỉ gả các con gái cho những ngÆ°á»i thanh niên đạo hạnh. Sau khi tôi kết hôn, mẹ tôi thÆ°á»ng đến thăm chúng tôi và khuyên bảo những lá»i tốt là nh. Có lần mẹ dạy tôi: "Tuân theo à Chúa, con láºp gia đình là gánh rất nặng. Con phải ăn ở khôn ngoan, đừng cãi lá»i cha mẹ chồng. Hãy vui lòng nháºn thánh giá Chúa gá»i cho".NgÆ°á»i cÅ©ng thÆ°á»ng khuyên vợ chồng tôi: "Hai con hãy sống hoà hợp, vui vẻ, đừng để ai nghe chúng con cãi nhau bao giá»".â€
Kế đến, sống đức tin là sống Tin Mừng yêu thương.
Thánh y sÄ© Phan Äắc Hòa rá»™ng tay giúp ngÆ°á»i nghèo khổ, riêng bệnh nhân túng thiếu, không những ông chữa bệnh miá»…n phÃ, lại còn giúp tiá»n giúp lúa. Thánh Martinô Thá» nói: "Công bằng chÆ°a đủ, phải có bác ái nữa, mà muốn thá»±c thi bác ái phải có Ä‘iá»u kiện", nên ngà i trồng thêm vÆ°á»n dâu kiếm tiá»n giúp ngÆ°á»i thiếu thốn. NgÆ°á»i cùng tỠđạo vá»›i ngà i là Gioan Cá»n từng mạnh dạn đấu tranh cho ngÆ°á»i nghèo chống lại chÃnh sách đòi sÆ°u cao thuế nặng. Thánh Năm Thuông là ân nhân của viện cô nhi trong vùng. Còn thánh Trùm ÄÃch thÆ°á»ng xuyên thăm viếng trại cùi và sẵn sà ng nuôi ngÆ°á»i mắc bệnh dịch tại nhà mình.
Äiá»u quan trá»ng trong Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo là lòng tha thứ.
Nếu lòng anh dÅ©ng giúp các vị tỠđạo bình thản đón nháºn cái chết không run sợ, không quỵ lụy khóc than, thì chÃnh lòng bao dung thứ tha má»›i là đặc tÃnh phân biệt vị tỠđạo vá»›i những vị anh hùng vì lý do khác.
Các tÃn hữu chỉ thá»±c sá»± chết vì đạo nếu biểu lá»™ được tình yêu, lòng nhân ái, sá»± bao dung của Tin Mừng. Các vị chắc chắn không đồng ý vá»›i bản án bất công của triá»u đình, nhÆ°ng nhÆ° Äức Giêsu trên thánh giá vẫn cầu nguyện cho quân lÃnh giết hại mình, các chứng nhân tỠđạo vẫn tiếp tục yêu thÆ°Æ¡ng vua quan và những ngÆ°á»i hà nh xá» mình.
Khi viên quan nói: “Tôi phải theo lệnh vua, đừng giáºn tôi nhéâ€, linh mục Théophane Ven đáp: “Tôi chẳngghét gì ai cả, tôi sẽ cầu nguyện nhiá»u cho quanâ€. Thánh Hoà ng LÆ°Æ¡ng Cảnh là m cho quan quân phá lên cÆ°á»i khi ngà i Ä‘á»c: “Cầu Chúa Giêsu, xin cho các quantrị nÆ°á»›c cho yên cà ng ngà y cà ng thịnhâ€.
Lá»i tuyên xÆ°ng và đá»i sống đức tin của các thánh tỠđạo đã là m trổ sinh hoa trái phong phú trên quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam thân yêu nà y.
ChÃnh Ä‘á»i sống của các thánh tỠđạo đã cảm hóa và chiếm được tình cảm của bà con hà ng xóm. Dù triá»u đình nhà Nguyá»…n ra chiếu chỉ bách hại, bà con hà ng xóm vẫn tá» dấu hiệu thân ái vá»›i ngÆ°á»i công giáo.
Thánh linh mục VÅ© Bá Loan là niên trưởng 84 tuổi, được má»i ngÆ°á»i kÃnh trá»ng gá»i bằng “cụâ€, ngà i không bị đánh đòn; và trong ngà y xá», mÆ°á»i lý hình chạy trốn, đến ngÆ°á»i thứ mÆ°á»i má»™t, đã lịch sá»± xin phép: “Việc vua truyá»n cháu phải là m, xin cụ xá lá»—i cho. Cháu sẽ cố giúp cụ chết êm ái. Khi vá» trá»i cụ nhá»› đến cháu nhéâ€.
Trong vụ án thánh linh mục Gioan Äạt, viên cai ngục nói: “Tôi thấy cụ khôn ngoan, đạo đức, thì muốn kết nghÄ©a huynh đệ lắm, ngặt vì cụ sắp bị án tá» rồi. Tôi xin hứa biếu cụ má»™t cổ quan tà i để biểu lá»™ lòng tôi quà cụ.â€
HÆ¡n nữa, ngay trong lúc bị giam tù, các ngà i đã Ä‘Æ°a hằng trăm ngÆ°á»i đến vá»›i Chúa. Và từ đó đến nay, hạt giống Tin Mừng không ngừng lá»›n lên trong đất nÆ°á»›c nà y. Tin Mừng nhÆ° men Ä‘ang thấm và o má»i sinh hoạt xã há»™i để Ä‘Æ°a thế gian Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng của chân lý Phúc Âm.
Là con cháu các thánh tỠđạo, chúng ta hãy phát huy gia sản đức tin mà cha ông đã để lại cho chúng ta. Äức tin ấy đã lá»›n lên trong máu và nÆ°á»›c mắt, trong hy sinh và gian khổ. Bao nhiêu thế hệ đã nằm xuống để chúng ta được trung kiên vá»›i đức tin tông truyá»n.
Ngà y nay, tuy không còn phải chịu những Ä‘au thÆ°Æ¡ng dữ dằn nhÆ° trong quá khứ, nhÆ°ng chúng ta Ä‘ang phải đối diện vá»›i má»™t cuá»™c tấn công khác có thể còn nguy hiểm gấp bá»™i, đó là sức mạnh của tiá»n bạc, địa vị, khoái lạc, tá»± do buông thả. Những sức mạnh nà y đã là m cho bao nhiêu tÃn hữu gục ngã, đã lôi kéo bao nhiêu Kitô hữu rá»i xa Há»™i Thánh, đã là m cho biết bao ngÆ°á»i quên Thiên Chúa.
Trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta hãy bắt chÆ°á»›c các thánh tỠđạo tuyên xÆ°ng đức tin má»™t cách xác tÃn, ý thức. Chúng ta có thể nói nhÆ° thánh Phaolô không: “Tôi biết tôi đã tin và o ai†(2Tm 1, 12)? Hãy để cho lòng tin và o Chúa thấm nhuần và biến đổi cuá»™c sống chúng ta, để tất cả má»i hà nh vi, ứng xá», chá»n lá»±a, thái Ä‘á»™, của chúng ta luôn tá»a chiếu sức mạnh của Tin Mừng và tạo nên má»™t sức hấp dẫn đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh để Ä‘Æ°a hỠđến vá»›i Chúa Giêsu Cứu Thế. [Mục Lục]
34. Bà i giảng của ÄGM. Giuse Võ Äức Minh
(Ga 12, 24-26)
NẾU HẠT LÚA MIẾN CHẾT ÄI,
THÌ SẼ SINH NHIỀU BÔNG HẠT.
KÃnh thÆ°a Cá»™ng Ä‘oà n phụng vụ,
Bà i Phúc Âm của lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay (Ga 12, 24-26), táºp trung và o biểu tượng hạt lúa miến, được hiểu là biểu tượng của chÃnh Chúa Kitô, từ đó ý nghÄ©a toả lan sang các Kitô hữu, đặc biệt các Kitô hữu chết vì đạo đã được Giáo Há»™i tôn phong Hiển Thánh hoặc Chân PhÆ°á»›c để nêu gÆ°Æ¡ng cho má»i thà nh phần Dân Chúa Ä‘ang tiếp tục cuá»™c hà nh trình đức Tin giữa dòng Ä‘á»i.
“Nếu hạt lúa miến không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình â€. Câu nà y chứa Ä‘á»±ng má»™t chân lý tháºt sâu sắc, đó là : ý nghÄ©a và giá trị của hạt lúa miến hệ tại cuá»™c hiện hữu của nó cho kẻ khác, để phục vụ kẻ khác. Nếu không nhÆ° thế, nó sẽ “trÆ¡ trá»i má»™t mình’’. “TrÆ¡ trá»i má»™t mình†là đặc Ä‘iểm của cuá»™c hiện hữu vị ká»·, Ãch ká»·, và vì thế không có Ãch cho kẻ khác. Chúa Giêsu nhấn mạnh rằng: hạt lúa miến chỉ đạt được phẩm giá cao quý của nó, khi chấp nháºn từ bá» chÃnh mình, để phục vụ sá»± sống và sá»± tăng trưởng của má»i ngÆ°á»i.
“Nếu nó chết Ä‘i, thì sẽ sinh nhiá»u bông hạt â€: Chắc hẳn trong Ä‘oạn Phúc Âm nà y, Chúa Giêsu nghÄ© tá»›i kinh nghiệm trồng trá»t của nhà nông: hạt-lúa-giống gieo và o lòng đất phải mục nát, phải thối rữa, phải chết Ä‘i, tức là phải chấp nháºn mất căn tÃnh hạt lúa, nhìn ở bình diện hiện tượng, để nẩy thà nh cái mầm, rồi lá»›n lên thà nh cây lúa chÃnh, từ đó nẩy sinh thêm nhiá»u cây lúa phụ, tất cả cùng mang nhiá»u bông hạt. Chỉ má»™t hạt lúa chết Ä‘i, mà sinh ra hằng trăm hạt lúa má»›i. Äó là sá»± gia tăng vá» số lượng. Äến lượt những hạt lúa má»›i phát sinh từ cái chết của hạt-lúa-giống, cÅ©ng chấp nháºn bị nghiá»n nát, nghÄ©a là chấp nháºn mất căn tÃnh hạt lúa, để trở thà nh tinh bá»™t, hoà mình vá»›i nÆ°á»›c, vá»›i men, nhỠđó dáºy men lên, rồi trải qua thá» thách của lá»a để trở thà nh tấm bánh thÆ¡m ngon và già u chất dinh dưỡng cho con ngÆ°á»i. Äó là sá»± gia tăng vá» chất lượng. Äối vá»›i hạt lúa miến, má»™t cách nà o đó, chết Ä‘i là tá»± hạ, tá»± huá»· ra không; còn gia tăng số luợng và chất lượng là siêu thăng bản chất của hiện hữu. Vì thế, cái chết của hạt lúa miến được Chúa Giêsu chá»n là m biểu tượng cho sá»± tá»± hạ, tá»± huá»· của NgÆ°á»i nhÆ° bÆ°á»›c chuẩn bị cần thiết cho việc Thiên Chúa siêu thăng và tôn vinh NgÆ°á»i qua mầu nhiệm Phục Sinh. NhÆ° váºy, Tá»± hạ và Siêu thăng qua sá»± Chết và sá»± Phục sinh, đó là nhÆ° má»™t quy luáºt chi phối định mệnh của Hạt Lúa Miến. Mặt khác, vì là má»™t biểu tượng minh hoạ cách sâu sắc Æ¡n gá»i của Vua Kitô và của các Kitô hữu, nên Hạt Lúa Miến cÅ©ng là má»™t huyá»n nhiệm.
“Máu các Vị Tá» Äạo là hạt giống từ đó nẩy sinh nhiá»u tÃn hữu Kitôâ€.
Câu nói lừng danh nà y của Tertulianô có giá trị trÆ°á»›c tiên đối vá»›i dòng Máu của Vua Giêsu, Vị Tá» Äạo vÄ© đại, đã đổ ra trên Thánh Giá. Máu các Kitô hữu TỠđạo cÅ©ng có được khả năng sinh sản thiêng liêng ấy, là vì các ngà i đã được nuôi dưỡng bằng Máu-Thánh-Thể của Vua Giêsu chịu đóng Ä‘inh. Ngoà i ra chúng ta thấy được ý nghÄ©a Ä‘Ãch thá»±c của cuá»™c sống và cái chết của các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, khi chúng ta suy gẫm vá» các hà nh Ä‘á»™ng và lá»i nói của các ngà i dÆ°á»›i ánh sáng Lá»i Chúa.
TrÆ°á»›c tiên, tỠđạo có nghÄ©a là là m chứng, là m chứng bằng cách chấp nháºn chết hoặc đổ máu mình ra để khẳng định niá»m tin và o Thiên Chúa,tiếp nối hà nh Ä‘á»™ng của chÃnh Vua Giêsu trên Thánh Giá. Cái chết để là m chứng triệt để nhÆ° thế Ä‘uợc đồng hoá vá»›i “của lá»… toà n thiêu†nhÆ° Sách Khôn ngoan trong bà i Ä‘á»c 1 nói vá»›i chúng ta (x. Kn 3, 6). Theo tác giả ThÆ° Do Thái, khi Äức Kitô đổ máu mình ra trên Thánh Giá, là lúc NgÆ°á»i “tá»± hiến tế là m lá»… váºt vô tì tÃch cho Thiên Chúa, nhá» Thần Khà vÄ©nh cá»u thúc đẩy†(Dt 9, 14). Váºy thì, hà nh Ä‘á»™ng của các Thánh Tá» Äạo chấp nháºn chết vì đức tin cÅ©ng được thúc đẩy bởi Chúa Thánh Thần và nhỠđó các ngà i trở thà nh “của lá»… toà n thiêuâ€, và “của lá»… thiêng liêng†(x. Rm 12, 2; 1 Pr 2, 5) được Thiên Chúa Æ°ng nháºn. Thánh Phaolô Phạm Khắc Khoan, Linh mục TỠđạo, cầu nguyện trÆ°á»›c khi bị hà nh hình cùng má»™t lúc vá»›i hai Thầy Kẻ Giảng nhÆ° sau: “Vinh danh chúc tụng ngợi khen Thiên Chúa là Chúa Cả trá»i đất, chúng con xin dâng mạng sống cho Ngà i†[1]. Vâng, hà nh Ä‘á»™ng của các Thánh Tá» Äạo tế hiến mạng sống mình là m của lá»… toà n thiêu và của lá»… thiêng liêng, được tô Ä‘iểm thêm bởi Hy tế ngợi khen (x. Dt 13, 15; Hs 14, 3…). Cái chết là nh thánh của các ngà i, cÅ©ng giống nhÆ° cái chết cứu Ä‘á»™ của Chúa Giêsu, diá»…n ra trong tâm tình cầu nguyện sâu lắng.
Thánh Tá» Äạo Carolô CORNAY Tân, má»™t Linh mục Thừa sai Pháp, trả lá»i vị quan toà thẩm vấn mình rằng: “Chúng tôi chỉ chuyên lo giảng đạo, khuyên ngÆ°á»i ta ăn ngay ở là nh, dạy con cái thá» cha kÃnh mẹ, kêu gá»i thần dân vâng phục vua quan, tôi đâu có thể Ä‘i ngược lại giáo huấn của mình mà chống nhà vua được?â€[2]. Câu nói sau đây của Thánh Linh mục Tá» Äạo Phaolô Lê Bảo Tịnh tháºt hết sức ý nghÄ©a: “Thân xác tôi ở trong tay quan, quan muốn là m khổ thế nà o tuỳ ý, nhÆ°ng linh hồn tôi là của Chúa, không có gì khiến tôi hy sinh nó đượcâ€[3].
Bà i há»c thứ hai là thái Ä‘á»™ kiên định trong sứ vụ là m chứng cho sá»± tháºt. Äây là nét nổi báºt nhất của Vua Giêsu Tá» Äạo và của tất cả các Thánh Tá» Äạo Việt Nam. Chúa Giêsu là m chứng cho sá»± tháºt nà y, là : “Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng thế gian đến ná»—i ban Con Má»™t, để phà m ai tin và o Con của NgÆ°á»i thì khá»i phải diệt vong, nhÆ°ng có sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i†(Ga 3, 16). ChÃnh Chúa Giêsu ý thức mình là quà tặng của Chúa Cha. NgÆ°á»i đến thế gian, “để phục vụ và hiến ban mạng sống là m giá chuá»™c muôn ngÆ°á»i†(Mt 20, 28). NgÆ°á»i trở thà nh Con ÄÆ°á»ng cứu Ä‘á»™, dẫn tá»›i Sá»± Sống Ä‘á»i Ä‘á»i và vì thế NgÆ°á»i là hiện thân của Sá»± Tháºt, nghÄ©a là của ý muốn cứu Ä‘á»™ thế gian của Thiên Chúa Cha. Sá»± Tháºt ấy là ná»™i dung chÃnh yếu của Tin Mừng. Vá» phần mình, các Thánh Tá» Äạo Việt Nam nhất quyết không bÆ°á»›c qua hoặc dẫm lên Thánh Giá, biểu tượng của Äạo Giêsu, mà vua quan phong kiến xÆ°a gá»i là “tả đạo Gia-tôâ€; các ngà i chấp nháºn bị giết để là m chứng trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i rằng Äạo Gia-tô, Äạo Giêsu là Äạo Tháºt, là Con ÄÆ°á»ng Ä‘Ãch thá»±c dẫn và o Sá»± Sống bất diệt. Dầu thế gian đón nháºn hay khÆ°á»›c từ, thì má»i Kitô hữu hôm nay vẫn phải dùng lá»i nói và cả cuá»™c sống của mình là m chứng cho Sá»± Tháºt đó, theo gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu và các Chứng Nhân đức tin anh dÅ©ng.
Bà i há»c thứ ba là lòng bác ái không bá» bến đối vá»›i má»i ngÆ°á»i, kể cả những ngÆ°á»i giết hại mình. Vá» Ä‘iểm nà y, chÃnh Chúa Giêsu đã nêu gÆ°Æ¡ng má»™t cách cụ thể: không những NgÆ°á»i dạy các môn đệ phải “yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi†mình (x. Mt 5, 44), mà chÃnh NgÆ°á»i, khi bị treo trên Thánh Giá, đã cầu xin Chúa Cha tha thứ cho những kẻ giết hại NgÆ°á»i (x. Lc 23, 34). Thánh Emmanuen Lê Văn Phụng, trùm trưởng của hỠđạo Äầu NÆ°á»›c, Cù Lao giêng, đã nói lá»i trăng trối vá»›i con trai của mình tại pháp trÆ°á»ng: “Con Æ¡i, hãy tha thứ, đừng tìm báo thù kẻ tố cáo cha nhé†[4]. Có thể nói: tất cả các Thánh Tá» Äạo Việt Nam khi bị thẩm vấn, cầm tù và hà nh quyết, không há» nói má»™t lá»i trách móc, mỉa mai hay nguyá»n rủa những kẻ là m hại mình. Cà ng suy gẫm vá» những lá»i đối đáp của các ngà i vá»›i vua quan bách hại các ngà i, hay những lá»i các ngà i tâm sá»± vá»›i ngÆ°á»i thân của mình, chúng ta má»›i thấy được Ä‘iá»u kỳ diệu của Äạo Tình ThÆ°Æ¡ng: Tình thÆ°Æ¡ng mạnh hÆ¡n sá»± chết; Tình thÆ°Æ¡ng chiến thắng háºn thù.
KÃnh thÆ°a cá»™ng Ä‘oà n,
Trong ngà y ká»· niệm đúng 50 năm truá»›c, tức và o ngà y 24-11-1960, Äức Giáo Hoà ng Chân PhÆ°á»›c Gioan XXIII ban hà nh Sắc chỉ Venerabilium Nostrorum thiết láºp Hà ng Giáo Phẩm Công Giáo tại Việt Nam. Vá»›i tâm tình tri ân, chúng ta hãy “Tạ Æ¡n Thiên Chúa vá» hồng ân đức tin và o Chúa Giêsu Kitô. Hồng ân nà y đã được rất đông các Vị Tá» Äạo đón nháºn cách quảng đại, sống và là m chứng; các ngà i là những ngÆ°á»i muốn loan báo chân lý và tÃnh phổ quát của niá»m tin và o Thiên Chúa†[5].
Ngoà i ra, chúng ta chân thà nh xin các ngà i chuyển cầu cho chúng ta biết dùng ân huệ của Năm Thánh hồng phúc nà y và dùng việc nhá»› lại chứng từ cao quý của các ngà i để kÃch Ä‘á»™ng đức mến, gia tăng đức cáºy và củng cố đức tin mà đôi lúc bị thá» thách bởi chÃnh Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y của chúng ta [6].
Nguyên xin Äức Mẹ La Vang, Nữ VÆ°Æ¡ng Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, hÆ°á»›ng dẫn chúng ta đến vá»›i Chúa Giêsu, để cùng vá»›i Con yêu dấu của Mẹ và Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam chúng ta Ä‘i và o huyá»n nhiệm Hạt Lúa Miến: chết Ä‘i má»›i sinh nhiá»u bông hạt, là m nên nhiá»u tấm bánh, bẻ ra, chia sẻ cho đồng bà o của chúng ta được sống và sống dồi dà o. Chúng ta chia sẻ sá»± sống vá»›i đồng bà o, không chỉ bằng bánh váºt chất, mà bằng cả bánh nhân văn và văn hoá, nhất là bánh Lá»i Chúa và Bánh Thánh Thể; có tất cả các thứ bánh đó thì má»›i thá»±c sá»± có sá»± phát triển toà n diện của má»—i ngÆ°á»i và má»i dân tá»™c; và có chia sẻ những tấm bánh đó cho má»i ngÆ°á»i, nhất là ngÆ°á»i nghèo và ngÆ°á»i bị gạt ra lá» xã há»™i, má»›i thá»±c sá»± tạo được sá»± HIỆP THÔNG toà n diện và sâu sắc trong Giáo Há»™i, để Giáo Há»™i trở nên Bà TÃch, nghÄ©a là “dấu chỉ và khà cụ của sá»± hiệp nhất giữa con ngÆ°á»i vá»›i Thiên Chúa và giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau†[7]. Theo nghÄ©a đó, “xây dá»±ng sá»± HIỆP THÔNG trong Giáo Há»™i là chìa khóa của SỨ VỤ†[8] là m chứng cho Chúa Kitô và Phúc Âm của NgÆ°á»i. AMEN.
------------
[1] Xem Kinh Sáng ngà y 24/11, điệp ca 2.
[2] Xem Kinh Sách ngà y 24/11, điệp ca 1.
[3] Xem Kinh Sáng ngà y 24/11, điệp ca của Thánh ca Tin Mừng.
[4] Xem Tà i Liệu Là m Việc của Äại Há»™i Dân Chúa, cÆ°á»›c chú 109.
[5] Xem Huấn từ ÄTC BeneÄ‘ictô XVI ngá» vá»›i HÄGMVN ngà y 27-06-2009.
[6] Xem ThÆ° ÄTC BeneÄ‘ictô XVI gá»i ÄC Chủ Tịch HÄGMVN dịp lá»… khai mạc Năm Thánh tại Sở Kiện 24-11-2009.
[7] Xem TLLV, chÆ°Æ¡ng II.
[8] Xem Sứ Ä‘iệp Khánh Nháºt Truyá»n Giáo năm 2010 của ÄTC BeneÄ‘ictô XVI. [Mục Lục]
35. Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
Từ ngà n xÆ°a và cho đến ngà y hôm nay, Giáo Há»™i luôn duy trì má»™t thủ tục khắt khe để phong thánh hầu tránh Ä‘i má»i lạm dụng có thể xảy ra. Khởi đầu thì bất cứ ngÆ°á»i giáo dân nà o cÅ©ng có quyá»n là m Ä‘Æ¡n xin Giáo Há»™i xúc tiến thủ tục Ä‘iá»u tra để phong thánh cho má»™t hay nhiá»u Kitô hữu. Äó là những ngÆ°á»i công giáo đã qua Ä‘á»i, mà còn để lại những mẫu gÆ°Æ¡ng thánh thiện cao Ä‘á»™, nhất là khi há» chết vì đạo vá»›i những bằng chứng rõ rệt vì đức tin.
Tất cả 117 vị tỠđạo Việt Nam mà chúng ta mừng kÃnh hôm nay Ä‘á»u có đủ bằng chứng Ä‘Ãch thá»±c vá» cái chết anh hùng đó. Qua thủ tục Ä‘iá»u tra từ hÆ¡n má»™t thế ká»· nay, các vị ấy đã lần lượt được Giáo Há»™i nhìn nháºn là Äấng đáng kÃnh, vì đã nêu gÆ°Æ¡ng thánh thiện cho các Kitô hữu. Tiếp đến là nâng lên hà ng Chân phÆ°á»›c, tức là các vị ấy được nhìn nháºn là đang được hưởng hạnh phúc vÄ©nh cá»u bên Chúa. Tuy việc tôn kÃnh còn giá»›i hạn chÆ°a phổ quát khắp nÆ¡i trên thế giá»›i. Cuối cùng là được phong lên báºc thánh nhân, tức là được tôn vinh hiển thánh vá»›i lá»… kÃnh có thể được cá» hà nh ở khắp má»i nÆ¡i.
Nhìn và o con số 117 vị tỠđạo Việt Nam, chúng ta nháºn thấy các ngà i là những báºc cha ông của chúng ta, trong đó gồm đủ má»i thà nh phần: 8 giám mục, 50 linh mục, 16 thầy giảng, 1 chủng sinh và 42 giáo dân.
Ngoà i các giám mục và các linh mục là những ngÆ°á»i lo đáp ứng những nhu cầu thiêng liêng, chúng ta thấy các ngà i thuá»™c đủ má»i giai cấp xã há»™i. Thánh Hồ Äình Hy là quan thái bá»™c, đặc trách ngà nh dệt tÆ¡ lụa vải vóc trong cả nÆ°á»›c. Thánh Phạm Trá»ng Khảm là quan án. Thánh VinhsÆ¡n TÆ°á»ng là m chánh tổng. Thánh Nguyá»…n Huy Mỹ là m lý trưởng. Các thánh Äạt, Huy, Thể là quân nhân. Có ngÆ°á»i là m thầy thuốc, là m nhà buôn, là m thợ má»™c, thợ may, có ngÆ°á»i là m ngÆ° phủ hay nông dân.
Mừng lễ các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta hãy chiêm ngưỡng những mẫu gương thánh thiện các ngà i để lại. Nhưng chiêm ngưỡng mà thôi chưa đủ, chúng ta còn phải cố gắng noi theo và bắt chước, vì con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.
Là những thanh thiếu niên, chúng ta hãy chiêm ngưỡng và bắt chÆ°á»›c má»™t chà ng trai tuấn tú 18 tuổi đã trả lá»i quan toà : Tôi chỉ mong chức quyá»n trên trá»i chứ không mà ng danh vá»ng trần thế. Chà ng trai tuấn tú ấy là thánh Tôma Thiện.
Là những ngÆ°á»i Ä‘ang sống trong báºc vợ chồng, chúng ta hãy khắc ghi lá»i bà lý Mỹ: Gia đình tôi luôn sống trong hoà thuáºt và yêu thÆ°Æ¡ng, nhà tôi chuyên chăm đạo đức, tham dá»± thánh lá»… hằng ngà y. Nếu vợ con hay ngÆ°á»i giúp việc vì báºn rá»™n không Ä‘i lá»… được, ông bắt phải Ä‘á»c kinh chung và nghe sách thiêng liêng để suy niệm. Ông xÆ°ng tá»™i nhiá»u lần trong năm. Ông không đánh bạc, không uống rượu hay to tiếng vá»›i ai bao giá». Bà lý Mỹ đã nói nhÆ° váºy vá» chồng bà là thánh Nguyá»…n Huy Mỹ.
Cụ Hoà ng LÆ°Æ¡ng Cảnh là m cho quan quân phá lên cÆ°á»i khi há» yêu cầu cụ Ä‘á»c kinh, thì cụ lá»›n tiếng: Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các quan trị nÆ°á»›c cho yên, cà ng ngà y cà ng thịnh. Tại pháp trÆ°á»ng, khi chịu xá» tá», thánh Lê Văn Phụng còn nhắn nhủ ngÆ°á»i con trai của mình: Con Æ¡i, hãy tha thứ, đừng báo thù kẻ tố giác ba nhé. Là con cháu của các báºc anh hùng tỠđạo chúng ta đã là m được những gì để tuyên xÆ°ng đức tin của mình? [Mục Lục]
36. Không thuộc vỠthế gian
(TrÃch từ ‘Manna’)
Suy Niệm
"Tâu bệ hạ, đã 30 năm phục vụ dÆ°á»›i ba triá»u vua, lúc nà o hạ thần cÅ©ng là ngÆ°á»i hết lòng yêu nÆ°á»›c. Nay hạ thần cam chịu má»i cá»±c hình để nên giống Äức Kitô." Äó là câu trả lá»i của ông Micae Hồ Äình Hy khi vua Tá»± Äức má»i ông giả vá» bÆ°á»›c qua thánh giá.
Ông là ngÆ°á»i thanh liêm, được nhà vua hết sức tÃn cẩn, cho phụ trách ngà nh dệt trong cả nÆ°á»›c. NhÆ°ng ông cÅ©ng là má»™t Kitô hữu xông xáo là m việc tông đồ.
Ông không thấy có gì xung khắc giữa việc phục vụ đất nước với việc phục vụ Giáo Hội.
Khi quân Pháp bắn phá cảng Äà Nẵng thì ông bị bắt, bị kết án là khinh luáºt nÆ°á»›c, chống lại triá»u đình.
Ông Hy đã chấp nháºn cái chết má»™t cách bình thản. TrÆ°á»›c khi chịu chém, ông còn xin hút má»™t Ä‘iếu thuốc, hÆ°Æ¡ng vị cuối cùng của trần gian mà ông muốn nếm trÆ°á»›c khi nếm hÆ°Æ¡ng vị của thiên Ä‘Ã ng vÄ©nh cá»u.
Cuá»™c sống và cái chết của thánh Micae Hy soi sáng cho Ä‘oạn Lá»i Chúa hôm nay.
NgÆ°á»i Kitô hữu có hai đầu dây cần phải giữ. "NhÆ° Cha đã sai Con đến trong thế gian, Con cÅ©ng sai hỠđến trong thế gian" (Ga 17,18).
Thế gian là nÆ¡i thánh Hy đã sống cho đến chết. Thế gian là đất nÆ°á»›c, là vua quan, là thứ dân... Ngà i đã yêu mến và sống táºn tình cho thế gian đó.
Thế gian đã trở nên nhÆ° máu thịt của ngÆ°á»i Kitô hữu vì đó là nÆ¡i hỠđược Chúa sai đến để phục vụ, và là nÆ¡i há» trở thà nh ngÆ°á»i Kitô hữu trá»n vẹn.
"HỠkhông thuộc vỠthế gian, cũng như Con không thuộc vỠthế gian" (Ga 17,16).
Ở trong thế gian nhưng không thuộc vỠthế gian, nghĩa là không hoà n toà n nghĩ và sống như thế gian.
NgÆ°á»i Kitô hữu không coi thÆ°á»ng má»i giá trị của xã há»™i, nhÆ°ng há» có má»™t thang giá trị riêng.
Há» biết đâu là những giá trị mà há» phải tôn trá»ng. Nếu hy sinh những giá trị đó, há» sẽ đánh mất chÃnh mình và chẳng đóng góp được gì cho bá»™ mặt thế giá»›i.
Há» là nhúm men vùi trong đống bá»™t. Men không được tách khá»i bá»™t, và men cÅ©ng không được biến chất thà nh bá»™t. Trong cả hai trÆ°á»ng hợp, men Ä‘á»u trở nên vô Ãch.
Chúng ta vẫn bị cám dá»— buông má»™t trong hai đầu dây. Bá» má»™t trong hai Ä‘á»u là m mất căn tÃnh của ngÆ°á»i Kitô hữu.
Æ n gá»i Kitô hữu đặt ta và o má»™t thế đứng chênh vênh, thế đứng dá»… ghét, thế đứng đòi phải trả giá.
Tá» Äạo là cách là m chứng tuyệt vá»i trong thá»i bách hại.
Trong thá»i kinh tế thị trÆ°á»ng, cần có những cách là m chứng khác. NgÆ°á»i Kitô hữu vẫn bị cám dá»— bÆ°á»›c qua lÆ°Æ¡ng tâm mình để mua lấy chút địa vị, lợi nhuáºn, an toà n, thoải mái...
Thế gian không ở ngoà i ta, thế gian ở ngay trong lòng ta.
Ước gì chúng ta dám chấp nháºn thiệt thòi, phiá»n hà , mất mát, khi can đảm là m chứng cho lòng tin và tình yêu.
Gợi à Chia Sẻ
Kitô hữu vừa phải đồng hà nh vá»›i thế gian, vừa có lúc phải lá»™i ngược dòng vá»›i thế gian. Bạn thấy Ä‘iá»u đó có quá khó không? Là m sao thá»±c hiện được lý tưởng đó?
Thá»i nà o, nÆ¡i nà o, là m chứng cho Chúa cÅ©ng có cái khó riêng. Äâu là cái khó khi bạn phải là m chứng cho Chúa trong má»™t xã há»™i chạy theo tiá»n bạc và hưởng thụ?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, vị tỠđạo tuyệt vá»i,
Chúa Ä‘Æ°a chúng con và o thế giằng co liên tục. Chúa vừa chá»n chúng con ra khá»i thế gian, lại vừa sai chúng con và o trong thế gian đó.
Thế gian nà y và ng thau lẫn lộn. Có khi và ng chỉ là lớp mạ bên ngoà i.
Xin cho chúng con giữ được bản lãnh của mình, giữ được vị mặn của muối, và sức tác động của men, để đem đến cho thế gian một linh hồn, một sức sống.
Chúng con chẳng sợ mình bỠđạo, chỉ sợ mình bỠsống đạo vì bị quyến rũ bởi bao thú vui trần thế.
Xin cho chúng con đừng bao giá» quên rằng chúng con mang dòng máu của các vị tỠđạo, những ngÆ°á»i đã đặt Chúa lên trên mạng sống.
Lạy Chúa Giêsu, nếu thế gian ghét chúng con, thì xin cho chúng con cảm thấy niá»m vui của ngÆ°á»i được diá»…m phúc nên giống Chúa. Amen. [Mục Lục]
37. Anh em là m chứng cho Thầy
(TrÃch từ ‘Manna’)
Suy Niệm
Trong số 117 vị Tá» Äạo Việt Nam, được phong thánh năm 1988, có má»™t phụ nữ duy nhất, mẹ của 6 ngÆ°á»i con. Äó là bà Anê Lê Thị Thà nh, còn gá»i là bà Äê.
TrÆ°á»›c khi là má»™t anh hùng tỠđạo, bà đã là má»™t ngÆ°á»i mẹ hiá»n gÆ°Æ¡ng mẫu. "Thân mẫu chúng tôi rất chăm lo việc giáo dục các con. ChÃnh ngÆ°á»i dạy chúng tôi Ä‘á»c chữ và há»c giáo lý, sau lại dạy cách dá»± thánh lá»… và xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»…." Äó là lá»i khai của cô con gái út trÆ°á»›c giáo quyá»n.
Nhà bà Äê là nÆ¡i các linh mục trú ẩn. Buổi sáng lá»… Phục Sinh năm 1861, quan Tổng Äốc Nam Äịnh cho quân bao vây là ng của bà . Bà Äê bị bắt lúc đã 60 tuổi. Bà bị đánh Ä‘áºp tra tấn, bị ép phải chối đạo, bị lôi qua Thánh Giá, bị bá» rắn Ä‘á»™c và o ngÆ°á»i. Khi con gái đến thăm bà trong nhà giam, Ä‘au Ä‘á»›n vì thấy quần áo mẹ loang đầy vết máu, bà đã an ủi con vá»›i má»™t niá»m lạc quan lạ lùng: "Con đừng khóc, mẹ mặc áo hoa hồng đấy, mẹ vui lòng chịu khổ vì Chúa Giêsu, sao con lại khóc?" Sau ba tháng chịu đủ má»i cá»±c hình, ngÆ°á»i phụ nữ ấy đã hiến Ä‘á»i mình cho Chúa.
Cuá»™c Ä‘á»i của vị thánh nữ tiên khởi của Việt Nam là má»™t sức nâng đỡ lá»›n cho chúng ta. Thiên Chúa đã là m Ä‘iá»u phi thÆ°á»ng nÆ¡i má»™t ngÆ°á»i phụ nữ già nua, yếu Ä‘uối. Quan "Hùm Xám" tỉnh Nam Äịnh cÅ©ng phải bó tay trÆ°á»›c sá»± yếu Ä‘uối kiên vững của bà .
Khôn ngoan và đơn sÆ¡, can đảm chịu Ä‘au khổ, bà thánh Äê đã phó mặc cho Chúa Ä‘á»i mình. Bà chẳng lo phải nói gì, phải là m gì trÆ°á»›c tòa án, vì sức mạnh của Thánh Thần ở vá»›i bà .
Há»™i Thánh thá»i nà o cÅ©ng cần những ngÆ°á»i dám sống vì đức tin, dám là m chứng cho Chúa trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i Ä‘á»i.
Sống đức tin là một loại tỠđạo không đổ máu, không đòi hy sinh mạng sống, nhưng lại đòi hy sinh cả tương lai vững và ng ổn định.
Má»—i ngà y, chúng ta thÆ°á»ng bị đặt trÆ°á»›c những chá»n lá»±a, trÆ°á»›c tháºp giá của Äức Giêsu, y hệt nhÆ° các vị tỠđạo ngà y xÆ°a.
Có khi chúng ta đã bÆ°á»›c qua tháºp giá, khi chá»n mình, đã chối Chúa bằng chÃnh cuá»™c sống.
Cà ng có tá»± do, ta lại cà ng dá»… sa sút đức tin. Tiá»n bạc, tiện nghi, khoái lạc vẫn là những thụ tạo gây ra những cuá»™c bách hại êm ả và khủng khiếp mà cuối cùng chúng ta cÅ©ng phải đối diện.
Ước gì chúng ta không để mất đức tin được mua bằng giá máu của bao vị tỠđạo, và ước gì chúng ta không ngừng chuyển giao đức tin ấy cho hơn 70 triệu đồng bà o trên quê hương.
Gợi à Chia Sẻ
Các vị tỠđạo là m chứng cho Chúa bằng cách hy sinh tÃnh mạng. Theo ý bạn, trong thá»i đại đất nÆ°á»›c mở cá»a, đâu là cách thức là m chứng của ngÆ°á»i kitô hữu? (là m chứng ở trÆ°á»ng, ở nÆ¡i là m việc, ở các chá»— giải trà vui chÆ¡i...)
Theo ý bạn, xã há»™i hôm nay dá»… nhạy cảm vá»›i cách là m chứng nà o của ngÆ°á»i kitô hữu? Phải sống nhÆ° thê nà o để ngÆ°á»i ta dá»… có cảm tình vá»›i Äức Giêsu?
Cầu Nguyện
Lạy các thánh tỠđạo Việt Nam, các ngà i đã dám sống đến cùng Æ¡n gá»i Kitô hữu trong má»™t hoà n cảnh khó khăn nguy hiểm. Sá»± hy sinh của các ngà i cho thấy tình yêu mạnh hÆ¡n sá»± chết và chết là cá»a mở và o cõi sống bất diệt. Dù mang pháºn ngÆ°á»i yếu Ä‘uối, nhÆ°ng nhá» Æ¡n Chúa đỡ nâng, các ngà i đã chiến thắng khải hoà n. Xin cầu cho chúng con là con cháu các ngà i biết can trÆ°á»ng sống đức tin của báºc cha anh trong má»™t thế giá»›i vắng bóng Thiên Chúa, biết nhiệt thà nh là m chứng vá» tình yêu bằng má»™t Ä‘á»i hiến thân phục vụ. Ước gì ngá»n lá»a đức tin mà các ngà i đã thắp lên bằng cuá»™c sống và cái chết, được bừng tá»a trên Tổ quốc Việt Nam. Ước gì máu thắm của các ngà i thấm và o mảnh đất quê hÆ°Æ¡ng để công cuá»™c truyá»n giáo sinh nhiá»u hoa trái. [Mục Lục]
38. Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
Sá»NG CHỨNG NHÂN TIN MỪNG
Hôm nay Giáo Há»™i Việt Nam hân hoan và hãnh diện mừng kÃnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam vì 3 lý do:
- Hân hoan và hãnh diện vì các thánh là ngÆ°á»i Việt Nam, không gì vui mừng và hãnh diện, tá»± hà o hÆ¡n, khi đất nÆ°á»›c ta có những vị thánh góp mặt vá»›i Giáo Há»™i toà n cầu.
- Hân hoan và hãnh diện vì số lượng đông đảo các Thánh Việt Nam. Với 117 vị Thánh. Giáo Hội Việt Nam được xếp nhất nhì trong Giáo Hội hoà n vũ vỠsố lượng các Thánh.
- Hân hoan và hãnh diện vì các Ngà i là những chứng nhân anh hùng quả cảm.
Äá»c lại tiểu sá» các Ngà i ta không khá»i cảm phục đức tin kiên cÆ°á»ng của các Ngà i. Vì trung thà nh vá»›i Chúa, các Ngà i đã cam chịu thiệt thòi trong Ä‘á»i sống, mất hết chức quyá»n danh vá»ng và nhất là phải chịu muôn ngà n khổ hình, chịu mất mạng sống vì đức tin.
Có những vị nhÆ° thánh Hồ đình Hy, là m quan lá»›n trong triá»u đình. Quan Ãn Phạm trá»ng Khảm, là những vị có chức có quyá»n trong xã há»™i đã thà mất chức quyá»n, mất danh vá»ng hÆ¡n mất đức tin. Vì Chúa, các Ngà i không những đã sẵn sà ng từ bá» má»i quyá»n lợi trong xã há»™i mà còn sẵn sà ng chịu mất mạng sống.
Có những vị nhÆ° thánh Lê thị Thà nh, thân pháºn phụ nữ yếu á»›t, gánh nặng gia đình, nhÆ°ng cÅ©ng đã sẵn sà ng chịu má»i cá»±c hình để minh chứng tình yêu đối vá»›i Äức Giêsu Kitô.
Có những vị đầu xanh tuổi trẻ nhÆ° Tôma Thiện, Phaolô Bá»™t, mÆ°á»i mấy tuổi đầu, tÆ°Æ¡ng lai còn dà i, Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i còn nhiá»u hứa hẹn. NhÆ°ng các Ngà i đã cÆ°Æ¡ng quyết khÆ°á»›c từ tất cả, dâng hiến tuổi thanh xuân cho đức tin chân chÃnh.
Là ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam. Chắc chắn má»—i khi Ä‘á»c lại tiểu sá» các Ngà i, ta cảm thấy má»™t dòng máu hà o hùng trà o dâng trong huyết quản. Bị cuốn hút bởi cuá»™c sống và cái chết cao đẹp, anh dÅ©ng của các Ngà i, có lẽ ta cÅ©ng có đôi lần ao Æ°á»›c được nhÆ° các Ngà i: Sống cao đẹp, chết anh dÅ©ng.
Là m sao ta có thể có được cái chết cao đẹp nhÆ° các Ngà i. Ngà y nay đâu còn cảnh cấm đạo, bắt đạo, giết ngÆ°á»i có đạo nhÆ° thá»i vua quan ngà y xÆ°a. Ngà y nay ta không còn hy vá»ng chết vì đạo. Ta chỉ còn má»™t cách bắt chÆ°á»›c, noi gÆ°Æ¡ng các vị tiá»n nhân anh hùng, đó là sống vì đạo.
Ngà y nay, ta Ãt gặp những khốn khó nhÆ° bị bắt bá»› giam cầm, giết chết vì đạo. NhÆ°ng để sống đạo trong xã há»™i hôm nay, ta gặp không Ãt khó khăn. Xin kể ra 2 khó khăn tiêu biểu.
Khó khăn thứ nhất đó là chủ nghÄ©a cá nhân ngà y cà ng phát triển. Ai cÅ©ng muốn thăng tiến bản thân và gia đình của mình. Ai cÅ©ng lo là m ăn. Há»c hà nh, xây dá»±ng cho bản thân. Cuá»™c cạnh tranh ngà y cà ng khốc liệt. Những nhu cầu của bản thân ngà y cà ng nhiá»u. Rõ rà ng là ngà y nay ngÆ°á»i ta kiếm được nhiá»u tiá»n hÆ¡n trÆ°á»›c, có nhiá»u tiện nghi hÆ¡n trÆ°á»›c, xe cá»™ tốt hÆ¡n, nhà cá»a đẹp hÆ¡n. NhÆ°ng chÆ°a bao giá» ngÆ°á»i ta thấy thá»a mãn, đầy đủ. Vì thế cà ng ngà y ngÆ°á»i ta cà ng đóng kÃn và o bản thân, không có thá»i giá» nghÄ© đến ngÆ°á»i khác. Trong khi đó những ngÆ°á»i nghèo thì cà ng nghèo hÆ¡n, những ngÆ°á»i yếu cà ng mệt hÆ¡n, những ngÆ°á»i bệnh cà ng khổ hÆ¡n. Há» không đủ sức chạy theo cuá»™c tranh Ä‘ua quyết liệt của chủ nghÄ©a cá nhân. Há» bị đẩy lùi ra phÃa sau. Há» bị gạt ra ngoà i lá» xã há»™i. Äể lá»±a chá»n sống theo Phúc Âm, để trung thà nh vá»›i Lá»i Chúa dạy, ta phải bá» quên má»™t phần thân mình, gia đình mình để nghÄ© đến, giúp đỡ, vá»±c dáºy những anh em kém may mắn. Äó là điá»u không dá»….
Khó khăn thứ hai là kinh tế thị trÆ°á»ng ngà y cà ng phát triển. Äồng tiá»n Ä‘ang trở thà nh má»™t thÆ°á»›c Ä‘o gÃa trị con ngÆ°á»i. Äồng tiá»n Ä‘ang trở thà nh má»™t quyá»n lá»±c chi phối toà n bá»™ Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i. Ai cÅ©ng muốn có nhiá»u tiá»n, và để có nhiá»u tiá»n, nhiá»u ngÆ°á»i đã không từ chối má»™t phÆ°Æ¡ng cách nà o: lÆ°á»ng gạt, lừa đảo, là m hà ng gỉa, buôn thuốc phiện, tham nhÅ©ng, hối lá»™. Tiá»n bạc quả là má»™t cÆ¡n cám dá»— Ä‘ang là m chao đảo thế giá»›i, tà n phá những giá trị, biến chất con ngÆ°á»i.
Äứng trÆ°á»›c nhu cầu và ham mê tiá»n bạc, ngÆ°á»i Công Giáo muốn trung thà nh vá»›i Phúc Âm, muốn sống trá»n vẹn đức tin, bắt buá»™c phải có sá»± lá»±a chá»n. Thà cam chịu nghèo khổ còn hÆ¡n nháºn những đồng tiá»n phi nhân bất nghÄ©a. Thà cam chịu thiếu thốn còn hÆ¡n đánh mất đức tin. Thà lao Ä‘á»™ng cá»±c khổ để kiếm miếng cÆ¡m manh áo chân chÃnh hÆ¡n là chạy theo những đồng tiá»n dá»… dãi để chối từ Phúc Âm và Luáºt Chúa.
Quả thá»±c xã há»™i má»›i, Ä‘ang tạo ra những cÆ¡n bắt bá»› má»›i. Äể trung thà nh vá»›i Chúa, vá»›i Phúc Âm ta cÅ©ng phải lá»±c chá»n quyết liệt. Những chá»n lá»±a đó là m cho chúng ta Ä‘au Ä‘á»›n không kém gì những khổ hình. Những hy sinh vì Phúc Âm đó cÅ©ng khiến lòng ta rỉ máu không kém gì chịu tá» hình. Các Thánh tỠđạo chỉ chá»n lá»±a má»™t lần. Còn chúng ta chết mòn má»i má»—i ngà y trong những chiến đấu, những từ bá» Ä‘á»›n Ä‘au. Sống Phúc Âm trong thá»i đại má»›i đúng là má»™t cuá»™c tỠđạo liên tục.
Sống vì đạo như thế cũng cao đẹp và anh hùng không kém gì chết vì đạo. Sống vì đạo như thế, ta cũng góp phần là m chứng nhân cho Chúa, cho Phúc Âm không kém gì chết vì đạo.
Lạy các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, xÆ°a các Ngà i đã anh dÅ©ng hy sinh cuá»™c Ä‘á»i, dâng hiến máu Ä‘Ã o là m chứng cho Phúc Âm. Xin giúp chúng con hôm nay cÅ©ng biết can đảm, hy sinh sống theo Phúc Âm để là m chứng cho Chúa trong Ä‘á»i sống hằng ngà y. Amen. [Mục Lục]
39. Chúa Thánh Thần sẽ soi sáng – Mt 10,17-22
(TrÃch từ ‘Má»—i Ngà y Má»™t Tin Vui’)
Qua những lá»i Chúa Giêsu loan báo cho các môn đệ vá» những bách hại gặp phải và thái Ä‘á»™ phải có khi đối diện vá»›i những bách hại nà y. "Äừng lo sợ phải nói gì và nói thế nà o, vì Chúa Thánh Thần sẽ soi sáng cho biết phải nói gì". Sá»± bách hại là số pháºn không thể tránh được của ngÆ°á»i đồ đệ, bởi vì nếp sống và sứ Ä‘iệp của ngÆ°á»i đồ đệ của Chúa phÆ¡i bà y những táºt xấu của thế gian.
Tác giả Phúc Âm theo thánh Gioan viết rõ ra lý do của sá»± thù nghịch giữa thế gian và ngÆ°á»i đồ đệ nhÆ° sau:
"Nếu thế gian ghét các con, các con nên nháºn biết rằng thế gian đã ghét Thầy trÆ°á»›c các con. Nếu các con thuá»™c vá» thế gian thì thế gian sẽ yêu những gì thuá»™c vá» nó, nhÆ°ng vì các con không thuá»™c vá» thế gian và vì Thầy đã chá»n các con và tách các con ra khá»i thế gian, nên thế gian ghét các con. Các con hãy nhá»› lá»i Thầy dạy bảo: "Tôi tá»› không trá»ng hÆ¡n chủ". Nếu hỠđã bắt bá»› Thầy, chắc chắn há» sẽ bắt bá»› các con".
NgÆ°á»i đồ đệ được đồng hóa vá»›i Chúa Giêsu và chia sẻ số pháºn của Ngà i, nhÆ°ng ngÆ°á»i đồ đệ cảm thấy mình nhÆ° là yếu Ä‘uối, không sức mạnh để tá»± mình chống lại những bách hại. Sá»± yếu hèn của môn đệ là sức mạnh của Thiên Chúa. Vì biết mình yếu Ä‘uối, ngÆ°á»i đồ đệ hết lòng tin tưởng và o Chúa, sống gắn bó vá»›i NgÆ°á»i.
Phúc Âm theo thánh Mátthêu đã được viết ra sau cuá»™c bách hại đầu tiên mà cá»™ng Ä‘oà n Giáo Há»™i đầu tiên đã trải qua, nhÆ° cuá»™c bách hại và tỠđạo của thầy Stephano tại Giêrusalem. Các tông đồ cÅ©ng đã từng bị tù rồi chịu chết vì đạo. Phản ứng tá»± nhiên của con ngÆ°á»i trÆ°á»›c những khó khăn, những bách hại là lo sợ. Và Chúa Giêsu tiếp tục khuyên các tông đồ hãy can đảm là m chứng cho Ngà i. NgÆ°á»i đồ đệ của Chúa cần sẵn sà ng cho má»i nghịch cảnh xảy ra.
Trong Ä‘oạn Phúc Âm chúng ta Ä‘á»c trên đây, chúng ta có thể ghi nháºn là Chúa Giêsu đã kêu gá»i "đừng sợ" đến ba lần:
- "Các con đừng sợ những kẻ vu oan vì không có gì ẩn khuất mà không bị lá»™, vì sá»± tháºt luôn là sá»± tháºt".
Trung thà nh vá»›i sá»± tháºt đôi khi là m ta phải trả má»™t giá rất đắt và có khi phải trả cả bằng chÃnh mạng sống mình.
- Lần thứ hai Chúa Giêsu nhắc: "Các con đừng sợ và đừng sợ những kẻ có thể là m hại thân xác, là m thiệt thòi cho phần váºt chất, nhÆ°ng không thể nà o giết được linh hồn".
Lý do sâu xa của lòng can đảm Phúc Âm mà Chúa muốn cho các đồ đệ là quan niệm Ä‘Ãch thá»±c vá» con ngÆ°á»i, bao gồm thể xác và linh hồn. Thể xác, váºt chất có thể bị thiệt thòi, nhÆ°ng linh hồn, tinh thần của con ngÆ°á»i sẽ không há» hấn gì nếu ngÆ°á»i đó vững lòng tin tưởng và o Chúa.
- Lần thứ ba Chúa Giêsu nhắc: "Các con đừng sợ vì lý do các con quà trá»ng hÆ¡n chim sẻ nhiá»u. Thiên Chúa quan phòng chăm sóc má»i sá»±, Ngà i chăm lo cho chim sẻ ngoà i đồng thì huống hồ là con ngÆ°á»i cao trá»ng hÆ¡n mà không được Thiên Chúa chăm sóc cho hay sao".
Äó là ba lý do để đừng lo sợ và hãy tin tưởng và o Thiên Chúa quan phòng. à thức mình được Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chăm sóc, ngÆ°á»i đồ đệ sẽ nhất quyết dấn thân nhiá»u hÆ¡n, dấn thân là m chứng cho Chúa.
"Ai nhìn nháºn Thầy trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i, thì Thầy cÅ©ng nhìn nháºn ngÆ°á»i ấy trÆ°á»›c mặt Cha Thầy ở trên trá»i". Äó là những lá»i dạy của Chúa Giêsu cho những đồ đệ đầu tiên ngà y xÆ°a, những vẫn luôn còn giá trị cho những đồ đệ của Chúa ngà y hôm nay. Äừng sợ gian nan thá» thách để theo Chúa, đó là sá»± can đảm của ngÆ°á»i Kitô qua má»i thá»i đại.
Lạy Chúa,
Xin giúp con mở rá»™ng má»i cá»a nẻo tâm hồn để đón nháºn Chúa đến sống vá»›i chúng con, để ban sức mạnh cho chúng con. Xin vì công nghiệp các thánh Tá» Äạo Việt Nam, xin Chúa ban cho má»—i ngÆ°á»i chúng con được trở thà nh những chứng nhân trung thà nh của Chúa trong má»i hoà n cảnh. [Mục Lục]
|