Chúa nháºt 32 thÆ°á»ng niên, năm A: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
09.11.2017
Tin Mừng Mt 25,1-13: Hôm ấy, Äức Giê-su kể cho các môn đệ nghe dụ ngôn nà y: “NÆ°á»›c Trá»i sẽ giống nhÆ° chuyện mÆ°á»i trinh nữ cầm đèn của mình ra đón chú rể. Trong mÆ°á»i cô đó, thì có năm cô dại và năm cô khôn. Quả váºy, các cô dại mang đèn mà không mang dầu theo. Còn những cô khôn thì vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo. Vì chú rể đến cháºm, nên các cô thiếp Ä‘i, rồi ngủ cả. Ná»a đêm, có tiếng la lên: “Kìa chú rể, ra đón Ä‘i!†Bấy giá» tất cả các trinh nữ ấy Ä‘á»u thức dáºy, và sá»a soạn đèn. Các cô dại nói vá»›i các cô khôn rằng: “Xin các chị cho chúng em chút dầu của các chị, vì đèn của chúng em tắt mất rồi!†Các cô khôn đáp: “Sợ không đủ cho chúng em và cho các chị đâu, các chị ra hà ng mà mua lấy thì hÆ¡n."...
CHÚA NHẬT XXXII THƯỜNG NIÊN, NĂM A
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Kn. 6, 12-16; 1Tx. 4, 13-18; Mt. 25, 1-13 ----†----
Mục Lục
1. Bắt hụt
2. Sẵn sà ng
3. Kẻ khá» dại đánh mất NÆ°á»›c Trá»i!
4. Vừa mang đèn, vừa mang dầu
5. Trinh nữ khôn ngoan – ÄTGM. Ngô Quang Kiệt.
6. Äón Chúa
7. Sẵn sà ng – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
8. Khôn và dại – Lm. Vikini
9. Äể tránh việc “quá trễ†– Achille Degeest.
10. Thức tỉnh
11. Ãnh sáng không bao giá» bị dáºp tắt
12. Hãy giữ đôi mắt của các bạn luôn mở rộng.
13. Khôn ngoan và khỠdại
14. Sống ngà y cuối Ä‘á»i
15. “Ta không biết các ngÆ°Æ¡iâ€
16. Suy niệm của Lm. John Trần Khả
17. MÆ°á»i cô trinh nữ
18. MÆ°á»i ngÆ°á»i trinh nữ
19. Khôn và dại
20. Chúa sẽ đến
21. Cho ngà y hôm nay – Thiên Phúc
22. Sẵn sà ng
23. Tỉnh thức
24. Hãy sẵn sà ng và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i
25. Chà ng rể đến trễ
26. Tỉnh thức
27. Sẵn sà ng
28. Một chủ đỠvỠsự chết và sự sống
29. Sống khôn ngoan
30. Chuẩn bị sẵn sà ng
31. Suy niệm của JKN
32. Suy niệm của Lm. Vũ Thái Hòa.
33. Khôn ngoan và khỠdại – Lm. PX. Vũ Phan Long
34. Suy niệm của Mark Link
35. Chú giải của Noel Quesson
36. Dá»n lòng đón Chúa
37. Dự liệu, phó thác và tỉnh thức – An Phong
38. NÃ ng
39. NgÆ°á»i khôn kẻ dại – Lm. G. Nguyá»…n Cao Luáºt
40. Khôn hay dại
41. Sẵn sà ng
1. Bắt hụt
MÆ°á»i cô trinh nữ chuẩn bị Ä‘i đón chà ng rể. Cả mÆ°á»i cô Ä‘á»u đã sẵn sà ng. Và nhÆ° chà ng rể đến đúng giá», đúng vá»›i quan niệm của má»i ngÆ°á»i, đúng vá»›i lối suy nghÄ© chắc chắn của các cô, thì hẳn không có chi để mà nói. Thế nhÆ°ng chà ng rể lại đến trá»… cho nên các cô Ä‘á»u thiếp Ä‘i và ngủ cả. Khi chà ng rể đến, thì những cô đã sẵn sà ng, theo chà ng rể bÆ°á»›c và o phòng tiệc. Và đến lúc bấy giá», chúng ta má»›i nháºn thấy rằng có năm cô chÆ°a tháºt sá»± sẵn sà ng và đã bắt hụt chà ng rể.
Lịch sá» các tôn giáo đã ghi lại lá»i biết bao nhiêu lần bắt hụt nhÆ° thế. Chẳng hạn trong Cá»±u Ước, từ 700 năm trÆ°á»›c Giáng sinh, hình ảnh Äấng Cứu Thế đã được loan báo và qua nhiá»u thế hệ, toà n thể dân Thiên Chúa, đặc biệt là các vị chức sắc trong Ä‘á»n thá», có má»™t quan niệm, má»™t hình ảnh rõ rà ng và chÃnh xác vá» Äức Kitô dá»±a theo Kinh Thánh, để rồi hỠđã yên chà ngủ thiếp Ä‘i trong ý niệm đó. Khi Äức Kitô đến hỠđã bắt hụt Ngà i bởi vì há» không thể nà o chấp nháºn má»™t Äấng Cứu Thế khác vá»›i khái niệm mà hỠđã có.
Còn Giáo Há»™i, có bao giá» Giáo Há»™i đã bắt hụt Äức Kitô không nhỉ? Cách đây hÆ¡n 20 năm, má»™t linh mục dòng Chúa Cứu Thế đã kể lại câu chuyện bắt hụt của mình nhÆ° sau: Từ VÆ°á»n Xoà i vá» Phú Nhuáºn, ngà i chứng kiến má»™t tai nạn, ngÆ°á»i chết nằm cong queo, ngà i thấy mình không còn gì để mà là m cho nạn nhân nữa. Äến ngã tÆ° đèn Ä‘á», ngà i quay lại và thấy má»™t bà già tháo chiếc khăn quà ng, cúi xuống và phủ lên mặt ngÆ°á»i xấu số. Cá» chỉ đó là m cho vị linh mục giáºt thót ngÆ°á»i và ý thức rằng mình có thể là má»™t nhà tu mà vẫn bắt hụt Äức Kitô trong những sá»± kiện cụ thể hằng ngà y. Tôi rất cảm Ä‘á»™ng trÆ°á»›c chứng từ ấy và quyết sẽ không bao giá» vô tâm trÆ°á»›c má»™t ngÆ°á»i bị tai nạn nhÆ° thế. Hai mÆ°Æ¡i năm qua, tôi chÆ°a chứng kiến má»™t tai nạn chết ngÆ°á»i nà o, nhÆ°ng cách đây hÆ¡n má»™t tháng có má»™t há»c trò cÅ© đến thăm tôi. Thấy em buồn, tôi đã thao thao bất tuyệt ná»a giỠđể Ä‘á»™ng viên em bằng những lá»i đạo đức Ä‘ao to búa lá»›n. Và i ngà y sau, tôi biết rằng em đến thăm tôi lần cuối trÆ°á»›c khi tá»± tá». NhÆ°ng rất may mà được cứu sống. Tôi bang hoà ng nháºn ra rằng nếu hôm đó tôi thức tỉnh lắng nghe hÆ¡n, thì hẳn đã giúp em bá» Ä‘i được cái quyết định dại dá»™i ấy. Thế đấy, má»™t linh mục lo cho ngÆ°á»i sống đã bắt hụt Äức Kitô khi Ngà i đến qua má»™t ngÆ°á»i chết. Rút kinh nghiệm, tôi sẵn sà ng đón tiếp Ngà i qua má»™t ngÆ°á»i chết, và tôi đã bắt hụt Ngà i khi Ngà i đến vá»›i tôi qua má»™t ngÆ°á»i sống mà tôi suýt giết chết. Chúng ta đã có dịp nói nhiá»u vá» việc canh tân đổi má»›i, phải chăng đến lúc nà y thì ai ai cÅ©ng đã đổi má»›i rồi và bây giá» chúng ta có quyá»n ngủ yên bởi vì chúng ta đã thuá»™c kinh bổn, đã khám phá ra Äức Kitô, thế nhÆ°ng lá»i cảnh báo của Chúa Giêsu: Hãy tỉnh thức, vẫn còn mang tÃnh chất thá»i sá»± nóng bá»ng của nó. [Mục Lục]
2. Sẵn sà ng
Cách đây 1900 năm, núi lá»a Vesuve đã phun lên ở Ã. Toà n bá»™ thà nh phố Rompei đã bị chôn vùi dÆ°á»›i lá»›p phún xuất thạch dà y tá»›i 6 mét và giữ nguyên dạng nhÆ° thế cho đến nay. Khi các nhà khảo cổ khai quáºt, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u ngạc nhiên và sá»ng sốt. Phún xuất thạch đã là m đông cứng tất cả trong tÆ° thế Ä‘ang có khi tai hoạ đổ xuống: Thân xác con ngÆ°á»i bị huá»· hoại, nhÆ°ng trong khi huá»· hoại, chúng đã để lại những lá»— trống trên lá»›p tro cứng. NgÆ°á»i ta dùng thạch cao đổ và o những lá»— trống ấy và khôi phục lại được hình dạng của các nạn nhân. Chẳng hạn má»™t ngÆ°á»i mẹ Ä‘ang ôm chắt đứa con trong vòng tay của mình, má»™t ngÆ°á»i lÃnh Rôma Ä‘ang đứng thẳng tại trạm gác vá»›i đầy đủ vÅ© khÃ, anh ta đã trung thà nh vá»›i bổn pháºn cho tá»›i giây phút cuối cùng. Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông tay cầm gÆ°Æ¡m, chân đạp trên đống và ng, rải rác chung quanh là năm xác chết, có lẽ là những kẻ định cÆ°á»›p số và ng trên.
Tất cả những hình ảnh nà y là má»™t bức tranh sống Ä‘á»™ng là m nổi báºt chủ Ä‘á» của thánh lá»… hôm nay. Äó là ngà y táºn thế, ngà y kết thúc vÅ© trụ váºt chất nà y, ngà y Chúa trở lại trong vinh quang chắc chắn sẽ xảy ra, nhÆ°ng lại xảy ra má»™t cách bất ngá», nhÆ° tên trá»™m viếng thăm và o ban đêm, nhÆ° chà ng rể đến muá»™n khi các cô phù dâu đã thiếp ngủ. ChÃnh vì thế mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta phải chuẩn bị sẵn sà ng, để chỠđón không phải chỉ ngà y cuối cùng của vÅ© trụ, mà còn là ngà y cuối cùng của Ä‘á»i mình, lúc chúng ta phải tÃnh sổ vá»›i Chúa.
Và o giây phút trá»ng đại ấy, liệu chúng ta có sẵn sà ng nhÆ° những cô trinh nữ khôn ngoan, hay lại chẳng chuẩn bị gì cả nhÆ° những cô trinh nữ dại khá», để rồi sẽ phải nghe lá»i phán quyết lạnh lùng: Ta không biết các ngÆ°Æ¡i. Tất cả những ý nghÄ© trên không phải là những Ä‘iá»u chúng ta nghe qua rồi để ngoà i tai, hay mặc cho nó chìm và o quên lãng. Trái lại phải trở nên nhÆ° má»™t tiếng chuông cảnh tỉnh Chúa gởi đến vá»›i má»—i ngÆ°á»i chúng ta, để thôi thúc và lôi kéo chúng ta ra khá»i má»™t cuá»™c sống tá»™i lá»—i. Chúng ta là những ngÆ°á»i tháºt may mắn và diá»…m phúc, bởi vì Chúa còn dà nh cho chúng ta má»™t khoảng thá»i gian. Khoảng thá»i gian nà y có thể là lâu hay mau, sáu bảy chục năm hay chỉ đôi ba ngà y, chúng ta không được biết, nhÆ°ng khoảng thá»i gian nà y cÅ©ng đủ để chúng ta ăn năn sám hối, thay đổi nếp sống, là m lại cuá»™c và sắm sẵn cho mình những hà nh trang cần thiết, để bất kỳ lúc nà o Chúa gõ cá»a viếng thăm thì chúng ta luôn sẵn sà ng thÆ°a lên vá»›i Ngà i: Lạy Chúa, nà y con xin đến. [Mục Lục]
3 .Kẻ khá» dại đánh mất NÆ°á»›c Trá»i!
(Suy niệm của Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n)
Có má»™t nhà phú há»™, đầy quyá»n thế danh vá»ng ở Ä‘á»i bá»—ng nhiên Ä‘á»™t quỵ và qua Ä‘á»i. Gia nhân ai nấy Ä‘á»u xúc Ä‘á»™ng, bỡ ngỡ. NgÆ°á»i ta bà n tán xôn xao vá» cái chết Ä‘á»™t tá» của nhà phú há»™. Trong đó có má»™t lá»i bà n gây nhiá»u tranh cãi từ má»™t ngÆ°á»i quản gia của nhà phú há»™. NgÆ°á»i quản gia nói rằng:
- Theo các anh thì ông chủ chúng ta sẽ đi vỠđâu?
Các gia nhân đáp:
- Ông ấy lên trá»i chứ Ä‘i đâu nữa.
NgÆ°á»i quản gia nói:
- Không đâu. Tôi chắc chắn ông ta không lên trá»i.
Tất cả Ä‘á»u ngạc nhiên há»i:
- Là m sao quản gia biết là ông chủ không lên trá»i?
NgÆ°á»i quản gia nói:
- ThÆ°á»ng thì Ä‘i đâu xa, chủ của chúng ta thÆ°á»ng nói vá» nÆ°á»›c sẽ Ä‘i đến và chuẩn bị rất là cẩn tháºn. NÆ°á»›c trá»i là cõi xa xôi, nhÆ°ng tôi không bao giá» thấy ông chủ của mình nói gì vá» nÆ°á»›c đó, cÅ©ng không thấy ông ta chuẩn bị gì cả. Là m thế nà o mà ông ta và o NÆ°á»›c Trá»i được!
Vâng, thái Ä‘á»™ thiếu khôn ngoan của nhà phú há»™ trên cÅ©ng có thể là thái Ä‘á»™ của chÃnh chúng ta! Chúng ta đã thiếu chuẩn bị cho má»™t cuá»™c ra Ä‘i ắt phải có của kiếp ngÆ°á»i là rá»i bá» chốn dÆ°Æ¡ng gian lắm tá»™i tình. Ai trong chúng ta cÅ©ng tin rằng bên kia sá»± chết đó là cõi thiên thai, là thiên Ä‘Ã ng cá»±c lạc, là NÆ°á»›c Trá»i vÄ©nh cá»u. Äó là nÆ¡i mà ai cÅ©ng Æ°á»›c mong sẽ được cÆ° ngụ vÄ©nh viá»…n sau cuá»™c Ä‘á»i đầy khổ ải trần gian. Thế nhÆ°ng, nhiá»u ngÆ°á»i lại thiếu chuẩn bị má»™t cách cẩn tháºn, kỹ lưỡng. Há» không bao giá» chuẩn bị má»™t hà nh trang cần thiết nà o cho cuá»™c sống Ä‘á»i sau. Há» sống nhÆ° không bao giá» chết. Há» tiêu pha Ä‘á»i mình trong những Ä‘am mê trần tục. Há» ngụp lặn Ä‘á»i mình trong biển Ä‘á»i hÆ° danh và truỵ lạc. Há» quên rằng trá»i cao má»›i là quê hÆ°Æ¡ng Ä‘Ãch thá»±c. Trần gian là tạm bợ. Thiên Ä‘Ã ng má»›i là vÄ©nh cá»u.
Lá»i Chúa hôm nay nhắc nhở vá» thái Ä‘á»™ thiếu chuẩn bị cho cõi Ä‘á»i sau qua dụ ngôn 10 trinh nữ phụ dâu. Trong đó có 5 cô khá» dại. HỠđược má»i là m phụ dâu, đáng lẽ há» phải chuẩn bị tháºt kỹ cà ng để giúp cho tiệc cÆ°á»›i được chu đáo và long trá»ng. Thế nhÆ°ng, há» lại lÆ°á»i biếng và thiếu trách nhiệm. Há» lÆ°á»i biếng nên lăn quay ra ngủ. Há» thiếu trách nhiệm nên chẳng chuẩn bị chi cả. Dầu tượng trÆ°ng cho sức sống tÆ°Æ¡i trẻ, đầy năng Ä‘á»™ng, trà n đầy nhá»±a sống nhÆ°ng đã cạn kiệt, không còn đủ sức tá»a sáng chung quanh. Nên khi cÆ¡ sá»± tá»›i. Há» muốn thắp lên má»™t ngá»n đèn cÅ©ng không đủ khả năng. Há» cầu cứu ngÆ°á»i khác, nhÆ°ng thá»i gian đã không còn. CÆ¡ há»™i để cùng tân lang và o dá»± tiệc đã vuá»™t khá»i tầm tay của há». Cánh cá»a cuá»™c Ä‘á»i đã khép. Số pháºn của hỠđã được định Ä‘oạt. Há» bị loại trừ trong thất vá»ng và khổ Ä‘au.
Có biết bao lần vì lÆ°á»i biếng mà ta đã đánh mất những cÆ¡ há»™i tốt đẹp trong cuá»™c Ä‘á»i. Có biết bao lần vì thiếu trách nhiệm mà ta đã hà nh xá» má»™t cách cẩu thả, cho qua lần chiếu lượt vá»›i những công việc được giao. CÆ¡ há»™i và o NÆ°á»›c Trá»i sẽ không có trong tầm tay của những kẻ lÆ°á»i biếng và thiếu trách nhiệm vá»›i cuá»™c sống của mình. Vì con Ä‘Æ°á»ng và o NÆ°á»›c trá»i là con Ä‘Æ°á»ng hẹp đầy chông gai, sá»i đá. Con Ä‘Æ°á»ng của hy sinh, của phấn đấu không ngừng vÆ°Æ¡n lên má»—i ngà y, má»›i mong đạt tá»›i vinh quang NÆ°á»›c Trá»i. Vì phÆ°Æ¡ng thế và o NÆ°á»›c trá»i là lối sống thá»±c thi triệt để giá»›i răn mến Chúa - yêu ngÆ°á»i, nên kẻ muốn và o NÆ°á»›c Trá»i phải chu toà n bổn pháºn đối vá»›i Chúa và tha nhân vá»›i đầy đủ ý thức và trách nhiệm. LÆ°á»i biếng và thiếu trách nhiệm thÆ°á»ng Ä‘i đôi vá»›i nhau. Kẻ lÆ°á»i biếng và thiếu trách nhiệm không những bị cha mẹ, anh em bè bạn loại trừ mà cả cánh cá»a sá»± sống Ä‘á»i sau cÅ©ng khép lại và từ chối đón nháºn há».
- Có những kẻ lÆ°á»i biếng và thiếu trách nhiệm vá»›i vợ con nên tối ngà y rượu chè, cá» bạc... gây khổ Ä‘au cho vợ con
- Có những ngÆ°á»i vợ biếng nhác việc nhà "Ä‘i vác tù và hà ng tổng", há» tham gia rất nhiá»u há»™i Ä‘oà n nhÆ°ng lại thiếu trách nhiệm vá»›i tổ ấm của mình.
- Có những ngÆ°á»i con lÆ°á»i biếng chỉ biết ăn chÆ¡i, Ä‘ua đòi nhÆ°ng lại thiếu trách nhiệm vá»›i chÃnh bản thân của mình nên sa Ä‘Ã tá»™i lá»—i.
Há» là đại diện cho các cô phụ dâu thiếu chuẩn bị dầu nến bÆ°á»›c và o Ä‘á»i sau. Vì ngà y tân lang tá»›i hay có thể nói là ngà y chết của má»—i ngÆ°á»i chúng ta hoà n toà n bất ngá». Chúng ta không ai biết trÆ°á»›c được ngà y ra Ä‘i. Không ai biết được cách thức ra Ä‘i. Do đó, sá»± khôn ngoan luôn đòi há»i chúng ta phải tỉnh thức trong má»i sá»±. Phải chu toà n bổn pháºn của mình má»™t cách chu đáo. Phải có trách nhiệm vá»›i cuá»™c sống để khi ra Ä‘i chúng ta luôn mang tâm trạng bình an. Chúng ta sẽ không hối tiếc vì để lịm tắt ngá»n lá»a yêu thÆ°Æ¡ng trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta.
Ước gì má»—i ngÆ°á»i chúng ta đừng vì lÆ°á»i biếng mà ru ngủ Ä‘á»i mình trong những Ä‘am mê yếu Ä‘uối, và lầm lạc. Ước gì bình dầu yêu thÆ°Æ¡ng trong tâm hồn chúng ta luôn đầy trà n chan chứa hầu có thể thắp sáng tình yêu Chúa trên muôn vạn nẻo Ä‘Æ°á»ng chúng ta Ä‘i, và là m nóng lại tình yêu của Chúa giữa nhân gian tá»™i tình hôm nay. Xin cho chúng ta luôn đủ khôn ngoan để chuẩn bị dầu đèn luôn cháy sáng là những hà nh vi bác ái đầy yêu thÆ°Æ¡ng thấm đượm tình Chúa, tình ngÆ°á»i. Amen. [Mục Lục]
4. Vừa mang đèn, vừa mang dầu
(TrÃch trong ‘Manna’)
- Suy Niệm
Chẳng ai nghÄ© Ä‘i ăn sinh nháºt là để chết. Chẳng ai nghÄ© mình sẽ chết và o ngà y sinh nháºt của mình. Vụ cháy ở nhà hà ng Hoà ng Hôn Ä‘Æ°á»ng Äiện Biên Phủ, nhắc cho ta vá» sá»± bất ngá» của cái chết. Cái chết đến khi má»i ngÆ°á»i Ä‘ang say ngủ, lúc 3 giá» sáng ngà y 17-10, sau bữa tiệc sinh nháºt. ChÃn ngÆ°á»i chết vì không thể ra khá»i căn nhà bốc cháy.
Äoạn Tin Mừng hôm nay nhắc ta rằng Chúa đến bất ngá», nhÆ° chú rể đến lúc ná»a đêm. Chúng ta phải sẵn sà ng nhÆ° năm cô phù dâu khôn ngoan, hân hoan ra đón chú rể, tay cầm đèn thắp sáng.
Tháºt ra năm cô dại chẳng phải là hạng vô tÃch sá»±. Chắc hỠđã lo trang Ä‘iểm cho mình. Khi biết mình hết dầu, hỠđã lo vay mượn. Và khi bị từ chối, hỠđã Ä‘i mua dầu giữa đêm khuya. Lúc có đèn sáng, hỠđã gõ cá»a xin và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. NhÆ°ng muá»™n quá!
"Tôi bảo tháºt các cô, tôi không biết các cô!"
Chẳng nên đổ lá»—i cho chú rể đến cháºm, khiến đèn của mình hết dầu. Chẳng nên trách móc các cô khôn ngoan, vì há» cần có đủ dầu để thắp sáng cho tiệc cÆ°á»›i giữa đêm khuya. Chỉ nên nháºn mình đã chểnh mảng, không mang dầu dá»± trữ.
Có đèn. Không đủ! Äèn cần phải sáng, sáng lúc Chúa đến bất ngá». NhÆ° thế cÅ©ng có nghÄ©a là phải luôn luôn sáng.
Mang danh là Kitô hữu. Không đủ! Tham gia và o má»™t số sinh hoạt tôn giáo. Không đủ! Cần phải sống hết mình những đòi há»i của Chúa. Äòi há»i lá»›n nhất là yêu thÆ°Æ¡ng.
Trong Há»™i Thánh, vẫn có những cô khôn và cô dại, có những ngÆ°á»i đèn đã hết dầu từ lâu...
Cần chăm chút cho ngá»n đèn Ä‘á»i mình.
Cần nuôi dưỡng nó bằng thứ dầu của tình yêu bao dung, của niá»m hy vá»ng vững và ng, của niá»m tin sắt đá.
Cần châm thêm dầu mỗi ngà y...
Hãy tỉnh thức, vì anh em không biết ngà y nà o, giỠnà o.
Tỉnh thức không phải là không ngủ... Cả mÆ°á»i cô trinh nữ phù dâu Ä‘á»u đã thiếp ngủ.
Tỉnh thức không phải là suốt ngà y Ä‘á»c Lá»i Chúa, nhÆ°ng là để Lá»i Chúa chi phối mình suốt ngà y.
Chẳng ai biết lúc nà o táºn thế. Chẳng ai biết giá» chết của mình. Chẳng ai biết hôm nay Chúa hẹn mình ở đâu, trong biến cố nà o, nÆ¡i con ngÆ°á»i nà o. ChÃnh vì thế phải tỉnh thức luôn, cả trong giấc ngủ.
NgÆ°á»i ta biết mình bắt đầu tỉnh thức, khi nháºn ra mình đã mê muá»™i.
Gợi à Chia Sẻ
Nạn ma tuý đã Ä‘i và o trÆ°á»ng há»c và tác hại trên ngÆ°á»i trẻ. Theo ý bạn, phải là m gì để ngăn chặn?
Nếu định nghÄ©a ma tuý là tất cả những chất gây nghiện, khiến con ngÆ°á»i có nhu cầu hưởng thụ ngà y cà ng cao, không thể cưỡng lại được, thì theo ý bạn, đâu là những thứ ma tuý hiện nay Ä‘ang mê hoặc giá»›i trẻ? (rượu, cá» bạc, bạo lá»±c, tình dục...)
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu,
nếu ngà y mai Chúa quang lâm, chắc chúng con sẽ vô cùng lúng túng.
Thế giá»›i nà y còn bao Ä‘iá»u khiếm khuyết, dở dang, còn bao Ä‘iá»u nằm ngoà i vòng tay của Chúa.
Chúa đâu muốn đến để hủy diệt, Chúa đâu muốn mất má»™t ngÆ°á»i nà o...
Xin cho chúng con biết cá»™ng tác vá»›i Chúa xây dá»±ng má»™t thế giá»›i yêu thÆ°Æ¡ng và công bằng, vui tÆ°Æ¡i và hạnh phúc, để ngà y Chúa đến thá»±c là má»™t ngà y vui trá»n vẹn cho má»i ngÆ°á»i và cho cả vÅ© trụ.
Xin nuôi dưỡng nÆ¡i chúng con niá»m tin vững và ng và niá»m hy vá»ng nồng cháy, để tất cả những gì chúng con là m Ä‘á»u nhằm chuẩn bị cho ngà y Chúa trở lại. [Mục Lục]
5. Trinh nữ khôn ngoan – ÄTGM. Ngô Quang Kiệt.
Äám cÆ°á»›i là má»™t sinh hoạt bình thÆ°á»ng của con ngÆ°á»i. Chúa đã dùng má»™t sinh hoạt bình thÆ°á»ng của xã há»™i để nói vá» NÆ°á»›c Trá»i cho má»i ngÆ°á»i dá»… hiểu. Qua dụ ngôn nà y, Chúa sánh và NÆ°á»›c Trá»i giống nhÆ° má»™t đám cÆ°á»›i. Chúa chÃnh là chà ng rể. Linh hồn là trinh nữ. Giá» Chúa đến là giá» ta từ giã Ä‘á»i nà y. Tiệc cÆ°á»›i là hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i. Bóng đêm là những thá» thách ta gặp trên Ä‘Æ°á»ng vá» NÆ°á»›c Trá»i. Chà ng rể đến muá»™n nói lên tÃnh cách bất ngá» của giá» chết. Qua dụ ngôn nà y, Chúa hé mở cho ta mấy chân lý vá» NÆ°á»›c Trá»i.
Hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i là được sống vá»›i Chúa. Hình ảnh con ngÆ°á»i sống vá»›i Thiên Chúa được diá»…n tả tháºt sinh Ä‘á»™ng qua hình ảnh đám cÆ°á»›i. CÆ°á»›i ai là cho ngÆ°á»i ấy được ngang hà ng, được chung hưởng địa vị, chia sẻ quyá»n lợi. Chúa đến cÆ°á»›i lấy con ngÆ°á»i. Cho con ngÆ°á»i được và o sống trong nhà Chúa, được chia sẻ hạnh phúc vá»›i Chúa. Chúa là nguồn mạch hạnh phúc. Äược sống vá»›i Chúa và được Chúa yêu thÆ°Æ¡ng, linh hồn sẽ không còn mÆ¡ Æ°á»›c Ä‘iá»u gì hÆ¡n nữa.
Con ngÆ°á»i được Chúa trân trá»ng. Hình ảnh chà ng rể đến giữa đêm khuya tháºt gợi ý. Chúa đến táºn nÆ¡i tìm ta. Chúa không triệu ta đến nhÆ° ông vua ra lệnh cho thần dân. NhÆ°ng Chúa trân trá»ng đến đón rÆ°á»›c linh hồn. Và để đến tìm ta, Chúa phải vượt suối băng ngà n, Ä‘i trong đêm hôm khuya khoắt. Chúa yêu thÆ°Æ¡ng ta biết bao.
Má»i ngÆ°á»i được má»i gá»i. Chúa mong Æ°á»›c má»i ngÆ°á»i được Æ¡n cứu Ä‘á»™. Chúa mong Æ°á»›c cho ta được hạnh phúc. Dá»±ng nên con ngÆ°á»i, Chúa muốn má»i ngÆ°á»i được chia sẻ hạnh phúc vá»›i Chúa. Nên cả mÆ°á»i cô trinh nữ Ä‘á»u được tuyển chá»n để Ä‘i đón chà ng rể. Cả mÆ°á»i cô được dá»± kiến sẽ và o dá»± tiệc vui vá»›i chú rể. Chà ng rể đến mong cả mÆ°á»i cô Ä‘á»u tham dá»± và o đám rÆ°á»›c dâu và và o dá»± tiệc cÆ°á»›i.
NhÆ°ng ai có đủ Ä‘iá»u kiện má»›i được và o. Äiá»u kiện được diá»…n tả nhÆ° ngá»n đèn cháy sáng. Äi rÆ°á»›c dâu đòi phải cầm đèn. Äèn ai sáng má»›i được dá»± và o đám rÆ°á»›c. Äèn tắt bị loại ra ngoà i. Những ngÆ°á»i cầm đèn sáng là những ngÆ°á»i tha thiết yêu mến Chúa nên chăm lo thá»±c hà nh lá»i Chúa, biểu lá»™ lòng yêu mến Chúa bằng những việc là m cụ thể. Còn những ngÆ°á»i đèn tắt là những ngÆ°á»i tuy cÅ©ng muốn và o dá»± tiệc cÆ°á»›i nhÆ°ng không chịu chuẩn bị. Há» là những ngÆ°á»i tin theo phong trà o, giữ đạo theo dÆ° luáºn, có tên trong sổ rá»a tá»™i, nhÆ°ng Ä‘á»i sống hoà n toà n nhÆ° ngÆ°á»i không có đức tin. Có đèn mà không có dầu. Có đèn mà đèn để tắt. Có đạo mà không giữ đạo. Biết luáºt Chúa nhÆ°ng không chịu thá»±c hà nh.
Các con Thiếu Nhi Thánh Thể thân mến,
Thánh Thể vốn là má»™t bữa tiệc Chúa Giêsu má»i gá»i ta và o dá»±. Äược dá»± tiệc Thánh Thể là được đồng bà n vá»›i Chúa. Thánh Thể là bữa tiệc hạnh phúc vì trong Thánh Thể Chúa yêu thÆ°Æ¡ng hiến mình cho ta. Thánh Thể là bữa tiệc Ä‘em lại sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Thánh Thể là bữa tiệc cÆ°á»›i trong Ä‘á»i ta được kết hiệp nên má»™t vá»›i Chúa. Tháºt hạnh phúc cho ta.
Vì yêu thÆ°Æ¡ng, nên Chúa Giêsu cÅ©ng đã từ trá»i xuống thế tìm ta. Äể được con ngÆ°á»i Chúa đã phải trải qua biết bao vất vả khó nhá»c. Nhất là phải chịu nhục nhã và chịu chết nữa. Hôm nay Chúa vẫn ở trong nhà chầu chỠđợi ta.
Trong nhà thá» luôn có ngá»n đèn chầu. Khi không có ai thá» phượng Chúa, thì có ngá»n đèn chầu lúc nà o cÅ©ng thắp sáng để thá» phượng Chúa. Thiếu Nhi Thánh Thể nguyện là những ngá»n đèn chầu Æ¡ bên cạnh Chúa. Má»—i khi các con đến viếng Chúa Giêsu Thánh Thể, các con trở nên những ngá»n đèn chầu. Cà ng có nhiá»u ngá»n đèn chầu và những ngá»n đèn chầu cà ng sáng lâu thì trái tim Chúa cà ng được sưởi ấm.
Ngá»n đèn chầu của các con được sáng lâu và sáng mạnh là nhá» các con sống bà tÃch Thánh Thể. NhÆ° Chúa Giêsu hiến mạng sống để tuân theo thánh ý Äức Chúa Cha, Thiếu Nhi Thánh Thể hãy luôn yêu mến và là m theo ý Chúa. NhÆ° Chúa Giêsu hiến mạng sống vì tha nhân. Thiếu Nhi Thánh Thể hãy biết yêu mến má»i ngÆ°á»i. NhÆ° Chúa Giêsu đã quỳ xuống rá»a chân cho các môn đệ. Thiếu Nhi Thánh Thể hãy biết khiêm tốn phục vụ má»i ngÆ°á»i. NhÆ° Chúa Giêsu đã là tấm bánh bẻ ra nuôi dưỡng má»i ngÆ°á»i. Thiếu Nhi Thánh Thể hãy biết chia sẻ cÆ¡m áo vá»›i những ngÆ°á»i nghèo, viếng thăm an ủi những ngÆ°á»i buồn khổ. Thá»±c hà nh bà tÃch Thánh Thể là chất dầu giữ cho ngá»n đèn tâm hồn các con luôn cháy sáng. Vá»›i ngá»n đèn cháy sáng trên tay, các con sẽ an ủi Chúa Giêsu Thánh Thể và khi Chúa đến, các con sẽ cầm đèn cháy sáng cùng Chúa và o tham dá»± hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i.
GỢI à CHIA SẺ
1- Dụ ngôn 10 cô trinh nữ có ý nghĩa gì?
2- Bạn chuẩn bị thế nà o để được và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i?
3- Chúa đến bất ngá». Äiá»u nà y dạy ta phải là m gì để sẵn sà ng đón Chúa. [Mục Lục]
6. Äón Chúa
(Suy niệm của Lm. Gioan Nguyễn Văn Ty)
Nháºn diện Chú Rể ngà y cÆ°á»›i…
Dụ ngôn vẫn được quen gá»i là ‘mÆ°á»i trinh nữ’ nằm trong số các dụ ngôn được tác giả Mát-thêu dồn và o hai chÆ°Æ¡ng 24 và 25 của sách Tin Mừng khi ngà i Ä‘á» cáºp tá»›i thá»i đại cánh chung, đồng thá»i kêu gá»i giữ thái Ä‘á»™ luôn sẵn sà ng. Sẵn sà ng không chỉ nhÆ° má»™t tÆ° thế chung chung, nhÆ° khi chuẩn bị là m má»™t công việc nà o đó; ở đây nó được so sánh vá»›i chá» mong để nháºn diện và đón tiếp má»™t nhân váºt. Nhân váºt nà y, trong nhiá»u dụ ngôn khác, được sánh vá»›i ông chủ, ông vua, hay má»™t báºc vị vá»ng quyá»n quà đi xa vá», thì trong dụ ngôn nà y lại mang bá»™ mặt má»™t chú rể. MÆ°á»i trinh nữ cầm đèn sẵn sà ng nháºn diện chú rể trong ngà y cÆ°á»›i (đúng hÆ¡n đêm cÆ°á»›i) hẳn phải hà m chứa má»™t ná»™i dung nà o đó hết sức quan trá»ng: “NÆ°á»›c Trá»i sẽ giống nhÆ° chuyện mÆ°á»i trinh nữ cầm đèn Ä‘i đón chú rểâ€.
NhÆ° váºy chú rể chÃnh là Con NgÆ°á»i quang lâm trong ngà y sau hết của Mt 24:37, có nghÄ©a là trong ngà y quang lâm Con NgÆ°á»i sẽ có khuôn mặt rạng rỡ của má»™t chú rể ngà y cÆ°á»›i. Khuôn mặt chú rể ngà y cÆ°á»›i không thể mang bá»™ tịch của má»™t ông hoà ng thịnh ná»™, không thể có Ä‘iệu bá»™ nghiêm khắc của má»™t quan tòa xét xá»â€¦ Chú rể ngà y cÆ°á»›i sẽ là khuôn mặt rạng rỡ yêu thÆ°Æ¡ng, thâm chà say đắm trong yêu Ä‘Æ°Æ¡ng, và Kitô hữu chúng ta phải là những ngÆ°á»i đầu tiên nháºn diện được khuôn mặt đó. Ngá»n đèn các trinh nữ cầm trong tay và thắp sáng lên chÃnh là để là m công việc nháºn diện nà y: giữa đêm tối, há» phải là những ngÆ°á»i đầu tiên nháºn ra khuôn mặt say đắm yêu Ä‘Æ°Æ¡ng của Chú Rể, và soi cho má»i ngÆ°á»i được biết để cùng nháºn ra, và tiến và o bữa tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i.
Trong ngà y rá»a tá»™i ngá»n đèn đức tin của má»—i tÃn hữu đã được thắp lên. Ngá»n đèn nà y trÆ°á»›c nhất phải soi sáng để chúng ta nháºn ra dung mạo của má»™t Thiên Chúa đầy tình yêu thÆ°Æ¡ng. Bà tÃch rá»a tá»™i Tân Ước không mang ná»™i dung chÃnh là dục lòng thống hối ăn năn để được xóa sạch má»i tá»™i lá»—i, nhÆ°ng là để nháºn biết Thiên Chúa cứu Ä‘á»™ và từ nhân. Rá»a tá»™i không chỉ biến tôi thà nh má»™t trinh nữ, nhÆ°ng quan trá»ng hÆ¡n, trao cho tôi ngá»n đèn thắp sáng để tôi tham gia và o cuá»™c đón rÆ°á»›c Chú Rể. Bao lâu ngá»n đèn còn cháy sáng, bấy lâu tôi còn có thể nháºn diện được NgÆ°á»i trong đêm tối. Chú Rể có thể Ä‘á»™t ngá»™t xuất hiện, NgÆ°á»i có thể tá»›i từ bất cứ đâu, và o bất cứ giá» giấc nà o… “Chú rể kia rồi, ra đón Ä‘iâ€, thì tôi vẫn luôn luôn nháºn ra NgÆ°á»i vá»›i nét yêu thÆ°Æ¡ng không thể nhầm lẫn.
Thế nhÆ°ng ngá»n đèn nà y vẫn có thể bị tắt ngúm bất cứ lúc nà o vì cạn dầu. Cho dầu có là má»™t Kitô hữu đạo đức tốt là nh (nhÆ° hình ảnh các trinh nữ Ä‘i đón chà ng rể) tôi vẫn luôn có nguy cÆ¡ không nháºn diện được Thiên Chúa tình yêu, NgÆ°á»i Cha yêu thÆ°Æ¡ng khi Ngà i đến. Tá»± nó, việc nháºn ra má»™t Thiên Chúa quyá»n phép, thánh thiện, cao sang sẽ không là quá khó. Cá»±u Ước và rất nhiá»u tôn giáo khác (nhÆ° Hồi Giáo chẳng hạn, vá»›i sá»± tôn trá»ng tuyệt đối dà nh cho Äấng Allah), tháºm chà má»™t ná»n triết há»c thuần túy, cÅ©ng có thể đạt tá»›i trình Ä‘á»™ nà y. Cho dầu việc suy tôn đó có hoà n toà n đúng, thì diện mạo Thiên Chúa mà Äức Giêsu Kitô cất công xuống thế để loan truyá»n lại giống vá»›i dung mạo má»™t chú rể hÆ¡n: Chú Rể rạng rỡ yêu Ä‘Æ°Æ¡ng. Kitô hữu phải là các trinh nữ cầm đèn Ä‘i đón chà ng rể nà y. Thế nhÆ°ng éo le thay, ngá»n đèn nà o thì cÅ©ng có thể bị tắt, nhất là khi cạn dầu giữa đêm hôm; váºy thì dầu đó là gì, chúng ta tá»± há»i? Tông đồ Phao-lô khảng định không có Thần Khà thì chẳng có nghÄ©a tá», thì chẳng ai có thể kêu lên vá»›i Thiên Chúa ‘Ab-ba, Cha Æ¡i!’ (Rm 8:15-16). NhÆ° váºy có nghÄ©a là ngay cả các Kitô hữu có thể tay vẫn cầm ngá»n đèn nhÆ°ng lá»a thì đã tắt vì cạn dầu nên chÃnh há» giữa đêm khuya không thể nháºn ra dung mạo đúng của Chú Rể… Và rồi thì cánh cá»a tiệc cÆ°á»›i yêu thÆ°Æ¡ng sẽ đóng lại, tiếng Chú Rể vá»ng ra “Tôi không biết các cô là ai cả!â€, vì Ä‘iá»u quan trá»ng hÆ¡n cả đối vá»›i các trinh nữ Kitô hữu nà y sẽ không là gì khác hÆ¡n nháºn dạng ra, và đón tiếp Chú Rể của tiệc cÆ°á»›i yêu thÆ°Æ¡ng.
Câu chuyện dụ ngôn nà y Ä‘Æ°a má»™t Kitô hữu nhÆ° tôi Ä‘i đến kết luáºn: sống nhÆ° má»™t trinh nữ (luân lý tốt là nh, đạo hạnh) là điá»u tốt đẹp và cần thiết, nhÆ°ng chÆ°a hẳn là chÃnh yếu. Äiá»u hệ trá»ng hÆ¡n cả vẫn luôn là “vừa mang đèn, vừa mang chai dầu theo†để duy trì nÆ¡i tôi khả năng nháºn dạng Chú Rể và đón tiếp NgÆ°á»i bất cứ lúc nà o và nÆ¡i đâu NgÆ°á»i đến. Há»™i Thánh qua các bà tÃch (nhất là bà tÃch Rá»a tá»™i, Giải Tá»™i, Thánh Thể và Sức Dầu bệnh nhân…), không chỉ nhằn giúp tôi giữ cho mình được sống nhÆ° má»™t trinh nữ, nhÆ°ng quan trá»ng hÆ¡n là bảo đảm tuôn đổ dầu Thánh Thần trên tôi hầu có thể nháºn ra diện mạo Chú Rể tiệc cÆ°á»›i. Và nếu Chú Rể có bất chợt tá»›i giữa đêm khuya tăm tối Ä‘i nữa (và đêm khuya đó rất có thể là hình ảnh tình trạng tâm hồn tá»™i lá»—i của tôi và của nhân loại), đèn tôi vẫn chÆ°a tắt vì còn đầy dầu Thánh Thần, Ä‘iá»u là m tôi nháºn ra ngay được dung mạo nhân từ của NgÆ°á»i, và cùng “đi theo ngÆ°á»i và o dá»± tiệc cÆ°á»›iâ€.
Lạy Chúa là Chú Rể tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i, trong má»i biến cố cuá»™c sống, khi Chúa bất chợt đến dÆ°á»›i bất cứ hình thức nà o và cả giữa đêm Ä‘en tối tăm nhất, xin cho con Æ¡n luôn cầm trong tay ngá»n đèn cháy sáng vá»›i dầu Thánh Thần để con nháºn ra dung mạo Äấng Cứu Äá»™ thân thÆ°Æ¡ng của con. Và nếu giá» chết bất chợt đến vá»›i con dÆ°á»›i bất cứ hình thức nà o và trong trạng thái tâm hồn nà o Ä‘i nữa, con chỉ xin Chúa cho con vẫn duy trì được khả năng nháºn ra khuôn mặt đầy yêu thÆ°Æ¡ng của Chú Rể, và được theo và o gia nháºp bà n tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i. Amen. [Mục Lục]
7. Sẵn sà ng – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
Những cô khỠdại nói với các cô khôn ngoan rằng: 'Các chị cho chúng em chút dầu, vì đèn của chúng em đã tắt cả' (Mt 25,8).
Khởi đầu sá»± sống, má»—i má»™t loà i thụ tạo chấp nháºn má»™t định mệnh riêng biệt và độc láºp. Chúng ta không có quyá»n chá»n lá»±a cho sá»± khởi đầu hiện hữu. Äược sinh ra ở Ä‘á»i là má»™t hồng ân cao cả. BÆ°á»›c và o cuá»™c sống Ä‘a dạng, chúng ta cùng đồng hà nh vá»›i tha nhân trên cùng má»™t khoảng Ä‘Æ°á»ng, theo má»™t lý tưởng và bị giá»›i hạn trong má»™t thá»i gian và không gian. Số mệnh từng ngÆ°á»i gắn liá»n vá»›i cuá»™c sống ngay từ giây phút đầu tiên khi được thụ thai trong cung lòng mẹ. Trong sá»± hiện hữu đó đã có tiá»m ẩn chất chứa má»i khả năng và vốn liếng để sinh hoa kết trái. Má»›i đây tôi được nhìn xem chùm ảnh của nhiếp ảnh gia Thụy Äiển Lennart Nilsson, ông đã dà nh 12 năm để tìm chụp những bức ảnh vá» việc thụ thai và phát triển thai nhi trong tá» cung ngÆ°á»i mẹ. Tôi không thể nà o tưởng tượng được rằng cuá»™c sống của tôi đã trải qua những chu kỳ phát triển nhiệm mầu nhÆ° thế. Không ai có thể giải thÃch tiến trình hình thà nh con ngÆ°á»i được.
Tin tưởng má»i sá»± Ä‘á»u nằm trong sá»± quan phòng của Tạo Hóa. Äôi khi tôi tá»± há»i tại sao lại có ngÆ°á»i giầu, kẻ nghèo và ngÆ°á»i dại, ngÆ°á»i khôn? Khôn dại do bẩm sinh hay do thái Ä‘á»™ chá»n lá»±a? Suy gẫm bà i Phúc âm vá» sá»± chuẩn bị của 10 cô trinh nữ, có 5 cô khá» dại và 5 cô khôn ngoan. Má»—i cô phù dâu Ä‘á»u có dầu đèn mang theo bên mình để soi lối cho chÃnh mình. Các cô không thể dá»±a dẫm và o ngÆ°á»i khác để vay mượn và má»—i ngÆ°á»i có trách nhiệm giữ đèn cho sáng để canh thức đợi chá». Nói đến đèn cháy sáng là nói đến biểu tượng của đức tin. Khi lãnh nháºn Bà TÃch Rá»a Tá»™i, linh mục trao đèn sáng cho cha mẹ đỡ đầu và đá»c lá»i nguyện: Ông bà anh chị, là những báºc cha mẹ và ngÆ°á»i đỡ đầu, ánh sáng nà y được trao phó cho anh chị em chăm nom, tức là lo lắng cho em nhỠđã được Chúa Kitô soi sáng, luôn luôn sống nhÆ° con cái sá»± sáng và bá»n vững trong đức tin, nhỠđó, khi Chúa đến, em được ra đón ngÆ°á»i vá»›i toà n thể các Thánh trên trá»i.
Má»—i ngÆ°á»i chúng ta đã được nháºn lãnh ánh sáng đức tin. Äức tin cần được trau dồi, hun đúc và chăm nom bảo vệ nhÆ° cô phù dâu lo lắng cho đèn dầu đầy đủ. Có đèn mà không dầu thì đèn trở thà nh vô Ãch. Cuá»™c sống đạo mà không có đức tin soi Ä‘Æ°á»ng dẫn lối, thì chúng ta sẽ Ä‘i trong tối tăm và lạc hÆ°á»›ng. Chúa ban cho má»—i ngÆ°á»i má»™t khả năng để tá»± lo liệu. Chúng ta không thể dá»±a và o kết qủa lòng đạo của ngÆ°á»i khác khi ra trình diện trÆ°á»›c mặt Chúa, nhÆ° các cô khá» dại nói vá»›i các cô khôn ngoan: 'Các chị cho chúng em chút dầu, vì đèn của chúng em đã tắt cả' (Mt 25,8). Không được. Äức tin không thể cho vay mượn được. Má»—i ngÆ°á»i phải sống và thá»±c hà nh đức tin của mình. Äèn cần dầu, cuá»™c sống Kitô hữu cần có đức tin. Äức tin là nhân đức đối thần và là ân sủng Chúa ban. Các môn đệ của Chúa Giêsu vẫn cầu xin Chúa ban thêm đức tin: Các Tông Äồ thÆ°a vá»›i Chúa Giêsu rằng: "ThÆ°a Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con."(Lc 17,5). TrÆ°á»›c những việc lạ lùng của Chúa, các môn đồ nháºn biết sá»± yếu kém đức tin của mình. Các ngà i không thể hiểu và khó có thể lãnh há»™i những Ä‘iá»u Chúa truyá»n dạy. Chúa Giêsu phán: Nếu anh em có lòng tin lá»›n bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo cây dâu nà y: "Hãy báºt rá»… lên, xuống dÆ°á»›i biển kia mà má»c", nó cÅ©ng sẽ vâng lá»i anh em (Lc 17,6).
Tá»± vấn xem chúng ta thuá»™c và o nhóm các cô phù dâu khôn hay dại. Ai trong chúng ta cÅ©ng có đèn nhÆ°ng dầu dá»± trữ có được bao nhiêu. Xét mình trÆ°á»›c mặt Chúa, chúng ta đã là m thế nà o để chăm sóc, vun tÆ°á»›i và trau dồi cho đức tin của chúng ta? Chúng ta thÆ°á»ng nháºn lãnh các Bà TÃch Hòa Giải và lãnh nháºn lÆ°Æ¡ng thá»±c bởi trá»i qua Bà TÃch Thánh Thể, nhÆ°ng mấy khi chúng ta rà soát lại đèn dầu còn hay đã cạn. Theo Chúa là bÆ°á»›c Ä‘i trong niá»m tin phó thác. Chúng ta đừng tưởng lầm rằng mình đã gặp gỡ Thiên Chúa má»™t cách hữu hình cụ thể nÆ¡i má»™t và i sá»± kiện lạ hay hình thức lạ là đủ cho Ä‘á»i sống đạo. Sống đạo là hà nh trình của đức tin. Äôi khi chúng ta còn phải lần mò trong đêm tối. Chúa Giêsu đã chúc phúc cho những kẻ có niá»m tin: Äức Giêsu bảo: "Vì đã thấy Thầy, nên anh tin. Phúc thay những ngÆ°á»i không thấy mà tin! (Ga 20,29).
Tại sao trong má»—i thánh lá»… Chúa Nháºt, chúng ta phải tuyên xÆ°ng đức tin qua Kinh Tin KÃnh? Hoặc sau má»—i lần linh mục Ä‘á»c lá»i truyá»n phép trên bánh và rượu đã xÆ°á»›ng lên: Äây là mầu nhiệm đức tin. Äức tin là đèn soi và là chá»— tá»±a vững chắc. Äã nhiá»u lần Chúa Giêsu nhắc nhủ các môn đệ khi thuyá»n gặp cÆ¡n bão: Äức Giêsu nói: "Sao nhát thế, hỡi những ngÆ°á»i kém lòng tin!". Rồi NgÆ°á»i chá»—i dáºy, ngăm Ä‘e gió và biển: biển liá»n lặng nhÆ° tá» (Mt 8,26). Các môn đệ lo lắng đủ Ä‘iá»u trong cuá»™c sống mà quên sá»± quan phòng của Thiên Chúa, Chúa Giêsu đã dáºy: Váºy nếu hoa cá» ngoà i đồng, nay còn, mai đã quẳng và o lò, mà Thiên Chúa còn mặc đẹp cho nhÆ° thế, thì huống hồ là anh em, ôi những kẻ kém tin!(Lc 12,28).
Äức tin sẽ dẫn dắt chúng ta vượt qua những khó khăn và gian truân của cuá»™c sống. Trong hoà n cảnh hiện tại, chúng ta Ä‘ang sống giữa má»™t xã há»™i Ä‘ang chuyển mình đổi thay. Sá»± thay đổi quan niệm sống vá» má»i khÃa cạnh đạo lý, luân lý, triết lý và luân thÆ°á»ng đạo lý. Văn hóa sá»± chết len lá»i và o má»i lãnh vá»±c của Ä‘á»i sống. Ngay trong Ä‘á»i sống đạo cÅ©ng có những dà nh dáºt, lôi kéo, mÆ¡ hồ và đôi khi mê tÃn dị Ä‘oan chen lẫn. Không thiếu những mục tá» giả dạng và dùng tà i khéo để kéo lôi được nhiá»u ngÆ°á»i tin theo. Äối diện vá»›i trăm ngà n mối, chúng ta phải hết sức cẩn tháºn chá»n lá»±a hÆ°á»›ng Ä‘i cho mình. Nếu chúng ta sống trong sá»± tháºt và sống nhÆ° con cái sá»± sáng giữa ban ngà y, không ai có thể là m hại hay phê bình bắt bẻ chúng ta. Má»i cách thế áp dụng thá»±c hà nh sống đạo cần minh bạch và rõ rà ng. Chúng ta không cần biện minh tranh cãi mà cần sá»± tỉnh thức. Má»—i ngÆ°á»i có má»™t cuá»™c sống và má»™t Ä‘Æ°á»ng để Ä‘i tá»›i. Hãy giữ vững đức tin và chuẩn bị sẵn sà ng: Váºy hãy tỉnh thức, vì các ngÆ°Æ¡i không biết ngà y nà o, giá» nà o. (Mt 25,13). Chúng ta không biết ngà y giá» Chúa gá»i, cách tốt nhất là đèn dầu sẵn sà ng để khi Chúa đến, chúng ta cùng ra đón Ngà i vá»›i đèn cháy sáng trong tay.
Má»—i ngà y sống là má»™t ngà y má»›i hoà n toà n. Các bị bô lão hay những trẻ em Ä‘á»u có má»™t ngà y má»›i giống nhau. Ai cÅ©ng phải đối diện vá»›i cái Ä‘ang và sẽ xảy đến. Chúng ta không thể nói rằng năm nay tôi đã 70 hay 80 tuổi, tôi không còn phải lo lắng hay chuẩn bị gì nữa. Dù là tuổi nà o, chúng ta vẫn Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng lữ hà nh. Có ngÆ°á»i yên trà hÆ¡n vì nghÄ© rằng hỠđã có bảo hiểm nhân thá» và các thứ bảo hiểm khác cho cuá»™c sống. Chúng ta biết dù có bảo hiểm gì Ä‘i nữa, má»—i tối trÆ°á»›c khi Ä‘i ngủ, ai cÅ©ng phải xem xét cá»a rả then cà i, chốt khóa và điện ga bếp núc on/off cẩn tháºn. Công việc rất Ä‘Æ¡n giản nhÆ°ng là má»™t sá»± chuẩn bị rất cần thiết trong cuá»™c sống Ä‘á»i thÆ°á»ng. Có nghÄ©a là dù tuổi nà o chúng ta cÅ©ng phải ở tÆ° thế sẵn sà ng.
Chỉ có má»™t con Ä‘Æ°á»ng dẫn tá»›i quê tháºt mà Chúa Giêsu đã mở: ChÃnh Thầy là con Ä‘Æ°á»ng, là sá»± tháºt và là sá»± sống. Không ai đến vá»›i Chúa Cha mà không qua Thầy (Ga 14,6). Äi theo Chúa là đi và o con Ä‘Æ°á»ng của sá»± tháºt. Chúa Giêsu đã nói vá»›i những ngÆ°á»i Do-thái và cả vá»›i chúng ta ngà y nay: "Nếu các ông ở lại trong lá»i của tôi, thì các ông tháºt là môn đệ tôi; các ông sẽ biết sá»± tháºt, và sá»± tháºt sẽ giải phóng các ông†(Ga 8, 31-32). Äiá»u mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta phải luôn tỉnh thức là chúng ta Ä‘ang ở đâu? Sống thế nà o? Äặt niá»m tin, niá»m cáºy và phó thác và o ai? Ai là Äấng mà chúng ta Ä‘ang tôn thá»? Khốn khổ nhất là khi chúng ta mãn phần dÆ°á»›i thế và bÆ°á»›c và o cuá»™c sống mai háºu, chúng ta đến trÆ°á»›c tòa Chúa trình diện và xin Chúa mở cá»a cho: NhÆ°ng NgÆ°á»i đáp lại: 'Ta bảo tháºt các ngÆ°Æ¡i, ta không biết các ngÆ°Æ¡i' (Mt 25,12). Váºy là bao công lao dã trà ng và còn gì để nói. Chúng ta đã lỡ chuyến tầu.
Sá»± tháºt sẽ giải thoát chúng ta khá»i má»i rà ng buá»™c của sá»± dối trá. NgÆ°á»i ta nói: Cây ngay không sợ chết đứng. Chúng ta cÅ©ng hiểu: Sá»± tháºt thì mất lòng nhÆ°ng rồi nói phải củ cải cÅ©ng phải nghe. Chúng ta cẩn tháºn đừng chá»n thần tượng nà o trong cuá»™c sống Ä‘á»i nà y. Ai trong chúng ta cÅ©ng chỉ là con ngÆ°á»i yếu Ä‘uối, tá»™i lá»—i và phà m tục. Chúng ta không thể vay mượn hay dá»±a và o uy tÃn của ai khác để kể công trÆ°á»›c mặt Chúa. Khi đến giỠđã định, má»—i ngÆ°á»i chúng ta phải tá»± đứng trên chân của mình và chịu trách nhiệm vá» Ä‘á»i mình. Chỉ có má»™t Äấng có thể cứu Ä‘á»™ linh hồn chúng ta, đó là Chúa Giêsu Kitô. ChÃnh Ngà i sẽ dẫn chúng ta đến nguồn sống tuyệt hảo là Chân Thiện Mỹ.
Lạy Chúa, xin thêm dầu đức tin để đèn của chúng con được luôn cháy sáng và giúp chúng con tiếp tục bước theo Chúa cho đến cùng. Xin Chúa đưa tay dẫn dắt chúng con vỠbến bình an. [Mục Lục]
8. Khôn và dại – Lm. Vikini
Lá»i Chúa Ä‘á» cáºp đến năm cô khôn ngoan và năm cô khá» dại. Thế nà o là khôn ngoan và khá» dại?
Khôn ngoan theo Thánh kinh có hai chiá»u kÃch:
Theo chiá»u kÃch tá»± nhiên, khôn ngoan là má»™t thứ nháºn thức giá»i, thông minh, tháºn trá»ng và tà i khéo để hÆ°á»›ng dẫn cuá»™c sống đạt tá»›i hạnh phúc chân thá»±c. Äó là sá»± khôn ngoan của những nhà lãnh đạo có tà i quản trị, những quân sÆ° có tà i giáo dục và thuyết phục, những hiá»n triết có tà i láºp ra những lý thuyết triết há»c, đạo đức, cÅ©ng nhÆ° các nhà khoa há»c kỹ thuáºt có tà i phát triển ná»n văn minh thế giá»›i.
Tổ phụ Giuse vừa có tà i kinh tế vừa có tà i giải đáp những Æ°á»›c mÆ¡ của lòng ngÆ°á»i, đã được vua Ai cáºp chá»n là m Thủ tÆ°á»›ng. Môisê vừa có tà i lãnh đạo vừa có tà i thuyết phục kẻ thù cÅ©ng nhÆ° đồng bà o. Salomon được khen ngợi là " NgÆ°á»i khôn ngoan hÆ¡n sá»± khôn ngoan của tất cả ngÆ°á»i Trung đông và Ai cáºp" (1V. 5, 9-14).
Theo chiá»u kÃch siêu nhiên, khôn ngoan là ân ban của Thiên Chúa. Daniel đã chúc tụng Thiên Chúa là " Äấng ban khôn ngoan cho hạng khôn ngoan, ban trà thức cho ngÆ°á»i hiểu biết" (Dn. 2, 21). Khi mÆ°á»i hai tông đồ triệu táºp các tÃn hữu lại để chá»n bảy phó tế, các ngà i đã nói: "Hỡi anh em hãy xét và chá»n lấy giữa anh em bảy ngÆ°á»i được tiếng tốt, đầy Thánh Thần và khôn ngoan" (Cv. 6, 3)
Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c là sống theo luáºt Thiên Chúa "Luáºt Chúa là m cho Israel trở thà nh dân tá»™c khôn ngoan và thông thái" (Änl. 4, 6). Ai yêu chuá»™ng há»c há»i và sống luáºt Chúa sẽ trở nên khôn ngoan: "Cố tổ tôi tên là Giêsu, hầu nhÆ° hiến cả mạng sống và o việc Ä‘á»c lá» luáºt, các tiên tri cùng các sách của cha ông, đã nên quán xuyến, lão luyện và phát hứng biên soạn đôi Ä‘iá»u liên quan đến giáo huấn và khôn ngoan" (Hc. 1, 7-12)
Luáºt Chúa chÃnh là lá»i Chúa nhÆ° mÆ°á»i giá»›i răn Chúa ban trên núi Sinai. ChÃnh lá»i Chúa má»›i là sá»± khôn ngoan và hạnh phúc tháºt. Tác giả Thánh vịnh 119 đã cảm thấy sá»± tuyệt diệu đó: " Lá»i Ngà i là hạnh phúc Ä‘á»i con, lá»i Ngà i là ánh sáng Ä‘á»i con, lá»i Ngà i là chứa chan hy vá»ng, lá»i Ngà i tôi quý hÆ¡n nghìn và ng muôn bạc, lá»i Ngà i xin cứu sống tôi, lá»i Ngà i là ơn cứu Ä‘á»™ tôi" (Tv. 119, 72. 103-105. 154-155. 165). Lá»i khôn ngoan hạnh phúc chÃnh là Ngôi Lá»i nháºp thể, là Äức Giêsu Kitô (Ga 1. 1-14). Äức Giêsu đã xác nháºn rõ mình là sá»± khôn ngoan tuyệt vá»i đó khi Ngà i nói: "Trong cuá»™c phán xét nữ hoà ng phÆ°Æ¡ng nam sẽ đứng lên cùng vá»›i những ngÆ°á»i thế hệ nà y và bà sẽ kết án há», vì xÆ°a bà đã táºn cùng trái đất đến nghe lá»i khôn ngoan của vua Salomon, mà đây còn hÆ¡n vua Salomon nữa" (Lc. 11,31). Cho nên Bà i Ä‘á»c I đã hô hà o ta khao khát yêu chuá»™ng đức khôn ngoan. Thức khuya dáºy sá»›m tìm kiếm, suy niệm đức khôn ngoan thì sẽ được chiêm ngưỡng, gặp gỡ đức khôn ngoan, sẽ được minh mẫn toà n hảo, được đức khôn ngoan niá»m nở xuất hiện và sẽ hết má»i nhá»c nhằn, trút hết má»i lo âu (Kn. 6, 12-16)
Bà i Tin mừng cho thấy năm cô khôn ngoan. Các cô đã được theo chà ng rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. Äây là tiệc cÆ°á»›i nÆ°á»›c Trá»i muôn ngà n vinh quang rá»±c rỡ, và hạnh phúc vô cùng.
Các cô đáng được hưởng hạnh phúc vinh quang đó vì các cô khôn ngoan biết lo chu toà n nghÄ©a vụ của mình, đã sá»a soạn đầy đủ đèn dầu thắp sáng cho đám tiệc được vui mừng rá»±c rỡ. Các cô đã coi trá»ng nhiệm vụ mình để tôn trá»ng chú rể, mong đợi giá» phút chú rể đến, dù bất cứ lúc nà o, các cô đã sẵn sà ng tất cả má»i sá»±, các cô có thiếp ngủ, các cô vẫn an giấc, không còn lo âu, áy náy sợ chi nữa. Chỉ cần có tiếng hô to là các cô thức dáºy theo chà ng rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. Thánh Phaolô thấy giáo hữu Thessalonica đã khôn ngoan sống theo lá»i Chúa, nên ngà i đã an ủi hỠđừng có buồn phiá»n vá» ngÆ°á»i an giấc ngà n thu nhÆ° những ngÆ°á»i không tin tưởng, những ngÆ°á»i khá» dại. Vì chúng ta tin rằng Äức Giêsu đã chết và sống lại, thì chúng ta cÅ©ng tin rằng những ngÆ°á»i đã an giấc trong Äức Giêsu, sẽ được Thiên Chúa Ä‘Æ°a vá» cùng vá»›i Chúa Giêsu... được ở cùng Chúa mãi mãi (Thes. 4, 13-18)
Trái lại, những kẻ khá» dại nhÆ° năm cô Ä‘em đèn mà không có dầu. Những kẻ nà y quá tệ! Chúng lÆ¡ là lÆ°á»i biếng, thá» Æ¡ nguá»™i lạnh bá» bê nhiệm vụ, chúng khinh thÆ°á»ng những việc trá»ng đại nhÆ° tiệc cÆ°á»›i, coi khinh chà ng rể, xách đèn Ä‘i mà không coi gì tá»›i đèn có dầu hay không. Sống quá bừa bãi, bê tha gì đâu đâu, còn chÃnh nhiệm vụ quan trá»ng của mình lại không lo. Äối vá»›i hạng ngÆ°á»i bê bối nà y, chủ bảo: " Tôi bảo tháºt các cô, tôi không há» biết các cô là ai cả". Chúng đã không biết chủ, không kÃnh trá»ng chủ, là m cho đám tiệc thiếu niá»m vui vì thiếu ánh sáng, tối tăm, cho nên chúng đáng phải trong tối tăm. Khi tiếng Tổng lãnh Thiên thần ban ra và tiếng kèn của Thiên Chúa vang lên, thì chÃnh Chúa sẽ từ trá»i ngá»± xuống, những ngÆ°á»i chết trong Chúa Kitô sẽ được sống lại trong vinh quang vá»›i Chúa (Thes. 4,16), còn "những kẻ đã không là m cho chÃnh Ta, sẽ bị Ä‘uổi và o chốn cá»±c hình muôn kiếp" (Mt. 25, 46).
Lạy Chúa, xin cho chúng con biết khôn ngoan tỉnh thức, luôn luôn sẵn sà ng lo chu toà n ý chủ, chu toà n thánh ý Chúa trong má»i việc Chúa trao phó. NhÆ° thế, chúng con đã chứng tỠđược lòng trung tÃn tôn thá» và kÃnh mến Chúa hết lòng. Xin đừng bao giỠđể con dám bá» bê khinh thÆ°á»ng việc chuẩn bị Ä‘i đón Ngà i, kẻo bị loại ra khá»i tiệc cÆ°á»›i nÆ°á»›c Trá»i. [Mục Lục]
9. Äể tránh việc “quá trễ†– Achille Degeest.
(TrÃch trong ‘LÆ°Æ¡ng Thá»±c Ngà y Chúa Nháºt’)
Dụ ngôn mÆ°á»i ngÆ°á»i trinh nữ mặc dầu rất phổ biến cÅ©ng là má»™t trong những dụ ngôn khÆ¡i dáºy nhiá»u biện giải thông thái nhất. Ở đây chúng ta giá»›i hạn và o cách giải thÃch và và o má»™t trong những suy tÆ° rút từ truyá»n thống sống Ä‘á»™ng của Giáo há»™i. Có phải Chúa dùng má»™t việc thông thÆ°á»ng là m căn bản cho dụ ngôn của Ngà i hay không, má»™t lá»… cÆ°á»›i ngÆ°á»i ta có thể thấy luôn? Äúng, nhÆ°ng Ngà i sắp đặt lại theo cách riêng để là m nổi báºt Ä‘iểm chÃnh xác trong giáo huấn của Ngà i: Má»i chi tiết trong dụ ngôn không tÆ°Æ¡ng ứng hẳn vá»›i cách cá» hà nh các lá»… ngÆ°á»i ta có thể thấy được, nhÆ°ng chúng được xếp đặt sao cho nổi báºt sá»± cần thiết phải sẵn sà ng để gặp gỡ Thiên Chúa. Bổn pháºn phải sẵn sà ng có ý nghÄ©a gì và háºu quả ra sao?
1) Sẵn sà ng có nghÄ©a là đã chuẩn bị đầy đủ. Nên lÆ°u ý dụ ngôn không trách các cô đã ngủ, nhÆ°ng trách các cô đã không dá»± trù số dầu cho đủ. Các cô đã không chuẩn bị kỹ để ứng phó vá»›i tình thế. Ãp dụng cho cuá»™c sống Kitô hữu, có thể nói việc chỠđợi Thiên Chúa (trong các ân huệ hà ng ngà y, hay khi Ngà i đến ngà y lâm tá») không Ä‘i đôi vá»›i sá»± chểnh mảng, ná»a vá»i, đãng trÃ. Thiên Chúa luôn nháºp bất thần và o cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Ngà i đòi há»i chúng ta phải giữ lòng ngay luôn sẵn sà ng tiếp đón Ngà i. NgÆ°á»i ta sẽ thiệt hại rất nhiá»u nếu thiếp ngủ quên Ä‘i 1 thiếu sót vá» bác ái, má»™t lầm lá»—i của lÆ°Æ¡ng tâm, má»™t khiếm khuyết trung thà nh. Cụ thể Ä‘iá»u nà y kêu gá»i chúng ta hãy sống má»—i giây phút cuá»™c Ä‘á»i vá»›i quyết tâm hết sức chu toà n tất cả bổn pháºn.
2) Sẵn sà ng có nghÄ©a là lãnh trách nhiệm lo toan chứ không cáºy dá»±a và o kẻ khác. Các cô khá» dại chắc có lẽ đã nghÄ©, nếu thiếu dầu sẽ nhá» bạn các giúp. Trên bình diện Giáo há»™i, chúng ta phải giúp đỡ lẫn nhau, vì tình liên Ä‘á»›i nối kết chúng ta. NhÆ°ng có má»™t mức Ä‘á»™ cá nhân ở đó chúng ta là những kẻ duy nhất mang trách nhiệm vá» mình. Không ai có thể sá»›t cho chúng ta đức tin, đức cáºy và đức mến mà chúng ta đã lÆ¡ là nhÆ° các cô khôn ngoan ở và o hoà n cảnh không thể chia số dầu Ä‘em theo, không ai ở trong Giáo há»™i có thể san sẻ tÆ°Æ¡ng quan cá nhân riêng vá»›i Thiên Chúa. Sá»± trung thà nh của chúng ta đối vá»›i Thiên Chúa có thể được nâng đỡ nhiá»u trong việc các thánh thông công, nhÆ°ng các thánh không thể bổ khuyết trách nhiệm riêng của chúng ta.
3) Háºu quả những cố gắng trung thà nh của chúng ta rất lá»›n lao. Câu kết luáºn dụ ngôn tháºt đáng sợ: tháºt Ta nói cho các ngÆ°Æ¡i hay, Ta không biết các ngÆ°Æ¡i. NgÆ°á»i ta vui mừng vì các trinh nữ sẵn sà ng được và o phòng tiệc bao nhiêu, ngÆ°á»i ta lại sợ vì các cô đến cháºm bị loại bấy nhiêu. NhÆ° thế có má»™t cái “quá trễ†đè nặng trên định mệnh nhân loại. Nó nằm ở chá»— nà o? Äây là má»™t mầu nhiệm bất khả thấu. Chúng ta biết lòng nhân là nh Chúa khôn cùng và dung thứ tá»± do nhân loại đến những giai Ä‘oạn cuối táºn, nhÆ°ng có má»™t lúc má»i sá»± Ä‘á»u chấm dứt. Chuẩn bị cho giá» phút mà chúng ta không biết, chúng ta cần sắp đặt sẵn sà ng để đón tiếp Thiên Chúa tức thá»i, nếu Ngà i đến tức thá»i và để chỠđợi Ngà i nếu Ngà i để chúng ta chỠđợi. Thiên Chúa đóng cá»a không nháºn con ngÆ°á»i sau những thiếu sót có hiểu biết và cố ý nà o, chúng ta không cần phải tưởng tượng ra. NhÆ°ng sá»± thá»±c phải khiến chúng ta suy nghÄ©. Äiá»u ấy có thá»±c. [Mục Lục]
10. Thức tỉnh
Tá» báo Digest thuáºt lại tai nạn xe hÆ¡i xảy ra trong dịp lá»… Giáng Sinh năm 1994, nguyên do là cô Jacqueline 16 tuổi vừa nháºn được bằng lái xe, nhân ngà y nghỉ cô đã má»i các bạn Ä‘i siêu thị, trong xe có 3 ngÆ°á»i bạn trai và má»™t ngÆ°á»i bạn gái. Há» vui vẻ thuáºt lại cho nhau nghe vá» những thú vui của ngà y lá»…, vì quá vui nên Jacqueline đã để lạc tay lái, xe lao và o Ä‘Æ°á»ng ngược chiá»u. Và bất ngá» má»™t xe khác ngược chiá»u đã tông và o xe của cô, háºu quả là 4 ngÆ°á»i Ä‘á»u thiệt mạng.
Qua câu chuyện trên chúng ta thấy cái chết đến vá»›i cô Jacqueline và các bạn của cô rất bất ngá». Há» không bao giá» nghÄ© mình lên chiếc xe nà y rồi Ä‘i không bao giá» trở lại. Há» không ngá» Thiên Chúa đến vá»›i há» bất ngá» nhÆ° váºy.
Thiên Chúa đã gá»i cô Jacqueline và các bạn của cô Ä‘i cách rất bất ngá», khi ngÆ°á»i ta không bao giá» nghÄ© chuyện đó có thể xảy ra thì lại xảy ra. CÅ©ng thế Thiên Chúa sẽ đến vá»›i má»—i ngÆ°á»i chúng ta cách bất ngá» nhÆ° thế, và o lúc chúng ta không ngá» và o giá» chúng ta không biết. Do đó, mà hôm nay Chúa Giêsu đã dùng dụ ngôn mÆ°á»i cô trinh nữ để nói vá» việc thức tỉnh chá» ngà y Chúa đến. Dụ ngôn nà y dá»±a theo phong tục cÆ°á»›i há»i của ngÆ°á»i Palestin thá» Chúa Giêsu theo luáºt Môisen cÆ°á»›i há»i không có tÃnh cách tôn giáo nhÆ° ngà y hôm nay. Việc cÆ°á»›i há»i thÆ°á»ng là m vá» ban đêm. Năm bảy hôm trÆ°á»›c ngà y cÆ°á»›i, hai bên nhà trai nhà gái đãi tiệc bạn hữu của mình. Rồi ngà y cÆ°á»›i hai há» nháºp lại ăn uống ở bên nhà trai. Nghi thức quan trá»ng nhất là đêm rÆ°á»›c dâu, cháºp tối chà ng rể cúng các bạn phù rể, tay mang bó Ä‘uốc lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i đến nhà gái, khi đó cô dâu và các bạn phù dâu sá»a soạn đèn sẵn cho chà ng rể đến. Khi má»i sá»± sẵn sà ng đám rÆ°á»›c dâu khởi hà nh. Vá» tá»›i nhà trai là và o tiệc cÆ°á»›i ngay. Äèn các cô phù dâu phải đủ đốt chá» chà ng rể đến, và phải thêm bình dầu để đốt khi ăn tiệc. Tại tiệc cÆ°á»›i đèn các cô phù dâu phải treo thà nh hình vòng hoa ánh sáng quanh cô dâu chú rể.
Qua dụ ngôn Chúa Giêsu và mình nhÆ° má»™t chà ng rể. NgÆ°á»i sẽ đến lần thứ hai và o ngà y phán xét để mở tiệc cÆ°á»›i và ban phúc thiên Ä‘Ã ng cho loà i ngÆ°á»i. Những ngÆ°á»i thức tỉnh và sẵn sà ng sẽ được hưởng phúc. Những ngÆ°á»i chểnh mảng là những cô khá» dại sẽ bị loại ra ngoà i. Thiết nghÄ© qua dụ ngôn Chúa vẫn muốn má»—i ngÆ°á»i chúng ta là những ngÆ°á»i thức tỉnh và sẵn sà ng. NhÆ°ng để là m được Ä‘iá»u đó, đòi há»i chúg ta phải biết chuẩn bị nhÆ° năm cô khôn ngoan bằng cách:
- Là m tròn trách nhiệm trong cuộc sống.
Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u được Thiên Chúa ban cho những nến bạc, nén bạc sức khá»e, nến bác thá»i giá» và Ngà i cÅ©ng không quên trao cho trách nhiệm để cá»™ng tác vá»›i Ngà i trên cuá»™c Ä‘á»i lữ hà nh. Ở đây chúng ta cÅ©ng thấy Thiên Chúa đã ban cho các cô khá» dại cÅ©ng nhÆ° các cô khôn ngoan. NhÆ°ng kết quả cuối cùng thì trái ngược nhau, các cô khôn ngoan "được Ä‘i theo chú rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›i". Còn các cô khá» dại thì phải ở bên ngoà i. Ở đây không muốn nói đến sá»± khôn ngoan thức tỉnh theo kiểu ngÆ°á»i Ä‘á»i, nhÆ°ng là sá»± khôn ngoan vì NÆ°á»›c Trá»i. Sá»± khôn ngoan được thể hiện bằng hà nh Ä‘á»™ng cụ thể, vá»›i má»™t quyết tâm và thao thức muốn đón Chúa, muốn đợi Chúa. Và luôn sẵ sà ng trả lá»i "Lạy Chúa, con đây" bất cứ lúc nà o Ngà i muốn.
Sẵn sà ng nhÆ° thế đòi há»i chúng ta phải là m tròn trách nhiệm vá»›i Chúa, vá»›i bá» trên, vá»›i anh em và cả vá»›i bản thân nữa... Năm cô khá» dại hôm nay đã biết đốt đèn thì cần phải có dầu, nhÆ°ng lại thá» Æ¡ không mang theo. Nếu xét vá» trách nhiệm thì các cô khá» dại đã không là m tròn bổn pháºn được giao. Nhìn lại Ä‘á»i sống chúng ta, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u được Thiên Chúa giao cho công việc "cầm đèn ra đón chà ng rể". Chắc chắn trong thâm tâm má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u muốn chuẩn bị, nhÆ°ng đôi khi Æ°á»›c muốn đó chỉ má»›i thể hiện ở lòng ao Æ°á»›c. Rồi ngà y lại qua ngà y, đến lúc "chà ng rể đến" tôi vẫn không có dầu để đón chỉ vì tôi quá thá» Æ¡, vô tâm không chịu là m tròn trách nhiệm ngay ở giây phút hiện tại.
- Sống trong ân sủng.
Các cô khôn ngoan đã Ä‘em dầu đầy đủ nên không cần phải lo sợ chà ng rể đến cách bất ngá» nữa. Vì đả chuẩn bị đầy đủ và biết chắc chắn mình có đủ dầu. Ở đây muốn nói đến những ngÆ°á»i có Ä‘á»i sống đạo tốt tháºt sá»±, há» luôn sống trong Æ¡n nghÄ©a Chúa để chá» ngà y Chúa gá»i vá» vá»›i NgÆ°á»i. Má»™t khi chúng đạt tá»›i mức Ä‘á»™ "ngụp lặn trong ân sủng" thì ngay cả cuá»™c sống Ä‘á»i nà y cÅ©ng không cảm thấy thiếu thốn, không thấy lo sợ va luôn được bìh an. Muốn được nhÆ° váºy đòi má»—i ngÆ°á»i phải ná»— lá»±c bản thân rất nhiá»u, đôi khi còn phải chấp nháºn hy sinh từ bỠđể được sống trong ân sủng Chúa.
Lạy Chúa, trên cuá»™c sống lữ hà nh có rất nhiá»u chông gai ngăn cản con đến vá»›i Chúa, có nhiá»u quyến luyến cám dá»— là m con u mê. Xin Chúa cho con biết thức tỉnh để đón Chúa trong bất cứ giây phút nà o trong Ä‘á»i con. Amen. [Mục Lục]
11. Ãnh sáng không bao giá» bị dáºp tắt
(Suy niệm của Sr. Barbara E. Reid – Văn Hà o SDB, chuyển ngữ)
“Những ai đã sẵn sà ng, và o tham dự tiệc cưới (Mt 25,10).
Má»—i khi xuất hà nh Ä‘i đâu, tôi luôn chuẩn bị chu đáo. Tôi cẩn tháºn mang theo những váºt dụng cần thiết cho cá nhân cÅ©ng nhÆ° cho cả những ngÆ°á»i cùng Ä‘i vá»›i tôi. Tôi xem đó nhÆ° má»™t công việc phải là m, tá»±a nhÆ° các cô trinh nữ khôn ngoan trong bà i Tin mừng hôm nay. Tuy nhiên, khi Ä‘á»c lại dụ ngôn, tôi thấy có Ä‘iá»u gì hÆ¡i trái khoáy. Những cô gái đã chuẩn bị dầu và đèn để canh thức đón chà ng rể, là những cô khôn ngoan, nhÆ°ng lại tá» ra Ãch ká»·, không biết chia sẻ, khi các bạn thá»±c sá»± Ä‘ang có nhu cầu, vì đèn của há» chẳng còn chút dầu nà o. Thay và o đó, các cô gái lại khuyên các bạn là m má»™t công việc xem ra có vẻ ngốc nghếch và khó khả thi. Há» nói vá»›i các bạn giữa đêm khuya hãy ra hà ng mà mua dầu để thắp sáng những ngá»n đèn của mình. Là m sao chúng ta có thể chấp nháºn lối ứng xá», xem ra có vẻ Ãch ká»· và kỳ cục nhÆ° váºy?
Tuy nhiên, nhiá»u nhà chú giải và bình luáºn Kinh Thánh nhắm đến má»™t Ä‘iá»u căn cÆ¡ khác quan trá»ng hÆ¡n. Sá»± Ãch ká»· không muốn chia sẻ của các trinh nữ khôn ngoan, không phải là má»™t chi tiết quan trá»ng, cÅ©ng không phải là sứ Ä‘iệp mà bà i Tin mừng muốn nêu ra. Äây là dụ ngôn nói vá» ngà y chung thẩm. Trong ngà y đó, từng ngÆ°á»i sẽ bị xét định theo những việc là m tốt là nh mà hỠđã thá»±c hiện hay đã sao lãng. TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế, trong bà i giảng trên núi, Äức Giêsu cÅ©ng đã nói “Anh em hãy chiếu sáng trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i, để há» thấy những việc tốt là nh anh em là m và ngợi khen Thiên Chúa†(Mt 5,16). Trong trình thuáºt Tin mừng hôm nay, dầu để thắp sáng những ngá»n đèn được sánh và nhÆ° những công việc ngay là nh, mà chúng ta không thể sẻ chia cho bất cứ ai khác.
Dầu sao, dụ ngôn vẫn Ä‘Æ°a ra cho chúng ta sá»± đối kháng, khiến chúng ta cảm thấy nhức nhối khi giám định lại lÆ°Æ¡ng tâm nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i. Äó là sá»± đối kháng giữa các phạm trù: NgÆ°á»i khôn ngoan và kẻ khá» dại, những ngÆ°á»i biết chuẩn bị sẵn sà ng và những ngÆ°á»i lÆ¡ Ä‘á»…nh, ngÆ°á»i được đón má»i và o tiệc cÆ°á»›i và ngÆ°á»i khác lại bị từ chối, khi cá»a đã khóa kÃn. Thánh Matthêu cÅ©ng nhiá»u lần nhắc đến những cặp phạm trù tÆ°Æ¡ng phản khác giống nhÆ° thế để chúng ta so chiếu, và dụ “ lúa tốt và cá» lùng, chiên và dê, nhà xây trên đá và nhà xây trên cát, kẻ khôn ngoan và ngÆ°á»i khá» dại…â€. Trong cuá»™c sống thá»±c tiá»…n hằng ngà y, con ngÆ°á»i của chúng ta dÆ°á»ng nhÆ° vẫn Ä‘ang ở lÆ°ng chừng giữa những thái cá»±c nà y. Vẫn còn đó má»™t Ãt khá» dại, khi chúng ta Ä‘ang cố vÆ°Æ¡n đạt tá»›i sá»± khôn ngoan. Hoặc có lẽ ai chúng ta cÅ©ng biết phải chuẩn bị sẵn sà ng, nhÆ°ng sá»± sẵn sà ng đó vẫn mãi chẳng bao giá» tròn vẹn.
Tuy nhiên, khi Ä‘á»c lại Ä‘oạn văn trong bối cảnh của toà n thể Tin Mừng, chúng ta sẽ an tâm, không còn gì phải lo sợ. Bởi lẽ, dụ ngôn cÅ©ng đảm bảo cho chúng ta rằng, khi ta biết đáp trả lá»i má»i gá»i của Thiên Chúa để đón vị Tân Lang và đi và o sá»± kết hợp thân tình vá»›i Ngà i, cho dầu còn những khiếm khuyết, chúng ta vẫn là những con ngÆ°á»i Ä‘ang chuẩn bị cho giá» phút viên thà nh sau hết. Chúng ta chỠđợi phút giây chung thẩm mang tÃnh quyết định, để đón gặp Äấng mà chúng ta yêu mến, bằng những quyết tâm má»—i ngà y để vÆ°Æ¡n lên, hoặc để cố gắng sống má»™t cách ngay là nh. Má»—i lần chúng ta châm đầy dầu và o ngá»n đèn của chúng ta, cho dù không đủ dầu dá»± trữ để sẻ chia cho ngÆ°á»i khác khi há» cần đến, thì ánh sáng của Äức Kitô vẫn có thể là m ngáºp trà n ngá»n đèn nÆ¡i ta, và chúng ta vẫn có thể chia sẻ ánh sáng đó cho anh chị em của mình.
Khi nói vá»›i Giám mục Isaac Nineveh thuá»™c thế ká»· thứ 7, vá» sá»± khôn ngoan linh thánh trong Thánh Kinh, John Shea đã diá»…n tả nhÆ° sau “NhÆ° má»™t ngá»n đèn nhỠđược thắp lên bằng dầu, đến khi dầu đã cạn và ngá»n đèn sắp tắt, hoặc nhÆ° má»™t con suối nháºn nÆ°á»›c mÆ°a từ trá»i, khi trá»i hết mÆ°a và dòng suối trở nên cạn kiệt, thì vẫn còn đó má»™t tình yêu bất táºn, nhÆ° mạch nÆ°á»›c vá»t trà o từ lòng đất, mạch nÆ°á»›c đó sẽ mãi mãi không bao giá» khô cạnâ€. Những con ngÆ°á»i khôn ngoan là những ngÆ°á»i luôn biết kết hiệp chặt chẽ vá»›i dòng sông tình yêu của Äức Kitô, má»™t dòng sông chẳng khi nà o cạn kiệt. Dầu nÆ¡i ngá»n đèn của há» sẽ không bao giá» vÆ¡i, và ngá»n lá»a sẽ không bao giá» lịm tắt. NhÆ° bà i Ä‘á»c thứ nhất hôm nay nói tá»›i: Khôn ngoan chÃnh là chúng ta ý thức rằng sức lá»±c con ngÆ°á»i vốn mong manh và yếu Ä‘uối. Những cố gắng của chúng ta không đủ là m cho ngá»n đèn nÆ¡i ta được thắp sáng lên mãi. Song, sá»± Khôn ngoan tá»± nó là má»™t nguồn sáng không bao giá» mù tối, và sá»± Khôn ngoan vÄ©nh hằng đó sẽ tìm đến vá»›i chúng ta. Những cô trinh nữ đã canh thức suốt đêm khuya, chìm lặng trong bóng tối. Há» sẽ vui mừng khi ánh bình minh tá»a sáng và Äấng Khôn Ngoan vÄ©nh hằng vẫn Ä‘ang ngồi bên cổng để đợi, để chá». Ngà i vẫn luôn ngong ngóng chỠđợi chúng ta đến gặp gỡ Ngà i. Vả lại, cánh cá»a khép lại của phòng tiệc cÆ°á»›i không phải là má»™t Ä‘á»™ng thái cánh chung cuối cùng. Khi quyá»n năng của Thiên Chúa nhÆ° má»™t luồng sáng soi chiếu, phá tan phiến đá lấp che cá»a má»™, thì Äấng Khôn Ngoan hằng hữu vẫn luôn luôn dùng tình yêu Ngà i để mở toang cánh cá»a tâm hồn chúng ta, biến ngá»n đèn của chúng ta Ä‘ang cạn dầu thà nh má»™t ngá»n đèn mãi luôn cháy sáng. Ngà i sẽ dẫn Ä‘Æ°a chúng ta đến dòng sông huyá»n nhiệm, trong đó luôn tuôn chảy dồi dà o mạch nÆ°á»›c. Äó chÃnh là mạch nÆ°á»›c của ánh sáng và tình yêu không bao giá» vÆ¡i cạn. [Mục Lục]
12. Hãy giữ đôi mắt của các bạn luôn mở rộng.
(TrÃch trong ‘Mở Ra Những Kho Tà ng’ – Charles E. Miller)
Chúa Giêsu rất thÃch những đám cÆ°á»›i, NgÆ°á»i đã thá»±c hiện phép lạ đầu tiên ở Cana, NgÆ°á»i đã vui thÃch ám chỉ đến những bữa tiệc đám cÆ°á»›i nhÆ° biểu hiệu của thiên Ä‘Ã ng. Má»™t trong những biếm hoạ vỠđám cÆ°á»›i thế tục là cô dâu đã đến trá»… và để cho má»i ngÆ°á»i phải chỠđợi cô ta tại nhà thá», nhÆ°ng trong dụ ngôn của Chúa Giêsu, chú rể là ngÆ°á»i đến trá»…. Có má»™t số Ä‘iá»u buồn cÆ°á»i trong việc nà y, khi chúng ta thấy chú rể được giá»›i thiệu đây chÃnh là Chúa Giêsu. Chú rể đã đến trá»… là m cho má»™t ná»a số cô phù dâu là m hết dầu của há» và chìm và o giấc ngủ. Chúng ta không biết há» suy nghÄ© những gì, nhÆ°ng có vẻ là hỠđã mất hết kiên nhẫn đối vá»›i chú rể, há» là những kẻ ngu đần. Những cô phù dâu khác thì không chỉ tỉnh thức mà há» còn mang theo đủ dầu cung cấp cho há». Chúng ta có thể phá»ng Ä‘oán rằng há» sẵn lòng chỠđợi chú rể bao lâu nhÆ° chú rể muốn, há» là ngÆ°á»i khôn ngoan.
Bà i Phúc Âm nà y giống nhÆ° bao dụ ngôn khác là má»™t bà i Phúc Âm phức tạp trong chÃnh ý nghÄ©a của nó. Khi chúng ta tiến gần tá»›i cuối năm phụng vụ, sẽ kết thúc trong hai tuần tá»›i, giải thÃch theo phụng vụ thì bà i Phúc Âm là táºn cùng của thá»i gian khi Äức Kitô sẽ đến má»™t lần nữa trong vinh quang. Ngà y đó không ai biết. Má»i thế hệ khôn ngoan của Kitô giáo, thánh Phaolô đã viết trong thÆ° gởi tÃn hữu thà nh Thessalonica, đã giá»›i thiệu má»™t sá»± chỠđợi cuá»™c trở lại của Chúa Giêsu cách kiên nhẫn. ChÃnh chúng ta trong má»i Thánh Lá»… tuyên xÆ°ng sau kinh Lạy Cha rằng, chúng ta chỠđợi trong niá»m hy vá»ng vui mừng “việc đến của Äấng cứu Ä‘á»™ chúng ta là Äức Giêsu Kitôâ€.
Ngay trÆ°á»›c khi rÆ°á»›c lá»… chúng ta nghe vị linh mục tuyên bố: “Phúc cho những ai được gá»i đến dá»± tiệc bữa tối vá»›i NgÆ°á»iâ€. Äiá»u nà y không phải ám chỉ tá»›i bữa tiệc ly trong quá khứ nhÆ°ng là bữa tiệc trên trá»i trong tÆ°Æ¡ng lai. TrÃch dẫn nà y được lấy trong sách Khải huyá»n Ä‘oạn 19 câu 9. Thánh Gioan trong má»™t thị kiến đã thấy má»™t đám cÆ°á»›i cao cả trên thiên Ä‘Ã ng. Má»™t thiên thần đã nói vá»›i ngà i: “Hãy viết những Ä‘iá»u nà y: phúc cho những ai được má»i đến dá»± tiệc Chiên Thiên Chúaâ€. Hãy chỠđợi cách kiên nhẫn bữa tối nà y, đó là sá»± khôn ngoan. Chúng ta được gá»i là những ngÆ°á»i khôn ngoan trong khi chỠđợi việc ngá»± đến của Chúa. Bởi vì sá»± táºn cùng của thá»i gian không còn bao xa. Có lẽ là đúng, có lẽ là không. Nếu NgÆ°á»i không đến sá»›m, Thiên Chúa sẽ đến trong giá» chết của chúng ta. Äó là má»™t khoảnh khắc nhìn hÆ°á»›ng vá» phÃa trÆ°á»›c vá»›i má»™t niá»m hy vá»ng vui mừng. Từ quan Ä‘iểm của má»™t con ngÆ°á»i và là điá»u khó để theo, tá»± nhiên chúng ta sợ sá»± chết và bám lấy cái sống và không giống nhÆ° những cô phù dâu, chúng ta không vá»™i và ng trong việc đợi chá» Chúa đến. “Thiên Ä‘Ã ng có thể chỠđợiâ€, đó có thể là tâm tình của chúng ta. Chúng ta hãy chú ý tá»›i Ä‘iểm nà y của Phúc Âm đó là : chỠđợi, tỉnh thức sẵn sà ng gặp Chúa khi nà o Ngà i đến.
Giáo Há»™i trong sách phụng vụ các giá» kinh đã khẩn nà i chúng ta hãy sá»a soạn cho cái chết và o má»—i đêm trÆ°á»›c khi chúng ta Ä‘i ngủ. Và ngủ là má»™t biểu tượng của sá»± chết. NhÆ° khi chúng ta Ä‘i ngủ, Giáo Há»™i Ä‘á» nghị rằng chúng ta nên có tâm tình Chúa Giêsu khi NgÆ°á»i sắp chết: “Lạy Cha con phó linh hồn con trong tay Chaâ€.
Sá»± hiệp lá»… là má»™t sá»a soạn cho sá»± chết. Má»™t ngÆ°á»i Công Giáo khi sắp chết được chuẩn bị và hÆ°á»›ng dẫn để lãnh nháºn sá»± rÆ°á»›c lá»… nhÆ° “của ăn Ä‘Ã ngâ€, là thá»±c phẩm cho má»™t hà nh trình từ Ä‘á»i nà y đến Ä‘á»i sau. Ngay cả khi chúng ta lãnh nháºn Thánh Thể qua việc hiệp lá»… trong Thánh Lá»… chúng ta hãy để tâm nghÄ© đến sá»± chết, nhÆ°ng luôn luôn tin và o sá»± sống lại từ cõi chết của chúng ta. Khi đứng để lãnh nháºn Thánh Thể đó là má»™t dấu hiệu của đức tin. Hà nh vi đạo đức đó là “hãy giữ đôi mắt các bạn mở rá»™ng vì các bạn không biết ngà y nà o, giá» nà oâ€. [Mục Lục]
13. Khôn ngoan và khỠdại
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Hữu An)
Tháng 11, tháng cuối năm phụng vụ. Tại các nghÄ©a trang, ngÆ°á»i tÃn hữu thÆ°á»ng đến thắp nhang, cắm cà nh hoa tÆ°Æ¡i, Ä‘á»c kinh cầu nguyện trÆ°á»›c phần má»™ ngÆ°á»i đã qua Ä‘á»i.
NgÆ°á»i còn sống cầu nguyện cho ngÆ°á»i đã chết. NgÆ°á»i đã an giấc ngà n thu nhắn nhủ ngÆ°á»i Ä‘ang sống vá» lý lẽ cuối cùng của cuá»™c sống là m ngÆ°á»i. Bầu khà phụng vụ tháng 11 hÆ°á»›ng vá» cùng Ä‘Ãch của cuá»™c sống là m ngÆ°á»i. Äó chÃnh là Cánh Chung. Chúa Giêsu dùng hình ảnh đám cÆ°á»›i để nói vá» Cánh Chung. Äây là dịp của niá»m vui chứ không phải là nổi buồn, hạnh phúc chứ không Ä‘au khổ.
Bà i Tin mừng Chúa nháºt hôm nay nói đến lá»… cÆ°á»›i và các trinh nữ. Năm cô trinh nữ khôn ngoan vá»›i thái Ä‘á»™ sẵn sà ng và năm cô trinh nữ khá» dại vá»›i việc chểnh mảng ngu ngÆ¡ là những biểu tượng của những cách sống của con ngÆ°á»i (GLCG # 1950). Nếu và cuá»™c Ä‘á»i là lữ quán thì chúng ta chỉ là những ngÆ°á»i khách trá» qua Ä‘Æ°á»ng. Chúng ta phải có thái Ä‘á»™ nà o thÃch hợp đối vá»›i cuá»™c sống trần gian? (Lumen Gentium, 48, 50, 68; GLCG # 972).
Khôn ngoan hay khá» dại được đánh giá bằng việc con ngÆ°á»i có sẵn sà ng và chuẩn bị hay không.
- Khôn và dại theo Thánh kinh
Khôn ngoan theo Thánh kinh có hai chiá»u kÃch.
Tá»± nhiên: khôn ngoan là má»™t thứ nháºn thức giá»i, thông minh, tháºn trá»ng và tà i khéo để hÆ°á»›ng dẫn cuá»™c sống đạt tá»›i hạnh phúc chân thá»±c. Äó là sá»± khôn ngoan của những nhà lãnh đạo có tà i quản trị, những quân sÆ° có tà i giáo dục và thuyết phục, những hiá»n triết có tà i láºp ra những lý thuyết triết há»c, đạo đức, cÅ©ng nhÆ° các nhà khoa há»c kỹ thuáºt có tà i phát triển ná»n văn minh thế giá»›i.
Tổ phụ Giuse vừa có tà i kinh tế vừa có tà i giải đáp những Æ°á»›c mÆ¡ của lòng ngÆ°á»i, đã được vua Ai cáºp chá»n là m Thủ tÆ°á»›ng. Môisê vừa có tà i lãnh đạo vừa có tà i thuyết phục kẻ thù cÅ©ng nhÆ° đồng bà o. Salomon được khen ngợi là " NgÆ°á»i khôn ngoan hÆ¡n sá»± khôn ngoan của tất cả ngÆ°á»i Trung đông và Ai cáºp" (1V 5, 9-14).
Siêu nhiên: khôn ngoan là ân ban của Thiên Chúa. Daniel đã chúc tụng Thiên Chúa là " Äấng ban khôn ngoan cho hạng khôn ngoan, ban trà thức cho ngÆ°á»i hiểu biết" (Dn 2, 21). Khi mÆ°á»i hai tông đồ triệu táºp các tÃn hữu lại để chá»n bảy phó tế, các ngà i đã nói: "Hỡi anh em hãy xét và chá»n lấy giữa anh em bảy ngÆ°á»i được tiếng tốt, đầy Thánh Thần và khôn ngoan" (Cv 6, 3)
Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c là sống theo luáºt Thiên Chúa " Luáºt Chúa là m cho Israel trở thà nh dân tá»™c khôn ngoan và thông thái" (Änl 4, 6). Ai yêu chuá»™ng há»c há»i và sống luáºt Chúa sẽ trở nên khôn ngoan: "Cố tổ tôi tên là Giêsu, hầu nhÆ° hiến cả mạng sống và o việc Ä‘á»c lá» luáºt, các tiên tri cùng các sách của cha ông, đã nên quán xuyến, lão luyện và phát hứng biên soạn đôi Ä‘iá»u liên quan đến giáo huấn và khôn ngoan" (Hc 1, 7-12)
Luáºt Chúa chÃnh là lá»i Chúa nhÆ° mÆ°á»i giá»›i răn Chúa ban trên núi Sinai. ChÃnh lá»i Chúa má»›i là sá»± khôn ngoan và hạnh phúc tháºt. Tác giả Thánh vịnh 119 đã cảm thấy sá»± tuyệt diệu đó: " Lá»i Ngà i là hạnh phúc Ä‘á»i con, lá»i Ngà i là ánh sáng Ä‘á»i con, lá»i Ngà i là chứa chan hy vá»ng, lá»i Ngà i tôi quý hÆ¡n nghìn và ng muôn bạc, lá»i Ngà i xin cứu sống tôi, lá»i Ngà i là ơn cứu Ä‘á»™ tôi" (Tv 119, 72. 103-105. 154-155. 165). Lá»i khôn ngoan hạnh phúc chÃnh là Ngôi Lá»i nháºp thể, là Äức Giêsu Kitô (Ga 1, 1-14). Äức Giêsu đã xác nháºn rõ mình là sá»± khôn ngoan tuyệt vá»i đó khi Ngà i nói: "Trong cuá»™c phán xét nữ hoà ng phÆ°Æ¡ng nam sẽ đứng lên cùng vá»›i những ngÆ°á»i thế hệ nà y và bà sẽ kết án há», vì xÆ°a bà đã táºn cùng trái đất đến nghe lá»i khôn ngoan của vua Salomon, mà đây còn hÆ¡n vua Salomon nữa" (Lc 11,31).
NgÆ°á»i khôn ngoan là ngÆ°á»i nghe và sống lá»i Chúa. NgÆ°á»i dại khá» là ngÆ°á»i chỉ nghe mà không Ä‘em ra thá»±c hà nh. Chúa Giêsu dạy: " Váºy phà m ai nghe các lá»i nà y của Ta và thi hà nh, thì và được nhÆ° ngÆ°á»i khôn xây nhà trên đá... và phà m ai nghe các lá»i nà y của Ta mà không thi hà nh, thì và được nhÆ° ngÆ°á»i dại xây nhà trên cát." (Mt 7, 24. 26). Mạnh mẽ hÆ¡n, Chúa Giêsu còn khẳng định: "Không phải má»i kẻ nói vá»›i Ta: "Lạy Chúa, lạy Chúa" là sẽ và o được NÆ°á»›c Trá»i, nhÆ°ng là kẻ thi hà nh ý Cha Ta, Äấng ngá»± trên trá»i." (Mt 7, 21)
- Thái độ khôn ngoan.
Khôn ngoan là má»™t ân ban Thiên Chúa trao tặng cho con ngÆ°á»i để há» biết cách sống theo Ä‘Æ°á»ng lối của Ngà i. NgÆ°á»i khôn ngoan là biết sống theo sá»± hÆ°á»›ng dẫn của Äấng Tối Cao (GLCG # 2500).
Năm cô trinh nữ khôn ngoan mang theo bình dầu, há» có chuẩn bị cho trÆ°á»ng hợp chà ng rể đến muá»™n. Há» luôn sẵn sà ng chỠđón chà ng rể đến. Chà ng rể là hình ảnh Chúa Giêsu đến trần gian. NgÆ°á»i đến nhiá»u lần vá»›i chúng ta trong cuá»™c Ä‘á»i và đến trong ngà y sau hết của từng ngÆ°á»i. (x. 2 Tim 4,6; 2Pr 1,14).
Khôn ngoan là má»™t Æ¡n ban quý báu của Chúa. Nó giúp con ngÆ°á»i biết cách sống thế nà o cho phải, biết tìm kiếm những gì đáng tìm, và biết há»c há»i suy nghÄ© những gì đáng há»c há»i. Æ n khôn ngoan quý báu ấy, Chúa sẵn sà ng ban cho những ai thao thức kiếm tìm. Bà i Ä‘á»c I má»i gá»i chúng ta hãy khao khát yêu chuá»™ng đức khôn ngoan. Thức khuya dáºy sá»›m tìm kiếm, suy niệm đức khôn ngoan thì sẽ được chiêm ngưỡng, gặp gỡ đức khôn ngoan, sẽ được minh mẫn toà n hảo, được đức khôn ngoan niá»m nở xuất hiện và sẽ hết má»i nhá»c nhằn, trút hết má»i lo âu. (Kn 6, 12-16).
Cuá»™c Ä‘á»i kitô hữu khác nà o nhÆ° má»™t cuá»™c nghinh đón chà ng rể và chà ng rể đây chÃnh là Äức Kitô, vị thẩm phán. Tin Mừng nói chà ng rể sẽ “đến cháºmâ€, nghÄ©a là đến và o lúc ngÆ°á»i ta không ngá». Rồi khi chà ng rể đến, chà ng sẽ “đóng cá»a lạiâ€. à nghÄ©a thiêng liêng của câu nói là : ngÆ°á»i ta chỉ chết má»™t lần, không có cÆ¡ há»™i là m lại cuá»™c Ä‘á»i nếu đã không có sá»± chuẩn bị, nhÆ° năm cô trinh nữ khôn ngoan.
Sá»± khôn ngoan của các cô trinh nữ là luôn tỉnh thức, tay cầm đèn cháy sáng trong tay và mang theo dầu dá»± trữ. Ngà y xÆ°a, dân Chúa chuẩn bị vượt qua Biển Äá» cÅ©ng có thái Ä‘á»™ nhÆ° thế. Có thể hiểu “đèn cháy sáng†là luôn sống dÆ°á»›i ánh sáng hÆ°á»›ng dẫn của Chúa và “dầu dá»± trữ†là những việc là nh phúc đức nhÆ° “của gởi vá» Ä‘á»i sauâ€.
Văn sÄ© E. Hemingway có viết má»™t quyển tiểu thuyết, nhan đỠ“ngÆ° ông và biển cảâ€, kể lại cuá»™c váºt lá»™n uổng công của lão ngÆ° phủ ngÆ°á»i Cuba tên là Xăngtiagô vá»›i biển khÆ¡i. Ông câu được má»™t con cá kình, nhÆ°ng vì cá quá to, ông Ä‘Ã nh phải cá»™t cá bên mạn thuyá»n để kéo và o bá». Buồn thay, trên Ä‘Æ°á»ng vá», lÅ© cá máºp đã đánh ra hÆ¡i và xúm và o rỉa thịt. Khi vá» tá»›i bến, con cá to chỉ còn là bá»™ xÆ°Æ¡ng mà thôi.
- Không thể nà o trình diện Chúa với hai bà n tay trắng.
Thái độ khỠkhạo.
Lá»… cÆ°á»›i theo nghi thức Tây phÆ°Æ¡ng, cô dâu đóng vai trò quan trá»ng vá»›i nghi thức rÆ°á»›c dâu. Khi cô dâu xuất hiện, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u hÆ°á»›ng mắt vá» cô dâu lá»™ng lẫy trong trang phục lá»… cÆ°á»›i tiến lên bà n thá» vá»›i Ä‘oà n rÆ°á»›c và tiếng nhạc hoan ca. Chú rể chỉ đứng chỠđợi sẵn trên cung thánh đón tiếp cô dâu.
Trong nghi thức đám cÆ°á»›i Do thái, chú rể là ngÆ°á»i quan trá»ng. Má»i ngÆ°á»i phải chỠđợi và đón chú rể. Nếu lá»… cÆ°á»›i và o ban đêm, chú rể phải Ä‘i tá»›i nhà cô dâu để thÆ°Æ¡ng lượng vá»›i ngÆ°á»i cha hay anh em của cô dâu vá» quà cáp, của hồi môn…và o lúc mặt trá»i lặn. Thá»i đó chÆ°a có đồng hồ, nên không thể định rõ giá» giấc để đón rÆ°á»›c chà ng rể từ nhà cô dâu vá» nhà chú rể được. HÆ¡n nữa, theo phong tục, chú rể thÆ°á»ng cố ý trì hoãn và kéo dà i cuá»™c thÆ°Æ¡ng lượng để cô dâu và những nà ng phù dâu phải chỠđợi trong hồi há»™p và ngạc nhiên. Vì suốt ngà y tiệc tùng, dạ vÅ©, nên chỠđợi đến khuya thÆ°á»ng mệt má»i và buồn ngủ. MÆ°á»i cô trinh nữ được má»i tham dá»± có bổn pháºn phải chuẩn bị sẵn sà ng đèn Ä‘uốc để thắp sáng Ä‘Æ°á»ng Ä‘i rÆ°á»›c chú rể, cô dâu và khách đến tiệc cÆ°á»›i. Äây là má»™t vinh dá»± rất đặc biệt cho các cô trinh nữ được má»i.
Các cô dại không há» chuẩn bị gì cho trÆ°á»ng hợp đó. Theo táºp tục cÆ°á»›i há»i của ngÆ°á»i Do Thái, chú rể sẽ đến nhà cha cô dâu để đón cô vá» nhà mình. Những cô trinh nữ phù dâu có nhiệm vụ cầm đèn cùng vá»›i cô dâu đón chú rể, là m thà nh má»™t đám rÆ°á»›c cô dâu vá» nhà chú rể, và ở đó, má»™t tiệc cÆ°á»›i linh đình sẽ được tổ chức. Má»™t khi đã nháºn nhiệm vụ, các cô trinh nữ đó có nhiệm vụ phải chuẩn bị má»i thứ cần thiết để thá»±c hiện nhiệm vụ đó của mình.
Năm cô khá» dại chÆ°a chuẩn bị sẵn sà ng, không mang theo đủ dầu cần thiết, khi chú rể đến há» hết dầu. Các cô trinh nữ khá» dại, vì sá»± thiếu chuẩn bị đúng đắn của mình, đã bị loại khá»i niá»m vui của tiệc cÆ°á»›i và không thể là m gì để thay đổi thá»±c tế bi đát đó được nữa.
Giống nhÆ° các cô trinh nữ khôn ngoan, các cô trinh nữ khá» dại cÅ©ng được má»i gá»i Ä‘i đón chà ng rể rồi và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. Các cô biết chà ng rể chắc chắn sẽ đến. Các cô cÅ©ng tha thiết mong chá» chà ng rể đến. Äiá»u các cô thiếu là má»™t sá»± chuẩn bị sãn sà ng và đầy đủ những thá»±c tại cần thiết để có thể thá»±c hiện được lá»i má»i gá»i và nhiệm vụ dà ng cho các cô và nhỠđó được thá»a lòng mong Æ°á»›c của mình. Các cô mang đèn nhÆ°ng không mang dầu theo. Sai lầm của các cô không phải ở chá»— các cô không hÆ°á»›ng lòng vá» biến cố chà ng rể đến, mà là ở chá»— các cô đã không có sá»± chuẩn bị phù hợp cho biến cố đó. Äược má»i gá»i là m thà nh viên của Ä‘oà n đón chà ng rể thôi, chÆ°a đủ. Biết rằng chà ng rể sẽ đến và o má»™t lúc nà o đó thôi, chÆ°a đủ. Còn phải có sá»± chuẩn bị thÃch hợp nữa.
Hãy luôn chuẩn bị sẵn sà ng.
Cuá»™c Ä‘á»i và thế giá»›i nà y rồi sẽ chấm dứt. Chúa sẽ đến ngà y kết thúc Ä‘á»i ngÆ°á»i và dẫn và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i. Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có đèn trong tay. Quan trá»ng là mình có chuẩn bị để ngá»n đèn ấy cháy sáng và o lúc chung cuá»™c không. Quá muá»™n nếu đến lúc ấy chúng ta má»›i vá»™i vã Ä‘i mua dầu.
Thiên Chúa muốn Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i và o tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i. Con ngÆ°á»i cần phải chuẩn bị sẵn sà ng. Má»—i ngÆ°á»i phải chịu trách nhiệm vá» số pháºn Ä‘á»i Ä‘á»i của mình. Không ai có thể là m thay cho mình được.
Giá» phút long trá»ng và quyết định, đó là lúc chà ng rể xuất hiện, lúc ấy má»—i ngÆ°á»i chuẩn bị đèn cháy sáng của mình. Äến lúc nà y má»›i thấy là ai khôn và ai dại, ngá»n đèn của các cô khôn ngoan vẫn còn cháy sáng còn ngá»n đèn của các cô khá» dại đã tắt từ lâu. Và o phút giây long trá»ng ấy, không ai có thể giúp mình được. Các cô khá» dại không thể xin dầu của ai được. NgÆ°á»i khôn ngoan biết xác định cùng Ä‘Ãch cuá»™c Ä‘á»i của mình và chuẩn bị những gì cần thiết để đạt được cùng Ä‘Ãch đó. NgÆ°á»i khá» dại không biết phải chuẩn bị những gì.
Ai cÅ©ng phải đối diện vá»›i ngà y cuối cùng cuá»™c Ä‘á»i là giá» chết, phút giây ấy không ai giúp ai. Má»—i ngÆ°á»i theo sá»± khôn ngoan hay khá» dại đón nháºn số pháºn chung cuá»™c.
NgÆ°á»i ta cứ tá»± há»i: Bao giá» chà ng rể đến? Bình dầu thì cứ vÆ¡i dần! Mà n đêm buông xuống, đôi mắt cÅ©ng nặng trÄ©u theo! ChỠđợi bao giá» cÅ©ng mệt má»i căng thẳng!
Biết rằng đèn cháy sáng thì dầu cạn dần. Tình yêu chỠđợi mãi cÅ©ng mòn má»i. Lá»i kinh có khi cÅ©ng phôi pha. Cây Ä‘Ã n có lúc cÅ©ng quên mất nốt nhạc. Hãy kÃn múc dầu tình yêu nÆ¡i suối nguồn yêu thÆ°Æ¡ng chÃnh là Bà tÃch Thánh Thể. NÆ¡i đó, chúng ta không chỉ nháºn được dầu tình yêu, dầu ân sủng, mà còn được trao ban chÃnh mình NgÆ°á»i là m của ăn, để chúng ta tỉnh thức mà chỠđợi NgÆ°á»i dẫn Ä‘Æ°a ta và o tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i. [Mục Lục]
14. Sống ngà y cuối Ä‘á»i
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Má»›i đây, tại Thụy SÄ©, ngÆ°á»i ta đã dùng Ä‘iện thoại để phá»ng vấn 1200 ngÆ°á»i tại 20 thà nh phố khác nhau vá» việc chuẩn bị chết. Câu há»i được đặt ra là : “Nếu bạn chỉ còn má»™t ngà y cuối cùng để sống, bạn sẽ là m gì?â€. Kết quả của cuá»™c thăm dò cho thấy:
* 57% phụ nữ được há»i cho biết há» sẽ sống ngà y cuối cùng đó vá»›i gia đình.
* 42% các ông được há»i cho biết há» cÅ©ng muốn sống ngà y cuối cùng đó vá»›i gia đình.
* 32% các ông các bà đá»u muốn được sống vá»›i gia đình mình trong những giá» phúc cuối Ä‘á»i.
* chỉ có 12% các bà và 26% các ông thÃch ở má»™t mình hoặc cùng vá»›i bạn bè trong ngà y cuối cùng của cuá»™c sống.
ThÆ°a anh chị em, những con số trên đây có lẽ không đại diện cho Æ°á»›c muốn hay suy nghÄ© của tất cả má»i ngÆ°á»i. Tuy nhiên, xuyên qua kết quả của cuá»™c thăm dò nà y, chúng ta cÅ©ng có thể Ä‘á»c được má»™t tâm trạng chung của con ngÆ°á»i khi đứng trÆ°á»›c cái chết; đó là ná»—i sợ cô Ä‘Æ¡n. Cái chết là má»™t cuá»™c ra Ä‘i Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, má»™t chia lìa vÄ©nh viá»…n, nhất là vá»›i những ngÆ°á»i thân yêu của chúng ta. Nếu câu há»i trên đây được đặt cho chúng ta trong giá» phút nà y, chúng ta sẽ là m gì?
Có lẽ chúng ta còn nhá»› câu chuyện của má»™t vị thánh trẻ khi được há»i vá» cách thế chuẩn bị chết:
Giữa má»™t đám trẻ Ä‘ang chÆ¡i đùa, viên giám thị đặt câu há»i: “Nếu ngay bây giá» chúng con biết mình sắp chết, chúng con sẽ là m gì?â€. Má»™t số em bé trả lá»i: “Con sẽ và o nhà thá» cầu nguyệnâ€. Má»™t số em khác cho biết: “Con sẽ Ä‘i xÆ°ng tá»™i để dá»n mình chết là nh…â€. Chỉ có má»™t cáºu bé Ä‘iá»m nhiên trả lá»i: “Nếu trong giây lát con có chết, thì giá» nà y con vẫn tiếp tục cuá»™c chÆ¡iâ€. Äó là câu trả lá»i của thánh trẻ Luy Gonzaga. Và câu trả lá»i đó đã là m cho viên giám thị Æ°ng ý nhất, bởi vì nếu giải trà là nh mạnh là má»™t bổn pháºn trong lúc nà y, thì việc thánh hóa trÆ°á»›c tiên phải nằm trong bổn pháºn hằng ngà y: giá» nà o việc nấy.
Nếu chúng ta biết lắng nghe tiếng Chúa trong từng biến cố, nếu chúng ta biết gặp gỡ Chúa trong từng sinh hoạt, nếu chúng ta tiếp xúc vá»›i Chúa trong từng phút giây… thì cái chết chỉ là má»™t nối dà i của cuá»™c gặp gỡ thân tình nà y. NgÆ°á»i luôn trung thà nh vá»›i những gặp gỡ trong giây phút hiện tại sẽ không phải sợ hãi trong cuá»™c gặp gỡ tối háºu là cái chết.
Vì thế, thÆ°a anh chị em, qua câu chuyện dụ ngôn 10 cô phù dâu Ä‘i đón chà ng rể trong Tin Mừng hôm nay, Chúa má»i gá»i chúng ta phải tỉnh thức và chuẩn bị sẵn sà ng cho ngà y giá» Chúa đến. Vì ngà y giá» Chúa đến sẽ bất ngá», không được báo trÆ°á»›c. Dụ ngôn cho thấy có 5 cô khá» dại và 5 cô khôn ngoan. Có nhiá»u ngÆ°á»i bị trách là “khôn nhà dại chợâ€. “Khôn†những chuyện vặt vãnh mà lại “khá»â€ những chuyện trá»ng đại. “Khôn†những chuyện nhất thá»i hôm nay để rồi “dại†những chuyện ngà n Ä‘á»i mai sau. Có lẽ 5 cô khá» dại nà y đến giá» chót má»›i khôn ra (khôn Ä‘á»™t xuất) và chạy Ä‘i mua “khônâ€thì không kịp nữa rồi! Vì thế, chúng ta phải biết khôn ngay Ä‘i! Tin Mừng hôm nay đã cảnh giác chúng ta tá» tÆ°á»ng rồi đấy!
Bà i há»c vá» sá»± khôn ngoan đã được Chúa Giêsu nói đến trong và dụ vá» ngÆ°á»i khôn xây nhà trên ná»n đá (Mt 7, 24). Äó là ngÆ°á»i “nghe và thi hà nh Lá»i Chúaâ€. Khôn là chuẩn bị sống ngà y hôm nay không gì khác hÆ¡n là “nghe và thi hà nh Lá»i Chúaâ€. Trung thà nh sống Ä‘iá»u nà y là ta đã xây dá»±ng cho mình má»™t ná»n tảng vững chắc để có thể đứng vững trong đêm tối âm u hay trong mÆ°a sa bão táp. Ngược lại, không thi hà nh Lá»i Chúa, ta sẽ bị coi là kẻ khá» dại, vì đã xây nhà đá»i mình trên ná»n cát…
Năm cô khá» dại đã uổng công Ä‘i đón và mòn má»i đợi chỠđể rồi cứ phải ở bên ngoà i phòng tiệc cÆ°á»›i. Vì thế, nghe và thi hà nh Lá»i Chúa là má»™t thái Ä‘á»™ sống khôn ngoan để dù thức hay ngủ, ta vẫn ở trong tÆ° thế sẵn sà ng. Việc Chúa đến sẽ không còn là chuyện bất ngá» nữa mà là má»™t cuá»™c hẹn hò gặp gỡ đầy ý nghÄ©a đã được chỠđợi.
Äừng cháºm trá»… nữa, thÆ°a anh em chị em, vì cá»a NÆ°á»›c Trá»i chỉ mở ra cho những ngÆ°á»i hôm nay sẵn sà ng dá»± tiệc, cho những ngÆ°á»i hôm nay mang canh cánh bên lòng ná»—i Æ°u tÆ° thi hà nh ý muốn của Chúa, chứ không dà nh cho những kẻ chỉ biết nói: “Lạy Chúa, lạy Chúa†ngoà i môi miệng, để rồi phải nghe trả lá»i: “Ta không biết các ngÆ°Æ¡i!†câu trả lá»i nà y cÅ©ng là lá»i phán quyết của Thẩm Phán tối cao trong ngà y phát xét cuối cùng.
Anh chị em thân mến, hôm nay vẫn còn thá»i giỠđể chúng ta “khônâ€, vẫn còn thá»i giỠđể chúng ta đổ đầy dầu và o bình mà mang theo, vẫn còn thá»i giỠđể xây dá»±ng Ä‘á»i mình trên ná»n tảng thá»±c thi Lá»i Chúa và Chà ng Rể cÅ©ng Ä‘ang đến loan báo niá»m vui há»™i ngá»™. Hãy sẵn sà ng ra đón, để cùng Tân Lang và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i hưởng niá»m vui vô táºn.
Äối vá»›i những ai đã sẵn sà ng, đèn Tin-Yêu thắp sáng trong tay, há» sẽ được sung sÆ°á»›ng gặp mặt Chúa: Thánh nữ Têrêxa Avila mấp máy nói lên vá»›i Chúa trÆ°á»›c khi tắt thở: “Lạy Chúa Giêsu, nà y là giá» chúng ta gặp nhauâ€. Trong khi chị Thánh Têrêsa Giêsu Hà i Äồng âu yếm thốt lên: “Lạy Chúa, con yêu mến Chúaâ€, đôi mắt xuất thần nhìn thẳng và o má»™t Ä‘iểm trên pho tượng Äức Mẹ, nét mặt tÆ°Æ¡i tắn, rồi nhắm mắt lại, ra Ä‘i nhẹ nhà ng. Äồng hồ chỉ 7 giá» 20 phút, tối ngà y 30 tháng 9 năm 1897.
Hai ngÆ°á»i trinh nữ khôn ngoan đã cầm đèn thắp sáng Tin Yêu ra đón Chúa và đã được gặp gỡ “NgÆ°á»i Tình Lang†muôn thuở của mình.
Lạy Chúa Giêsu,
nếu ngà y mai Chúa đến,
chắc chúng con sẽ vô cùng lúng túng…
Xin nuôi dưỡng nơi chúng con
niá»m tin vững và ng
và niá»m hy vá»ng nóng cháy
để tất cả những gì chúng con là m
Ä‘á»u nhằm chuẩn bị cho ngà y Chúa trở lại. [Mục Lục]
15. “Ta không biết các ngÆ°Æ¡iâ€
Bữa tiệc cÆ°á»›i kỳ lạ khởi đầu tốt đẹp: có đến mÆ°á»i cô phù dâu! Chúng ta nghÄ© đến những chiếc áo dà i đẹp và những nụ cÆ°á»i, chú rể hÆ¡i vụng vá», cô dâu xinh xắn.
Có Ä‘iá»u nà y phá tan sá»± thÆ¡ má»™ng: năm trong số mÆ°á»i cô nà y bị coi là “khá» dạiâ€. NgÆ°á»i ta chú ý đến há» và vạch ra sá»± thiếu lÆ°Æ¡ng tri của há». Äặt ra những câu há»i vá» năm cô “khôn ngoan†từ chối chia sẻ dầu trong đèn của há» là điá»u vô Ãch vì đây không phải là vấn Ä‘á». Má»™t dá»± ngôn vạch ra Ä‘Æ°á»ng lối của mình mà không quan tâm tá»›i những yếu tố không phù hợp.
Cho nên chúng ta hãy thá» Ä‘i thẳng và o bà i há»c vá» dầu bị thiếu. Sá»± thiếu sót nà o có nguy cÆ¡ là m cho chúng ta trở thà nh nhữngkẻ khá» dại?
NgÆ°á»i khá» dại trong dụ ngôn chÃnh là ngÆ°á»i Kitô hữu đã lên Ä‘Æ°á»ng nhÆ°ng không chuẩn bị. NgÆ°á»i đó tức khắc rÆ¡i và o trong má»™t cuá»™c sống tầm thÆ°á»ng, Ãt có tÃnh cách Tin Mừng. Năm cô khá» dại biểu thị cho những kẻ Ãt can đảm, những kẻ bị tÆ°á»›c vÅ© khà do sá»± chỠđợi và thá»i gian. Há» có nguy cÆ¡ bị giáºt mình khi nghe la lên: “Äây là chà ng rể, đây là sá»± gặp gỡ Chúa!â€
Tuy nhiên chúng ta nghÄ© đến sá»± gặp gỡ cuối cùng. Chúng ta biết rằng để thà nh công thì phải gặp được Chúa Giêsu ở dÆ°á»›i thế gian nà y, trong Kinh nguyện, Thánh thể, Tin Mừng, bà tÃch ngÆ°á»i anh em (Mt 25,40). NhÆ°ng tất cả những Ä‘iá»u nà y phải trả giá và chúng ta là m cháºm kỳ hạn: “Ngà y mai, tôi sẽ bắt đầuâ€. Chúng ta là m nhÆ° thể mình là chủ thá»i gian váºy!
Tháºm chà khi Ä‘ang tÄ©nh tâm, dÆ°á»›i cú sốc của má»™t biến cố hoặc má»™t chứng cứ gây xáo trá»™n, chúng ta gặp gỡ Chúa Giêsu Kitô, thì chúng ta cÅ©ng không nghe được lá»i van xin lo lắng của Ngà i, bởi vì Ngà i biết rõ chúng ta: “Các con hãy luôn luôn tỉnh thức, vì các con không biết ngà y nà o giá» nà oâ€.
Do đó phải nghÄ© đến giá» phút nà y mà thôi hay sao? Không, sẵn sà ng để nghe tiếng gá»i nà y, chÃnh là sống hết mình Ä‘iá»u mà chúng ta Ä‘ang sống. “Linh đạo hiện tạiâ€, có nghÄ©a là sá» dụng tốt cuá»™c sống hằng ngà y, trở nên những ứng viên tốt nhất để gặp gỡ Chúa. à nghÄ©a có tÃnh cách Tin Mừng của thá»i gian là : hôm nay phải chuẩn bị dầu cho ngà y mai, đồng thá»i phải luôn luôn can đảm để sống Tin Mừng và o bất cứ lúc nà o trong bất cứ hoà n cảnh khó khăn nà o.
Nếu không, sẽ phải Ä‘i đến cùng những bữa tiệc cÆ°á»›i buồn nà y, sẽ phải đứng ngoà i cá»a phòng tiệc và nghe những lá»i nặng ná» hÆ¡n nữa, xoá tan má»i niá»m hy vá»ng: “Ta không biết các ngÆ°Æ¡iâ€. Và o ngà y táºn thế Chúa Giêsu sẽ chỉ công nháºn “những ngÆ°á»i của Ngà iâ€, tức những kẻ đã cố gắng là m ánh sáng Tin Mừng không biết mệt má»i bằng cách không ngừng dá»± trữ dầu.
Nếu câu nói dá»… sợ “Ta không biết các ngÆ°Æ¡i†đáºp và o chúng ta nhÆ° Chúa Giêsu muốn, chúng ta hãy suy niệm vá» hai cách xá» sá»±: những cô khôn ngoan, những cô khá» dại. Còn chúng ta, cái đèn chúng ta ở đâu? [Mục Lục]
16. Suy niệm của Lm. John Trần Khả
Má»™t trong những cái quan trá»ng khi chúng ta lái xe là phải có bánh xe xÆ¡-cua để dá»± phòng cho những lúc không may bị nổ lốp hoặc xì hÆ¡i giữa Ä‘Æ°á»ng. Äây là má»™t sá»± khôn ngoan thông thÆ°á»ng mà má»i ngÆ°á»i lái xe Ä‘á»u phải biết. Tuy nhiên đôi khi cÅ©ng xẩy ra cho má»™t số ngÆ°á»i sau khi xe của há» bị bể bánh giữa Ä‘Æ°á»ng và lúc đó má»›i khám phá ra là há» không có bánh xe xÆ¡-cua hay bánh xe xÆ¡-cua của hỠđã bị xì hÆ¡i. Äiá»u nà y cà ng là m cho há» bối rối, lo lắng và khó chịu khi nó lại xảy ra ban đêm giữa xa lá»™ hay ở những quãng Ä‘Æ°á»ng hẻo lánh tối tăm và vắng vẻ. Nếu không may xảy ra chuyện nhÆ° thế, thÆ°á»ng thì chúng ta phải Ä‘i bá»™ má»™t quãng tháºt xa để tìm ngÆ°á»i giúp đỡ. Háºu quả là sẽ bị trá»… hẹn hay không đến được địa Ä‘iểm đúng giá» dá»± định. Sau khi tìm được ngÆ°á»i giúp thì thÆ°á»ng há» sẽ há»i, "Tại sao không chịu kiểm soát trÆ°á»›c khi lái xe xem bánh xe xÆ¡-cua có ở đó, hay có còn tốt hay không?" Ai cÅ©ng biết đây là điá»u cần thiết má»—i khi lái xe, nhÆ°ng nhiá»u khi chúng ta coi thÆ°á»ng không để ý.
Cảnh tỉnh
Äây cÅ©ng chÃnh là điá»u mà Chúa Giêsu muốn nói đến trong dụ ngôn MÆ°á»i Cô Trinh Nữ của bà i Tin Mừng hôm nay. Những Ä‘iểm chúng ta cần quan tâm chú ý:
- Tỉnh thức đợi chá»
- Chà ng rể đến bất ngá»
- Phải có dầu đèn
Chúng ta luôn cần phải có thái Ä‘á»™ tỉnh thức và chuẩn bị sẵn sà ng để đón Chúa Kitô và o bất cứ ngà y giá» nà o. Những cô trinh nữ khôn ngoan đã biết lo liệu chuẩn bị cầm đèn và mang theo dầu do đó hỠđã không trở nên nạn nhân của tình trạng bất ngá». Những cô khác đã không biết lo liệu phòng xa; hỠđã có thái Ä‘á»™ á»· y, dá»ng dÆ°ng coi thÆ°á»ng, nghÄ© rằng chà ng rể còn lâu má»›i đến, nhÆ°ng giữa lúc đêm khuya, lúc má»i ngÆ°á»i tắt đèn Ä‘i ngủ thì không ngá» chà ng rể đến. Chúa Giêsu nói rằng việc Ngà i đến lần thứ hai cÅ©ng bất ngá» giống nhÆ° thế. Ngà i cảnh tỉnh chúng ta, " Hãy tỉnh thức vì các ngÆ°Æ¡i không biết ngà y nà o, hay giá» nà o!" Các Kitô hữu đầu tiên cÅ©ng đã hy vá»ng Chúa đến và o thá»i Ä‘iểm của há»; nhÆ°ng cho đến nay sau 20 thế ká»·, Ngà i vẫn chÆ°a đến. Con ngÆ°á»i chúng ta dá»… cảm thấy tình trạng "thức lâu chầu má»i." Chá» lâu quá không thấy Chúa đến, nhiá»u ngÆ°á»i đã coi thÆ°á»ng, hay không tin là Ngà i sẽ đến lần thứ hai. Há» bắt đầu ngủ thiếp Ä‘i trong những sinh hoạt của cuá»™c sống trần thế. Và Chúa Giêsu kết luáºn há» là những ngÆ°á»i khá» dại. Khá» dại chỉ vì không biết tỉnh thức và không biết lo liệu chuẩn bị sẵn sà ng.
Khôn ngoan hay khỠdại?
Khi nói đến tinh thần và việc chuẩn bị đón Chúa Kitô đến lần thứ hai thì chúng ta má»™t là ngÆ°á»i khôn ngoan, hai là kẻ khá» dại, má»™t là sẵn sà ng hai là không chứ sẽ không có sá»± dung hòa ở trung láºp không khôn mà cÅ©ng không khá». Theo nhÆ° câu truyện dụ ngôn trong bà i Tin Mừng thì có má»™t ná»a số ngÆ°á»i khôn ngoan, và má»™t ná»a số ngÆ°á»i khá» dại. Má»™t ná»a sẽ được và o Thiên Äà ng để dá»± tiệc cÆ°á»›i vá»›i Chúa Kitô và má»™t ná»a sẽ không được và o. Má»™t ná»a sẽ được hưởng hạnh phúc và má»™t ná»a thì không. Chúng ta sẽ thuá»™c và o má»™t trong hai nhóm nà y. NhÆ° váºy chúng ta thuá»™c và o loại nà o? "Tôi, Ông, Bà , Anh, Chị, Em, chúng ta là ngÆ°á»i khôn ngoan hay ngÆ°á»i khá» dại? Là ngÆ°á»i thuá»™c thà nh phần được và o hay không được và o phòng tiệc vá»›i Chúa Kitô?"
Sá»± khá» dại đây không phải là vì trà khôn ngu dốt không biết, hay là bởi không có há»c thức, không có bằng nà y hay cấp ná», hoặc vì sá»± quên sót không mang dầu đốt đèn. Sá»± khôn ngoan đây cÅ©ng không phải là vì trà khôn thông minh sáng suốt, há»c cao hiểu rá»™ng, bằng nà y cấp kia. Äiá»u chÃnh yếu là có sống trong tinh thần tỉnh thức và tin tưởng đợi chá» hay không? Äèn của chúng ta có dầu hay không có dầu?
Gần đây có những ngÆ°á»i phao đồn tin sẽ có hiện tượng tối ba ngà y ba đêm và rồi sẽ táºn thế. Không biết nghe mặc khải nà o hay lá»i khuyên của ai, nhiá»u ngÆ°á»i ở má»™t số nÆ¡i đã lo Ä‘i mua mấy thùng nến và nhiá»u thùng chứa nÆ°á»›c để nhá» các cha là m phép Ä‘em vá» phòng trữ ở trong nhà . Là m nhÆ° thế không phải là sá»± khôn ngoan phòng xa mà Chúa Giêsu muốn nói đến trong dụ ngôn của bà i Tin Mừng hôm nay. Nến phép và nÆ°á»›c phép đó không phải là dầu đèn của Kitô hữu chúng ta. Nếu ngà y Chúa đến mà chỉ thấy chúng ta có nến phép và nÆ°á»›c phép, thì nến phép và nÆ°á»›c phép đó cÅ©ng không có sức mạnh để Ä‘Æ°a chúng ta và o Thiên Ä‘Ã ng vá»›i Thiên Chúa. Năm cô trinh nữ được gá»i là khôn ngoan vì há» mang đèn và có mang theo dầu. Còn những cô khá» dại có mang đèn những không mang dầu theo.
Khủng hoảng hết dầu
Thế giá»›i nếu không biết tá»± chế trong việc tiêu thụ năng lượng thì cÅ©ng có ngà y bị khủng hoảng thiếu thốn dầu xăng. Trong Ä‘á»i sống tinh thần nếu chúng ta không cẩn tháºn và khôn ngoan thì chúng ta cÅ©ng sẽ rÆ¡i và o tình trạng bị khủng hoảng hết dầu thiêng liêng. Có dầu thiêng liêng hay hết dầu thiêng liêng chÃnh là lý do phân cách giữa ngÆ°á»i khôn ngoan và ngÆ°á»i khá» dại. NgÆ°á»i được và o phòng tiệc và ngÆ°á»i phải đứng ở ngoà i. Các Kitô hữu chúng ta là đèn soi thế gian. Äèn đó chỉ được cháy sáng khi có dầu. Äức tin nÆ¡i Chúa Kitô chÃnh là dầu là m cho đèn Kitô hữu được cháy sáng. Äức tin ấy chÃnh là lý do quyết định được và o hay ở ngoà i. Giữ tình liên hệ máºt thiết vá»›i Chúa Kitô qua việc sống đức tin, việc há»c há»i Kinh Thánh, tham dá»± và cá» hà nh các bà tÃch, là m những việc đạo đức; những lá»i kinh nguyện sá»›m hôm; những việc hy sinh bác ái và tình yêu đối vá»›i tha nhân, nhất là những ngÆ°á»i nghèo khổ chÃnh là những giếng dầu tiếp tế cho đèn chúng ta được tiếp tục cháy sáng để đón và đi theo Chúa Kitô và o trong nÆ°á»›c hằng sống.
Äối vá»›i chúng ta, đây là má»™t bà i há»c rất rõ rà ng. Chúng ta không phải là đang đối diện vá»›i má»™t dịp dá»± tiệc cÆ°á»›i đặc biệt ở trần gian. Chúng ta cÅ©ng không phải là đang đối diện vá»›i tình trạng có bánh xe xÆ¡-cua hay là không. NhÆ°ng là sá»± cứu rá»—i Ä‘á»i Ä‘á»i của linh hồn chúng ta. Khi bị bể bánh xe giữa Ä‘Æ°á»ng mà không có bánh xe xÆ¡-cua, chúng ta cảm thấy bức rứt khó chịu vá»›i chÃnh mình. Chúng ta có thể bị trá»… hẹn hay trá»… công việc và là m cho má»™t số ngÆ°á»i khác phải chỠđợi. Chúng ta trách mình tại sao lại lÆ¡ Ä‘á»…nh thiếu cẩn tháºn nhÆ° thế. Tuy nhiên những phiá»n toái đó chỉ là những phiá»n toái tạm thá»i ở Ä‘á»i nà y. NhÆ°ng khi đối diện vá»›i sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i; đối diện vá»›i việc Chúa Kitô bất ngỠđến lần thứ hai, nếu chúng ta cÅ©ng vô tâm không sẵn sà ng cho đèn có dầu để đốt cháy sáng thì sá»± phiá»n toái đó sẽ là sá»± phiá»n toái Ä‘á»i Ä‘á»i. Giống nhÆ° năm cô trinh nữ khá» dại, chúng ta sẽ phải đứng ở ngoà i và nghe tiếng nói nghiêm khắc từ bên trong vá»ng ra, "Ta không biết các ngÆ°Æ¡i là ai!"
Trên thá»±c tế, tháºt buồn và đáng lo ngại. Nhiá»u khi chúng ta đã dại khá» lo lắng quan tâm cho thân xác mình và cho những nhu cầu Ä‘á»i nà y hÆ¡n là lo lắng quan tâm đến NÆ°á»›c Trá»i, đến nhu cầu của ngÆ°á»i khác và đến sá»± sống phần linh hồn của chÃnh mình. Nhiá»u khi mối báºn tâm của chúng ta không phải là lo khai thác các giếng dầu thiêng liêng, nhÆ°ng mà là lo khai thác má» tiá»n má» bạc trần thế; lo xây dá»±ng sá»± nghiệp Ä‘á»i nà y, và chểnh mảng lÆ¡ là không hết tâm chu đáo chuẩn bị cho ngà y đón chúa Kitô đến lần thứ hai. Nhiá»u khi việc là m, việc Ä‘i chÆ¡i, Ä‘i chợ, Ä‘i shoping, hay ngủ nghỉ, thể dục thể thao, kiêng cữ, vẽ mặt vẽ mà y, sá»a ngá»±c sá»a mÅ©i là m đẹp thân xác được chúng ta coi là cần thiết và ưu tiên hÆ¡n là việc cầu nguyện, Ä‘á»c kinh dâng lá»… tu thân, táºp luyện nhân đức, và là m việc là nh. Cứ nhìn và o tất cả các sinh hoạt hà ng ngà y của chúng ta và kiểm Ä‘iểm tâm tÆ° cÅ©ng nhÆ° cách hà nh xá» của chúng ta thì chúng ta sẽ biết mình là ngÆ°á»i khôn ngoan hay khá» dại. Chúng ta là ngÆ°á»i có dầu sẵn trong đèn hay là ngÆ°á»i khủng hoảng thiếu dầu đức tin.
217 ngÆ°á»i trên chuyến bay của hãng EgypAir 990 khởi hà nh từ New York ngà y 31 tháng 11 năm 1999 vừa qua đâu có ngỠđó là chuyến bay cuối cùng trong Ä‘á»i há». Việc đó có thể xẩy ra cho bất cứ ai trong chúng ta. Và khi đó thì chúng ta sẵn sà ng hay không sẵn sà ng? Äèn chúng ta còn dầu để cháy sáng hay không? Nếu đèn có dầu thì chúng ta là những ngÆ°á»i khôn ngoan, nhÆ°ng nếu đèn hết dầu thì sẽ bị xếp và o loại những cô trinh nữ khá» dại. Chúa Giêsu dạy chúng ta dụ ngôn nà y là Ngà i muốn tất cả chúng ta là những ngÆ°á»i khôn ngoan.
Một câu truyện
Trong triá»u đình có má»™t quan hầu cáºn chuyên môn Ä‘i bên cạnh nhà vua để mua vui trong triá»u. Má»™t hôm quan hầu cáºn nói đùa má»™t câu rất ngá»› ngẩn khá» dại khiến nhà vua không hà i lòng lắm nên nhà vua Ä‘Æ°a cho quan má»™t cái gáºy và nói, "Từ nay trở Ä‘i nhà ngÆ°Æ¡i phải giữ lấy cây gáºy nà y nhÆ° là má»™t hình phạt. NgÆ°Æ¡i phải giữ nó cho tá»›i khi ngÆ°Æ¡i gặp má»™t ngÆ°á»i nà o đó khá» dại hÆ¡n ngÆ°Æ¡i thì lúc đó sẽ trao cây gáºy cho ngÆ°á»i ấy!"
Ãt năm sau nhà vua lâm bệnh nặng và nằm liệt trên giÆ°á»ng. Vua cho triệu táºp má»i ngÆ°á»i thân cáºn trong triá»u đến và dặn dò, "Trẫm sá»a soạn lên Ä‘Æ°á»ng. Trẫm sẽ Ä‘i đến má»™t nÆ¡i rất xa; và trẫm sẽ không trở lại đây nữa; do đó trẫm muốn triệu táºp má»i ngÆ°á»i trong triá»u đến để từ giã."
Nghe nhà vua nói nhÆ° váºy, quan hầu cáºn há»i nhà vua, "Tâu bệ hạ, thần xin được há»i má»™t Ä‘iá»u. ThÆ°á»ng thì khi Ä‘i đâu xa nhÆ° thăm dân, Ä‘i há»p ngoại giao hay Ä‘i thăm những nÆ°á»›c láng giá»ng, Bệ hạ luôn cho ngÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c để dá»n Ä‘Æ°á»ng chuẩn bị. Thế thì lần nà y Bệ hạ đã có chuẩn bị cho chuyến Ä‘i xa quan trá»ng nà y chÆ°a?"
Nhà vua trả lá»i, "Trong chuyến Ä‘i nà y, trẫm không có sá»± chuẩn bị gì cả."
Quan hầu cáºn liá»n nói, "NhÆ° thế thì xin trẫm nháºn lại cây gáºy nà y, bởi vì bây giá» khanh đã tìm được ngÆ°á»i ngố và khá» dại hÆ¡n khanh!"
(Paul J. Wharton, Stories and Parables for Preachers and Teachers. " Preparing for Death" p. 67). [Mục Lục]
17. MÆ°á»i cô trinh nữ
Anh chị em thân mến,
Ông Baden Powell đã sáng láºp phong trà o HÆ°á»›ng đạo năm 1907. Äây là má»™t sinh hoạt giá»›i trẻ, mục Ä‘Ãch để Ä‘Ã o luyện thanh niên, nên ngÆ°á»i tốt cho bản thân mình và cho cả xã há»™i nữa. Äầu tiên là nhắm đến việc Ä‘Ã o tạo thanh niên Âu châu, con nhà già u, dÆ° ăn, chỉ biết hưởng thụ. Sau vì thấy phong trà o hoạt Ä‘á»™ng có hiệu quả, nên nhiá»u nÆ°á»›c đã du nháºp phong trà o. Châm ngôn của HÆ°á»›ng đạo sinh là : "sắp sẵn". Hai chữ nà y muốn nói lên hÆ°á»›ng đạo sinh, dù ở hoà n cảnh nà o, vẫn có thể sống được và sống tốt. Há» có thể sống chung vá»›i má»i ngÆ°á»i, có thể sống riêng rẽ má»™t mình, ở giữa chợ hay cắm trại trong rừng sâu... Câu chuyện của bà i Tin mừng hôm nay cùng nói lên má»™t chủ Ä‘á» nhÆ° thế. KÃnh má»i anh chị em cùng suy niệm.
a/. Lá»… cÆ°á»›i của ngÆ°á»i Do thái: đây là dịp ngÆ°á»i do thái tổ chức lá»… lạc linh đình. Nhà già u hoặc có địa vị, lá»… cÆ°á»›i sẽ kéo dà i đến 7 ngà y, có khi hÆ¡n nữa; nhà nghèo thì 3, 4 ngà y... Câu chuyện tiệc cÆ°á»›i ở Cana, chỉ má»™t mình thánh Gioan thuáºt lại, cÅ©ng cho thấy vì tiệc kéo dà i nhiá»u ngà y, nên hỠđã tiêu thụ má»™t lượng rượu rất lá»›n. Sáu chum đá, má»—i chum Ä‘á»±ng được trên 80 lÃt; váºy vị chi Ãt nữa hÆ¡n 500 lÃt rượu, Chúa Giêsu đã là m cho số nÆ°á»›c đó thà nh rượu; đó là chÆ°a kể rượu gia chủ đã chuẩn bị trÆ°á»›c. Xem ra ngÆ°á»i do thái uống rượu có thua ai đâu?...
Ta lại nói tá»›i chuyện rÆ°á»›c cô dâu, là chuyện chÃnh của bà i dụ ngôn hôm nay: hình nhÆ° việc cô dâu đợi chà ng rể đến rÆ°á»›c vá» nhà má»›i, là má»™t nghi lá»… có phần cầu kỳ và trang trá»ng. Toà n thể dân là ng được má»i tham dá»± và o Ä‘oà n rÆ°á»›c chú rá»…. HỠđứng hai bên Ä‘Æ°á»ng ca hát chúc tụng. Chú rá»… có vai trò quan trá»ng, nên má»i ngÆ°á»i phải chỠđợi và đón chú rá»…. Nếu lá»… cÆ°á»›i và o ban đêm, chú rá»… phải đến nhà gái buổi chiá»u để thÆ°Æ¡ng lượng vá» tiá»n bạc, quà cáp, của hồi môn...Việc rÆ°á»›c cô dâu có thể và o ban đêm, nên cÅ©ng có thể chú rá»… trì hoản giỠđón, để cho thêm hồi há»™p. Vì không dá»± báo trÆ°á»›c nên các ngÆ°á»i phù dâu phải ở trong tÆ° thế thức tỉnh, chuẩn bị sẵn sà ng....
b/.- Chúa muốn dạy chúng ta Ä‘iá»u gì? Chúa thuáºt dụ ngôn mÆ°á»i cô trinh nữ, má»™t câu chuyện khá sống Ä‘á»™ng. Äá»c qua, ngÆ°á»i ta có thể hiểu phần nà o được ná»™i dung Chúa muốn nói gì. Nhân váºt chÃnh trong câu chuyện, không phải cô dâu chú rá»…, mà là mÆ°á»i cô phù dâu. Các cô trinh nữ nà y khi được má»i là m phù dâu, há» lấy là m vinh hạnh lắm, vì thế không ai muốn việc là m của mình bị há»ng cả. Váºy mà trong tiệc cÆ°á»›i nà y, các cô lại sÆ¡ xuất chết ngÆ°á»i; vì chà ng rá»… đến quá trể, lại tiệc tùng suốt ngà y, nên các cô thiếp Ä‘i rồi ngủ cả... Bất thần, chà ng rá»… đến, há» Ä‘i ngay phòng tiệc rồi đóng cữa lại. Năm cô khá» dại, đã bị từ chối không cho và o dá»± tiệc....
ChÃnh thái Ä‘á»™ của các cô khôn ngoan và của các cô không phòng xa, đó là điá»…m chÃnh Chúa muốn nói: Hình ảnh các cô khôn ngoan biết tỉnh thức sẵn sà ng, đồng thá»i cÅ©ng chuẩn bị hà nh trang, là đầu và đèn... Ngà y NÆ°á»›c Trá»i đến lần cuối cùng, sẽ là ngà y bất ngá» không ai biết trÆ°á»›c được, nên má»i ngÆ°á»i phải sẵn sà ng tỉnh thức, và mang đầy đủ hà nh trang, vì lúc đó chẳng ai có thì giỠđể giúp đỡ ai được nữa... Nếu không tỉnh thức, không sẵn sà ng, đợi đến khi sá»± việc áºp đến, rõ rà ng quá trá»…; có hối tiếc cÅ©ng quá muá»™n rồi!
Câu chuyện: Con tà u Titanic, được coi là con tà u không thể chìm, đã rá»i cảng Queenstown, Anh quốc là m cuá»™c hải trình đầu tiên Ä‘i Nữu Ước, vá»›i 2.200 hà nh khách, ngà y 10/04/1912. Ai nấy Ä‘á»u ca tụng con tà u, vừa sang trá»ng, vừa to lá»›n, còn cho là nó không thể chìm. Có ngÆ°á»i há»›n hở nói: Thiên Chúa cÅ©ng không đánh bại được nó nữa...Váºy mà sau bốn ngà y, và o đêm thứ 7, nó đụng phải má»™t tảng băng khổng lồ, khiến tà u bể là m ba mảnh; lúc 2g 20 chiá»u Chúa Nháºt, nó chìm hẳn, mang theo 1522 mạng. Số ngÆ°á»i sống sót hầu hết là đà n bà và trẻ con. Tà u Titanic bị chìm là do tÃnh kiêu căng, cẩu thả, chạy theo lợi nhuáºn của chủ tà u và những ngÆ°á»i có trách nhiệm. Má»›i đây giở lại hồ sÆ¡, ngÆ°á»i ta má»›i hiểu rõ, hÆ¡n 2000 hà nh khách, váºy mà chỉ có lối 400 áo phao cứu há»™. Võ tà u được là m má»ng hÆ¡n 2,54 cm và các Ä‘inh tán đóng thÆ°a hÆ¡n 2cm (1/8 inch) theo bản thiết kế, để tà u nhẹ hÆ¡n 2500 tấn, và có thể chạy nhanh hÆ¡n các tà u khác, dù nó to lá»›n.... 1522 ngÆ°á»i đã chết, trong lúc há» không muốn chết, có phải đáng là bà i há»c cho má»—i ngÆ°á»i kitô hữu chúng ta không? Phải biết sẵn sà ng nhÆ° cô dâu đón chà ng rể, đến và o lúc há» không ngá», và o giá» há» không không chuẩn bị. Câu chuyện nà y đáng là bà i há»c cho ta suy ngẫm lá»i Chúa chúa nháºt hôm nay.
c/. Gợi ý sống và chia sẻ: Trên Ä‘á»i nà y, ai biết chuẩn bị trÆ°á»›c, biết tÃnh toán ká»· lưỡng, biết Ä‘á» phòng xa, há» sẽ có nhiá»u cÆ¡ may để thà nh công trong cuá»™c sống lắm. Vá» cuá»™c sống mai sau, ai biết tỉnh thức, biết chuẩn bị hà nh trang sẵn nhÆ° mấy cô phù dâu Ä‘i đón chà ng rể trong Tin mừng Chúa Nháºt hôm nay, há» sẽ nhiá»u cÆ¡ may được và o NÆ°á»›c Trá»i. Phần chúng ta, ch&uacuuacute;ng ta nghÄ© là m sao đây? [Mục Lục]
18. MÆ°á»i ngÆ°á»i trinh nữ
(TrÃch trong ‘Sống Tin Mừng’ – Radio Veritas Asia)
Tháng mÆ°á»i má»™t là tháng dà nh riêng cho các linh hồn, nên chúng ta dừng lại để suy nghÄ© má»™t và i tÆ° tưởng vá» cái chết. Chắc hẳn Chúa không muốn cho cuá»™c Ä‘á»i chúng ta chìm đắm trong má»™t mà u tang tóc và từng giây từng phút luôn nÆ¡m ná»›p lo sợ, nhÆ°ng Chúa muốn chúng ta sẵn sà ng và nhìn và o cái chết vá»›i đôi mắt lạc quan tin tưởng và hy vá»ng.
Cái chết sẽ dạy cho chúng ta biết cuá»™c Ä‘á»i nà y tuy ngắn ngủi và chóng qua nhÆ°ng lại là má»™t kho tà ng quà giá, bởi vì nhá» nó chúng ta có thể chiếm được NÆ°á»›c Trá»i, và má»™t khi nó đã qua Ä‘i thì không bao giá» trở lại. Bởi đó chúng ta hãy biết lợi dụng những năm tháng hiện tại để chuẩn bị cho mình những hà nh trang cần thiết, hầu sẵn sà ng lên Ä‘Æ°á»ng dấn thân và o má»™t cuá»™c hà nh trình cô Ä‘Æ¡n và bi thảm nhất, đó là cái chết.
Tháºt là hạnh phúc và tốt đẹp nếu ta có được má»™t linh hồn luôn chuẩn bị và sẵn sà ng, nhÆ°ng cÅ©ng tháºt bẽ bà ng và cay đắng nếu ta chết Ä‘i trong tình trạng tá»™i lá»—i và thù nghịch cùng Chúa. Lúc đó ta sẽ mất cả chì lẫn chà i, cả vốn lẫn lá»i, cả Ä‘á»i nà y lẫn Ä‘á»i sau, cả thân xác lẫn linh hồn.
Trên bia má»™ của những ngÆ°á»i thá»i xÆ°a ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng thấy những chữ tuyệt vá»i trên đó: "NgÆ°á»i nà y đã nghỉ yêu trong vòng tay yêu thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa". Hãy khá» trừ tá»™i lá»—i và hãy thá»±c thi bác ái yêu thÆ°Æ¡ng để dù Chúa có đến và o ngà y chúng ta không ngá», và o giá» chúng ta không biết, chúng ta vẫn sẵn sà ng và vui mừng kêu lên: "Lạy Chúa, nà y con xin đến". Thế nhÆ°ng chúng ta đã chuẩn bị cho cuá»™c hà nh trình cuối cùng nà y chÆ°a?
Trong cÆ¡n hấp hối ngÆ°á»i ta há»i thánh nữ Magarita:
- Có cần gì nữa chăng?
Thánh nữ trả lá»i:
- Không, tôi đã sẵn sà ng.
Nếu nhÆ° đêm nay chúng ta phải đến trÆ°á»›c tôn nhan Chúa, nếu nhÆ° chút nữa đây Chúa gá»i chúng ta, liệu chúng ta đã thu xếp xong má»i công việc hay chÆ°a? Liệu chúng ta đã trả hết món nợ đối vá»›i Chúa và đối vá»›i anh chị em hay chÆ°a? Liệu chúng ta đã tẩy xóa hết tá»™i lá»—i trong tâm hồn qua Bà TÃch Giải Tá»™i hay chÆ°a? Nếu chúng ta biết chuẩn bị ngay từ bây giá», nếu nhÆ° má»—i khi chiá»u xuống chúng ta ngồi hồi tâm xét mình và chúng ta chỉ ngủ yên khi tâm hồn mình đã gá»™i rá»a tẩy sạch qua tâm tình sám hối ăn năn. Nếu chúng ta luôn giữ được tấm áo trắng trong ngà y lãnh nháºn Phép Rá»a Tá»™i, nếu ngá»n nến đức tin vẫn còn cháy sáng trong cuá»™c Ä‘á»i, thì quả tháºt chúng ta là ngÆ°á»i có phúc và cái chết không còn là má»™t giây phút kinh hoà ng và khiếp hãi nữa.
Cuá»™c Ä‘á»i là má»™t chuyến viá»…n du trong đêm tối, nhÆ°ng bên kia là bình minh ló hiện. Cuá»™c Ä‘á»i chúng ta là má»™t hà nh trình trên mặt biển đầy sóng, nhÆ°ng bên kia là bến bá» hạnh phúc, ở đó Thiên Chúa Ä‘ang mở rá»™ng vòng tay để chỠđón chúng ta. Nếu bây giá» chúng ta đã chuẩn bị và sẵn sà ng nhÆ° năm cô trinh nữ khôn ngoan, thì khi Chúa đến chúng ta sẽ không chết nhÆ°ng thá»±c sá»± bắt đầu sống, vì bấy giá» chúng ta được sinh ra cho cuá»™c sống má»›i, cuá»™c sống muôn Ä‘á»i.
Lạy Chúa, xin cho chúng con biết khá» trừ tá»™i lá»—i trong tâm hồn và chất đầy trên đôi tay nhá» bé những công việc sáng chói là những hà nh Ä‘á»™ng bác ái yêu thÆ°Æ¡ng, để khi Chúa đến chúng con sẽ được Chúa đón nháºn và o bà n tiệc NÆ°á»›c Trá»i. Amen. [Mục Lục]
19. Khôn và dại
NÆ°á»›c Trá»i là tiệc cÆ°á»›i. Ä‚n tiệc cÆ°á»›i thì phải có y phục lá»… cÆ°á»›i xứng đáng. Nói khác hÆ¡n là trinh nữ khôn có đèn và dầu đầy bình "sẵn sà ng" má»i lúc dù chà ng rể đến muá»™n. Chúng ta hãy xem xét chi tiết của dụ ngôn các cô trinh nữ khôn và dại. Là trinh nữ chÆ°a đủ còn phải khôn "có đèn có dầu". Sạch nhÆ° trinh nữ còn cần phải có việc là nh có thưởng.
Và i điểm chú giải
- Các cô dại có đèn mà không có dầu còn các cô khôn có đèn và dầu đầy đủ: đèn hết dầu đèn tắt, thiếu dầu thì không đồt đèn cho sáng được.
- Chà ng rể đến muá»™n: Theo tục lệ Do thái rÆ°á»›c dâu ban đêm và o lúc bên gái bất ngỠđể có cá»› chá»c "quê" mà và o tiệc nháºu cho ngon rồi Ä‘á»™ng phòng (nên Ä‘Ã ng gái phải cho ngÆ°á»i cầm đèn chạy tá»›i chạy lui ngoà i Ä‘Æ°á»ng luôn để "trinh sát" bên trai không thấy có bất ngá»).
- Các cô dại nói vá»›i các cô khôn rằng "xin cho chúng em chút dầu": Không được hiểu là chuyện Ä‘á»i thÆ°á»ng "đèn Ä‘uốc rÆ°á»›c dâu" mà là chuyện cánh chung, là ngà y phán xét.
- E không đủ cho chúng em và các chị: Giá» phán xét má»—i ngÆ°á»i lo cho mình còn không xong, dÆ° đâu mà cho. Những ngÆ°á»i đợi giá» chót mà xin thì hãy nhìn đây.
- Các chị ra hà ng mà mua: dầu, áo cưới thì có thể ra hà ng mà mua còn việc là nh, bác ái thì đi đâu mà mua. Vả lại hết giỠrồi. Hối cũng không kịp.
-....Chà ng rể đến, các cô sẵn sà ng thì cùng và o phòng tiệc cÆ°á»›i và cá»a đóng lại: NÆ°á»›c trá»i không có cá»a. à nói hết giá». Không còn là m gì được nữa.
- ThÆ°a ngà i xin mở cá»a cho chúng tôi vá»›i, tôi không biết...: Các cô ấy không có đủ diện mạo để "được nháºn biết" (thiếu dầu, đèn không cháy sáng, nhìn không thấy, không biết). Äi xuống luyện ngục mà luyện cho sáng rồi trở lại thì được và o.
- Váºy anh em hãy sẵn sà ng vì anh em không biết ngà y nà o giá» nà o: Lá»i căn dặn cuối cùng được láºp lại nhÆ° má»™t "Ä‘iệp khúc" không nhà m tai "sẵn sà ng".
Giá» phán xét các cô "khôn" được theo chà ng rể và o phòng ăn tiệc cÆ°á»›i. Các cô "khá»" bị không biết, bị bỠở ngoà i.
Khôn là có đèn có dầu đầy đủ. Dại là có đèn mà không đủ dầu khi chà ng rể đến, không đốt đèn sáng lên được, không được nhìn thấy, không được cho nháºp Ä‘oà n rÆ°á»›c và o nhà tiệc ăn cÆ°á»›i. Cách nói tượng trÆ°ng. Äủ là khôn, thiếu là dại.
Là sao? Trinh nữ là có Ä‘á»i sống trong sạch, không có tá»™i. Có đèn, là tÃn hữu, là kẻ tin. Không có dầu là đức tin không có có việc là m nhÆ° lá»i thánh Giacôbê. Việc là m cùa đức tin là là m những Ä‘iá»u Äức Giêsu dạy. Chúa Nháºt 31 chúng ta đã nghe Äức Giêsu dạy là khiêm tốn phục vụ. Chúng ta sẽ chịu phán xét vá» tình yêu (mẹ Têrêsa Calcutta).
Xin các chị cho chúng em chút dầu! Sao không chia sẻ, ngÆ°á»i má»™t chút để đốt đèn lên cùng và o ăn tiệc cho vui cả nhà . Tá»›i đó mà còn Ãch ká»·! Ãch ká»· mà và o thiên Ä‘Ã ng? Dạy ngÆ°á»i ta Ãch ká»·? ai nấy lo, đèn nhà ai nấy sáng? Những ngÆ°á»i không lo đợi nÆ°á»›c tá»›i trôn má»›i nhảy thì lý luáºn nhÆ° váºy. ThÆ°a không phải là chuyện "giỠđây" mà là chuyện giá» cánh chung, ngà y phán xét, khi không còn là m được gì nữa. Hết giá». Kẻng đã đổ. Má»—i ngÆ°á»i có đủ thá»i giá» và phÆ°Æ¡ng tiện Chúa ban để "có đủ dầu" mà há»i hợt, Æ¡ há», cả cố chấp, chỉ lo là m báºy, quýnh quá thì xin xá».
E không đủ cho các em và các chị. Giá» phán xét má»—i ngÆ°á»i lo cho bản thân còn chÆ°a xong. Chỉ các thánh tỠđạo là được "tuyển thẳng". Têrêsa Hà i Dồng Giesu còn phải bay ngang luyện ngục, nếm thá» hÆ¡i nóng của lá»a rồi má»›i lên thiên Ä‘Ã ng. Äừng đợi tá»›i "bến" rồi xin. Những ngÆ°á»i "đợi giá» chót" mà xin Chúa hãy coi đây mà biết lo.
Äáºp cá»a kêu xin thì chà ng rể là Chúa Giêsu sẽ trả lá»i "lạnh ngắt" ta không biết là ai vì không có đèn sáng, tối thui là m sao thấy mà nháºn cho ra. Còn má»™t và i hạt bụi cÅ©ng không sáng đủ. Xuống luyện ngục mà thanh luyện cho trắng tinh rồi trở lại sẽ được nháºn thấy.
Quá khắt khe, quá hẹp là m sao ai lên được! Có. Chúa ban cho tất cả đủ thá»i giá» và phÆ°Æ¡ng tiện. Khi cho thì Chúa vô cùng rá»™ng rãi và Chúa phán xét theo nhÆ° đã cho. Khi Chúa há»i "sao bạn và o đây mà không có y phục lá»… cÆ°á»›i" thì ngÆ°á»i ấy cứng há»ng". Hãy thá»±c tế, đừng vá»› vẩn. Chúa công bình, không hẹp hòi, không khắt khe. Muôn ngà n Ä‘á»i Chúa vẫn trá»n tình thÆ°Æ¡ng.
Hãy nhá»› đủ ba Ä‘iá»u kiện: là Trinh nữ (trong sạch), có đèn (có đúc tin), có dầu đủ (Ä‘á»i sống bác ái phục vụ nhiệt tình). Tóm tắc là sẵn sà ng. Giá» phán xét là váºy. Chỉ có sẵn sà ng. Có bao nhiêu ngÆ°á»i sẵn sà ng? 5/5? Không thấy ai sẵn sà ng trừ má»™t Ãt các thánh. [Mục Lục]
20. Chúa sẽ đến
Äối vá»›i mÆ°á»i cô trinh nữ, thì việc chà ng rể sẽ đến là má»™t xác tÃn mãnh liệt và hiển nhiên. HỠđã chuẩn bị đèn Ä‘uốc, đã Ä‘i nghênh đón và đợi chá» chà ng rể tại má»™t nÆ¡i đã được ấn định. Há» tin chắc chắn rằng chà ng sẽ tá»›i. Tin chắc đến Ä‘á»™ không còn lo âu và băn khoăn trÆ°á»›c sá»± cháºm trá»… của chà ng. HỠđã thiếp Ä‘i và ngủ cả. Äó là dấu chỉ cho thấy tâm hồn há» tháºt bình thản. Còn đối vá»›i chúng ta thì sao?
Chúng ta cÅ©ng tin chắc chắn rằng Chúa sẽ đến. Tuy nhiên, đôi lần việc chỠđợi đã là m cho niá»m tin ấy bị lu má»i và phai nhạt. Ngà i sẽ đến, nhÆ°ng xem ra má»i sá»± lại diá»…n ra má»™t cách quá bình thÆ°á»ng. Ngà i sẽ đến, nhÆ°ng lại chẳng có dấu chỉ gì báo trÆ°á»›c. Ngà i sẽ đến, nhÆ°ng sao lại vẫn thinh lặng., má»™t sá»± thinh lặng dá»… sợ. Sá»± hao mòn của thá»i gian dá»… dà ng tà n phá lòng kiên nhẫn của chúng ta.
Những câu há»i bắt đầu được đặt ra, rồi những nghi vấn được chen và o là m cho niá»m xác tÃn bị lung lay. Thêm và o đó, những kiến thức há»i hợt và nông cạn sẽ là m phut tắt ngá»n đèn ná»™i tâm của chúng ta và đặt trong chúng ta má»™t tình trạng dá»ng dÆ°ng nà o đó, bởi vì các biến cố đã được tiên báo xem ra tháºt đáng nghi ngá». Bấy giá», nếu thình lình xảy ra những tai Æ°Æ¡ng hoạn nạn, thì sá»± chỠđợi có thể chìm sâu và o thất vá»ng và bị coi là hoà n toà n vô Ãch.
Chúa sẽ đến, đó là má»™t Ä‘iá»u chắc chắn và là má»™t xác tÃn phải được củng cố trong suốt cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Äó không phải là má»™t giả thuyết, nhÆ°ng là má»™t thá»±c tại hiển nhiên của tÆ°Æ¡ng lai. Và vì liên hệ tá»›i tÆ°Æ¡ng lại, nên đó cÅ©ng chÃnh là má»™t viá»…n tượng duy nhất chắc chắn nhÆ° cái chết phần xác của chúng ta. Ước gì niá»m xác tÃn nà y là m cho cõi lòng chúng ta được trà n ngáºp an bình và tâm hồn chúng ta được hoà n toà n thanh thản.
Chúa sẽ đến và Ngà i sẽ đến má»™t cách bất ngá». Äó là khÃa cạnh thứ hai trong câu chuyện mÆ°á»i cô trinh nữ. Và o ná»a đêm, có tiếng hô to:
- Kìa chà ng rể đến.
NhÆ° thế, việc chuyển sang má»™t ngà y má»›i cÅ©ng là việc chuyển đổi từ tình trạng nà y đến tình trạng kia. Bất ngá» và cưỡng chế, đó là đặc tÃnh của việc Chúa đến trong Lá»i mà chúng ta Ä‘ang nghe lúc nà y đây của thánh lá»…. Äấy là nhÆ° má»™t dấu báo hiệu: TrÆ°á»›c đó, nó đã cho thấy tháºt là phi lý nếu chúng ta tưởng rằng mình sẽ có đủ thá»i giỠđể canh chừng. Không báo trÆ°á»›c nhÆ° má»™t tiếng sét giữa bầu trá»i quang đãng, nhÆ° má»™t tiếng kèn bất chợt vang lên, hay nhÆ° má»™t con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i Äamas khiến cho Phaolô bị quáºt ngã, xem ra rất bình thÆ°á»ng nhÆ°ng lại có tÃnh cách quyết định cho số pháºn Ä‘á»i Ä‘á»i.
Cuá»™c viếng thăm trá»ng đại nà y sẽ áp đặt và mang Ä‘i tất cả, nhÆ°ng đồng thá»i cÅ©ng ban sá»± sống cho những gì phù hợp vá»›i nó và cho những ai đợi chá» nó.
Tuy nhiên, hăng hái trông mong và hăm hở Ä‘i đón mừng Chúa đến vá»›i má»™t đức tin kiên vững mà thôi chÆ°a đủ, chúng ta còn phải tÃch cá»±c chuẩn bị cho cuá»™c gặp gỡ định mệnh nà y, bằng cách tÃch lÅ©y cho mình tháºt nhiá»u những việc là nh phúc đức, tháºt nhiá»u những hà nh Ä‘á»™ng bác ái yêu thÆ°Æ¡ng, tháºt nhiá»u những thái Ä‘á»™ xả thân phục vụ những ngÆ°á»i hèn má»n chung quanh chúng ta. Chỉ má»™t Ä‘á»i sống hoà n toà n dấn thân cho Chúa và cho anh em má»›i có thể rạng gná»i nhÆ° đèn sáng trong đêm tối trần gian và cho phép chúng ta được yên giấc ngà n thu vì biết rằng Chúa sẽ mở cho chúng ta cánh của phòng tiệc của Ngà i. [Mục Lục]
21. Cho ngà y hôm nay – Thiên Phúc
(TrÃch trong ‘NhÆ° Thầy Äã Yêu’)
Trong mục “cá»a sổ tâm hồn†của báo Tuổi trẻ có đăng má»™t bà i vá»›i tá»±a đỠ“cho ngà y hôm nay†nhÆ° sau:
Có hai ngà y trong tuần chúng ta không nên lo lắng.
Má»™t ngà y là ngà y hôm qua, vá»›i những sai lầm, những âu lo, những tá»™i lá»—i, những thiểu sót và những ná»—i Ä‘au. Ngà y hôm qua đã Ä‘i qua. Má»i tiá»n bạc trên Ä‘á»i nà y cÅ©ng không thể Ä‘em ngà y hôm qua quay trở lại. Chúng ta không thể nà o hủy bá» má»™t hà nh Ä‘á»™ng mà chúng ta đã là m cÅ©ng nhÆ° không thể nà o xóa Ä‘i má»™t ngôn từ mà chúng ta đã thốt ra. Ngà y hôm qua đã Ä‘i xa rồi!
Còn má»™t ngà y nữa mà chúng ta không nên lo lắng, đó là ngà y mai vá»›i những kẻ thù quá quắt, những gánh nặng cuá»™c sống, những hứa hẹn trà n trá». Mặt trá»i của ngà y mai sẽ má»c lên hoặc là chói lá»i hoặc là khuất sau đám mây, nhÆ°ng dù gì thì nó vẫn sẽ má»c lên. Và trÆ°á»›c khi nó má»c lên, và o ngà y mai chúng ta chẳng có mối Ä‘e dá»a nà o, bởi lẽ nó vẫn chÆ°a được sinh ra.
Vì váºy chỉ còn má»™t ngà y duy nhất là ngà y hôm nay. Bất cứ ai cÅ©ng Ä‘á»u phải đấu tranh để sống dù chỉ má»™t ngà y. Tháºt ra chẳng phải những gì trải qua ngà y hôm nay khiến ngÆ°á»i ta phát Ä‘iên rồi – mà đó chÃnh là sá»± hối tiếc vá» những gì đã xảy ra ngà y hôm qua và những lo sợ vá» những gì ngà y mai có thể Ä‘em đến.
***
“Năm cô trinh nữ khôn ngoan†là những con ngÆ°á»i của ngà y hôm nay. Các cô không hối tếc cho ngà y hôm qua, cÅ©ng không lo lắng cho ngà y mai, vì ngà y hôm nay, các cô Ä‘ang cầm đèn cháy sáng trong tay theo chú rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›i.
“Năm cô trinh nữ khá» dại†mãi mãi là những con ngÆ°á»i của ngà y hôm qua. Cho dù các cô có Ä‘i mua thêm dầu, rồi cầm đèn cháy sáng trong tay, nhÆ°ng đã quá muá»™n, vì cá»a đã đóng. Ngà y hôm qua đã Ä‘i xa rồi!
Cuá»™c Ä‘á»i ngÆ°á»i tÃn hữu Kitô lúc nà o cÅ©ng phải được xem là ngà y hôm nay, luôn sẵn sang chá» chà ng rể đến, để và o dá»± tiếc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i. Thế nà o là ngÆ°á»i tÃn hữu luôn sẵn sang? Tin Mừng hôm nay chỉ rõ: “Quả váºy, các cô dại mang đèn mà không mang dầu theo. Còn những cô khôn ngoan thì vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo†(Mt 25,4). Cốt lõi vấn Ä‘á» là ở chá»— đó. Các cô dại mang đèn mà không mang dầu theo, nên các cô sẽ mãi mãi là ngÆ°á»i đến sau, mãi mãi phải đứng bên ngoà i, suốt Ä‘á»i hối tiếc. Vì ngà y hôm qua đã Ä‘i xa rồi!
Trái lại, các cô khôn ngoan vừ amang đèn vừa mang theo chai dầu. Äèn chÃnh là Ãnh Sáng Äức Tin luôn chiếu tá»a từ nà y chịu phép rá»a tá»™i. Äã có đèn thì phải có dầu; đã thắp đèn thì phải hao dầu, hao dầu thì phải châm thêm má»—i ngà y. Dầu ấy chÃnh là dầu BÃc ái yêu thÆ°Æ¡ng. Chỉ có dầu Tình yêu má»›i thắp sáng được cây đèn Äức tin của ngÆ°á»i tÃn hữu. Thánh Gioan viết: “Ai không yêu thÆ°Æ¡ng thì không biết Thiên Chúa, vì Thiên Chúa là tình yêu†(1 Ga 4,8).
Ai vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo ngÆ°á»i đó được kể là ngÆ°á»i sẵn sà ng và là thá»±c khách danh dá»± của tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i. Thánh Matheu ghi rõ: “Những cô đã sẵn sà ng được Ä‘i theo chú rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›iâ€. Vì thế, những ngÆ°á»i luôn sẵn sà ng là những con ngÆ°á»i của ngà y hôm nay, không hối tếc cho ngà y hôm qua đã Ä‘i xa rồi, cÅ©ng chẳng lo lắng cho ngà y mai chÆ°a tá»›i, nhÆ°ng chỉ “tỉnh thức†trong ngà y hôm nay cho đèn luôn cháy sáng, cho dầu vá»›i lại đầy.
NgÆ°á»i ta cứ tá»± há»i: Bao giá» chà ng rể đến? Bình dầu thì cứ vÆ¡i dần! Mà n đêm buông xuống, đôi mắt cÅ©ng nặng trÄ©u theo! ChỠđợi bao giá» cÅ©ng mệt má»i căng thẳng! – Biết rằng đèn cháy sáng thì dầu cÅ©ng cạn. Tình yêu chỠđợi mãi cÅ©ng mòn má»i, lá»i kinh có khi cÅ©ng phôi pha, cây Ä‘Ã n có lúc cÅ©ng quên mất nốt nhạc. Hãy kÃn múc dầu tình yêu nÆ¡i Suối Nguồn Yêu ThÆ°Æ¡ng, chÃnh là Bà tÃch Thánh Thể. NÆ¡i đó, chúng ta không chỉ nháºn được dầu tình yêu, dầu ân sủng, mà còn được trao ban chÃnh mình NgÆ°á»i là m của ăn, để chúng ta tỉnh thức mà chỠđợi NgÆ°á»i dẫn Ä‘Æ°a ta và o tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»i.
***
Lạy Chúa, xin thÆ°Æ¡ng đổ trà n và o long chúng con dầu Tình yêu của Chúa, để chúng con thắp sáng mãi ngá»n đèn Äức tin mà Chúa đã cho má»—i ngÆ°á»i chúng con.
Xin cho chúng con chỉ biết có má»™t Ä‘iá»u, là ngà y hôm nay chúng con Ä‘ang chỠđón Chúa đến trong cuá»™c Ä‘á»i chúng con. Amen. [Mục Lục]
22. Sẵn sà ng
Theo tục lệ tại các nÆ°á»›c Trung Äông, thì trong dịp đám cÆ°á»›i, nhà gái thÆ°á»ng tổ chức những cuá»™c vui chÆ¡i suốt ngà y. Thỉnh thoảng ngÆ°á»i ta lại loan báo cho biết:
- Chà ng rể sắp đến.
Trong thá»±c tế, ná»a đêm và o lúc bất ngá» nhất, chà ng rể má»›i xuất hiện. Chà ng đến vá»›i đèn Ä‘uốc sáng trÆ°ng để đón cô dâu. Äáp lại, cô dâu cùng các cô phù dâu, cÅ©ng phải mang đèn Ä‘uốc sáng trÆ°ng để bắt đầu cuá»™c rÆ°á»›c vá» nhà chồng.
Äoạn Tin mừng hôm nay cÅ©ng cho hay là chà ng rể đến cháºm. Sá»± cháºm trá»… nà y cÅ©ng là điá»u bình thÆ°á»ng và phần lá»›n xảy ra là do nhà trai chÆ°a đạt được thá»a thuáºn vá» các sÃnh lá»… phải Ä‘em sang nhà gái trÆ°á»›c khi rÆ°á»›c dâu.
Tục lệ nà y tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i việc “thách cÆ°á»›i†ở Việt Nam mà dân gian đã có những lá»i diá»…u cợt nhÆ° sau:
- Em là con gái nhà già u,
Mẹ cha thách cưới ra mà u xinh sao.
Cưới em trăm tấm lụa đà o,
Má»™t trăm hòn ngá»c, hai mÆ°Æ¡i tám ông sao trên trá»i.
Ở Trung Äông, tục lệ nà y còn nặng ná» hÆ¡n nữa, đến ná»—i cuá»™c rÆ°á»›c dâu có thể bị đình hoãn tá»›i đêm hôm sau do cuá»™c thÆ°Æ¡ng lượng và thá»a thuáºn kéo dà i lê thê…
Vì thế không lạ gì khi thấy các cô phù dâu thiếp đi rồi ngủ cả. Các cô tuy không buộc phải tỉnh thức, nhưng buộc phải sẵn sà ng để đón chà ng rể với đèn cháy sáng cầm trên tay.
Câu chuyện trên được áp dụng và o hai lãnh vực. Lãnh vực nhân loại và lãnh vực cá nhân.
TrÆ°á»›c hết là lãnh vá»±c nhân loại. NhÆ° chúng ta đã biết chà ng rể trong câu chuyện là hình ảnh tượng trÆ°ng cho Äức Kitô. Ngà i sẽ đến viếng thăm nhân loại và o ngà y cuối cùng của vÅ© trụ váºt chất, để phán xét chung hết thảy má»i ngÆ°á»i.
Tuy nhiên quan trá»ng hÆ¡n đó là lãnh vá»±c cá nhân. Ngà i sẽ đến viếng thăm má»—i ngÆ°á»i chúng ta và o ngà y sau hết của cuá»™c Ä‘á»i để phát xét riêng má»—i cá nhân và ấn định số pháºn Ä‘á»i Ä‘á»i của chúng ta.
Äiá»u Ngà i đòi há»i nÆ¡i chúng ta không phải chỉ là tỉnh thức để biết được ngà y giá» nà o Ngà i sẽ viếng thăm, nhÆ°ng cần thiết hÆ¡n, đó là thái Ä‘á»™ sẵn sà ng, để khi Ngà i đến, chúng ta không bị bẽ bà ng, hut hẫng và đắng cay vì sẽ bị loại trừ.
Và o năm 79 sau công nguyên, thà nh phố Pompei vá»›i trên 20.000 dân bất Æ°ng bị má»™t ngá»n núi lá»a vùi lấp dÆ°á»›i lá»›p tro bụi dà y hÆ¡n 5 thÆ°á»›c.
Các nhà khảo cổ đã Ä‘Ã o bá»›i và tìm thấy những bá»™ xÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i mà thịt rữa được thay thế bằng những lá»›p tro chai cứng. Hay há» dùng thạch cao để đắp lại thà nh hình ngÆ°á»i theo dá»±a theo những bá»™ xÆ°Æ¡ng trong tÆ° thế y hệt lúc xảy ra tai nạn núi lá»a. Những khuôn đức ấy cho thấy hà nh vi cuối cùng của má»™t số ngÆ°á»i trong thà nh.
TrÆ°á»›c hết là má»™t ngÆ°á»i mẹ trẻ Ä‘ang ôm chặt đứa con trong vòng tay của mình. Tiếp đến là má»™t ngÆ°á»i lÃnh gác trong bá»™ áo giáp vá»›i vÅ© khà trong tay, vẫn đứng thẳng tại vị trà của mình, còn ngÆ°á»i khác thì tay cầm gÆ°Æ¡m, chân đạp trên đống và ng, bên cạnh là năm xác chết, có lẽ đó là những ngÆ°á»i đến để cÆ°á»›p bóc hay hôi của.
Nếu như hôm nay Chúa đến viếng thăm, liệu chúng ta có ở trong tư thế sẵn sà ng với đôi tay chất đầy công nghiệp và một tâm hồn trong trắng, như năm cô trinh nữ khôn ngoan cầm đèn sáng đi đón chà ng rể hay không? [Mục Lục]
23. Tỉnh thức
Và o thế ká»· thứ 19, má»™t tác giả vô danh đã kể câu chuyện vá» má»™t ngÆ°á»i Mỹ Ä‘i du lịch sang Ba Lan, đến thăm thầy Rabbi Hofetz Chaim là ngÆ°á»i Ä‘ang được dân chúng kÃnh trá»ng nhÆ° má»™t vị thánh rất khôn ngoan. Khi đến nÆ¡i cÆ° ngụ của thầy Rabbi, ngÆ°á»i khách du lịch quá ngạc nhiên khám phá thấy rằng chá»— đó chỉ có má»™t phòng duy nhất mà thôi. Sách vở xếp hà ng dá»c theo bá» tÆ°á»ng; đồ đạc trong nhà chỉ có má»™t cái bà n và má»™t cái ghế. “NhÆ°ng thÆ°a thầy Rabbiâ€, ngÆ°á»i khách há»i, “Äồ dùng của thầy ở đâu?†Thầy Rabbi trả lá»i bằng cách há»i lại, “Thế đồ dùng của ông ở đâu?†“Äồ dùng của con?†ngÆ°á»i du khách lúng túng nói, “Con chỉ là má»™t ngÆ°á»i khách đến đây, trá» qua Ä‘Æ°á»ngâ€. “Tôi cÅ©ng thế†thầy Rabbi Hofetz Chaim trả lá»i, “tôi cÅ©ng là khách trá» qua Ä‘Æ°á»ng váºy thôiâ€.
Bà i Phúc âm hôm nay, thánh Matthêu diá»…n tả thái Ä‘á»™ sẵn sà ng của năm cô trinh nữ khôn ngoan và sá»± ngu xuẩn của năm cô trinh nữ khá» dại. Nếu và cuá»™c Ä‘á»i là lữ quán thì chúng ta chỉ là những ngÆ°á»i khách trá» qua Ä‘Æ°á»ng. Chúng ta phải có thái Ä‘á»™ nà o cho thÃch hợp đối vá»›i cuá»™c sống trần gian?
Sá»± khôn ngoan là má»™t tặng phẩm được Thiên Chúa ban cho con ngÆ°á»i để biết cách sống thánh thiện theo Ä‘Æ°á»ng lối của ngà i. Sá»± khôn ngoan không thể bị nhầm lẫn vá»›i sá»± hiểu biết hay kiến thức của trà óc con ngÆ°á»i. Kiến thức của con ngÆ°á»i rất giá»›i hạn, và cuá»™c sống lại đầy những huyá»n bÃ. Sá»± huyá»n bà tối cao là Thiên Chúa. Và ngÆ°á»i khôn ngoan là con ngÆ°á»i biết sống theo sá»± hÆ°á»›ng dẫn của Äấng Tối Cao.
Năm cô trinh nữ khôn ngoan đã chuẩn bị sẵn sà ng chỠđón chà ng rể đến. Chà ng rể là hình ảnh của Chúa Giêsu đến trần gian, cÅ©ng có thể cắt nghÄ©a đó là những lần Chúa Giêsu đến vá»›i chúng ta trong cuá»™c Ä‘á»i, và cÅ©ng có thể hiểu đó là lần chúng ta phải đối diện vá»›i Thiên Chúa qua cái chết.
Những du khách tá»›i Paris và Rheims đã chiêm ngưỡng những bức tượng Ä‘iêu khắc bằng đá từ thá»i Trung Cổ minh hoạ dụ ngôn hôm nay. Chúa Giêsu được đặt ở chÃnh giữa giống nhÆ° chú rể. Ở bên phải của Ngà i là năm cô trinh nữ khôn ngoan dÆ°á»›i ánh đèn tÆ°Æ¡i sáng tượng trÆ°ng cho dân ngoại. HỠđứng vây quanh Äấng Thiên Sai. Ở bên trái là những cô trinh nữ khá» dại, những ngÆ°á»i Do thái, Ä‘ang nhìn buồn bã và o những cái đèn dầu tối om. Há» bÆ°á»›c Ä‘i trống rá»—ng và quay lÆ°ng lại vá»›i Äức Giêsu.
Thánh Bênêđictô đã muốn các tu sÄ© trong nhà dòng của ngà i má»—i ngà y phải nghÄ© vá» sá»± chết. Ngà i đã dạy các tu sÄ© rằng: “Hãy giữ cái chết trÆ°á»›c mặt của các bạn hằng ngà yâ€. Äây chÃnh là truyá»n thống của sá»± khôn ngoan. Nếu chúng ta nháºn ra rằng ngà y hôm nay có thể là ngà y cuối cùng của mình trên trái đất, chúng ta sẽ cố gắng là m những việc tốt đẹp, phải sống thế nà o cho xứng đáng, không phải vì sợ, nhÆ°ng vì chúng ta muốn ra Ä‘i bằng an, muốn chết thánh thiện và thảnh thÆ¡i.
TÆ°á»›ng Baden Powell of Gilwell (1857-1941) của Anh Quốc, ngÆ°á»i sáng láºp phong trà o HÆ°á»›ng đạo đã để lại “Thông Äiệp Cuối Cùng Của BiPi†cho các hÆ°á»›ng đạo sinh nhÆ° sau:
Các HÆ°á»›ng Äạo sinh thân mến.
Nếu các bạn đã có bao giá» xem vở kịch “Peter Pan†thì hẳn sẽ nhá»› rằng lão tÆ°á»›ng cÆ°á»›p đã luôn luôn là m sẵn bà i diá»…n văn giã biệt cõi Ä‘á»i của mình vì e ngại rằng khi quá»· vô thÆ°á»ng đến lão sẽ không có thì giỠđể thá»±c hiện Ä‘iá»u ấy nữa. Äối vá»›i tôi cÅ©ng hầu nhÆ° váºy, cho nên, mặc dầu chÆ°a đến lúc, tôi cÅ©ng muốn là m nhÆ° thế trong những ngà y nà y và tôi xin gá»i đến các bạn và i lá»i từ biệt.
Xin nhá»› rằng đây là những lá»i cuối cùng của tôi – nên mong các bạn hãy để tâm suy nghÄ©. Tôi đã có má»™t cuá»™c Ä‘á»i hạnh phúc nhất và tôi mong muốn má»—i bạn cÅ©ng có má»™t cuá»™c Ä‘á»i hạnh phúc nhÆ° thế.
Tôi tin tưởng rằng Äấng Tạo Hóa đặt để chúng ta trong thế giá»›i tÆ°Æ¡i vui nà y để được hạnh phúc và hưởng cuá»™c sống. Hạnh phúc không đến từ sá»± già u sang, cÅ©ng chẳng phải nhá» thà nh công trong sá»± nghiệp, cÅ©ng không phải sá»± tá»± do buông thả. Má»™t bÆ°á»›c dẫn đến hạnh phúc là các bạn cần giữ mình khoẻ mạnh khi còn niên thiếu, nhÆ° váºy các bạn sẽ trở nên hữu Ãch và có thể hưởng cuá»™c Ä‘á»i khi trưởng thà nh.
Việc há»c há»i thiên nhiên sẽ cho các bạn thấy có biết bao nhiêu Ä‘iá»u đẹp đẽ và kỳ diệu mà Äấng tạo Hoá đã láºp ra thế giá»›i nà y để các bạn thụ hưởng. Hãy thá»a mãn vá»›i những gì các bạn đã đạt được và hãy táºn dụng nó. Hãy nhìn khÃa cạnh sáng sủa của sá»± váºt thay vì mặt phÃa trái.
NhÆ°ng con Ä‘Æ°á»ng tháºt sá»± để được hạnh phúc là đem lại hạnh phúc cho tha nhân. Hãy cố gắng lÆ°u lại cho thế giá»›i nà y má»™t chút gì đẹp hÆ¡n là các bạn đã tìm thấy và khi đến phiên các bạn từ giã cõi Ä‘á»i, các bạn có thể ra Ä‘i trong hạnh phúc vá»›i sá»± cảm thụ rằng vá»›i bất cứ giá nà o, các bạn đã không phung phà thá»i gian và đã là m hết sức mình.
Hãy “sắp sẵn†trong lối nà y, là sống hạnh phúc và chết hạnh phúc. Hãy luôn luôn thá»±c hà nh lá»i hứa hÆ°á»›ng đạo ngay cả sau khi các bạn không còn là má»™t thiếu niên và Thượng Äế giúp các bạn thá»±c hiện Ä‘iá»u đó. Bạn của các bạn.
Theo câu châm ngôn “sắp sẵn†của các hÆ°á»›ng đạo sinh, chúng ta phải sống giống nhÆ° những cô trinh nữ khôn ngoan, luôn luôn sẵn sà ng đáp trả Ä‘iá»u sẽ xảy ra trong cách tốt đẹp nhất và đem lại hạnh phúc cho tha nhân. [Mục Lục]
24. Hãy sẵn sà ng và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i
Chúa Giêsu là má»™t vì Thiên Chúa cao trá»ng nhÆ°ng cÅ©ng là má»™t Con NgÆ°á»i bình dân, yêu mến quê hÆ°Æ¡ng. Ngà i gắn bó vá»›i quê hÆ°Æ¡ng của Ngà i nên Phúc âm hôm nay trình bà y Ngà i dùng má»™t hình ảnh quen thuá»™c của quê hÆ°Æ¡ng, hình ảnh vá» cÆ°á»›i xin mà ai cÅ©ng có thể nháºn ra bà i há»c mà Ngà i muốn nói đến. Bà i há»c đó là chúng ta phải luôn luôn sẵn sà ng chỠđợi ngà y Chúa đến.
Thông thÆ°á»ng trong má»™t đám cÆ°á»›i, nhân váºt chÃnh là cô dâu và chú rể. NhÆ°ng trong dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu lại đặt trá»ng tâm vá» phÃa các cô phù dâu, bởi vì chà ng rể ở đây là Chúa Giêsu, mÆ°á»i trinh nữ phù dâu là toà n thể nhân loại.
Dụ ngôn nà y trÆ°á»›c hết muốn nói đến tất cả má»i ngÆ°á»i phải sẵn sà ng chỠđợi ngà y Chúa đến, nhÆ°ng ngà y nà o Chúa đến thì không ai biết được, chỉ cần biết rằng ngà y đó rất bất ngá». HÆ¡n nữa, dụ ngôn nà y còn muốn nhắc tá»›i ngà y chết của má»—i ngÆ°á»i, ngà y ấy đến bất ngá», bất ngỠđến ná»—i không ai không ai biết trÆ°á»›c được. Trong cuá»™c sống hằng ngà y, chúng ta thÆ°á»ng chứng kiến những cái chết, có ngÆ°á»i chết già là chuyện Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên, nhÆ°ng cÅ©ng có nhiá»u ngÆ°á»i chết khi tuổi còn trẻ trung, cuá»™c Ä‘á»i há» lên nhÆ° diá»u gắp gió. Cái chết không buông tha cho bất cứ má»™t ai! Äá»i con ngÆ°á»i đã ngắn ngủi, lại có thể chết bất cứ lúc nà o, cho nên đòi há»i má»—i ngÆ°á»i phải cẩn tháºn và chuẩn bị sẵn sà ng.
Việc chỠđợi sẵn sà ng có tÃnh cách bản thân cá nhân má»—i ngÆ°á»i, không ai là m thay ai được. Sá»± sẵn sà ng nà y phải có luôn luôn, kéo dà i mãi chứ không phải chỉ trong má»™t thá»i gian nà o thôi, vì Chúa đến bất ngá», Chúa có thể gá»i chúng ta ra khá»i Ä‘á»i nà y bất cứ lúc nà o. Cho nên, nhÆ° mÆ°á»i trinh nữ, sá»a soạn có đèn mà thôi, đèn cháy mà thôi cÅ©ng chÆ°a đủ, còn phải dá»± trữ dầu. CÅ©ng váºy, chúng ta có đạo, có đức tin mà thôi chÆ°a đủ mà còn phải thá»±c hà nh đạo, sống đạo và ghi nhiá»u công phúc nữa. Dụ ngôn cho chúng ta thấy, trong mÆ°á»i cô phù dâu, có năm cô khôn ngoan và năm cô khá» dại. Äó là hình ảnh tượng trÆ°ng cho hai nhóm tÃn hữu khác nhau: má»™t nhóm những ngÆ°á»i khôn ngoan và má»™t nhóm những ngÆ°á»i khá» dại.
Khôn ngoan hay khá» dại là căn cứ và o cách sống của há» có biết sẵn sà ng hay không? Có sống đạo và có công phúc hay không? Năm cô phù dâu khá» dại không chuẩn bị đủ dầu, đến giá» chót Ä‘i vay mượn và bị từ chối, có nghÄ©a là ơn Chúa ban cho ngÆ°á»i nà o là của riêng ngÆ°á»i đó, không cho được, không vay mượn được. Chúng ta không thể nhÆ°á»ng lại Æ¡n Chúa cho ai khác và cÅ©ng không ai có thể nhÆ°á»ng lại cho chúng ta được. Äà ng khác, chúng ta cÅ©ng đừng nghÄ© rằng: chỉ cần sắm sá»a má»™t Ãt dầu và o phút chót là được. Trái lại, phải sắm sá»a cả Ä‘á»i và suốt Ä‘á»i. Sống đạo và ơn Chúa cần phải sắm sá»a hằng ngà y hằng giá» cho đến chết, vì không ai biết mình chết khi nà o, đừng bao giá» nghÄ© rằng mình còn lâu má»›i chết, vì sá»± chết không kiêng nể ai và cÅ©ng chẳng báo trÆ°á»›c cho ai cả.
Năm cô khá» dại đã uổng công Ä‘i đón và mòn má»i đợi chỠđể rồi cứ phải đứng ở bên ngoà i phòng tiệc cÆ°á»›i. Vì thế, nghe và thi hà nh Lá»i Chúa là má»™t thái Ä‘á»™ sống khôn ngoan để dù thức hay ngủ, ta vẫn trong tÆ° thế sẵn sà ng. Việc Chúa đến sẽ không còn là chuyện bất ngá» nữa mà là má»™t cuá»™c hẹn hò gặp gỡ đầy ý nghÄ©a đã được chỠđợi.
Vì thế, qua bà i Phúc âm hôm nay, chúng ta nghe Lá»i Chúa Giêsu dạy chúng ta: hãy khôn ngoan nhÆ° năm cô trinh nữ Ä‘em đèn và trữ cả dầu. Chúng ta phải có đèn, đèn muốn hữu dụng phải có dầu, dầu đốt mãi cÅ©ng phải hết, do đó, chúng ta phải trữ dầu, trữ cà ng nhiá»u cà ng tốt. Dầu đây là đá»i sống thiện hảo của mình, là các việc là nh, việc tốt, việc bác ái, việc thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i, việc chia xẻ cho những ngÆ°á»i thiếu thốn bất hạnh vv... Dụ ngôn mÆ°á»i cô trinh nữ, chúng ta thấy cả khôn cả dại Ä‘á»u ngủ, nhÆ°ng cái là m cho mÆ°á»i cô trở thà nh khôn dại khác nhau ở chá»— biết chuẩn bị sẵn sà ng. Năm cô khôn đã ngủ nhÆ°ng ngủ trong sá»± sẵn sà ng, còn năm cô dại đã ngủ trong má»™t thái Ä‘á»™ chểnh mảng, việc đâu hay đó, nhÆ°ng đến khi "hay" được thì đã quá muá»™n rồi.
Má»—i khi lên giÆ°á»ng ngủ, chúng ta nên kết sổ cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Hãy Xét mình, sám hối, ăn năn tá»™i cách trá»n hằng ngà y trÆ°á»›c Ä‘i ngủ. Hãy tạ Æ¡n Chúa, xin Chúa tha tá»™i và phó dâng cuá»™c Ä‘á»i trong tay Chúa và Äức Mẹ. Hãy sám hối và phó thác cho Chúa, sẵn sà ng và o tiệc cÆ°á»›i. Äừng cháºm trá»… nữa, vì cá»a NÆ°á»›c Trá»i chỉ mở ra cho những ngÆ°á»i hôm nay sẵn sà ng dá»± tiệc, cho những ngÆ°á»i hôm nay mang canh cánh bên lòng ná»—i Æ°u tÆ° thi hà nh ý muốn của Chúa, chứ không dà nh cho những kẻ chỉ biết nói: "Lạy Chúa, lạy Chúa" ngoà i môi miệng, để rồi phải nghe trả lá»i: "Ta không biết các ngÆ°Æ¡i!" Câu trả lá»i nà y cÅ©ng là lá»i phán quyết của Thẩm Phán tối cao trong ngà y phán xét cuối cùng.
Nếu chúng ta biết lắng nghe tiếng Chúa trong từng biến cố, nếu chúng ta biết gặp gỡ Chúa trong sinh hoạt, nếu chúng ta tiếp xúc vá»›i Chúa trong từng phút giây.., thì cái chết chỉ là má»™t nối dà i của cuá»™c gặp gỡ thân tình nà y. NgÆ°á»i luôn trung thà nh vá»›i những gặp gỡ trong giây phút hiện tại sẽ không phải sợ hãi trong cuá»™c gặp gỡ tối háºu là cái chết.
Hôm nay vẫn còn thá» giỠđể chúng ta "khôn", vẫn còn thá» giỠđể chúng ta đổ đầy dầu và o bình mà mang theo, vẫn còn thá» giỠđể xây dá»±ng Ä‘á»i mình trên ná»n tảng thá»±c thi Lá»i Chúa và Chà ng Rá»… cÅ©ng Ä‘ang đến loan báo niá»m vui há»™i ngá»™. Hãy sẵn sà ng ra đón, để cùng Tân Lang và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i hưởng niá»m vui vô táºn.
Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con luôn biết tỉnh thức và sẵn sà ng, để khi Chúa đến, Chúa sẽ vui mừng khi thấy chúng con tỉnh thức, và Chúa sẽ Ä‘Æ°a chúng con và o dá»± tiệc trong vÆ°Æ¡ng quốc vÄ©nh cá»u của Chúa. Amen. [Mục Lục]
25. Chà ng rể đến trễ
(Suy niệm của Lm. Luigi Gonzaga Äặng Quang Tiến)
Ngữ cảnh của Ä‘oạn 25, 1-13 là Chúa Giêsu kêu gá»i hãy luôn luôn tỉnh thức vì không ai biết ngà y NgÆ°á»i đến (24:36-25:46). à tưởng nầy được láºp lại nhiá»u lần dÆ°á»›i nhiá»u dạng khác nhau (24:36.42.50; 25:13). Liên kết vá»›i hai dụ ngôn Ä‘i trÆ°á»›c, Ä‘oạn 25:1-13 có chung má»™t số từ ngữ nhÆ° phronimos, “khôn ngoan†(24:45; 25:2), kurios, “Chúaâ€, “chủ†(24:42.45-50; 25:11), chronizò, “đến trễ†(24:48; 25:5), hetoimos, “sẵn sà ng†(24:44; 25:10). Chủ Ä‘á» của Ä‘oạn nầy tiếp tục là sá»± sẵn sà ng để chỠđón Chúa đến.
Vá» bố cục có thể phân chia nhÆ° sau: 1/ Dẫn nháºp. Các trinh nữ và chà ng rể (25:1-5); 2/ Hà nh Ä‘á»™ng của các trinh nữ (25:6-9); 3/ Số pháºn khác nhau của các trinh nữ và kết luáºn (25:10-13). Cách phân chia nầy dá»±a trên sá»± xuất hiện và phân bố của Ä‘á»™ng từ exerchomai (c. 1.6), aperchomai và eiserchomai (c. 10). Tất cả Ä‘á»u diá»…n tả hà nh Ä‘á»™ng “đi†của các trinh nữ. Hai lần đầu (c. 1 và 6) há» cùng chung má»™t hÆ°á»›ng là đi đón chà ng rể. Lần cuối cùng (c. 10) hỠđã chia tay và đi hai hÆ°á»›ng khác nhau. Năm cô khá» dại ra Ä‘i để mua dầu và sẽ đứng ngoà i cá»a, còn năm cô khôn ngoan Ä‘i và o phòng tiệc cÆ°á»›i vá»›i chà ng rể.
Dẫn nháºp. Các trinh nữ và chà ng rể (cc. 1-5)
Matthêô lấy dụ ngôn sắp được kể để so sánh vá»›i NÆ°á»›c Trá»i. Äặc biệt ở đây Matthêô dùng Ä‘á»™ng từ homoioò ở thì tÆ°Æ¡ng lai thụ Ä‘á»™ng (x. 18:23; 22:2), “NÆ°á»›c Trá»i sẽ được và nhÆ° …â€. NÆ°á»›c Trá»i không được so sánh nhÆ° mÆ°á»i cô trinh nữ, nhÆ°ng nhÆ° những gì sẽ xảy ra cho các cô ấy và o kết thúc dụ ngôn. NÆ°á»›c Trá»i sẽ đến má»™t thá»i Ä‘iểm quyết định: những ai sẵn sà ng thì được và o, những ai không sẵn sà ng thì phải đứng bên ngoà i cá»a.
Theo phong tục, và o ngà y cÆ°á»›i chà ng rể Ä‘i vá» nhà cha mẹ cô dâu để rÆ°á»›c nà ng. Rồi các trinh nữ rÆ°á»›c đôi tân hôn vá» táºn nhà chà ng rể và ở đó há» tổ chức lá»… cÆ°á»›i và tiệc cÆ°á»›i. Các trinh nữ phải mang theo đèn và dầu khi phải rÆ°á»›c và o ban đêm. Mục Ä‘Ãch của việc mang đèn theo là “đi ra đón chà ng rểâ€. Ngoà i bản văn nầy, nymphios, “chà ng rểâ€, chỉ xuất hiện thêm má»™t lần khác ở 9:15, và ám chỉ Chúa Giêsu.
MÆ°á»i cô trinh nữ được chia là m hai nhóm: năm cô khá» dại tÆ°Æ¡ng phản vá»›i năm cô khôn ngoan (c. 3). Cặp “khá» dại†(7:26) và “khôn ngoan†(7:24) gặp lần đầu tiên ở dụ ngôn xây nhà . Và gần hÆ¡n Matthêô nói đến ngÆ°á»i đầy tá»› khôn ngoan (24:45). “Khá» dại†hay “khôn ngoanâ€, không quy chiếu vá» các khả năng trà tuệ, nhÆ°ng hệ tại sá»± tháºn trá»ng và quyết định. Sá»± khôn ngoan hay khá» dại của các cô trinh nữ nhÆ° là má»™t tình trạng; Ä‘á»™ng từ “là †ở thì quá khứ chÆ°a hoà n thà nh (imperfect). Câu chuyện trong dụ ngôn nầy là má»™t thà dụ Ä‘iển hình: các cô khá» dại “không mang theo dầuâ€, trong khi các cô khôn ngoan “mang theo dầu†(c. 4).
Chà ng rể đến cháºm, trái vá»›i sá»± mong đợi của các trinh nữ; “deâ€, “nhÆ°ng†mang tÃnh c&aacutaacute;ch trái ngược (adversative). Không má»™t lý do nà o Ä‘Æ°a ra giải thÃch sá»± cháºm trá»… nầy. Sá»± cháºm trá»… của chủ/Chúa cÅ©ng được nói đến trong dụ ngôn trÆ°á»›c (24:48). Trong khi chà ng rể chÆ°a đến, các cô trinh nữ Ä‘á»u rÆ¡i và o tình trạng nhÆ° nhau là buồn ngủ và ngủ thiếp Ä‘i. Không giống vá»›i dụ ngôn trÆ°á»›c, ngÆ°á»i đầy tá»› khôn ngoan là ngÆ°á»i phải thức tỉnh chỠđợi cho đến khi chủ vá» và mở cá»a cho chủ. Váºy sá»± khác biệt giữa các cô trinh nữ là mang theo dầu cho đèn của mình hay không.
Hà nh động khác biệt của các trinh nữ (25:6-9)
Phần thứ hai mở đầu bằng tiếng kêu báo chà ng rể đến lúc ná»a đêm (c. 6). Äến “ná»a đêm†là đến bất ngá» lúc mà các trinh nữ Ä‘á»u ngủ say. Äiá»u nầy liên hệ đến câu kết là không ai biết “ngà y và giá»â€ của Chúa đến (c. 13; x. 24:48.50.51). Bởi việc đến bất ngá» nầy mà sá»± khôn ngoan và khá» dại của các trinh nữ sẽ được tá» lá»™.
Lần cuối cùng nhắc đến hà nh Ä‘á»™ng chung của há» là tất cả các trinh nữ Ä‘á»u “chá»—i dáºy và sá»a soạn đèn của há»â€ (c. 7). Hai câu kế tiếp 8 và 9 là cuá»™c đối thoại giữa hai nhóm, và ná»™i dung liên quan đến đèn và dầu của há». Lúc nầy các Ä‘á»™ng từ chuyển sang thì hiện tại diá»…n tả hà nh Ä‘á»™ng Ä‘ang diá»…n ra. Äèn của các trinh nữ khá» dại Ä‘ang bị tắt, và há» xin các trinh nữ khôn ngoan dầu bằng má»™t mệnh lệnh “Hãy cho chúng tôi dầu†(c. 8). Äáp lại các trinh nữ khôn ngoan dùng hai mệnh lệnh: “hãy ra Ä‘i†và “hãy mua†(c. 9). Bên sau hình ảnh đèn ngún tắt của các trinh nữ khá» dại là sách Châm ngôn 13:9; Gióp 18:5.
Số pháºn khác nhau của các trinh nữ và kết luáºn (25:10-13)
Sang phân Ä‘oạn cuối nầy các trinh nữ không còn Ä‘i chung má»™t hÆ°á»›ng và là m chung má»™t hà nh Ä‘á»™ng nữa; hỠđã cùng Ä‘i ra, exerchomai, đón chà ng rể (c. 1.6). Trong câu 10, Ä‘á»™ng từ “đi†được dùng đến 3 lần để diá»…n tả những gì xảy ra cho các trinh nữ. Khi các trinh nữ khá» dại ra Ä‘i, aperchomai, chà ng rể đến, erchomai, và các trinh nữ khôn ngoan Ä‘i và o, eiserchomai, dá»± tiệc cÆ°á»›i vá»›i chà ng rể. Lúc nầy các trinh nữ khôn ngoan được gá»i là những ngÆ°á»i đã chuẩn bị/sẵn sà ng, hetoimos. Từ nầy được dùng trong dụ ngôn trÆ°á»›c khi trong lá»i kêu gá»i phải sẵn sà ng vì không biết giá» nà o Con NgÆ°á»i sẽ đến (24:44). Váºy “khôn ngoan†có thể hiểu là “sẵn sà ng/đã chuẩn bị†cho ngà y giá» Chúa đến. Các trinh nữ khôn ngoan đã chuẩn bị cho việc chà ng rể đến trá»…. Hình ảnh “cá»a đóng lại†nhấn mạnh sá»± kiện là ngÆ°á»i đứng ngoà i không thể và o được hÆ¡n là những ngÆ°á»i đã và o dá»± tiệc cÆ°á»›i bên trong.
Câu 11 và 12 là cuá»™c đối thoại giữa chà ng rể bên trong cá»a và các trinh nữ khá» dại đứng bên ngoà i. Má»™t mẫu tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế tìm thấy trong Lc 13:25. Sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa các trinh nữ ở đây vẫn còn: trong khi cá»a đóng lại vá»›i các trinh nữ khôn ngoan ở bên trong, còn các trinh nữ đứng bên ngoà i thì xin mở cá»a, “Hãy mở cá»a cho chúng tôi!â€. HỠđã bị từ chối. Chà ng rể bây giỠđược gá»i là “Chúaâ€. Tiếng kêu của các trinh nữ khá» dại Kurie, kurie, “Lạy Chúa, lạy Chúa†lúc nầy là áp dụng cụ thể cho lá»i Chúa Giêsu đã nói trÆ°á»›c vá» những ngÆ°á»i không thá»±c hà nh ý muốn của Chúa (7:20-23). Những ai không thá»±c hà nh ý Thiên Chúa thì không được Thiên Chúa nháºn biết. CÅ©ng thế, các trinh nữ khá» dại bị chà ng rể tuyên bố là không biết há», vì hỠđã không quan tâm chuẩn bị cho mình để có thể đón rÆ°á»›c chà ng rể bất cứ tình huống nà o.
Dụ ngôn kết thúc bằng má»™t huấn dụ “Váºy hãy tỉnh thức…†(c. 13). Liên từ oun, “váºyâ€, chỉ huấn dụ nầy rút ra từ dụ ngôn trên. Äá»™ng từ grègoreò, “tỉnh thứcâ€, Matthêô chỉ dùng trong các dụ ngôn nói vá» việc Chúa đến và o ngà y giá» không ai biết (24:42.43; 25:13) và trong Ä‘oạn Chúa Giêsu và các môn đệ trong vÆ°á»n Cây Dầu (26:38.40.41). Trong cả hai trÆ°á»ng hợp, “tỉnh thức†có nghÄ©a là “sẵn sà ngâ€, nhÆ° chủ nhà phải chuẩn bị nếu nhÆ° biết kẻ trá»™m sẽ Ä‘Ã o ngạch và o nhà , hay nhÆ° các tông đồ phải sẵn sà ng để trợ lá»±c Chúa Giêsu khi NgÆ°á»i Ä‘ang “buồn sầu cho đến chết†(26:38), và để chống lại cám dá»— mà các ông rất dá»… sa và o là bá» rÆ¡i Chúa (c. 26:41). Váºy “tỉnh thức†có nghÄ©a là chuẩn bị sẵn sà ng những gì cần thiết cho chÃnh mình để có thể và o dá»± tiệc NÆ°á»›c Trá»i khi Chúa đến.
Khi viết dụ ngôn vá» các cô trinh nữ, Matthêô nhắm đến những ngÆ°á»i Kitô hữu. Há» nhÆ° các trinh nữ Ä‘ang cầm đèn Ä‘i đón Chúa Kitô. Há» có thể là những ngÆ°á»i khá» dại và khôn ngoan. Việc và o NÆ°á»›c Thiên Chúa còn tùy và o má»—i ngÆ°á»i. Khởi đầu ai cÅ©ng giống nhau, nhÆ°ng kết thúc có thể hoà n toà n khác. Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c là chuẩn bị cho mình những Ä‘iá»u Thiên Chúa mong muốn để có thể đón tiếp NgÆ°á»i.
Mặc dù Chúa Giêsu vẫn má»i gá»i kiên trì trong việc cầu nguyện và gõ cá»a, “ai gõ cá»a sẽ được mở cho†(7:7), cá»a sẽ không mở ra cho những ai đã không sẵn sà ng. [Mục Lục]
26. Tỉnh thức
Chúa Giêsu hay nói vỠđám cÆ°á»›i, vì đám cÆ°á»›i của ngÆ°á»i Do Thái sống ở Palestine thá»i Chúa Giêsu là má»™t cÆ¡ há»™i lá»… lạc linh đình. Theo William Barclay, toà n thể dân là ng được má»i tham dá»± và o Ä‘oà n rÆ°á»›c chú rể và cô dâu vá» nhà má»›i, hỠđứng hai bên Ä‘Æ°á»ng ca hát và chúc mừng những lá»i tốt đẹp nhất. Äôi tân hôn không Ä‘i xa để hưởng tuần trăng máºt, nhÆ°ng ở tại nhà , suốt cả tuần lá»… tiệc tùng, và được đối đãi quý trá»ng nhÆ° hoà ng tá» và công chúa. Äây là tuần lá»… quan trá»ng đáng ghi nhá»› nhất trong Ä‘á»i của má»™t ngÆ°á»i. Do đó, theo luáºt lệ của các thầy Rabbi, ngà y lá»… cÆ°á»›i là ngà y hoan lạc vui tÆ°Æ¡i, tất cả khách đến tham dá»± được miá»…n trừ không phải giữ luáºt ăn chay.
Thánh lá»… cÆ°á»›i theo nghi thức tây phÆ°Æ¡ng, cô dâu đóng vai trò quan trá»ng vá»›i nghi thức rÆ°á»›c dâu. Khi cô dâu xuất hiện, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u đứng lên táºp trung và o cô dâu đẹp đẽ trong y phục áo cÆ°á»›i tiến lên bà n thá» vá»›i Ä‘oà n rÆ°á»›c và tiếng nhạc hoan ca. Còn chú rể chỉ đứng chỠđợi sẵn trên bà n thỠđón tiếp cô dâu.
Trái lại, trong nghi thức đám cÆ°á»›i Do Thái, chú rể là ngÆ°á»i quan trá»ng. Má»i ngÆ°á»i phải chỠđợi và đón chú rể. TrÆ°á»›c hết, nếu lá»… cÆ°á»›i và o ban đêm, chú rể phải Ä‘i tá»›i nhà cô dâu để thÆ°Æ¡ng lượng vá»›i ngÆ°á»i cha hay anh em của cô dâu vá» tiá»n bạc, quà cáp, của hồi môn… và o lúc mặt trá»i lặn. Thá»i đó chÆ°a có đồng hồ, nên không thể định rõ giá» giấc để đón rÆ°á»›c chà ng rể từ nhà cô dâu vá» nhà chú rể được. HÆ¡n nữa, theo phong tục, chú rể thÆ°á»ng cố ý trì hoãn và kéo dà i cuá»™c thÆ°Æ¡ng lượng để cô dâu và những nà ng phù dâu phải chỠđợi trong hồi há»™p và ngạc nhiên. Vì suốt ngà y tiệc tùng, dạ vÅ©, nên chỠđợi đến khuya thÆ°á»ng mệt má»i và buồn ngủ. MÆ°á»i cô trinh nữ được má»i tham dá»± có bổn pháºn phải chuẩn bị sẵn sà ng đèn Ä‘uốc để thắp sáng Ä‘Æ°á»ng Ä‘i rÆ°á»›c chú rể, cô dâu và khách đến tiệc cÆ°á»›i. Äây là má»™t vinh dá»± rất đặc biệt cho các cô trinh nữ được má»i.
Tuy nhiên, theo bà i Phúc âm diá»…n tả, năm cô khá» dại chÆ°a chuẩn bị sẵn sà ng, không mang theo đủ dầu cần thiết, khi chú rể đến thì há» lại hết dầu. Äiểm rất quan trá»ng cần lÆ°u ý ở đây là thá»i xÆ°a không ai được phép ra Ä‘Æ°á»ng và o ban đêm mà không có đèn, nhất là trinh nữ. Vì bóng đêm vá»›i đầy dẫy sá»± nguy hiểm của gian tà tá»™i lá»—i!
Thánh Augustinô đã chú giải nhÆ° sau: “Năm cô trinh nữ khá» dại trong bà i Phúc âm hôm nay thá»±c sá»± là ngu xuẩn. Há» khá» dại vì đã chểnh mảng giữ giá»›i răn dá»… dà ng hÆ¡n, đó là mến Chúa và yêu ngÆ°á»i, để liá»u lÄ©nh giữ giá»›i răn vá» sá»± thanh khiếtâ€. Há» phải yêu thÆ°Æ¡ng tha nhân bằng việc thắp đèn dầu của mình soi sáng Ä‘Æ°á»ng Ä‘i cho má»i ngÆ°á»i đến đón chú rể. Há» ngu xuẩn vì hỠđã bá» qua giá»›i răn quan trá»ng và dá»… thi hà nh nà y, “mến Chúa và yêu ngÆ°á»iâ€, để giữ má»™t giá»›i răn khó khăn là sá»± trong sạch. Theo William Barclay, tiệc cÆ°á»›i là những ngà y há»™i vui tÆ°Æ¡i và linh đình, kéo dà i cả tuần lá»…. Ä‚n uống, vui chÆ¡i, Ä‘Ã n ca và khiêu vÅ© không chỉ dà nh riêng cho đôi tân hôn, nhÆ°ng cả bạn bè và những ngÆ°á»i thân Ä‘á»u được má»i tham dá»±. Do đó, những cô trinh nữ khá» dại đã bị loại ra, uổng mất cÆ¡ há»™i hoan lạc đáng kể nà y!
Những nhân viên sÄ© quan và thủy thủ Ä‘oà n cấp cứu của con tà u Titanic rất giống vá»›i những cô trinh nữ khá» dại trong dụ ngôn của Chúa Giêsu. HỠđã không chuẩn bị đầy đủ cho Ä‘iá»u có thể xảy ra vì há» tin rằng con tà u của mình không thể chìm nổi, nhÆ°ng trong má»™t số trÆ°á»ng hợp há» cÅ©ng không biết Ä‘iá»u khiển máy móc là m cho những chiếc thuyá»n cấp cứu hạ thấp xuống nÆ°á»›c nữa. Do đó, khi tai nạn xảy đến, tất cả chỉ là má»™t đám đông há»—n Ä‘á»™n: thủy thủ Ä‘oà n không được huấn luyện không biết phải là m gì. Và khi há» phát ra những chiếc phao cấp cứu, há» má»›i khám phá thấy rằng tất cả những dụng cụ cấp cứu và phao nổi đã quá Ãt so vá»›i số hà nh khách và thủy thủ Ä‘oà n.
Äừng bắt chÆ°á»›c năm cô trinh nữ khá» dại. Há» nghÄ© rằng có thể mượn được dầu từ ngÆ°á»i khác. Chúng ta cÅ©ng không thể nà o vay mượn được Ä‘á»i sống tinh thần của ngÆ°á»i khác. Phải tá»± phát triển Ä‘á»i sống đạo đức của riêng mình. Không ai có thể sống dùm cho chúng ta. William Barclay và von rằng, chúng ta không thể nà o vay mượn được tÃnh tình và nhân đức giống nhÆ° vay tiá»n từ thẻ tÃn dụng! Năm cô trinh nữ khôn ngoan và năm cô trinh nữ khá» dại là những biểu tượng của những cách sống của con ngÆ°á»i. Xin Chúa Thánh Linh ban cho chúng ta Æ¡n khôn ngoan để biết sống sẵn sà ng vâng theo Ä‘Æ°á»ng lối của Thiên Chúa. [Mục Lục]
27. Sẵn sà ng
Bà i Tin Mừng là má»™t dụ ngôn của Chúa Giêsu, Chúa đã dùng má»™t hình ảnh quen thuá»™c vá» cÆ°á»›i xin của quê hÆ°Æ¡ng Ngà i để dạy chúng ta má»™t bà i há»c, là phải luôn luôn sẵn sà ng chỠđợi ngà y Chúa đến. Trong má»™t đám cÆ°á»›i, nhân váºt chÃnh là cô dâu và chú rể. NhÆ°ng trong dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu lại đặt trá»ng tâm vá» phÃa các cô phù dâu, bởi vì chà ng rể ở đây là Chúa Giêsu, mÆ°á»i trinh nữ phù dâu là toà n thể nhân loại.
Dụ ngôn nà y trÆ°á»›c hết nói đến tất cả má»i ngÆ°á»i phải sẵn sà ng chỠđợi ngà y táºn thế, ngà y Chúa tái giáng để phán xét toà n thể nhân loại, ngà y nà o Chúa trở lại thì không ai biết được, chỉ cần nhá»› rằng ngà y đó rất bất ngá». Äà ng khác, dụ ngôn nà y cÅ©ng muốn nhắc tá»›i ngà y chết của má»—i ngÆ°á»i, ngà y ấy cÅ©ng rất bất ngá», không ai biết trÆ°á»›c được. Äá»i con ngÆ°á»i đã ngắn ngủi, lại có thể chết bất cứ lúc nà o, cho nên đòi há»i má»—i ngÆ°á»i phải cẩn tháºn và sẵn sà ng.
Việc chỠđợi sẵn sà ng có tÃnh cách bản thân cá nhân má»—i ngÆ°á»i, không ai là m thay ai được. Sá»± sẵn sà ng nà y phải có luôn, kéo dà i mãi chứ không phải chỉ trong má»™t thá»i gian nà o thôi, vì Chúa đến bất Æ°ng, Chúa có thể gá»i chúng ta ra khá»i Ä‘á»i nà y bất cứ lúc nà o. Cho nên, nhÆ° mÆ°á»i trinh nữ, sá»a soạn có đèn mà thôi, đèn cháy mà thôi cÅ©ng chÆ°a đủ, còn phải dá»± trữ dầu. CÅ©ng váºy, có đạo, có đức tin mà thôi chÆ°a đủ mà còn phải có sá»± nghiệp đức tin và công phúc nữa.
Dụ ngôn cho chúng ta thấy, trong mÆ°á»i cô phù dâu, có năm cô khôn ngoan và năm cô khá» dại. Äó là hình ảnh tượng trÆ°ng cho hai nhóm tÃn hữu khác nhau: má»™t nhóm những ngÆ°á»i khôn ngoan và má»™t nhóm những ngÆ°á»i khá» dại. Khôn ngoan hay khá» dại là căn cứ và o cách sống của há» có biết sẵn sà ng hay không? Có sá»± nghiệp đức tin và công phúc hay không? Năm cô phù dâu khá» dại không chuẩn bị đủ dầu, đến giá» chót Ä‘i vay mượn và bị từ chối, có nghÄ©a là ơn cứu rá»—i của má»—i ngÆ°á»i là tá»± mình sắm sá»a lấy cho mình. Má»—i ngÆ°á»i phải có sá»± nghiệp đức tin riêng. Sá»± cứu rá»—i là của riêng má»—i ngÆ°á»i, không vay mượn được. Chúng ta không thể nhÆ°á»ng lại cho ai khác và cÅ©ng không ai có thể nhÆ°á»ng lại cho chúng ta được. Äà ng khác, chúng ta cÅ©ng đừng cho rằng: chỉ cần sắm sá»a má»™t Ãt dầu và o phút chót là được. Trái lại, phải sắm sá»a cả Ä‘á»i và suốt Ä‘á»i. Sá»± nghiệp đức tin phải sắm sá»a hằng ngà y cho đến chết, vì không ai biết mình chết khi nà o, đừng bao giá» nghÄ© rằng mình còn lâu má»›i chết, vì sá»± chết không kiêng nể ai và cÅ©ng chẳng báo trÆ°á»›c cho ai cả.
Vì thế, bổn pháºn của chúng ta là phải luôn sẵn sà ng, lúc nà o cÅ©ng chuẩn bị trÆ°á»›c cho mình má»™t sá»± nghiệp nÆ°á»›c trá»i theo gÆ°Æ¡ng nhân váºt trong câu chuyện sau: Bá tÆ°á»›c Henri Ä‘Æ¡ Bavie, ngÆ°á»i sau nà y trở thà nh hoà ng đế nÆ°á»›c Äức, và Giáo Há»™i đã phong thánh cho ngà i. Ngà i thÆ°á»ng cầu nguyện bên má»™ thánh Uôngang. Má»™t hôm thánh Uôngang hiện ra vá»›i ngà i và chỉ cho ngà i má»™t dòng chữ viết trên má»™: “Sau sáu…†chỉ có hai chữ đó thôi, rồi thánh nhân biến Ä‘i. Henry suy nghÄ© mãi, không hiểu “sau sáu…†nghÄ©a là gì? Ngà i nghÄ© rằng có lẽ Chúa muốn cho ngà i biết sau sáu ngà y nữa mình sẽ chết chăng? Ngà i liá»n dá»n mình chết cách nghiêm túc. NhÆ°ng sau sáu ngà y vẫn không có sá»± gì xảy ra. Ngà i cho rằng: sau sáu tuần chăng? Ngà i lại dá»n mình chết trong sáu tuần. Sáu tuần lại qua Ä‘i vô sá»±. Ngà i lại nghÄ© sau sáu tháng chăng? Sáu tháng lại qua Ä‘i. Ngà i lại nghÄ© sau sáu năm chăng? Ngà i kiên trì sống tốt là nh, là m tháºt nhiá»u việc đạo đức. Sau sáu năm ngà i được chá»n là m hoà ng đế. Dầu váºy, ngà i vẫn không thay đổi cách sống, luôn chuẩn bị sẵn sà ng chết. Vì thế, ngà i đã trở thà nh má»™t hoà ng đế gÆ°Æ¡ng mẫu và hÆ¡n nữa là má»™t vị thánh.
Chúa Giêsu ân cần nhắn nhủ chúng ta: hãy khôn ngoan nhÆ° năm cô trinh nữ Ä‘em đèn và trữ cả dầu. Chúng ta phải có đèn, đèn muốn hữu dụng phải có dầu, dầu đốt mãi cÅ©ng phải hết, do đó, chúng ta phải trữ dầu, trữ cà ng nhiá»u cà ng tốt. Dầu đây là đá»i sống thiện hảo của mình, loại dầu nà y nếu có trữ lượng phong phú, việc phòng ngừa và cẩn tháºn của chúng ta má»›i thà nh hiện thá»±c. Dụ ngôn mÆ°á»i cô trinh nữ, chúng ta thấy cả khôn và cả dại Ä‘á»u ngủ, đâu phải chỉ có những cô dại má»›i ngủ, nhÆ°ng cái là m cho mÆ°á»i cô trở thà nh khôn dại khác nhau ở chá»— biết chuẩn bị sẵn sà ng. Năm khô khôn đã ngủ nhÆ°ng ngủ trong sá»± sẵn sà ng, còn năm cô dại đã ngủ trong má»™t thái Ä‘á»™ chểnh mảng, việc đâu hay đó, nhÆ°ng đến khi “hay†được thì đã quá muá»™n.
Chúng ta hãy nhá»›: má»™t ngà y nà o đó cuá»™c Ä‘á»i chúng ta sẽ chấm dứt, chúng ta không biết ngà y đó là ngà y nà o, nên chúng ta phải luôn tỉnh thức và sẵn sà ng, chúng ta phải lo tÃnh cho linh hồn mình, phải luôn sẵn sà ng tối Ä‘a bằng cách luôn sống tốt là nh. Bởi vì chỉ có những ai biết sống nhÆ° thế má»›i bảo đảm được hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i. [Mục Lục]
28. Một chủ đỠvỠsự chết và sự sống
Má»™t tác giả trong thà nh phố Nữu Ước nói chuyện vá» tuổi thÆ¡ ấu của ông ta nhÆ° sau: TrÆ°á»›c ngà y sinh nháºt thứ mÆ°á»i của ông ta, gia đình ông đã đổi chá»— sinh sống tá»›i mÆ°á»i lần. Ká»· niệm khó quên nhất của ông má»—i lần đến vùng đất má»›i là luôn luôn chứng kiến sá»± than khóc của ngÆ°á»i mẹ trong ngôi nhà má»›i. Ông đã nhá»› lại sá»± khóc lóc Ä‘au khổ của ngÆ°á»i mẹ khi bà ta mở những thùng đồ ra. Ông cÅ©ng nhá»› lại ngÆ°á»i cha của ông nói vá»›i ông, "Nà y con, mẹ con sẽ không sao. Mẹ chỉ chà o tạm biệt những ngÆ°á»i bạn mà mẹ bá» Ä‘i, thì mẹ có thể là m quen được vá»›i những ngÆ°á»i bạn má»›i ở đây. Váºy con phải chấp nháºn sá»± Ä‘au khổ của mẹ."
Có má»™t Ä‘iá»u chủ yếu giá trị và sâu xa của Thánh Kinh nÆ¡i là m việc trong Ä‘oạn Ä‘Æ¡n giản nà y. Má»™t trong những tÆ°á»ng thuáºt rõ rà ng nhất của chủ yếu nà y thì đã được tìm thấy trong Phúc Âm Thánh Gioan -- Phúc Âm của "Sá»± Sống Lại". Phúc Âm Thánh Gioan chia ra là m hai phần. Phần đầu, Gioan kể lại câu chuyện vá» sứ vụ công khai của Chúa Giêsu vòng quanh những dấu hiệu sống lại. Những dấu hiệu đầu tiên nà y xẩy ra khi Chúa biến nÆ°á»›c thà nh rượu tại tiệc cÆ°á»›i Cana. Sá»± biến đổi mầu nhiệm nÆ°á»›c thà nh rượu là má»™t dấu hiệu của Chúa Ä‘ang là m trong cuá»™c sống chúng ta đó là biến đổi Ä‘au buồn thà nh niá»m vui, thất vá»ng thà nh hy vá»ng, sá»± chết thà nh sá»± sống. Trong bẩy chÆ°Æ¡ng đầu của Thánh Gioan, chúng ta tìm thấy sá»± tham khảo vá» sá»± sống lại được láºp Ä‘i láºp lại. Äiểm cao nhất trong chÆ°Æ¡ng bẩy vẫn còn má»™t dấu hiệu sống lại vÄ© đại khác đó là sá»± sống lại của Lazarô từ cõi chết. Giữa Ä‘oạn nà y, Chúa Giêsu nói, "Ta là sá»± sống lại." Lúc đó, có má»™t sá»± thay đổi: Từ chÆ°Æ¡ng mÆ°á»i hai trở Ä‘i các tông đồ kể vá» sá»± chết và sá»± sống lại của Chúa. Äặt giữa hai Ä‘oạn nà y của Phúc Âm giống nhÆ° má»™t hạt kim cÆ°Æ¡mg trong má»™t khung cảnh đẹp, Chúa Giêsu đã nói má»™t câu rất hợp vá»›i lẽ thÆ°á»ng tình tá»± nhiên: "Nếu hạt lúa mì rÆ¡i xuống đất mà không thối Ä‘i, nó chỉ trÆ¡ trá»i má»™t mỉnh, nhÆ°ng nếu nó chết Ä‘i, nó sẽ sinh được nhiá»u hoa trái" (Jn 12:24). Thiên nhiên là m chứng cho chu kỳ sáng tạo của sá»± chết và sá»± tái sinh. Chúa Giêsu, qua sá»± chết và sá»± sống lại, là m chứng cho sá»± hiện diện của chu kỳ nà y trong má»—i ngÆ°á»i chúng ta.
Và o mùa cắm trại hè, có chú bé đã Ä‘i tá»›i bệnh xá rên rỉ vì bị cảm lạnh. Cô y tá nói vá»›i bé: "Cô sẽ cho em má»™t viên thuốc cảm, em sẽ khá»i; đồng thá»i, cô cho em biết em có má»™t hồ sÆ¡ tốt. Em đã không bao giá» bịnh trÆ°á»›c đây." Cáºu bé đó đã viết thÆ¡ vá» nhà : "KÃnh thÆ°a ba má! Hôm nay con bị bệnh. Ba má Ä‘oán xem con bịnh gì! Cô y tá nói ngà y giá» của con đã được ghi sổ." Tháºt ra, định mệnh của má»—i ngÆ°á»i đã được ghi sổ. NhÆ°ng đối diện vá»›i thá»±c tại đó Chúa đã có lá»i hứa lý thú cho chúng ta là từ thân xác hay chết nà y sẽ sống lại và tái sinh trong thân xác thiêng liêng sáng láng.
Lãnh vá»±c nà o trong cuá»™c sống của bạn nÆ¡i mà má»™t và i ngÆ°á»i chết Ä‘ang xẩy ra? NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà khóc lóc Ä‘au buồn mổi lần phải rá»i tá»›i khu nhà má»›i trong câu chuyện trên là má»™t thà dụ Ä‘iển hình. Có thể vì cao niên mà những khả năng, sức mạnh, cảm tình Ä‘ang bị chết dần. CÅ©ng có thể là vì cắt đứt tình bạn hữu. CÅ©ng có thể vì má»™t và i tình trạng nÆ¡i là m việc hoặc hà ng xóm. Dù bất cứ là cái gì và bất cứ ở đâu liên quan tá»›i nó bây giá» và bắt đầu hiểu cái gì Chúa Giêsu Ä‘ang nói vá»›i bạn rằng: "Nếu hạt lúa mì rÆ¡i xuống đất mà không thối Ä‘i, nó chỉ trÆ¡ trá»i má»™t mình. NhÆ°ng nếu nót thối Ä‘i, nó sẽ sinh nhiá»u hoa trái." Khi chúng ta nháºn ra tiến trình nà y trong cuá»™c sống hằng ngà y, chúng ta cần hiểu sá»± cần thiết của sá»± từ bá» cái gì mà đang mất hoặc đã mất.
Nữ diá»…n viên nổi tiếng Helen Hayes nói rằng thá»i gian Ä‘au khổ nhất đến trong cuá»™c sống của cô là sau khi ngÆ°á»i con gái mÆ°á»i chÃn tuổi của cô chết vì bệnh bại liệt. Cô nói rằng thu tháºp mảnh vỡ của cuá»™c Ä‘á»i cô và tiến vá» phÃa trÆ°á»›c là má»™t Ä‘iá»u Ä‘au Ä‘á»›n nhất cô đã từng là m, nhÆ°ng cô đã tìm cách giải quyết được nó, lấy lại nghá» nghiệp, và đã là m những Ä‘iá»u lạ lùng chống lại bệnh tê liệt. Má»™t lần ná» bác sÄ© Jonas Salk nói vá»›i cô, "Bạn là má»™t vÅ© khà lợi hại nhất tôi có trong tráºn chiến chống lại thứ bịnh nà y." Má»™t và i năm trÆ°á»›c đây, cô Hayes đã thu tất cả gia tà i của cô Ä‘em Ä‘i bán đấu giá và cho tất cả số tiá»n đó tá»›i há»™i từ thiện. Khi ngÆ°á»i ta phá»ng vấn, cô nói, "Tôi từ bá» những thứ đó để tôi không bị vÆ°á»›ng vÃu khi tôi hÆ°á»›ng vá» trá»i." Từ bá»! Không vÆ°á»›ng vÃu! HÆ°á»›ng vá» trá»i! Sá»± chết và tái sinh!
Bất kể chúng ta thế nà o, thì ngà y giá» chúng ta cÅ©ng đã được ghi sổ. Giầu hay nghèo, nổi tiếng hay không. Không trừ má»™t ai. Sá»± chết tuyên bố chiến thắng tất cả. Tuy nhiên trong sá»± chiến thắng hiện nay chúng ta phải vượt qua. Chúng ta chỉ há»c được cái gì để sống bởi sức mạnh của Thiên Chúa khải hoà n để có khả năng nói nhÆ° Thánh Phaolô, "Ô sá»± chết, chiến thắng của ngÆ°Æ¡i ở đâu... Tạ Æ¡n Chúa, NgÆ°á»i đã cho chúng ta sá»± chiến thắng trong Äức Giêsu Kitô" (1 Cor 15:55,57). Trong sá»± liên kết vá»›i những ngÆ°á»i Kitô hữu trung thà nh của má»i thá»i đại chúng ta có thể tiếp tục cuá»™c hà nh trình, hy vá»ng nhắm tá»›i sá»± chiến thắng của cuá»™c sống trong ngà y hạnh phúc cuối Ä‘á»i.
Dụ ngôn trong bà i Phúc Âm ngà y hôm nay nói vá» ngà y thế mạt liên quan đến sá»± biết trÆ°á»›c được giá» nà o chú rể đến tiệc cÆ°á»›i. Chúa Giêsu dùng hình ảnh nà y tượng trÆ°ng cho ngà y giá» sắp đến của bữa tiệc Ä‘á»i Ä‘á»i của chúng ta là những ngÆ°á»i bạn thân vÄ©nh viá»…n của Ngà i. Äây là cảnh tái sinh của chúng ta trong "trá»i má»›i và đất má»›i khi trá»i cÅ©, đất cÅ© đã qua Ä‘i" (Rev 21:1). "Váºy, hãy tỉnh thức" Chúa Giêsu khuyên, "vì các ngÆ°Æ¡i không biết ngà y cÅ©ng chẳng rõ giá»" mà chú rể sẽ đến và bữa tiệc sẽ bắt đầu.
Những cây đèn bằng chứng của chúng ta đã Ä‘Æ°Æ¡c đổ đầy dầu hy vá»ng. Hãy vang dá»™i lại những tiếng kèn reo mừng của các thánh và thiên thần, đóng dấu bằng máu tỠđạo, và tin tưởng chắc chắn và o lá»i nói hy vá»ng nà y của Äấng Cứu Thế là ở giữa sá»± chết nà y chúng ta Ä‘ang sống. [Mục Lục]
29. Sống khôn ngoan
(Suy niệm của Lm Giuse Nguyễn Văn Nghĩa)
Dụ ngôn mÆ°á»i cô trinh nữ Ä‘i đón chà ng rể, trong đó có năm cô khá» dại và năm cô khôn ngoan là dụ ngôn có thể nói rất quen thuá»™c vá»›i Kitô hữu. Và chúng ta lại dá»… dà ng đón nháºn bà i há»c là phải tỉnh thức sẵn sà ng má»™t cách rất tá»± nhiên khi chúng ta đã nhìn nháºn rằng không ai biết được “cái giá» Chúa đến†vá»›i mình, nghÄ©a là cái giá» mình phải giả từ trần gian. Tuy nhiên, thá» há»i thế nà o là khôn ngoan thì hẳn không Ãt ngÆ°á»i phải chần chừ hoặc ngần ngại trả lá»i cách dứt khoát và rõ rà ng.
DÆ°á»›i cái nhìn nhân loại thì khôn ngoan là má»™t nhân đức thuá»™c phạm trù lý trÃ. Theo viá»…n tượng nà y thì ngÆ°á»i khôn ngoan là ngÆ°á»i biết sá» dụng trà khôn để phân biệt cái nà y vá»›i cái kia, sá»± váºt nà y vá»›i sá»± váºt khác, biết phân biệt Ä‘iá»u đúng vá»›i Ä‘iá»u sai, cái tốt vá»›i cái xấu, Ä‘iá»u hÆ¡n vá»›i Ä‘iá»u kém… NgÆ°á»i khôn ngoan còn biết phân biệt đâu là nguyên nhân, đâu là kết quả, cái gì là bản chất, cái gì là hiện tượng… Sá»± khôn ngoan dÆ°á»›i góc nhìn nà y được thủ đắc bằng luyện táºp và má»™t và i môn há»c giúp rèn luyện khả năng phân biệt đó là môn toán há»c, môn luáºn lý há»c…
Vì là má»™t nhân đức thuá»™c phạm trù lý trÃ, mà trà khôn con ngÆ°á»i xem ra bị Ä‘iá»u kiện hoá bởi thá»i gian, tuổi tác. Qua cái ngưỡng cá»a tuổi bảy mÆ°Æ¡i thì nói chung khả năng phân biệt, phán Ä‘oán của con ngÆ°á»i giảm dần. “Cà ng già , cà ng lẩn thẩn†là má»™t hiện thá»±c nhÆ° tất yếu. Thế mà Kitô hữu chúng ta má»—i lần tham dá»± lá»… an táng má»™t ngÆ°á»i cao niên lại được nghe trÃch Ä‘á»c bà i trÃch sách Khôn ngoan: “NgÆ°á»i đầu bạc thì khôn ngoan và tuổi già là má»™t cuá»™c Ä‘á»i thanh sạch†(Kn 4,9) (*). Không thể hiểu sá»± khôn ngoan của câu trÃch Lá»i Chúa nà y theo nhãn quan nhân loại mà cần phải có cái nhìn khác.
Bà i Ä‘á»c thứ nhất của Chúa Nháºt 32 TN A trình bà y vá» Äức Khôn Ngoan nhÆ° sau: “Äức Khôn Ngoan sáng chói, và không há» tà n tạ. Ai mến chuá»™ng Äức Khôn Ngoan thì đức Khôn Ngoan dá»… dà ng cho chiêm ngưỡng. Ai tìm kiếm Äức Khôn Ngoan thì Äức Khôn Ngoan cho gặp. Ai khao khát Äức Khôn Ngoan, thì Äức Khôn Ngoan Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c mà tá» mình cho biết…†(Kn 6,12 tt). Äức Khôn Ngoan ở đây nhÆ° được nhân cách hoá. Nó không còn là má»™t thuá»™c tÃnh của trà khôn mà là má»™t ai đó. Nếu ta thay cụm từ “Äức Khôn Ngoan†bằng cụm từ “Thiên Chúa†thì ý của Ä‘oạn văn sẽ rõ rà ng và dá»… hiểu. NhÆ° thế, dÆ°á»›i ánh sáng Lá»i mạc khải thì Äức Khôn Ngoan được đồng hoá vá»›i chÃnh Thiên Chúa, Äấng Toà n Tri, Toà n Thiện, Toà n Ãi. Äoạn trÃch sách Khôn ngoan còn tiếp rằng để đạt tá»›i Äức Khôn Ngoan thì cần chú tâm tá»›i lá» luáºt của Äức Khôn Ngoan và yêu mến là tuân giữ lá» luáºt (x.Kn 6, 17-18).
NhÆ° thế ngÆ°á»i khôn ngoan không chỉ là ngÆ°á»i biết phân biệt mà trên hết là ngÆ°á»i có tấm lòng biết yêu mến. DÆ°á»›i cái nhìn nà y thì chúng ta má»›i hiểu được ngÆ°á»i đầu bạc là ngÆ°á»i khôn ngoan. Tuổi Ä‘á»i cà ng cao thì con tim ngÆ°á»i ta cà ng dá»… mở rá»™ng. Tấm lòng của các cụ ông, cụ bà dà nh cho cháu con thì hẳn ta đã rõ. Nhiá»u vị dÆ°á»ng nhÆ° chÆ°a chịu nhắm mắt, xuôi tay, khi chÆ°a thấy cháu con yên bá» gia thất. Sốt sắng vá»›i việc Nhà Chúa thì Ãt ai bì vá»›i ngÆ°á»i cao tuổi. Quả tháºt, dù cho “đa thá» thì Ä‘a nhụcâ€, nghÄ©a là tuổi Ä‘á»i cà ng chồng chất thì lá»—i lầm cà ng thêm nhiá»u, nhÆ°ng chÃnh khi biết lấy những gì bên trong ra mà phân phát thì má»i sá»± sẽ nên trong sạch cho chúng ta, chứ không phải do bởi lau chén dÄ©a bên ngoà i (x.Lc 11,37-41).
Trở lại vá»›i năm cô trinh nữ khôn ngoan của bà i dụ ngôn Chúa Giêsu kể. Các cô được gá»i là khôn ngoan vì các cô có tấm lòng vá»›i cô dâu, chú rể, vá»›i dòng tá»™c hai há». Äi đón chà ng rể vá»›i đèn đầy dầu là má»™t Ä‘á»™ng thái của ngÆ°á»i có tấm lòng biết lo xa, liệu trÆ°á»›c. Các cô tÃnh trÆ°á»›c, lo xa không phải vì mình mà vì chÃnh cô dâu, chú rể…Trái lại, năm cô trinh nữ khá» dại là những cô phù dâu Ãt có tấm lòng vá»›i chú rể, cô dâu. Vẫn có đó nhiá»u cô phù dâu trong các tiệc cÆ°á»›i ngà y nay chỉ lo “xoe xua†là m nổi cho bản thân mà chẳng để ý gì đến ngÆ°á»i khác. Quả là má»™t sá»± khôn lanh theo kiểu thế gian là tìm má»i dịp để lăng xê chÃnh bản thân mình.
Các nhà chú giải Thánh Kinh cho ta hay: “dầu đèn†theo văn hóa thá»i bấy giá» có ý nghÄ©a là những việc tốt, việc là nh. NgÆ°á»i đã có tấm lòng biết yêu mến thì không bá» qua má»™t cÆ¡ há»™i dù nhá», để là m Ä‘iá»u tốt, việc là nh cho tha nhân. Và những việc tốt, những việc là nh chÃnh là hà nh trang của ngÆ°á»i tỉnh thức sẵn sà ng khi Chúa đến. Dù Chúa đến bất cứ giá» nà o há» luôn có đủ đầy hà nh trang là các việc tốt để trình diện Vua các vua, Chúa các chúa, Äấng đến thế gian không phải để được hầu hạ nhÆ°ng để hầu hạ ngÆ°á»i ta và hiến dâng mạng sống là m giá chuá»™c muôn ngÆ°á»i.
Không ai muốn là m ngÆ°á»i ngu dại. Ai cÅ©ng thÃch được nhìn nháºn là khôn ngoan. Tuy nhiên, Ä‘iá»u quan trá»ng là biết sống khôn ngoan theo cái nhìn của Chúa, dÄ© nhiên là để là m đẹp lòng Chúa và vì chÃnh hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i của chúng ta.
-------------------
(*) Äoạn trÃch sách Khôn Ngoan 4,9 Nhóm Các Giá» Kinh Phụng Vụ dịch là : “Äối vá»›i con ngÆ°á»i, sá»± khôn ngoan còn quý hÆ¡n tóc bạc, sống không tì ố đã là sống thá»â€.
Má»™t và i bản văn Anh ngữ vá» Ä‘oạn trÃch Kn 4,9 nhÆ° sau: “But wisdom is the gray hair unto men, and an unspotted life is old age.†Hoặc “But the understanding of a man is grey hairs. And a spotless life is old age.â€
Má»™t bản Pháp ngữ dịch: “Mais la prudence de l'homme lui tient lieu de cheveux blancs, et la longue vieillesse, c'est une vie sans tache.â€
Bản dịch khác: “c'est cheveux blancs pour les hommes que l'intelligence, c'est un âge avancé qu'une vie sans tache.†(La Bible de Jérusalem)
Không biết nguyên bản thế nà o, nhÆ°ng so vá»›i má»™t và i bản văn Anh ngữ và Pháp ngữ trên đây thì ná»™i dung Ä‘oạn trÃch Kn 4,9 của bản dịch Ä‘ang dùng trong sách bà i Ä‘á»c hiện hà nh khá tÆ°Æ¡ng đồng vá»›i nhau hÆ¡n là bản văn dịch của nhóm Phụng Vụ Giá» Kinh. [Mục Lục]
30. Chuẩn bị sẵn sà ng
Anh chị em thân mến.
Câu chuyện ngụ ngôn Con Ve và Con Kiến chắc chúng ta đã nghe và biết nhiá»u. Con ve là m việc suốt ngà y không có thá»i gian nghÄ© ngÆ¡i, nó ca hát suốt, nên nó cÅ©ng mệt má»i sau má»™t ngà y là m việc. NhÆ°ng nó chỉ là m vì hiện tại, là m những gì mình thÃch, là m mà không cần biết đến tÆ°Æ¡ng lai. Nó chỉ nhìn thấy những gì của hôm nay và chỉ có thế. Còn con kiến, nó cÅ©ng là m việc suốt ngà y, nhÆ°ng dÆ°á»ng nhÆ° không ai biết, không ai nhìn thấy, không ai nghe được tiếng của nó. Sau má»™t ngà y là m việc có lẽ nó cÅ©ng mệt. NhÆ°ng ngà y hôm sau nó lại tiếp tục, nó biết chuẩn bị cho tÆ°Æ¡ng lai, nó mang vá» kho những gì cần thiết.
Mùa đông đến, khi má»i váºt không thể là m việc được nữa, vì tất cả tìm nÆ¡i trú ẩn để trốn cái lạnh khắc nghiệt. Con kiến cÅ©ng không còn là m việc được, nó cÅ©ng trốn cái lạnh. NhÆ°ng nó không lo lắng gì, vì đã có đủ thức ăn dá»± trá» cho suốt cả mùa đông. Còn con ve, tá»™i nghiệp thay, nó cÅ©ng chịu mùa đông lạnh giá nhÆ° bao nhiêu thú váºt khác. NhÆ°ng những con khác lạnh mà không đói, vì chúng biết dá»± trữ, còn con ve vừa lạnh lại vừa đói, vì nó cÅ©ng là m việc nhÆ°ng không biết phòng xa, không biết chuẩn bị cho tÆ°Æ¡ng lai, nó chỉ là m những gì nó thÃch trong hiện tại mà thôi, nên giỠđây nó cÅ©ng Ä‘Ã nh chấp nháºn số pháºn nhÆ° thế.
Chúa Giêsu má»i gá»i má»i ngÆ°á»i suy nghÄ© vá» dụ ngôn những trinh nữ Ä‘i đón chà ng rể, trong số đó có những cô biết chuẩn bị chu đáo, còn có những cô chỉ lo những gì hà o nhoáng bên ngoà i. Tất cả các cô Ä‘á»u được má»i gá»i và chuẩn bị. Nhìn bên ngoà i má»i ngÆ°á»i nhÆ° nhau, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u lo công việc của mình, công việc đáp lại lá»i má»i gá»i. NhÆ°ng để lá»i đáp có giá trị hay không, đến giá» phút quyết định thì má»i việc má»›i sáng tá». Trong giá» phút đó những ngÆ°á»i được gá»i là khôn ngoan, là những ngÆ°á»i biết đáp lại lá»i má»i cách trá»n vẹn, há» biết chuẩn bị tháºt chu đáo cho lúc cần thiết. Còn những ngÆ°á»i bị gá»i là khá» dạy, há» cÅ©ng chuẩn bị, nhÆ°ng chỉ chuẩn bị vá»›i hình thức bên ngoà i, há» cÅ©ng lo lắng, cÅ©ng là m việc, nhÆ°ng chỉ là m những gì mà bao nhiêu ngÆ°á»i nhìn thấy, chỉ là m những gì mà há» thÃch, chứ không phải là m những gì cần thiết.
Ta bảo tháºt các ngÆ°Æ¡i, Ta không biết các ngÆ°Æ¡i là ai.
Lá»i nói lạnh lùng khô khan cho những ngÆ°á»i không biết chuẩn bị xứng đáng. Lá»i nói đó trong dụ ngôn mà Chúa Giêsu đã nói khi xÆ°a, nhÆ°ng lá»i đó cÅ©ng là lá»i mà chúng ta vừa nghe. Chúa Giêsu không chỉ nói cho những ngÆ°á»i ngà y xÆ°a mà thôi, nhÆ°ng cho má»i ngÆ°á»i và má»i thá»i.
Chúng ta để má»™t Ãt phút hồi tâm, nhìn lại con ngÆ°á»i của mình, nhìn lại lá»i má»i gá»i mà chúng ta đã lắng nghe từ khi lãnh Bà TÃch Rá»a Tá»™i. Chúng ta cÅ©ng nhìn lại sá»± chuẩn bị của má»—i ngÆ°á»i cho đến ngà y hôm nay nhÆ° thế nà o? Hằng ngà y má»—i ngÆ°á»i là m việc không có thá»i gian nghÄ© ngÆ¡i, là m việc tháºt vất vã. Má»—i ngÆ°á»i lo cho cuá»™c sống riêng tÆ°, lo cho bản thân, còn lo cho gia đình, cho những ngÆ°á»i thân. Ngoà i ra còn có lúc cÅ©ng lo giúp cho những ngÆ°á»i xa lạ, cÅ©ng có lúc là m những việc gá»i là bác ái. HÆ¡n thế nữa má»—i ngÆ°á»i Ä‘ang là ngÆ°á»i Công Giáo, ngoà i Ä‘á»i sống váºt chất gia đình, còn phải có bổn pháºn vá»›i Chúa: dá»± lá»… ngà y Chúa nháºt, cÅ©ng có xÆ°ng tá»™i, rÆ°á»›c lá»…, cÅ©ng sống bình thÆ°á»ng. Không có là m gì đáng trách, cÅ©ng không phiá»n hà trách móc ngÆ°á»i khác bao giá». Nếu chỉ nhÆ° thế, thì ngá»n đèn cuá»™c Ä‘á»i của chúng ta giỠđây, cần cho cháy sáng, không biết nó sẽ ra sao? Vì nó chỉ là chiếc đèn, nhÆ°ng bên trong nó không có gì hết thì là m sao nó có thể cháy sáng được.
Nếu trong Ä‘á»i sống hằng ngà y, chúng ta nhìn thấy được trách nhiệm tháºt sá»± của mình mà chu toà n, nếu chúng ta còn nhìn thấy được những cảnh thÆ°Æ¡ng tâm trÆ°á»›c mắt mà con tim thổn thức, để rồi đôi tay phải hà nh Ä‘á»™ng, đôi chân không thể ngồi yên vì Ä‘ang có ngÆ°á»i cần đến chúng ta. Nếu chúng ta lắng nghe những tiếng thở than để an ủi, lắng nghe những lá»i phiá»n trách để biết sữa Ä‘á»—i cho tốt hÆ¡n, lắng nghe những lá»i tốt đẹp để sống tốt hÆ¡n theo thánh ý Chúa; lúc đó chúng ta Ä‘ang tìm chất dầu dá»± trá» cho ngá»n đèn cuá»™c Ä‘á»i của mình. Những lúc đó chúng ta là m việc nhÆ° con kiến, không cần ai biết đến, nhÆ°ng đây là việc cần thiết phải là m. NhÆ° thế thì bất cứ giá» phút nà o, chúng ta cÅ©ng không sợ hoà n cảnh bất ngá» xảy đến.
Xin Chúa ban sá»± khôn ngoan của Chúa cho má»—i ngÆ°á»i chúng con để biết chuẩn bị cho mình luôn cháy sáng trÆ°á»›c mặt Chúa. [Mục Lục]
31. Suy niệm của JKN
Câu há»i gợi ý:
- Chúng ta là những ngÆ°á»i Ä‘ang lữ hà nh tiến vá» Quê Trá»i, nhÆ°ng có bao giá» chúng ta đặt vấn Ä‘á» vá» Ä‘iá»u kiện không có không được để vỠđược Quê Trá»i là gì không? Nếu không có Ä‘iá»u kiện cần thiết ấy thì việc lữ hà nh vất vả của ta có Ãch lợi gì không? Vấn Ä‘á» quan trá»ng nhÆ° thế tại sao ta lại không quan tâm?
- Nếu Thiên Chúa cho cả những ngÆ°á»i không có tình yêu, vẫn còn Ãch ká»·, ghen ghét, háºn thù... và o Thiên Äà ng, thì Thiên Äà ng ấy có hạnh phúc được không? Thiên Ä‘Ã ng ấy có khác gì trần gian không?
- Äức tin hay tình yêu là “vé†để và o NÆ°á»›c Trá»i. NhÆ°ng thứ đức tin không việc là m, chỉ được tuyên xÆ°ng ngoà i miệng, thứ tình yêu không cụ thể, chỉ nói ngoà i môi miệng, có thể dùng là m “vé†và o NÆ°á»›c Trá»i được không? Tại sao?
Suy tư gợi ý:
- Mô tả lại dụ ngôn
Theo phong tục của các dân tá»™c, khi cô dâu vá» nhà chồng, cô thÆ°á»ng kêu thêm những cô gái đồng trang lứa là m phù dâu, để cùng tiá»…n Ä‘Æ°a cô vá» nhà chồng cho có bạn. Theo phong tục Do Thái, những cô phù dâu nà y ngoà i việc trang Ä‘iểm và mặc quần áo đẹp còn phải mang theo đèn, vì chà ng rể thÆ°á»ng đến đón dâu và o buổi tối, là đầu ngà y (ngà y của Do Thái bắt đầu từ 6 giá» tối). Các cô phù dâu sẽ cùng cô dâu Ä‘i vá» nhà chồng để dá»± tiệc cÆ°á»›i. Khi chà ng rể đến, các cô sẽ cầm đèn thắp sáng trong suốt hà nh trình Ä‘i đến chá»— dá»± tiệc. Vì thế, đúng ra các cô há»… đã mang đèn thì phải lo liệu mang dầu Ä‘i. Khi nghe báo tin chà ng rể đến, mấy cô không Ä‘em theo dầu má»›i khám phá ra đèn mình không có dầu, và phải ra tiệm mua dầu. Trong khi các cô ra Ä‘i thì chà ng rể đến, năm cô đã sẵn sà ng theo chú rể Ä‘i dá»± tiệc cÆ°á»›i. Khi các cô kia mua dầu vá» thì đã quá trá»…. Các cô tá»›i chá»— dá»± tiệc thì cá»a đã đóng, không và o được nữa. Sá»± thÆ°á»ng mà nói, mấy cô nà y quả tháºt là khá» dại: chỉ vì không biết lo liệu mà lỡ chuyện của mình. Công trang Ä‘iểm, mặc quần áo đẹp, chỠđợi... trở thà nh “công cốcâ€!
- à nghĩa dụ ngôn
Dụ ngôn trên là má»™t minh há»a nói vá» những ngÆ°á»i Ä‘ang thá»±c hiện má»™t mục Ä‘Ãch nà o đó, nhÆ°ng không hỠý thức vá» những gì mà mục Ä‘Ãch ấy đòi há»i, nên cuối cùng trở thà nh “sôi há»ng bá»ng khôngâ€, “nhá»c nhằn mà chẳng nên công cán gìâ€. Dụ ngôn trên có khác gì chuyện má»™t há»c sinh chuẩn bị Ä‘i thi mà không há» nghÄ© tá»›i chuyện phải chăm lo há»c hà nh, nên khi và o phòng thi chẳng có má»™t kiến thức nà o trong bụng. Hay nhÆ° má»™t ngÆ°á»i chuẩn bị nấu cÆ¡m mà không há» nghÄ© đến chuyện phải có gạo má»›i nấu được, chỉ biết lo tìm củi lá»a, nồi nấu... để rồi tá»›i lúc phải nấu thì chẳng có gạo để nấu. Hay nhÆ° ngÆ°á»i sắp lên máy bay để Ä‘i du hà nh má»›i khám phá ra mình quên mua vé. Dụ ngôn hay các minh há»a trên có thể áp dụng cho việc nên thánh hay cho cuá»™c lữ hà nh vá» NÆ°á»›c Trá»i của chúng ta.
Rất nhiá»u Kitô hữu lúc nà o cÅ©ng ngưỡng vá»ng vá» hạnh phúc Ä‘á»i sau, và thÆ°á»ng cầu xin cho mình được “ái má»™ những sá»± trên trá»i†(Kinh Môi Khôi). Há» khá ý thức rằng mình Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng lữ hà nh vá» Quê Trá»i. NhÆ°ng trong số những Kitô hữu ấy có được bao nhiêu ngÆ°á»i tá»± há»i xem những Ä‘iá»u kiện cốt yếu nhất để và o NÆ°á»›c Trá»i là gì, để rồi thá»±c hiện cho bằng được những Ä‘iá»u kiện ấy, hầu chắc chắn đạt được mục Ä‘Ãch mình nhắm tá»›i? Vì quả tháºt, có biết bao Kitô hữu Ä‘ang cố gắng thá»±c hiện đủ má»i thứ chuyện chẳng đâu và o đâu hầu và o được NÆ°á»›c Trá»i, mà chuyện cốt yếu nhất để có thể và o đấy thì lại chẳng là m! Há» có thể là những Kitô hữu được tiếng là đạo đức, vì há» ngà y nà o cÅ©ng Ä‘i dá»± thánh lá»…, sáng tối nà o cÅ©ng Ä‘á»c kinh cầu nguyện, há»™i Ä‘oà n nà o cÅ©ng tham gia, tháºm chà há» bá» cả bổn pháºn chÃnh yếu nhất của mình để thá»±c hiện những Ä‘iá»u ấy! Vì thế, rất có thể và o ngà y phán xét há» sẽ báºt ngá»a vì ngạc nhiên khi nghe Chúa phán: “Ta không há» biết các ngÆ°Æ¡i; xéo Ä‘i cho khuất mắt Ta, hỡi bá»n là m Ä‘iá»u gian ác!†(Mt 7, 23). Äể tránh tình trạng đáng tiếc nà y xảy ra cho mình, chúng ta cần phải nắm tháºt vững những Ä‘iá»u kiện cốt yếu không thể thiếu để và o NÆ°á»›c Trá»i là gì.
- NÆ°á»›c Trá»i là má»™t nÆ¡i hoà n toà n hạnh phúc chỉ dà nh cho những ngÆ°á»i biết yêu thÆ°Æ¡ng, sống vị tha
NÆ°á»›c Trá»i hay Thiên Äà ng được định nghÄ©a là má»™t tình trạng vÄ©nh cá»u, hoà n toà n hạnh phúc, má»™t nÆ¡i không còn Ä‘au khổ, được dà nh cho những ngÆ°á»i biết tháºt sá»± yêu thÆ°Æ¡ng: yêu Chúa thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i. Äịnh nghÄ©a ấy rất hợp lý. Äể hiểu sâu xa Ä‘iá»u ấy, ta thỠđặt vấn Ä‘á»: khi vá» nÆ¡i lý tưởng ấy, liệu ngÆ°á»i ta có thể hoà n toà n hạnh phúc khi phải sống chung vá»›i những ngÆ°á»i Ãch ká»·, không biết yêu thÆ°Æ¡ng không? Nếu những ngÆ°á»i trên thiên Ä‘Ã ng vẫn còn Ãch ká»·, còn ác ý, còn lãnh đạm, còn hẹp hòi, còn hay nghÄ© xấu cho ngÆ°á»i khác, dù chỉ má»™t chút xÃu, thì há» có thể hoà n toà n hạnh phúc và là m cho những ngÆ°á»i chung quanh há» cÅ©ng hoà n toà n hạnh phúc cho đến Ä‘á»i Ä‘á»i, không há» gây ra má»™t chút Ä‘au khổ nà o không? ChÆ°a hoà n hảo, chÆ°a đủ khả năng yêu thÆ°Æ¡ng mà đã và o Thiên Äà ng thì ta sẽ là m ô nhiá»…m cái hạnh phúc tinh tuyá»n - không vÆ°Æ¡ng chút Ä‘au khổ - của Thiên Äà ng rồi, và biến Thiên Äà ng trở thà nh má»™t cái gì không còn là Thiên Äà ng nữa. Do đó, Thiên Äà ng đòi há»i những ngÆ°á»i bÆ°á»›c và o phải hoà n toà n vị tha, trà n đầy tình thÆ°Æ¡ng, sẵn sà ng hy sinh cho tha nhân. Nếu còn chút gì là Ãch ká»·, ghen ghét, háºn thù... thì chÆ°a thể và o được, và cần phải được thanh luyện ở luyện ngục cho đến khi nà o trở nên hoà n toà n vị tha, trà n đầy tình yêu thÆ°Æ¡ng vá»›i má»i ngÆ°á»i má»›i và o được NÆ°á»›c Trá»i.
- “Äức tin đắt giá†và “đức tin rẻ tiá»nâ€
Theo Kinh Thánh, để và o được NÆ°á»›c Trá»i thì phải là ngÆ°á»i công chÃnh. Mà ngÆ°á»i công chÃnh là ngÆ°á»i có đức tin, vì “ngÆ°á»i ta được trở nên công chÃnh nhỠđức tin†(Rm 3, 22); “Ãpraham đã tin Thiên Chúa, và vì thế được kể là ngÆ°á»i công chÃnh†(4, 3). Chúng ta, những Kitô hữu, Ä‘á»u được coi là đã tin và o Thiên Chúa, váºy có phải chúng ta Ä‘á»u là những ngÆ°á»i công chÃnh không? ThÆ°a không chắc, vì có hai loại đức tin. Theo thánh Giacôbê thì đó là “đức tin có việc là m†và “đức tin không việc là mâ€. Còn theo nhà thần há»c D. Bonhoeffer, thì đó là “đức tin đắt giá†và “đức tin rẻ tiá»nâ€.
“Äức tin đắt giá†là đức tin được chứng tá» bằng hà nh Ä‘á»™ng, là đức tin có việc là m. Äây má»›i chÃnh là đức tin Ä‘Ãch thá»±c, má»›i là m cho ngÆ°á»i ta nên công chÃnh. Gá»i là “đắt giá†là vì để có được đức tin ấy, ngÆ°á»i ta phải trả má»™t giá rất đắt là sá»± hy sinh bản thân, chấp nháºn mất mát, không chỉ thá»i giá», của cải hay những thứ ngoà i mình, mà tháºm chà cả mạng sống, hay bản thân mình nữa. Còn “đức tin rẻ tiá»n†là đức tin không phải trả giá bằng hà nh Ä‘á»™ng, bằng việc là m, bằng sá»± hy sinh. Äó là thứ đức tin chỉ được tuyên xÆ°ng ngoà i miệng, có thể được tuyên xÆ°ng hết sức mạnh mẽ, có vẻ nhÆ° đầy xác tÃn, nhÆ°ng lại không được chứng tá» bằng những hà nh Ä‘á»™ng cụ thể. Thánh Gia-cô-bê nói vá» hai loại đức tin nà y nhÆ° sau: “Có đức tin mà không hà nh Ä‘á»™ng theo đức tin, thì nà o có Ãch lợi gì? Äức tin có thể cứu ngÆ°á»i ấy được chăng? Äức tin không có hà nh Ä‘á»™ng là đức tin chết†(Gc 2,14.17). “Äức tin không có hà nh Ä‘á»™ng là đức tin vô dụng†(2,20).
Äức tin Ä‘Ãch thá»±c phải được thể hiện thà nh tình yêu, thà nh những hà nh Ä‘á»™ng yêu thÆ°Æ¡ng. Ngay cả tình yêu cÅ©ng có hai loại: “tình yêu đắt giá†và “tình yêu rẻ tiá»nâ€, nói cách khác: tình yêu có việc là m và tình yêu ngoà i môi miệng. Thánh Giacôbê cÅ©ng nói vá» thứ tình yêu đãi bôi: “Giả nhÆ° có ngÆ°á»i anh em hay chị em không có áo che thân và không đủ của ăn hằng ngà y, mà có ai trong anh em lại nói vá»›i há»: "Hãy Ä‘i bình an, mặc cho ấm và ăn cho no", nhÆ°ng lại không cho há» những thứ thân xác há» Ä‘ang cần, thì nà o có Ãch lợi gì?†(Gc 2,15-16).
Tóm lại, để và o được NÆ°á»›c Trá»i, chúng ta cần tin và o Thiên Chúa, và o Äức Giêsu Kitô, nhÆ°ng phải tin bằng thứ đức tin Ä‘Ãch thá»±c, được chứng tá» bằng việc là m, tức thứ “đức tin đắt giáâ€. Mà há»… đã là đức tin Ä‘Ãch thá»±c, tất nhiên nó sẽ phải được thể hiện thà nh tình yêu thÆ°Æ¡ng tháºt sá»±, bằng những hà nh Ä‘á»™ng yêu thÆ°Æ¡ng cụ thể. ChÃnh vì thế, tá»›i ngà y phán xét cuối cùng, Thiên Chúa chỉ phán xét vá» tình yêu Ä‘Ãch thá»±c của ta đối vá»›i tha nhân mà thôi (x. Mt 25,31-46). Vì tình yêu Ä‘Ãch thá»±c hay tình yêu được trả giá đắt đó chứng tá» má»™t đức tin Ä‘Ãch thá»±c. Không ai có thể tháºt sá»± tin và o Thiên Chúa, và o Äức Giêsu mà lại sống không có tình thÆ°Æ¡ng. Tại sao? vì kẻ tin Ngà i thì ắt phải giống nhÆ° Ngà i, mà Ngà i, tá»± bản chất, chÃnh là tình yêu (x. 1Ga 4,8.16a).
Váºy cái “vé†cần thiết đến mức không có không được để và o NÆ°á»›c Trá»i chÃnh là tình yêu Ä‘Ãch thá»±c. Không có tình yêu Ä‘Ãch thá»±c, chúng ta đừng mong và o được NÆ°á»›c Trá»i. Äó chÃnh là “đèn có dầu†để chúng ta - những “cô phù dâu†- thắp sáng lên khi đón “chà ng rể†- là Äức Kitô - và o “tiệc cÆ°á»›i NÆ°á»›c Trá»iâ€.
Cầu nguyện
Lạy Cha, Cha chÃnh là Tình Yêu. Vì thế, để kết hiệp vá»›i Cha, con cÅ©ng phải là tình yêu, là hiện thân của tình yêu, đặc biệt giữa những ngÆ°á»i sống chung quanh con. Nếu con không thể hiệp nhất vá»›i há» bằng tình yêu, là m sao con có thể hiệp nhất vá»›i Cha được? Nếu những ngÆ°á»i cùng bản chất vá»›i con mà con không hiệp nhất vá»›i hỠđược, là m sao con có thể hiệp nhất vá»›i Cha được? Xin Cha hãy tăng cÆ°á»ng tình yêu nÆ¡i con, để con hiệp nhất được vá»›i má»i ngÆ°á»i. Amen. [Mục Lục]
32. Suy niệm của Lm. Vũ Thái Hòa
CẢNH GIÃC VÀ SẴN SÀNG ÄÓN CHÚA
Khung cảnh lá»… cÆ°á»›i trong dụ ngôn rất quen thuá»™c vá»›i thÃnh giả của Chúa Giêsu: tại nhà cha mẹ mình, cô dâu chá» chú rể đến rÆ°á»›c để là m lá»… chúc là nh và ăn tiệc cÆ°á»›i tại nhà trai. Khi chú rể và đoà n phù rể kéo đến đón cô dâu, Ä‘oà n phù dâu sẽ ra đón rÆ°á»›c vá»›i đèn, Ä‘uốc sáng. Sở dÄ© đám cÆ°á»›i là m và o ban tối vì ban ngà y thá»i tiết rất oi bức. TrÆ°á»›c đó, hai gia đình thÆ°Æ¡ng lượng vá»›i nhau, vá» của hồi môn chẳng hạn. Vì thế, nhà gái có thể chá» lâu, có khi đến ná»a đêm.
Câu chuyện đám cÆ°á»›i tưởng sẽ diá»…n tiến tốt đẹp, không ngá» kết cuá»™c tháºt thảm hại, vá»›i những chi tiết rất khó tin: năm cô khôn Ãch ká»· không chịu chia sẻ dầu, bắt năm cô dại Ä‘i mua dầu lúc đêm khuya, vỠđến cá»a phòng tiệc đóng kÃn, và thái Ä‘á»™ của chú rể đối vá»›i các cô đến cháºm.
Thá»±c ra, đây chỉ là bà i dụ ngôn, nên chúng ta phải tìm hiểu ý nghÄ©a tổng quát của nó. Äể hiểu rõ hÆ¡n dụ ngôn hôm nay, chúng ta phải đặt dụ ngôn trong thá»i Ä‘iểm Chúa Giêsu giảng dạy vá» ngà y quang lâm của NgÆ°á»i. Chúa Giêsu nhấn mạnh đến sá»± cần thiết của sá»± cảnh giác vì không ai biết ngà y nà o, giá» nà o NgÆ°á»i sẽ trở lại để phát xét chung. Không phải được chá»n cầm đèn ra đón chú rể là tá»± Ä‘á»™ng được và o dá»± tiệc cÆ°á»›i, cÅ©ng nhÆ° không phải chỉ xÆ°ng mình là ngÆ°á»i Kitô hữu là được cứu rá»—i! Giấy chứng chỉ rá»a tá»™i không phải là vé và o cá»a miá»…n phà và tá»± Ä‘á»™ng của NÆ°á»›c Trá»i đâu!
Trong dụ ngôn có năm trinh nữ được khen là khôn, không phải do sá»± khôn ngoan tá»± nhiên của mình, nhÆ°ng vì thông hiểu dá»± định của Thiên Chúa. Còn năm cô kia bị chê là dại, không phải do sá»± đãng trà và sÆ¡ suất của mình, nhÆ°ng do má»™t thái Ä‘á»™ tinh thần quên Chúa. Vấn Ä‘á» quan trá»ng nhất là việc chú rể đến trá»…. Qua dụ ngôn nà y, Chúa dạy chúng ta ý nghÄ©a của thá»i gian. Äó là má»™t thá» thách của đức tin. Sá»± cảnh giác và sẵn sà ng là hai chữ quan trá»ng nhất trong dụ ngôn nà y. Chúng ta phải cảnh giác vì Chúa Kitô sẽ đến lúc mà không ai ngá» tá»›i.
Mặc dù nói vá» sá»± trở lại của Chúa Kitô, dụ ngôn cÅ©ng cho chúng ta má»™t bà i há»c vá» lợi Ãch trÆ°á»›c mắt và cụ thể, đó là giúp má»—i ngÆ°á»i chúng ta chuẩn bị cho cái chết của mình. Tháng 11, tháng cầu cho các linh hồn, nhắc nhở chúng ta phải luôn chuẩn bị: sá»± chuẩn bị cần phải tÃch cá»±c và cá nhân.
- Chuẩn bị tÃch cá»±c: được nháºp và o Ä‘oà n rÆ°á»›c chỠđợi hoặc mang đèn vẫn chÆ°a đủ, má»—i ngÆ°á»i chúng ta cần phải tÃch trữ dầu, có nghÄ©a là phải luôn duy trì tinh thần và đức tin sống Ä‘á»™ng, trong tình bác ái. Có nhÆ° thế, sá»± chuẩn bị má»›i trá»n vẹn.
- Chuẩn bị cá nhân: ngà y đó, chúng ta tưởng có thể nhá» cáºy và o ngÆ°á»i khác. Không! NgÆ°á»i khác có thể giúp chúng ta, nhÆ°ng há» không thể thay thế chúng ta được. Sá»± tÆ°Æ¡ng trợ là điá»u trá»ng yếu trong Ä‘á»i sống Kitô giáo, nhÆ°ng má»—i ngÆ°á»i có trách nhiệm riêng của mình. Má»™t số ngÆ°á»i cảm thấy khó chịu vá» tÃnh Ãch ká»· của năm trinh nữ khôn ngoan. Há» không thể cho mượn dầu, vì có nhiá»u Ä‘iá»u chúng ta không thể cho mượn được, tình yêu chẳng hạn. Chúng ta không thể thay thế lòng Æ°á»›c ao bằng đồ váºt được! Chúa Giêsu nói: Thầy đã đến ném lá»a và o mặt đất, và Thầy những Æ°á»›c mong phải chi lá»a ấy đã bùng lên! (Lc 12,49). Lá»a tình yêu đó đã nung đốt chúng ta khi lãnh nháºn bà tÃch thánh tẩy. NhÆ°ng sau đó, chúng ta có gìn giữ cho ngá»n lá»a được sáng mãi hay không?
Câu kết luáºn của Chúa Giêsu Váºy anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngà y nà o, giá» nà o nhấn mạnh ý nghÄ©a của dụ ngôn. Sá»± mong đợi Chúa trở lại không phải là má»™t thá»i gian trống rá»—ng nhÆ°ng là thá»i gian chuẩn bị tÃch cá»±c. Lịch sá» cứu Ä‘á»™ vẫn tiếp diá»…n. Hãy tỉnh thức, hãy sẵn sà ng! Äừng để lỡ ngà y giỠđón rÆ°á»›c Chúa Kitô khi NgÆ°á»i trở lại, cÅ©ng nhÆ° trong giá» sau hết của chúng ta. Chúng ta có hẹn vá»›i Chúa má»i lúc trong cuá»™c sống của chúng ta. Khi có chuyện vui, Chúa má»i gá»i chúng ta san sẻ niá»m vui đó. Khi có chuyện buồn (bệnh táºt, tang...), Chúa má»i gá»i chúng ta không sống khép kÃn, nhÆ°ng đến vá»›i những ai Ä‘ang cùng chung hoà n cảnh. Há» cần được ngÆ°á»i khác hiểu, thông cảm, khuyến khÃch và song hà nh vá»›i há». NhÆ° thế, trong má»i nÆ¡i và má»i lúc, chúng ta luôn cầm đèn sáng và là m chứng rằng Chúa Kitô là ánh sáng thế gian. [Mục Lục]
33. Khôn ngoan và khỠdại – Lm. PX. Vũ Phan Long
1.- Ngữ cảnh
Vá» phÆ°Æ¡ng diện văn chÆ°Æ¡ng và đỠtà i, “Dụ ngôn mÆ°á»i trinh nữ†(Mt 25,1-13)[1] được đặt trong ngữ cảnh là các chÆ°Æ¡ng 24–25. Các chÆ°Æ¡ng nà y thuá»™c vá» bà i Diá»…n từ cuối cùng của TM I, ngay trÆ°á»›c bà i tÆ°á»ng thuáºt vá» ThÆ°Æ¡ng Khó và Phục Sinh (ch. 26–28). Dụ ngôn thứ ba vá» tỉnh thức nà y được liên kết vá»›i hai dụ ngôn trÆ°á»›c bằng các từ móc: “khôn ngoan†(phronimos: x. 24,45), “đến cháºm†(chronizô: x. 24,48), “sẵn sà ng†([h]etoimos: x. 24,44), và “chủ/Chúa†(kyrios: x. 24,42.45-50).
Câu truyện có Ä‘á» tà i là má»™t cuá»™c rÆ°á»›c dâu, nhÆ°ng ta thấy các nhân váºt chỉ có hai: mÆ°á»i trinh nữ và chú rể, giống nhÆ° trong bà i nói vỠông chủ và tên đầy tá»› (24,45-51), cÅ©ng nhÆ° bà i nói vá» ngÆ°á»i tôi tá»› trung thà nh và ngÆ°á»i tôi tá»› bất trung và ông chủ: chỉ có các tôi tá»› và ông chủ (25,14-30). Trong cả ba bà i, có má»™t khoảng thá»i gian chia cách giữa các cuá»™c gặp gỡ, khoảng thá»i gian nà y được nêu báºt do sá»± cháºm trá»… cố ý (24,48; 25,5) hoặc sá»± vắng mặt lâu dà i (25,19) của ông chủ hoặc của ngÆ°á»i đóng vai trò đó.
Äá»c từ chÆ°Æ¡ng 23 đến đây, chúng ta có thể thấy Mt xác định vị trà của các Kitô hữu ở ngay giữa thá»i gian Israel đã từ khÆ°á»›c Äấng Mêsia và tiếp tục từ khÆ°á»›c các sứ giả của NgÆ°á»i (23,34) và thá»i gian chỠđợi Con NgÆ°á»i ngá»± đến (24,4b-14).
2.- Bố cục
Khi Ä‘á»c bản văn, chúng ta có thể nghÄ© đến má»™t vở kịch vá»›i hà nh Ä‘á»™ng ngắn và nhanh, vá»›i những thay đổi thÆ°á»ng xuyên và vá»›i má»™t Ä‘iểm mở nút xảy ra nhÆ° háºu quả của má»™t lá»—i lúc đầu có vẻ chỉ là má»™t lá»—i nhá». Bản văn có thể chia là m năm “xen†(cảnh):
1) Cảnh 1: Äầu đỠ– Giá»›i thiệu (25,1-4): các nhân váºt (chú rể và các trinh nữ);
2) Cảnh 2: Hồi xen giữa(25,5): sá»± cháºm trá»… và giấc ngủ;
3) Cảnh 3: Äiểm nút (25,6-9): lá»i loan báo và sá»± xung Ä‘á»™t;
4) Cảnh 4: Äiểm mở nút (25,10): những cô được và o và những cô không được và o;
5) Cảnh 5: Hồi cuối cùng (25,11-12): Sự từ chối;
* Kết luáºn (25,13).
Trạng từ “bấy giá»â€ cÅ©ng nhÆ° c. 13 thuá»™c vỠ“khung bên ngoà iâ€.
3.- Và i điểm chú giải
- Bấy giá», NÆ°á»›c Trá»i sẽ giống nhÆ° chuyện mÆ°á»i trinh nữ (1): Câu nà y không có nghÄ©a là NÆ°á»›c Trá»i giống nhÆ° các trinh nữ, nhÆ°ng có nghÄ©a là “bấy giá»â€ (tote), khi NÆ°á»›c Trá»i tá» hiện ra lần cuối, thì số pháºn của loà i ngÆ°á»i cÅ©ng giống nhÆ° số pháºn của các trinh nữ. “Bấy giá»â€ ở đây chÃnh là “Khi Con NgÆ°á»i đến trong vinh quang của NgÆ°á»i†(25,31).
- trinh nữ (1): Äây là những thiếu nữ chÆ°a láºp gia đình, là bạn của cô dâu.
- dại … khôn (2): Phronimos, “khônâ€, có nghÄ©a là má»™t ngÆ°á»i có trái tim (phrên), nghÄ©a là thông minh. Ở Mt 7,24, ngÆ°á»i khôn là ngÆ°á»i biết “xây nhà trên đáâ€; ở 24,45, ngÆ°á»i khôn là ngÆ°á»i biết sẵn sà ng theo lệnh của chủ. Còn môros, “dạiâ€, là rá»—ng, phà m tục, ngu đần, thiếu phán Ä‘oán.
- đèn … dầu (3): Dầu và đèn không có ý nghÄ©a biểu tượng nà o, mà chỉ là những chi tiết rất tá»± nhiên của truyện. Äèn ở đây có thể là những cái bình nhá» bằng đất nung hoặc là những cây Ä‘uốc (má»™t khúc gá»— rá»—ng, bên trong có má»™t cái bấc nhúng và o dầu). Äây chỉ là những phụ tùng để soi sáng Ä‘oà n rÆ°á»›c cho thêm phần trang trá»ng.
- vì chú rể đến cháºm (5): Chú rể có thể đến cháºm do phải Ä‘iá»u đình và o phút chót vá» những Ä‘iá»u khoản của khế Æ°á»›c hôn nhân và những món quà phải biếu cho cha mẹ cô dâu.
4.- à nghĩa của bản văn
* Cảnh 1: Äầu đỠ– Giá»›i thiệu (1-4): các nhân váºt (chú rể và các trinh nữ)
Ở đầu Ä‘á» (c. 1), tác giả giá»›i thiệu các nhân váºt: chú rể, các thiếu nữ sẽ tháp tùng chà ng trong cuá»™c rÆ°á»›c; các cô phải có mặt lúc chà ng đến, vá»›i đèn cháy sáng. Ở đây hẳn là Äức Giêsu đã lấy cảm hứng từ táºp tục cÆ°á»›i há»i Do Thái rồi sá»a đổi để diá»…n tả giáo huấn của NgÆ°á»i. Và o dịp lá»… cÆ°á»›i, táºp tục quy định rằng chà ng rể đến đón cô dâu tại nhà cha cô rồi cả hai được má»™t Ä‘oà n tùy tùng long trá»ng rÆ°á»›c vá» nhà chú rể, tại đây lá»… cÆ°á»›i sẽ được cá» hà nh vá»›i má»™t bữa tiệc. Cùng vá»›i cô dâu, các cô phù dâu chỠđợi chú rể đến. Các cô có nhiệm vụ cầm đèn hoặc Ä‘uốc mà tháp tùng Ä‘oà n rÆ°á»›c ban đêm. Tuy nhiên, có những lúc do hoà n cảnh, chú rể có thể đến cháºm. Ở trong bà i nà y, tác giả không há» nói đến cô dâu, mà chỉ có má»™t Ä‘oà n mÆ°á»i cô phù dâu. ChÃnh há» chiếm chá»— của cô dâu và chỠđợi không phải là má»™t chú rể, nhÆ°ng chú rể (của há»). Trong truyện nà y, vai cô dâu không cần thiết, bởi vì tác giả chỉ muốn khai thác bà i há»c từ vai các cô phù dâu mang đèn mà thôi.
Vì đã nháºn lá»i má»i, các trinh nữ phải nghÄ© đến má»i sá»± cần thiết để có thể chu toà n nhiệm vụ. Cho đến lúc nà y, má»i chuyện Ä‘á»u xảy ra nhÆ° nhau cho cả mÆ°á»i cô trinh nữ. NhÆ°ng các cô khác nhau ở Ä‘iểm là có năm cô “khá»â€ (môrai), do không biết tiên liệu, các cô nà y mang đèn mà không có dầu dá»± trữ, và năm cô “khôn†(phronimoi), do biết tiên liệu, đã mang thêm dầu dá»± trữ. Äá»™c giả nhá»› lại là ở 7,24-27, cÅ©ng có nói đến những dung mạo tÃch cá»±c và tiêu cá»±c để há» có thể Æ°á»›m cho mình.
* Cảnh 2: Hồi xen giữa (5): sá»± cháºm trá»… và giấc ngủ
Vì chà ng rể đến cháºm nên các cô Ä‘á»u ngủ cả. Trên sân khấu, chỉ có các cô mà thôi. Hầu nhÆ° không có má»™t hà nh Ä‘á»™ng nà o, hà nh Ä‘á»™ng bị “treo†lại, không tiến tá»›i. Sá»± cháºm trá»… của chú rá»… đã khóa diá»…n tiến của vở kịch lại. Giấc ngủ cà ng nêu báºt tình trạng thiếu vắng hà nh Ä‘á»™ng. Chúng ta không biết các cô ngủ ở đâu, nhÆ°ng dá»±a theo táºp tục cÆ°á»›i há»i Do Thái, ta co thể nghÄ© là tại nhà cô dâu. NhÆ° thế, những cô không có dầu đã không biết dùng thì giá» còn có để giải quyết thiếu sót. Sá»± cháºm trá»… của chà ng rể lẽ ra phải là cÆ¡ may để há» chuẩn bị tốt hÆ¡n, nhÆ°ng lại không phải nhÆ° thế.
* Cảnh 3: Äiểm nút (6-9): lá»i loan báo và sá»± xung Ä‘á»™t
Äến đây, phần giá»›i thiệu đã xong, chúng ta Ä‘i và o cảnh trung tâm của vở kịch. Bất chợt má»i sá»± chuyển Ä‘á»™ng. Má»™t lá»i loan báo, má»™t tiếng “hô†vang lên trong đêm đã thức tỉnh dòng chuyển của vở kịch. Tiếng hô bất ngá» vang lên trong đêm khuya khiến câu truyện đầy kịch tÃnh. Thông thÆ°á»ng, chà ng rể đến giữa tiếng Ä‘Ã n ca, nên ngÆ°á»i ta có thể nghe được từ Ä‘Ã ng xa. Äà ng nà y, tiếng hô Ä‘á»™t ngá»™t kéo báºt các thiếu nữ ra khá»i giấc ngủ. Hà nh Ä‘á»™ng đến dồn dáºp, mÆ°á»i trinh nữ giáºt mình thức dáºy. Các cô lóng cóng chuẩn bị đèn. Khoảnh khắc của sá»± tháºt đã đến. Chú rể sắp xuất hiện. Má»™t chút nữa thôi, khi đèn đã được thắp, các cô sẽ Ä‘i và o tiệc cÆ°á»›i vá»›i chà ng. NhÆ°ng sá»± thiếu sót lúc đầu bây giá» trở nên hệ trá»ng: số dầu dá»± trữ không đủ cho cả mÆ°á»i chiếc đèn. Tình thế lưỡng nan thì tháºt Ä‘au Ä‘á»›n: chỉ ngÆ°á»i nà o có đèn cháy sáng má»›i được theo Ä‘oà n rÆ°á»›c và dá»± tiệc cÆ°á»›i; các cô khôn không thể nà o hy sinh dầu nếu không muốn phải ở ngoà i. Do đó câu trả lá»i duy nhất các cô có thể nói vá»›i các bạn là “khôngâ€. Bởi vì hoà n cảnh Ä‘ang và cứ có tÃnh xung Ä‘á»™t, nên mẩu đối thoại cÅ©ng có tÃnh xung Ä‘á»™t. Các cô khôn không đồng ý, không phải là vì Ãch ká»·, thiếu thông cảm; câu trả lá»i của các cô diá»…n tả má»™t tình trạng bất khả kháng tháºt sá»±; chÃnh sá»± thiếu tiên liệu của các cô khá» Ä‘Æ°a tá»›i câu trả lá»i “không†của các bạn. Khi trả lá»i “khôngâ€, các cô khôn chỉ nêu báºt má»™t hoà n cảnh là háºu quả của thái Ä‘á»™ thiếu tiên liệu. Bây giá» má»i sá»± đã quá muá»™n. Lá»i xin của các cô khỠđúng là cách giải quyết nhanh nhất cho bế tắc các cô đã rÆ¡i và o; nhÆ°ng câu trả lá»i của các cô khôn cÅ©ng là giải pháp duy nhất có cô có sẵn trong tầm tay.
* Cảnh 4: Äiểm mở nút (10): những cô được và o và những cô không được và o
Các biến cố à o à o kéo đến. Các cô khá» theo gợi ý của các bạn, Ä‘i mua dầu. Trong khi đó, Ä‘á»™ng cÆ¡ của bà i tÆ°á»ng thuáºt được thá»±c hiện: chà ng rể đến và đi và o lá»… mừng đám cÆ°á»›i. Chỉ những cô đã sẵn sà ng vá»›i đèn cháy sáng, má»›i được Ä‘i theo chú rể. Cá»a được đóng lại. Ba hà nh Ä‘á»™ng Ä‘i theo nhau: chú rể đến, các cô khôn Ä‘i và o và cá»a đóng lại. Ta không thấy gợi ra má»™t chá»n lá»±a nà o cả. Cá»a Ä‘Æ°a và o tiệc cÆ°á»›i không được mở ra nữa. Các cô khá» không còn có thể Ä‘i và o được.
* Cảnh 5: Hồi cuối cùng (11-12): sự từ chối
Sau đó, các cô khỠđến; các cô xin được và o trong phòng tiệc. Äây cÅ©ng là má»™t đối thoại mang tÃnh xung Ä‘á»™t. Phải chăng các cô nại tá»›i sá»± quen biết đã từng có vá»›i chú rể? Ta không thấy các cô viện tá»›i lý do nà o cả. Các cô có nói tá»›i lý do Ä‘i mua dầu không? Ta cÅ©ng không biết. Các cô có nháºn ra sai lầm của mình chăng? Ta cÅ©ng chẳng hay. Giá»ng các cô gá»i cá»a có nét bi thÆ°Æ¡ng; dÆ°á»ng nhÆ° các cô nại tá»›i lòng từ bi thÆ°Æ¡ng xót của chú rể–chủ nhà . NhÆ°ng chú rể từ khÆ°á»›c; chà ng nói rằng chà ng không quen biết các cô. Hà nh Ä‘á»™ng của vở kịch Ä‘Æ°a tá»›i má»™t tai há»a.
Lá»i các trinh nữ gá»i: “ThÆ°a Ngà i! ThÆ°a Ngà i! Mở cá»a cho chúng tôi vá»›i!†khiến chúng ta nhá»› đến má»™t Ä‘oạn trong Bà i Giảng trên núi: “Không phải bất cứ ai thÆ°a vá»›i Thầy: ‘Lạy Chúa! Lạy Chúa!’ là được và o NÆ°á»›c Trá»i cả đâu! NhÆ°ng chỉ ai thi hà nh ý muốn của Cha Thầy là Äấng ngá»± trên trá»i, má»›i được và o mà thôi. Trong ngà y ấy, nhiá»u ngÆ°á»i sẽ thÆ°a vá»›i Thầy rằng: ‘Lạy Chúa, lạy Chúa, nà o chúng tôi đã chẳng từng nhân danh Chúa mà nói tiên tri, nhân danh Chúa mà trừ quá»·, nhân danh Chúa mà là m nhiá»u phép lạ đó sao?’ Và bấy giá» Thầy sẽ tuyên bố vá»›i há»: Ta không há» biết các ngÆ°Æ¡i; xéo Ä‘i cho khuất mắt Ta, hỡi bá»n là m Ä‘iá»u gian ác!†(x. Mt 7,21-23). Trong dụ ngôn Tiệc cÆ°á»›i, chuyện được má»i vẫn không tránh cho ngÆ°á»i kia khá»i bị trục xuất vì không có áo cÆ°á»›i (22,12-13); ở đây cÅ©ng thế, chuyện được chá»n và o Ä‘oà n rÆ°á»›c vẫn không đảm bảo cho mình được và o phòng tiệc khi đến trá»…. Bây giá» chú rể lại trở thà nh ngÆ°á»i gác cá»a cứng rắn, khẳng định là không biết há» là ai. Do chểnh mảng, các cô đã mất tÆ° cách, các cô không còn thuá»™c phái Ä‘oà n của chà ng rể nữa. Äi đến đây, dụ ngôn đã biến thà nh ẩn dụ. Chà ng rể (nymphios) trở thà nh Äức Kitô; lá»i thÆ°a gá»i vá»›i chú rể cÅ©ng nhÆ° lá»i chú rể trả lá»i cho thấy nhÆ° thế (kyrios). Äây chÃnh là Äức Kitô Ä‘ang tuyên bố phán quyết cánh chung. Lá»i từ chối có tÃnh dứt khoát, chứ không viện lý do nà o cả. Chúng ta có thể giả thiết rằng lá»—i của các cô khá» là đã không chu toà n nhiệm vụ tháp tùng Ä‘oà n rÆ°á»›c, tức là vắng mặt và o lúc phải có mặt. NhÆ° thế, được và o/không được và o tiệc cÆ°á»›i là phần thưởng/hình phạt mà chú rể–chủ nhân dà nh cho ngÆ°á»i đã sẵn sà ng/không sẵn sà ng mà hoà n tất công tác được yêu cầu.
* Kết luáºn (13)
Câu kết “Váºy anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngà y nà o, giá» nà o†(c. 13) tái khẳng định tầm mức của dụ ngôn. Có thể nói câu nà y đã xuất hiện ở 24,42. Trong dụ ngôn MÆ°á»i trinh nữ, câu nà y có vẻ không hợp, bởi vì cả mÆ°á»i cô Ä‘á»u ngủ, vả lại câu truyện không trá»±c tiếp dạy vá» canh thức, nhÆ°ng dạy vá» việc chuẩn bị dầu đèn sẵn sà ng khi Chúa đến. Tháºt ra, sá»± canh thức ở đây chủ yếu hệ tại quyết định của các môn đệ là bá»n bỉ thi hà nh cụ thể những gì hỠđã được kêu gá»i thi hà nh.
+ Kết luáºn
Chắc chắn theo bản văn của Mt ở đây, chú rể tượng trÆ°ng cho Äức Kitô (cÅ©ng nhÆ° ông chủ trong dụ ngôn Các yến bạc và vị vua trong dụ ngôn Phán xét cuối cùng). MÆ°á»i trinh nữ là cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu Ä‘ang chỠđợi ngà y Quang lâm của chủ mình. Cuá»™c Quang lâm sẽ cháºm xảy ra, dù các Kitô hữu đã tưởng là gần ká». Dù được chỠđợi, Äức Kitô sẽ đến và o lúc không ai ngá» (Mt 24,44.50; x. Lc 12,40.46; Mc 13,33-37; 1 Tx 5,2); chẳng má»™t phá»ng Ä‘oán nà o vá» ngà y giá» Quang lâm có thể được coi là có cÆ¡ sở cả.
Thuá»™c vá» NÆ°á»›c Thiên Chúa không phải là chuyện tá»± nhiên. Äiá»u nà y hà m ý có sá»± phát triển không Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên là đồng Ä‘á»u vá»›i má»—i ngÆ°á»i. Äể được nhÆ° thế, má»—i ngÆ°á»i cần phải sống phù hợp, cÆ°Æ¡ng quyết, có chá»n lá»±a. Vá»›i dụ ngôn MÆ°á»i trinh nữ, Äức Giêsu cho thấy hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan, biết tiên liệu và hợp lý có trÆ°á»›c có sau là chuyện cần thiết đối vá»›i má»—i ngÆ°á»i. NgÆ°á»i ta có thể đạt tá»›i NÆ°á»›c Thiên Chúa nhá» sá»± khôn ngoan hoặc mất NÆ°á»›c Thiên Chúa do sá»± khá» dại.
Nếu trên trái đất nà y, cuá»™c sống là má»™t cuá»™c chỠđợi, thì trong thế giá»›i bên kia, cuá»™c sống là má»™t bữa tiệc cÆ°á»›i, tháºm chà là má»™t lá»… cÆ°á»›i. Äể cho các hình ảnh được phi váºt chất hóa, Äức Giêsu nói đến các trinh nữ thay vì các cô dâu tầm thÆ°á»ng. Äá»i sống trên trá»i là má»™t cuá»™c sống hiệp nhất vá»›i Thiên Chúa, nhÆ°ng trinh khiết (x. 19,12).
5.- Gợi ý suy niệm
- Má»™t ná»a số thiếu nữ là khá». Äây là má»™t lá»i cảnh giác của tác giả: không phải cứ được gá»i gia nháºp và o cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu là ngÆ°á»i ta đã có được má»i phẩm chất cần thiết. Các Kitô hữu phải biết đánh giá chÃnh xác thá»±c tại trong đó mình Ä‘ang sống và có má»™t ý chà cÆ°Æ¡ng quyết hà nh Ä‘á»™ng cho phù hợp. Nếu không chịu áp dụng các giáo huấn của Äức Giêsu và o Ä‘á»i sống mình, mà tiên liệu má»i sá»±, có thể sẽ quá muá»™n. Äến khi ấy, có viện dẫn má»i lý do, má»i duyên cá»› ra mà thanh minh, Ä‘á»u vô Ãch.
- Kết thúc câu truyện hoà n toà n không phù hợp vá»›i má»™t đám cÆ°á»›i. Trong má»™t dịp cÆ°á»›i há»i, hẳn là ngÆ°á»i ta chẳng để ý là đèn của má»™t và i cô phù dâu bị tắt, vá»›i lại nếu thấy thì hẳn cÅ©ng chẳng than phiá»n gì. Hẳn là ngÆ°á»i ta cÅ©ng không từ chối mở cá»a cho má»™t và i ngÆ°á»i đến cháºm. Còn chú rể, vì là nhân váºt chÃnh, phải lo mừng lá»…, hẳn không còn tâm trà đâu mà nói những lá»i nhÆ° bà i Tin Mừng ghi lại. Bà i Tin Mừng chúng ta Ä‘á»c mang mà u sắc cuá»™c Phán xét chung cuá»™c.
- Phán quyết sau nà y trên cuá»™c Ä‘á»i ta không phải là chuyện may mắn hay rủi ro vô phÆ°Æ¡ng tiên liệu. Không phải là Thiên Chúa có má»™t bản án chuẩn bị trÆ°á»›c cho ta, nhÆ°ng chÃnh ta thá»±c hiện bản án đó bằng lối sống của mình. Do sá»± chểnh mảng, các trinh nữ khá» dại đã tá»± loại mình khá»i niá»m vui. Phán quyết chỉ phê chuẩn lối sống nà y mà thôi.
- Chúng ta không thể so Ä‘o tÃnh toán hÆ¡n thiệt trong thá»i gian chỠđợi Chúa Kitô đến. Bởi vì không biết ngà y giá», chúng ta chỉ còn má»™t việc là luôn luôn sẵn sà ng, là vâng phục cho tá»›i cùng và cứ cà ng lúc cà ng tha thiết hÆ¡n. Khi đó dầu sẽ không bao giá» thiếu trong đèn của chúng ta.
- Mục tiêu của bà i dụ ngôn nà y là cung cấp má»™t giáo huấn cho Há»™i Thánh. Äá»™c giả được biết rằng không phải tất cả những ngÆ°á»i được gá»i đến vá»›i lá»… cÆ°á»›i của chú rể sẽ tháºt sá»± được tham dá»± và o. Äến ngà y phán xét cuối cùng, sẽ có má»™t cuá»™c chia cắt xuyên qua khối các tÃn hữu để tách những ngÆ°á»i được chá»n vá»›i những ngÆ°á»i được gá»i (x. 22,14). Quan trá»ng không phải là được gá»i nhÆ°ng là được thá» thách, không phải là đèn nhÆ°ng là dầu, không phải là tÆ° cách thà nh viên Há»™i Thánh nhÆ°ng là những việc là m. [Mục Lục]
34. Suy niệm của Mark Link
VÀO GIỜ ẤY CHÚNG TA ÄANG Ở TRONG TÃŒNH TRẠNG NÀO?
Chủ Ä‘á»: Ngà y cuối cùng sẽ đến bất ngá», vì váºy hãy sẵn sà ng.
1.900 năm trÆ°á»›c đây, núi lá»a Vesuvius đã phun lên ở Italy. Khi núi lá»a ngÆ°ng phun lá»a, thà nh phố Pompél đã bị chôn dÆ°á»›i lá»›p phún thạch dầy tá»›i 18 bá»™ (gần 6mét). Thà nh phố vẫn giữ nguyên dạng nhÆ° thế mãi đến thá»i gian gần dây, khi các nhà khảo cổ khai quáºt nó lên. Má»i ngÆ°á»i ai cÅ©ng phải ngạc nhiên vá» những Ä‘iá»u há» khám phá được. Có những ổ bánh mì cháy thà nh than, trái cây vẫn còn bốc mùi, những trái ô liu vẫn còn nổi trong chảo dầu. Tuy nhiên, có những khám phá khiến ngÆ°á»i ta còn sá»ng sốt hÆ¡n. Phún thạch đã là m đông cứng má»i ngÆ°á»i ngay trong tÆ° thế há» Ä‘ang có khi cÆ¡n đại hoạ đổ xuống. Các thân xác ngÆ°á»i ta Ä‘á»u bị hÆ° hoại. Trong khi hÆ° hoại, chúng để lại những lá»— trống trong lá»›p tro cứng. Dùng cách đổ dung dịch thạch cao và o những lá»— trống, các nhà khảo cổ há»c có thể khôi phục lại hình các nạn nhân. Má»™t số nạn nhân nà y đã gây xúc Ä‘á»™ng. Chẳng hạn có má»™t thiếu phụ Ä‘ang quấn chặt đứa con trong đôi tay mình, hoặc má»™t lÃnh gác Roma Ä‘ang đứng thẳng ngÆ°á»i tại trạm gác, trên ngÆ°á»i trang bị vÅ© khà đầy đủ. Anh ta vẫn trầm lặng trung tÃn vá»›i pháºn sá»± tá»›i phút cuối cùng. Nạn nhân thứ ba là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông tay cầm gÆ°Æ¡m đứng trong tÆ° thế thẳng tắp, chân anh ta Ä‘ang đặt trên má»™t đống và ng và bạc Rải rác quanh anh ta là năm xác khác có lẽ là những kẻ dá»± định cÆ°á»›p của đã bị anh ta giết chết.
Những khuôn thạch cao trên minh hoạ sống Ä‘á»™ng cho hai chủ Ä‘á» trong các bà i Ä‘á»c hôm nay. Chủ Ä‘á» thứ nhất là sá»± cố ngà y táºn thế và cuá»™c giáng lâm lần thứ hai của Chúa Giêsu sẽ xẩy đến bất ngá». Hai biến có nà y sẽ đến mà không há» báo trÆ°á»›c. "NhÆ° má»™t tên trá»™m viếng và o ban đêm". (1 Tx 5: 2). Hai biến cố ấy đến bất chấp những kẻ được ái má»™, bất chấp chúng ta già u hay nghèo, trẻ hay già , nổi danh hay vô danh, da trắng, da Ä‘en hay da nâu.
Hai biến cố ấy sẽ xảy đến thình lình vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i. Äiá»u đó dẫn chúng ta đến chủ Ä‘á» thứ hai của bà i Ä‘á»c hôm nay là chúng ta hãy sẵn sà ng đón ngà y cuối Ä‘á»i mình. khi giá» chết đến, chúng ta có sẵn sà ng nhÆ° các cô phù dâu khôn ngoan kia không? Hay giá» chúng ta chẳng chuẩn bị gì cả giống nhÆ° các cô phù dâu khá» dại? Liệu chúng ta có sẽ phải nghe những lá»i kinh khiếp: "Ta không biết các ngÆ°Æ¡i". NhÆ° đám phù dâu khá» dại nà y đã được nghe khi há» gõ cá»a không?
- Hay và o giỠcuối cùng chúng ta có giống anh chà ng ở thà nh Poméi đang nắm chặt cây gươm đứng trên đống và ng bạc vô dụng không?
- Hay giỠấy chúng ta sẽ giống như bà mẹ đang ôm chặt con mình một cách yêu thương chăng?
- Hay giỠấy chúng ta giống nhÆ° anh lÃnh gác Roma Ä‘ang trong tÆ° thế trung thà nh vá»›i bổn pháºn của mình?
Hai chủ Ä‘á» của các bà i Ä‘á»c hôm nay: má»™t là ngà y cuối cùng đến bất ngá», và hai là bổn pháºn chúng ta phải sẵn sà ng cho ngà y ấy là hai chủ Ä‘á» nghiêm chỉnh, đòi chúng ta phải Ä‘Æ°a ra quyết định bởi vì đây là những chủ Ä‘á» có thể đổi thay cuá»™c sống chúng ta. Äây không phải là những chủ Ä‘á» mà chúng ta có thể lắng nghe má»™t cách vô tÆ°, cÅ©ng chẳng phải là những chủ Ä‘á» mà chúng ta có thể tuỳ tiện bá» mặc. Những chủ Ä‘á» nà y hà m chứa sức mạnh của gÆ°Æ¡m hai lưỡi mà thÆ° gởi tÃn hữu Do Thái đã Ä‘á» cáºp tá»›i; "Lá»i Chúa sắc bén hÆ¡n bất kỳ gÆ°Æ¡m hai lưỡi nà o. Lá»i Ngà i phân chia hồn, linh, cốt, tuá»·, xem xét tÆ° tưởng và ý muốn trong lòng ngÆ°á»i. Chẳng có váºt nà o giấu kÃn được trÆ°á»›c mặt Chúa, má»i sá»± Ä‘á»u trần trụi và phÆ¡i bà y ra trÆ°á»›c mặt Äấng mà chúng ta phải tá»± mình trả lẽ" (Dt 4: 12-13).
Các chủ Ä‘á» hôm nay nói vá» sá»± bất ngá» và sá»± sẵn sà ng là những chủ Ä‘á» thÃch hợp mà Giáo Há»™i trình bà y cho chúng ta và o những ngà y cuối năm phụng vụ. Äây cÅ©ng là chÃnh là hai chủ Ä‘á» Chúa Giêsu đặt ra cho các môn đệ và o lúc cuối Ä‘á»i Ngà i. Các chủ Ä‘á» hôm nay nói vá» sá»± bất ngá» và sá»± sẵn sà ng má»i gá»i chúng ta tá»± vấn chúng ta sống giống nhÆ° đám phù dâu khá» dại hay giống đám phù dâu khôn ngoan?
Nếu giống đám phù dâu khá» dại thì chúng ta không nên ngã lòng bởi vì vẫn còn thá»i gian để sá»a đổi tình cảnh. Còn nếu giống đám phù dâu khôn ngoan thì chúng ta hãy cảm tạ Chúa vỠân sủng và sá»± khôn ngoan đã giúp chúng ta nghe theo lá»i Ngà i.
Chúng ta hãy kết thúc vá»›i mẫu chuyện sau. Mẫu chuyện nà y sẽ giúp minh hoạ cho những gì các bà i Ä‘á»c hôm nay Ä‘ang má»i gá»i chúng ta thá»±c hiện.
Cách đây nhiá»u năm, năm nghệ sÄ© William Gargan khám phá mình mắc bệnh ung thÆ°. Khôi hà i thay, ngà y và o lúc đó, chà ng lại Ä‘ang thủ vai má»™t nạn nhân bị ung thÆ° trong vở The Best man (ngÆ°á»i giá»i nhất). 36 tiếng đồng hồ sau khi phát hiện ra ung thÆ°, Gargan đã được Ä‘em Ä‘i giãi phẫu. Khi nhìn lại 36 tiếng đồng hồ nà y, Gargan nói rằng chà ng đã há»c được hai Ä‘iá»u quan trá»ng vá» chÃnh mình: thứ nhất chà ng nháºn thấy mình không há» sợ chết. Chà ng đã chuẩn bị cho giá» chết Ä‘ang khi còn sống bình thÆ°á»ng. Thứ hai, chà ng biết được Chúa Giêsu là bạn mình. Ngay từ hồi còn trẻ, Gargan đã có quen thÆ°a chuyện vá»›i Chúa Giêsu hà ng ngà y. Chà ng đã quen xá» dụng những lá»i cầu nguyện đã thuá»™c nằm lòng. GiỠđây, trong giá» phút quan yếu nà y, những lá»i cầu nguyện ấy khiến chà ng ý thức được mối thân tình vá»›i Chúa Giêsu mà những lá»i cầu nguyện ấy đã tạo cho chà ng. Äó là những lá»i cầu nguyện quen thuá»™c mà có thể má»™t số anh chị em vẫn Ä‘á»c. Äó là "Lá»i cầu nguyện dâng lên Chúa Giêsu chịu đóng Ä‘inh" thÆ°á»ng Ä‘á»c sau rÆ°á»›c lá»…: Lạy Äức Chúa Giêsu hiá»n là nh và khiêm nhÆ°á»ng. Nà y con Ä‘ang quì gối trÆ°á»›c mặt Chúa, và hết lòng gắn bó nà i xin Chúa: ban cho được lòng tin cho mạnh, lòng cáºy cho bá»n, lòng kÃnh mến cho sốt sắng, lòng ăn năn tá»™i cho tháºt, lòng chừa cải cho vững. Äang khi con lo buồn Ä‘au Ä‘á»›n mà suy gẫm 5 dấu thánh Chúa, thì lòng con hằng nhá»› lá»i vua thánh Äavid phán tiên tri vá» Chúa con rằng: "Quân dữ đã đâm thủng chân tay của tôi và phÆ¡i bà y các xÆ°Æ¡ng tôi ra".
Nhân danh Cha và Con và Thánh Thần. Amen. [Mục Lục]
35. Chú giải của Noel Quesson
Trong tháng MÆ°á»i má»™t nà y, chúng ta Ä‘i dần đến lúc kết thúc của năm phụng vụ. Những chiếc lá mùa thu rÆ¡i rụng nhắc chúng ta rằng má»i sá»± sẽ Ä‘i đến má»™t kết cuá»™c. Giáo Há»™i Ä‘á» nghị chúng ta trong ba Chúa nháºt cuối cùng nà y, ba Ä‘oạn văn Tin Mừng rõ rà ng được trÃch từ bà i giảng lá»›n sau cùng của Äúc Giêsu, trong đó Matthêu đã táºp hợp những bà i giảng vá» thá»i kỳ sau hết: loan báo việc Äá»n Thá» Giêrusalem bị phá hủy (Mt 24,1-25)... kêu gá»i tỉnh thức chá» ngà y Quang Lâm của Con NgÆ°á»i (Mt 24,26-44)... ba dụ ngôn vá» sụ canh thức: NgÆ°á»i đầy tá»› chá» Chủ vá», MÆ°á»i cô trinh nữ, Những nén bạc (24,46 - 25,30)... Cuá»™c phán xét chung (Mt 25,31-46)...
Bấy giá», NÆ°á»›c Trá»i sẽ giống nhÆ° chuyện mÆ°á»i trinh nữ cầm đèn của mình ra đón chú rể...
Ngay từ đầu câu chuyện, Äức Giêsu không ngần ngại cho chúng ta má»™t hình ảnh của cái đẹp, của tuổi trẻ, của niá»m vui: MÆ°á»i trinh nữ, theo bản văn Hy Lạp là "parthènoi". Sá»± thanh lịch của các cô gái trẻ còn được nhấn mạnh bởi cá» chỉ của há»: các cô tay cầm đèn trong đêm tối. Các cô là những khách má»i cho má»™t cuá»™c hẹn gặp. Có má»™t ngÆ°á»i cÆ°á»›i vợ: chú rể Ä‘ang chá» há». Cá»±u Æ°á»›c đã trình bà y Thiên Chúa nhÆ° má»™t chú rể của Israel.
Khi Matthêu viết lại câu chuyện nà y, hình ảnh hôn lá»… đã được sống cách rõ rà ng: Äức Giêsu trong ngôi vị của NgÆ°á»i là chú rể... và Giáo Há»™i, má»i ngÆ°á»i chúng ta là ngÆ°á»i được yêu. Thánh Phaolô không cho là táo bạo đã dám viết rằng: "Tôi đã Ä‘Ãnh hôn anh em vá»›i má»™t ngÆ°á»i Ä‘á»™c nhất là Äức Kitô, để tiến dâng cho NgÆ°á»i nhÆ° má»™t trinh nữ thanh khiết (2 Cr 11,2). Lá»… Ä‘Ãnh hôn, Hôn lá»…, Tình yêu những hình ảnh của cái đẹp, sá»± sống hạnh phúc. Do đó, dụ ngôn ngà y hôm nay giúp chúng ta Ä‘i sâu và o tâm tình của Äức Giêsu: NgÆ°á»i coi mình nhÆ° má»™t chú rể; NgÆ°á»i yêu thÆ°Æ¡ng. TÃnh tượng trÆ°ng nà y, có nhiá»u trong Kinh Thánh và xuất hiện ở nhiá»u nÆ¡i trong Tin Mừng Máccô 2,19; Luca 5,34; Matthêu 9,15; Gioan 3,29. Äối vá»›i chúng ta, Ä‘á»i sống Kitô hữu có phải là nhÆ° thế không? Phải chăng là đưá»ng Ä‘i của vị hôn thê đến gặp hôn phu của mình? Phải chăng đó là khát vá»ng mãnh liệt vá» má»™t cuá»™c hẹn gặp của tình yêu.
Trong mÆ°á»i cô đó thì có năm cô dại và năm cô khôn. Quả váºy, các cô dại mang đèn mà không mang dầu theo. Còn những cô khôn thì vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo.
Chúng ta biết rằng nhÆ° thÆ°á»ng lệ, Äức Giêsu không dùng lá»i chỉ để kể cho chúng ta má»™t câu chuyện nhá» hay hay. Chúng ta chá»› quên rằng và o lúc Äức Giêsu kể lại dụ ngôn nà y bối cảnh tháºt bi đát, Äức Giêsu còn cách cái chết của NgÆ°á»i có và i ngà y, má»™t cái chết tà n bạo.
NgÆ°á»i vừa công kÃch, chá»i mắng những ngÆ°á»i Pharisêu má»™t cách mạnh mẽ (Mt 23,1-39)... GiỠđây "vụ án" của Äức Giêsu đã hình thà nh trong đầu óc các đối thủ của NgÆ°á»i.. hỠđã quyết định giết ngÆ°á»i, nhÆ° hỠđã giết má»i ngôn sứ (Mt 23, 34-37). Năm cô dại không Ä‘Æ¡n giản là các cô "lÆ¡ Ä‘á»…nh", dại dá»™t, những ngÆ°á»i không tiên liệu. Má»™t lần nữa, chữ Hy Lạp mạnh hÆ¡n nhiá»…u. Äây là má»™t vấn Ä‘á» ngÆ°á»i Ä‘iên dại "môrai" và trong ý nghÄ©a Kinh Thánh “điên" không Ä‘Æ¡n giản là má»™t ngÆ°á»i ngu ngốc, không có trà tuệ, mà là kẻ “nghếch đạo", kẻ vừa đủ Ä‘iên để chống lai Thiên Chúa: Kẻ ngu si (môros) tá»± nhủ là m chi có Chúa 'Trá»i!†(Tv 14,1). Trong các sách Tin Mừng cÅ©ng từ đó được dùng để chỉ "ngÆ°á»i ngu dại xây nhà trên cát, không Ä‘em lá»i Äức Giêsu thá»±c hà nh": (Mt 7,24) - "những ngÆ°á»i Pharisêu ngu si mù quáng (Mt 23,17). Váºy năm cô dại không Ä‘Æ¡n giản là những cô gái dá»… thÆ°Æ¡ng ngốc nghếch, đầu óc trống rá»—ng hoặc lÆ¡ Ä‘á»…nh.
Äây là má»™t thái Ä‘á»™ tâm linh ná»n tảng có liên quan: kẻ khôn là ngÆ°á»i xây dá»±ng cuá»™c Ä‘á»i mình trên Thiên Chúa… kẻ dại (Ä‘iên) là ngÆ°á»i xây dá»±ng cuá»™c Ä‘á»i mình trên những gì chỉ dá»±a và o con ngÆ°á»i. Phải! Äá»i sống rất nghiêm trá»ng: má»™t chá»n lá»±a được đặt ra... má»™t sá»± "được thua" được chuẩn bị. Äức Giêsu nhắc chúng ta Ä‘iá»u đó, nếu cần, bằng cách phác há»a cho chúng ta thấy má»™t bức tranh có năm thiếu nữ khôn ngoan và năm thiếu nữ khá» dại. Bạn, bạn đã chá»n Ä‘iá»u gì? Sá»± khôn ngoan của Thiên Chúa? hoặc sá»± Ä‘iá»n rồ?
Vì chú rể đến cháºm nên các cô thiếp Ä‘i rồi ngủ cả.
Nếu câu chuyện chỉ là má»™t sá»± mô tả hôn lá»… bình thÆ°á»ng, chi tiết nà y xem ra không có thá»±c. NhÆ°ng rõ rà ng chúng ta ở trong má»™t ngôn ngữ biểu tượng. Trong "bà i giảng thá»i cánh chung", những chi tiết nà y nổi báºt má»™t cách mạnh mẽ. Dụ ngôn nà y có cùng má»™t ý tưởng vá»›i dụ ngôn "ngÆ°á»i đầy tá»› chá» chủâ€, ngÆ°á»i đầy tá»› ấy trở thà nh hung dữ, say sÆ°a vì thấy ông chủ vá» trá»… (Mt 24,48-49).
Hãy chá»! Dù chá» má»™t ngÆ°á»i đến trá»…. Chúng ta Ä‘á»c trong kinh Tin kÃnh rằng chúng ta Ä‘ang chá» Äức Giêsu trở lại: NgÆ°á»i sẽ trở lại trong vinh quang để phán xét kẻ sống và kẻ chết". NhÆ°ng cuá»™c hẹn gặp ấy không thể dá»± kiến trÆ°á»›c được. Và Äức Giêsu báo trÆ°á»›c cho chúng ta nguy cÆ¡ là ngủ thiếp Ä‘i và quên lãng: đó là điá»u trầm trá»ng. Hình ảnh ngủ rất có tác dụng: ru ngủ Ä‘á»i sống Kitô hữu, thay vì sống Ä‘á»i sống ấy: Vì chỠđợi Thiên Chúa đến trá»…, hẳn là còn ở xa; ngÆ°á»i ta bắt đầu chán nản, nguá»™i lạnh, Ä‘i theo táºp tục cÅ© kỹ và xÆ¡ cứng.
Ná»a đêm, có tiếng la lên: “Kìa chú rể, ra đón Ä‘i!â€
"Ná»a đêm!†Thiên Chúa luôn luôn đến trong đêm (Lc 12,39-40; Mt 24,43-44; Lc. 12,20; Mc 13,35-36). "Ngà y của Chúa đến sẽ nhÆ° kẻ trá»™m ban đêm" (1 Tx 5,2). "Má»™t tiếng la! Má»™t tiếng la xé bóng đêm. NhÆ° thế, cảnh tượng đã cố ý bi thảm hóa. Tiếng la ấy là m giáºt mình má»i ngÆ°á»i: Thiên Chúa đến bất ngá», và o giá» mà ngÆ°á»i ta không ngá»" (Mt 24,44), "lóe sáng nhÆ° tia chá»›p" (Mt 24,27). Äối vá»›i má»—i ngÆ°á»i, giây phút nà y là giây phút duy nhất quan trá»ng: giây phút của Thiên Chúa... giây phút của cuá»™c gặp gỡ... giây phút mà , đối vá»›i má»—i ngÆ°á»i chúng ta, vÄ©nh cá»u xuyên qua thá»i gian và xé rách thá»i gian thà nh má»™t tiếng kêu thảng thốt.
Không má»™t ai biết khi nà o Ä‘iá»u đó xảy ra. Hôm nay chăng? Ngà y mai chăng? Má»™t năm nữa chăng? MÆ°á»i năm nữa chăng? Äức Giêsu báo cho chúng ta biết phải sẵn sà ng cho lúc đó. Thế đấy, chúng ta được báo trÆ°á»›c má»™t lần mà thôi…
Trong lúc nà y, tôi có sẵn sà ng chÆ°a? Tiếng la sẽ xé rách bóng đêm của tôi có là m tôi giáºt mình không?
Bấy giá» tất cả các trinh nữ ấy Ä‘á»u thức dáºy và sá»a soạn đèn.
Trong câu chuyện của Äức Giêsu tất cả các cô Ä‘á»u ngủ: Khôn cÅ©ng nhÆ° dại... Tất cả Ä‘á»u thiếu chỠđợi. Trong ngôn ngữ tượng trÆ°ng, tất cả Ä‘á»u đã bất trung. Lạy Chúa, Chúa biết rõ chúng con mà ? Chúa không ngạc nhiên vá» sá»± yếu Ä‘uối của chúng con. Không Chúa chỠđợi gì nÆ¡i chúng con?
Chỉ cần chúng con giữ cho ngá»n đèn của mình cháy sáng. Chúa không đòi há»i Ä‘iá»u không thể là m được: chỉ cần má»™t chút tỉnh thức, má»™t ngá»n đèn nhá» tiếp tục được thắp sáng trong lúc chúng con ngủ quên. Äó đã là ý định tế nhị của ngÆ°á»i hôn thê trong Diá»…m Ca (5,2). "Tôi ngủ, nhÆ°ng lòng tôi thức". Vâng, lạy Chúa, con biết rằng con không yêu mến Chúa cho đủ. NhÆ°ng con muốn yêu mến Chúa nhiá»u hÆ¡n. Thông thÆ°á»ng, con hay ngủ thiếp Ä‘i và không còn chỠđợi Chúa nữa. Lạy Chúa, xin hãy nhìn cái đèn nhá» bé của con và phần dầu mang theo cho nó.
Các cô dại nói vá»›i các cô khôn rằng: "Xin các chị cho chúng em chút dầu của các chị, vì đèn của chúng em tắt mất rồi!†Các cô khôn đáp: Sợ không đủ cho chúng em và các chị đâu các chị ra hà ng mà mua lấy thì hÆ¡n".Äúng lúc các cô Ä‘i mua, thì chú rể tá»›i..."
Và o đúng lúc nà y của câu chuyện, hẳn luôn luôn có ngÆ°á»i công phẫn trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ Ãch ká»· của các cô được gá»i là các trinh nữ khôn ngoan. Má»™t lần nữa, có cần phải nói rằng phần nợ nhÆ° thế là không biết vá» thể loại văn chÆ°Æ¡ng là dụ ngôn? Chúng ta thÆ°á»ng ghi nháºn rằng: má»i chi tiết không chứa Ä‘á»±ng bà i há»c.
Rõ rà ng ở đây, Äức Giêsu không có ý muốn nói: anh em hãy chỉ nghÄ© đến mình thôi... anh em hãy từ chối sá»± phục vụ mà ngÆ°á»i ta yêu cầu... anh em hãy giữ lại cho mình má»i sá»± già u sang của mình! Trong những Ä‘oạn khác của Tin Mừng, Äức Giêsu đã nói khá nhiá»u Ä‘iá»u ngược lại.
NhÆ°ng Äức Giêsu hẳn muốn dạy má»™t bà i há»c cao cả vì đã Ä‘Æ°a nó và o chi tiết xem ra không có tháºt, được phóng đại tùy thÃch cốt để cho ngÆ°á»i ta thấy rõ: các bạn hãy thá» nghÄ© xem! Những ngÆ°á»i bán dầu còn đứng sau quầy hà ng lúc ná»a đêm để chá» bán hà ng cho các cô bị những ngÆ°á»i bạn gái Ãch ká»· từ chối không cho mượn dầu! Và khi các cô trinh nữ lÆ¡ Ä‘á»…nh. nnua xong hà ng, há» lại trở vá» phòng tiệc? Hẳn là có nguyên do gì đây? Äức Giêsu muốn nói vá»›i chúng ta Ä‘iá»u gì? Váºy chúng ta hãy nghe phần cuối của câu chuyện.
Những cô đã sẵn sà ng được Ä‘i theo chú rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. Rồi ngÆ°á»i ta đóng cá»a lại. Sau cùng, mấy trinh nữ kia cÅ©ng đến gá»i: ThÆ°a Ngà i, thÆ°a Ngà i! Mở cá»a cho chúng tôi vá»›i? NhÆ°ng NgÆ°á»i đáp: “Tôi bảo tháºt các cô tôi không biết các cô!â€
Các cô trinh nữ Ä‘iên dại đã không biết sẵn sà ng. NhÆ° những ngÆ°á»i khác, há» chuốc sá»± cá»±c nhá»c và o thân, nhÆ°ng quá trá»…! NhÆ° những ngÆ°á»i khác sau cùng há» cÅ©ng thắp lại đèn, nhÆ°ng quá trá»…! NhÆ° những ngÆ°á»i khác, há» cÅ©ng đã vỠđến của phòng tiệc, nhÆ°ng quá trá»…. Äó là điá»u mà Äức Giêsu muốn nói không phải chÃnh chúng ta chá»n giá».
Rõ rà ng đây không phải là má»™t chú rể bình thÆ°á»ng. Äây là vị Thẩm Phán ngà y cánh chung mà ngÆ°á»i ta phải thÆ°a bằng những từ mà ngÆ°á»i ta dùng để nói vá»›i Thiên Chúa: "ThÆ°a Ngà i, ThÆ°a Äức Chúa!". Thế đấy không phải bất cứ ai thÆ°a vá»›i Thầy: "Lạy Chúa! Lạy Chúa" là được và o NÆ°á»›c Trá»i cả đâu! NhÆ°ng chỉ ai thi hà nh ý muốn của Cha Thầy là Äấng ngá»± trên trá»i" (Mt 7, 21-23).
Váºy anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngà y nà o, giá» nà o.
Câu nói khủng khiếp nà y là m nổi báºt tÃnh chất nghiêm trá»ng của tá»± do con ngÆ°á»i. Chúng ta được yêu thÆ°Æ¡ng không phải để mà cÆ°á»i. Theo ngôn ngữ Kinh Thánh, những cô Ä‘iên dại bị Ä‘uổi ra khá»i phòng tiệc chỉ vì trÆ°á»›c tiên hỠđã xua Ä‘uổi Thiên Chúa. Sá»± phán xá» mà Äức Giêsu Ä‘Æ°a ra chỉ thể hiện Ä‘iá»u mà các cô ấy xứng đáng bởi thái Ä‘á»™ của chÃnh há». Các Pha-ri-sêu thá»i Äức Giêsu hẳn phải biết rất rõ. NhÆ°ng giỠđây vấn Ä‘á» liên quan đến chúng ta, đến tôi. Tôi đã sẵn sà ng chÆ°a? Tôi có canh thức không? [Mục Lục]
36. Dá»n lòng đón Chúa
Cái chết là m loà i ngÆ°á»i sợ hãi nhÆ°ng không tránh khá»i được. Nhiá»u ngÆ°á»i cố gắng kéo dà i sá»± sống bằng nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp khác nhau để rồi cuối cùng cÅ©ng phải chấp nháºn nó. Äối vá»›i ngÆ°á»i Kitô hữu, chết không phải là hết mà là đi và o má»™t cuá»™c sống vÄ©nh cá»u. Nếu chúng ta sống theo lá»i dạy của Thầy Giêsu Chà Thánh, Ä‘á»i Ä‘á»i chúng ta sẽ được má»™t cuá»™c sống hạnh phúc vô và n. Nếu chúng ta không tin giữ lá»i Äức Giêsu, mãi mãi chúng ta sẽ phải hối háºn! Biết chắc Ä‘iá»u đó sẽ đến, chúng ta hãy chuẩn bị sẵn sà ng nhÆ° năm cô trinh nữ khôn ngoan trong dụ ngôn để được nghênh đón Chúa Giêsu ngá»± đến và vui mừng nháºn phần thưởng Chúa hứa ban cho những kẻ trung thà nh vá»›i NgÆ°á»i.
MÆ°á»i cô trinh nữ trong dụ ngôn Ä‘á»u biết mình Ä‘ang chá» gặp chà ng rá»… và mong được và o dá»± tiệc vá»›i NgÆ°á»i. Tuy nhiên, các cô không biết giá» chà ng rá»… đến, năm cô khôn ngoan biết chắc chà ng rá»… sẽ đến nên đã chuẩn bị sẵn sà ng. Khi chà ng rá»… đến, tất cả Ä‘á»u muốn được đón chà ng rá»… và o dá»± tiệc. Thế nhÆ°ng, 5 cô khá» dại vì không chuẩn bị trÆ°á»›c nên không có dầu thắp đèn để đón chà ng rá»…! Chúng ta biết cuá»™c Ä‘á»i nà y có hạn và chúng ta sẽ phải tiến đến Ä‘á»i sau, nhÆ°ng có má»™t số ngÆ°á»i lại không lo chuẩn bị cho cuá»™c sống Ä‘á»i Ä‘á»i, chÆ°a lo là m việc là nh dù được Chúa nhắc nhở thÆ°á»ng xuyên.
Nhiá»u ngÆ°á»i vì không muốn cá»±c khổ nên không chịu há»c há»i, không muốn phục vụ, không dệt nên má»™t cuá»™c Ä‘á»i có ý nghÄ©a, không cố gắng sống tốt nên mất luôn cả Ä‘á»i nà y và đá»i sau. Äể biết đúng hay sai, chúng ta hãy trở vá» vá»›i lòng mình mình và cầu nguyện vá»›i Chúa. Lúc Ä‘o, lÆ°Æ¡ng tâm chúng ta sẽ mách cho chúng ta biết mình nhÆ° thế nà o, Ä‘ang được dồi dà o Æ¡n nghÄ©a Chúa hay Ä‘ang sống èo uá»™c vì thiếu sót bổn pháºn vá»›i Chúa, vá»›i tha nhân hay vá»›i chÃnh mình. Khi chúng ta không lo tròn bổn pháºn thì lÆ°Æ¡ng tâm trách móc, khi chúng ta là m Ä‘iá»u là nh thì tâm hồn bình an. Ai chểnh mảng bổn pháºn trong Ä‘á»i sống, thì trong giá» chết có đủ công phúc để và o nÆ°á»›c Trá»i không? Váºy, chúng ta phải biết lắng nghe lá»i Chúa và thá»±c hà nh đầy đủ, là m tròn má»i bổn pháºn trong cuá»™c sống trong niá»m Tin Cáºy Mến. Nếu Chúa có đến cháºm thì chúng ta cÅ©ng hãy kiên tâm giữ đạo, không được buông lÆ¡i, nhÆ°ng biết lo là m việc là nh phúc đức và việc bổn pháºn hà ng ngà y. Nếu chúng ta đã chuẩn bị sẵn sà ng thì giá» Chúa đến bất ngá» cÅ©ng sao, vì chúng ta luôn luôn ở trong ân nghÄ©a Chúa.
Chúng ta đừng bắt chÆ°á»›c năm cô khá» dại. Các cô nà y đã dại đến cả hai lần: từ đầu các cô đã không mang dầu theo và khi chà ng rá»… đến muá»™n cÅ©ng không biết lợi dụng thá»i gian chỠđợi để sắm sá»a cho đủ dầu. ChÃnh sá»± chểnh mảng không Ä‘em dầu theo đã khiến các cô bị loại trừ, không còn là ngÆ°á»i trong tiệc cÆ°á»›i vá»›i chà ng rá»… nữa. Những ai không sống đạo tốt và không lo cho phần rá»—i Ä‘á»i sau của mình thì cÅ©ng váºy.
Thiên Chúa muốn chúng ta sống trong đợi chá», cho đến giá» chết của chúng ta. NhÆ°ng chúng ta không đợi chá» cách thụ Ä‘á»™ng mà phải tranh thủ láºp công, Ä‘á»n tá»™i, luôn trung thà nh vá»›i Æ¡n nghÄ©a Chúa. Äến lúc chết má»›i sám hối thì không còn kịp nữa! Khi cá»a đã đóng lại thì muôn Ä‘á»i không và o được nữa, những lá»i van xin trong giá» phán xét là không còn giá trị và Chúa sẽ không đón nháºn.
Chúng ta không biết ngà y nà o, giỠnà o Chúa đến, vì thế chúng ta phải luôn tỉnh thức, trung thà nh sống trong ơn nghĩa Chúa và tin tưởng phó thác và o sự quan phòng và tình thương của Chúa. [Mục Lục]
37. Dự liệu, phó thác và tỉnh thức – An Phong
Bà i Tin mừng hôm nay là má»™t dụ ngôn vá» 5 cô trinh nữ khá» dại và 5 cô trinh nữ khôn ngoan. Các cô khá» dại bị loại khá»i tiệc cÆ°á»›i, vì há» thá» Æ¡ không chuẩn bị thÃch hợp. Còn các cô khôn ngoan thì được đón nháºn và o tiệc cÆ°á»›i. NgÆ°á»i kitô hữu cÅ©ng váºy, nếu thá» Æ¡ không chuẩn bị thÃch hợp, há» cÅ©ng sẽ bị loại khá»i bữa tiệc cánh chung của Thiên Chúa.
Cuá»™c Ä‘á»i vốn là má»™t hà nh trình đầy bất ngá»; bởi luôn có nhiá»u Ä‘iá»u xảy ra ngoà i dá»± kiến của ta. Sá»± bất ngỠđôi khi gây thú vị, nhÆ°ng cÅ©ng lắm lúc là m Ä‘á»›n Ä‘au, tan nát… và thÆ°á»ng là m cho ta khó hoạch định tÆ°Æ¡ng lai má»™t cách chắc chắn. Năm cô trinh nữ khôn ngoan đã biết dá»± phòng, bằng cách mang dầu theo vá»›i đèn; Ä‘iá»u đó là m cho các cô có thể ứng xỠđúng đắn khi Ä‘iá»u bất ngá» xảy đến.
Cuá»™c Ä‘á»i là má»™t hà nh trình và khôn ngoan là biết dá»± liệu tối Ä‘a.
Cuá»™c Ä‘á»i là má»™t cuá»™c phiêu lÆ°u, có niá»m vui, có hạnh phúc; nhÆ°ng cÅ©ng không thiếu ná»—i Ä‘au, bất hạnh. Những Ä‘au khổ và bất hạnh đó nhiá»u khi vùi dáºp con thuyá»n Ä‘á»i của ta, là m cho ta thất vá»ng, chán nản. NgÆ°á»i kitô hữu cần phải luôn hy vá»ng đạt đến bến bá» hạnh phúc, để có đủ sức mạnh hoà n tất cuá»™c hà nh trình nà y. Khi nà o chúng ta sẽ đạt đến bến bá» hạnh phúc? Chúng ta không biết, cÅ©ng nhÆ° các cô trinh nữ không biết khi nà o chà ng rể đến. NhÆ°ng chúng ta hy vá»ng sẽ có ngà y toại nguyện, nhÆ° các trinh nữ biết chắc chà ng rể sẽ đến.
Cuá»™c Ä‘á»i vốn là má»™t bến đợi, và khôn ngoan là biết sống trong hy vá»ng.
Cuá»™c Ä‘á»i có quá nhiá»u khó khăn sẽ dá»… là m cho chúng ta chai lì; sá»± mong đợi lâu ngà y có thể là m chúng ta dá»ng dÆ°ng vá»›i má»i sá»±; những khó khăn hằng ngà y khiến chúng ta luôn phải tìm cách giải quyết những chuyện trÆ°á»›c mắt; và cuối cùng chúng ta có thể lâm và o tình trạng chẳng còn biết mình trông đợi ai, mình hy vá»ng Ä‘iá»u gì, mình sống trên Ä‘á»i để là m gì nữa. Lúc 5 cô khá» dại Ä‘i mua dầu, thì chà ng rể đã đến; có thể Chúa đến Ä‘ang lúc chúng ta báºn tâm chuyện gì khác chăng?
Cuá»™c Ä‘á»i là bến mê; và khôn ngoan là biết tỉnh thức.
Äể đón nháºn Chúa, chúng ta cần biết dá»± liệu sẵn sà ng biết kiên nhẫn hy vá»ng và biết tỉnh thức sáng suốt.
Lạy Chúa Giêsu,
Chúa đã đến vá»›i con trong bà tÃch tình yêu nà y
Và Chúa vẫn hằng đến vá»›i con trong từng bÆ°á»›c cuá»™c Ä‘á»i của con.
Xin cho con biết tỉnh thức,
để nghe được tiếng bước chân của Ngà i. [Mục Lục]
38. NÃ ng
(Suy niệm của Như Hạ, OP)
Thế giá»›i Ä‘ang trải qua những biến Ä‘á»™ng. Cảnh bắn giết bừa bãi xảy ra nhÆ° cÆ¡m bữa. Äá»™ng đất, lụt lá»™i, chiến tranh cà ng ngà y cà ng Ä‘e dá»a mạng sống con ngÆ°á»i. Bệnh ung thÆ°, liệt kháng là m rất nhiá»u ngÆ°á»i thất vá»ng. Cuá»™c sống cà ng bấp bênh hÆ¡n nữa vá»›i những tiên tri xuất hiện đó đây báo trÆ°á»›c ngà y táºn thế. Nhiá»u ngÆ°á»i đã chuẩn bị dầu đèn, hoa nến không phải ra đón Chúa Kitô nhÆ° mÆ°á»i cô trinh nữ, nhÆ°ng để phòng thân trÆ°á»›c những biến cố năm 2000.
Phải chăng đó là má»™t chuẩn bị chu đáo và khôn ngoan? Ngà y Chúa đến Ä‘em lại niá»m vui hay ná»—i buồn? Chúng ta phải chuẩn bị là m sao để xứng đáng đón Chúa?
AI DẠI AI KHÔN?
Äám cÆ°á»›i là má»™t hình ảnh tuyệt vá»i diá»…n tả niá»m vui lá»›n nhất Ä‘á»i ngÆ°á»i. Cô dâu chú rể là những nhân váºt chÃnh. NhÆ°ng trong dụ ngôn mÆ°á»i trinh nữ hôm nay, chú rể có vẻ quan trá»ng hÆ¡n. ChÃnh thá»i gian đợi chú rể sẽ cho thấy má»™t lằn ranh chia cắt các cô thà nh hai nhóm vá»›i số pháºn rõ rệt. Bên ngoà i các cô có đầy đủ Ä‘iá»u kiện nhÆ° nhau. Cô nà o cÅ©ng có đèn. Thá»±c tế không đúng nhÆ° các cô dá»± liệu. "Vì chú rể đến cháºm, nên các cô thiếp Ä‘i và ngủ cả" (Mt 25:5).
Tin chà ng rể đến nhÆ° sét đánh. Tháºt bất ngá». Ná»a đêm có tiếng la lên: "Kìa chú rể, ra đón Ä‘i!" (Mt 25:6) Tiếng la lá»›n đến ná»—i khiến tất cả các cô Ä‘á»u thức giấc. Lúc đó các cô khá» cuống cuồng cầu cứu các cô khôn: "Xin các chị cho chúng em chút dầu của các chị, vì đèn của chúng em tắt mất rồi" (Mt 25:8). ChÃnh dầu trong đèn đã chia các cô thà nh hai hạng khá» và khôn. Nhìn bên ngoà i không thể biết được. Nghe lá»i các cô khôn khéo léo từ chối, các cô khá» không nói thêm được lá»i nà o. Trách móc ai bây giá»? Lòng các cô tháºt bấn loạn. Thế là ba chân bốn cẳng, các cô khá» chạy ra ngoà i chợ mua dầu châm đèn. Thá»i gian tháºt gấp rút. Khi các cô vá» tá»›i nhà , tất cả đã xong. Tháºt váºy, "Ä‘ang lúc các cô Ä‘i mua, thì chú rể tá»›i, và những cô đã sẵn sà ng được Ä‘i theo chú rể và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. Rồi ngÆ°á»i ta đóng cá»a lại" (Mt 25:10).
Thế là ranh giá»›i đã phân biệt rõ rà ng. Có má»™t khoảng cách xa thăm thẳm giữa bên trong và bên ngoà i, mặc dầu hai bên còn nghe thấy tiếng nhau. Bên trong chan hòa ánh sáng và niá»m vui. Bên ngoà i bóng đêm trà n ngáºp. Gió bão sẽ nổi lên. Chắc chắn đèn sẽ tắt. SÆ°Æ¡ng đêm bao phủ rợn rùng. Bao nguy hiểm vây bá»c chung quanh. Là m sao các cô có thể Ä‘i trong đêm tối?
Chỉ vì má»™t chút bất cẩn, các cô khỠđã không được dá»± tiệc cÆ°á»›i. Cuá»™c Ä‘á»i từ nay phiêu lÆ°u vô định hÆ°á»›ng. Tất cả xảy ra ngoà i ý muốn. NhÆ°ng tại sao các cô khôn có thể chuẩn bị chu đáo nhÆ° thế? Các cô có giáºt mình, kinh hoà ng nhÆ° các cô khá» không? Thá»±c ra việc chà ng rể đến cháºm hay đúng giá» chẳng ảnh hưởng gì tá»›i các cô khôn. Các cô luôn ở trong tình trạng sẵn sà ng. ChÃnh tình trạng sẵn sà ng nói lên sá»± khôn ngoan của các cô.
Cùng má»™t sá»± kiện có thể là niá»m vui cho ngÆ°á»i nà y, nhÆ°ng lại là ná»—i kinh hoà ng cho ngÆ°á»i khác. Chú rể đã Ä‘em tất cả các cô khôn và o niá»m vui bất táºn, nhÆ°ng lại đẩy các cô dại và o đêm tối mịt mùng và đầy nguy hiểm. Tất cả tùy thuá»™c và o thái Ä‘á»™ của các cô. Mặc dù thá»i gian ngắn ngủi, nhÆ°ng cÅ©ng đủ cho má»—i cô chuẩn bị dầu đèn cần thiết cho ngà y vui tân hôn.
CHỜ ÄỢI VÀ CANH THỨC
Cuá»™c Ä‘á»i cÅ©ng giống nhÆ° ngÆ°á»i tá» tá»™i ngồi chá» ngà y ra pháp trÆ°á»ng. Má»™t triết gia Pháp đã nói nhÆ° thế. Hình ảnh tháºt rợn rùng và đầy thất vá»ng. Giá» phút kinh hoà ng đó chẳng khác lúc các cô khá» khi nghe tin chú rể đến. Nếu cuá»™c Ä‘á»i nhÆ° thế, ai còn muốn sống là m gì?! Chẳng lẽ con ngÆ°á»i sinh ra để chết?
Khác hẳn vá»›i cái nhìn đầy bi quan đó, Äức Giêsu so sánh cuá»™c Ä‘á»i nhÆ° giá» phút chỠđợi chú rể đến trong tiệc cÆ°á»›i. Niá»m vui đó chỉ dà nh cho những ai có má»™t thái Ä‘á»™ sẵn sà ng nhÆ° các cô khôn. Khôn không phải lo lắng quá vá» sá»± sống Ä‘á»i nà y. Chắc chắn cuá»™c sống nà y bảo đảm tá»›i mấy cÅ©ng có lúc chấm dứt. Chắc chúng ta còn nhá»› nhà triệu phú vô địch đánh Golf má»›i đây đã bị tai nạn trên phản lá»±c riêng... Không má»™t hà nh khách nà o trên phản lá»±c 747 của Ai cáºp vừa qua có thể biết trÆ°á»›c số pháºn mình kết thúc quá nhanh chóng và gá»n gà ng nhÆ° váºy. Chúng ta cÅ©ng không thể biết trÆ°á»›c những gì sẽ xảy ra cho chÃnh mình khi phải lìa bá» cõi thế. Bởi váºy bao lâu còn sống, chúng ta phải má»™t thái Ä‘á»™ khôn ngoan.
Thái Ä‘á»™ khôn ngoan nhất là nghe lá»i Äức Giêsu khuyên: "Anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngà y nà o, giá» nà o" (Mt 25:13). Giá» phút bà máºt đó hằng ám ảnh chúng ta. NgÆ°á»i ta tìm má»i cách để quên giá» phút đó. NhÆ°ng cà ng quên hình nhÆ° cà ng được nhắc nhở dÆ°á»›i nhiá»u hình thức khác nhau. Tất cả không tùy thuá»™c và o trà nhá»›, nhÆ°ng và o cái nhìn chúng ta vá» giá» phút đó. Quên hay không, cái gì phải tá»›i sẽ tá»›i. Chúng ta cần sá»± bình an thá»±c sá»± trong giá» phút kinh hoà ng đó.
NhÆ°ng sá»± bình an là m sao đến được khi chúng ta không chuẩn bị? Phải chuẩn bị những gì và bằng cách nà o? "Thái Ä‘á»™ lo lắng vá» tÆ°Æ¡ng lai và tinh thần lãnh đạm phản ánh cuá»™c Ä‘á»i chúng ta thiếu vắng niá»m tin" (Fahey:1994). Giả sá» táºn thế đến năm 2000, liệu những tÃch trữ gạo nÆ°á»›c, than củi bảo đảm kéo dà i sá»± sống hÆ¡n được bao lâu? ChÃnh những lo lắng đó sẽ giết chết há» khi cÆ¡n biến Ä‘á»™ng tá»›i. Những lo lắng đó chỉ chứng tá» má»™t đức tin há»i hợt, nông cạn. Trái lại nếu lắng nghe lá»i Chúa, chúng ta sẽ thấy phải chuẩn bị thứ dầu nà o để rÆ°á»›c Chúa trong ngà y vui tiệc cÆ°á»›i.
Chắc chắn ngà y Chúa đến sẽ là ngà y vui tá»™t Ä‘á»™ cho những ai trá»n Ä‘á»i phục vụ. Bản chất Kitô hữu là phục vụ. Chỉ hà nh Ä‘á»™ng má»›i bảo đảm cho chúng ta khá»i rÆ¡i và o nguy cÆ¡ của những ngÆ°á»i suốt ngà y kêu: "Lạy Chúa, lạy Chúa!" mà thá»±c tế không sống đạo. Hố ngăn cách giữa đức tin và hà nh Ä‘á»™ng sẽ chôn sống chúng ta trong ná»—i kinh hoà ng ngà y cánh chung.
NgÆ°á»i ta vẫn nói đùa: "Äoà n kết chết chùm, chia rẽ chết lẻ tẻ." Chết táºp thể hay cá nhân cÅ©ng thế thôi. Äá»i sống cá nhân luôn bị Ä‘e dá»a vì tai nạn, bệnh táºt. Táºn thế đến hằng ngà y cho bao nhiêu ngÆ°á»i chung quanh ta. Táºn thế đến cÅ©ng chẳng ăn thua gì đối vá»›i những ngÆ°á»i đã chết. Chỉ ngÆ°á»i sống táºn thế má»›i thà nh vấn đỠđáng lo sợ. Chẳng có gì đánh tan được ná»—i lo sợ đó.
Chỉ Æ¡n thánh má»›i bảo đảm chúng ta chiếm được niá»m vui và bình an Ä‘Ãch thá»±c trong Chúa. ChÃnh vì thế, thánh Phaolô đã nói: "Äối vá»›i tôi, sống là Äức Kitô, và chết là má»™t mối lợi" (Pl 1:21). Lợi gì? Lợi là được kết hiệp vá»›i Äức Kitô trong Thiên Chúa. Bởi váºy ngay khi còn sống, thánh nhân đã tâm sá»±: "Tôi coi tất cả má»i sá»± là thiệt thòi, so vá»›i mối lợi tuyệt vá»i, là được biết Äức Kitô Giêsu, Chúa của tôi, vì NgÆ°á»i, tôi Ä‘Ã nh mất hết, và tôi coi tất cả nhÆ° đồ bá», để được Äức Kitô, và được kết hợp vá»›i NgÆ°á»i" (Pl 3:8-9). Äó là má»™t thái Ä‘á»™ khôn ngoan cần thiết chuẩn bị đón Chúa. Nếu ai cÅ©ng nhÆ° thánh Phaolô, là m sao phải sợ giá» Chúa đến? ChÃnh Thánh Linh Ä‘ang hÆ°á»›ng dẫn chúng ta chuẩn bị dầu đèn cần thiết để đón Chúa Kitô và o tiệc cÆ°á»›i muôn Ä‘á»i. [Mục Lục]
39. NgÆ°á»i khôn kẻ dại – Lm. G. Nguyá»…n Cao Luáºt
Tỉnh thức trong tình yêu
Chắc chắn rằng dụ ngôn mÆ°á»i trinh nữ hÆ°á»›ng tá»›i thá»i cuối cùng, tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° các dụ ngôn trong Ä‘oạn trÆ°á»›c và tiếp liá»n sau dụ ngôn nà y (chủ nhà , ngÆ°á»i đầy tá»› trung tÃn, những nén và ng). Các dụ ngôn nà y có má»™t ý nghÄ©a rõ rà ng và được nhắc Ä‘i nhắc lại, đó là sá»± tỉnh thức. NgÆ°á»i ta không biết giá» nà o Chúa sẽ đến, và rất có thể NgÆ°á»i sẽ "đến trá»…", nên phải chuẩn bị sẵn sà ng và kiên trì trÆ°á»›c má»i tình huống.
Riêng vá» dụ ngôn mÆ°á»i trinh nữ, có lẽ không nên để ý đến những chi tiết có vẻ nhÆ° giả tạo của câu chuyện: dụ ngôn không phải là má»™t phóng sá»± hay má»™t bà i mô tả phong tục đám cÆ°á»›i, đúng và đủ má»i tình tiết. Trái lại, nên chú ý đến bà i há»c của dụ ngôn, đó là sá»± khôn ngoan, biết phòng xa.
Äiá»u dá»… nháºn thấy trong dụ ngôn nà y là bà i há»c vá» sá»± "tỉnh thức". Bà i há»c nà y là m ngÆ°á»i Ä‘á»c liên tưởng đến lá»i cảnh giác của thánh Phao-lô: "ngà y của Chúa sẽ đến nhÆ° kẻ trá»™m ban đêm" (1 Tx 5,2). Trong mÆ°á»i trinh nữ Ä‘i đón chà ng rể, có năm cô khôn và năm cô dại.
Các cô khôn là những ngÆ°á»i biết phòng xa và chuẩn bị đầy đủ, cÅ©ng giống nhÆ° ngÆ°á»i xây nhà trên đá (Mt 7,24), hay ngÆ°á»i quản gia biết chăm sóc gia nhân lúc vắng chủ (Mt 24,45). Các cô là hình ảnh của những ngÆ°á»i biết "lắng nghe và thi hà nh" những lá»i Äức Giêsu nói, những ngÆ°á»i có óc phê phán đúng đắn và tế nhị vá» thá»±c tại của cuá»™c sống, kèm theo má»™t ý chà cÆ°Æ¡ng quyết hà nh Ä‘á»™ng.
Ngược lại, các cô dại là những cô không biết dá»± trữ phòng xa, không biết trù liệu trÆ°á»›c hoà n cảnh bất trắc. Các cô là hình ảnh tiêu biểu cho những ngÆ°á»i lÆ¡ là , thiếu đầu óc thá»±c tế, thiếu phán Ä‘oán, gây ảnh hưởng tai hại đến cuá»™c sống, nhất là đá»i sống vÄ©nh cá»u.
Quả tháºt, các cô khôn đã chuẩn bị dầu đèn đầy đủ, lại còn mang theo bình dầu dá»± trữ, Ä‘á» phòng trÆ°á»ng hợp phải chỠđợi lâu. Các cô đã được và o dá»± tiệc cÆ°á»›i, nhÆ° là phần thưởng cho thái Ä‘á»™ sẵn sà ng của mình. Trong khi đó, các cô dại, đã không mang dầu, lại còn mất thá»i giá» chạy Ä‘i mua, nên trở vá» quá trá»… và không được và o dá»± tiệc cÆ°á»›i. Các cô đã bị ngăn lại, vì đèn của các cô hết dầu, và các cô đến quá trá»…: dá»±a theo lá»i thánh Âu-gút-ti-nô, các cô đã thiếu Ä‘iá»u quan trá»ng là dấu chỉ tình yêu và đã không sẵn sà ng đáp ứng trÆ°á»›c tình yêu.
NgÆ°á»i ta có thể ngạc nhiên và đặt câu há»i: Tại sao các cô khôn lại xá» sá»± có vẻ nhÆ° thiếu đức ái, đó là không giúp đỡ chị em mình Ä‘ang gặp khó khăn. Tháºt ra, ở đây không chú trá»ng đến đức bác ái, nhÆ°ng muốn nhấn mạnh đến ý nghÄ©a má»—i ngÆ°á»i phải chịu trách nhiệm vá» tá»± do và hạnh kiểm của mình, không được nông ná»—i nhẹ dạ. HÆ¡n nữa, sá»± kiện các cô trinh nữ phải chỠđợi lâu và chú rể cháºm đến có thể cho thấy rằng lòng thÆ°Æ¡ng xót được gia hạn thêm má»™t thá»i gian dà i, rất dà i, và đến má»™t ngà y, giai Ä‘oạn nà y sẽ chấm dứt. Thá»i gian chỠđợi có kéo dà i thêm gợi lên tÃnh cách nghiêm trá»ng của lá»i má»i, đồng thá»i cÅ©ng bao hà m ý nghÄ©a: Äấng Cứu Thế không phải là sản phẩm theo sá»± suy Ä‘oán của con ngÆ°á»i. Äà ng khác, nên hiểu thá»i gian nà y nhÆ° má»™t hồng ân được ban tặng để má»—i ngÆ°á»i kịp sá»a chữa những thiếu sót và sai lầm của mình. Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có cÆ¡ há»™i để đáp ứng bằng chÃnh tình yêu của mình.
Và nhÆ° váºy, dụ ngôn không chỉ nói đến sá»± tỉnh thức. Hay nói cách khác, tỉnh thức chÃnh là phải chuẩn bị đầy đủ cho cuá»™c lữ hà nh ""trên mặt đất đầy Ä‘au thÆ°Æ¡ng, bi tráng và kỳ diệu nà y"" (Chúc thÆ° của ÄGH Phao-lô VI). Má»—i ngÆ°á»i phải mang theo đèn, và phải dá»± trữ dầu, nguổn Ä‘em lại ánh sáng, tức là phải có lòng hiếu khách, phải có tình yêu và niá»m vui (ý nghÄ©a của dầu theo Kinh Thánh). Không có dầu, ngá»n đèn sẽ tắt, ngÆ°á»i ta sẽ chìm trong tối tăm, và không được và o dá»± tiệc cÆ°á»›i.
Giữ ngá»n đèn luôn cháy sáng
Nếu có ai được má»i Ä‘i gặp má»™t nhân váºt há» vẫn mong đợi, hẳn là há» sẽ chuẩn bị rất kỹ cà ng, có khi tá» ra nóng nảy, bồn chồn. Nếu há» vốn là ngÆ°á»i thá» Æ¡, hẳn há» sẽ phải thu xếp để có mặt đúng giá», có khi còn đến sá»›m hÆ¡n giá» hẹn. Nếu nhân váºt được mong đợi lại là ngÆ°á»i có khả năng là m thay đổi cuá»™c Ä‘á»i, thì ngÆ°á»i ta lại cà ng náo nức chỠđợi, và chuẩn bị kỹ lưỡng hÆ¡n.
Chà ng rể trong dụ ngôn chÃnh là Äức Giêsu. Vá»›i lòng yêu thÆ°Æ¡ng vô bá», Thiên Chúa Cha đã trao phó cho NgÆ°á»i trá»n vẹn váºn mạng của tất cả nhân loại cÅ©ng nhÆ° của má»—i ngÆ°á»i. NgÆ°á»i đã đến trần gian để dẫn Ä‘Æ°a nhân loại đến tham dá»± sá»± sống và niá»m vui vÄ©nh cá»u trong Thiên Chúa. ChÃnh NgÆ°á»i Ä‘ang đến gặp nhân loại và nhân loại phải tiến vá» vá»›i NgÆ°á»i, bởi vì NgÆ°á»i là sá»± sống, sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. ""Mà sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i chÃnh là nháºn biết Cha, Äấng duy nhất là Thiên Chúa tháºt, và nháºn biết Äấng Cha đã sai đến là Giêsu Kitô."" (Ga 17,3)
Chà ng rể có thể đến trá»…, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta vẫn phải chỠđợi, vẫn phải sẵn sà ng. Ngá»n đèn của má»—i ngÆ°á»i luôn phải có đủ dầu để Ä‘i đón chà ng rể. NgÆ°á»i ta có thể ngủ quên, nhÆ°ng vẫn có thái Ä‘á»™ sẵn sà ng: khi nghe tiếng kêu và o lúc ná»a đêm, há» cÅ©ng đủ dầu đèn để Ä‘i đón chà ng rể và dá»± tiệc cÆ°á»›i.
NhÆ° thế, dầu đèn chÃnh là khát vá»ng tìm gặp Thiên Chúa. Khát vá»ng nà y cần được nuôi dưỡng để khá»i phai tà n trong cuá»™c chỠđợi. Các cô trinh nữ Ä‘i đón chà ng rể, lúc khởi đầu tất cả Ä‘á»u vui mừng. NhÆ°ng trong lúc chỠđợi, năm cô đã để cho lòng nhiệt thà nh của mình nguá»™i dần, và khi chà ng rể đến, các cô đâm bối rối, khát vá»ng của các cô đã tắt lịm. Có biết bao cuá»™c gặp gỡ đã bị vỡ tan bởi vì ngá»n đèn khát vá»ng đã tắt ngúm.
Äúng váºy, đôi khi cuá»™c chỠđợi có thể kéo dà i và biến thà nh má»™t thá» thách khắc nghiệt, nhất là vá»›i những ngÆ°á»i phải bÆ°á»›c Ä‘i trong đêm tối, tiến bÆ°á»›c rất lâu vá»›i cảm tưởng rằng không bao giá» gặp được chà ng rể mình vẫn Æ°á»›c mong. Tháºt ra, tình trạng nà y là má»™t dấu chỉ cho thấy Thiên Chúa luôn khoét sâu tâm hồn con ngÆ°á»i, để rồi ngà y mai hay má»™t lúc nà o đó, NgÆ°á»i sẽ bÆ°á»›c và o. Phần con ngÆ°á»i, há» phải nuôi dưỡng lòng nhiệt thà nh bằng lòng tin, bằng việc cầu nguyện. Thiên Chúa sẽ không để cho kẻ chỠđợi NgÆ°á»i phải thất vá»ng.
Sự nghèo khó nội tâm
"Váºy anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngà y nà o, giá» nà o."
Äây là chủ đỠđược nhắc Ä‘i nhắc lại trong suốt diá»…n từ loan báo ngà y Äức Kitô trở lại trong vinh quang. Ở đây, Äức Giêsu đã bà y tá» rõ rà ng NgÆ°á»i là Äấng Cứu Thế trÆ°á»›c khi NgÆ°á»i chịu khá»— nạn và phục sinh.
NgÆ°á»i mong muốn chúng ta chỠđón NgÆ°á»i, và không được bá» cuá»™c; NgÆ°á»i mong muốn chúng ta chuẩn bị dầu đèn để khi NgÆ°á»i trở lại, mặc dù bất thình lình, và chúng ta Ä‘ang thiếp ngủ, chúng ta sẵn sà ng đến gặp NgÆ°á»i nhÆ° NgÆ°á»i cÅ©ng nháºn ra chúng ta.
Phải chuẩn bị dầu đèn! Äây là má»™t trách nhiệm nhÆ°ng chúng ta hãy yên lòng: Nếu Thánh Thần sá» dụng dầu, thì chÃnh NgÆ°á»i cÅ©ng sẽ quan tâm không để chúng ta thiếu dầu.
Chúng ta nhá»› lại câu chuyện bà goá ở Xa-rÆ¡-phát: "vò dầu đã chẳng cạn, đúng nhÆ° lá»i Äức Chúa đã dùng ông Ê-li-a mà phán" (1 V 17,16). Bà goá nà y đã đặt tất cả niá»m tin và o vị sứ giả của Thiên Chúa, nên vò dầu của bà đã không cạn.
Tháºt váºy, khi phục vụ Thiên Chúa và ngÆ°á»i khác, chúng ta vẫn phải khôn ngoan, dá»± phòng, nhÆ°ng cÅ©ng cần phải nhá»› rằng sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c và cao cả nhất chÃnh là sá»± nghèo khó trong tâm hồn, là lòng tin tuyệt đối, là xác tÃn rằng Thiên Chúa vẫn Ä‘ang ở bên cạnh chúng ta và nâng đỡ sá»± yếu hèn, sá»± má»i mệt của chúng ta. ChÃnh NgÆ°á»i vẫn bao bá»c chúng ta trong tình yêu thÆ°Æ¡ng của NgÆ°á»i để chúng ta luôn trở thà nh ánh sáng cho thế giá»›i, thà nh anh em của má»i ngÆ°á»i, thà nh ngÆ°á»i cứu vá»›t những gì đã hÆ° mất và thà nh chứng ta sống Ä‘á»™ng của niá»m vui.
Giếng nÆ°á»›c trong khu vÆ°á»n,
ngá»n đèn tạo ánh sáng,
kho báu trong ngăn tủ,
Man-na trong Hòm Bia.
Lạy Chúa, Ngà i là Chúa của con. H. Suso. [Mục Lục]
40. Khôn hay dại
(Suy niệm của Lm. Giacôbê Phạm Văn Phượng, OP)
Chúng ta Ä‘ang sống và o những tuần cuối cùng của năm phụng vụ, vì thế các bà i Tin Mừng của những Chúa Nháºt cuối năm, cụ thể nhÆ° bà i Tin Mừng hôm nay, Ä‘á»u hÆ°á»›ng chúng ta vá» thá»i gian táºn cùng, vá» cái chết. Khi nà o, lúc nà o sá»± kiện đó xảy đến? Không ai biết trÆ°á»›c, cho nên, phải khôn ngoan tÃnh toán, để luôn luôn sẵn sà ng. Äó là điá»u Chúa Giêsu dạy chúng ta qua dụ ngôn mÆ°á»i cô trinh nữ phù dâu cầm đèn Ä‘i đón chà ng rể.
TrÆ°á»›c hết, chúng ta nên biết qua tục lệ của ngÆ°á»i Do Thái vá» vấn Ä‘á» rÆ°á»›c dâu. Tục lệ Do Thái thÆ°á»ng rÆ°á»›c dâu vá» ban đêm, trÆ°á»›c khi rÆ°á»›c dâu, hai hỠđôi bên đã có những bữa tiệc linh đình khoản đãi bà con há» hà ng. Rồi má»™t ngà y nà o đó, Ä‘Ã ng trai chá»n má»™t giá» tốt nhất từ sau khi hoà ng hôn xuống, để đến rÆ°á»›c cô dâu vá». Khi Ä‘i rÆ°á»›c, há» thÆ°á»ng chá»n con Ä‘Æ°á»ng xa nhất để Ä‘i cho ngÆ°á»i ta biết mặt cô dâu, chú rể, và ngÆ°á»i ta có thể chúc mừng đôi tân hôn ngay trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i. Nhóm phù rể mang Ä‘uốc soi Ä‘Æ°á»ng, nhóm phù dâu cầm đèn soi mặt đôi tân hôn cho thêm lá»™ng lẫy. Có khi có ban nhạc Ä‘i theo giúp vui ca hát lôi kéo sá»± chú ý của nhiá»u ngÆ°á»i. Tá»›i nhà trai, má»i ngÆ°á»i và o dá»± tiệc cÆ°á»›i.
Trong dụ ngôn hôm nay, đặc biệt nhấn mạnh đến những cô phù dâu, đó là mÆ°á»i cô trinh nữ, Ä‘ang cùng vá»›i cô dâu chá» nhà trai đến rÆ°á»›c dâu vá». Có năm cô khôn và năm cô dại. Chúng ta nên nhá»›, đây chỉ là má»™t dụ ngôn mà thôi, chứ là m gì lại có những cô phù dâu khá» dại đến thế: quần áo chỉnh tá» và trang sức lá»™ng lẫy, mà lại quên đổ dầu và o đèn, nhất là đang lúc vui vẻ nhÆ° váºy mà lại ngủ mệt là m sao được? và giả nhÆ° không có dầu thì Ä‘i chung dÆ°á»›i ánh sáng của những cô bạn khác, chứ ai lại khỠđến ná»—i lúc đó còn Ä‘i mua dầu?
CÅ©ng thế, là m gì có chuyện nhà trai cháºm trá»… đến ná»—i mãi ná»a đêm má»›i tá»›i? Và khi tá»›i chẳng lẽ không có tiếng kèn, tiếng hát, tiếng nói chuyện để là m cho nhà gái biết đã đến hay sao mà lại phải có tiếng kêu: “Kìa chà ng rể đến, hãy ra đónâ€, rồi khi đã và o phòng tiệc, cần gì phải đóng cá»a, và chú rể tá» ra quá khắc nghiệt đối vá»›i các cô phù dâu Ä‘i mua dầu đến trá»…? Xin nhá»›, đây chỉ là má»™t dụ ngôn, chứ không có đám cÆ°á»›i nà o hay đám rÆ°á»›c dâu nà o nhÆ° thế. Dụ ngôn dá»±a và o tục lệ cÆ°á»›i xin để diá»…n tả má»™t chân lý hay để dạy má»™t Ä‘iá»u gì đó.
Thá»±c váºy, ở đây Chúa Giêsu đã dùng má»™t hình ảnh quen thụôc vá» cÆ°á»›i xin của quê hÆ°Æ¡ng Ngà i để dạy má»™t bà i há»c là phải luôn sẵn sà ng chỠđợi ngà y Chúa đến. Trong má»™t đám cÆ°á»›i, nhân váºt chÃnh là cô dâu và chú rể, nhÆ°ng trong dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu lại đặt trá»ng tâm vá» phÃa các cô phù dâu, bởi vì chà ng rể ở đây là Chúa Giêsu, mÆ°á»i trinh nữ phù dâu là toà n thể nhân loại.
Dụ ngôn nà y trÆ°á»›c hết nói đến tất cả má»i ngÆ°á»i phải sẵn sà ng chỠđón ngà y chung cục của thế giá»›i, ngà y cánh chung, ngà y táºn thế, ngà y Chúa tái giáng để phán xét toà n thể nhân loại. Ngà y nà o Chúa trở lại thì không ai biết được, chỉ cần biết rằng ngà y đó rất bất ngá». Äà ng khác, dụ ngôn nà y cÅ©ng muốn nhắc tá»›i ngà y táºn số, ngà y chết của má»—i ngÆ°á»i, ngà y ấy cÅ©ng rất bất ngá», không ai biết trÆ°á»›c được. Äá»i con ngÆ°á»i đã ngắn ngủi, lại có thể chết bất cứ lúc nà o, cho nên, đòi há»i má»—i ngÆ°á»i phải cẩn tháºn và sẵn sà ng.
Nói rõ hÆ¡n, Kinh Thánh và giáo lý dạy cho chúng ta biết: má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có hai kiếp phải sống và được sống: má»™t Ä‘á»i sống tạm bợ và má»™t Ä‘á»i sống vÄ©nh cá»u, má»™t Ä‘á»i sống hiện tại và má»™t Ä‘á»i sống tÆ°Æ¡ng lai, má»™t Ä‘á»i sống hà nh hÆ°Æ¡ng và má»™t Ä‘á»i sống quê tháºt, má»™t Ä‘á»i sống trần gian và má»™t Ä‘á»i sống thiên Ä‘Ã ng hay há»a ngục. Từ kiếp sống nà y qua kiếp sống kia, má»—i ngÆ°á»i phải qua sá»± chết má»™t lần, đó là điá»u tất nhiên, vì kiếp sống tạm bợ ở trần gian chỉ diá»…n ra má»™t lần. Sá»± chết đến vá»›i má»—i ngÆ°á»i được Kinh Thánh gá»i là Chúa đến, và việc Chúa đến nà y xảy ra bất ngá», bà máºt, trừ má»™t và i trÆ°á»ng hợp há»a hiếm được Chúa cho biết trÆ°á»›c ngà y giá» chết, còn hầu hết Ä‘á»u không hay biết gì cả. Thiên Chúa muốn giữ bà máºt nhÆ° váºy để chúng ta luôn sẵn sà ng, và do đó cố gắng sống tốt là nh, thánh thiện.
Dụ ngôn cho chúng ta thấy trong mÆ°á»i cô phù dâu, có năm cô khôn và năm cô dại. Äó là hình ảnh tượng trÆ°ng cho hai nhóm tÃn hữu khác nhau: má»™t nhóm những ngÆ°á»i khôn ngoan và má»™t nhóm những ngÆ°á»i dại. Khôn hay dại là căn cứ và o cách sống của há» có biết sẵn sà ng hay không? có sá»± nghiệp đức tin và công phúc hay không? năm cô phù dâu bị gá»i là dại, vì đã không chuẩn bị đủ dầu, đến giá» chót Ä‘i vay mượn và bị từ chối, nghÄ©a là ơn cứu Ä‘á»™ của má»—i ngÆ°á»i là tá»± mình sắm sá»a lấy cho mình. Má»—i ngÆ°á»i phải có sá»± nghiệp đức tin riêng, sá»± cứu rá»—i là của riêng má»—i ngÆ°á»i, không vay mượn được. Chúng ta không thể nhÆ°á»ng lại cho ai khác và cÅ©ng không ai nhÆ°á»ng lại cho chúng ta được. Äà ng khác, chúng ta cÅ©ng đừng cho rằng: chỉ cần sắm sá»a má»™t Ãt dầu và o phút chót là được. Trái lại, phải sắm sá»a cả Ä‘á»i và suốt Ä‘á»i, sá»± nghiệp đức tin phải sắm sá»a hằng ngà y cho đến chết, vì không ai biết mình chết khi nà o.
Chúng ta đừng bao giá» nghÄ© mình còn lâu má»›i chết: mình còn trẻ, mình khá»e mạnh, còn lâu má»›i chết, vì không thiếu gì trÆ°á»ng hợp “lá và ng còn ở trên cây, lá xanh rụng xuống trá»i Æ¡i hỡi trá»i â€, chẳng hạn trong vụ há»a hoạn thảm khốc tại trung tâm thÆ°Æ¡ng mại quốc tế tại thà nh phố Hồ Chà Minh ngà y 29 tháng mÆ°á»i, hÆ¡n 50 ngÆ°á»i đã thiệt mạng, những ngÆ°á»i ấy có biết hôm ấy là ngà y cuối cùng của mình không? Quả thá»±c, không ai biết trÆ°á»›c vá» ngà y giá» chết của mình, không ai phá»ng định được tuổi nao mình sẽ từ biệt cõi Ä‘á»i, đó là quyá»n phép trong tay Chúa. Vì thế, Chúa bảo chúng ta phải tỉnh thức và sẵn sà ng. Chúng ta hãy nhá»›: Ä‘á»i sống hiện nay, tuy là tạm bợ, nhÆ°ng sẽ quyết định Ä‘á»i sống mai sau của chúng ta. Chúng ta phải sống thế nà o để Ä‘em lại cho mình hạnh phúc ở Ä‘á»i nà y và cả hạnh phúc Ä‘á»i sau. “Thiên Ä‘Ã ng há»a ngục hai quê. Ai khôn thì vá» ai dại thì xaâ€. Äược bao nhiêu ngÆ°á»i khôn biết tìm vá» quê tháºt để hưởng hạnh phúc vÄ©nh cá»u? Äồng thá»i cÅ©ng biết bao ngÆ°á»i dại đến ná»—i phải sa há»a ngục trầm luân muôn Ä‘á»i? Khôn hay dại là tùy má»—i ngÆ°á»i chúng ta. [Mục Lục]
41. Sẵn sà ng
(Suy niệm của Lm. Giacôbê Phạm Văn Phượng, OP)
Bà i Tin Mừng là má»™t dụ ngôn của Chúa Giêsu. Chúa đã dùng má»™t hình ảnh quen thuá»™c vá» cÆ°á»›i xin của quê hÆ°Æ¡ng Ngà i để dạy chúng ta má»™t bà i há»c, là phải luôn sẵn sà ng chỠđợi ngà y Chúa đến. Trong má»™t đám cÆ°á»›i, nhân váºt chÃnh là cô dâu và chú rể. NhÆ°ng trong dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu lại đặt trá»ng tâm vá» phÃa các cô phù dâu, bởi vì chà ng rể ở đây là Chúa Giêsu, mÆ°á»i trinh nữ phù d&acacirc;u là toà n thể nhân loại.
Dụ ngôn nà y trÆ°á»›c hết nói đến tất cả má»i ngÆ°á»i phải sẵn sà ng chỠđợi ngà y táºn thế, ngà y Chúa tái giáng để phán xét toà n thể nhân loại, ngà y nà o Chúa trở lại thì không ai biết được, chỉ cần nhá»› rằng ngà y đó rất bất ngá». Äà ng khác, dụ ngôn nà y cÅ©ng muốn nhắc tá»›i ngà y chết của má»—i ngÆ°á»i, ngà y ấy cÅ©ng rất bất ngá», không ai biết trÆ°á»›c được. Äá»i con ngÆ°á»i đã ngắn ngủi, lại có thể chết bất cứ lúc nà o, cho nên đòi há»i má»—i ngÆ°á»i phải cẩn tháºn và sẵn sà ng.
Việc chỠđợi sẵn sà ng có tÃnh cách bản thân cá nhân má»—i ngÆ°á»i, không ai là m thay ai được. Sá»± sẵn sà ng nà y phải có luôn, kéo dà i mãi chứ không phải chỉ trong má»™t thá»i gian nà o thôi, vì Chúa đến bất Æ°ng, Chúa có thể gá»i chúng ta ra khá»i Ä‘á»i nà y bất cứ lúc nà o. Cho nên, nhÆ° 10 trinh nữ, sá»a soạn có đèn mà thôi, đèn cháy mà thôi cÅ©ng chÆ°a đủ, còn phải dá»± trữ dầu. CÅ©ng váºy, có đạo, có đức tin mà thôi chÆ°a đủ mà còn phải có sá»± nghiệp đức tin và công phúc nữa.
Dụ ngôn cho chúng ta thấy, trong mÆ°á»i cô phù dâu, có năm cô khôn ngoan và năm cô khá» dại. Äó là hình ảnh tượng trÆ°ng cho hai nhóm tÃn hữu khác nhau: má»™t nhóm những ngÆ°á»i khôn ngoan và má»™t nhóm những ngÆ°á»i khá» dại. Khôn ngoan hay khá» dại là căn cứ và o cách sống của há» có biết sẵn sà ng hay không? Có sá»± nghiệp đức tin và công phúc hay không? Năm cô phù dâu khá» dại không chuẩn bị đủ dầu, đến giá» chót Ä‘i vay mượn và bị từ chối, có nghÄ©a là ơn cứu rá»—i của má»—i ngÆ°á»i là tá»± mình sắm sá»a lấy cho mình. Má»—i ngÆ°á»i phải có sá»± nghiệp đức tin riêng. Sá»± cứu rá»—i là của riêng má»—i ngÆ°á»i, không vay mượn được. Chúng ta không thể nhÆ°á»ng lại cho ai khác và cÅ©ng không ai có thể nhÆ°á»ng lại cho chúng ta được. Äà ng khác, chúng ta cÅ©ng đừng cho rằng: chỉ cần sắm sá»a má»™t Ãt dầu và o phút chót là được. Trái lại, phải sắm sá»a cả Ä‘á»i và suốt Ä‘á»i. Sá»± nghiệp đức tin phải sắm sá»a hằng ngà y cho đến chết, vì không ai biết mình chết khi nà o, đừng bao giá» nghÄ© rằng mình còn lâu má»›i chết, vì sá»± chết không kiêng nể ai và cÅ©ng chẳng báo trÆ°á»›c cho ai cả.
Vì thế, bổn pháºn của chúng ta là phải luôn sẵn sà ng, lúc nà o cÅ©ng chuẩn bị trÆ°á»›c cho mình má»™t sá»± nghiệp nÆ°á»›c trá»i theo gÆ°Æ¡ng nhân váºt trong câu chuyện sau: Bá tÆ°á»›c Hen-ri-Ä‘Æ¡ Ba-vi-e, ngÆ°á»i sau nà y trở thà nh hoà ng đế nÆ°á»›c Äức, và Giáo Há»™i đã phong thánh cho ngà i. Ngà i thÆ°á»ng cầu nguyện bên má»™ thánh Uôn-gang. Má»™t hôm thánh Uôn-gang hiện ra vá»›i ngà i và chỉ cho ngà i má»™t dòng chữ viết trên má»™: "Sau sáu..." chỉ có hai chữ đó thôi, rồi thánh nhân biến Ä‘i. Hen-ri suy nghÄ© mãi, không hiểu "Sau sáu..."nghÄ©a là gì? Ngà i nghÄ© rằng có lẽ Chúa muốn cho ngà i biết sau sáu ngà y nữa mình sẽ chết chăng? Ngà i liá»n dá»n mình chết cách nghiêm túc. NhÆ°ng sau sáu ngà y vẫn không có sá»± gì xảy ra. Ngà i cho rằng: sau sáu tuần chăng? Ngà i lại dá»n mình chết trong sáu tuần. Sáu tuần lại qua Ä‘i vô sá»±. Ngà i lại nghÄ© sau sáu tháng chăng? Sáu tháng lại qua Ä‘i. Ngà i lại nghÄ© sau sáu năm chăng? Ngà i kiên trì sống tốt là nh, là m tháºt nhiá»u việc đạo đức. Sáu sáu năm ngà i được chá»n là m hoà ng đế. Dầu váºy ngà i vẫn không thay đổi cách sống, luôn chuẩn bị sẵn sà ng chết. Vì thế, ngà i đã trở thà nh má»™t hoà ng đế gÆ°Æ¡ng mẫu và hÆ¡n nữa là má»™t vị thánh.
Chúa Giêsu ân cần nhắn nhủ chúng ta: hãy khôn ngoan nhÆ° năm cô trinh nữ Ä‘em đèn và trữ cả dầu. Chúng ta phải có đèn, đèn muốn hữu dụng phải có dầu, dầu đốt mãi cÅ©ng phải hết, do đó, chúng ta phải trữ dầu, trữ cà ng nhiá»u cà ng tốt. Dầu đây là đá»i sống thiện hảo của mình, loại dầu nà y nếu có trữ lượng phong phú, việc phòng ngừa và cẩn tháºn của chúng ta má»›i thà nh hiện thá»±c. Dụ ngôn 10 cô trinh nữ, chúng ta thấy cả khôn cả dại Ä‘á»u ngủ, đâu phải chỉ có những cô dại má»›i ngủ, nhÆ°ng cái là m cho 10 cô trở thà nh khôn dại khác nhau ở chá»— biết chuẩn bị sẵn sà ng. Năm cô khôn đã ngủ nhÆ°ng ngủ trong sá»± sẵn sà ng, còn năm cô dại đã ngủ trong má»™t thái Ä‘á»™ chểnh mảng, việc đâu hay đó, nhÆ°ng đến khi "hay" được thì đã quá muá»™n.
Chúng ta hãy nhá»›: má»™t ngà y nà o đó cuá»™c Ä‘á»i chúng ta sẽ chấm dứt, chúng ta không biết ngà y đó là ngà y nà o, nên chúng ta phải luôn tỉnh thức và sẵn sà ng, chúng ta phải lo tÃnh cho linh hồn mình, phải luôn sẵn sà ng tối Ä‘a bằng cách luôn sống tốt là nh. Bởi vì chỉ có những ai biết sống nhÆ° thế má»›i bảo đảm được hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i. [Mục Lục]
|