Chúa nháºt XXIV thÆ°á»ng niên, năm A: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
13.09.2017
Tin Mừng Mt 18,21-35: Bấy giá», ông Phêrô đến gần Äức Giê-su mà há»i rằng: “ThÆ°a Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần? Có phải bảy lần không?†Äức Giêsu đáp: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảy.†Vì thế, NÆ°á»›c Trá»i cÅ©ng giống nhÆ° chuyện má»™t ông vua kia muốn đòi các đầy tá»› của mình thanh toán sổ sách. Khi nhà vua vừa bắt đầu, thì ngÆ°á»i ta dẫn đến má»™t kẻ mắc nợ vua mÆ°á»i ngà n nén và ng. Y không có gì để trả, nên tôn chủ ra lệnh bán y cùng tất cả vợ con, tà i sản mà trả nợ. Bấy giá», tên đầy tá»› ấy sấp mình xuống bái lạy: “ThÆ°a Ngà i, xin rá»™ng lòng hoãn lại cho tôi, tôi sẽ lo trả hết.†Tôn chủ của tên đầy tá»› ấy liá»n chạnh lòng thÆ°Æ¡ng, cho y vá» và tha luôn món nợ...
CHÚA NHẬT XXIV THƯỜNG NIÊN, NĂM A
Các bà i suy niệm & và chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Hc 27,33 – 28,9; Rm 14, 7-9; Mt 18, 21-35 ----†----
MỤC LỤC
1. Tha thứ
2. Há»c tha thứ vá»›i Chúa Giêsu – Lm Ignatiô Trần NgÃ
3. Tha thứ
4. Giá trị cục tẩy
5. Bà i há»c tha thứ
6. Tha thứ đến vô táºn - Barbara E. Reid OP
7. Hà o quang của tha thứ - Thiên Phúc
8. Tha thứ
9. Hết lòng tha thứ
10. Tha thứ – ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
11. Một Tin Mừng khó giữ – Achille Degeest
12. Tha thứ là được thứ tha
13. ChÃnh khi thứ tha là khi được tha thứ – Anmai
14. Tha thứ cho nhau – Lm JB. Nguyễn Minh Hùng
15. Thiên Chúa là vị thẩm phán tốt nhất của chúng ta
16. Bảy mươi lần bảy!
17. Tha thứ, mùa xuân tình yêu
18. Tha thứ
19. Tha thứ
20. Tha thứ
21. Tha thứ mà không cần so Ä‘o tÃnh toán
22. Tha thứ
23. Sự tha thứ – Radio Veritas Asia
24. Nên tha hay không? – Phillip Bình Khả
25. Tha thứ – Lm. Bùi Quang Tuấn
26. Anh em tha thứ cho nhau - JKN
27. Tha thứ, hoà giải – Lm. Nguyễn Bình An
28. Tha thứ
29. Hãy tha thứ để được thứ tha
30. Sự hoà n hảo dựa trên lòng khoan nhân
31. Luôn tha thứ
32. Tại sao tha thứ?
33. Hãy táºp sống nhÆ° tấm lòng bao la của Thiên Chúa
34. Tha thứ không giới hạn – Lm. FX. Vũ Phan Long
1. Tha thứ
Äá»c lại Phúc Âm chúng ta thấy Chúa Giêsu đã dùng nhiá»u câu chuyện để xác quyết rằng: Thiên Chúa tha thứ cho chúng ta má»™t cách nhÆ°ng không. Äúng thế, khi ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng Ä‘ang kéo lê những bÆ°á»›c chân mệt má»i trở vá», thì cha cáºu, thoạt nhìn thấy, đã vá»™i chạy tá»›i, ôm choà ng lấy cáºu mà hôn, rồi lại còn truyá»n cho gia nhân Ä‘em áo cho cáºu mặc, nhẫn cho cáºu Ä‘eo, già y cho cáºu Ä‘i, rồi giết con bê báo mở tiệc ăn mừng. NgÆ°á»i cha đã tha thứ cho cáºu má»™t cách nhÆ°ng không.
CÅ©ng thế qua Ä‘oạn Tin Mừng chiá»u hôm nay, tên đầy tá»› mắc nợ ông chủ má»™t món nợ khổng lồ. Hắn không có gì để trả. Thế nhÆ°ng ông chủ đã xoá bá» tất cả cho hắn, để hắn được tá»± do trở vá» gia đình. Ông chủ đã tha cho hắn má»™t cách nhÆ°ng không.
Trong cuá»™c sống của Chúa Giêsu, chúng ta cÅ©ng thấy Ngà i đã tha thứ rất nhiá»u lần. Ngà i đã tha thứ cho Madalena, cho ngÆ°á»i thiếu phụ ngoại tình, cho Phêrô và cho tên trá»™m và o những giây phút cuối cùng trên tháºp giá.
Tuy nhiên Chúa chỉ đòi há»i chúng ta má»™t Ä‘iá»u kiện rất nhá» má»n đó là chúng ta cÅ©ng phải biết tha thứ cho nhau. Trong kinh Lạy Cha, chúng ta vốn thÆ°á»ng Ä‘á»c: Xin tha nợ chúng con, nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con. Trong câu chuyện hôm nay chúng ta thấy ông chủ đã xá» trà nhÆ° thế nà o đối vá»›i tên đầy tá»› Ä‘á»™c ác? Vì hắn không tha cho bạn hắn món nợ cá»n con là 100 đồng, lại còn tống giam ngÆ°á»i bạn khổ sở ấy. Thì bây giỠông chủ cÅ©ng sẽ đối xá» vá»›i hắn nhÆ° thế, nghÄ©a là tống hắn và o ngục cho đến khi trả xong món nợ kếch xù ấy. Và Chúa Giêsu đã kết luáºn: Thiên Chúa cÅ©ng sẽ đối xá» vá»›i các ngÆ°Æ¡i nhÆ° thế nếu các ngÆ°Æ¡i không biết tha thứ cho nhau. Nếu chúng ta không biết tá» ra khoan dung tha thứ cho ngÆ°á»i khác, thì chúng ta sẽ chẳng được hưởng nhá» lòng khoan dung tha thứ của Thiên Chúa.
Trong cuá»™c ná»™i chiến xảy ra tại Tây Ban Nha và o năm 1936, có má»™t vị linh mục bị bắt và bị tống giam. TrÆ°á»›c khi ra mặt tráºn, Ä‘oà n quân muốn giết tất cả những tù binh mà há» giam giữ. Thế là má»™t tốp lÃnh được lệnh giải ngà i tá»›i má»™t nghÄ©a trang để xá» bắn. Thế nhÆ°ng trÆ°á»›c khi hà nh quyết, ngà i đã xin má»™t đặc ân cuối cùng đó là được ôm hôn tất cả tốp lÃnh sẽ bắn ngà i. Hà nh vi nà y muốn nói lên má»™t sá»± chân thà nh tha thứ, khiến cho má»™t tên lÃnh đã xúc Ä‘á»™ng và sau nà y anh ta đã trở vá» vá»›i Giáo Há»™i. CÅ©ng nhÆ° Chúa Giêsu, trên tháºp giá Ngà i đã tha thứ cho tất cả bá»n lý hình đã nhúng tay và o máu Ngà i: Lạy Cha xin Cha tha cho chúng vì chúng chẳng biết việc chúng là m.
Hãy tha thứ cho nhau để rồi Thiên Chúa mới sẽ tha thứ cho chúng ta. [Mục Lục]
2. Há»c tha thứ vá»›i Chúa Giêsu – Lm Ignatiô Trần NgÃ
Khi bị ngÆ°á»i khác xúc phạm, có ngÆ°á»i cảm thấy bị tổn thÆ°Æ¡ng nghiêm trá»ng, nên lồng lên dữ dá»™i nhÆ° con thú bị trúng thÆ°Æ¡ng; có ngÆ°á»i cảm thấy máu sôi lên trong huyết quản, ngÆ°á»i nóng bừng lên, hÆ¡i thở dồn dáºp, mặt Ä‘á» gay.
Trong hoà n cảnh đó, phản ứng thông thÆ°á»ng của Ä‘a số là tìm cách trả Ä‘Å©a tháºt Ä‘Ãch đáng. Tháºm chà có ngÆ°á»i cho rằng thà chịu chết còn hÆ¡n chịu nhục. Thế là giông tố sẽ bùng lên, những tráºn đòn thù nhÆ° vÅ© bão sẽ áºp đến, háºu quả không biết đâu mà lÆ°á»ng!
Trong khi đó, Chúa Giêsu, trong thân pháºn con ngÆ°á»i, và nhất là trong cuá»™c thÆ°Æ¡ng khó của NgÆ°á»i, đã bình thản đón nháºn má»i sỉ nhục, nhạo cÆ°á»i, lăng mạ, phỉ nhổ, chịu hà nh hạ, chịu đánh đòn, chịu Ä‘á»™i mão gai, chịu vác tháºp giá, chịu chết trần truồng, chịu vô và n Ä‘au thÆ°Æ¡ng chồng chất và chịu chết tủi nhục trên tháºp giá mà không há» oán háºn hay nguyá»n rủa những con ngÆ°á»i bá»™i bạc xúc phạm đến mình, trái lại còn Ä‘em lòng thÆ°Æ¡ng xót và cầu xin Chúa Cha tha thứ cho há». (Luca 23, 33)
Äối mặt vá»›i vô và n xúc phạm đủ má»i hình thức, Chúa Giêsu sẵn sà ng tha thứ và kêu má»i má»i ngÆ°á»i hãy tha thứ cho nhau, tha thứ liên tục không ngừng.
"Bấy giá», ông Phê-rô đến gần Äức Giêsu mà há»i rằng: "ThÆ°a Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần? Có phải bảy lần không?" Äức Giêsu đáp: "Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảy." Nói nhÆ° thế có nghÄ©a là Chúa dạy hãy tha thứ liên tục không ngừng.
Quả là má»™t đòi há»i vượt quá sức ngÆ°á»i. Là m sao con ngÆ°á»i đầy sân háºn lại có đủ bản lãnh và khà phách để thá»±c hiện lá»i truyá»n dạy của Chúa Giêsu?
- Con ngÆ°á»i mắc phải lầm lá»—i vì mù quáng, vì thế hỠđáng thÆ°Æ¡ng chứ không đáng trách.
Chúa Giêsu không những tha thứ mà còn yêu thÆ°Æ¡ng những kẻ kết án và đóng Ä‘inh NgÆ°á»i vì NgÆ°á»i biết há» hà nh Ä‘á»™ng cách mù quáng, mà mù quáng thì đáng thÆ°Æ¡ng hÆ¡n là đáng trách. Há» mù quáng nên không nháºn ra Chúa Giêsu là Con Thiên Chúa. Há» tưởng rằng khi kết án Chúa Giêsu là há» bảo toà n vinh quang Thiên Chúa, không để cho uy danh Thiên Chúa bị xâm phạm bởi má»™t ngÆ°á»i phà m là ng Nadarét ngạo mạn xÆ°ng mình là Con Thiên Chúa.
Charlie Charplin nháºn định: "ngÆ°á»i ta mắc phải lầm lá»—i là do sá»± mù quáng của mình. Thế nên ngÆ°á»i ngu thì lên án há»; ngÆ°á»i khôn thì thÆ°Æ¡ng xót há»."
Không giống nhÆ° bao nhiêu ngÆ°á»i thiếu hiểu biết thÆ°á»ng vá»™i và ng kết án ngÆ°á»i khác căn cứ và o hà nh vi lầm lá»—i bên ngoà i của tá»™i nhân, Chúa Giêsu là Äấng khôn ngoan thấu suốt lòng dạ con ngÆ°á»i; NgÆ°á»i biết rằng phần lá»›n những tá»™i ngÆ°á»i ta phạm là do mù quáng, do thiếu hiểu biết mà ra, vì thế, thay vì lên án, NgÆ°á»i thÆ°Æ¡ng xót những kẻ mắc phải lá»—i lầm và tha thiết cầu xin Chúa Cha tha thứ cho há». "Lạy Cha, xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là m." (Lc 23, 33)
- Không ai cố tình là m Ä‘iá»u ác.
Ngoà i ra, nhà hiá»n triết Socrate cÅ©ng có cùng quan Ä‘iểm nhÆ° thế. Ông nháºn định rằng: "không ai cố tình là m Ä‘iá»u ác" và "sở dÄ© ngÆ°á»i ta là m Ä‘iá»u ác là vì mù quáng, thiếu hiểu biết"
Dale Carnegie, má»™t há»c giả trứ danh ngÆ°á»i Mỹ nổi tiếng vá»›i nhiá»u tác phẩm bán chạy nhất thế giá»›i quả quyết rằng: "Tôi đã bá» ra gần 70 năm trong Ä‘á»i để khám phá ra chân lý nầy là dù ngÆ°á»i ta có lá»—i nặng đến đâu, thì trong 100 lần phạm lá»—i, thì có đến 99 lần ngÆ°á»i ta tá»± cho là mình vô tá»™i." Phần lá»›n các phạm nhân cho rằng mình vô tá»™i vì nghÄ© rằng những hà nh Ä‘á»™ng há» là m được thúc đẩy bởi lòng tốt chứ không phải bởi ác tâm.
Xét lại bản thân mình, chúng ta thấy rằng dù má»—i ngÆ°á»i chúng ta đã từng phạm nhiá»u lầm lá»—i trong cuá»™c sống, nhÆ°ng chÆ°a bao giá» chúng ta hà nh Ä‘á»™ng vì ác tâm. Từ đó suy ra, trong phần đông nhân loại, không mấy ai cố tình là m Ä‘iá»u ác. Vì thế chẳng nên kết tá»™i ngÆ°á»i khác nhÆ°ng hãy sẵn sà ng thứ tha cho há».
Tóm lại, để có thể tuân giữ lá»i má»i gá»i tha thứ liên lỉ, tha thứ không ngừng của Chúa Giêsu, chúng ta cần xác tÃn nhÆ° nhà hiá»n triết Socrate rằng: "Không ai cố tình là m Ä‘iá»u ác", "sở dÄ© con ngÆ°á»i phạm phải lầm lá»—i là do sá»± mù quáng của mình".
Và hãy ghi tâm lá»i nháºn định của Charlie Charplin: "con ngÆ°á»i mắc phải lầm lá»—i là do sá»± mù quáng của mình. Thế nên, ngÆ°á»i khôn thì thÆ°Æ¡ng xót há», ngÆ°á»i ngu thì lên án há»."
Và nhất là há»c theo gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu, cảm thông sâu sắc vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, cầu xin Chúa Cha tha thứ cho há» vì há» mù quáng, "không biết việc há» là m" (Lc 23,33). [Mục Lục]
3. Tha thứ
Ở bên Nháºt, có má»™t tên sát nhân khét tiếng đã từng giết hại nhiá»u ngÆ°á»i, hắn chẳng may bị bắt và bị tống giam trong ngục, chá» ngà y lãnh nháºn bản án tá» hình. Thế rồi có hai phụ nữ đạo đức đã tá»›i thăm viếng và trò truyện vá»›i hắn, nhÆ°ng hắn đã đáp lại bằng má»™t cái nhìn hằn há»c. TrÆ°á»›c khi ra vá», hỠđã để lại cho hắn cuốn Phúc âm vá»›i hy vá»ng mong manh là hắn sẽ Ä‘á»c.
Quả tháºt, vì chẳng có việc gì là m, nên hắn đã tò mò mở ra, và rồi hình nhÆ° có má»™t sức thu hút nà o đó, khiến hắn tiếp tục Ä‘á»c, Ä‘á»c mãi cho đến lá»i cầu của Chúa Giêsu trên tháºp giá:
- Lạy Cha, xin tha cho chúng vì chúng không biết việc chúng là m.
Hắn đã dừng lại và nói:
- Sá»± kiện trên đã là m cho tôi xúc Ä‘á»™ng và tôi cảm thấy dÆ°á»ng nhÆ° sá»± hung dữ và tà n bạo của tôi đã tan biến, bởi vì tôi đã tin.
Câu chuyện trên là m cho chúng ta nhá»› tá»›i ngÆ°á»i trá»™m là nh trên tháºp giá. Mặc dù quãng Ä‘á»i dÄ© vãng chồng chất những tá»™i lá»—i, nhÆ°ng rồi anh đã được Chúa tha thứ. ChÃnh Ngà i đã nói vá»›i anh:
- Ta bảo tháºt, ngay hôm nay anh sẽ được ở trên thiên Ä‘Ã ng vá»›i Ta.
Tên sát nhân ở Nháºt Bản, cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i trá»™m là nh Ä‘á»u là những kẻ tà n bạo, thế mà Chúa đã xót thÆ°Æ¡ng, cho ăn năn sám hối và o những giây phút cuối cùng của cuá»™c Ä‘á»i, thì tá»± há»i là m sao chúng ta lại khÆ°á»›c từ, chẳng tha thứ cho nhau.
ChÃnh Ngà i đã khẳng định qua Ä‘oạn Tin mừng sáng hôm nay:
- Thầy không bảo các con phải tha thứ đến bảy lần, nhưng đến bảy mươi lần bảy lần, có nghĩa là phải tha thứ cho nhau mãi mãi.
Và để xác minh cho sá»± tháºt trên ngÆ°á»i ta đã Ä‘Æ°a ra má»™t câu chuyện cụ thể đó là câu chuyện vá» tên đầy tá»› Ä‘á»™c ác. NhÆ° chúng ta thấy, khi mắc nợ ai, chúng ta phải hoà n trả cho há», đó là bổn pháºn của đức công bằng.
CÅ©ng váºy, tên đầy tá»› mắc nợ nhà vua mÆ°á»i ngà n nén bạc, mà hắn thì không có gì để trả, vì thế, nhà vua cứ dá»±a theo sá»± công bằng để ra lệnh bán y cùng tất cả vợ con và tà i sản mà trả nợ. Thế nhÆ°ng, nhà vua đã không hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° thế. Ông đã không cÆ° xá» vá»›i hắn theo sá»± công bằng, mà theo lòng thÆ°Æ¡ng xót, bởi thế ông đã tha bổng cho y, và đòi y cÅ©ng phải thÆ°Æ¡ng xót đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh:
- Ta đã tha hết số nợ ấy cho ngươi, thì đến lượt ngươi, ngươi cũng phải thương xót bạn ngươi như ta đã thương xót ngươi.
Trong mối liên hệ giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i, chúng ta thấy công bằng phải Ä‘i trÆ°á»›c bác ái và là m ná»n tảng cho bác ái, bởi vì nếu không có công bằng thì cÅ©ng chẳng có bác ái. Thế nhÆ°ng nhiá»u lúc chúng ta phải vượt lên trên cái ná»n tảng công bằng nà y để biểu lá»™ má»™t tình yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ.
Còn chúng ta thì sao, liệu chúng ta có sẵn sà ng tha thứ cho anh em để rồi bản thân chúng ta sẽ được hưởng nhỠlòng thương xót của Chúa hay không? [Mục Lục]
4. Giá trị cục tẩy
(Suy niệm của Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n)
Có má»™t cáºu bé há»i cha: Tại sao bút chì có tẩy?
NgÆ°á»i cha ôn tồn trả lá»i: để xóa Ä‘i những chữ viết sai, viết chÆ°a đẹp hoặc để xóa Ä‘i những gì không đúng trên trang viết!
Quả thá»±c, cục tẩy tháºt cần thiết. Nếu không có nó thì trên trang giấy sẽ bá» bá»™n những gạch xóa lem luốc. Cục tẩy sẽ là m má»›i lại những gì đã viết lên trang giấy không đúng. Cục tẩy sẽ chỉnh lại những lá»—i viết sai hay ẩu thả của chủ nhân.
Cuá»™c Ä‘á»i con ngÆ°á»i cÅ©ng cần có má»™t cục tẩy. Má»™t cục tẩy của lòng bao dung và sá»± tha thứ. Má»™t cục tẩy có khả năng xóa Ä‘i những sai lầm của ngÆ°á»i khác và của chÃnh bản thân ta! Nếu cuá»™c Ä‘á»i chúng ta không dám sá» dụng cục tẩy để xóa Ä‘i những bất hòa ghen tÆ°Æ¡ng, những háºn thú tranh chấp, những lá»—i lầm tá»™i lá»—i sẽ là m cho những trang giấy cuá»™c Ä‘á»i nhem nhuốc những dòng gạch và xóa! Muốn cuá»™c Ä‘á»i mình đẹp thì phải biết xóa Ä‘i những gì không đúng, không đẹp để trang giấy cuá»™c Ä‘á»i rạng rỡ hÆ¡n. NhÆ°ng đáng tiếc, có rất nhiá»u ngÆ°á»i cho tá»›i lúc tuổi già vẫn để cục tẩy của mình còn nguyên vẹn vì chúng ta Ãt can đảm xóa Ä‘i những háºn thù.
Có má»™t lần sau khi giảng vá» lòng bao dung tha thứ, vị linh mục há»i các giáo dân của mình ai sẽ sẵn sà ng tha thứ cho kẻ thù. Khoảng má»™t ná»a trong số há» giÆ¡ tay lên. ChÆ°a hà i lòng, ông giảng thêm 20 phút nữa và há»i lại câu há»i cÅ©. 80% giáo dân giÆ¡ tay. Vẫn chÆ°a hà i lòng, ông giảng thêm 15 phút nữa và lặp lại câu há»i trên. Nôn nóng vá» bữa ăn trÆ°a tuyệt vá»i của ngà y chủ nháºt, tất cả giáo dân Ä‘á»u Ä‘Æ°a tay lên trừ má»™t ông lão.
- Ông Jones, ông không sẵn sà ng tha thứ cho kẻ thù à ?
- Tôi không có kẻ thù nà o.
- Tháºt lạ lùng. Thế ông bao nhiêu tuổi rồi?
- 86.
- Ông Jones nà y, ông hãy vui lòng lên đây và cho má»i ngÆ°á»i biết bà quyết để má»™t ngÆ°á»i sống đến 86 tuổi mà không có má»™t kẻ thù nà o cả.
Ông lão bÆ°á»›c lên phÃa trÆ°á»›c rồi từ từ quay lại:
- Dễ ợt. Chẳng qua là tôi sống lâu hơn chúng nó thôi
Hôm nay Chúa bảo chúng ta phải tha thứ cho nhau không phải là bảy lần mà là bảy mÆ°Æ¡i lần bảy, nghÄ©a là rất nhiá»u và mãi mãi. Nếu chúng ta không tha thứ nghÄ©a là chúng ta vẫn để cục tẩy còn nguyên vẹn, đó là lý do khi nhìn và o trang giấy cuá»™c Ä‘á»i mình thì lắm lem luốt bởi háºn thù chua cay. Con ngÆ°á»i chúng ta “nhân vô tháºp toà nâ€. Chúng ta lá»›n lên trong sá»± tha thứ của ngÆ°á»i khác thì chÃnh chúng ta cÅ©ng phải há»c tha thứ cho tha nhân. Thế nên, hãy sống bao dung. Hãy biết tha thứ để cục tẩy của chúng ta mòn dần theo năm tháng, đừng bao giỠđể cá»±c tẩy của mình ở mãi trong kho. Bởi vì nếu không sá» dụng đến nó cuá»™c Ä‘á»i của chúng ta sẽ chi chÃt những vết gạch xóa sau những lần mắc sai lầm! Má»™t tá» giấy nhÆ° váºy chắc chẳng có gì tốt đẹp phải không?
Chúa Giêsu dạy ta biết tha thứ. Ngà i đã sống Ä‘iá»u đó. Ngà i luôn cảm thông vá»›i những lầm lá»—i của tha nhân. Ngà i dùng tình thÆ°Æ¡ng tha thứ để sá»a lại lá»—i lầm con ngÆ°á»i. Tình thÆ°Æ¡ng ấy Ngà i đã mang lại cuá»™c Ä‘á»i má»›i cho Gia-kêu, cho Ma-da-lê-na, cho Phao-lô... Ngà i đã dùng cục tẩy của sá»± tha thứ má»™t cách quảng đại. Ngà i đã xóa Ä‘i những vết nhÆ¡ tá»—i lá»—i của con ngÆ°á»i. Ngà i đã xóa Ä‘i những bụi Ä‘á»i trong thân pháºn yếu Ä‘uối của con ngÆ°á»i. Ngà i đã Ä‘i đến táºn cùng của sá»± tha thứ là tha cho kẻ đã hà nh hạ và kết án Ngà i.
Là ngÆ°á»i ky-tô hữu chúng ta phải sống tình thÆ°Æ¡ng tha thứ. Tha thứ để sá»a đổi anh em. Tha thứ để xóa Ä‘i những vết háºn thù trong lòng chúng ta. Tha thứ để ta nên hoà n thiện hÆ¡n nhÆ° Cha là Äấng hoà n thiện luôn cho mÆ°a thuáºn gió hòa trên má»i ngÆ°á»i.
Tuy nhiên, tha thứ để rồi cÅ©ng biết nhìn nháºn tá»™i lá»—i của bản thân. Không phải bao giá» mình cÅ©ng đúng mà có khi chÃnh chúng ta là kẻ gây ra Ä‘au khổ cho tha nhân, thế nên, trong nhiá»u trÆ°á»ng hợp chÃnh chúng ta là ngÆ°á»i cần đến sá»± tha thứ của ngÆ°á»i khác.
Có một câu chuyện kể rằng:
A nói vá»›i B: "Khu nhà tôi vừa dá»n vá» má»™t ông hà ng xóm bất lịch sá»±. Tối hôm qua, đã gần má»™t giá» sáng rồi mà ông ta còn qua Ä‘áºp cá»a nhà tôi rầm rầm". B há»i: "Thế anh có báo cảnh sát không?". A trả lá»i: "Không, tôi mặc kệ ông ta, xem ông ta nhÆ° thằng Ä‘iên vì lúc ấy tôi Ä‘ang táºp thổi kèn saxophone".
Chuyện gì cÅ©ng có nguyên nhân, nếu biết trÆ°á»›c lá»—i của mình thì háºu quả sẽ khác Ä‘i. Tuy nhiên, chúng ta lại thÆ°á»ng Ãt khi thấy mình sai, nhÆ°ng lại dá»… dà ng thấy ngÆ°á»i khác sai.
Xin cho chúng ta luôn biết hoà n thiện mình nhÆ° Cha chúng ta. Hoà n thiện con ngÆ°á»i không là m Ä‘iá»u gì tổn thÆ°Æ¡ng vá»›i tha nhân. Hoà n thiện còn để lòng mình xóa Ä‘i những ghen tÆ°Æ¡ng, đố kỵ để sống hòa hợp vá»›i nhau. Amen. [Mục Lục]
5. Bà i há»c tha thứ
(Suy niệm của Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n)
Có má»™t bác nông dân đã quá khổ sở vì sá»± thiếu trách nhiệm của những ngÆ°á»i hà ng xóm. Mặc dù nhà không nuôi gà nhÆ°ng gà hà ng xóm lại bá»›i nát và phá hoại hoa mà u của bác. Vốn bản tÃnh hiá»n là nh luôn "dÄ© hòa vi quý", không muốn ăn miếng trả miếng nhÆ° thói thÆ°á»ng ngÆ°á»i Ä‘á»i. Bác đã nhiá»u lần van xin láng giá»ng vui lòng nhốt gà lại. NhÆ°ng chẳng ai chú ý đến lá»i yêu cầu của bác. Bầy gà cứ thản nhiên sang vÆ°á»n bác bá»›i móc tìm mồi. Thế rồi, má»™t buổi sáng đẹp trá»i, Bác ra chợ mua má»™t Ãt trứng gà để và o má»™t cái giá», rồi cứ và i ngà y lại Ä‘Æ°a sang cho những ngÆ°á»i láng giá»ng và giải thÃch rằng đó là trứng mà bầy gà của hỠđã đẻ trong vÆ°á»n của bác. Bác là m nhÆ° thế liên tiếp ba lần. Quả thá»±c kết quả đã diá»…n ra rất nhanh chóng. Chỉ trong má»™t tuần lá»…, ngÆ°á»i láng giá»ng nà o cÅ©ng tá»± Ä‘á»™ng rà o dáºu tháºt kỹ để giữ cho gà của mình không sang đẻ ở nhà bác nông dân nữa.
Vâng, Bác nông dân chỉ mất tiá»n mua Ãt trứng gà mà bác đã tránh được má»™t cuá»™c tranh chấp vô Ãch có thể là m sứt mẻ tình hà ng xóm. Cuá»™c sống chung là váºy, nếu biết nhịn nhục và kiên nhẫn má»™t chút là ta có thể tìm ra nhiá»u giải pháp tốt nhất để gìn giữ sá»± hòa thuáºn, êm Ä‘á»m cho gia đình, cho xóm là ng chúng ta.
Trong cuá»™c sống chung đụng thÆ°á»ng phải có va chạm vá»›i nhau. Chén bát để bên nhau, vô tình vẫn có những va chạm bể nát ra huống chi con ngÆ°á»i. Hôm nay Chúa muốn chúng ta hãy biết tha thứ cho nhau không phải là để cho qua chuyện hay nhịn Ä‘i cho xong, mà tha thứ cho nhau, là điá»u kiện để chúng ta được Thiên Chúa thứ tha. Vì chÆ°ng, tất cả chúng ta Ä‘á»u là con nợ của Chúa. Chúng ta nợ Chúa sá»± sống, nợ Chúa ân tình. Äã nhiá»u lần chúng ta khất lần khất lượt vá»›i Chúa, van xin Chúa hãy tha thứ, cứu giúp mình tai qua nạn khá»i sẽ trả nợ Chúa, sẽ dà nh vốn sống của mình để là m theo ý Chúa, để phụng thá» Chúa. Hứa đó rồi quên. Quyết tâm rồi lại thất hứa. Thế mà Chúa vẫn yêu thÆ°Æ¡ng và sẵn sà ng tha thứ cho chúng ta. Dụ ngôn ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng là má»™t bằng chứng vá» lòng bao dung của Chúa. NgÆ°á»i cha đã không cần há»i mà y dùng số vốn của tao là m gì? Bây giá» còn bao nhiêu? Chỉ cần thấy ngÆ°á»i con quay vá» là ngÆ°á»i cha đã quên hết quá khứ lá»—i lầm của ngÆ°á»i con.
Hôm nay Chúa Giêsu nói vá»›i chúng ta: anh em đã lãnh nháºn sá»± tha thứ của Chúa, thì cÅ©ng hãy tha thứ cho nhau. Không phải là má»™t lần hay chỉ "quá tam ba báºn" mà là tha thứ mãi mãi. NhÆ° váºy, tha thứ đòi há»i sá»± kiên nhẫn, kiên nhẫn để cho ngÆ°á»i xúc phạm đến ta có cÆ¡ há»™i, có thá»i giá» sá»a đổi và là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Äừng nhÆ° ông quan Ä‘á»™c ác kia đã đối xá» quá khắt khe vá»›i những con nợ của mình. Ông đòi tÃnh sổ vá»›i các con nợ và đòi cho đến đồng bạc cuối cùng. Äó cÅ©ng là cách đối xá» chung của con ngÆ°á»i hôm nay. NgÆ°á»i ta đòi công lý phải được báo thù. NgÆ°á»i ta đòi mắt Ä‘á»n mắt răng Ä‘á»n răng. NgÆ°á»i ta khó chấp nháºn má»™t sá»± bao dung tha thứ đối vá»›i kẻ thù của mình.
Mahatma Gandhi, ngÆ°á»i đã giải phóng Ấn Äá»™ khá»i ách nô lệ của ngÆ°á»i Anh bằng cuá»™c tranh đấu bất bạo Ä‘á»™ng, đã bị má»™t thanh niên Ấn Giáo hạ sát, chỉ vì anh ta không thể chấp nháºn được sá»± kiện Gandhi lại yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ cho ngÆ°á»i Hồi Giáo.
Khi loan báo tình yêu Thiên Chúa cho má»i ngÆ°á»i, Chúa Giêsu đã không loại trừ má»™t hạng ngÆ°á»i nà o. Äược sai đến trÆ°á»›c tiên cho ngÆ°á»i Do thái, Chúa Giêsu cÅ©ng Ä‘i đến vá»›i cả nhân loại. Chúa Giêsu chÃnh là hiện thân lòng khoan dung của Thiên Chúa, má»™t Thiên Chúa là Cha yêu thÆ°Æ¡ng tất cả má»i ngÆ°á»i, và muốn qui tụ má»i ngÆ°á»i và o trong gia đình của Ngà i. Cả cuá»™c Ä‘á»i của Ngà i là má»™t chuá»—i dà i sá»± tha thứ. Ngà i đã tha thứ cho lầm lá»—i của ngÆ°á»i phụ nữ ngoại tình. Ngà i đã tha thứ việc là m của Giakêu. Ngà i đã tha thứ quá khứ tá»™i lá»—i của ngÆ°á»i trá»™m là nh. Ngà i đã Ä‘i đến táºn cùng của sá»± tha thứ, là tha thứ cho kẻ là m nhục và giết hại Ngà i.
Là con cái của Cha yêu thÆ°Æ¡ng và khoan dung, nguyên tắc sống của chúng ta cÅ©ng phải là yêu thÆ°Æ¡ng và khoan dung. Giữa má»™t thế giá»›i mà sá»± thù háºn luôn đòi loại trừ nhau bằng khủng bố, bằng súng đạn, ngÆ°á»i kytô hữu phải thể hiện cho ngÆ°á»i ta thấy lòng bao dung và tha thứ vẫn còn tồn tại trên trần gian. Vì Chúa chúng ta vẫn có thể là m Ä‘iá»u ấy. Vì Chúa chúng ta vẫn có thể tha thứ cho nhau. Tha thứ để được sá»± bình an tâm hồn. Vì nếu không tha thứ thì "oán báo oán, oán lại cháºp chùng". Tha thứ cho nhau để được nên nghÄ©a tá» và là môn đệ chÃnh danh của Chúa, vì ngÆ°á»i ta cứ dấu nà y mà nháºn biết anh em là môn đệ Thầy là "hãy yêu thÆ°Æ¡ng nhau". Má»™t tình yêu Ä‘Ãch thá»±c luôn bao hà m sá»± bao dung và tha thứ vì "Yêu nhau củ ấu cÅ©ng tròn - Má»™t trăm chá»— lệch cÅ©ng kê cho vừa".
Xin Chúa giúp cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta luôn can đảm tha thứ cho nhau, luôn can đảm quên Ä‘i má»i háºn thù, oán ghét, ghen tÆ°Æ¡ng để sống trong vòng tay thân ái giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i và trong tình yêu tha thứ thẳm sâu của Chúa. Amen. [Mục Lục]
6. Tha thứ đến vô táºn - Barbara E. Reid OP
(Văn Hà o, SDB chuyển ngữ)
“Con phải tha thứ bao nhiêu lần†(Mt 18,21)
Má»™t phụ nữ, đã từng hứng chịu bạo hà nh trong gia đình, chia sẻ vá»›i tôi kinh nghiệm của chị khi phải đấu tranh vá»›i chÃnh mình để thá»±c hiện giáo huấn của Chúa trong Tin Mừng hôm nay. Chị ta nói “Là má»™t tÃn hữu Công giáo, tôi thấy có trách nhiệm và bổn pháºn phải tha thứ cho chồng tôi, khi anh ta dùng bạo lá»±cnhÆ° thể muốn giết tôi. Tôi tin rằng tôi phải bắt chÆ°á»›c hà nh vi yêu thÆ°Æ¡ng của Äức Giêsu trên Tháºp giá, trÆ°á»›c khi Ngà i dang tay đón nháºn cái chết. Tôi phân vân tá»± há»i, có lẽ thay vì tha thứ, tôi đã có cảm giác thù háºn từ sâu táºn trong tâm hồn, và tôi đã tá»± nguyá»n rủa chồng tôi, mong anh ta chết quách Ä‘i cho xong. Tôi sợ rằng tôi đã không tha thứ hoà n toà n cho anh ta trÆ°á»›c khi tôi chết, và nhÆ° váºy tôi sẽ bị trầm luân mãi mãiâ€.
Giáo huấn của Äức Giêsu hôm nay dạy chúng ta phải tha thứ đến vô táºn. Có má»™t Ä‘iá»u khá gay go, là nếu chúng ta không thể tha thứ thì sao? Cái gì sẽ xảy ra, khi chúng ta muốn tha thứ, nhÆ°ng kẻ xúc phạm đến chúng ta lại không hối lá»—i và không chịu Ä‘á»n bù thiệt hại. Có những khi, và dụ trong trÆ°á»ng hợp bạo hà nh xảy ra nÆ¡i gia đình, sá»± tha thứ còn là cá»› giống nhÆ° đổ thêm dầu và o lá»a, sẽ phản tác dụng và không Ä‘em lại sá»± hòa giải và an bình tháºt sá»±. Tiến trình thá»±c hiện việc tha thứ và hòa giải quả khá gian nan, và chúng ta không thể giản lược trong má»™t và i chiêu thức giản Ä‘Æ¡n.
Bà i Tin Mừng Chúa nháºt hôm nay, tiếp nối vá»›i Ä‘oạn Tin mừng của tuần trÆ°á»›c, trong đó Chúa Giêsu vạch dẫn má»™t lá»™ trình khởi đầu cho việc hòa giải, khi có những xúc phạm xảy ra trong cá»™ng Ä‘oà n. Lá»™ trình nà y bắt đầu bằng việc cá nhân đến gặp gỡ cá nhân, rối tiếp theo là có thêm những trung gian, và bÆ°á»›c cuối cùng là có sá»± tham gia của cả cá»™ng Ä‘oà n. Äứng trÆ°á»›c những chỉ huấn nà y, Phêrô đã há»i tiếp Äức Giêsu, thế ông phải phải tha thứ bao nhiêu lần. Ông thấy ngay những khó khăn và trở ngại khi thá»±c hiện tiến trình hòa giải nhÆ° thế. Äể trả lá»i, Chúa Giêesu đã khẳng định, việc tha thứ phải thá»±c hiện má»™t cách vô táºn, không có má»™t giá»›i hạn nà o cả. Có những sá»± việc gây nên ná»—i Ä‘au triá»n miên và dai dẳng, vì thế cÅ©ng cần phải biết tha thứ vô giá»›i hạn, đồng thá»i ngÆ°á»i phạm lá»—i cÅ©ng cần phải hối lá»—i má»™t cách chânthá»±c. Chúng ta phải luôn sẵn sà ng thá»±c hiện công việc đầy khó khăn nà y, để hóa giải những tan vỡ, và thá»±c hiện việc giao hòa vá»›i nhau.
Trong dụ ngôn tiếp theo vá» ngÆ°á»i đầy tá»› mắc nợ má»™t số tiá»n lá»›n đã được nhà vua tha cho, Chúa Giêsu nhấn mạnh đến món nợ khổng lồ nhÆ° má»™t gánh nặng. Món nợ đó biểu trÆ°ng cho những khó khăn trong việc hòa giải, và nó đã được cất Ä‘i khá»i tên đầy tá»›. Äiá»u nà y,Chúa cÅ©ng kêu má»i chúng ta ý thức rằng: Sá»± hòa giải ở đây là má»™t quà tặng được trao ban má»™t cách nhÆ°ng không. Khi đón nháºn món quà nà y, không phải do công lao của mình, chúng ta cÅ©ng phải ban trao lại má»™t cách nhÆ°ng không giống nhÆ° váºy. Tên đầy tá»› không thể trả món nợ cho nhà vua, nhÆ°ng anh ta có thể sao chép lại cách thức mà nhà vua đã đối xá» vá»›i anh ta, bằng cách cÅ©ng tha cho kẻ mắc nợ mình. Tuy nhiên anh ta đã không hà nh xá» nhÆ° thế. Anh ta là m ngược lại. Thế rồi nhà vua tức giáºn, đổi thay tình thế, rút lại sá»± tha thứ đã ban bố trÆ°á»›c đây. Äiá»u là m chúng ta cảm thấy chá»›i vá»›i, đó là Thiên Chúa sẽ hà nh xá» giống nhÆ° thế. Ngà i sẽ rút lại sá»± tha thứ của Ngà i nếu nhÆ° chúng ta không muốn thứ tha má»™t cách sâu xa táºn đáy lòng. Câu nói nà y của Chúa Giêsu gợi nhắc đến lá»i kinh Lạy Cha mà chÃnh Ngà i đã dạy các môn đệ cầu nguyện “Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ mắc nợ chúng con (Mt 6,12). Lá»i kinh đó Ä‘i kèm theo lá»i khuyến cáo: Chúng ta chỉ được tha thứ khi chúng ta biết thứ tha cho nhau (Mt 6, 14-15).
Äiểm nhấn ở đây, không phải là Thiên Chúa láºt lá»ng, đổi thay thái Ä‘á»™, rút lại sá»± tha thứ đã trao ban, khi chúng ta không hà nh xá» giống nhÆ° Ngà i đã nêu gÆ°Æ¡ng. CÅ©ng không phải Thiên Chúa sẽ là m phÆ°Æ¡ng hại đến chúng ta, khi chúng ta không tuân theo lối bÆ°á»›c của Ngà i. Dụ ngôn chỉ muốn khuyến cáo má»™t cách khá cứng rắn, để con tim chúng ta đừng trở nên xÆ¡ cứng khi không có lòng bao dung và phải luôn biết sẵn lòng tha thứ cho nhau. Má»™t tâm hồn chai lỳ trong háºn thù, dá»… là m cho bạo lá»±c tái bùng phát và tiếp diá»…n. Dụ ngôn chỉ muốn diá»…n tả má»™t cách thái mà chúng ta phải chá»n lá»±a để là m sao sá»± tha thứ luôn được chúng ta tâm đắc và thá»±c hà nh. Chúng ta phải ná»— lá»±c thứ tha, và cầu nguyện để tâm hồn chúng ta luôn biết trải rá»™ng, sẵn lòng tha thứ cả khi việc thứ tha nà y chÆ°a thá»±c hiện được. Chúng ta khẩn cầu để xin Chúa giúp chúng ta biết mở toang cõi lòng hầu có thể nếm cảm lòng thÆ°Æ¡ng xót dịu dà ng của Chúa đổ trà n trên chúng ta, giúp chúng ta cÅ©ng dá»… dà ng dà n trải lòng thÆ°Æ¡ng xót và sá»± đồng cảm giống nhÆ° thế đến cho má»i ngÆ°á»i. Không cái gì có thể cất khá»i sá»± tha thứ của Chúa nÆ¡i chúng ta. Tuy nhiên,trong cách cÆ° xá» thÆ°á»ng ngà y, nhiá»u Ä‘á»™ng thái chúng ta thá»±c hiện là m cản che hiệu quả của lòng thÆ°Æ¡ng xót đó Ä‘ang tuôn đổ xuống trên má»—i ngÆ°á»i chúng ta. [Mục Lục]
7. Hà o quang của tha thứ - Thiên Phúc
Theo ABC News, ông Yigal Cohen, má»™t ngÆ°á»i Itraen bị Ä‘au tim nặng vừa nháºn được trái tim của má»™t ngÆ°á»i Palestin trong cuá»™c phẫu thuáºt ngà y 5-6-2000, Gia đình ông Mazen Joulani, ngÆ°á»i hiến tặng tim, cho biết ông vừa bi lnhững ngÆ°á»i Do Thái bắn hãi tại má»™t tiệm cà phê ngoà i trá»i.
Gia đình nà y quyết định hiến tim của Joulani và o thứ sáu tuần qua, ngay trong ngà y mà cuá»™c nổ bom ở Tel Aviv là m thiệt mạng 21 ngÆ°á»i. Những phần ná»™i tạng khác của Joulani cÅ©ng sẽ được ghép cho má»™t số ngÆ°á»i Itraen khác.
Bác sÄ© Lavie, ngÆ°á»i thá»±c hiện ca mổ, nói khi ông cầm hai trái tim trong tay, ông nháºn ra rằng tất cả những mâu thuẫn sắc tá»™c là hoà n toà n vô nghÄ©a.
***
Nếu chúng ta biết rõ mối thù truyá»n kiếp giữa ngÆ°á»i Itraen và ngÆ°á»i Palestin, nếu chúng ta nhìn thấy những cuá»™c xung Ä‘á»™t đẫm máu thÆ°á»ng xuyên xảy ra giữa hai dân tá»™c nà y trên truyá»n hình, báo chÃ, chúng ta má»›i thấy nghÄ©a cá» hiến tặng trái tim để cứu sống kẻ thù, má»›i tháºt là nghÄ©a cả vô cùng cao đẹp. Không những anh chỉ tha thứ cho kẻ thù đã bắn chết mình, mà còn trao ban luôn trái tim và các phần ná»™i tạng khác để cứu sống những kẻ đã sát hại dân tá»™c mình. Äối vá»›i những ngÆ°á»i không có tấm long khoan dung tha thứ thì đây là hà nh Ä‘á»™ng Ä‘iên rồ, tháºm chà còn là việc ngu xuẩn. NhÆ°ng vá»›i những ngÆ°á»i có niá»m tin thì đó lại là bằng chứng hùng hồn của ngÆ°á»i môn đệ Äức Kitô: “Anh em phải thÆ°Æ¡ng yêu kẻ thù và là m Æ¡n cho kẻ oán ghét anh em†(Lc 6,27).
Tin mừng hôm nay thuáºt lại:
“Bấy giá», ông Phêrô đến gần Äức Giêsu mà há»i rằng: “ThÆ°a Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần†Có phải bảy lần không? “Äức Giêsu đáp: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bẩy†(Mt 18,21-22).
Äiá»u đó có nghÄ©a là phải tha thứ hoà i, tha thứ mãi tha thứ đến vô cùng. Äó là nét má»›i trong dung mạo của Äức Giêsu. Má»i quốc gia, đảng phải, phong trà o Ä‘á»u chống lại Ä‘iá»u xấu, Ä‘á» phòng kẻ gian ác, tiêu diệt kẻ thù, duy chỉ mình Äức Giêsu dạy: “Hãy yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thùâ€. NgÆ°á»i đã chiếu tá»a nét cao quý ấy ngay trên tháºp giá, khi các kẻ thù hà nh hạ, chế nhạo, và đóng Ä‘inh NgÆ°á»i: “Lạy Cha, xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là m†(Lc 23,34). [Mục Lục]
8. Tha thứ
Thiên Chúa là Äấng tha thứ cho con ngÆ°á»i má»i tá»™i lá»—i, do đó, con ngÆ°á»i cÅ©ng phải biết tha thứ lẫn cho nhau.
Qua câu chuyện của Chúa Giêsu hôm nay, chúng ta thấy được hai thái Ä‘á»™ khác nhau của hai chủ nợ. NgÆ°á»i chủ nợ thứ nhất tượng trÆ°ng cho Thiên Chúa. Còn ngÆ°á»i đầy tá»› mắc nợ mÆ°á»i ngà n nén và ng, tượng trÆ°ng cho con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. MÆ°á»i ngà n và ng là má»™t con số quá lá»›n, vượt khá»i trà tưởng tượng của ngÆ°á»i nghe. à muốn ám chỉ má»™t món nợ mà con nợ sẽ không bao giá» trả hết. Cam kết trả hết nợ chỉ là má»™t lá»i hứa liá»u khi bị dồn và o bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng cùng, không còn lối thoát nà o khác. Biết váºy, nhÆ°ng ngÆ°á»i chủ nợ lại là ngÆ°á»i nhân ái, đã Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c lá»i van xin của tên đầy tá»›. Và ngÆ°á»i chủ nợ đã má»™t việc hết sức bất ngá», đó là trả tá»± do và tha hết nợ cho anh ta trong khi anh ta chỉ dám xin khất nợ mà thôi.
CÅ©ng thế, tá»™i lá»—i của con ngÆ°á»i đối vá»›i Thiên Chúa quả thá»±c là má»™t món nợ khổng lồ. Bình thÆ°á»ng thì chẳng tà i nà o xoá Ä‘i được. NhÆ°ng Thiên Chúa đã chạnh lòng thÆ°Æ¡ng. Ngà i đã tha thứ không chỉ bằng má»™t lá»i phán hết nợ, mà còn bằng cách cho Con Má»™t của Ngà i xuống thế là m ngÆ°á»i, rao giảng Tin Mừng cứu Ä‘á»™ và sau cùng đã chịu chết trên tháºp giá để giải thoát chúng ta.
Nếu nhÆ° Thiên Chúa đã tha thứ cho chúng ta má»™t cách nhÆ°ng không, thì bây giỠđến lượt chúng ta, chúng ta cÅ©ng có bổn pháºn phải tha thứ má»™t cách nhÆ°ng không cho ngÆ°á»i khác. Món nợ của con ngÆ°á»i đối vá»›i nhau, quả tháºt là nhá» bé, là tầm thÆ°á»ng, so vá»›i món nợ đối vá»›i Thiên Chúa. Má»™t nén và ng là mÆ°á»i ngà n đồng bạc. NhÆ° thế, má»™t vạn nén và ng vị chi là má»™t trăm triệu đồng. Má»™t trăm triệu đồng mà đem so vá»›i má»™t trăm đồng thì quả là má»™t trá»i má»™t vá»±c.
NhÆ°ng cách cÆ° xá» của tên đầy tá»› vừa má»›i được tha hết nợ đối vá»›i bạn hắn thì lại hoà n toà n trái ngược vá»›i thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i chủ nợ đối vá»›i hắn. CÅ©ng má»™t lá»i van xin, nhÆ°ng hắn không há» nhá»› tá»›i Ä‘iá»u hắn đã được hưởng. NgÆ°á»i mắc nợ hắn đã bị tống giam và o ngục cho đến khi trả nợ xong. Chủ nợ của hắn buá»™c lòng phải đối xá» vá»›i hắn nhÆ° hắn đã đối xá» vá»›i bạn hắn. Có Ä‘iá»u má»™t trăm đồng bạc thì còn có khả năng trả được, chứ mÆ°á»i ngà n nén và ng thì vô phÆ°Æ¡ng cứu chữa. NgÆ°á»i đầy tá»› không phải chỉ là má»™t kẻ vụng tÃnh mà còn là má»™t con ngÆ°á»i Ä‘á»™c ác, không có được má»™t chút tình thÆ°Æ¡ng đối vá»›i ngÆ°á»i bạn của mình.
Trong kinh Lạy Cha chúng ta vốn Ä‘á»c hằng ngà y: Xin tha nợ chúng con, nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con. Phải chăng đó chÃnh là lá»i Chúa má»i gá»i chúng ta hãy biết sống khoan dung và nhân ái đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh để rồi chúng ta sẽ được hưởng nhá» lòng khoan dung và nhân ái của Chúa. [Mục Lục]
9. Hết lòng tha thứ
(TrÃch trong ‘Manna’)
Suy Niệm
"Và bạn nữa, ngÆ°á»i bạn của giây phút cuối cùng. Bạn không hiểu Ä‘iá»u bạn đã là m. Cầu xin cho hai chúng ta là những ngÆ°á»i trá»™m là nh được gặp lại nhau trên Thiên quốc,... Chúa là Chúa của hai chúng ta." Äó là lá»i trối của cha Christian de Chergé viết cho ngÆ°á»i Hồi giáo nà o đó sẽ ám sát mình, bởi cha biết cái chết là điá»u không sao tránh khá»i.
Ta không thấy có chút há»n oán nà o.
Cha coi kẻ giết mình nhÆ° má»™t ngÆ°á»i bạn, má»™t ngÆ°á»i trá»™m là nh nhÆ° cha, và cha mong được sống vá»›i anh trên trá»i.
Tha thứ má»™t cách phi thÆ°á»ng và hồn nhiên, đó là thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i thấm nhuần Kitô giáo.
Các tôn giáo Ä‘á»u dạy sá»± tha thứ.
Tha thứ để là m cho oán tiêu tan, để phá vỡ cái vòng oan nghiệt trói buá»™c con ngÆ°á»i.
Kitô giáo má»i gá»i tha thứ vì má»™t lý do khác: Tôi phải tha thứ cho anh em tôi vì Chúa đã liên tục tha thứ cho tôi.
Äá»i tôi là má»™t chuá»—i những vấp ngã, được Ä‘an kết vá»›i bao thứ tha. Æ n tha thứ nhÆ° dòng suối chảy và o Ä‘á»i tôi, nếu bị ngăn lại, nó sẽ thà nh ao tù, nó chỉ trong là nh khi được chảy đến tha nhân.
Tha thứ là khả năng của Thiên Chúa.
Tá»± sức riêng, ta không ra khá»i được vòng oán thù.
Chẳng ngà y nà o thế giới không có tiếng súng.
Luáºt mắt Ä‘á»n mắt là luáºt công bằng, nhÆ°ng có thể là m cả thế giá»›i hoá mù. Chỉ sá»± tha thứ má»›i Ä‘em lại bình an.
Dám tha thứ là dám chịu thiệt thòi, dám tin rằng cuối cùng tình thương sẽ thắng.
Qủa tim chai đá phải tan chảy trước tình thương.
Äức Giêsu má»i gá»i chúng ta tha thứ, không phải 7 lần, mà là 70 lần 7, nghÄ©a là tha thứ nhÆ° Thiên Chúa, tha vô giá»›i hạn.
Cần biết chạnh lòng thÆ°Æ¡ng nhÆ° Thiên Chúa, để sẵn sà ng tha cho bạn mình má»™t món nợ nhá», vì Chúa đã tha cho mình món nợ khổng lồ.
Chúng ta chỉ biết chắc mình đã được Chúa tha, khi chúng ta không giữ Æ¡n tha thứ cho riêng mình, khi chúng ta mang quả tim thÆ°Æ¡ng xót của Äấng hay tha thứ.
Cha Chergé đã bị giết cũng với 6 đan sĩ khác.
Chắc nay cha hiểu rõ hÆ¡n câu nà y: "Vì chÃnh khi thứ tha, là khi được tha thứ."
Gợi à Chia Sẻ
Tha thứ cho ngÆ°á»i xúc phạm đến danh dá»±, tà i sản, quyá»n lợi của bạn, bạn thấy Ä‘iá»u đó có khó không? Bạn là m gì để vượt qua được Æ°á»›c muốn trả thù?
Ở Angiêri đã có 19 tu sÄ© và giáo sÄ© Công giáo bị nhóm Hồi giáo quá khÃch giết hại. Bạn có nghÄ© rằng những cái chết hiá»n là nh nà y sẽ khiến ai đó phải nghÄ© lại không?
Cầu Nguyện
Xin hãy dẫn dắt con đi từ cõi chết đến sự sống, từ lầm lạc đến chân lý.
Xin hãy dẫn dắt con Ä‘i từ thất vá»ng đến hy vá»ng, từ sợ hãi đến tÃn thác.
Xin hãy dẫn dắt con đi từ ghen ghét đến yêu thương, từ chiến tranh đến hoà bình.
Xin hãy đổ đầy bình an trong trái tim chúng con, trong thế giới chúng con, trong vũ trụ chúng con.
(Mẹ Têrêxa Calcutta) [Mục Lục]
10. Tha thứ – ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
Thánh Gandhi nói: “Nếu áp dụng luáºt mắt Ä‘á»n mắt, thế giá»›i sẽ chỉ toà n ngÆ°á»i mùâ€. Sẽ không thể sống được nếu thiếu sá»± tha thứ. Tha thứ cần thiết cho con ngÆ°á»i nhÆ° khà trá»i. Kể dụ ngôn hôm nay, Chúa Giêsu cho ta thấy tÃnh cách cần thiết và cấp thiết của tha thứ.
Phải tha thứ vì con ngÆ°á»i là bất toà n. Có những xúc phạm cố ý. NhÆ°ng rất nhiá»u khi xúc phạm chỉ là vô tình, thiếu ý thức. Chỉ cần má»™t chút cảm thông, hiểu biết, tôi sẽ dá»… bá» qua, không chấp nhất. Nếu cứ má»—i lần bị xúc phạm tôi không thể nà o nguôi ngoai thì chÃnh tôi là ngÆ°á»i khổ nhất, vì tâm hồn mang nặng oán há»n sẽ không bao giá» bình an. Nếu tôi loại trừ tất cả những ai xúc phạm, thì sau cùng tôi sẽ chẳng còn sống vá»›i ai được. Tôi sẽ mất hết bạn bè. Thế giá»›i sẽ chỉ toà n kẻ thù. Và tôi sẽ trở thà nh cô Ä‘Æ¡n.
Phải tha thứ vì chÃnh ta cần được thứ tha. Tôi cần sá»± tha thứ của chÃnh mình vì bản thân tôi có biết bao lầm lá»—i. Nếu tôi không tá»± tha thứ cho mình thì lÆ°Æ¡ng tâm sẽ cắn rứt dà y vò khiến tôi suốt Ä‘á»i buồn phiá»n. Tôi cần sá»± tha thứ của ngÆ°á»i khác vì tôi đã xúc phạm nhiá»u đến anh em. Nếu má»i ngÆ°á»i không tha thứ cho tôi thì tôi đã bị khai trừ khá»i xã há»™i. Tôi cần sá»± tha thứ của Chúa vì tôi đã lá»—i phạm đến Chúa rất nhiá»u. Nếu Chúa thẳng tay trừng phạt những tá»™i xúc phạm đến NgÆ°á»i thì tôi đã chết từ lâu. Biết bản thân mình yếu Ä‘uối, nhiá»u lá»—i lầm, cần được tha thứ, tôi sẽ dá»… cảm thông tha thứ cho anh em.
Phải tha thứ vì đó là điá»u kiện để được thứ tha. Trong Tin Mừng, Chúa nhấn mạnh Ä‘iá»u nà y rất nhiá»u lần. Khi dạy ta Ä‘á»c kinh Lạy Cha, Chúa bắt ta phải hứa tha thứ cho anh em khi xin NgÆ°á»i tha thứ lá»—i lầm của ta. Ở cuối kinh Lạy Cha, thánh Matthêu còn thêm: “Tháºt váºy, nếu anh em tha lá»—i cho ngÆ°á»i ta, thì Cha anh em trên trá»i cÅ©ng sẽ tha thứ cho anh em. NhÆ°ng nếu anh em không tha thứ cho ngÆ°á»i ta, thì Cha anh em cÅ©ng sẽ không tha lá»—i cho anh em†(Mt 6,14-15).
Dụ ngôn hôm nay không những nhắc lại Ä‘iá»u đó, mà còn cho thấy, tá»™i ta xúc phạm đến Chúa muôn ngà n lần nặng ná» hÆ¡n anh em xúc phạm đến ta. Thế mà Chúa vẫn sẵn sà ng tha thứ cho ta má»™t cách mau chóng, nhẹ nhà ng, chỉ vá»›i má»™t Ä‘iá»u kiện là ta cÅ©ng phải tha cho anh em những lá»—i lầm Ãt á»i anh em xúc phạm đến ta.
Sau cùng ta cần tha thứ để trở nên giống hình ảnh Thiên Chúa. Thiên Chúa là ngÆ°á»i Cha rất nhân từ và rất hay tha thứ. Chúa Giêsu đã khắc há»a rất rõ nét chân dung nhân từ của Thiên Chúa Cha trong dụ ngôn “NgÆ°á»i Cha nhân háºuâ€. Và NgÆ°á»i không ngừng má»i gá»i ta hãy nên hoà n thiện nhÆ° Chúa Cha.
Chúa Giêsu xuống trần gian cho ta được chiêm ngưỡng khuôn mặt hiá»n háºu nhân từ hay tha thứ của Chúa Cha. Suốt cuá»™c Ä‘á»i trần thế, NgÆ°á»i không ngừng tha thứ cho kẻ tá»™i lá»—i. Nhất là những kẻ đã xúc phạm đến NgÆ°á»i. Còn cảnh tượng nà o đẹp hÆ¡n cảnh tượng NgÆ°á»i bị treo trên tháºp giá mà trái tim vẫn mở rá»™ng yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ. Còn lá»i nà o đẹp hÆ¡n lá»i NgÆ°á»i cầu nguyện trong lúc Ä‘au Ä‘á»›n tá»™t cùng mà vẫn nhá»› đến ngÆ°á»i khác, không phải nhá»› đến ngÆ°á»i là m Æ¡n mà là nhá»› đến những ngÆ°á»i xúc phạm, là m hại mình: “Lạy Cha, xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là m†(Lc 23,34). Và khi từ cõi chết sống lại, NgÆ°á»i đã tha thứ cho Phêrô dù môn đệ thân tÃn nà y đã chối NgÆ°á»i. NgÆ°á»i đã tha thứ cho các môn đệ dù các ông đã bá» mặc NgÆ°á»i trong lúc gian nan.
Sá»± tha thứ là m nên vẻ đẹp của tâm hồn con ngÆ°á»i. Vẻ đẹp tá»± chế. Vẻ đẹp khoan dung. Vẻ đẹp của tâm hồn vượt lên trên chÃnh mình. Vẻ đẹp Ä‘á» cao giá trị con ngÆ°á»i.
Sự tha thứ là m nên vẻ đẹp của thế giới. Một thế giới cảm thông, chan hòa. Một thế giới chứa chan tình huynh đệ. Một thế giới mang vẻ đẹp của dung nhan Thiên Chúa.
Lạy Chúa xin thương xót chúng con. [Mục Lục]
11. Một Tin Mừng khó giữ – Achille Degeest
(TrÃch trong ‘LÆ°Æ¡ng Thá»±c Ngà y Chúa Nháºt’)
Sau lúc Ä‘em ra má»™t số lá»i giáo huấn vá» Ä‘á»i sống cá»™ng đồng, Chúa đã nhấn mạnh đến bổn pháºn tha thứ. Bà i Phúc âm tá»± nó đã rõ rà ng. Tuy thế cÅ©ng cần phải nói rõ thêm má»™t và i Ä‘iá»u. Ta biết rằng danh từ “bảy mÆ°Æ¡i bảy lần†của Phúc âm có nghÄ©a là vô cùng. HÆ¡n nữa còn phải Ä‘á»c thêm dụ ngôn ngÆ°á»i đầy tá»› tà n nhẫn để tìm ra bà i há»c chÃnh yếu mà Chúa Giêsu muốn dạy ta, mà không dừng lại ở các chi thiết của câu chuyện để tìm cho cái chi tiết ấy má»™t ý nghÄ©a. Bà i há»c chÃnh yếu để sá»± tha thứ của loà i ngÆ°á»i liên quan vá»›i sá»± tha thứ của Thiên Chúa. Các chi tiết của câu chuyện tả lại cho chúng ta má»™t khÃa cạnh của triá»u đình Äông phÆ°Æ¡ng và o thá»i Chúa Kitô, nhất là những gì liên quan đến quyá»n tùy nghi quyết định của nhà vua trên thÆ°á»ng dân. Chúa Giêsu Ä‘i từ má»™t sá»± thá»±c có sẵn trong óc của má»i ngÆ°á»i để xây dá»±ng câu chuyện và rút ra má»™t bà i há»c: Chúa Cha ở trên trá»i sẽ hà nh Ä‘á»™ng giống nhÆ° ta suy nghÄ© và hà nh Ä‘á»™ng vá»›i các anh chị em khác. Lúc suy nghÄ© vá» sá»± tha thứ Phúc âm, ta thấy Thiên Chúa có tham vá»ng nâng chúng ta lên ngang hà ng vá»›i sá»± cao cả riêng Ngà i. Sau đây là má»™t và i Ä‘iểm dùng là m mốc để suy nghÄ©.
1) Không nên giam hãm má»™t ai trong sá»± xúc phạm đã qua. Khi chúng ta phải tha thứ, thì thÆ°á»ng là liên quan đến má»™t sá»± xúc phạm nằm trong quá khứ. NhÆ°ng kẻ xúc phạm, tác giả của sá»± xúc phạm, Ä‘ang sống trong hiện tại. Con ngÆ°á»i ấy trong giây phút hiện tại không cùng là má»™t con ngÆ°á»i nhÆ° lúc xúc phạm nữa. Do đó chúng ta phải nhìn ngÆ°á»i ấy má»™t cách khác. Tha thứ là chấp nháºn kẻ khác nhÆ° há» Ä‘ang sống bay giá», chứ không phải là xua Ä‘uổi há», nhÆ° hỠđã đối xá» trong quá khứ.
2) NgÆ°á»i ta sẽ bảo rằng: nếu kẻ ấy lại quay là m thiệt hại ta nhÆ° trÆ°á»›c, nếu kẻ ấy tái phạm ta phải đối xá» nhÆ° thế nà o? Phúc âm trả lá»i: vẫn tha thứ. Äiá»u nà y không có nghÄ©a là ta khá»i phải Ä‘á» phòng. Tuy nhiên Phúc âm cấm ta không được là m hại há», hÆ¡n nữa lòng ta còn phải Ä‘i xa tá»›i chá»— lấy ân Ä‘á»n oán. Có lẽ sẽ bảo là muốn là m được nhÆ° thế phải có chà anh hùng. Thiên Chúa đã hà nh Ä‘á»™ng vá»›i chúng ta nhÆ° thế nà o? Chúng ta là những ngÆ°á»i có tá»™i hay sa Ä‘i ngã lại mà Thiên Chúa vẫn luôn luôn tha thứ khi có dấu hiệu mảy may là chúng ta hối cải. Thiên Chúa không ngá»›t mong muốn Ä‘iá»u là nh cho chúng ta.
3) NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: tha thứ thì được mà bá» quên thì không. Sá»± tha thứ má»›i là đối tượng của giá»›i răn chứ đâu phải là sá»± bá» quên. Bá» quên lá»—i của kẻ khác nằm ngoà i quyá»n hạn của ý chà và phải chăng đó là điá»u đáng mong Æ°á»›c? Khi chúng ta nhá»› lại má»™t ân huệ đã lãnh nháºn, chúng ta có thể lợi dụng đó để khÆ¡i dáºy lòng biết Æ¡n và đó là điá»u rất tốt. Khi nhá»› lại má»™t sá»± thiệt thòi đã chịu, chúng ta lợi dụng đó để tha thứ má»™t lần nữa và là m cho sá»± tha thứ cà ng lá»›n mạnh. Trong cả hai trÆ°á»ng hợp trà nhá»› có thể giúp chúng ta là m Ä‘iá»u thiện. Khả năng nhá»› lại đặt chúng ta gần vá»›i tÆ° tưởng của Chúa vì NgÆ°á»i thu gá»n tất cả quá khứ của thế giá»›i trong cái hiện tại vÄ©nh viá»…n nhÆ°ng là để yêu mến.
4) Sá»± tha thứ mà Phúc âm Ä‘á» xÆ°á»›ng là má»™t món quà cho không, ngay cả vá»›i những ngÆ°á»i không xứng đáng. Äiá»u nà y cÅ©ng có nghÄ©a là phải cầu nguyện, để kêu cầu Æ¡n Chúa là sức mạnh phi thÆ°á»ng và linh thiêng khiến lòng ngÆ°á»i có khả năng lÆ°á»›t thắng chÃnh mình, đến ná»—i thá»±c hiện được những công việc quá sức loà i ngÆ°á»i. [Mục Lục]
12. Tha thứ là được thứ tha
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Liá»n sau Thế chiến thứ hai chấm dứt, bà Corrie-Ten-Boom, vá»›i những vết thẹo trên thân thể, tà n tÃch của những khổ hình mà bà phải chịu trong trại táºp trung Äức Quốc Xã, đã dấn thân Ä‘i khắp các nÆ°á»›c Âu Châu để rao giảng sá»± tha thứ cho những kẻ đã là m hại mình. Bà rao giảng sứ Ä‘iệp tha thứ vá»›i niá»m xác tÃn là chÃnh mình đã thá»±c sá»± tha thứ cho tất cả những ai đã hà nh khổ bà trong trại táºp trung.
NhÆ°ng và o trong má»™t ngà y Chúa Nháºt kia, sau khi đã kêu gá»i má»i ngÆ°á»i tha thứ cho nhau trong nhà thá» của thà nh phố Munich, ở Äức, bÆ°á»›c ra ngoà i, bà Corrie-Ten-Boom bất ngỠđối diện vá»›i má»™t gÆ°Æ¡ng mặt quen thuá»™c, đó là dung mạo của ngÆ°á»i lÃnh đã hà nh khổ bà và hà ng ngà n nữ tù nhân khác trong trại táºp trung Äức Quốc Xã. Những tiếng than khóc, những cảnh tra tấn phút chốc xuất hiện trong tâm trà bà . Những tiếng kêu trả thù nổi dáºy mạnh mẽ trong tâm trà bà . NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông tiến lại gần khiêm tốn Ä‘Æ°a tay ra vừa muốn bắt lấy tay bà vừa nói: “ThÆ°a bà , tốt rất cảm Æ¡n những lá»i đẹp đẽ bà đã kêu gá»i cho sá»± tha thứ, xin bà tha thứ cho tôiâ€.
Lúc đó, bà Corrie-Ten-Boom nhÆ° chết Ä‘iếng ngÆ°á»i, vì trÆ°á»›c đây nhiá»u lần bà đã cầu nguyện và đã nhất quyết vá»›i Chúa là đã tha thứ tháºt sá»± cho kẻ hà nh khổ mình, nhÆ°ng giỠđây phải đối diện vá»›i má»™t ngÆ°á»i cụ thể đã từng tra tấn mình, bà Corrie-Ten-Boom đứng lặng im, hai bà n tay không thể nà o Ä‘Æ°a ra bắt lấy đôi tay của ngÆ°á»i đến xin bà tha thứ.
Sau nà y, và o năm 1971, khi kể lại biến cố trong táºp sách có tá»±a Ä‘á»: “NÆ¡i ẩn trốnâ€, bà Corrie-Ten-Boom đã cho biết nhÆ° sau: “Trong giây phút thinh lặng đó, tôi đã cố gắng dâng lên Chúa má»™t lá»i cầu nguyện thầm: “Lạy Chúa, Chúa thấy con chÆ°a thể tha thứ cho ngÆ°á»i đã hà nh khổ con. Xin Chúa hãy ban cho con những tâm tình của Chúa để con có thể tha thứ nhÆ° Chúaâ€. Và chÃnh trong lúc đó, bà đã hiểu là con ngÆ°á»i chỉ có thể tha thứ cho nhau khi nhìn nháºn tình thÆ°Æ¡ng yêu và sá»± tha thứ của Thiên Chúa.
Anh chị em thân mến,
* Tại sao phải tha thứ cho nhau?
Không phải chỉ bây giá» chúng ta má»›i đặt ra câu há»i nà y. Khi Äức Giêsu rao giảng Tin Mừng của tình thÆ°Æ¡ng và sá»± tha thứ, thì các môn đệ cÅ©ng đã đặt ra câu há»i tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy.
* Tại sao phải tha thứ và tha thứ bao nhiêu lần?
Dụ ngôn trong bà i Tin Mừng hôm nay đã trả lá»i cho câu há»i chúng ta vừa đặt ra: Tại sao phải tha thứ và phải tha thứ bao nhiêu lần? – Chúng ta phải tha thứ cho nhau, vì Thiên Chúa đã tha thứ cho chúng ta. Chúng ta cần tha thứ luôn luôn cho anh em, vì Thiên Chúa luôn luôn tha thứ cho chúng ta.
NhÆ° thế, tha thứ là sống noi gÆ°Æ¡ng Thiên Chúa Cha, Äấng đầy lòng nhân từ và già u lòng thÆ°Æ¡ng xót. Tình thÆ°Æ¡ng tha thứ là má»™t phát minh tuyệt vá»i của Thiên Chúa để giúp con ngÆ°á»i sống hiệp thông vá»›i Ngà i và hiệp thông vá»›i nhau, để xây dá»±ng tốt đẹp cá»™ng Ä‘oà n xã há»™i.
Nếu nhÆ° từ đầu, khi con ngÆ°á»i phạm tá»™i xa cách Ngà i mà Thiên Chúa đã không có biện pháp tha thứ, thì chắc chắn sẽ không có tÆ°Æ¡ng lai gì tốt đẹp cho con ngÆ°á»i, nhÆ°ng kể từ giây phút có sáng kiến thá»±c hiện chÆ°Æ¡ng trình tha thứ cho con ngÆ°á»i, thì từ giây phút đó nhân loại có thể hy vá»ng và o má»™t tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp hÆ¡n, nếu nhân loại biết vâng phục lắng nghe lá»i dạy của Ngà i mà tha thứ cho nhau.
Váºy má»—i lần ta tha thứ cho anh chị em là má»—i lần ta để tâm hồn mình hòa Ä‘iệu vá»›i Thiên Chúa, Äấng già u lòng nhân từ và hay tha thứ. Má»—i lần ta tha thứ cho anh chị em là má»—i lần ta thoát ra khá»i cảnh nô lệ cho những giá»›i hạn Ãch ká»· của con tim mình, để hòa mình vá»›i những tâm tình yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ vô biên của Thiên Chúa.
Trong câu chuyện dụ ngôn, Chúa cho thấy món nợ của con ngÆ°á»i vá»›i Chúa tháºt to lá»›n, Ä‘á»i Ä‘á»i không trả được. NhÆ°ng Chúa là tình yêu, Ngà i sẵn sà ng tha thứ tất cả. Còn món nợ giữa con ngÆ°á»i vá»›i tha nhân tÆ°Æ¡ng đối nhá», có thể hoà n trả được, thế nhÆ°ng con ngÆ°á»i không biết chỠđợi, không biết yêu, nên không tha thứ cho nhau được.
Con ngÆ°á»i không biết tha thứ cho anh em, đối xá» vá»›i anh em tà n tệ là tá»± chuốc lấy cho mình cÆ¡n thịnh ná»™ của Thiên Chúa: “Tên đầy tá»› Ä‘á»™c ác kia, ta đã tha hết nợ cho ngÆ°Æ¡i, vì ngÆ°á»i đã van xin ta; con ngÆ°Æ¡i, sao không chịu thÆ°Æ¡ng hại bạn ngÆ°Æ¡i nhÆ° ta đã thÆ°Æ¡ng hại ngÆ°Æ¡i?â€và Chúa kết luáºn: “Váºy Cha Ta trên trá»i cÅ©ng sẽ đối xá» vá»›i anh em nhÆ° thế, nếu anh em không hết lòng tha thứ cho nhauâ€. NhÆ° thế, từ chối tha thứ cho anh em là ngăn chặn Æ¡n tha thứ Ä‘ang dà o dạt tuôn chảy và o tâm hồn mình váºy. “Vì chÃnh khi thứ tha là khi chúng ta được Thiên Chúa tha thứâ€.
Thưa anh chị em,
Trong Ä‘á»i sống thá»±c tế, muốn biết tháºt lòng tha thứ thì hãy biết quên Ä‘i những lá»—i lầm của anh em. Äừng nhắc Ä‘i nhắc lại, đừng nhá»› dai, đừng tÃch chứa trong lòng. Chuyện ngà y xá»a ngà y xÆ°a, ba bốn Ä‘á»i… khi vui, thuáºn vợ thuáºn chồng, thì không nói, khi không bằng lòng nhau thì lôi chuyện cÅ© xà o nấu lại là m cho nhau Ä‘au khổ. Còn Chúa, đã tha thứ thì Ngà i tha luôn, vì “nếu Chúa tôi nhá»› hoà i tá»™i lá»—i, nà o có ai đứng vững được chăng?†(Tv 129).
Chúng ta hãy cầu nguyện nhÆ° Bà Corrie-Ten-Boom khi thấy mình không thể tha thứ được: “Lạy Chúa, Chúa thấy con chÆ°a thể tha thứ được cho anh em con. Xin Chúa hãy ban cho con những tâm tình của Chúa để con có thể tha thứ nhÆ° Chúaâ€. Amen. [Mục Lục]
13. ChÃnh khi thứ tha là khi được tha thứ – Anmai
Trang Tin Mừng mà chúng ta vừa nghe tiếp liá»n vá»›i ý nghÄ©a của trang tin mừng Chúa nháºt 23 thÆ°á»ng niên tuần trÆ°á»›c. Tuần trÆ°á»›c, Chúa Giêsu má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta má»™t cách hết sức tế nhị khi sá»a lá»—i vá»›i anh chị em đồng loại. Hôm nay, Chúa má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta tha thứ cho anh chị em đồng loại nếu nhÆ° anh chị em đồng loại xúc phạm đến chúng ta.
Thánh Phêrô vốn dÄ© là má»™t con ngÆ°á»i mang trong mình dòng máu nóng, tÃnh bá»™c trá»±c nên vừa khi nghe nói vấn Ä‘á» gì đó Ngà i không chịu suy xét, Ngà i không trầm lắng đủ để giải quyết vấn Ä‘á». Ruá»™t của Ngà i thẳng nhÆ° ruá»™t ngá»±a váºy, bụng nghÄ© sao là nói váºy ngay chứ không há» suy tÃnh thiệt hÆ¡n. Nói vá» việc anh em đồng loại xúc phạm đến mình, Ngà i rất hà o phóng, rất rá»™ng rãi. Tha má»™t lần đã là quá đáng lắm rồi, theo nhÆ° cách suy nghÄ© của nhiá»u ngÆ°á»i. Ngà i hà o phóng, Ngà i nói vá»›i Chúa Giêsu là Ngà i tha bảy lần tưởng chừng là được Thầy Giêsu khen nhÆ°ng đáng tiếc Thầy Giêsu đã nói vá»›i Ngà i không phải là tha bảy lần nhÆ°ng lại là bảy mÆ°Æ¡i lần bảy. Bảy mÆ°Æ¡i bảy lần: có bản ghi là 77 lần 7, trong câu trả lá»i nà y, Chúa Giêsu đã Ä‘Æ°a và o bà i ca báo thù của Lamek nÆ¡i sách sáng thế 4,24 "Cain được báo thù gấp 7, nhÆ°ng Lamek tá»›i 70 lần 7". NhÆ°ng thay vì nói báo thù thì Chúa Giêsu lại nói tha thứ. Cả hai cách nói Ä‘á»u có ý nói số lần là vô hạn vì thế ở đây Chúa dạy là phải tha thứ luôn.
Luáºt xÆ°a dạy ngÆ°á»i ta mắt Ä‘á»n mắt răng Ä‘á»n răng nhÆ°ng Chúa Giêsu đến Chúa Giêsu đã sá»a luáºt cÅ© đó. Sá»± tha thứ cho đồng loại để được Chúa nghe lá»i cầu xin được Ä‘á» cao. Chúng ta được sinh ra và sống thá»i Tân Ước - thá»i của Chúa Giêsu - khác vá»›i những gì Cá»±u Ước đã dạy nhÆ°ng lòng chúng ta cứ xá» vá»›i anh chị em đồng loại nhÆ° thá»i Cá»±u Ước váºy. Chúng ta vẫn mang trong mình cái máu đòi nợ máu của anh chị em đồng loại khi anh chị em đồng loại xúc phạm đến chúng ta.
Má»™t câu chuyện có tháºt, nó mang đầy tÃnh nhân đạo, đầy tình ngÆ°á»i trong phòng xỠán của Tòa Ãn Nhân Dân Thà nh phố HCM: NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông khoảng hÆ¡n 70 tuổi, mái tóc bạc trắng, lững thững bÆ°á»›c lại chiếc bà n dà nh cho đại diện hợp pháp của ngÆ°á»i bị hại. ÄÆ°a ánh mắt Ä‘au xót, khắc khoải nhìn bị cáo Ä‘ang cúi gằm mặt trÆ°á»›c và nh móng ngá»±a má»™t hồi lâu, rồi ông cất giá»ng cháºm rãi: "Ngà y con tôi chết, tôi bồng con trên tay, Ä‘iếng ngÆ°á»i". Cả phòng xá» im lặng lắng nghe. Không gian nhÆ° ngÆ°ng Ä‘á»ng. Tôi có cảm giác phạm nhân Ä‘ang gồng mình chỠđợi, má»™t cách cam chịu, những lá»i lẽ trách cứ đầy oán giáºn từ ngÆ°á»i nhà nạn nhân. HÃt má»™t hÆ¡i thở tháºt sâu, cha của nạn nhân khó nhá»c nói tiếp: "Hôm nay tôi đến đây để xin tha tá»™i chết cho kẻ đã giết con tôi. Tôi không muốn có thêm má»™t ngÆ°á»i cha, ngÆ°á»i mẹ phải Ä‘au khổ khi chứng kiến cái chết của con mình". Nhiá»u tiếng thì thầm từ phÃa bạn bè, ngÆ°á»i thân của phạm nhân. Há» Ä‘ang hy vá»ng.
Cách nay không lâu, Tòa Ãn Nhân Dân Thà nh phố HCM đã Ä‘Æ°a vụ án giết ngÆ°á»i của kẻ thủ ác ra xét xá» sÆ¡ thẩm. Lần ấy, Phạm nhân bị tuyên án tá» hình. Mẹ phạm nhâà ná»™i ngất lịm, tưởng nhÆ° có thể chết cùng đứa con trai duy nhất. Bạn bè phạm nhân khóc vì thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i bạn hiá»n là nh, tốt bụng, tà i năng. Còn 15 ngà y kháng cáo, há» chạy ngược xuôi mong tìm kiếm những tình tiết có thể xin giảm nhẹ hình phạt cho phạm nhân. Bản thân phạm nhân, nghÄ© đến ngà y phải vÄ©nh viá»…n ra Ä‘i khi nhiá»u mÆ¡ Æ°á»›c vẫn chÆ°a thá»±c hiện bá»—ng thấy yêu da diết cuá»™c sống. Phạm nhân là m Ä‘Æ¡n kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Äứng trÆ°á»›c Tòa Phúc thẩm Tối cao, phạm nhân không nói gì nhiá»u để biện minh cho hà nh vi tà n nhẫn của mình. Lá»i nói sau cùng, phạm nhân xin lá»—i gia đình nạn nhân, cám Æ¡n những ngÆ°á»i đã vì phạm nhân mà chịu nhiá»u Ä‘au khổ, vất vả. Trong trÆ°á»ng hợp không được khoan hồng, phạm nhân xin hiến toà n bá»™ ná»™i tạng cho ngà nh y và bá»™ xÆ°Æ¡ng cho TrÆ°á»ng Äại Há»c Mỹ thuáºt Thà nh phố HCM. Nghe phạm nhân nói, nhiá»u ngÆ°á»i bạn của phạm nhân đã báºt khóc. Cuối cùng, phạm nhân đã trở vá» con ngÆ°á»i tháºt của mình. Yêu nghá», yêu trÆ°á»ng và sống vì ngÆ°á»i khác.
Tâm sá»± vá»›i tôi, cha của nạn nhân nói: "Vì tình thÆ°Æ¡ng yêu đối vá»›i con, tôi không bao giá» tha thứ cho kẻ đã giết con gái mình. Con tôi chết, bao nhiêu tiá»n bồi thÆ°á»ng cÅ©ng không thể trả lại mạng sống cho nó, huống chi số tiá»n gia đình phạm nhân Ä‘Æ°a không đủ để tôi nuôi con tôi há»c trong má»™t năm. NhÆ°ng má»™t lần nói chuyện vá»›i mẹ phạm nhân qua Ä‘iện thoại, bà ấy nói: "Không có ngÆ°á»i mẹ nà o có thể chịu được hình ảnh ngÆ°á»i ta cá»™t con mình và o má»™t cái cây để bắn. NhÆ° thế, thà tôi chết trÆ°á»›c còn hÆ¡n". Váºy là tôi quyết định, dù Ä‘iá»u đó tháºt không dá»… vá»›i tình cảm của tôi cùng sá»± phản đối quyết liệt của gia đình". Äể có thể dá»± phiên tòa hôm nay, từ 3 giá» sáng, ông phải má»™t mình Ä‘i xe máy từ miá»n quê nghèo miá»n sông nÆ°á»›c lên Thà nh phố HCM. Tôi bảo, ông có thể viết má»™t lá Ä‘Æ¡n xin miá»…n tá»™i chết cho phạm nhân đến tòa vẫn được. Ông lắc đầu: "Giúp ngÆ°á»i phải giúp cho trót. Tôi phải lên đây nói cho rõ, may ra Há»™i đồng Xét xá» má»›i tin mà xem xét cho nó. Mong là nó biết hối lá»—i, biết thÆ°Æ¡ng mẹ mà sống có Ãch".
Cuối cùng, Há»™i đồng Xét xá» cÅ©ng chấp nháºn kháng cáo của phạm nhân, tuyên phạt án chung thân. Phạm nhân sẽ tiếp tục được sống để sá»a chữa sai lầm và để có cÆ¡ há»™i cống hiến tà i năng của mình cho nghệ thuáºt. Nghe xong bản án, cha của nạn nhân vá»™i vã ra bãi gá»i xe. TrÆ°á»›c mắt ông là quãng Ä‘Æ°á»ng vá» nhà dà i dằng dặc cùng ná»—i Ä‘au mất con không dá»… nguôi ngoai dù thá»i gian có trôi qua...
Câu chuyện tháºt giữa Ä‘á»i thÆ°á»ng và hết sức thÆ°á»ng nà y gợi lên cho chúng ta vá» lòng bao dung, vá» tình ngÆ°á»i, vá» lòng nhân đạo, vá» sá»± tha thứ... NgÆ°á»i cha trong câu chuyện nà y ắt hẳn là ngÆ°á»i không phải là ngÆ°á»i Công giáo nhÆ°ng ông mang trong mình tâm tÆ° của ngÆ°á»i Công giáo và ông đã sống theo lá»i Chúa Giêsu dạy dù ông không biết Chúa Giêsu là ai. NgÆ°á»i cha trong câu chuyện nà y đã sống tá»™t đỉnh của lòng bao dung của sá»± tha thứ. Ông cÅ©ng không ngại bá»™c bạch rằng sá»± tha thứ ấy không dá»… chút nà o vá»›i tình cảm của ông cÅ©ng nhÆ° sá»± phản đối quyết liệt của gia đình vá» quyết định tha thứ của ông. Sá»± tha thứ của ông tưởng chừng nhÆ° Ä‘Æ¡n giản nhÆ°ng thá» há»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta khi đứng và o vị thế của ông, chúng ta dẫu là ngÆ°á»i Công giáo, thấm nhuần lá»i giáo huấà ná»™i của Chúa chúng ta có can đảm tha thứ cho kẻ đã giết đứa con thân yêu của chúng ta không ? Hay là chúng ta đòi ngÆ°á»i khác phải Ä‘á»n nợ máu cho chúng ta, ngÆ°á»i khác phải trả cho chúng ta đến đồng xu cuối cùng.
Trở lại vá»›i trang tin mừng hôm nay, Chúa Giêsu phải nói là ngÆ°á»i có biệt tà i vá» dùng và dụ cÅ©ng nhÆ° phóng đại tÃnh chất nghiêm trá»ng trong và dụ của mình. Dừng lại má»™t chút chúng ta sẽ thấy kháºp khiá»…ng là m sao ấy giữa hai món nợ. Má»™t bên thì nợ vua mÆ°á»i ngà n nén và ng, má»™t bên thì ngÆ°á»i bạn nợ má»™t trăm quan tiá»n. So sánh giá trị giữa má»™t trăm quan tiá»n và mÆ°á»i ngà n nén và ng chúng ta thấy má»™t khoảng cách xa vá»i vợi. Äiá»u nà y Chúa Giêsu muốn nói rõ cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta là chúng ta nợ Chúa quá nhiá»u và Chúa tha cho chúng ta còn anh chị em chúng ta nợ chúng ta quá Ãt mà chúng ta lại đòi anh em chị chúng ta trả cho bằng hết nhÆ° trong và dụ của Chúa Giêsu.
Äừng nói gì đến lòng mến, lòng bác ái. Chỉ cần nói đến sá»± công bằng thôi thì chúng ta thấy chúng ta sống quá Æ° là bất công. Bất công không chỉ vá»›i Chúa mà con bất công vá»›i anh chị em đồng loại. Kinh Lạy Cha chúng ta vẫn thÆ°á»ng râm ran: Xin tha cho chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con. Miệng thì Ä‘á»c thế nhÆ°ng lòng có tháºt sá»± tha hay không ? Hay là miệng thì Ä‘á»c nhÆ°ng lòng cứ muốn đòi nợ máu anh chị em đồng loại của mình.
Lá»i Chúa trong thÆ° Thánh Phaolô tông đồ gá»i tÃn hữu Rôma chúng ta vừa nghe nhắc nhá»› má»—i ngÆ°á»i chúng ta: không ai trong chúng ta được sống cho mình... chúng ta có sống là sống cho Chúa, chết là chết cho Chúa... Dù sống dù chết chúng ta thuá»™c vá» Chúa vì chÆ°ng Chúa đã sống, đã chết là để là m chúa kẻ sống và ngÆ°á»i chết. Chúa là Chúa của má»—i ngÆ°á»i chúng ta váºy mà nhiá»u lúc chúng ta tÆ°á»›c Ä‘oạt quyá»n là m Chúa trên cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. TÆ°á»›c Ä‘oạt quyá»n là m chúa của Chúa là chuyện hết sức là bi hà i. Chỉ có Chúa má»›i là m chúa, là m chủ cuá»™c Ä‘á»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta váºy mà chúng ta muốn là m chúa, là m chủ cuá»™c Ä‘á»i ngÆ°á»i khác và bắt ngÆ°á»i khác phải là m tôi, phải trả nợ cho chúng ta.
Nếu Ä‘á»c thêm má»™t câu của Ä‘oạn thÆ° Thánh Phaolô gá»i cho tÃn hữu Rôma nữa chúng ta sẽ thấy Ngà i nói: "Còn ngÆ°Æ¡i, tại sao ngÆ°Æ¡i xét Ä‘oán anh em ngÆ°Æ¡i ? - Hay ngÆ°Æ¡i, tại sao ngÆ°Æ¡i khinh anh em ngÆ°Æ¡i? Vì ta hết thảy sẽ ra trÆ°á»›c tòa Thiên Chúa". (Rm 14,10). Chúng ta thÆ°á»ng mang cái bệnh xét Ä‘oán anh em, kết án anh em và ra hình phạt vá»›i anh em. Và thÆ°á»ng hÆ¡n nữa trong cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt chúng ta hay mang trong mình chứng bệnh khinh thÆ°á»ng anh chị em đồng loại khi há» nghèo hÆ¡n chúng ta, khi há» khổ hÆ¡n chúng ta, khi há» bất hạnh hÆ¡n chúng ta, khi há» yếu Ä‘uối hÆ¡n chúng ta, khi há» vấp phạm Ä‘iá»u gì đó mà cá»™ng Ä‘oà n Ä‘á»u biết. Thế nhÆ°ng Thánh Phaolô nhắc chúng ta rằng: hết thảy chúng ta sẽ ra trÆ°á»›c toà Thiên Chúa. Khi và chỉ khi ra trÆ°á»›c toà Thiên Chúa thì khuôn mặt tháºt của chúng ta, tấm lòng tháºt của chúng ta sẽ phải bị phanh phui ra trÆ°á»›c mặt Chúa thôi. Hiện giá» thì chúng ta còn lấp liếm, còn giấu những sá»± ác, những sá»± gian tà , những háºn thù, ghen ghét anh chị em đồng loại nhÆ°ng khi ra trÆ°á»›c toà Chúa chúng ta không thể nà o giấu được.
Váºy, phải chăng qua trang tin mừng ngắn ngủi, qua và dụ nhá» nhoi nhÆ°ng đầy ý nghÄ©a của Chúa Giêsu hôm nay chúng ta liệu liệu mà tha thứ cho những ngÆ°á»i mắc nợ chúng ta có má»™t trăm quan tiá»n để hầu mong Chúa Giêsu tha cho chúng ta là những con nợ Ä‘ang mắc nợ Chúa vá»›i số nợ quá lá»›n là cả ngà n nén và ng. Chúng ta muốn Chúa tha thứ cho chúng ta thì Ä‘iá»u kiện cần, Ä‘iá»u kiện trÆ°á»›c hết là chúng ta phải biết tha thứ cho anh chị em đồng loại. Nếu chúng ta bắt Ä‘á»n, đòi nợ anh chị em đồng loại thì nà o Chúa lại tha cho chúng ta. Chúng ta cứ ngẫm nghÄ© thá» xem có phải là chÃnh lúc chúng ta thứ tha là lúc mà chúng ta được tha thứ hay không ?
Nguyện xin Chúa Giêsu là Äấng già u lòng bao dung, cháºm bất bình và già u ân sủng thÆ°Æ¡ng xót và tha thứ cho chúng ta những món nợ mà chúng ta nợ Chúa cÅ©ng nhÆ° nợ anh chị em đồng loại. Nguyện xin Chúa Giêsu mở lòng má»—i ngÆ°á»i chúng ta để chúng ta cÅ©ng biết tha thứ cho anh chị em đồng loại để hầu mong Chúa cÅ©ng dá»… dà ng tha thứ những món nợ mà chúng ta nợ Chúa. Amen. [Mục Lục]
14. Tha thứ cho nhau – Lm JB. Nguyễn Minh Hùng
Chúa nháºt 23 thÆ°á»ng niên, Chúa Giêsu dạy Hãy Ä‘i sá»a lá»—i cho nhau. Chúa nháºt tuần nà y, Chúa nháºt 24 thÆ°á»ng niên Chúa dạy Hãy tha thứ cho nhau. Nếu việc sá»a lá»—i là má»™t khÃa cạnh, má»™t khuôn mặt của tình yêu, thì tha thứ những lá»—i lầm của nhau lại là má»™t khuôn mặt khác của tình yêu. Tình yêu tha thứ theo Chúa Kitô, phải là má»™t tình yêu không giá»›i hạn. Thánh Phêrô, trong câu há»i của mình, đã vô tình để lá»™ ra cái ý muốn giá»›i hạn tình yêu của mình. Ngà i Ä‘Æ°a ra con số 7 mà há»i Chúa: "Lạy Thầy, khi anh em xúc phạm đến con, con phải tha thứ cho há» mấy lần, có phải đến bảy lần không?" Có lẽ thánh Phêrô nghÄ© rằng mình đã tha thứ đến 7 lần nhÆ° váºy, đã là nhiá»u lắm rồi, đã là không thể tưởng rồi. NhÆ°ng thánh Phêro lầm. Äối vá»›i Thiên Chúa, đối vá»›i Chúa Kitô, giá»›i hạn của tình yêu là yêu không giá»›i hạn.
Câu trả lá»i của thánh Phêrô: "Thầy không bảo các con hãy tha 7 lần, nhÆ°ng 70 lần 7", trở thà nh Ä‘iểm qui chiếu cho tình yêu tha thứ của chúng ta. Tha thứ đến 70 lần 7 nghÄ©a là tha thứ không giá»›i hạn, tha thứ vô cùng, tha không tÃnh toán, không đếm bằng những con số. Vì khi đếm là đã giá»›i hạn lòng yêu thÆ°Æ¡ng của mình.
Trong cuá»™c sống Ä‘á»i thÆ°á»ng, chắc ai cÅ©ng từng nghe những kiểu nói: Nó vá»›i tôi không Ä‘á»™i chung trá»i, hoặc sống để bụng, chết Ä‘em theo, có khi những kiểu nói đó còn xuất hiện trên chÃnh môi miệng của mình. Là ngÆ°á»i Công giáo, bạn và tôi đã có ai ý thức những kiểu nói đó Ä‘i ngược Tin Mừng, Ä‘i ngược Lá»i Chúa dạy không?
Thầy không bảo các con hãy tha 7 lần, nhÆ°ng 70 lần 7. Hãy nghe Lá»i Chúa dạy để đừng đặt giá»›i hạn của lòng tha thứ, mà hãy tha thứ không giá»›i hạn. Có những chuyện ta tưởng chừng rất nhá» nhặt trong cuá»™c sống, lại sinh ra oán thù lá»›n. Và dụ: hai đứa bé đánh nhau, thì vì chỉ bảo chúng, hai ngÆ°á»i hà ng xóm, vì bênh vá»±c con, lại mắn chá»i nhau, rồi không thèm nhìn nhau.
Có khi chỉ là má»™t câu nói lỡ lá»i, chạm tá»± ái, dẫn đến chuyện trách móc, phà n nà n nhau. Tệ hại hÆ¡n, không thể tha thứ cho nhau, nên dẫn tá»›i chá»— hạ nhục nhau, chá»i bá»›i hoặc tìm cách trả thù nhau, chà Ãt thì cÅ©ng nói xấu nhau. Những Ä‘iá»u đó đã là xấu đối vá»›i những ngÆ°á»i không có quan hệ há» hà ng. Váºy mà những Ä‘iá»u xấu đó lắm lúc lại xảy ra trong dòng tá»™c, trong gia đình: vợ chồng, cha mẹ, anh chị em. Những ngÆ°á»i thân của nhau mà còn không thể tha thứ cho nhau, thì huống hồ là ngÆ°á»i dÆ°ng.
Hà ng ngà y chúng ta Ä‘á»c kinh Lạy Cha. Ngay trong từng thánh lá»…, bạn và tôi cÅ©ng sẽ Ä‘á»c kinh Lạy Cha: Xin Cha tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha cho những ngÆ°á»i có nợ chúng con. Hãy ý thức hÆ¡n nữa má»—i lần Ä‘á»c kinh Lạy Cha, để lá»i cầu nguyện ấy trở nên sá»± tháºt trong cuá»™c Ä‘á»i mình. Hãy nhá»› rằng, Cha tha nợ cho ta khi ta hết lòng tha cho anh em mình. Bởi thế má»—i lần Ä‘á»c kinh Lạy Cha, ta xin Chúa ban cho ta và cho từng ngÆ°á»i khả năng tha thứ. Tha thứ không phải bảy lần, nhÆ°ng là bảy mÆ°Æ¡i lần bảy. NghÄ©a là tha thứ liên tục, tha thứ không giá»›i hạn. [Mục Lục]
15. Thiên Chúa là vị thẩm phán tốt nhất của chúng ta
(TrÃch trong ‘Mở Ra Những Kho Tà ng’ – Charles E. Miller)
Hãy tưởng tượng ra ngà y ấy, cái ngà y mà các bạn phải chết. Toà n bá»™ cuá»™c sống sẽ diá»…n ra trÆ°á»›c mặt bạn. TrÆ°á»›c hết, bạn sẽ thấy những gÆ°Æ¡ng mặt quen thuá»™c, ngÆ°á»i phối ngẫu của bạn, những đứa con, ông chủ, bạn bè thân thiết, cha mẹ. Bạn nháºn ra rằng nếu bạn muốn, bạn có thể chá»n má»™t trong những ngÆ°á»i ấy là m quan toà xét xá» bạn.
Äầu tiên bạn nghÄ©: “DÄ© nhiên tôi chá»n ngÆ°á»i phối ngẫu của mình rồi, chúng tôi yêu nhau tháºt sá»± mà â€. NhÆ°ng kế đó các bạn nhá»› lại bao nhiêu lần cãi cá», bao nhiêu lần đánh nhau nên các bạn sẽ sợ há» bây giá» vẫn chÆ°a quên đâu. Còn con cái của bạn? Bá»n chúng nghÄ© rằng các bạn quá khó đối vá»›i chúng. Còn những ngÆ°á»i bạn thân thiết? Các bạn sợ há» biết quá nhiá»u vá» bạn.
Váºy bạn chá»n cha mẹ khi nhìn thấy những gÆ°Æ¡ng mặt già nua. Nếu được chá»n bạn sẽ chá»n Thánh Phanxico de Salesio, ngÆ°á»i nổi tiếng là hiá»n là nh và hay thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i. Äó là má»™t chá»n lá»±a không tồi. Hay bạn sẽ chá»n thánh Vinh SÆ¡n, má»™t cng nổi tiếng vỠđức ái khó tìm thấy trong thế giá»›i nà y. Bạn nghÄ©, ông thánh nà y quá tốt rồi. Và rồi những vị thánh khác liên tiếp xuất hiện trÆ°á»›c bạn. Sau hết bạn thấy Äức Trinh Nữ Maria, bạn liá»n nghÄ©: “DÄ© nhiên mình sẽ chá»n được phán xét bở ngÆ°á»i mẹ dịu dà ng, tá» tế và đáng yêu của mình và cÅ©ng là ngÆ°á»i mẹ Ä‘á»i sống thiêng liêng của mình nữaâ€.
NhÆ°ng trÆ°á»›c khi bạn kịp nói Ä‘iá»u gì, Äức Trinh Nữ Maria đã đẩy bạn và o tay Con Mẹ. Chúa Giêsu dẫn bạn đến trÆ°á»›c má»™t cái ngai chỉ cho bạn thấy trên ngai đó, NgÆ°á»i đó là Äức Chúa Cha. Chúa Giêsu nói: “Äây là Äấng phán xét con, đừng chá»n má»™t ai khácâ€.
DÄ© nhiên, Chúa Giêsu nói đúng. Tá»± nhiên chúng ta hy vá»ng rằng những ngÆ°á»i gần gÅ©i vá»›i chúng ta trong suốt Ä‘á»i sống sẽ nhân từ vá»›i chúng ta trong phán xét hÆ¡n. Chúng ta cÅ©ng tin rằng Mẹ Maria rất nhân từ và thÆ°Æ¡ng yêu chúng ta. NhÆ°ng Mẹ Maria và tất cả các thánh chỉ được thông dá»± và o sá»± nhân từ và thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa, không những Thiên Chúa sở hữu sá»± nhân từ trong má»™t mức Ä‘á»™ vô biên nhÆ°ng Thiên Chúa còn tháºt sá»± là sá»± nhân từ nữa. Thiên Chúa là sá»± nhân từ và là sá»± thÆ°Æ¡ng xót.
Vị Vua trong dụ ngôn của Chúa Giêsu là Cha của NgÆ°á»i. Khi các bạn của vua xin vua hãy khoan giãn cho y và cho y má»™t thá»i hạn để trả hết số nợ, vị vua đã tha hết số nợ đó, NgÆ°á»i xoá sạch số nợ ấy và NgÆ°á»i không còn nhá»› gì đến nó nữa. DÄ© nhiên là má»™t vị vua nhân loại sẽ không là m má»™t Ä‘iá»u nhÆ° thế bởi vì con ngÆ°á»i rất giá»›i hạn. Bạn có thể chắc chắn rằng thẻ tÃn dụng của bạn sẽ không xoá số nợ của bạn cho dù các bạn có năn nỉ hay nà i xin thế nà o Ä‘i nữa. NhÆ°ng chúng ta không thể minh hoạ bức tranh vá» Thiên Chúa theo kinh nghiệm của con ngÆ°á»i nhân loại được. Chúng ta chỉ biết lòng nhân từ của Thiên Chúa qua NgÆ°á»i Con của NgÆ°á»i.
Dù đã xoá hết nợ nần là tá»™i lá»—i của chúng ta, Thiên Chúa Cha vẫn trao ban Con của NgÆ°á»i cho cái chết vì chúng ta và để cứu Ä‘á»™ chúng ta. Chúng ta đừng bao giá» quên hà nh Ä‘á»™ng quảng đại tuyệt vá»i của Thiên Chúa. Hãy chăm chú lắng nghe những lá»i thánh hiến trên rượu. Qua miệng của vị linh mục, Chúa Giêsu nói vá»›i chúng ta trong má»—i Thánh Lá»…: “Äây là chén Máu Ta…â€. Và NgÆ°á»i đã tha thứ cho tá»™i lá»—i chúng ta, xoá sạch… Khi chúng ta là m đầy đủ Ä‘iá»u kiện của Thiên Chúa, đó là cố gắng tha thứ cho ngÆ°á»i khác nhÆ° NgÆ°á»i đã tha thứ cho chúng ta. Chúng ta phải nói cách can đảm: “Xin tha thứ cho chúng tôi nhÆ° chúng tôi cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng tôiâ€. Äiá»u nà y phải hiện hữu trong trái tim chúng ta, khi chúng ta là m má»™t hà nh Ä‘á»™ng tha thứ. Khi chúng ta xin tha thứ trong suốt hy tế Thánh Thể, khi chúng ta cá» hà nh nghi thức Sám hối. Sách Khôn ngoan nhắc nhở chúng ta: “Hãy nhá»› đến ngà y cuối cùng của bạn, bá» sá»± thù địch qua má»™t bên. Hãy nhá»› đến cái chết và đừng phạm tá»™i nữaâ€. NhÆ°ng sá»± phong phú của khôn ngoan thì vui mừng vá»›i Thiên Chúa và chÃnh NgÆ°á»i chứ không phải ai khác sẽ phán xét chúng ta. [Mục Lục]
16. Bảy mươi lần bảy!
Phêrô rất bị đụng chạm do những lá»i khuyên vá» cuá»™c sống huynh đệ. Ông đã nghe các luáºt sÄ© tranh luáºn vá» việc tha thứ. “Äối vá»›i vợ, ngÆ°Æ¡i có thể tha thứ cho vợ má»™t lần... Äối vá»›i anh em, ngÆ°Æ¡i phải tha thứ co anh em năm lầnâ€. Còn quan Ä‘iểm của Chúa Giêsu thì sao?
- Tôi phải tha thứ bảy lần phải không?
- Ngươi hãy tha thứ bảy mươi lần bảy.
Äứng trÆ°á»›c câu trả lá»i nà y, má»™t trong những câu trả lá»i Ä‘iên rồ nhất của toà n bá»™ Tin Mừng, lúc nà y đây chúng ta có thể ở trong má»™t tình trạng bi đát hết sức an bình. Bi đát: Chúa Ä‘ang yêu cầu chúng ta má»™t sá»± tha thứ rất khó khăn và tất cả đảo lá»™n trong ta khi nghÄ© đến Ä‘iá»u đó. An bình: cuá»™c sống của chúng ta thanh thản đến Ä‘á»™ sá»± đòi há»i của Chúa Giêsu đối vá»›i chúng ta dÆ°á»ng nhÆ° rất dá»…: chắc chắn là phải luôn luôn tha thứ.
Lý thuyết! Chúng ta hãy nhìn chung quanh chúng ta mà xem! Ai tha thứ? Tháºm chà ngươì ta nghÄ© rằng tha thứ sẽ khuyến khÃch những gì không thể tha thứ được. “Nà o xin bạn cứ tá»± nhiên!â€. Việc nghe theo Chúa Giêsu yêu cầu có má»™t sá»± đảo ngược.
Tôi lấy lại hai hoà n cảnh trên. Nếu tôi hoà n toà n bị đảo lá»™n đứng trÆ°á»›c má»™t Ä‘iá»u gần nhÆ° không thể tha thứ được (nhÆ°ng ngÆ°á»i ta vẫn luôn luôn nói là sá»± tha thứ), Chúa Giêsu kêu gá»i tôi tha thứ ngay láºp tức, mặc dầu những thÆ°Æ¡ng tổn và những phản kháng của tôi. Ngay láºp tức. Chúng ta huá»· diệt Tin Mừng và sá»± sống của chúng ta khi chúng ta chá» thá»i, khi chúng ta nghÄ© rằng chúng ta không có khả năng thá»±c hiện Ä‘iá»u mà Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta. Là m cho chúng ta có khả năng, đó là công việc của Ngà i, công việc của Thánh Linh. Phần chúng ta là phải đối diện vá»›i lơì kêu gá»i đó và kêu xin Chúa Giêsu: con muốn, nhÆ°ng con không thể là m được, xin Chúa giúp con!
Nếu tôi không có vấn Ä‘á» gì cả, sá»± đòi há»i của Chúa Giêsu là má»™t liá»u thuốc phòng ngừa. Sá»± đòi há»i đó lôi kéo tôi Ä‘i ngược dòng má»™t thế giá»›i kiêu ngạo từ chối tha thứ.
Bởi vì đây đúng là má»™t cuá»™c chiến chống lại sá»± kiêu ngạo, luôn luôn sẵn sà ng bi kịch hoá các Ä‘iá»u sỉ nhục và dá»±ng lên những bức tÆ°á»ng trÆ°á»›c những ý tưởng hoà giải. Lòng kiêu ngạo rất biết cách nguỵ trang thà nh danh dá»±, thà nh lÆ°Æ¡ng tri, thà nh công bằng, thà nh sá»± tá»± vệ hợp pháp, thà nh lo lắng không tạo thuáºn lợi cho những kẻ xấu, đến ná»—i trÆ°á»›c tiên cần phải loại bá» lòng kiêu ngạo đó Ä‘i đã: “Lòng kiêu ngạo Æ¡i, đừng có mà len lá»i và o đóâ€.
Trong bầu không khà trong sạch hÆ¡n, chúng ta có thể xem xét ý tưởng cho rằng có những sá»± tha thứ xấu. Khi tôi chấp nháºn mỉm cÆ°á»i và giÆ¡ tay ra bởi vì Ä‘iá»u đó thu xếp ổn thoả cho tôi, thì đó là tôi không tha thứ, mà là tôi dùng mánh lá»›i. Khi tôi tha thứ cho má»™t tay Ä‘á»™c tà i áp bức những ngÆ°á»i yếu kém, thì đó là tôi không tha thứ, mà là tôi sợ. Nếu đó là những sá»± tha thứ tháºt sá»± có giá trị, thì có hai Ä‘iá»u có thể là m cho má»—i ngÆ°á»i trong chúng ta trở thà nh má»™t ngÆ°á»i sẵn sà ng tha thứ và đấu tranh chống lại nhiá»u cái “Không thể tha thứ được!†đang đầu Ä‘á»™c bất cứ cuá»™c sống chung nà o.
TrÆ°á»›c hết, nghÄ© đến má»™t ngÆ°á»i mà chúng ta biết rõ và đã có lần từ chối tha thứ. Äo lÆ°á»ng tình trạng lá»™n xá»™n của cuá»™c sống. Sá»± nghiá»n ngẫm ná»™i tâm của ngÆ°á»i đó dồn cho bạn những chi tiết vá» sá»± lầm lẫn mà ngÆ°á»i ta đã là m cho ngÆ°á»i đó, vá» ngÆ°á»i đã xúc phạm hoặc phản bá»™i ngÆ°á»i đó. Trong khi suy nghÄ© vá» tất cả những Ä‘iá»u đó, ngÆ°á»i ta thá» thốt sẽ không bao giá» rÆ¡i và o trong sá»± mất khả năng láºt má»™t trang má»›i nữa.
Tin Mừng cống hiến cho chúng ta má»™t cách khác để vun trồng nÆ¡i chúng ta khả năng hoà giải vá»›i nhau rất nhanh: đặt những sá»± tha thứ của chúng ta trong sá»± tha thứ của Thiên Chúa. Chúng ta không bao giá» là má»™t ngÆ°á»i công chÃnh sẽ là m cho lòng khoan dung của Ngà i rÆ¡i xuống trên má»™t kẻ phạm lá»—i đáng thÆ°Æ¡ng. Cả hai chúng ta Ä‘á»u là những ngÆ°á»i được tha thứ, được mơì gá»i Ä‘i và o trong cùng má»™t quỹ đạo của sá»± tha thứ.
Äó là quỹ đạo của Kinh Lạy Cha “Xin tha thứ cho con nhÆ° thể ngÆ°á»i ta tha thứ cho má»™t ngÆ°á»i con bởi vì trong khi tha thứ, con cố gắng trở thà nh con của Ngà iâ€. Tá»± bảo: “Tôi sẽ không bao giá» từ chối tha thứâ€, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i: “Tôi muốn vẫn thuá»™c vá» gia đình của Thiên Chúaâ€. [Mục Lục]
17. Tha thứ, mùa xuân tình yêu
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Hữu An)
Văn hà o Nga, Lêon Tolstoi kể câu chuyện ngụ ngôn.
Có má»™t ngÆ°á»i hà nh khách đến trÆ°á»›c cá»a nhà má»™t ngÆ°á»i già u có để xin bố thÃ. NhÆ°ng mặc cho ngÆ°á»i khốn khổ van xin, ngÆ°á»i già u có vẫn ngoảnh mặt là m ngÆ¡. Äến má»™t lúc không chịu Ä‘á»±ng đựơc những lá»i van xin đó, thay vì bố thÃ, ngÆ°á»i già u có đã lấy đá ném và o ngÆ°á»i hà nh khất. Con ngÆ°á»i khốn khổ ấy lặng lẽ nhặt lấy hòn đá cho và o bị rồi thì thầm trong miệng: ta sẽ mang hòn đá nà y cho đến ngà y nhà ngÆ°Æ¡i sa cÆ¡ thất thế. Ta sẽ dùng nó để ném trả lại ngÆ°Æ¡i.
Năm tháng trôi qua, lá»i chúc dữ của ngÆ°á»i hà nh khất đã thà nh sá»± tháºt. Vì biển láºn, ngÆ°á»i già u có bị tÆ°á»›c Ä‘oạt tất cả tà i sản và bị tống giam và o ngục. Ngà y hôm đó, ngÆ°á»i hà nh khất cÅ©ng chứng kiến cảnh ngÆ°á»i ta áp giải ngÆ°á»i già u có và o ngục. Ná»—i căm há»n sôi sục trong lòng, ông Ä‘i theo Ä‘oà n ngÆ°á»i áp giải, tay không rá»i hòn đá mà ngÆ°á»i già u có đã ném và o ngÆ°á»i ông cách đây mÆ°á»i mấy năm. Ông muốn ném hòn đá đó và o ngÆ°á»i tù để rá»a sạch mối nhục hằng Ä‘eo đẳng bên mình. NhÆ°ng cuối cùng, nhìn thấy gÆ°Æ¡ng mặt tiá»u tuỵ đáng thÆ°Æ¡ng của kẻ Ä‘ang bị cùm tay, ngÆ°á»i hà nh khất thả nhẹ hòn đá xuống đất rồi tá»± nhủ: tại sao ta phải mang nặng hòn đá nà y từ bao nhiêu năm qua? Con ngÆ°á»i nà y giỠđây chỉ là má»™t kẻ khốn khổ nhÆ° ta mà thôi.
Có hai thứ mùa xuân. Xuân đất trá»i và xuân tâm hồn. Xuân đất trá»i, mầm non nẩy lá»™c, cây cối xanh tÆ°Æ¡i. Xuân tâm hồn, bình an thanh thản. NgÆ°á»i hà nh khất đã tìm lại mùa xuân tâm hồn. Vì biết tha thứ nên tâm hồn mang nặng há»n căm oán ghét giỠđây đã hồi sinh, nảy mầm. Từ đây, cuá»™c sống trở nên tÆ°Æ¡i đẹp. Má»›i mẻ của mùa xuân tâm hồn con ngÆ°á»i là sá»± tha thứ.
Tin Mừng tuần trÆ°á»›c, Chúa Giêsu dạy hãy sá»a lá»—i cho nhau. Tin Mừng tuần nà y, Chúa dạy hãy tha thứ. Góp ý xây dá»±ng là má»™t nét đẹp của tình yêu. Tha thứ là mùa xuân của tình yêu.
Trang Tin Mừng thuáºt lại cuá»™c Ä‘Ã m đạo vá» Æ¡n tha thứ.
Phêrô đến gần Chúa Giêsu há»i rằng: ThÆ°a Thầy, nếu anh em con xúc phạm đến con thì con phải tha thứ đến mấy lần? Có phải bảy lần không?. Äối vá»›i ngÆ°á»i Do thái là “quá tam ba báºnâ€. Có tha chỉ tha ba lần thôi, đến lần thứ tÆ° phải trừng phạt. Há» suy luáºn:Thiên Chúa trừng phạt kẻ ác khi nó lá»—i phạm lần thứ tÆ°; ngÆ°á»i phà m không thể nhân là nh hÆ¡n Thiên Chúa nên con ngÆ°á»i không thể tha thứ cho nhau quá ba lần. TrÆ°á»›c lá»i suy luáºn và giảng dạy nhÆ° thế của các kinh sÆ°, Phêrô chắc mẫm sẽ được Thầy khen ngợi khi Ä‘á» nghị tha bảy lần. Vì tha thứ bảy lần là đã gấp đôi truyá»n thống Do thái và còn cá»™ng thêm má»™t lần nữa. Phêrô đến vá»›i Chúa bằng tâm thức của luáºt dân Chúa Ä‘ang tuân giữ "Thiên Chúa luôn tha thứ cho ngÆ°á»i công chÃnh bảy lần" (Cn 24,16). Tha thứ bảy lần là tha thứ có giá»›i hạn. Thế nhÆ°ng, câu trả lá»i của Chúa Giêsu đã là m bà ng hoà ng ngÆ°á»i nghe: Không phải chỉ bảy lần nhÆ°ng là bảy mÆ°Æ¡i lần bảy. Tha thứ đến 490 lần. Ở đây không thể hiểu theo nghÄ©a Ä‘en vá»›i công thức toán há»c để tìm ra con số lần phải tha thứ cho anh em mà là tha thứ không giá»›i hạn, tha hoà i, tha mãi.
Äể các môn đệ hiểu bà i há»c tha thứ không giá»›i hạn nà y, Chúa Giêsu đã cụ thể hoá bằng câu chuyện. Má»™t ngÆ°á»i đầy tá»› mắc nợ vua mÆ°á»i ngà n nén bạc, có giá trị tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng má»™t trăm triệu, má»™t số nợ khổng lồ vì má»™t ngà y công chỉ má»™t đồng (x. Mt 20,9). Vua ra lệnh bán y, vợ con, tà i sản của y để trả nợ. NgÆ°á»i đầy tá»› liá»n sấp mình, van lÆ¡n xin khất nợ. Nhà vua Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng, trả tá»± do và tha nợ cho y.Tên đầy tá»› được tha hết má»i nợ nần, được trả tá»± do, không còn là m nô lệ nữa. Trá»› trêu thay, vừa được tha vá», tên đầy tá»› gặp má»™t ngÆ°á»i bạn chỉ mắc nợ y má»™t trăm đồng, má»™t món nợ rất nhá» so vá»›i món nợ khổng lồ y vừa được vua tha bổng, y tóm lấy, bóp cổ đòi trả nợ ngay. NgÆ°á»i bạn sấp mình dÆ°á»›i chân y, van lÆ¡n xin khất nợ, nhÆ°ng y không nghe, bắt bạn tống giam và o ngục. Chuyện chÆ°á»›ng tai gai mắt nà y đến tai vua, vì những ngÆ°á»i bạn của anh không thể nhắm mắt là m ngÆ¡ được. Kết cục, tên đầy tá»› ác Ä‘á»™c bị vua ra lệnh hà nh hạ. Kết thúc câu chuyện, Chúa Giêsu khẳng định: “Váºy Cha Ta trên trá»i cÅ©ng xá» vá»›i các con đúng nhÆ° thế nếu má»—i ngÆ°á»i trong các con không hết lòng tha thứ cho anh em mìnhâ€.
Tha thứ cho nhau là điá»u kiện để được Thiên Chúa tha thứ. Chúa Giêsu cho thấy tÃnh cấp thiết và cần thiết của Æ¡n tha thứ.
- Phải tha thứ vì ai cũng lỗi lầm.
“Nhân vô tháºp toà nâ€, không ai hoà n hảo cả. Là con ngÆ°á»i, ai cÅ©ng có những sai trái, những lầm lá»—i. Xét lại bản thân, sẽ thấy chÃnh mình cÅ©ng có nhiá»u sai trái, lắm khiếm khuyết và lầm lá»—i. Vô ý và hữu ý, cố tình và vô tình xúc phạm nhau. Chỉ cần má»™t chút cảm thông, má»™t Ãt hiểu biết sẽ dá»… dà ng bá» qua, không chấp nhất. NgÆ°á»i mang nặng oán há»n là ngÆ°á»i không bao giá» bình an. NhÆ° ngÆ°á»i hà nh khất mang hòn đá căm há»n mÆ°á»i mấy năm nặng ná». Trong các thứ khổ hạnh, giữa những thứ đắng cay, có má»™t thứ rất cay đắng, đó là thiếu vắng thông cảm, là tâm hồn mang háºn thù. Khi thù ai, tâm hồn tôi không còn phẳng lặng. Khi tôi bị ngÆ°á»i khác thù háºn, tôi sống trong Ä‘á» phòng sợ hãi. Cả hai Ä‘á»u là ngục tối. Cả hai Ä‘á»u đánh mất bình an tâm hồn.
Tha thứ là việc vô cùng khó. Tha thứ vượt qua khả năng tá»± nhiên của con ngÆ°á»i, nhất là đối vá»›i ngÆ°á»i Việt Nam chúng ta “sống để bụng, chết Ä‘em theoâ€. Câu nói đó cho thấy ngÆ°á»i Việt Nam giáºn dai, thù dai, nhá»› dai những xúc phạm của ngÆ°á»i khác nhÆ° thế nà o. Cần phải tha thứ cho nhau. Thánh Phaolô đã khuyên bảo: “Phải đối xá» tốt vá»›i nhau, phải có lòng thÆ°Æ¡ng xót và biết tha thứ cho nhau nhÆ° Thiên Chúa đã tha thứ cho anh em trong Äức Kitô†(Ep 4,32). Äức Pháºt cÅ©ng dạy lấy Æ¡n trả oán chứ đừng lấy oán trả oán: Lấy oán trả oán, oán cháºp chùng. Lấy đức trả oán, oán tiêu tan.
- Má»—i ngÆ°á»i cần được thứ tha.
Má»—i ngÆ°á»i trong Ä‘á»i có biết bao lá»—i lầm. Äá»i ngÆ°á»i là má»™t chuá»—i những vấp ngã được Ä‘an kết vá»›i bao thứ tha. Æ n tha thứ nhÆ° dòng suối chảy và o Ä‘á»i ngÆ°á»i, nếu bị ngăn lại sẽ thà nh ao tù, nó sẽ trong là nh khi chảy đến anh em. Luáºt “mắt Ä‘á»n mắt răng Ä‘á»n răng†là luáºt công bằng, nhÆ°ng Æ¡n tha thứ má»›i Ä‘em lại mùa xuân cho cuá»™c Ä‘á»i. Thánh Phanxicô Assidi cÅ©ng đã xác định: vì chÃnh khi thứ tha là khi được tha thứ.
- Tha thứ để được Chúa thứ tha.
Chúa Giêsu nhấn mạnh Ä‘iá»u nà y rất nhiá»u lần. Khi dạy kinh Lạy Cha, Chúa má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i phải hứa tha thứ cho anh em khi xin NgÆ°á»i tha thứ lá»—i lầm cho mình. Ở cuối kinh Lạy Cha, Chúa Giêsu căn dặn: Tháºt váºy, nếu anh em tha lá»—i cho ngÆ°á»i ta thì Cha anh em trên trá»i cÅ©ng sẽ tha thứ cho anh em. NhÆ°ng nếu anh em không tha thứ cho ngÆ°á»i ta thì Cha anh em cÅ©ng sẽ không tha lá»—i cho anh em†(Mt 6,14-15). Thánh Phaolô sống Lá»i Chúa dạy và đã tha thiết má»i gá»i: “Anh em hãy chịu Ä‘á»±ng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em, ngÆ°á»i nà y có Ä‘iá»u gì phải trách móc ngÆ°á»i kia. Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cÅ©ng váºy, anh em phải tha thứ cho nhauâ€(Col 3,13).
- Tha thứ là hồng ân của Thiên Chúa.
Trả thù là khuynh hÆ°á»›ng nhân loại, tha thứ là hồng ân Thiên Chúa. Quan toà có thể không tha thứ cho tá»™i nhân, nhÆ°ng Thiên Chúa luôn tha thứ cho ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, nếu há» thá»±c lòng ăn năn hối cải.
Trong lúc Ä‘au Ä‘á»›n tá»™t cùng trên tháºp giá, Chúa Giêsu đã xin Chúa Cha tha thứ cho kẻ bách hại, lăng nhục, cáo gian và đóng Ä‘inh NgÆ°á»i: “Lạy Cha, xin tha cho chúng, vì chúng không biết việc chúng là m†(Lc 23,34).
Thế giá»›i hôm nay Ä‘ang bị thống trị bởi bạo lá»±c và oán thù. Những cuá»™c chiến tranh dai dẳng giữa các quốc gia; những hiá»m thù giữa các bá»™ tá»™c anh em; những xung Ä‘á»™t giữa những ngÆ°á»i khác mà u da, khác tôn giáo, khác quan Ä‘iểm chÃnh trị; những thảm kịch vô phÆ°Æ¡ng hà n gắn trong gia đình. Con ngÆ°á»i để cho háºn thù lôi kéo và không sao thoát ra khá»i cái vòng ân oán nghiệt ngã. Cần phải có những ngÆ°á»i dám chịu thiệt thòi, dám bẻ gãy oán thù bằng tha thứ, dám tin rằng tình thÆ°Æ¡ng có thể biến đổi quả tim chai đá của con ngÆ°á»i. Giáo há»™i vẫn luôn kêu gá»i xây dá»±ng má»™t ná»n văn minh tình thÆ°Æ¡ng, vì chỉ khi ấy trái đất nà y má»›i có cÆ¡ may tồn tại.
Tha thứ là lá»i má»i gá»i duy nhất để tình yêu lá»›n lên. Tha thứ Ä‘em vá» mùa xuân cho tâm hồn đâm chồi yêu thÆ°Æ¡ng, nảy lá»™c bình an. Chúa đã tha thứ cho Phêrô, tình yêu bùng cháy, Phêrô đã sống hết mình cho sứ vụ Thầy trao. Phaolô đựơc Æ¡n tha thứ, biến đổi cuá»™c Ä‘á»i, thà nh sứ giả lừng danh rao truyá»n Äức Kitô cho thế giá»›i.
Æ n tha thứ là m nên vẻ đẹp của tâm hồn, vẻ đẹp của lòng khoan dung. Thế giá»›i có “Ngà y khoan dung quốc tế†(International day of tolerance) do Liên Hiệp Quốc thiết láºp và o ngà y 16.11.1995. NgÆ°á»i khoan dung Ä‘á»™ lượng là ngÆ°á»i không chấp nhất, nhÆ°ng thông cảm vá»›i những lầm lá»—i của kẻ khác. Lòng khoan dung Ä‘á»™ lượng được xây dá»±ng trên ý thức vá» những yếu Ä‘uối, vá» khả năng phạm lá»—i của chÃnh bản thân mình, và của ngÆ°á»i khác. Mình cÅ©ng phạm lá»—i sao mình lại kết án ngÆ°á»i khác? Thế giá»›i có ngà y khoan dung, ngÆ°á»i Kitô hữu cần cả Ä‘á»i khoan dung.
Æ n tha thứ là m nên vẻ đẹp của thế giá»›i, má»™t thế giá»›i cảm thông chan hoà , má»™t thế giá»›i chan chứa tình huynh đệ, má»™t thế giá»›i mang vẻ đẹp của dung nhan Thiên Chúa. Thánh Gioan Phaolô II đã khẳng định Ä‘iá»u ấy: Thế giá»›i không thể có hoà bình nếu thiếu sá»± tha thứ.
Chúa Giêsu vì yêu thÆ°Æ¡ng đã hiến dâng chÃnh mình trên hy tế tháºp giá Ä‘á»… ban Æ¡n cứu Ä‘á»™ cho nhân loại. Vá»›i hiến tế Thánh Thể, NgÆ°á»i vẫn tiếp tục tuôn đổ Æ¡n cứu Ä‘á»™. Äón nháºn Thánh Thể là nguồn sức mạnh, nguồn tình yêu để chúng ta biết tha thứ cho nhau. [Mục Lục]
18. Tha thứ
Tha thứ là má»™t hà nh vi cao cả của đức ái. Tha thứ là quên Ä‘i lá»—i Ä‘iá»u phiá»n toái ngÆ°á»i khác gây cho mình, tha thứ những thái Ä‘á»™ xúc phạm đối vá»›i mình, tha thứ những Ä‘iá»u ngÆ°á»i khác gây ra trái ý mình. Tha thứ là không há» nhá»›, không kể lại, không nhắc tá»›i lá»—i lầm của ngÆ°á»i khác. Là Kitô hữu, chúng ta phải tha thứ cho nhau, vì Thiên Chúa đã tha thứ cho chúng ta. NhÆ° thế, tha thứ không chỉ là hà nh vi nhân bản mà còn là hà nh vi nhân linh.
NgÆ°á»i Do Thái xÆ°a được dạy cho biết phải tha thứ cho nhau. Phêrô đã thắc mắc và há»i Chúa: "Con phải tha đến mấy lần". Theo sá»± giảng dạy của các thầy Rabbi, má»™t ngÆ°á»i phải tha thứ cho anh em mình ba lần. Phêrô đã Ä‘i xa hÆ¡n luáºt của các thầy Rabbi bằng cách nhân lên gấp đôi, và cá»™ng thêm má»™t lần cho chắc ăn để cho thấy tinh thần hà o hiệp, ông Ä‘á» ra cho Chúa Giêsu con số bảy: "Có phải đến bảy lần không". Tha thứ đến bảy lần là hoà n hảo, là vÄ© đại, là hà o phóng và tháºm chà là tuyệt đối rồi. Ông nghÄ© rằng Ä‘á» nghị nhÆ° thế là được Chúa Giêsu tán thà nh ngay tháºm chà là còn khen ông nữa kìa. Thế nhÆ°ng, chúng ta đã nghe Chúa Giêsu đã trả lá»i: "Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảy". NghÄ©a là Chúa dạy: Hãy tha thứ cho nhau, hãy quên hết lá»—i lầm, hãy tha thứ tháºt lòng, hãy tha thứ tất cả, hãy tha thứ luôn luôn, hãy tha thứ mãi mãi. Sao tháºt khó quá!
Äể là m sáng tá» vấn Ä‘á» cÅ©ng nhÆ° để há»c trò hiểu rõ và nhá»› kỹ bà i há»c nà y, Chúa minh hoạ thêm bằng má»™t dụ ngôn rất hay để đối chiếu lòng Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i và lòng con ngÆ°á»i đối vá»›i nhau. NÆ¡i Thiên Chúa là má»™t lòng đại lượng xót thÆ°Æ¡ng vô bá» bến, chỉ cần con ngÆ°á»i lên tiếng khẩn nà i, Chúa liá»n nhìn đến thân pháºn khốn khổ và nghèo nà n của chúng ta. Thiên Chúa Cha, Äấng đầy lòng nhân từ và già u lòng thÆ°Æ¡ng xót. Tình thÆ°Æ¡ng tha thứ là má»™t phát minh tuyệt vá»i của Thiên Chúa để giúp con ngÆ°á»i hiệp thông vá»›i Ngà i và hiệp thông vá»›i nhau, để xây dá»±ng tốt đẹp cá»™ng Ä‘oà n xã há»™i.
Khi chúng ta phạm tá»™i, chúng ta van xin Chúa, Ngà i sẵn sà ng tha thứ vô Ä‘iá»u kiện, tha thứ trá»n vẹn, không đòi há»i gì nÆ¡i chúng ta cả. Ngược lại, lòng con ngÆ°á»i đối xá» vá»›i nhau thì lại tháºt là quá nhá» bé, hẹp hòi, chúng ta hay chấp nhất nhau từng ly từng tý. Chúng ta dá»… tức giáºn nhau, để lòng oán há»n nhau, chúng ta nhất định không tha thứ. Tháºm chà ngÆ°á»i ta hết lá»i và hết lòng xin lá»—i, chúng ta vẫn cÆ°Æ¡ng quyết không tha, không bá» qua, có ngÆ°á»i còn khẳng khái tuyên bố: "Sống để dạ, chết mang theo". Tháºt là mỉa mai, chua chát, đáng trách! Vì thế, Chúa bảo chúng ta phải sẵn lòng tha thứ, tha thứ luôn mãi bao lâu ngÆ°á»i anh em còn xúc phạm đến chúng ta, bởi vì Chúa đã tha thứ cho chúng ta, thì chúng ta cÅ©ng phải tha thứ cho nhau. Chúng ta thấy ngay từ đầu, khi con ngÆ°á»i phạm tá»™i nếu Thiên Chúa đã không tha thứ thì con ngÆ°á»i sẽ không có tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp gì nhÆ° ngà y hôm nay. Má»—i lần tha thứ cho tha nhân là má»—i lần ta để tâm hồn mình hoà điệu vá»›i Thiên Chúa, Äấng già u lòng nhân từ và hay tha thứ. Má»—i lần ta tha thứ cho tha nhân là má»—i lần ta thoát ra khá»i cảnh nô lệ cho những giá»›i hạn Ãch ká»· của con tim mình, để hoà mình vá»›i những tâm tình yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ vô biên của Thiên Chúa. TÃnh cách tha thứ của Kitô giáo là tha thứ nhÆ° mình đã được tha thứ, phải thÆ°Æ¡ng xót tha nhân nhÆ° mình đã được Chúa xót thÆ°Æ¡ng. Sá»± tha thứ không những là má»™t nhiệm vụ luân lý mà còn là má»™t đòi há»i của lÆ°Æ¡ng tâm, má»™t nhân đức đối thần, kéo dà i tá»›i tha nhân Æ¡n tha thứ mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta. Ai trong chúng ta cÅ©ng có sai sót, nhiá»u khuyết Ä‘iểm, táºt xấu. Chúng ta cần được tha thứ, vì váºy chúng ta phải khiêm tốn xin lá»—i Chúa và xin lá»—i nhau.
Trong câu chuyện dụ ngôn, chúng ta thấy món nợ của con ngÆ°á»i vá»›i Chúa tháºt to lá»›n, Ä‘á»i Ä‘á»i không trả được. NhÆ°ng Chúa là tình yêu, Ngà i sẵn sà ng tha thứ tất cả. Còn món nợ giữa con ngÆ°á»i vá»›i tha nhân tÆ°Æ¡ng đối nhá», có thể hoà n trả được, thế nhÆ°ng con ngÆ°á»i không biết chỠđợi, không biết yêu nên không tha thứ cho nhau được. Trong Ä‘á»i sống thá»±c tế, muốn biết tháºt lòng tha thứ thì hãy biết quên di những lá»—i lầm của anh em. Äừng nhắc Ä‘i nhắc lại, đừng nhá»› dai, đừng trÃch chứa trong lòng.
"Nếu Chúa tôi nhớ hoà i tội lỗi, nà o có ai đứng vững được chăng?"
TrÆ°á»›c mặt Chúa có ai là ngÆ°á»i vô tá»™i? Chúng ta được tha má»™t món nợ không thể nà o trả nổi: vì tá»™i lá»—i của con ngÆ°á»i đã gây ra cái chết cho Con Thiên Chúa. Do đó, chúng ta phải tha thứ cho những ngÆ°á»i khác để chÃnh mình được Thiên Chúa tha thứ. Tha thứ đổi má»›i tâm hồn, là m phát sinh sá»± sống má»›i, gây thêm lòng can đảm, để bắt đầu con Ä‘Æ°á»ng sống má»›i. Tha thứ là lá»i má»i gá»i để tình yêu lá»›n lên. Tha thứ là cá»a ngõ để má»i ngÆ°á»i có cÆ¡ há»™i là m lại mối giây liên hệ đã dáºp gẫy. Tình thÆ°Æ¡ng và má»i mối giây liên hệ trong gia đình, giữa cha mẹ và con cái, giữa vợ chồng, giữa cha xứ và giáo dân, giữa những phần tá» trong má»™t nhóm, được phong phú hoá bởi tha thứ. Sá»± tha thứ phản ánh Ä‘á»i sống ân sủng và tình yêu của Thiên Chúa. Sá»± tha thứ là vẻ đẹp của những tâm hồn cao thượng, những con ngÆ°á»i nhân bản và những con cái của Thiên Chúa. Sá»± tha thứ mang lại hoà bình cho thế giá»›i, tạo nên má»™t thế giá»›i hiệp thông và yêu thÆ°Æ¡ng. Má»—i Kitô hữu cÅ©ng là má»™t Æ¡n tha thứ mà Thiên Chúa muốn trao tặng cho ngÆ°á»i khác. Má»—i Æ¡n tha thứ là má»™t cuá»™c biến đổi, Chúa Giêsu kêu má»i chúng ta cùng vá»›i Ngà i thá»±c thi sứ mệnh trao ban Æ¡n tha thứ hầu biến đổi anh chị em chúng ta nên ngÆ°á»i con tháºt tốt là nh và đáng yêu của Chúa Cha, cÅ©ng nhÆ° chÃnh chúng ta đã được tha thứ và biến đổi.
Lạy Chúa Giêsu, xin hãy cho chúng con có tâm tình của Chúa để chúng con có thể tha thứ cho anh em như Chúa đã tha thứ. Amen. [Mục Lục]
19. Tha thứ
Có bao giá» chúng ta đã già nh lấy má»™t và i giây phút để suy nghÄ© vá» lá»i cầu xin trong kinh Lạy Cha: Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con hay không? Tá»™i lá»—i của chúng ta thì nặng ná» và chồng chất, là m cho Thiên Chúa phải buồn lòng. Và theo má»™t ý nghÄ©a nà o đó, tá»™i lá»—i ấy được sánh và nhÆ° là má»™t món nợ khổng lồ chúng ta thiếu hụt cùng Thiên Chúa. Äồng thá»i trong cuá»™c sống, đôi khi chúng ta cÅ©ng gặp phải những khổ Ä‘au, những bất công do anh em gây nên.
Thế nhÆ°ng, trong kinh Lạy Cha, chúng ta dám thÆ°a lên cùng Thiên Chúa: Xin Ngà i tha thứ cho chúng ta những lá»—i lầm quá lá»›n, nếu nhÆ° chúng ta biết quên Ä‘i những vấp phạm nhá» bé của anh em. Äúng là má»™t tá»· lệ không cân xứng và chẳng có ý nghÄ©a chi cả… Và đó cÅ©ng chÃnh là ý nghÄ©a của câu chuyện dụ ngôn mà chúng ta vừa nghe.
Ông vua muốn tÃnh toán nợ nần vá»›i những bầy tôi của mình. Ông vua chÃnh là Thiên Chúa còn bầy tôi chÃnh là chúng ta. Món nợ khổng lồ lên tá»›i 10 ngà n nén bạc, chÃnh là những tá»™i lá»—i của chúng ta khi đứng trÆ°á»›c má»™t vị Thiên Chúa nhân từ, thánh thiện và công bằng vô cùng. Còn món nợ nhá» nhoi 100 đồng là những vấp phạm của anh em đối vá»›i chúng ta. Và nhÆ° thế chúng ta nhìn thấy sá»± sai biệt giữa hai món nợ là nhÆ° thế nà o.
TrÆ°á»›c lá»i van xin của tên đầy tá»› thứ nhất, nhà vua đã thá»±c sá»± xúc Ä‘á»™ng, ông đã tha thứ và xóa bá» món nợ kếch xù của hắn. Còn hắn, hắn lại tá» ra hà khắc đối vá»›i bạn hắn, là ngÆ°á»i chỉ mắc nợ hắn má»™t số tiá»n nhá» bé. Khi hay tin, nhà vua đã vô cùng sá»ng sốt, ông đã đối xá» vá»›i tên đầy tá»› theo nhÆ° mức Ä‘á»™ nhân từ mà hỠđối xá» vá»›i nhau… Và phần kết luáºn, hẳn chúng ta đã rõ. Lý hình chÃnh là những sá»± trừng phạt ở Ä‘á»i nà y cÅ©ng nhÆ° ở Ä‘á»i sau. Äoạn Tin Mừng không phải chỉ kêu gá»i chúng ta tha thứ cho má»™t ngÆ°á»i anh em hay kẻ bạn hữu, mà còn tha thứ cho tất cả những bất công mà kẻ thù gây nên.
Tá»›i đây, tôi xin kể lại má»™t mẩu chuyện có tháºt xảy ra và o thá»i đệ nhị thế chiến. Bấy giá» quân Äức chiếm đóng nÆ°á»›c Pháp và bắt nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘i là m tù binh, trong số đó có Äức Giám mục Théas. Ngà y kia các bạn tù xin ngà i giảng phòng. Ngà i bèn cho ngay Ä‘á» tà i: yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù. Các bạn tù có vẻ không bằng lòng và nói vá»›i ngà i: Tại sao chúng ta lại phải tha thứ cho bá»n Äức Quốc xã, là bá»n má»—i ngà y đã giết hại biết bao nhiêu bạn hữu của chúng ta. Äức cha đã trả lá»i: Cha chỉ có thể lặp lại giá»›i luáºt của Chúa Giêsu: Hãy yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù. Rồi ngà i cất cao giá»ng Ä‘á»c kinh Lạy Cha và nhấn mạnh tá»›i lá»i van xin: Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con.
Ngà y hôm sau được phép cá» hà nh thánh lá»…, ngà i quyết định dâng thánh lá»… cầu cho những ngÆ°á»i Äức. Và cÅ©ng từ ngà y đó, ngà i có má»™t ý tưởng manh nha thà nh láºp phong trà o Pax Christi, má»™t phong trà o quốc tế tranh đấu cho hòa bình. Sau khi chiến tranh kết thúc, ngà i được cá» là m Giám mục Lá»™ Äức, và chÃnh ngà i đã tổ chức cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng quốc tế của phong trà o Pax Christi. Trong cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng nà y ngÆ°á»i ta nhìn thấy những ngÆ°á»i trÆ°á»›c đây vốn là thù địch của nhau nhÆ° Äức, Pháp, Anh, Ã… cùng chắp tay cầu nguyện cho nhau, và quên Ä‘i cái dÄ© vãng Ä‘en tối. Là ngÆ°á»i Công giáo chúng ta có bổn pháºn phải tha thứ cho nhau, chứ không được giữ mãi sá»± thù oán.
Cách thức bảo đảm nhất để thoát khá»i sá»± công thẳng của Thiên Chúa và kéo được lòng thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i đó là hãy tha thứ cho nhau. [Mục Lục]
20. Tha thứ
Bà i Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu dạy chúng ta vá» sá»± tha thứ. NgÆ°á»i Do Thái xÆ°a được dạy cho biết phải tha thứ cho nhau, nhÆ°ng các tôn sÆ° không đồng ý vá»›i nhau là phải tha thứ đến lần thứ mấy thì thôi. Do đó, thánh Phêrô đã thắc mắc và há»i Chúa. Chúa đã trả lá»i: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảyâ€. NghÄ©a là Chúa dạy: hãy tha thứ cho nhau, hãy tha thứ tháºt lòng, hãy tha thứ tất cả, hãy tha thứ luôn luôn, hãy tha thứ mãi mãi.
Äể là m sáng tá» vấn Ä‘á» cÅ©ng nhÆ° để chúng ta hiểu rõ và nhá»› kỹ bà i há»c nà y, Chúa minh hoạ thêm bằng má»™t dụ ngôn rất hay để đối chiếu lòng Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i và lòng con ngÆ°á»i đối vá»›i nhau. NÆ¡i Thiên Chúa là má»™t lòng đại lượng xót thÆ°Æ¡ng vô bá» bến, chỉ cần con ngÆ°á»i lên tiếng khẩn nà i, Chúa liá»n nhìn đến thân pháºn khốn khổ và nghèo nà n của chúng ta. Khi chúng ta phạm tá»™i, chúng ta van xin Chúa, Ngà i sẵn sà ng tha thứ vô Ä‘iá»u kiện, tha thứ trá»n vẹn, không đòi há»i gì nÆ¡i chúng ta cả. Ngược lại, lòng con ngÆ°á»i đối xá» vá»›i nhau thì lại tháºt là quá ti tiện, nhá» nhen, chúng ta hay chấp nhất nhau từng ly từng tý, chúng ta tức giáºn nhau, chúng ta để lòng oán há»n nhau, chúng ta nhất định không tha thứ. Tháºm chà ngÆ°á»i ta hết lá»i và hết lòng xin lá»—i, chúng ta vẫn cÆ°Æ¡ng quyết không tha, không bá» qua, có ngÆ°á»i còn khẳng khái tuyên bố: “Sống để bụng, chết mang Ä‘iâ€. Há»i mang Ä‘i đâu? Mang xuống hoả ngục chăng? Tháºt là mỉa mai, chua chát, đáng trách. Vì thế, Chúa bảo chúng ta phải sẵn lòng tha thứ, tha thứ luôn mãi bao lâu ngÆ°á»i anh em còn xúc phạm đến chúng ta, bởi vì Chúa đã tha thứ cho chúng ta, thì chúng ta cÅ©ng phải tha thứ cho nhau.
TÃnh cách tha thứ của Kitô giáo là tha thứ nhÆ° mình đã được tha thứ, phải thÆ°Æ¡ng xót ngÆ°á»i khác nhÆ° mình đã được Chúa xót thÆ°Æ¡ng. NhÆ° váºy, sá»± tha thứ không những là má»™t nhiệm vụ luân lý mà còn là má»™t đòi há»i của lÆ°Æ¡ng tâm, má»™t nhân đức đối thần, kéo dà i tá»›i tha nhân Æ¡n tha thứ mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta. Ai trong chúng ta cÅ©ng có nhiá»u sai sót, những khuyết Ä‘iểm, những táºt xấu. Chúng ta cần được tha thứ, vì váºy chúng ta phải khiêm tốn xin lá»—i Chúa và xin lá»—i nhau. Có nhÆ° thế lá»i kinh Lạy Cha: “Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con†má»›i trở thà nh má»™t lá»i kinh quý giá và cụ thể.
Trong má»™t căn nhà lụp xụp tại má»™t xóm nghèo thuá»™c vùng ngoại ô thà nh phố, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáng thÆ°Æ¡ng phải sống những ngà y hẩm hiu vá»›i Ä‘Ã n con thÆ¡ dại. Chồng bà là má»™t ngÆ°á»i cha tục tằn thô bạo, chỉ biết ăn chÆ¡i nháºu nhẹt và cá» bạc, không thiết chi đến bổn pháºn đối vá»›i gia đình. Ông vắng nhà suốt ngà y, các con của ông chỉ thấy ông trở vá» má»—i buổi tối trong cÆ¡n say mèm hoặc trong tráºn lôi đình Ä‘áºp đánh, chá»i rủa. Những lúc nhÆ° thế, bà vợ chỉ biết Ä‘em các con giấu Ä‘i để bảo đảm tÃnh mạng cho chúng. Ngà y ngà y bà cá»±c nhá»c vá may, hoặc vất vả giặt giÅ© từ nhà nà y sang nhà khác để kiếm tiá»n nuôi con. Trong thinh lặng, bà nhẫn nhục cam chịu má»i bạc bẽo và những tráºn đòn oan ức của chồng.
Và o má»™t buổi tối kia, ông trở vá» nhà muá»™n hÆ¡n thÆ°á»ng lệ, nhÆ°ng tỉnh táo và Ãt say sÆ°a hÆ¡n. Vừa bÆ°á»›c tá»›i hè nhà , ông nghe tiếng thì thầm từ trong nhà vá»ng ra. Má»™t ná»—i nghi ngá» xâm chiếm tâm hồn ông. Máu ghen bừng bừng nổi dáºy và nghÄ© rằng: “tháºt vô phúc cho kẻ nà o rÆ¡i và o tay taâ€. Ông đứng lại trÆ°á»›c cá»a và ghé tai và o vách, trố mắt nhìn qua khe hở: quanh ngá»n đèn dầu leo lét, ông thấy các con nhá» quây quần bên cạnh vợ ông, ông nghe rõ tiếng bà nói vá»›i các con: “Các con hãy Ä‘á»c thêm má»™t kinh Lạy Cha để cầu nguyện cho ngÆ°á»i cha tốt là nh của các conâ€.
TrÆ°á»›c khung cảnh đầm ấm tình mẫu tỠđó, bá»—ng chốc lá»a hung ác trong trái tim ông nhÆ° tắt ngúm, tâm hồn cứng cá»i của ông trở nên nhÆ° sáp ong má»m ra trÆ°á»›c hÆ¡i nóng, mắt ông nhÆ° bừng sáng sau má»™t cÆ¡n mê ngủ dà i, ông đã nháºn ra tấm lòng tốt và tình yêu quảng đại của vợ ông, ngÆ°á»i mà từ trÆ°á»›c đến nay ông vẫn ngược đãi. Vợ ông không những đã tha thứ mà còn tìm cách xoá bá» hình ảnh xấu vỠông bằng cách in và o tâm trà các con mình hình ảnh tốt là nh của ông nhÆ° má»™t ngÆ°á»i cha. Ông cảm thấy nhÆ° có cục than hồng đốt cháy trên đầu ông, và từ ngà y đó ông nhất quyết trở nên má»™t ngÆ°á»i cha tốt là nh, ngÆ°á»i chồng chung thuá»· và có tinh thần trách nhiệm nhÆ° vợ con ông hằng nghÄ© tốt vỠông.
Câu chuyện trên cho chúng ta thấy đâu là sức mạnh của lòng tha thứ. Tha thứ đổi má»›i tâm hồn, là m phát sinh sá»± sống má»›i, gây thêm lòng can đảm, để bắt đầu con Ä‘Æ°á»ng sống má»›i. Tha thứ là lá»i má»i gá»i để tình yêu lá»›n lên. Tha thứ là cá»a ngõ để má»i ngÆ°á»i có cÆ¡ há»™i là m lại mối giây liên hệ đã dáºp gẫy. Tình thÆ°Æ¡ng và má»i mối giây liên hệ trong gia đình, giữa cha mẹ và con cái, giữa vợ chồng, giữa cha xứ và giáo dân, giữa những phần tá» trong má»™t nhóm, được phong phú hoá bởi tha thứ.
Lòng tha thứ quảng đại và vô Ä‘iá»u kiện của ngÆ°á»i vợ trong câu chuyện trên là phản ánh lòng thÆ°Æ¡ng tha thứ vô biên của Thiên Chúa được mạc khải cho chúng ta qua Kinh thánh, nhất là nÆ¡i bản thân Chúa Giêsu, là hồng ân mà Thiên Chúa ban cho con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, Chúa Giêsu cÅ©ng má»i gá»i chúng ta chia sẻ sứ mệnh của Ngà i. Má»—i Kitô hữu cÅ©ng là má»™t Æ¡n tha thứ mà Thiên Chúa muốn trao tặng cho ngÆ°á»i khác. Má»—i Æ¡n tha thứ là má»™t cuá»™c biến đổi, Chúa Giêsu kêu má»i chúng ta cùng vá»›i Ngà i thá»±c thi sứ mệnh trao ban Æ¡n tha thứ hầu biến đổi anh chị em chúng ta nên ngÆ°á»i con tháºt tốt là nh và đáng yêu của Chúa Cha, cÅ©ng nhÆ° chÃnh chúng ta đã được tha thứ và biến đổi. [Mục Lục]
21. Tha thứ mà không cần so Ä‘o tÃnh toán
(Suy niệm của Lm. Phêrô Trần Minh Äức)
Äức quốc xã đã giết hà ng triệu ngÆ°á»i Do thái trong đệ nhị thế chiến. Sá»± việc nà y đã xảy ra trên 50 năm nhÆ°ng cho đến nay thà nh phần lãnh đạo và giá»›i trà thức của hai quốc gia nói chung rất dè dặt trong mối quan hệ ngoại giao, rất nhạy cảm má»—i khi Ä‘á» cáºp, đá Ä‘á»™ng đến chuyện xÆ°a. NgÆ°á»i Do thái thÆ°á»ng nói: Chúng tôi có thể tha thứ, nhÆ°ng chúng tôi không thể nà o quên tá»™i ác của dân tá»™c Äức trong quá khứ!
Chúng ta phải tha thứ cho kẻ khác bao nhiêu lần? Tất cả Ä‘á»u có giá»›i hạn của nó. Má»™t lần là đủ rồi. Nếu không thì chúng ta sẽ Ä‘i vỠđâu? Chúng ta sẽ bị kẻ khác lợi dụng từng bÆ°á»›c. Chúng ta nghÄ© nhÆ° thế, những ngÆ°á»i chung quanh cÅ©ng váºy. Thánh Phê-rô cÅ©ng đã nghÄ© nhÆ° thế, và bởi vì nghÄ© nhÆ° thế cho nên ông cảm thấy mình khoan dung Ä‘á»™ lượng, rất tá»± hà o đến há»i Äức Giêsu: "Nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần? Có phải đến bảy lần không?"
Lẽ dÄ© nhiên ai cÅ©ng biết: là m việc thiện thì tốt hÆ¡n là m Ä‘iá»u xấu. Äể nháºn biết sá»± khác biệt giữa nhân đạo và vô nhân đạo con ngÆ°á»i chÆ°a cần nại đến đức tin hay tôn giáo. Tha thứ, là m hoà : đó là kinh nghiệm mà má»—i ngÆ°á»i trong chúng ta đã từng trải. NhÆ°ng chắc chắn ai cÅ©ng phải nhìn nháºn rằng, tha thứ không phải là chuyện dá»… dà ng. Nếu nhÆ° có ai lần đầu tiên vô tình hay hữu ý xúc phạm đến chúng ta, chúng ta có thể nhÆ°á»ng nhịn, xà xoá bá» qua. Thôi thì "chÃn bá» là m mÆ°á»i", hãy cho kẻ ấy má»™t cÆ¡ há»™i. NhÆ°ng được má»™t lần thì lại có lần thứ hai, thứ ba! Khi chó bị dồn và o chân tÆ°á»ng thì sẽ cắn quái! Äến má»™t lúc nà o đó chúng ta sẽ nổi giáºn và nói: Hắn đã xúc phạm đến tôi, tôi không thể nà o dung thứ cho hắn. Tất cả đã quá trá»›n!
Äúng nhÆ° thế, nếu nhìn sá»± việc theo những khÃa cạnh thuần tuý con ngÆ°á»i thì tất cả có lẽ đã quá trá»›n, nhÆ°ng cãi cá» xung khắc là lẽ thÆ°á»ng tình của Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i. Má»—i má»™t mối quan hệ là má»™t cuá»™c phiêu lÆ°u. Ai muốn kết giao vá»›i kẻ khác Ä‘á»u phải chấp nháºn mạo hiểm. Buổi ban đầu tất cả Ä‘á»u đẹp đẽ, đầy hứa hẹn. NhÆ°ng nếu không biết trân trá»ng giữ gìn thì má»™t ngà y nà o đó những vui thú hứng khởi lúc đầu thà nh tẻ nhạt, xung khắc bất đồng nảy sinh. "Không Æ°a thì dÆ°a có giòi!" Chúng ta trở thà nh Ãch ká»·, chỉ nghÄ© đến mình, sẽ rút lui và o vỠốc của mình, rà o giáºu, xây tÆ°á»ng lÅ©y chung quanh, bởi vì ná»—i pháºp phồng lo sợ đã Ä‘i và o táºn xÆ°Æ¡ng tủy. NhÆ°ng "tức nÆ°á»›c vỡ bá»", những đè nén trong lòng sẽ nổ tung, khi chúng ta cảm thấy mình bị Ä‘e dá»a tứ bá». Chúng ta sẽ tìm cách bảo vệ chÃnh mình bằng má»i giá, nếu cần sẵn sà ng bÆ°á»›c qua xác chết!
HÆ¡n lúc nà o hết, ngà y hôm nay chúng ta chứng kiến không biết bao nhiêu cuá»™c tranh tụng bùng nổ trong gia đình cÅ©ng nhÆ° trong Giáo há»™i. Ly dị ngà y cà ng nhiá»u! Chúng ta đã tìm đủ cách để là m thay đổi môi trÆ°á»ng sống cÅ©ng nhÆ° quan hệ của chúng ta. NhÆ°ng dá»±a và o sức lá»±c tá»± nhiên chúng ta không đủ khả năng để tha thứ cho kẻ khác mãi mãi, cho nên chúng ta đặt tiêu chuẩn, giá»›i hạn. Chúng ta cần sá»± trợ giúp. Chúng ta cần má»™t ngÆ°á»i sẵn sà ng tha thứ cho chúng ta, để chúng ta có khả năng tha thứ. Câu trả lá»i của Äức Giêsu đã là m sáng tá» má»™t Ä‘iá»u: Thiên Chúa đã ban tặng cho chúng ta Æ¡n tha thứ. Câu chuyện mà Ngà i kể giống nhÆ° má»™t tấm gÆ°Æ¡ng. Nếu nhÆ° chúng ta có can đảm nhìn và o thì chúng ta sẽ khám phá hình ảnh của chÃnh mình trong đó. Không phải chúng ta mà là chÃnh Thiên Chúa đã thá»±c hiện bÆ°á»›c đầu tiên. Thiên Chúa đã tá»± giao hoà chúng ta vá»›i NgÆ°á»i qua Äức Giêsu và đã sai phái chúng ta Ä‘i là m hoà vá»›i ngÆ°á»i khác. Dù chúng ta đã phạm tá»™i gì Ä‘i nữa, dù chúng ta có phạm bao nhiêu lần Ä‘i nữa, Thiên Chúa sẵn sà ng tha thứ. NhÆ° Thiên Chúa, chúng ta hãy tha thứ cho nhau. [Mục Lục]
22. Tha thứ
Phêrô không phải là không tÃnh toán kỹ lưỡng khi há»i Chúa Giêsu phải tha thứ cho anh chị em bao nhiêu lần, có phải bẩy lần không? Theo sá»± giảng dạy của các thầy Rabbi, má»™t ngÆ°á»i phải tha thứ cho anh em mình ba lần. Phêrô đã Ä‘i xa hÆ¡n luáºt của các thầy Rabbi bằng cách nhân lên gấp đôi, và cá»™ng thêm má»™t lần nữa cho chắc ăn. Ông hy vá»ng sẽ được Chúa khen ngợi; không ngá» câu trả lá»i của Chúa là “bẩy mÆ°Æ¡i lần bẩyâ€, có nghÄ©a là phải tha thứ không giá»›i hạn!
Rồi Chúa Giêsu nói vá» dụ ngôn tên đầy tá»› mắc nợ không biết thÆ°Æ¡ng xót. Sá»± so sánh món nợ lá»›n lao của anh vá»›i nhà vua là “mÆ°á»i ngà n nén và ng†và số tiá»n của ngÆ°á»i bạn nợ anh là “má»™t trăm quan tiá»n†đã là m nổi báºt lên lòng nhân từ của Thiên Chúa. Có tác giả đã so sánh má»™t quan tiá»n là má»™t ngà y lÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng. NgÆ°á»i bạn nợ anh 100 ngà y lÆ°Æ¡ng. Còn má»™t nén và ng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 6000 quan tiá»n. MÆ°á»i ngà n nén và ng là 60 triệu quan tiá»n. Nếu má»™t ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng là m việc năm ngà y má»™t tuần, 50 tuần má»™t năm, phải mất 280 ngà n năm má»›i trả đủ số tiá»n nợ nhà vua. Không thể nà o trả nổi!
William Barclay đã viết nhÆ° sau: “A.R.S. Kennedy đã vẽ ra bức hình sống Ä‘á»™ng nà y để đối chiếu những món nợ. Giả sá» há» trả bằng tiá»n bảng Anh. Món nợ 100 quan tiá»n có thể được mang trong má»™t cái túi áo hay túi quần. Món nợ 10 ngà n nén và ng phải được má»™t Ä‘á»™i quân 8,600 ngÆ°á»i mang, má»—i ngÆ°á»i mang má»™t cái túi nặng 60 cân Anh – khoảng 27 kg; và nếu hỠđứng sắp hà ng, má»—i ngÆ°á»i cách nhau chừng 80 cm, là m thà nh má»™t hà ng dà i 5 dặm – khoảng 8 cây sốâ€.
TrÆ°á»›c mặt Chúa có ai là ngÆ°á»i vô tá»™i? Chúng ta đã được tha má»™t món nợ không thể nà o trả nổi: vì tá»™i lá»—i của con ngÆ°á»i đã gây ra cái chết của Con Thiên Chúa. Do đó, chúng ta phải tha thứ cho những ngÆ°á»i khác để chÃnh mình được Thiên Chúa thứ tha.
Sá»± tha thứ mang lại Ãch lợi cho ngÆ°á»i tha thứ và ngÆ°á»i được tha thứ: Shakespear xÆ°a kia đã nói: “Tha thứ là hai lần phúc là nhâ€. Nó mang lại phúc là nh cho ngÆ°á»i tha thứ và ngÆ°á»i được tha thứ.
Khi cá»±u tổng thống Bill Clinton gặp cá»±u tổng thống Nam Phi Nelson Mandela lần đầu tiên sau khi được thả ra khá»i tù, ông Clinton nói: “Khi ông được thả ra khá»i nhà tù, tôi đã đánh thức con gái tôi dáºy và o lúc 3 giá» sáng. Tôi muốn cô bé chứng kiến biến cố lịch sá» nà yâ€. Rồi ông Clinton chuyển sang má»™t câu há»i đã in trong tâm trà từ lâu: “Khi ông bÆ°á»›c ra khá»i khu nhà tù, băng ngang qua cái sân tá»›i cổng nhà tù, máy thu hình đã táºp trung và o khuôn mặt của ông. Tôi chÆ°a bao giá» nhìn thấy sá»± giáºn dữ và háºn thù trên khuôn mặt của bất cứ má»™t ngÆ°á»i nà o được diá»…n tả nhÆ° trên khuôn mặt của ông và o lúc đó. Äó không phải là Nelson Mandela mà tôi biết hôm nayâ€, Clinton nói. “Äiá»u gì đã là m ông thay đổi?â€
Mandela trả lá»i: “Tôi ngạc nhiên rằng ông đã nhìn thấy Ä‘iá»u đó, và tôi tiếc rằng những chiếc máy thu hình đã chá»™p được cÆ¡n giáºn của tôi. Khi tôi bÆ°á»›c qua sân nhà tù ngà y hôm đó tôi tá»± nghÄ© rằng hỠđã tÆ°á»›c Ä‘oạt Ä‘i tất cả má»i sá»± của tôi. Sá»± nghiệp đã chết. Gia đình đã mất. Bạn bè Ä‘á»u bị giết. Bây giá» há» thả tôi ra, nhÆ°ng chẳng còn gì nữa cả. Và tôi thù ghét há» vì cái hỠđã tÆ°á»›c Ä‘oạt cuá»™c Ä‘á»i của tôi. NhÆ°ng rồi, tôi tá»± cảm thấy má»™t tiếng nói tá»± bên trong ngá» vá»›i tôi: “Nelson! Ông là tù nhân của há» 27 năm, nhÆ°ng ông đã luôn luôn là má»™t ngÆ°á»i tá»± do! Äừng để há» thả ông ra là m má»™t ngÆ°á»i tá»± do, rồi lại biến ông thà nh tù nhân của há» qua sá»± háºn thùâ€.
Henri Nouwen đã so sánh cuá»™c Ä‘á»i của chúng ta vá»›i những cái ly phải được là m trống rá»—ng Ä‘i để được đổ đầy trở lại. Nếu chúng ta đổ cay đắng, háºn thù và trái ý đầy và o ly, Thiên Chúa không thể tuôn đổ ân phúc của ngà i và o được. [Mục Lục]
23. Sự tha thứ – Radio Veritas Asia
(TrÃch trong ‘Sống Tin Mừng’)
Äiểm đặc biệt trong Ä‘á»i sống Kitô hữu là má»—i ngÆ°á»i được Lá»i Chúa trong Chúa Nháºt 24 nhắc nhở rõ rà ng là sá»± tha thứ cho nhau. Bà i Ä‘á»c thứ nhất trÃch từ sách Huấn Ca (Hc 27,33-28,9), loan báo trÆ°á»›c giáo huấn của Chúa Giêsu trong Phúc Âm, giáo huấn vá» sá»± tha thứ cho những lá»—i phạm của anh em: "Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con".
Bà i Phúc Âm thánh Mátthêu cho chúng ta biết sá»± tha thứ cho anh em được Chúa nói rõ rà ng trong câu trả lá»i cho Thánh Phêrô đến há»i Chúa: "Tôi phải tha thứ bao nhiêu lần, đến bảy lần chăng?". Phêrô đến vá»›i Chúa bằng má»™t tâm thức câu nệ hình thức, tâm thức của luáºt dân Chúa Ä‘ang tuân giữ và ông nghÄ© rằng, tha thứ đến bảy lần là đã là m trá»n luáºt Chúa dạy. Noi gÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa nhÆ° đã được kể lại trong sách Cách Ngôn: "Thiên Chúa luôn tha thứ cho ngÆ°á»i công chÃnh bảy lần" (Cn 24,16). Tha thứ bảy lần là tha thứ có giá»›i hạn, nhÆ°ng Chúa Giêsu đã trả lá»i không phải bảy lần mà là bảy mÆ°Æ¡i lần bảy. Cách nói bảy mÆ°Æ¡i lần bảy cÅ©ng là cách nói được dùng trong sách Sáng Thế Ký (x. St 4, 24), có nghÄ©a là tha thứ luôn luôn, không có giá»›i hạn, không có tÃnh toán.
Äoạn Phúc Âm thánh Mátthêu được trÃch lại nằm trong toà n bá»™ chÆ°Æ¡ng XVIII nói vá» những đặc Ä‘iểm nếp sống má»›i của những đồ đệ Chúa Kitô, và ná»n tảng cho nếp sống má»›i là căn cứ theo mẫu gÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa Cha: "Chúng con hãy nên trá»n là nh nhÆ° Cha các con ở trên trá»i là Äấng trá»n là nh" (Mt5,48). Má»—i má»™t thái Ä‘á»™ sống của ngÆ°á»i đồ đệ Chúa Ä‘á»u được Chúa qui hÆ°á»›ng vá» việc bắt chÆ°á»›c theo mẫu gÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa Cha.
ChÃnh vì thế mà để là m nổi báºt khÃa cạnh đặc Ä‘iểm tha thứ cho anh em, Chúa Giêsu đã kể má»™t dụ ngôn để diá»…n tả thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa Cha nhÆ° ông chủ tha thứ cho ngÆ°á»i tôi tá»› vì tình thÆ°Æ¡ng hÆ¡n là chÃnh ngÆ°á»i tôi tá»› tha thứ cho bạn của mình, váºy chúng ta cÅ©ng phải luôn luôn tha thứ cho anh em mình, cho những ngÆ°á»i xúc phạm hay là m tổn thÆ°Æ¡ng đến chúng ta bằng cách nà y hay cách khác.
Äặc Ä‘iểm thứ hai cần lÆ°u ý là mối liên quan giữa nếp sống Kitô và lá»i cầu nguyện. Äiá»u nà y được nhắc đến trong bà i Ä‘á»c thứ nhất, đó là sá»± liên kết giữa cuá»™c sống hà ng ngà y và đá»i sống cầu nguyện, vì tha thứ cho kẻ là m hại đến mình thì con ngÆ°á»i sẽ được tha thứ nhÆ° váºy. Không thể không có tha thứ Ä‘Ãch thá»±c nếu không tuân giữ luáºt Chúa dạy. Các tiên tri nhiá»u lần đã lên tiếng cảnh cáo những thái Ä‘á»™ sống giả hình, đó là dâng lá»… váºt lên Thiên Chúa mà vẫn hà hiếp, áp bức anh chị em xung quanh: "Thiên Chúa muốn tình thÆ°Æ¡ng hÆ¡n là lá»… váºt" (Mt12,7). Và : "Khi các con đến dâng của lá»… mà nhá»› có Ä‘iá»u gì bất bình vá»›i anh em thì hãy bá» của lá»… lại mà đi là m hòa vá»›i anh em con trÆ°á»›c đã, rồi hãy đến dâng lá»… váºt" (Mt5,23-24). Giáo huấn nà y được Chúa Giêsu nhấn mạnh hÆ¡n nữa khi Ngà i Ä‘Æ°a nó và o lá»i kinh Lạy Cha mà Ngà i đã dạy cho các Tông Äồ: "Xin Cha tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con".
Tha thứ là má»™t Ä‘iá»u rất dá»… nói nhÆ°ng lại rất khó thá»±c hà nh. Và o thá»i háºu thế chiến thứ hai bên Âu Châu, cô Coritanbum, ngÆ°á»i sống sót từ trại táºp trung Äức Quốc Xã đã Ä‘i khắp nÆ¡i để giảng thuyết vá» sá»± tha thứ và hòa giải. Khi thế chiến thứ hai bùng nổ, gia đình của cô Coritanbum sinh sống ở Amsterdam, Hòa Lan, sống nhá» cá»a tiệm là m và bán đồng hồ. Khi quân Ä‘á»™i Äức Quốc Xã chiếm Hòa Lan thì gia đình cô dấn thân trợ giúp ngÆ°á»i Do Thái, và háºu quả là có ngÆ°á»i chỉ Ä‘iểm là m cho toà n gia đình cô bị bắt và o trại táºp trung, chỉ còn lại má»™t mình cô sống sót tại trại táºp trung mà thôi.
Sau thế chiến thứ hai, cô Ä‘i khắp nÆ¡i bên Âu Châu để giảng thuyết vá» sá»± tha thứ và hòa giải. Má»™t hôm sau buổi thuyết trình tại Munich, Miá»n Nam nÆ°á»›c Äức, má»™t ngÆ°á»i đứng lên cám Æ¡n cô vá» bà i thuyết trình tháºt hay, nhÆ°ng cô chết Ä‘iếng ngÆ°á»i khi nháºn ra ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông sắp Ä‘Æ°a tay ra bắt lấy cô chÃnh là ngÆ°á»i lÃnh Äức Quốc Xã trÆ°á»›c kia canh trại táºp trung, đã giam giữ cô và gia đình. Cô bá»—ng chốc nhá»› lại tất cả những hà nh Ä‘á»™ng bỉ ổi của ngÆ°á»i lÃnh đã xúc phạm đến con ngÆ°á»i, nhất là phẩm giá của những nữ tù nhân trong trại mà anh lÃnh nà y đã là m trÆ°á»›c mắt cô ngà y trÆ°á»›c. Cô Coritanbum lúng túng không kịp Ä‘Æ°a tay ra bắt lấy tay ngÆ°á»i đã hà nh hạ mình, và lúc đó cô má»›i hiểu thấm thÃa nói dá»… nhÆ°ng là m khó. ChÃnh lúc bấy giá» cô khám phá ra mình cÅ©ng chÆ°a tháºt sá»± tha thứ cho ngÆ°á»i đã xúc phạm đến mình trÆ°á»›c đây.
Kinh nghiệm của cô Coritanbum cÅ©ng chÃnh là kinh nghiệm của má»—i ngÆ°á»i chúng ta hôm nay, dù hình thức có thể khác Ä‘i nhÆ°ng tá»±u trung ná»™i dung vẫn giống nhau. Khi nói vá» sá»± tha thứ, thÆ°á»ng thì khuyên kẻ khác tha thứ rất dá»…, nhÆ°ng khi trá»±c tiếp đối diện vá»›i kẻ xúc phạm đến mình, phải thá»±c hà nh má»™t việc tha thứ cách cụ thể cho ngÆ°á»i Ä‘ang đứng trÆ°á»›c mặt mình thì quả tháºt khó khăn vô cùng. Có thể chúng ta cÅ©ng không vượt qua được vá» những cảm xúc đó nhÆ° cô Coritanbum. Ông Alexande Box đã có lần nói: "Lầm lá»—i là chuyện thÆ°á»ng tình của con ngÆ°á»i, nhÆ°ng tha thứ phải là chuyện của Thiên Chúa". Cần có sức mạnh của Thiên Chúa chúng ta má»›i có thể tha thứ cho nhau được.
Phúc Âm hôm nay cho chúng ta thấy rõ vấn Ä‘á», không phải chỉ giữ luáºt tha thứ nhÆ° Phêrô nghÄ© là tha thứ đến bảy lần, vì luáºt Môisen chỉ dạy tha thứ có bảy lần mà thôi, nhÆ°ng hệ ở chá»— là tâm hồn luôn luôn trà n đầy tình yêu thÆ°Æ¡ng để tha thứ cho anh em mình. Tha thứ đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảy, nghìa là tha thứ luôn luôn, chúng ta cần phải có tâm hồn nhÆ° Chúa, tha thứ nhÆ° Chúa, không tÃnh toán số lượng, số lần theo luáºt định, nhÆ°ng phải vá»›i tâm hồn đã được Æ¡n Chúa biến đổi là tha thứ vô hạn định.
Xin Chúa đến vá»›i chúng con ngà y hôm nay trong Bà TÃch Thánh Thể, đặc biệt khi chúng con rÆ°á»›c Chúa và o tâm hồn, chúng con xin Chúa biến đổi tâm hồn chúng con được trở nên giống nhÆ° Chúa, tâm hồn trà n đầy tình thÆ°Æ¡ng của Chúa để chúng con tha thứ cho tha nhân nhÆ° Chúa, xin Chúa gìn giữ má»—i ngÆ°á»i chúng con trong đức tin mà chúng con tuyên xÆ°ng qua Kinh Tin KÃnh. [Mục Lục]
24. Nên tha hay không? – Phillip Bình Khả
Aba Gayles kể lại má»™t khúc quanh của Ä‘á»i bà nhÆ° sau: bà nhá»› lại khi nháºn được hung tin là con gái yếu dấu của bà bị kẻ sát nhân, ông Mickey, đâm tá»›i chết, bà đã bà ng hoà ng và cảm thấy Ä‘au Ä‘á»›n tá»™t cùng. Trong những ngà y tháng sống trong Ä‘au buồn vì mất ngÆ°á»i con gái yêu dấu và giáºn ghét đối vá»›i kẻ giết con mình, bà rất muốn trả thù cho con gái bà , bà muốn kẻ sát nhân phải chết. ChÃnh vì sống trong tâm trạng đó, bà Aba Gayles đã sống xa cách má»i ngÆ°á»i, bà mất Ä‘i cuá»™c sống vui tÆ°Æ¡i. NhÆ°ng rồi qua há»c há»i lá»i Chúa và cầu nguyện, bà đã tìm lại được cuá»™c sống tháºt của bà và cuối cùng bà đã tha thứ cho kẻ đã giết con gái của bà . HÆ¡n thế nữa, bà còn thÆ°á»ng xuyên Ä‘i thăm viếng ngÆ°á»i hãm hại con gái bà đang ở trong tù để nâng đở tinh thần ông ta. Äây là sá»± tha thứ mà chúng ta không dá»… tìm thấy, nhÆ°ng đó là điá»u mà Lá»i Chúa trong hai bà i Ä‘á»c hôm nay mong muốn nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i.
Bà i Ä‘á»c thứ nhất và bà i Phúc Âm ngà y hôm nay cùng khuyên chúng ta trong việc tha thứ cho ngÆ°á»i khác. Lá»i Chúa đến vá»›i chúng ta trong bà i Ä‘á»c thứ nhất khuyên rằng đừng giáºn ghét kẻ khác; hãy tha thứ cho kẻ là m hại ngÆ°Æ¡i, thì khi ngÆ°Æ¡i cầu nguyện, ngÆ°Æ¡i sẽ được tha thứ. Trong bà i Phúc Âm, ông Phêrô cÅ©ng nháºn thức được sá»± cần thiết của sá»± tha thứ, chỉ có Ä‘iá»u là ông thắc mắc đến việc tha bao nhiêu má»›i đủ. Äối vá»›i ông việc tha cho kẻ xúc phạm đến ông đến bảy lần là quảng đại lắm vì các thầy Do Thái dạy rằng tha cho ngÆ°á»i xúc phạm đến ta ba lần là quá lắm rồi. NhÆ°ng Chúa Giêsu dạy rằng không phải là tha đến bao nhiêu lần mà là phải luôn sống trong sá»± tha thứ. Äây là điá»u mà chúng ta cảm thấy rất khó thá»±c hiện, phải không các bạn. Tuy nhiên, đây là việc mà chúng ta nên và phải là m. Vì sao?
Xét vá» khÃa cạnh tâm lý tá»± nhiên thì việc thứ tha là má»™t cách giải thoát Ä‘i ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n, lòng háºn thù trong chÃnh con ngÆ°á»i mình khi ngÆ°á»i khác xúc phạm đến ta. Việc chúng ta giáºn ghét ngÆ°á»i khác không là m cho ngÆ°á»i khác Ä‘au khổ nhÆ°ng ngược lại chÃnh chúng ta là ngÆ°á»i phải chịu sá»± dằn vặt tâm hồn, mất bình an, ngủ không yên và nhiá»u xáo trá»™n khác. ChÃnh chúng ta hại bản thân. Bà Aba Gayles trong câu chuyện ở trên mất Ä‘i cuá»™c sống vui tÆ°Æ¡i khi bà còn giữ háºn thù trong lòng. NhÆ°ng khi bà biết tha thứ thì cuá»™c sống của bà trở nên có ý nghÄ©a. Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có cảm nghiệm nà y. NhÆ° váºy việc chúng ta tha thứ là m Ãch không cho ngÆ°á»i nà o khác hÆ¡n là cho chÃnh chúng ta trÆ°á»›c nhất. Nó mang lại sá»± bình an tâm hồn, cuá»™c sống tÆ°Æ¡i vui.
HÆ¡n nữa, xét theo mối tÆ°Æ¡ng quan giữa ta vá»›i Thiên Chúa và vá»›i tha nhân, chúng ta cÅ©ng cần sá»± tha thứ của ngÆ°á»i khác thì tha thứ là việc phải là m. Dụ ngôn ngÆ°á»i đầy tá»› bất lÆ°Æ¡ng trong bà i Phúc âm hôm nay nói rất rõ. Chúng ta cứ tÃnh toán torng việc tha thứ cho ngÆ°á»i khác, trong khi chÃnh Thiên Chúa hằng tha cho chúng ta bao nhiêu tá»™i lá»—i. Bà i Ä‘á»c thứ nhất khuyên: "Hãy tha thứ cho kẻ là m hại ngÆ°Æ¡i, thì khi ngÆ°Æ¡i cầu nguyện, ngÆ°Æ¡i sẽ được tha thứ." Chúng ta qua kinh Lạy Cha cÅ©ng thÆ°á»ng xin Chúa "tha nợ chúng con cÅ©ng nhÆ° chúng con tha kẻ có nợ chúng con." Chúng ta chỉ mong muốn Thiên Chúa hay ngÆ°á»i khác quên Ä‘i lầm lá»—i của chúng ta hoặc tha cho chúng ta trong khi đó chúng ta lại quên Ä‘i việc chúng ta cÅ©ng phải tha thứ cho ngÆ°á»i khác.
Lá»i Chúa trong các bà i Ä‘á»c hôm nay Ä‘ang thách đố má»—i ngÆ°á»i hãy luôn sống trong sá»± tha thứ. Äây cÅ©ng là điá»u mà Chúa Kitô đã cầu nguyện khi bị đóng Ä‘inh trên cây tháºp tá»±: "Lạy Cha, xin tha cho há» vì há» không biết việc há» là m." Bà Aba Gayles cÅ©ng đã thá»±c hiện đúng tinh thần tha thứ của Chúa Giêsu đối vá»›i kẻ giết con gái yêu dấu của bà la dứt khoát tha và tha hết; hÆ¡n nữa bà nâng đỡ tinh thần ông trong khi Ä‘ang ở trong tù và mong muốn cho ông sống tốt hÆ¡n.
Má»—i ngÆ°á»i cÅ©ng nên tá»± há»i nÆ¡i chÃnh mình rằng còn ngÆ°á»i nà o đó mà chúng ta cần tha thứ không? Cha mẹ? Vợ chồng? Con cái? Há» hà ng? Hà ng xóm? Những ngÆ°á»i là m cùng hãng? Và chÃnh bản thân chúng ta? [Mục Lục]
25. Tha thứ – Lm. Bùi Quang Tuấn
Quá tam ba báºn. Có tha chỉ tha ba lần mà thôi. Äến lần thứ tÆ° là phải trừng phạt. Äó là truyá»n thống của ngÆ°á»i Do thái. Sách Tiên tri Amos có ghi má»™t loạt các lá»i phán quyết: “Vì ba tá»™i ác của (Äama, Gaza, Tyrô, Edom...) và vì bốn tá»™i...Ta sẽ không hối lại... Ta sẽ phóng hoả tÆ°á»ng thà nh†(Am 1). Từ đó ngÆ°á»i ta suy luáºn: Thiên Chúa sẽ trừng phạt kẻ ác khi nó lá»—i phạm đến lần thứ tÆ°, và ngÆ°á»i phà m thì không thể nhân là nh hÆ¡n Thiên Chúa, thế nên con ngÆ°á»i không thể tha thứ cho nhau quá ba lần.
TrÆ°á»›c lối suy luáºn và giảng dạy nhÆ° thế của các kinh sÆ°, Phêrô chắc mẫm sẽ được Äức Giêsu khen ngợi khi Ä‘á» nghị tha đến bảy lần. Bởi vì tha nhÆ° thế là đã gấp đôi truyá»n thống Do thái, và còn cá»™ng thêm má»™t lần. Äây quả là lá»i Ä‘á» nghị quảng đại, đầy tÃnh cách mạng.Thế nhÆ°ng, câu trả lá»i của Äức Giêsu đã là m bà ng hoà ng ngÆ°á»i nghe: "Không phải chỉ tha 7 lần nhÆ°ng là 70 lần 7." NhÆ° váºy, vị chi là 490 lần. Thế thì có khác nà o bảo ngÆ°á»i ta tha thứ không ngừng. Mà tha kiểu đó thì có khác gì tạo cá»› vấp phạm: được Ä‘Ã ng chân, há» lân Ä‘Ã ng đầu thì sao?
Lắm khi tôi cÅ©ng tÃnh toán nhÆ° thế. Và không Ãt lần tôi chẳng muốn thứ tha ngÆ°á»i khác. Tôi tìm cách báo thù cho thoả lòng tá»± ái. Tôi tìm cách láºt tẩy lá»—i lầm tha nhân để nó đừng tái phạm. Tôi cố gắng thi hà nh chÃnh sách "mắt Ä‘á»n mắt, răng Ä‘á»n răng" cho hợp lẽ công bằng. Tôi Ä‘Æ°a ra nhiá»u lý do rất "kêu" để biện minh cho hà nh vi của mình. NhÆ°ng thá» há»i có lý do nà o phát xuất từ tình mến thÆ°Æ¡ng chăng?
Chúa Giêsu đã kể má»™t dụ ngôn đáng cho tôi suy nghÄ©: Có vị vua kia muốn tÃnh toán sổ sách vá»›i các con nợ. Má»™t kẻ thiếu ngà i 10 ngà n nén và ng. Äổi ra cÅ©ng được 100 triệu đồng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 60 triệu ngà y là m công. Sá» gia Flavius Gioseph cho biết: và o năm thứ tÆ° trÆ°á»›c công nguyên, số tiển thuế hai tỉnh Galilê và Pêrê ná»™p cho Rôma là 2 trăm nén và ng. NhÆ° thế 10 ngà n nén và ng là má»™t món nợ vô cùng lá»›n.
Kẻ mắc nợ bị Ä‘iệu đến trÆ°á»›c mặt vua. NhÆ°ng vì y không có gì trả nên vua ra lệnh bán y củng vợ con để bù và o. Chắc chắn số tiá»n đó chẳng đáng là bao. NhÆ°ng đâu còn biệp pháp nà o khá hÆ¡n.
TrÆ°á»›c viá»…n cảnh gia đình tan nát, thân xác sẽ mang kiếp nô lệ ngá»±a trâu, tên mắc nợ sấp mình nà i van đức vua cho thêm thá»i gian xoay sở. Thấy con nợ than khóc khẩn cầu, vua chạnh lòng thÆ°Æ¡ng. Tình thÆ°Æ¡ng ấy dâng cao đến ná»—i vua cho y vá», tháºm chà còn tha luôn nợ.
Không phải xa vợ con, không bị Ä‘oạ Ä‘Ã y khổ sai, lại còn được xoá Ä‘i món nợ khổng lồ. Ôi, có niá»m hạnh phúc nà o to lá»›n hÆ¡n!
Anh hân hoan nhịp tung chân bÆ°á»›c. Lòng phÆ¡i phá»›i, miệng hát ca. Từ nay sẽ không còn bồn chồn lắng lo. Khung trá»i tá»± do nhÆ° rá»™ng thêm dÆ°á»›i từng nhịp bÆ°á»›c. NhÆ°ng chân anh bá»—ng khá»±ng lại vì chợt thấy bóng ngÆ°á»i hà ng xóm. Tên nà y Ä‘ang thiếu nợ anh. "Hắn mượn mình 100 đồng từ lâu mà chÆ°a chịu trả," anh nghÄ© bụng, "ta phải cho nó biết tay." Thế rồi, anh tóm lấy, bóp cổ, đòi nợ, và tống giam kẻ ấy sau khi hắn van xin anh cho thêm chút thá»i gian xoay sở mà không được.
Vụ việc đến tai vua. Nhà vua đã trừng trị hắn Ä‘Ãch đáng.
Tôi tá»± há»i: tại sao anh kia lại đối xá» vá»›i tha nhân thiếu tình ngÆ°á»i nhÆ° thế. Hà cá»› gì anh lại ra tay vÅ© bạo vá»›i con nợ bé tà thế kia?
Câu trả lá»i sẽ là vì anh ta mau vô Æ¡n. Tham chút lợi nhá» trÆ°á»›c mắt mà quên mất hồng phúc lá»›n lao trong Ä‘á»i. Mau vô Æ¡n, cÅ©ng mau vô tình vô tâm. Thế nên để sống có tâm, có tình, con ngÆ°á»i cần phải nhìn lại chÃnh mình luôn luôn. Nhìn lại để thấy tình Chúa chứa chan. Nhìn lại để biết chia ban ân phúc cho ngÆ°á»i.
Thiên Chúa luôn quảng đại thứ tha. Ngà i không thÃch trừng phạt ai. Thế nhÆ°ng con ngÆ°á»i sẽ tá»± trừng phạt chÃnh mình khi đóng cá»a lòng vá»›i ngÆ°á»i khác. Mở ra là điá»u kiện tất yếu để đón nháºn. Cà ng biết tha thức cà ng được Thiên Chúa thứ tha. Tha nhân nợ tôi, dù có nặng ná» mấy, cÅ©ng chẳng đáng là gì khi so vá»›i việc tôi nợ Chúa. Thế thì dại chi khi không bá» má»™t vốn để được bốn vạn lần lá»i.
"Hãy cho Ä‘i để được cho lại. NgÆ°á»i ta sẽ lấy đấu hảo hạng, đã lắc, đầy trà n toé ra mà đổ và o vạt áo các ngÆ°Æ¡i. Vì các nguÆ¡i Ä‘ong bằng đấu nà o, thì cÅ©ng sẽ được Ä‘ong trả lại bằng đấu ấy.' (Lc 6,38).
NgÆ°á»i ta kể: trong cuá»™c ná»™i chiến tại Tây Ban Nha trong những năm 1930, các phiến quân triệt hạ giáo xứ, đốt phá nhà thá», và giết hại nhiá»u linh mục, giáo dân.
Má»™t ngà y ná», bá»n phiến loạn trói giáºt cánh khuá»·u má»™t linh mục già và đem ra pháp trÆ°á»ng xá» bắn. TrÆ°á»›c khi bị hà nh hình, vị linh mục thá»u thà o vá»›i viên chỉ huy:
- "Xin anh cởi trói cho tôi".
- "Chết đến nơi rồi thì cần gì cởi trói", viên chỉ hay quát lại.
- "Tôi muốn ban phép là nh lần sau cùng cho các anh".
Nghe thế viên chỉ huy vô thần tức giáºn vung chiếc rìu lên, chém đứt không chỉ sợi dây trói, nhÆ°ng còn luôn cả đôi bà n tay linh mục.
Mặc dù đau đớn cùng cực, vị linh mục vẫn giơ cổ tay đầy máu lên cao, vẽ thà nh hình Thánh Giá như dấu hiệu ban phép là nh. Ngà i nói trong hơi thở đứt đoạn: "Tôi tha thứ cho các anh. Tôi xin Chúa tha thứ và chúc là nh cho các anh."
Má»™t loại đạn vang lên, xác vị cha già đổ xuống. Äầy máu.
"Hãy chúc là nh cho kẻ bắt bớ, chúc là nh chứ đừng chúc dữ... Nếu kẻ thù ngươi đói hãy cho nó ăn; nó khát, hãy cho nó uống. Là m thế ngươi sẽ chất than hồng trên đầu nó. Chớ để sự dữ thắng được ngươi, nhưng hãy lấy là nh mà thắng dữ" (Rm 12,14,20-21)
Biết cầu nguyện cho kẻ là m khổ mình - đó có thể là vợ tôi, chồng tôi, con chiên tôi, các đồng nghiệp của tôi... - là biết sống tinh thần bác ái Kitô Giáo. Và nhÆ° thế, tôi Ä‘ang giúp há» cÅ©ng nhÆ° chÃnh mình tiến đến đỉnh cao kiện toà n.
Một nhà tư tưởng đã viết: "Nắm bắt chân lý để rao giảng vỠnó là một cuộc chiến khó khăn; sống theo chân lý lại là một cuộc chiến gay go gấp bội; nhưng chỉ những ai chú tâm cầu nguyện mới mong nắm được phần thắng" (Jack McArdle).
Liệu tôi đã biết cầu xin để có thể tha thứ cho nhau hay chưa? [Mục Lục]
26. Anh em tha thứ cho nhau - JKN
Câu há»i gợi ý:
- Nếu bạn chợt nháºn ra mình cÅ©ng yếu Ä‘uối và dá»… lầm lá»—i nhÆ° ngÆ°á»i mà bạn Ä‘ang kết án, thì bạn có còn muốn kết án há» không?
- Bạn có dá»… dà ng tha thứ lần nữa cho ngÆ°á»i mà bạn đã từng tha cho má»™t món nợ lá»›n, nhÆ°ng chÃnh ngÆ°á»i ấy lại không chịu tha cho con cái bạn má»™t món nợ rất nhá» không?
- Khi bạn mang trong mình má»™t ná»—i há»n giáºn, tâm hồn bạn có bình an không? Cách tốt nhất và khôn ngoan nhất để giải quyết ná»—i há»n giáºn ấy là gì?
Suy tư gợi ý:
- Sống trên Ä‘á»i, ai cÅ©ng lầm lá»—i. ChÃnh ta cÅ©ng biết bao lầm lá»—i
Trong bà i Tin Mừng Chúa Nháºt trÆ°á»›c, Äức Giêsu đòi há»i ta phải biết sá»a lá»—i cho tha nhân. NhÆ°ng trong bà i Tin Mừng hôm nay, Ngà i lại yêu cầu ta phải sẵn sà ng tha thứ cho há» má»™t cách vô Ä‘iá»u kiện. NhÆ° váºy, ta vừa phải sá»a lá»—i, lại vừa phải tha thứ.
«Nhân vô tháºp toà n», trên Ä‘á»i, không ai hoà n hảo cả, ai cÅ©ng có những sai trái, lầm lá»—i. Xét lại bản thân, ta thấy chÃnh ta cÅ©ng có nhiá»u sai trái, khiếm khuyết, lầm lá»—i: vô ý có, mà hữu ý hay cố tình cÅ©ng có. Äó chÃnh là lý do khiến ta nên tha thứ cho ngÆ°á»i khác.
- Ta luôn thấy lầm lỗi của ta đáng được thông cảm và tha thứ
Khi bị ai trách cứ, hầu nhÆ° lần nà o trong thâm tâm ta cÅ©ng có lý do để chống chế, để biện há»™ cho sai trái của mình. Äiá»u đó có nghÄ©a là dù ta có lá»—i, ta vẫn luôn thấy lá»—i mình đáng được thông cảm và tha thứ. Vì chỉ có ta má»›i hiểu được nguyên nhân và hoà n cảnh khiến ta phạm lá»—i. NgÆ°á»i ngoà i sở dÄ© kết án ta là vì há» không hiểu được thế kẹt của ta, nên há» không thông cảm được sá»± sai trái của ta. Tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u váºy cả, ai cÅ©ng thấy lầm lá»—i của mình đáng được thông cảm.
Theo Dale Carnegie trong cuốn Äắc Nhân Tâm của ông, thì không ai tá»± nghÄ© xấu vá» mình. Ai cÅ©ng tá»± nghÄ© tốt cho mình dù là kẻ xấu nhất trong nhân loại. Ai cÅ©ng nghÄ© rằng mình đúng cho dù là kẻ sai nhất trong nhân loại. Ai cÅ©ng có nhiá»u lý lẽ để cho rằng mình là ngÆ°á»i tốt, ngÆ°á»i đúng. Ông đã chứng minh Ä‘iá»u ấy bằng những sá»± kiện cụ thể mà ông thu tháºp được trong Ä‘á»i sống của ông. Theo ông, ngay cả những tên cÆ°á»›p giết ngÆ°á»i không gá»›m tay vẫn có lý do bà o chữa cho những hà nh Ä‘á»™ng gá»›m ghiếc của chúng, mà chúng nghÄ© do thá»±c tâm chứ không phải để ngụy biện. Tuy dù không hoà n toà n đồng ý vá»›i Dale Carnegie, tôi cÅ©ng phải công nháºn ông có lý phần nà o, và đó chÃnh là lý do để tôi thông cảm hÆ¡n vá»›i những ngÆ°á»i tôi muốn kết án.
- Äức Giêsu khuyên ta luôn tha thứ, và tha thứ vô Ä‘iá»u kiện
Äức Giêsu là má»™t con ngÆ°á»i y nhÆ° chúng ta, Ngà i cÅ©ng cảm nghiệm được sá»± yếu Ä‘uối của con ngÆ°á»i y nhÆ° chúng ta, chÃnh Ngà i cÅ©ng bị cám dá»— phạm tá»™i nhÆ° chúng ta. Vì thế, mặc dù Ngà i không há» phạm má»™t lầm lá»—i nà o, Ngà i vẫn cảm thấy má»i tá»™i lá»—i của con ngÆ°á»i Ä‘á»u đáng được tha thứ. Lý do mà Ngà i Ä‘Æ°a ra cho chủ trÆ°Æ¡ng tha thứ vô Ä‘iá»u kiện là : ChÃnh bản thân ta có lá»—i vá»›i Thiên Chúa nhiá»u gấp bá»™i ai đó có lá»—i vá»›i ta. Nếu ta không tha thứ cái lá»—i nhá» bé ấy cho ngÆ°á»i ấy, thì Thiên Chúa là m sao tha cho ta cái lá»—i tầy trá»i của ta được? Mà nhất là ngÆ°á»i ấy lại là hiện thân của chÃnh Thiên Chúa ở bên ta, vì Ngà i tá»± đồng hóa vá»›i tha nhân của ta.
Hãy tá»± đặt mình và o địa vị của Thiên Chúa, tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° hoà n cảnh sau đây, ta sẽ thấy sá»± cần thiết phải tha thứ: Có ngÆ°á»i nợ ta rất nhiá»u mà ta sẵn sà ng tha cho tất cả, nhÆ°ng chÃnh ngÆ°á»i ấy lại không chịu tha nợ cho con của ta, cứ nằng nặc đòi nợ vá»›i đủ má»i đẹ dá»a, dù con ta chỉ nợ há» má»™t số tiá»n nhá». TrÆ°á»ng hợp đó ta sẽ là m gì vá»›i ngÆ°á»i ấy? Nếu không tha thứ cho ngÆ°á»i khác, ta cÅ©ng là m má»™t hà nh Ä‘á»™ng phi lý và vô Æ¡n tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° ngÆ°á»i ấy. NghÄ© cho cùng, không tha thứ cho ngÆ°á»i khác, chÃnh là má»™t hà nh Ä‘á»™ng vô Æ¡n đối vá»›i Thiên Chúa là ngÆ°á»i đã tha thứ cho mình. Thiên Chúa tuy không có lá»—i gì vá»›i ta, nhÆ°ng ta phải trả Æ¡n cho hà nh Ä‘á»™ng tha thứ của Thiên Chúa bằng cách tha thứ cho những hiện thân của Thiên Chúa ở bên ta, tức những ngÆ°á»i sống chung quanh ta.
- Lòng khoan dung độ lượng
Má»™t trong những đức tÃnh cần thiết để trở nên hoà n hảo là lòng khoan dung Ä‘á»™ lượng. NgÆ°á»i khoan dung Ä‘á»™ lượng là ngÆ°á»i không chấp nhất, mà trái lại thông cảm vá»›i những lầm lá»—i của kẻ khác. Lòng khoan dung Ä‘á»™ lượng được xây dá»±ng trên ý thức vá» những yếu Ä‘uối, vá» khả năng phạm lá»—i của chÃnh bản thân mình, và sau đó, của ngÆ°á»i khác. Mình cÅ©ng phạm lá»—i thì mình kết án ngÆ°á»i khác thế nà o được? Nếu mình cÅ©ng phạm lá»—i mà lại Ä‘i kết án ngÆ°á»i khác, thì đó đúng là má»™t hà nh Ä‘á»™ng vô liêm sỉ. Trong chuyện ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ngoại tình bị bắt quả tang (x. Ga 8,3-11), tuy không phục những ngÆ°á»i Pha-ri-siêu vì há» thÃch giả hình, nhÆ°ng tôi phục há» vì há» còn có liêm sỉ. Khi Äức Giêsu nói: «Ai trong các ông sạch tá»™i, thì cứ việc lấy đá mà ném trÆ°á»›c Ä‘i!», «Nghe váºy, há» bá» Ä‘i hết, kẻ trÆ°á»›c ngÆ°á»i sau, bắt đầu từ những ngÆ°á»i lá»›n tuổi». Há» không dám ném đá kẻ ngoại tình chÃnh vì hỠý thức mình cÅ©ng có tá»™i, nhÆ° thế là há» còn liêm sỉ. NhÆ° váºy, kết án ngÆ°á»i khác, không tha thứ lầm lá»—i cho há» là do ta không ý thức được lầm lá»—i của chÃnh mình. Nếu ý thức được lầm lá»—i của mình mà vẫn kết án, không tha thứ thì chẳng phải là ta thiếu liêm sỉ sao?
Con ngÆ°á»i có má»™t mẫu số chung nhÆ° nhau là rất yếu Ä‘uối, rất dá»… lầm lá»—i. Xét lại chÃnh bản thân, ta thấy mình vẫn sai lá»—i hằng ngà y. Nếu tôi Ãt sai lá»—i hÆ¡n ngÆ°á»i khác, rất có thể vì tôi không phải sống trong má»™t hoà n cảnh có nhiá»u cám dá»— thúc đẩy tôi sai lá»—i nhÆ° há». Nếu tôi cÅ©ng sống trong hoà n cảnh y nhÆ° thế, liệu tôi có khá hÆ¡n há», hay tôi còn tệ hÆ¡n há» nữa? Không chỉ có yếu tố hoà n cảnh khiến há» dá»… phạm tá»™i hÆ¡n tôi, mà còn nhiá»u yếu tố khác nữa. Hãy tá»± há»i: Khi mình ở Ä‘á»™ tuổi ấy, liệu mình đã suy nghÄ© chÃn chắn được nhÆ° ngÆ°á»i ấy không? Nếu mình chỉ được há»c hà nh hay được giáo dục nhÆ° há» thôi, mình có hà nh Ä‘á»™ng khá hÆ¡n há» không? Nếu mình bẩm sinh có thể chất hoặc tâm lý yếu Ä‘uối nhÆ° há», nếu mình chỉ suy nghÄ© được nhÆ° há», liệu mình có hà nh Ä‘á»™ng khác hÆ¡n không? v.v…
- Tha thứ là m tâm hồn ta nhẹ nhõm, thảnh thơi
Kinh nghiệm cho tôi thấy khi nà o bá»±c bá»™i ai Ä‘iá»u gì, khi nà o để trong lòng ná»—i buồn bá»±c giáºn há»n ai, thì tâm hồn tôi không được bình an. Lúc đó, trong tâm hồn tôi có má»™t xung lá»±c thúc đẩy tôi phải là m má»™t cái gì đó, chẳng hạn chá»i bá»›i ngÆ°á»i ấy, nói má»™t câu gì hạ nhục ngÆ°á»i ấy, hoặc là m má»™t Ä‘iá»u gì khiến ngÆ°á»i ấy phải Ä‘au khổ… Lúc ấy tôi có cảm tưởng rằng: có hà nh Ä‘á»™ng theo sá»± thúc đẩy của xung lá»±c ấy, tôi má»›i nguôi ngoai cÆ¡n giáºn, và tâm hồn tôi má»›i tìm lại được bình an. NhÆ°ng trong thá»±c tế, sau khi thá»a mãn cÆ¡n giáºn bằng những hà nh Ä‘á»™ng ấy, tôi chỉ được nguôi ngoai phần nà o, và sau đó lại tiếp tục mất bình an hÆ¡n nữa vì phải đối phó vá»›i sá»± trả thù của ngÆ°á»i kia. Vì khi ngÆ°á»i kia bị tôi hạ nhục hay gây Ä‘au khổ, thì trong lòng há» lại phát sinh má»™t xung lá»±c y nhÆ° tôi trÆ°á»›c đó, và há» quyết thá»a mãn xung lá»±c ấy. Thế là cái vòng lẩn quẩn được thiết láºp, vì: «Lấy oán trả oán, oán cháºp chùng» (Äức Pháºt).
NhÆ°ng nếu tôi đặt mình và o địa vị ngÆ°á»i ấy, tôi sẽ dá»… dà ng thông cảm và hiểu được những lý do thúc đẩy há» hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° váºy, nhỠđó tôi dá»… dà ng tha thứ cho há». Khi tôi vừa quyết định tha thứ, láºp tức tôi cảm thấy tâm hồn nhẹ nhõm. Xung lá»±c thúc đẩy tôi phải trả thù biến mất. TÃch cá»±c hÆ¡n nữa, nếu tôi có tinh thần yêu thÆ°Æ¡ng của Äức Giêsu, thay vì trả oán, tôi quyết định là m má»™t Ä‘iá»u gì tốt cho ngÆ°á»i ấy. Lúc ấy thÆ°á»ng có Ä‘iá»u lạ lùng xảy ra, là ngÆ°á»i ấy nháºn ra ngay sai lầm của mình và ngá» lá»i xin lá»—i (Äiá»u lạ lùng nà y rất khó xảy ra khi tôi trả Ä‘Å©a). Từ đó tình cảm giữa hai ngÆ°á»i thắm thiết hÆ¡n, vì qui luáºt nà y vẫn luôn luôn đúng: «Ai được tha nhiá»u sẽ mến nhiá»u, ai được tha Ãt sẽ mến Ãt» (x. Lc 7,47b). Äó cÅ©ng là chủ trÆ°Æ¡ng «lấy đức trả oán, oán tiêu tan» của Äức Pháºt.
CẦU NGUYỆN
Tôi nghe Chúa nói vá»›i tôi: «Nếu con tha thứ cho má»i ngÆ°á»i vô Ä‘iá»u kiện, dù há» lá»—i nặng đến đâu, thì là m sao Cha có thể kết án con được? Chẳng lẽ lòng bao dung của Cha lại thua con sao? Vả lại con vẫn thÆ°á»ng xin Cha: "Xin tha nợ cho con giống nhÆ° con tha nợ cho ngÆ°á»i khác". Con tha nợ cho ngÆ°á»i khác vô Ä‘iá»u kiện, Cha cÅ©ng phải "nhÆ° con" mà tha cho con vô Ä‘iá»u kiện, dù con lá»—i nặng đến đâu. Ai cầu xin nhÆ° con mà không chịu tha thứ là tá»± há» bắt Cha kết án há», vì há» xin Cha là m "nhÆ° há»"». [Mục Lục]
27. Tha thứ, hoà giải – Lm. Nguyễn Bình An
"Láºy Cha, xin tha cho chúng, vì chúng không rõ việc chúng là m" (Lc 23,34) đã được Äức Gioan Phaolô II thá»±c thi, khi ngà i thân hà nh đến khám Ä‘Æ°á»ng thăm viếng, hoà giải và an ủi Ali Agca, kẻ hà nh thÃch ngà i tại công trÆ°á»ng Thánh Phêrô ngà y 13 tháng 8 năm 1981. Chúa Kitô luôn khuyến khÃch tÃn hữu cởi trói má»i rà ng buá»™c, giải toả các uẩn ức, giao hoà các bất đồng và hợp tác trong tình thÆ°Æ¡ng. Tha 70 lần lÅ©y thừa 7 là tiêu chuẩn của Æ¡n tha thứ hoà giải. TÃch cá»±c hÆ¡n, Chúa dáºy các tÃn hữu phải yêu thÆ°Æ¡ng các địch quân và nguyện cầu cho há». Äối vá»›i nhân loại thì đây quả là má»™t vấn Ä‘á» khó khăn.
Tình tiêu cá»±c theo lý thuyết tÆ°Æ¡ng đối rất dá»…. Chúng ta cần trÆ°ng Lá»i Chúa và chủ trÆ°Æ¡ng yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ. Tình nầy đã được ứng cá» viên tổng thống Dukhakis xÆ°á»›ng há»a năm 1988. NhÆ°ng khi được há»i "ông sẽ là m gì khi vợ ông bị hiếp tối hôm qua?" thì ông ấp úng không lối thoát. Tình tÃch cá»±c vá»›i hà nh Ä‘á»™ng minh chứng tháºt nhiêu khê. ÄÃch danh ông bà , anh chị gặp hắn, kẻ vừa giết con gái, hãm hiếp vợ, bán đứng anh và bêu xấu ông, quà vị sẽ là m gì?
ÄÆ°a giá»›i lệnh tha thứ và hòa giải và o Ä‘á»i, Thiên Chúa muốn các tÃn hữu há»c, hiểu và sống cái Äức, cái Nhân và cái DÅ©ng của chÃnh Chúa, Äấng ban Æ¡n mÆ°a móc xuống trên ngÆ°á»i là nh lẫn kẻ dữ. Không nhÆ° Khômêni treo giải thưởng 1 triệu Dollars cho chặt được đầu của Ruskee. CÅ©ng không nhÆ° đám đạo tặc ăn mừng khi Ngô Äình Diệm bị bức tá». NhÆ°ng phải nhÆ° bà Cornie, ngÆ°á»i sống sót duy nhất của gia đình Boom ở Amsterdam, Hoà Lan. Gia đình bà vì bác ái đã che chở, chứa chấp và nuôi sống những ngÆ°á»i Do Thái trong nhà hồi đệ nhị thế chiến. Bị kẻ thủ lợi báo cáo, cả gia đình đã bị bắt giam và chết trong trại táºp trung Ravensback. Bà Cornie thuyết trình vá» Æ¡n tha thứ và hoà giải, đã gây chấn Ä‘á»™ng. Lá»i bà phát xuất từ con tim rÆ°á»›m máu, bằng cảm nghiệm thÆ°Æ¡ng Ä‘au và vá»›i tâm hồn sần sùi vết thẹo. Sau bà i diá»…n thuyết, má»™t ngÆ°á»i Äức đến cám Æ¡n và xin bắt tay. Nhìn lên, bà Cornie bá»—ng chết trân, miệng há hốc, vì chÃnh hắn, kẻ đã giết gia đình bà . Trong cÆ¡n giáºn, tay bà không sao Ä‘Æ°a tay lên nổi để tha thứ và hòa giải. Bá»—ng từ đấy lòng, tâm tình thiêng liêng khÆ¡i Ä‘á»™ng "Giêsu Æ¡i, con tháºt không tha thứ nối, xin giúp con." Má»™t thần lá»±c bao phủ, bà đưa tay lên. ChÃnh lúc đó Æ¡n tha thứ và hoà giải đã trà n ngáºp tâm hồn bà và anh lý hình ngà y trÆ°á»›c.
Trong tâm tình khiêm tốn, thà nh tháºt và nghiêm chỉnh, Chúa muốn má»—i chúng ta tá»± đặt mình dÆ°á»›i ánh sáng đức tin và trong tình yêu Chúa. Hãy can đảm nháºn diện những lá»—i lầm, bá»™i Æ°á»›c, đểu cáng, bất nhân chúng ta đã thá»±c hiện. Hãy cám tạ Chúa vì Ngà i luôn tha thứ, khoan nhân, Ä‘á»™ lượng, chỠđợi và tạo cÆ¡ há»™i cho chúng ta trở vá». Hãy xin Æ¡n thông cảm để nhÆ° Phêrô chúng ta biết "hồi tâm và nâng dáºy anh em" và nhất là nhìn má»i ngÆ°á»i theo khÃa cạnh nhân loại. Há» có thất tình, lục dục nhÆ° chúng ta. Há» ngà y đêm bị sức ép của Ä‘am mê, cám dá»— và yếu Ä‘uối dằn vặt. Há» cần được cảm thông và hòa giải nhÆ° chúng ta cần Chúa thÆ°Æ¡ng xót và tha thứ. Và cùng vá»›i há», chúng ta đứng lên là m lại cuá»™c Ä‘á»i.
Chồng chị mèo chuá»™t, gạt gẫm, cá» bạc, hút sách và hung hãn, là m sao chị sống Ä‘á»i tha thứ và tìm ra những Ä‘iểm tÃch cá»±c dá»… thÆ°Æ¡ng nÆ¡i anh đây? Anh là hình ảnh Thiên Chúa vô hình! Anh cần được nâng dáºy! Anh phải sống Ä‘á»i má»›i! Chị là tâm Chúa từ nhân, là bà n tay dịu dà ng nâng đỡ, chị có trách nhiệm giúp anh trở vá»! Vợ anh chua chát, Ä‘iêu ngoa, giả dối và là m tan gia bại sản, là m sao anh tha thứ và thông cảm đây! Äức tin cho sức mạnh, sức mạnh nối lại tình thÆ°Æ¡ng, tình thÆ°Æ¡ng Ä‘em Æ¡n tha thứ và tha thứ là phÆ°Æ¡ng tiện cho Chúa hiện diện.
Äó là thá»±c cảnh, là thách đố, là gÆ°Æ¡ng vỡ lại là nh và là nhân cách của Ä‘á»i Kitô hữu. Bạn ông, chồng chị, vợ anh, con cháu chúng ta vì nông nổi và nhẹ dạ, vì hiếu kỳ và ương ngạnh, vì yếu Ä‘uối và đam mê đã má»™t thá»i bị ma dẫn lối quỉ Ä‘Æ°a Ä‘Æ°á»ng, không lẽ chúng ta ngồi nhìn há» chết mà không chút Ä‘á»™ng lòng trắc ẩn! Hối nhân sẽ trở vá» và ngã gục trong lòng những ai trà n đầy thân thÆ°Æ¡ng, nhân ái và tha thứ nhÆ° Äức Kitô. Ngà i nhá» nhẹ, thông cảm và yêu thÆ°Æ¡ng nhìn ngÆ°á»i phụ nữ trắc nết và hoang Ä‘Ã ng "con hãy vá» và đừng tái phạm nữa". [Mục Lục]
28. Tha thứ
Ông Yigal Cohen, má»™t ngÆ°á»i Israel bị Ä‘au tim nặng nháºn được trái tim của má»™t ngÆ°á»i Palestine trong cuá»™c phẫu thuáºt ngà y 5-6-2000. Gia đình ông Mazen Joulani, ngÆ°á»i hiến tặng tim, cho biết ông vừa bị những ngÆ°á»i Do thái bắn hại tại má»™t tiệm cà phê ngoà i trá»i.
Gia đình nà y quyết định hiến tim của Joulani và o thứ sáu tuần qua, ngay trong ngà y mà cuá»™c nổ bom ở Tel Aviv là m thiệt mạng 21 ngÆ°á»i. Những phần ná»™i tạng khác của Joulani cÅ©ng sẽ được ghép cho má»™t số ngÆ°á»i Israel khác. Bác sÄ© Lavie, ngÆ°á»i thá»±c hiện ca mổ, nói khi ông cầm hai trái tim trong tay, ông nháºn ra rằng tất cả những mâu thuẫn sắc tá»™c là hoà n toà n vô nghÄ©a.
Nếu chúng ta biết rõ mối thù truyá»n kiếp giữa ngÆ°á»i Israel và ngÆ°á»i Palestine, nếu chúng ta nhìn thấy những cuá»™c xung Ä‘á»™t đẫm máu thÆ°á»ng xuyên xảy ra giữa hai dân tá»™c nà y trên truyá»n hình, báo chÃ, chúng ta má»›i thấy nghÄ©a cá» hiến tặng trái tim để cứu sống kẻ thù, má»›i tháºt là nghÄ©a cá» vô cùng cao đẹp. Không những anh chỉ tha thứ cho kẻ thù đã bắn chết mình, mà còn trao ban luôn trái tim và các phần ná»™i tạng khác để cứu sống những kẻ đã sát hại dân tá»™c mình. Äối vá»›i những ngÆ°á»i không có tấm lòng khoan dung tha thứ thì đây là hà nh Ä‘á»™ng Ä‘iên rồ, tháºm chà còn là việc ngu xuẩn. NhÆ°ng vá»›i những ngÆ°á»i có niá»m tin thì đó lại là bằng chứng hùng hồn của ngÆ°á»i môn đệ Äức Kitô: “Anh em phải thÆ°Æ¡ng yêu kẻ thù và là m Æ¡n cho kẻ oán ghét anh emâ€.
Tin Mừng hôm nay thuáºt lại:
“Bấy giá», ông Phêrô đến gần Äức Giêsu mà há»i rằng: “ThÆ°a Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần? Có phải bảy lần không?†Äức Giêsu đáp: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảyâ€.
Äiá»u đó có nghÄ©a là phải tha thứ hoà i, tha thứ mãi, tha thứ đến vô cùng. Äó là nét má»›i trong dung mạo của Äức Giêsu. Má»i quốc gia, đảng phái, phong trà o Ä‘á»u chống lại Ä‘iá»u xấu, Ä‘á» phòng kẻ gian ác, tiêu diệt kẻ thù, duy chỉ mình Äức Giêsu dạy: “Hãy yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thùâ€. NgÆ°á»i đã chiếu tá»a nét cao quý ấy ngay trên tháºp giá, khi các kẻ thù hà nh hạ, chế nhạo, và đóng Ä‘inh NgÆ°á»i: “Lạy Cha, xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là mâ€.NhÆ°ng tại sao phải tha thứ? Phải tha thứ cho anh em vì đó là điá»u kiện để được Chúa thứ tha cho chúng ta. Äức Giêsu đã nói: “Nếu anh em tha lá»—i cho ngÆ°á»i ta, thì Cha trên trá»i cÅ©ng sẽ tha thứ cho anh emâ€.
Phải tha thứ cho anh em vì chÃnh Chúa luôn tha thứ cho chúng ta, và NgÆ°á»i còn liên tục tha thứ mãi, nhÆ° kinh Lạy Cha Äức Giêsu đã dạy: “Xin tha tá»™i cho chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha cho những ngÆ°á»i có lá»—i vá»›i chúng conâ€. Phải tha thứ cho anh em vì đó là má»™t nghÄ©a cá» yêu thÆ°Æ¡ng tuyệt đỉnh mà Chúa luôn đòi há»i và coi trá»ng hÆ¡n cả việc thá» phượng NgÆ°á»i: “Nếu khi sắp dâng lá»… váºt trÆ°á»›c bà n thá», mà sá»±c nhá»› có ngÆ°á»i anh em Ä‘ang có chuyện bất bình vá»›i anh, thì hãy để của lá»… lại đó trÆ°á»›c bà n thá», Ä‘i là m hòa vá»›i ngÆ°á»i anh em ấy đã, rồi trở lại dâng lá»… váºt của mìnhâ€.
Tha thứ là má»™t lệnh truyá»n khó thá»±c hiện nhất nhÆ°ng cÅ©ng là nghÄ©a cá» cao cả nhất. Chúng ta có thể cho Ä‘i tiá»n của, trao ban thì giá», hiến dâng mạng sống. NhÆ°ng các Ä‘iá»u đó xem ra còn dá»… hÆ¡n là tha thứ cho kẻ thù, yêu thÆ°Æ¡ng kẻ ngược đãi mình, và là m Æ¡n cho kẻ oán ghét chúng ta. Vâng, chỉ có sức mạnh của Thiên Chúa chúng ta má»›i có thể tha thứ cho nhau được.
Äúng nhÆ° lá»i Alexande Pope có nói: “Lá»—i lầm là của con ngÆ°á»i, và tha thứ là của Thiên Chúaâ€.
Khi chúng ta quyết định tha thứ là chúng ta Ä‘ang vượt lên bản tÃnh tá»± nhiên, Ä‘ang trở nên giống Thiên Chúa, Ä‘ang nâng mình lên tá»›i tá»™t đỉnh của nhân đức.
Khi chúng ta quyết định tha thứ là chúng ta Ä‘ang thi ân cho kẻ thù. Nhá» sá»± tha thứ của chúng ta mà hỠđược an tâm, không sợ báo thù. Cuá»™c Ä‘á»i há» lại nhẹ nhà ng, thÆ° thái, bình an.
Khi chúng ta quyết định tha thứ thì lòng chúng ta được trà n ngáºp niá»m vui: vui vì mình đã là m được má»™t nghÄ©a cá» cao đẹp cho anh em, vui vì biết chắc rằng mình sẽ được Chúa thứ tha.
Từ chối tha thứ cho anh em là nói rằng chúng ta không cần thứ tha. Chỉ có kẻ công chÃnh má»›i không cần được tha thứ. Nếu ai cho mình không cần được thứ tha, thì há» là kẻ kiêu ngạo đáng thÆ°Æ¡ng. Há» tá»± khóa chặt cánh cá»a tâm hồn để lòng mình rêu phong ẩm mốc. ChÃnh sá»± tha thứ Ä‘em lại cho tâm hồn mùa xuân má»›i, để kẻ tha thứ và ngÆ°á»i được thứ tha lại nở rá»™ mùa hoa nhân ái, cho lá vẫn xanh, cho hoa vẫn nở, trong mÆ°a hiá»n hòa, trong nắng thênh thang. [Mục Lục]
29. Hãy tha thứ để được thứ tha
GỢI Ã
- “Nợ†và "trả nợ"
Theo nguyên tắc, mắc nợ thì phải trả nợ. Cho mượn nợ thì có quyá»n đòi nợ. Nợ - đòi - trả: đó là cách cÆ° xá» công bình. Nhá»› rằng trên thá»±c tế có rất nhiá»u thứ nợ không thể trả nổi: chẳng hạn con nợ đã sạt nghiệp trắng tay, con nợ thiếu nhiá»u quá sức chi trả v.v. Gặp những trÆ°á»ng hợp ấy ngay cả tòa án cÅ©ng Ä‘Ã nh phải bó tay: cùng lắm là tịch thu tà i sản bán được bao nhiêu trả bấy nhiêu, rồi bắt ngÆ°á»i thiếu nợ phải ngồi tù. Các chủ nợ dù muốn hay không cÅ©ng Ä‘Ã nh phải chịu mất hoặc nhiá»u hoặc Ãt TrÆ°á»ng hợp thứ hai nà y là : Nợ - không đòi được - Ä‘Ã nh bá»: đây là cách cÆ° xá» không theo phép công bình.
NghÄ©a là ngay cả trên bình diện cÆ° xá» tá»± nhiên, có nhiá»u trÆ°á»ng lợp không thể xá» công bình được. Huống chi trên bình diện đạo đức, siêu nhiên.
Nói cụ thể hÆ¡n, thiếu tiá»n nhau ("nợ" đúng nghÄ©a) thì còn có thể đòi nhau theo công bình, còn có tá»™i, có lá»—i vá»›i nhau ("nợ" theo nghÄ©a rá»™ng hÆ¡n) thì khó tÃnh toán công bình vá»›i nhau được.
Bà i Tin Mừng nà y Ä‘á» cáºp đến thứ "nợ" theo nghÄ©a rá»™ng, nghÄ©a là những tá»™i lá»—i ngÆ°á»i ta phạm đối vá»›i Chúa và đối vá»›i nhau. Äối vá»›i loại nà y, chỉ có cách là tha thứ.
Bà i Tin Mừng Ä‘Æ°a Thiên Chúa ra là m gÆ°Æ¡ng tha thứ trÆ°á»›c: Tá»™i lá»—i chúng ta phạm đến Chúa là thứ nợ không thể nà o trả hết được. NhÆ° lá»i Thánh vịnh "Nếu Chúa chấp tá»™i thì ai nà o đứng vững được". Bởi váºy Thiên Chúa đã tha thứ.
Và bà i Tin Mừng khuyến khÃch ta noi gÆ°Æ¡ng Chúa đồng thá»i cho biết là m nhÆ° thế chỉ có lợi cho ta mà thôi.
- Những dây chuyá»n phản ứng khác nhau.
Con ngÆ°á»i quen sống theo dây chuyá»n trả Ä‘Å©a: Mắt Ä‘á»n mắt, răng thế răng, phá»ng Ä‘á»n phá»ng, bầm Ä‘á»n bầm, sÆ°ng Ä‘á»n sÆ°ng, mạng Ä‘á»n mạng... Thứ dây chuyá»n nà y sẽ kéo theo hết mắt nà y đến mắt khác, răng nà y đến răng khác, mạng nà y đến mạng khác.
Trong Tin Mừng, có má»™t dây chuyá»n ngược lại: Xin tha cho chúng con - nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ mắc nợ chúng con; Hãy tha - thì sẽ được tha lại; Hãy cho - thì sẽ được cho lại dÆ° đầy. Thứ dây chuyá»n nà y dẫn đến tình nghÄ©a, tình yêu ngà y cà ng Ä‘áºm Ä‘Ã , nồng ấm.
Äức Giêsu muốn các môn đệ mình đừng theo dây chuyá»n thứ nhất"mà hãy theo dây chuyá»n thứ hai.
- "Hãy nhá»› đến Ä‘iá»u sau hết và chấm dứt hân thùâ€
Äó là câu của Ben Sira, ngÆ°á»i có công sÆ°u táºp kho tà ng khôn ngoan ngà n Ä‘á»i cuả nhân loại.Câu nà y rất chà lý.
Ta hãy ra nghÄ©a địa mà nhìn: Những con ngÆ°á»i đã má»™t thá»i ăn thua đủ vá»›i nhau dá»u nằm cạnh nhau, bất lá»±c, im lìm... Còn là m chi nhau được nữa!
Và nếu ta có nhìn lên cao, để thấy lúc những ngÆ°á»i ấy ra trình diện trÆ°á»›c tòa phán xét của Chúa. NgÆ°á»i nà o ngÆ°á»i nấy cÅ©ng đầy nợ vá»›i Chúa nhÆ°ng đồng thá»i vẫn khÆ° khÆ° nắm chặt tá» giấy ghi nợ của ngÆ°á»i khác đối vá»›i mình. Quan toà nói sao? “Hỡi tên án Ä‘á»™c kia. Ta đã tha hết nợ cho ngÆ°Æ¡i, sao ngÆ°Æ¡i không chịu thÆ°Æ¡ng bạn ngÆ°Æ¡i nhÆ° Ta đã thÆ°Æ¡ng ngÆ°Æ¡i†Rồi quan toà tống giam kẻ ấy và o ngục cho đến khi trả hết đồng xu cuối cùng.
Sau đó ta hãy nhìn lại những nấm mồ ấy, và tá»± há»i: HỠđã trả hết đồng xu cuối cùng chÆ°a? Bởi thế Ben Sira khôn ngoan đã khuyên: "Hãy nhá»› đến Ä‘iá»u sau hết, và chấm dứt háºn thùâ€
- Xin lá»—i.
Bà i Tin Mừng hôm nay nhắc đến má»™t việc chúng ta cần là m trong Mùa Chay. Äó là tha thứ. NhÆ°ng tha thứ là má»™t việc song phÆ°Æ¡ng, nghÄ©a là việc không phải của má»™t ngÆ°á»i mà là của hai ngÆ°á»i: ngÆ°á»i tha và ngÆ°á»i xin tha. Trong những va chạm thÆ°á»ng xuyên của cuá»™c sống chung, có khi chúng ta là ngÆ°á»i bị xúc phạm cho nên tÆ° thế của chúng ta là ngÆ°á»i tha, có khi chÃnh chúng ta là ngÆ°á»i gây xúc phạm nên tÆ° thế là ngÆ°á»i phải xin tha.
Tha và xin tha, việc nà o khó hÆ¡n? Thiết nghÄ©, trong những táºp thể khá đạo đức nhÆ° má»™t giáo xứ chẳng hạn thì tha là việc dá»… hÆ¡n: mình bị má»™t anh chị em nà o đó xúc phạm. Nếu anh chị em đó tá»›i xin lá»—i mình thì chắc là mình tha liá»n. Việc khó hÆ¡n chÃnh là việc xin tha. Váºy chúng ta hãy cùng nhau suy nghÄ© vá» việc nà y. Xin bắt đầu bằng má»™t câu chuyện xảy ra ở nÆ°á»›c Ba lan:
Trên má»™t chuyến xe lừa chạy vá» Varsava có 3 thÆ°Æ¡ng gia ở chung má»™t toa Ä‘ang chÆ¡i đánh bà i. Äến má»™t trạm ná», thêm má»™t ngÆ°á»i bÆ°á»›c lên nữa. 3 thÆ°Æ¡ng gia thấy có thêm ngÆ°á»i liá»n rủ ngÆ°á»i ấy cùng chÆ¡i cho đủ 4. NhÆ°ng ngÆ°á»i khách từ chối khéo. Há» cố má»i mãi nhÆ°ng ngÆ°á»i khách vẫn cÆ°Æ¡ng quyết từ chối. Thế là há» nổi giáºn và chá»i rủa nặng lá»i. NgÆ°á»i khách cÅ©ng là m thinh. Khi tà u đến ga cuối, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u xuống. 3 thÆ°Æ¡ng gia thấy má»™t đám ngÆ°á»i rất đông cầm hoa đến đón ngÆ°á»i khách ấy. Há» há»i má»™t trong những ngÆ°á»i đó: ông ta là ai mà được nhiá»u ngÆ°á»i hâm mô thế? NgÆ°á»i khách trả lá»i: Äó là Rabbi Salomon, má»™t Rabbi nổi tiếng khắp nÆ°á»›c vá» lòng nhân từ và đạo đức. Khi ấy 3 thÆ°Æ¡ng gia má»›i hối háºn vì những lá»i chá»i rủa của mình. Má»™t ngÆ°á»i tiến đến Rabbi Salomon ngá» lá»i xin lá»—i. NhÆ°ng Vị Rabbi quay mặt Ä‘i, chẳng chịu tha. Các tÃn đồ của ông ngạc nhiên quá, há»i: "Thầy vốn là má»™t ngÆ°á»i nhân từ và đạo đức. NhÆ°ng sao Thầy không tha cho má»™t kẻ đã biết lá»—i và xin lá»—i Thầy?" Vị Rabbi giải thÃch: "Kẻ mà anh ta đã chá»i không là má»™t hà nh khách tầm thÆ°á»ng. Còn ngÆ°á»i mà anh ta xin lá»—i là Rabbi Salomon. Anh ta đã xin lá»—i lầm ngÆ°á»i rồi".Câu chuyện có ý nói rằng: ngÆ°á»i ta dá»… xin lá»—i đối vá»›i những ngÆ°á»i có địa vị cao, có quyá»n lá»±c lá»›n. Nếu thÆ°Æ¡ng gia ná» không biết ngÆ°á»i mình đã chá»i là má»™t nhân váºt nổi tiếng thì chắc chắn anh ta không xin lá»—i đâu.
Câu chuyện trên cÅ©ng dạy chúng ta bà i há»c nà y là : muốn xin lá»—i thì ta phải khiêm tốn, hạ mình.
- Nhiá»u khi chúng ta không thể mở miệng xin lá»—i được đối vá»›i những ngÆ°á»i nhá» hÆ¡n mình. Ta cho rằng chỉ có ngÆ°á»i nhá» xin lá»—i ngÆ°á»i lá»›n chứ không bao giá» ngược lại.
- Nhiá»u khi chúng ta không mở miệng xin lá»—i được vì chúng ta còn tá»± ái, cho rằng là m nhÆ° thế là nhục.
- Nhiá»u khi chúng ta không mở miệng xin lá»—i được vì cho rằng nhÆ° thế là tá»± nháºn rằng mình sai. Ta tưởng rằng nhÆ° thế là tá»± trá»ng. NhÆ°ng đó là sá»± tá»± trá»ng không đúng chá»— và là biểu hiện của tÃnh xấu kiêu ngạo. Satan chống lại Chúa. Sau đó nó biết lá»—i nhÆ°ng nó không bao giá» xin lá»—i. GiuÄ‘a sau khi bán Chúa cÅ©ng biết lá»—i, nhÆ°ng cÅ©ng không xin lá»—i.
Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô 2 đã ngá» lá»i xin lá»—i vá»›i cả thế giá»›i vá» những lầm lá»—i của Giáo Há»™i trong quá khứ. TrÆ°á»›c khi Äức Giáo Hoà ng là m việc nà y, nhiá»u ngÆ°á»i trong Giáo Há»™i đã cản ngăn Ngà i vì nghÄ© rằng là m nhÆ° thế là hại đến uy tÃn của Giáo Há»™i. Tuy nhiên sau khi Äức Giáo Hoà ng là m việc đó thì lạ thay, ngÆ°á»i ta chẳng những không chê cÆ°á»i? Trái lại còn khen ngợi Ngà i; uy tÃn của Giáo Há»™i chẳng những không giảm mà còn tăng thêm.
Tóm lại, Lá»i Chúa hôm nay bảo chúng ta tha thứ. NhÆ°ng Lá»i Chúa cÅ©ng bảo chúng ta là m má»™t việc khác khó hÆ¡n, đó là biết xin lá»—i. Muốn thế, chúng ta phải khiêm tốn hạ mình. Chúng ta nên biết rằng hạ mình xin lá»—i không phải là nhục nhã, trái lại sẽ sinh nhiá»u kết quả rất tốt đối vá»›i bản thân, nó là m tăng uy tÃn của mình đối vá»›i cuá»™c sống chung, nó hà n gắn những vết thÆ°Æ¡ng do những va chạm gây ra và giúp cho cuá»™c sống chung được ấm êm hạnh phúc hÆ¡n..
- Chuyện minh há»a
a/ Tha thứ
Ngà y ná», Äức giám mục John Selwyn thấy má»™t cáºu con trai ngÆ°á»i bản địa cÆ° xá» thô bạo vá»›i các trẻ khác, ngà i gá»i cáºu lại khiển trách. Chẳng những không chịu nghe, cáºu ta còn vung tay đánh và o mặt vị giám mục. Má»i ngÆ°á»i thấy váºy đứng chết trân. NhÆ°ng vị giám mục không cho há» là m gì. Rồi ngà i quay lÆ°ng và lặng lẽ bá» Ä‘i.
Nhiá»u năm sau, má»™t nhà truyá»n giáo được má»i đến vá»›i má»™t bệnh nhân. Ông sắp chết và xin được Rá»a tá»™i.
Khi nhà truyá»n giáo há»i anh muốn lấy tên thánh là gì. Anh đáp: "Xin đặt là John Selwyn, vì chÃnh ngà i đã dáºy cho tôi biết đức Kitô là ai khi tôi đánh ngà i?
b/ Xin tha
Satan phà n nà n vá»›i Chúa: "Ngà i không công bằng. Nhiá»u tá»™i nhân là m Ä‘iá»u sai trái và Ngà i lại đón nháºn há». Tháºt ra, có ngÆ°á»i trở lại sáu bảy lần và Ngà i vẫn nháºn. Tôi chỉ phạm má»™t lá»—i lá»›n mà Ngà i kết án tôi Ä‘á»i Ä‘á»i? Chúa nói: "Äã bao giá» ngÆ°Æ¡i xin tha thứ hoặc ăn năn chÆ°a?". [Mục Lục]
30. Sự hoà n hảo dựa trên lòng khoan nhân
Trong sách, "Bản TÃnh của Thế Giá»›i Váºt Chất," Tiến SÄ© Arthur Eddington diá»…n tả tiến trình của sá»± bÆ°á»›c và o má»™t căn phòng nhÆ° sau: "Tôi Ä‘ang đứng nÆ¡i ngưỡng cá»a sắp bÆ°á»›c và o phòng. Nó là má»™t sá»± việc phức tạp. TrÆ°á»›c tiên, tôi phải chống lại sức đẩy của không khà vá»›i sức mạnh của mÆ°á»i bốn trá»ng lượng trên má»—i thÆ°á»›c vuông của thân hình tôi. Má»—i lần đặt chân trên sà n, tôi phải biết là tôi đáp xuống trên má»™t tấm ván Ä‘ang di chuyển vá»›i tốc Ä‘á»™ hai mÆ°Æ¡i dặm má»™t giây chung quanh mặt trá»i..." Phân tÃch má»™t sá»± việc thÆ°á»ng nhÆ° Ä‘i bá»™ trong phòng, các nhà khoa há»c cÅ©ng thấy tháºt hấp dẫn. NhÆ°ng hầu hết chúng ta chỉ Ä‘Æ¡n giản mà đi và o. Và chúng ta nghe là không khà rất cần cho chúng ta thở và không có nó chúng ta sẽ chết. NhÆ°ng trÆ°á»›c khi chúng ta biết Ä‘iá»u đó, thì chúng ta đã thở.
Hãy Ä‘á»c Ä‘oạn đầu của Kinh Thánh, "Lúc khởi đầu Thiên Chúa sáng tạo trá»i đất..." (St 1:1). Thánh Kinh không bắt đầu vá»›i má»™t lý do căn bản sá»± hiện hữu của Thiên Chúa, nhÆ°ng sá»± hiện hữu của Thiên Chúa đã được thừa nháºn.
Trong thÆ° gá»i cho Roma, Thánh Phaolô viết, "Không ai trong chúng ta sống cho chÃnh mình, cÅ©ng nhÆ° không ai chết cho chÃnh mình" (Rm 14:7). Hết thảy đức tin bắt đầu vá»›i ý nghÄ©a của sá»± lệ thuá»™c và o Má»™t Äấng, phẩm chức cao cả hÆ¡n chÃnh chúng ta. ThÆ°á»ng gá»i là bản năng, trá»±c giác, khôn ngoan bẩm sinh, gá»i là gì tùy theo bạn, nhÆ°ng nó là má»™t phần của chúng ta. Tại vì chúng ta là chÃnh chúng ta, ý nghÄ©a lệ thuá»™c và o má»™t đấng siêu việt khác đã ăn sâu táºn gốc rá»… của con ngÆ°á»i chúng ta. Con ngÆ°á»i đã dùng nhiá»u cách thế tháºt khéo léo để tạo nên chiến tranh chống lại tôn giáo, để xóa bỠý tưởng vá» Thiên Chúa trong tâm trà của loà i ngÆ°á»i, nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u bị thất bại, vì Thiên Chúa đã được khắc ghi trong con ngÆ°á»i. Bạn không thể tẩy xóa Thiên Chúa ra khá»i cuá»™c sống bạn vì không có Thiên Chúa, thì không có sá»± sống.
Martin Scott, đã để lại câu chuyện mà ông ta đã kinh nghiệm trong lúc Ä‘i săn bắn ở miá»n Arkansas nhÆ° sau:
Tôi rất là khoẻ mạnh, rất sà nh ghá» cỡi ngá»±a, Ä‘uổi bắt bò, khi tôi đã dẫn bò đến đồng cá» rá»™ng để cho các súc váºt chạy nhảy. Con bò đã Ä‘i trÆ°á»›c, và tôi cỡi ngá»±a Ä‘i theo sau, ngẩng cổ lên để nháºn biết đồng cá» rá»™ng bao nhiêu. Và o ngay lúc đó, con bò đã quay lại húc tôi; con ngá»±a tá»± nhiên phản ứng quay bánh xe. Sá»± thay đổi bất thÆ°á»ng nà y đã ném tôi xuống khá»i yên ngá»±a, cả ngÆ°á»i tôi đã bị ném xuống, nhÆ°ng chân tôi vẫn treo má»™t bên cổ ngá»±a. Chân thì Ä‘ang treo mắc lại còn cổ thì dá»c thẳng xuống đất. Con bò lại húc và o xÆ°Æ¡ng sÆ°á»n của con ngá»±a ngay chổ tôi Ä‘ang bị treo, và con ngá»±a đã lúng túng vì sức nặng của tôi, trong tÆ° thế đó con bò đã tấn công con ngá»±a.
Cuối cùng, tôi đã bị kiệt sức; tôi cảm thấy tôi có thể bám thêm má»™t hai giây nữa: nhÆ°ng đầu con bò đã đến quá gần tôi, đến ná»—i tôi có thể cảm được những hÆ¡i gió từ mÅ©i con bò thổi và o mặt tôi. Tôi đã tuyệt vá»ng; tất cả lá»i cầu xin tôi có thể là m được ngay lúc đó là tôi Ä‘á»c lại Thánh Vịnh từ thuở xÆ°a tôi hay Ä‘á»c: "Bây giá» con xin phó thác để được nghỉ yên;" và tôi đã Ä‘á»c Ä‘i Ä‘á»c lại hai ba lần. May mắn thay, con ngá»±a đã quay đầu, tấn công con bò. Húc và o con bò má»™t cái, là m cho tôi tà nữa té xuống đất, tung tôi lên lại trên yên ngá»±a, thế là tôi đã lấy lại được thế chá»— ngồi trên lÆ°ng ngá»±a.
Trong má»—i má»™t ngÆ°á»i, Ä‘á»u có má»™t bà nhiệm mà há» không thể nà o hiểu. Nó có thể chất chứa lâu năm hầu nhÆ° đã bị quên lãng; hoặc có thể đã bị đè nén cho đến chết. NhÆ°ng và o má»™t đêm nà o đó, khi há» má»™t mình trong sa mạc dÆ°á»›i bầu trá»i đầy sao, há» sẽ đứng lên cúi đầu, vá»›i má»™t đôi mắt Æ°á»›t đẫm, hoặc có lúc khi há» bám vÃu và o những chiếc thuyá»n Ä‘ang bị gió bão xô đẩy trong ná»—i thất vá»ng; hoặc há» nắm chặt bánh xe trong lúc xe Ä‘ang bị xoay chiá»u, và thình lình, từ sá»± bị quên lãng của chÃnh há», bà nhiệm nà y sẽ được bá»™c lá»™ ra qua lá»i cầu xin. Không ai sống cho mình, và cÅ©ng không ai chết cho mình.
Äức tin Kitô hữu trưởng thà nh có nghÄ©a hÆ¡n là chấp nháºn tÃnh chất của Äấng cao cả. Nói rằng, "Tôi tin Thiên Chúa" trong má»™t cách ngÆ°á»i Kitô hữu trưởng thà nh là "Tôi tin cáºy và o Thiên Chúa và tôi sẽ sống theo huấn giá»›i của Ngà i. Thánh ý của Thiên Chúa đã được thá»±c hiện và tá» ra cho tôi qua Chúa Giêsu." Trong bà i há»c Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu mặc khải ý định của Thiên Chúa cho Ä‘á»i sống của bạn và tôi trong sá»± kiện tha thứ. Thánh Phêrô há»i Chúa rằng, "Lạy Thầy, khi anh em con xúc phạm đến con, con phải tha thứ cho há» mấy lần? Có phải bảy lần không?" "Không," Chúa Giêsu đáp, "Không phải bảy lần, nhÆ°ng 70 lần bảy" (Mt 18:21-22). Äây là cách nói của Chúa Giêsu là tha thứ không giá»›i hạn trong sá»± thÆ°Æ¡ng yêu. NÆ°á»›c Trá»i, Chúa Giêsu giải thÃch cho Thánh Phêrô, được xây dá»±ng trên ná»n móng của sá»± thÆ°Æ¡ng yêu và tha thứ vô giá»›i hạn.
Thiên Chúa chÃnh là Tình Yêu. Thiên Chúa Ä‘ang đòi há»i chúng ta tin cáºy ở Ngà i. Chúa nói vá»›i ta rằng, để trở nên con ngÆ°á»i trá»n vẹn nhÆ° Chúa muốn, để được hạnh phúc Ä‘Ãch tháºt, chúng ta phải há»c biết tha thứ cho anh chị em vô Ä‘iá»u kiện, không phải chị bảy lần, nhÆ°ng bảy mÆ°Æ¡i lần bảy. [Mục Lục]
31. Luôn tha thứ
(Suy niệm của Lm. Giacôbê Phạm Văn Phượng, OP)
Bà i Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu dạy chúng ta vá» sá»± tha thứ. NgÆ°á»i Do Thái xÆ°a được dạy cho biết phải tha thứ cho nhau, nhÆ°ng các tôn sÆ° không đồng ý vá»›i nhau là phải tha thứ đến lần thứ mấy thì thôi. Do đó, thánh Phêrô đã thắc mắc và há»i Chúa. Chúa đã trả lá»i: "Thầy không bảo là đến bảy lần nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bảy". NghÄ©a là Chúa dạy: hãy tha thứ cho nhau, hãy tha thứ tháºt lòng, hãy tha thứ tất cả, hãy tha thứ luôn luôn, hãy tha thứ mãi mãi.
Äể là m sáng tá» vấn Ä‘á» cÅ©ng nhÆ° để chúng ta hiểu rõ và nhá»› kỹ bà i há»c nà y, Chúa minh há»a thêm bằng má»™t dụ ngôn rất hay để đối chiếu lòng Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i và lòng con ngÆ°á»i đối vá»›i nhau. NÆ¡i Thiên Chúa là má»™t lòng đại lượng xót thÆ°Æ¡ng vô bá» bến, chỉ cần con ngÆ°á»i lên tiếng khẩn nà i, Chúa liá»n nhìn đến thân pháºn khốn khổ và nghèo nà n của chúng ta. Khi chúng ta phạm tá»™i, chúng ta van xin Chúa, Ngà i sẵn sà ng tha thứ vô Ä‘iá»u kiện, tha thứ trá»n vẹn, không đòi há»i gì nÆ¡i chúng ta cả. Ngược lại, lòng con ngÆ°á»i đối xá» vá»›i nhau thì lại tháºt là quá ti tiện, nhá» nhen, chúng ta hay chấp nhất nhau từng ly từng tÃ, chúng ta nhất định không tha tứ. Tháºm chà ngÆ°á»i ta hết lá»i và hết lòng xin lá»—i, chúng ta vẫn cÆ°Æ¡ng quyết không tha, không bá» qua, có ngÆ°á»i còn khẳng khái tuyên bố: "Sống để bụng, chết mang Ä‘i". Há»i mang Ä‘i đâu? Mang xuống há»a ngục chăng? Tháºt là mỉa mai, chua chát, đáng trách. Vì thế, Chúa bảo chúng ta phải sẵn lòng tha thứ, tha thứ luôn mãi bao lâu ngÆ°á»i anh em còn xúc phạm đến chúng ta, bởi vì Chúa đã tha thứ cho chúng ta, thì chúng ta cÅ©ng phải tha thứ cho nhau.
TÃnh cách tha thứ của Kitô giáo là tha thứ nhÆ° mình đã được tha thứ, phải thÆ°Æ¡ng xót ngÆ°á»i khác nhÆ° mình đã được Chúa xót thÆ°Æ¡ng. NhÆ° váºy, sá»± tha thứ không những là má»™t nhiệm vụ luân lý mà còn là má»™t đòi há»i của lÆ°Æ¡ng tâm, má»™t nhân đức đối thần, kéo dà i tá»›i tha nhân Æ¡n tha thứ mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta. Ai trong chúng ta cÅ©ng có nhiá»u sai sót, những khuyết Ä‘iểm, những táºt xấu. Chúng ta cần được tha thứ, vì váºy chúng ta phải khiêm tốn xin lá»—i Chúa và xin lá»—i nhau. Có nhÆ° thế lá»i kinh Lạy Cha: "Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con" má»›i trở thà nh má»™t lá»i kinh quý giá và cụ thể.
Trong má»™t căn nhà lụp xụp tại má»™t xóm nghèo thuá»™c vùng ngoại ô thà nh phố, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáng thÆ°Æ¡ng phải sống những ngà y hẩm hiu vá»›i Ä‘Ã n con thÆ¡ dại. Chồng bà là má»™t ngÆ°á»i cha tục tằn thô bạo, chỉ biết ăn chÆ¡i nháºu nhẹt và cá» bạc, không thiết chi đến bổn pháºn đối vá»›i gia đình. Ông vắng nhà suốt ngà y, các con của ông chỉ thấy ông trở vá» má»—i buổi tối trong cÆ¡n say mèn hoặc trong tráºn lôi đình Ä‘áºp đánh chá»i rủa. Những lúc nhÆ° thế, bà vợ chỉ biết Ä‘em các con giấu Ä‘i để bảo đảm tÃnh mạng cho chúng. Ngà y ngà y bà cá»±c nhá»c vá may, hoặc vất vả giặt giÅ© từ nhà nà y sang nhà khác để kiếm tiá»n nuôi con. Trong thinh lặng, bà nhẫn nhục cam chịu má»i bạc bẽo và những tráºn đòn oan ức của chồng.
Và o má»™t buổi tối kia, ông trở vá» nhà muá»™n hÆ¡n thÆ°á»ng lệ, nhÆ°ng tỉnh táo và Ãt say sÆ°a hÆ¡n. Vừa bÆ°á»›c tá»›i hè nhà , ông nghe tiếng thì thầm từ trong nhà vá»ng ra. Má»™t ná»—i nghi ngá» xâm chiếm tâm hồn ông. Máu ghen bừng bừng nổi dáºy và nghÄ© rằng: "tháºt vô phúc cho kẻ nà o rÆ¡i và o tay ta". Ông đứng lại trÆ°á»›c cá»a và ghé tai và o vách, trố mắt nhìn qua khe hở: quanh ngá»n đèn dầu leo lét, ông thấy các con nhá» quây quần bên cạnh vợ ông, ông nghe rõ tiếng bà nói vá»›i các con: "Các con hãy Ä‘á»c thêm má»™t kinh Lạy Cha để cầu nguyện cho ngÆ°á»i cha tốt là nh của các con".
TrÆ°á»›c khung cảnh đầm ấm tình mẫu tỠđó, bá»—ng chốc lá»a hung ác trong trái tim ông nhÆ° tắt ngúm, tâm hồn cứng cá»i của ông trở nên nhÆ° sáp ong má»m ra trÆ°á»›c hÆ¡i nóng, mắt ông nhÆ° bừng sáng sau má»™t cÆ¡n mê ngủ dà i, ông đã nháºn ra tấm lòng tốt và tình yêu quãng đại của vợ ông, ngÆ°á»i mà từ trÆ°á»›c đến nay ông vẫn ngược đãi. Vợ ông không những đã tha thứ mà còn tìm cách xóa bá» hình ảnh xấu vỠông bằng cách in và o tâm trà các con mình hình ảnh tốt là nh của ông nhÆ° má»™t ngÆ°á»i cha. Ông cảm thấy nhÆ° có cục than hồng đốt cháy trên đầu ông, và từ ngà y đó ông nhất quyết trở nên má»™t ngÆ°á»i cha tốt là nh, ngÆ°á»i chồng chung thủy và có tinh thần trách nhiệm nhÆ° vợ con ông hằng nghÄ© tốt vỠông.
Câu chuyện trên cho chúng ta thấy đâu là sức mạnh của lòng tha thứ. Tha thứ đổi má»›i tâm hồn, là m phát sinh sá»± sống má»›i, gây thêm lòng can đảm, để bắt đầu con Ä‘Æ°á»ng sống má»›i. Tha thứ là lá»i má»i gá»i để tình yêu lá»›n lên. Tha thứ là cá»a ngõ để má»i ngÆ°á»i có cÆ¡ há»™i là m lại mối giây liên hệ đã dáºp gãy. Tình thÆ°Æ¡ng và má»i mối giây liên hệ trong gia đình, giữa cha mẹ và con cái, giữa vợ chồng, giữa cha xứ và giáo dân, giữa những phần tá» trong má»™t nhóm, được phong phú hóa bởi tha thứ.
Lòng tha thứ quãng đại và vô Ä‘iá»u kiện của ngÆ°á»i vợ trong câu chuyện trên là phản ánh lòng thÆ°Æ¡ng tha thứ vô biên của Thiên Chúa được mặc khải cho chúng ta qua Kinh Thánh, nhất là nÆ¡i bản thân Chúa Giêsu, là hồng ân mà Thiên Chúa ban cho con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, Chúa Giêsu cÅ©ng má»i gá»i chúng ta chia sẻ sứ mệnh của Ngà i. Má»—i Kitô hữu cÅ©ng là má»™t Æ¡n tha thứ mà Thiên Chúa muốn trao tặng cho ngÆ°á»i khác. Má»—i Æ¡n tha thứ là má»™t cuá»™c biến đổi, Chúa Giêsu kêu má»i chúng ta cùng vá»›i Ngà i thá»±c thi sứ mệnh trao ban Æ¡n tha thứ hầu biến đổi anh chị em chúng ta nên ngÆ°á»i con tháºt tốt là nh và đáng yêu của Chúa Cha, cÅ©ng nhÆ° chÃnh chúng ta đã được tha thứ và biến đổi. [Mục Lục]
32. Tại sao tha thứ?
(Giải thÃch Tin Mừng Chúa Nháºt của Lm Cantalamessa - NgÆ°á»i giảng Phủ Giáo Hoà ng giải thÃch vá» Tin Mừng Chúa Nháºt)
Trong bà i giải thÃch của ngà i vá» các bà i Ä‘á»c Chúa nháºt, Cha Capuchin Raniero Cantalamessa, ngÆ°á»i giảng Phủ Giáo Hoà ng, giải đáp câu há»i tha thứ bao nhiêu lần má»›i coi là quá nhiá»u:
* * *
NHƯNG NGƯỜI TA PHẢI THA THỨ BAO NHIÊU?
Tha thứ là má»™t sá»± nghiêm chỉnh, nếu có thể thì rất khó đối vá»›i con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i ta không phải nói vá» sá»± tha thứ cách nông nổi, khi yêu cầu ngÆ°á»i ấy tha thứ mà không nháºn thức những gì ngÆ°á»i ta xin vá»›i má»™t ngÆ°á»i bị xúc phạm.. Cùng vá»›i lệnh phải tha thứ, con ngÆ°á»i cÅ©ng phải được cho má»™t lý do để là m nhÆ° váºy.
Äó là điá»u Chúa Giêsu đã là m vá»›i dụ ngôn ông vua và hai tên đầy tá»› của vua. Dụ ngôn nói rõ tại sao ngÆ°á»i ta phải tha thứ: bởi vì Thiên Chúa đã tha thứ cho chúng ta trong quá khứ và tiếp tục tha thứ cho chúng ta!
Thiên Chúa xóa má»™t món nợ của chúng ta vô cùng to lá»›n hÆ¡n món nợ mà ngÆ°á»i anh em có thể nợ vá»›i chúng ta. Sá»± khác biệt giữa món nợ mắc vá»›i nhà vua (10 ngà n nén) và món nợ mắc vá»›i ngÆ°á»i đồng nghiệp (100 đồng) tÃnh theo giá hiện tại bằng 3 triệu euros và má»™t và i xu ($3.7 million)!
Thánh Phaolo đã nói: "Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cÅ©ng váºy, anh em phải tha thứ cho nhau" (Colossians 3:13). Luáºt Cá»±u Ước, "mắt Ä‘á»n mắt, và răng Ä‘á»n răng," đã bị khắc phục. Không còn tiêu chuẩn nà y nữa: "Hảy là m cho kẻ khác Ä‘iá»u nó là m cho anh", nhÆ°ng, "Äiá»u Thiên Chúa đã là m cho anh, anh hãy là m cho kẻ khác." NhÆ°ng, Äức Giêsu không hạn chế mình và o sá»± ra lệnh cho chúng ta phải tha thứ, nhÆ°ng chÃnh NgÆ°á»i đã là m váºy trÆ°á»›c. Äang khi NgÆ°á»i bị đóng Ä‘inh trên tháºp giá NgÆ°á»i đã cầu nguyện rằng: "Lạy Cha,xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là m!" (Lc. 23:34}. Äó là điá»u phân biệt giữa đức tin Ki tô hữu vá»›i bất cứ tôn giáo nà o khác.
Äức Pháºt cÅ©ng đã để lại má»™t châm ngôn " Không phải vá»›i sá»± oán giáºn mà sá»± oán giân được thoa dịu; vá»›i sá»± không-oán giáºn, sá»± oán giáºn má»›i được thoa dịu." NhÆ°ng Chúa Kitô không hạn chế mình trong việc chỉ rõ con Ä‘uá»ng trá»n là nh; NgÆ°á»i ban sức mạnh để theo sá»± trá»n là nh. NgÆ°á»i không chỉ ra lệnh chúng ta phải là m, nhÆ°ng NgÆ°á»i là m vá»›i chúng ta. Ân sủng hệ tại là ở chá»— nà y. Sá»± tha thứ Kitô hữu vượt xa sá»± không-bạo tà n và sá»± không-oán háºn.
Có ngÆ°á»i thắc mắc: việc tha thứ bảy mÆ°Æ¡i lần bảy không có nghÄ©a là khuyến khÃch sá»± bất côn g và báºt đèn xanh cho lạm dụng sao? Không, sá»± tha thứ Kitô hữu không loại trừ sá»± kiện, trong đôi truá»ng hợp, anh cÅ©ng có thể phải tố giác má»™t ngÆ°á»i và đưa há» ra tòa án, nhất là khi Ä‘iá»u bị Ä‘e dá»a là những quyá»n lợi và cÅ©ng là Ãch lợi của kẻ khác. Xin nêu lên má»™t và dụ gần chúng ta: sá»± tha thứ Kitô hữu không ngăn cấm những ngÆ°á»i phụ nữ của má»™t số nạn nhân bị góa bụa do sá»± khủng bố hay do mafia, đã theo Ä‘uổi chân lý và công lý cách kiên trì liên quan cái chết của chồng mình.
NhÆ°ng, không chỉ có những hà nh vi cả thể tha thứ mà còn những hà nh vi tha thứ hằng ngà y, trong Ä‘á»i sống vợ chồng, lúc lao Ä‘á»™ng, giữa những thân nhân, bạn bè, đồng nghiệp và những ngÆ°á»i quen thuá»™c. Äiá»u gì ngÆ°á»i ta có thể là m khi ngÆ°á»i ta khám phá rằng mình bị chÃnh bà vợ mình phản bá»™i? Tha thứ hay phân ly? Äó là má»™t câu há»i hết sức tế nhị, không luáºt nà o có thể được áp đặt từ bên ngoà i. Cá nhân phải khám phá trong mình phải nên là m gì.
NhÆ°ng tôi có thể nói má»™t sá»±. Tôi biết những trÆ°á»ng hợp mà bên bị xúc phạm đã tìm được, trong tình yêu đối vá»›i kẻ khác, và nhá» sá»± trợ giúp đến từ sá»± cầu nguyện, đã có sức mạnh tha thứ cho kẻ đã lầm lạc, nhÆ°ng chân thà nh sám hối. Hôn nhân được tái sinh nhÆ° từ đống tro, nó có má»™t thứ bắt đầu má»›i. DÄ© nhiên, không ai có thể chỠđợi Ä‘iá»u nảy có thể xảy ra trong Ä‘á»i sống vợ chồng "bảy mÆ°Æ¡i lần bảy."
Chúng ta phải cảnh giác để khá»i phải mắc bẫy. CÅ©ng có nguy hiểm trong việc tha thứ. Nguy hiểm đó tùy thuá»™c và o tâm trạng của những ngÆ°á»i tưởng rằng há» luôn luôn có má»™t cái gì phải tha thứ cho kẻ khác-- nguy hiểm vì tin rằng ngÆ°á»i ta luôn là chủ nợ sá»± tha thứ và không bao giá» là ngÆ°á»i mắc nợ.
NhÆ°ng nếu chúng ta suy tÆ° kỹ nhiá»u lần, khi chúng ta sắp nói: "Tôi tha thứ cho anh!", chúng ta đáng lý sẽ là m tốt hÆ¡n để thay đổi thái Ä‘á»™ và những lá»i nói, và nói vá»›i ngÆ°á»i đối diện chúng ta: "Xin tha thứ cho tôi!" Lúc đó chúng ta phải công nháºn chúng ta cÅ©ng có cái gì ngÆ°á»i khác phải tha thứ. Trên thá»±c tế, còn quan trá»ng hÆ¡n việc tha thứ là sá»± khiêm tốn xin tha thứ. [Mục Lục]
33. Hãy táºp sống nhÆ° tấm lòng bao la của Thiên Chúa
Tha thứ không dá»…, nhất là việc xúc phạm không chỉ gây Ä‘au khổ cho chúng ta mà còn là m thiệt hại cho thân nhân của chúng ta nữa. Câu truyện sau đây của ngÆ°á»i phụ nữ ly dị và đứa con gái 14 tuổi của bà , chứng minh Ä‘iá»u ấy. Ly dị luôn là má»™t kinh nghiệm cay đắng cho bất cứ cuá»™c hôn nhân nà o. NhÆ°ng kinh nghiệm của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trong câu truyện lại cà ng cay đắng, bế tắc hÆ¡n. Bà là má»™t công nhân không thà nh thạo, đứa con gái còn Ä‘i há»c. Sau vụ ly dị, ngÆ°á»i cha phải chu cấp tiá»n bạc cho nó. NhÆ°ng ông Ä‘á»™t nhiên cắt đứt, mặc dầu ông có khả năng. NgÆ°á»i vợ vụng vá» không kiếm được nhiá»u tiá»n. Bà lo lắng rồi đây không hiểu là m sao ra kinh tế để tiếp tục cho con Ä‘i há»c. Bà là má»™t tÃn hữu nhiệt thà nh, bà hối háºn dã qúa nóng giáºn, tức bá»±c vá»›i ngÆ°á»i chồng cÅ©. Tuy nhiên tôi không hiểu bà có phản ứng ra sao khi nghe công bố Tin mừng hôm nay ở Thánh Ä‘Æ°á»ng?
NhÆ°ng xin quanh co má»™t chút, cho vấn Ä‘á» dá»… sáng tá». Khi Ä‘á»c Kinh thánh, đôi khi ý nghÄ©a của nó dá»…, tôi có thể hiểu ngay và lấy ra và i tÆ° tưởng để suy niệm. NhÆ°ng đôi khi phải tìm hiểu lâu, trong những trÆ°á»ng hợp ấy, tôi chỉ lắng nghe và i câu, và i lá»i, và i hình ảnh mà tôi có thể hiểu được để nghiá»n ngẫm cho đến lần Ä‘á»c khác, riêng tÆ° hoặc nghe công bố ở nhà thá». Thà dụ: tuần vừa qua, tôi được thách thức đừng để sá»± xúc phạm đến mình phát triển. Chúa Giêsu khuyên tôi phải Ä‘i dà n xếp vá»›i anh chị em gây phiá»n toái đó. Chẳng cần phải là há»c giả của Kinh thánh má»›i có khả năng diá»…n giải ý nghÄ©a của Ä‘oạn kinh thánh ấy. Bà i Tin mừng ngà y hôm nay không dá»… nhÆ° váºy. Nó đòi há»i nhiá»u suy nghÄ© hÆ¡n.
Câu truyện khởi sá»± bằng việc Phêrô há»i Chúa Giêsu phải tha thứ bao nhiêu lần. Äến 7 lần không? Câu há»i của ông tiếp nối liá»n sau việc Chúa dạy vá» sá»a lá»—i và hòa giải trong cá»™ng Ä‘oà n, tức Há»™i thánh ngà y nay. Váºy thì ai trong chúng ta lúc nà y không hiểu tầm quan trá»ng của sá»a lối và tha thứ trong cá»™ng Ä‘oà n kitô giáo? Äể chúng ta khá»i quên, Kinh lạy Cha luôn nhắc nhá»›: “Xin tha lá»—i cho chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có lá»—i vá»›i chúng con.†Ngay cả khi là ngÆ°á»i không tôn giáo, thì các tâm lý gia nói cho hay sá»± quan trá»ng của tha thứ, không những hữu Ãch cho ngÆ°á»i khác mà còn rất lợi cho tinh thần chúng ta.
Phúc âm hôm nay Phêrô há»i Chúa vá» việc tha thứ đó. Hình nhÆ° ông nghÄ© mình có câu trả lá»i đúng: Tha thứ đến 7 lần. NhÆ°ng Chúa Giêsu là m ông ngạc nhiên: “Bảy mÆ°Æ¡i bảy lần bảyâ€. Äể minh hoạ cho ý kiến của mình, Chúa kể dụ ngôn ông vua nhân từ. Dụ ngôn nà y không rõ nghÄ©a nhÆ° tôi trình bà y ở trên. Nó đòi há»i kiên nhẫn và tìm tòi.
Thoạt nghe tôi cảm thấy khó chịu, bởi hình ảnh của Thiên Chúa không nhÆ° chúng ta dá»± Ä‘oán: gần gÅ©i và nhân là nh. Ngược lại, Ngà i xem ra nghiêm khắc vá»›i những ai không vừa ý Ngà i. Tá»›i hồi kết thúc dụ ngôn, kẻ mắc nợ nhiá»u hÆ¡n bị trao cho lý hình: “cho đến khi Y trả hết nợ cho ông.†Chúa Giêsu nói thêm: “Ấy váºy Cha của Thà y ở trên trá»i cÅ©ng sẽ đối xá» vá»›i anh em nhÆ° thế, nếu má»—i ngÆ°á»i trong anh em không hết lòng tha thứ cho anh em mìnhâ€. Quà vị chắc đã hiểu ý tôi? Bản văn xem ra tô vẽ lên má»™t Thiên Chúa thay đổi, từ Thượng Äế yêu thÆ°Æ¡ng đầy lòng thông cảm mà Chúa Giêsu là hiện thân, thà nh má»™t Äấng đòi há»i và ưa thÃch trừng phạt. Hình ảnh nà y nhiá»u ngÆ°á»i chúng ta vẫn còn lÆ°u giữ trong thâm tâm, dù chỉ là tiá»m thức. Là m thế nà o chúng ta tháo cởi được những Ä‘iá»u vặt vÄ©nh của dụ ngôn nà y?
Xin nhá»› đây là dụ ngôn chứ không phải so sánh từng chi tiết (allegory). Dụ ngôn cho chúng ta ý niệm sống trong NÆ°á»›c Trá»i là nhÆ° thế nà o? DÆ°á»›i triá»u đại Thiên Chúa chúng ta phải cÆ° xá» ra sao? Chứ không phải toà n bá»™ câu truyện là nhÆ° váºy. Ông vua trong câu truyện không là hình ảnh Thiên Chúa. Ông đại diện cho công lý mà thôi. Còn mặt khác của công lý má»›i mô tả đúng hình ảnh Äức Chúa Trá»i. Äó là lòng thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i. Duy chỉ công lý suông có thể dẫn đến tà n nhẫn. Châm ngôn La tinh nói: “Công lý tối cao sản sinh bất công cá»±c kỳ (summum jus summa injuria). Công lý của Thiên Chúa được lòng thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i cân bằng.
Äiểm thứ hai cÅ©ng quan trá»ng, hình ảnh những ngÆ°á»i mắc nợ không hoà n toà n đại diện cho chúng ta. Chúa Giêsu kể câu truyện để trả lá»i nghi vấn của thánh Phêrô, bổn pháºn của chúng ta là suy gẫm dụ ngôn. Chúng ta tá»± so so sánh mình vá»›i con nợ khi liên tưởng tá»›i tá»™i lá»—i vô cùng to lá»›n vá»›i Äức Chúa Trá»i. NhÆ°ng ngụ ý của dụ ngôn không hoà n toà n nhÆ° váºy, chúng ta sẽ dần dà khám phá ra sá»± tháºt. Nếu chúng ta giữ nguyên hình ảnh Äức Chúa Trá»i hà nh Ä‘á»™ng giống vị vua trong câu truyện thì chúng ta phải trả lá»i những vẫn nạn khó khăn: Liệu Thiên Chúa có lòng trả thù nhÆ° vị vua quyá»n năng? Liệu Thiên Chúa thôi nhân từ thÆ°Æ¡ng xót các tá»™i nhân chÆ°a hối cải? Liệu lòng xót thÆ°Æ¡ng của Ngà i kèm theo Ä‘iá»u kiện? Liệu hình ảnh Chúa Giêsu mặc khải trong Phúc âm vá» má»™t Thiên Chúa hoà n toà n thÆ°Æ¡ng xót và tha thứ có tháºt?
Xin Ä‘á»c kỹ dụ ngôn chúng ta sẽ ngá»™ ra lắm Ä‘iá»u lạ lùng. TrÆ°á»›c hết, tình huống Chúa Giêsu kể dụ ngôn là vì Phêrô há»i. Phêrô nắm chắc câu trả lá»i, dá»±a và o những Ä‘iá»u Chúa dạy vá» sá»a lá»—i và thứ tha trong Ä‘oạn trên (Tin mừng Chúa nháºt tuần nà y tiếp liá»n sau tuần trÆ°á»›c, (Mt 18, 20 - 21)). Ông Ä‘á» nghị 7 lần, tưởng là đã nhiá»u lắm, bởi số 7 chỉ sá»± hoà n hảo trong văn hoá Do thái. Số 7 chứa Ä‘á»±ng ý nghÄ©a đầy tròn. NhÆ°ng trÆ°á»›c mặt Chúa số ấy có giá»›i hạn. Chúng ta có thể tuyên bố: “nhÆ° váºy là chúng tôi đã thoả mãn những đòi há»iâ€. NhÆ°ng Chúa Giêsu là m Phêrô ngạc nhiên. Ta không bảo 7 lần mà tá»›i 70 lần 7. Äúng hÆ¡n Chúa nói: đừng đặt giá»›i hạn cho việc tha thứ. NghÄ©a là nó không thể Ä‘ong đếm nhÆ° má»™t danh sách mua sắm: má»™t chục trứng, hai két bia, ba cân khoai tây vv. Tha thứ là vô hạn định. Vì váºy Chúa kể dụ ngôn cho Phêrô và các môn đệ nghe, để am hợp vá»›i ná»™i dung Ngà i công bố. Há»™i thánh phải lÄ©nh há»™i phẩm chất và tầm quan trá»ng của vấn Ä‘á». Tôi hoà i nghi câu truyện có bị cắt ngắn hay không, bởi lẽ không thấy mô tả ná»—i vui mừng của con nợ, khi được tha bổng. Số tiá»n nợ rất lá»›n. NgÆ°á»i ta tÃnh ra nếu lÆ°Æ¡ng công nháºt má»—i ngà y má»™t đồng thì con nợ phải lao Ä‘á»™ng 150 năm để trả nợ. Váºy mà không thấy nói khi được tha nợ, con nợ hoan há»· nhẩy mừng nhÆ° ngÆ°á»i trúng số Ä‘á»™c đắc, hay nhÆ° tá» tù được ân xá, ra khá»i khám Ä‘Æ°á»ng.
Rõ rà ng ngÆ°á»i đầy tá»› không bao giá» trả hết nợ cho vua, dù anh ta hứa nhÆ° váºy. Anh ta nói anh ta cần thá»i gian. Cho dù anh ta được phép có nhiá»u thá»i giá» và là m việc chi Ä‘i nữa thì anh ta không bao giá» có khả năng trả nợ, dù chỉ là má»™t phần rất nhá». Anh ta hoà n toà n dÆ°á»›i quyá»n ngÆ°á»i chủ nợ. Tuy nhiên thay vì số pháºn thảm khốc ấy, thì anh nháºn được lòng nhân ái của ông vua. Äây là điểm gây ngạc nhiên của câu truyện. ThÆ°á»ng thÆ°á»ng các dụ ngôn Ä‘á»u có những bÆ°á»›c ngoặt bất ngá» là m chúng ta sá»ng sốt. Cái luáºn lý của nó không Ä‘oán trÆ°á»›c được, khác vá»›i lý luáºn của thế gian. NgÆ°á»i đầy tá»› hoà n toà n bÆ°á»›c và o quan hệ má»›i, Ä‘á»i sống má»›i mà anh chẳng bao giá» nằm mÆ¡ thấy. Cứ nhÆ° công lý của xã há»™i thì con nợ phải chấm dứt cuá»™c sống tá»± do của mình cùng vá»›i gia đình, tức đồng nghÄ©a vá»›i cái chết mặc dù còn sống. Anh ta và gia đình đã nằm trên bảng giá cả để bán. NhÆ°ng bá»—ng nhiên được tá»± do không phải trả món nợ khủng khiếp nữa. Còn chi vui mừng hÆ¡n? Äúng là má»™t ân huệ tà y trá»i, anh phải thay đổi nếp sống của mình và nháºn ra hoà n cảnh hiện tại. Tất cả Ä‘á»u là ân huệ của vua. Thá»±c tế anh không thấy được nhÆ° váºy. Phúc âm không thuáºt lại gì cả, nhÆ°ng cho biết phản ứng của anh ra sao. Câu truyện kể tiếp chứng tá» anh đã ngang nhiên ngăn cản Æ¡n huệ, không cho nó tác Ä‘á»™ng trên bản thân anh và gia đình. Äây là điá»u chúng ta cần quan tâm suy nghÄ©, bởi cÅ©ng thÆ°á»ng vô Æ¡n nhÆ° váºy trÆ°á»›c mặt Äức Chúa Trá»i, lãnh nháºn muôn và n Æ¡n thánh của Ngà i mà không hỠđáp trả. Chúng ta có đầy đủ chứng cÆ¡, con nợ trong Phúc âm không há» thay đổi. Anh ta từ chối tha nợ cho bạn mình, bóp cổ và đòi cho bằng hết món nợ nhá» xÃu. Thánh Mattheo kể: “NhÆ°ng ra đến ngoà i, tên đầy tá»› ấy gặp má»™t ngÆ°á»i đồng bạn, mắc nợ Y má»™t trăm quan tiá»n, Y liá»n túm lấy, bóp cổ mà bảo: trả nợ cho taoâ€.
Äá»c đến đây không ai có thể cầm lòng tức bá»±c vá»›i tên đầy tá»› bất lÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng đó phải chăng cÅ©ng là thái Ä‘á»™ của chúng ta đối vá»›i đồng bà o, mặc dù đã được Thiên Chúa tha cho muôn và n tá»™i nợ? Tôi đã từng Ä‘á»c Tin mừng để cho lá»i Chúa lắng Ä‘á»ng trong tâm hồn, đúng hÆ¡n Lá»i Chúa tác Ä‘á»™ng và o trong linh hồn tôi. Tuy nhiên câu truyện hôm nay là m tôi xấu hổ nhất. Bởi lẽ thông Ä‘iệp của dụ ngôn là nhÆ° thế nà y: Má»™t ngÆ°á»i nợ má»™t món tiá»n không thể trả nổi, mặc dầu hứa là sẽ trả. Món nợ được tha bổng chẳng phải vì cá» chỉ nà o của chủ nợ, ông ta đã nói hoặc hứa gì vá»›i con nợ, mà hoà n toà n do lòng tốt của mình. TrÆ°á»›c lá»i khẩn cầu ông thÆ°Æ¡ng xót. NgÆ°á»i đầy tá»› được tha và hoà n toà n không thay đổi, không chịu tác Ä‘á»™ng chi hết bởi ân huệ quá to lá»›n của chủ. Hắn láºp tức từ chối lá»i van xin của bạn, mặc dầu món nợ chẳng đáng giá là bao, bóp cổ và hà nh hạ bạn cho đến khi đòi được món nợ. Và bởi vì hắn không có má»™t phản ứng nà o trÆ°á»›c lòng tốt của vua, cho nên hắn trở lại tình trạng nguyên thuá»·, trÆ°á»›c khi được chủ tha thứ, mắc món nợ khổng lồ. Váºy thì hắn và gia đình phải trả háºu quả của việc hắn là m.
Tôi rất tâm phục, khẩu phục tÃn thÆ° của dụ ngôn nà y. Chúng ta chẳng là m chi để được Chúa thứ tha. Æ n nà y hoà n toà n nhÆ°ng không. Chúa tha thứ cho tôi nhiá»u lần: 70 nhân 7, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i vô hạn định. Phản ứng của tôi phải ra sao trÆ°á»›c nhan thánh Äức Chúa Trá»i và thiên hạ, bởi tôi thÆ°á»ng vá»— ngá»±c tuyên bố là môn đệ Chúa, là m chứng nhân cho lòng thÆ°Æ¡ng xót của Chúa Kitô?
Tôi phải suy niệm luôn luôn sá»± tháºt trong câu truyện hôm nay. Cuá»™c sống của chúng ta vá»›i Chúa là má»™t hồng ân từ lúc sinh ra cho tá»›i khi lìa Ä‘á»i. Chẳng có chi mà chúng ta không lãnh nháºn từ Thiên Chúa. Việc cảm tạ Ngà i và ăn ở ngay chÃnh là lẽ Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên. NhÆ°ng Ä‘a phần nhân loại lãng quên, kể cả giáo sÄ©, tu sÄ©, linh mục. HỠăn ở Ä‘á»™c ác, thu vén tiá»n bạc, của cải, tiện nghi, hạnh phúc cho riêng mình trên hy sinh Ä‘au khổ của kẻ khác.
TrÆ°á»›c bà n thá» Thánh Thể, chúng ta thà nh tháºt dâng lá»i tạ Æ¡n và xin cho chân lý Chúa dạy hôm nay ghi khắc và o xÆ°Æ¡ng thịt mình. Bởi bất cứ khi nà o chúng ta xin Æ¡n tha thứ Ä‘á»u được Chúa tÆ°á»›i gá»™i vá»›i lòng hoan há»·. Chúng ta cam kết vá»›i Ngà i luôn sống đạo đức tốt là nh, sẵn sà ng tha thứ cho tha nhân xúc phạm đến mình bởi nó là dấu chỉ chúng ta đã được Chúa thứ tha.
Thánh Phaolô trong bà i Ä‘á»c hai cÅ©ng cùng ý tưởng đó khi viết: “Không ai trong chúng ta sống cho chÃnh mình, cÅ©ng nhÆ° không ai chết cho chÃnh mình…dầu sống hay chết, chúng ta Ä‘á»u thụôc vá» Chúa.†Chúng ta thuá»™c vá» Thiên Chúa nhÆ° má»™t tạo váºt do chÃnh bà n tay Ngà i dá»±ng nên. Ngà i còn gìn giữ và dẫn dắt, nhiá»u lần bằng những phÆ°Æ¡ng cách khác nhau, Ngà i đã giải thoát chúng ta khá»i những khó khăn, nguy hiểm, ban cho được sống hạnh phúc trên trái đất nà y. Chúng ta còn thuá»™c vá» Chúa trong Æ¡n Ngà i cứu Ä‘á»™. Do sá»± lừa dối của satan và tá»™i nguyên tổ, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải án chết: tâm linh, phần xác, Æ¡n thánh, linh hồn. Chúng ta chẳng có khả năng tá»± cứu lấy mình, cho nên Thiên Chúa đã sai Con Má»™t của Ngà i xuống thế gian để là m việc ấy. Con Ngà i đã chịu khổ nạn và chết trên Tháºp giá cÅ©ng vì mục tiêu cứu thoát nhân loại khá»i án phạt Ä‘á»i Ä‘á»i. Phép công thẳng của Thiên Chúa được Ä‘á»n bù và lòng xót thÆ°Æ¡ng của Ngà i được tá» hiện.
Tôi xin trở lại câu truyện ban đầu: Nếu nhÆ° cứ theo công lý thế gian, tôi sẽ khuyên ngÆ°á»i phụ nữ theo Ä‘uổi quyá»n lợi của con gái cho đến cùng, dù phải bá» bố nó và o tù. NhÆ°ng dÆ°á»›i ánh sáng Tin mừng hôm nay, tôi cầu nguyện cho bà và đỠnghị bà xin Chúa ban quyá»n năng tha thứ cho ông ta. Bà sẽ được bình an, yên tâm, vui vẻ và ông ta được tá»± do sống nhÆ° váºy, sau khi trở lại tiếp tục cung cấp tiá»n bạc cho con gái. Chắc chúng ta còn nhá»› câu chuyện đứa con hoang Ä‘Ã ng của gia đình ông James. Con ông bá» nhà theo bạn bè Ä‘i bụi Ä‘á»i nhiá»u năm trá»i. Má»™t hôm nó hồi tâm nghÄ© lại và muốn trở vá» vá»›i gia đình. NhÆ°ng nghi ngại, bởi không hiểu cha mẹ có tha thứ cho không? Suy nghÄ© mãi nó tìm ra má»™t phÆ°Æ¡ng kế: Viết thÆ¡ nói vá»›i gia đình, giỠđó, tháng đó, ngà y đó nó sẽ đáp xe lá»a qua trÆ°á»›c nhà , nếu nhìn thấy trên cà nh cây trÆ°á»›c cá»a buá»™c má»™t chiếc khăn trắng, nó sẽ xuống xe và trở vá» nhà , bằng không nó cứ ngồi trên xe Ä‘i luôn. Tá»›i đúng hẹn nó lên xe lá»a vá» nhà . Và khi nó nhìn lên cây trứoc nhà thì thấy không phải là má»™t chiếc khăn trắng, nhÆ°ng cả rừng khăn trắng buá»™c khắp nÆ¡i. Hóa ra ông bố sợ nếu chỉ treo má»™t chiếc khăn nhÆ° nó yêu cầu, chẳng may xe lá»a chạy quá nhanh, nó không thấy kịp, ông sẽ mất đứa con. Thiên Chúa hằng đối xá» vá»›i chúng ta nhÆ° váºy đó. Chúng ta phản ứng ra sao? Amen.
Lm Jude Siciliano, OP [Mục Lục]
34. Tha thứ không giới hạn – Lm. FX. Vũ Phan Long
1.- Ngữ cảnh
Vá»›i ch. 18 của TM Mt, chúng ta Ä‘i và o Bà i Diá»…n từ thứ tÆ°, Ä‘á» cáºp đến Ä‘á»i sống huynh đệ trong lòng Há»™i Thánh, cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu. Bà i Diá»…n từ được chia thà nh hai phân Ä‘oạn, phân Ä‘oạn thứ nhất Ä‘á» cáºp đến "những kẻ bé má»n" (18,1-14) và phân Ä‘oạn thứ hai liên hệ đến ngÆ°á»i anh em phạm tá»™i (18,15-35). Má»—i phân Ä‘oạn kết thúc vá»›i má»™t dụ ngôn: con chiên lạc (18,12-14), và ông vua và ngÆ°á»i đầy tá»› (18,21-35).
Sau đây là bố cục chung cho cả bà i Diễn từ:
- Mối quan tâm đến những kẻ bé má»n (18,1-14):
- NgÆ°á»i lá»›n và kẻ bé má»n (cc. 1-5),
- Äừng khinh những kẻ bé má»n (cc. 6-10),
- Kết luáºn bằng Dụ ngôn: Quan tâm đến những kẻ lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối (cc. 12-14);
- Ká»· luáºt và Tha thứ (18,15-35):
- Ká»· luáºt của Giáo Há»™i và sá»± hiện diện của Äức Kitô (cc. 15-20),
- Tha thứ không giới hạn (cc. 21-22),
- Kết luáºn bằng Dụ ngôn: Tha thứ nhÆ° má»™t sá»± biết Æ¡n (cc. 23-35).
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thà nh ba phần:
1) Nguyên tắc: Tha thứ không giới hạn (18,21-22);
2) Kết luáºn bằng Dụ ngôn: Tha thứ nhÆ° má»™t sá»± biết Æ¡n (18,23-35):
- a) Phần 1: Ông vua và ngÆ°á»i đầy tá»› (18,23-27),
- b) Phần 2: NgÆ°á»i đầy tá»› và anh bạn (18,28-30),
- c) Phần 3: Ông vua và ngÆ°á»i đầy tá»› (18,31-34);
3) Kết luáºn của Äức Giêsu (18,35).
3.- Và i điểm chú giải
- Con phải tha đến mấy lần (21): Truyá»n thống kinh sÆ° Do Thái thÆ°á»ng nói đến con số 4 nhÆ° là con số tối Ä‘a. Phêrô nâng lên tá»›i 7, tưởng đã hợp ý Thầy! Äức Giêsu nói: "Bảy mÆ°Æ¡i bảy lần (hepdômêkontakis hêpta)", vì NgÆ°á»i lấy lại bà i ca báo thù của Laméc trong St 4,24 ("Cain sẽ được báo thù gấp bảy, nhÆ°ng Laméc thì gấp bảy mÆ°Æ¡i bảy"), nhÆ°ng láºt ngược lại theo chiá»u hÆ°á»›ng sá»± tha thứ. Có bản dịch Ä‘á»c là "bảy mÆ°Æ¡i lần bảy", hoặc "bảy mÆ°Æ¡i lần bảy lần". Má»i cách Ä‘á»u có ý nói: phải tha thứ không giá»›i hạn.
- đầy tớ (23): Doulos có thể là bất cứ hạng nô lệ nà o, vì không phải là chuyện lạ khi có những nô lệ được giao cho công việc tà i chánh.
- Mắc nợ mÆ°á»i ngà n yến và ng... má»™t trăm quan tiá»n (24.28): Nếu dá»±a theo lượng định của sá» gia F. Giôxép, cùng thá»i vá»›i Äức Giêsu, má»™t yến và ng và o thá»i đó trị giá mÆ°á»i ngà n quan (lÆ°Æ¡ng công nháºt là má»™t quan). Váºy mÆ°á»i ngà n yến và ng trị giá má»™t trăm triệu quan: tá»· lệ giữa hai món nợ là 1/1.000.000. Tháºt ra, đây là má»™t con số phóng đại, bởi vì thuế cống nạp của má»™t tỉnh trong đế quốc Rôma cÅ©ng không vượt quá và i trăm yến và ng. Äức Giêsu có ý nói rằng đây là má»™t con số lá»›n tối Ä‘a (10.000 là con số lá»›n nhất vẫn được sá» dụng và yến và ng là đơn vị tiá»n tệ to nhất thá»i ấy).
- Tôn chủ ra lệnh bán y, vợ con y (25): Luáºt Do Thái chỉ cho phép bán má»™t ngÆ°á»i Israel nếu ngÆ°á»i nà y đã ăn trá»™m mà không thể bồi hoà n. Thế mà ở đây bản văn không há» nói là ngÆ°á»i đầy tá»› đã trá»™m cắp, nhÆ°ng chỉ nói là anh ta không thể trả nợ. Äà ng khác, luáºt Do Thái lại triệt để cấm bán phụ nữ. NhÆ° thế, truyện giả thiết là vị vua cÅ©ng nhÆ° các đầy tá»› là những ngÆ°á»i ngoại giáo.
- buồn lắm (31): Äá»™ng từ lypeomai có thể diá»…n tả má»™t tổng hợp giữa buồn phiá»n, giáºn dữ và nhá»m tởm, chứ không chỉ là ná»—i buồn phiá»n.
- trình bà y đầu Ä‘uôi câu chuyện (31): Äá»™ng từ diasapheô có nghÄ©a là "nói toạc ra hết; là m sáng tá»".
- thÆ°Æ¡ng xót (33): Ở đây là động từ eleeô của truyá»n thống Kinh Thánh, tÆ°Æ¡ng tá»± Ä‘á»™ng từ splanchnizomai của Ä‘á»i thÆ°á»ng.
- trao y cho lÃnh hà nh hạ (34): Hà nh hạ những con nợ đã bị bán là m nô lệ là má»™t cách để thúc đẩy bà con và bạn bè bá» tiá»n ra mà mua tá»± do cho ngÆ°á»i bị hà nh hạ.
4.- à nghĩa của bản văn
Äức Giêsu thÆ°á»ng nói vá» sá»± cần thiết phải tha thứ cho những ngÆ°á»i đã xúc phạm đến chúng ta. Cứ má»—i lần NgÆ°á»i lại lÆ°u ý rằng Æ¡n tha thứ của Thiên Chúa mà chúng ta muốn nháºn, vì cần thiết cho việc cứu Ä‘á»™ của chúng ta, lệ thuá»™c thái Ä‘á»™ chúng ta sẵn sà ng tha thứ. Mối Phúc thứ năm (Mt 5,7) đặc biệt Ä‘á» cáºp đến lòng từ bi thÆ°Æ¡ng xót khi tha thứ và loan báo rằng Thiên Chúa sẽ tha thứ cho những ai biết tha thứ (x. 18,33; Kinh Lạy Cha: 6,12).
Äến cuối bà i Diá»…n từ thứ tÆ°, nói vá» cách xá» sá»± trong cá»™ng Ä‘oà n các môn đệ, Äức Giêsu đã trở lại mà nói chi tiết hÆ¡n vá» sá»± tha thứ.
* Nguyên tắc: Tha thứ không giới hạn (21-22)
Câu há»i của Phêrô dẫn tá»›i Ä‘á» tà i "sá»± tha thứ". Äối vá»›i ông, đã rõ rà ng là các môn đệ của Äức Giêsu buá»™c phải tha thứ cho kẻ "phạm tá»™i chống lại con" ([h]amartêsê eis eme), nhÆ°ng ông muốn biết là phải thi hà nh bổn pháºn nà y nhÆ° thế nà o. "Bảy lần" mà ông gợi ra không há» không đáng kể. "Bảy" là con số truyá»n thống nói vá» sá»± hoà n hảo. NhÆ° thế, Phêrô gợi ý là tha bảy lần không há» có nghÄ©a là ông chỉ muốn ban cho ngÆ°á»i anh em má»™t sá»± tha thứ giá»›i hạn. Câu há»i của ông tháºt ra có nghÄ©a là : "Phải chăng con được chỠđợi tha thứ hoà n hảo?".
Äức Giêsu có thể chỉ cần trả lá»i "đúng thế", nhÆ°ng NgÆ°á»i cho má»™t câu trả lá»i dà i hÆ¡n để nói rằng còn phải hoà n hảo hÆ¡n thế nữa. Ông cứ phải tha thứ cách hoà n hảo nhất, liên tục, vô biên, không biên giá»›i, không tÃnh toán. Câu trả lá»i của Äức Giêsu đã Ä‘Æ°a đến mức cùng cá»±c. Äây là má»™t chÆ°Æ¡ng trình, chứ không chỉ là chuyện thá»±c tế. Rất có thể tác giả Ä‘ang nghÄ© đến St 4,24; nếu không, chúng ta không có cách nà o khác để giải thÃch công thức lạ lùng là "bảy mÆ°Æ¡i lần bảy". Äức Giêsu cho Phêrô biết rằng sẽ không bao giỠđến cái lúc mà chúng ta có thể nói: Bây giá» tôi đã tha thứ đủ rồi; bây giá» tôi không còn bị buá»™c phải tha thứ nữa; đối vá»›i tôi mức Ä‘á»™ tha thứ đã đạt rồi! Vá»›i công thức "bảy mÆ°Æ¡i lần bảy", NgÆ°á»i không muốn nêu ra má»™t khối lượng các trÆ°á»ng hợp Ä‘o lÆ°á»ng được, nhÆ°ng nhắm khẳng định rằng bổn pháºn tha thứ không há» có má»™t giá»›i hạn nà o.
* Kết luáºn bằng Dụ ngôn: Tha thứ nhÆ° má»™t sá»± biết Æ¡n (23-35)
Vá»›i dụ ngôn "Tên mắc nợ không biết thÆ°Æ¡ng xót", Äức Giêsu ná»›i rá»™ng chân trá»i, cung cấp lý do và thức tỉnh sá»± hiểu biết lý do tại sao chúng ta phải tha thứ không mức Ä‘á»™. Hình ảnh má»™t vị "vua" dá»… dà ng khiến Ä‘á»™c giả và thÃnh giả Do Thái nghÄ© đến Thiên Chúa. "Thanh toán sổ sách" (synairô logon) cÅ©ng là má»™t ẩn dụ quen thuá»™c để nói vá» phán xét. Trong Kinh Thánh, từ ngữ "đầy tá»›" mang sắc thái tôn giáo, để chỉ những ngÆ°á»i "phụng sá»±" Thiên Chúa.
Trong câu há»i của Phêrô, rồi trong cách xá» sá»± của tên đầy tá»› không biết thÆ°Æ¡ng xót (18,28-30), cái nhìn thu hẹp lại và chỉ nhắm đến quan hệ giữa tôi và ngÆ°á»i mắc nợ tôi: vì có gì mà tôi cứ phải liên tục chịu Ä‘á»±ng những thiệt thòi? Äức Giêsu nhắc ta nhá»› đến Thiên Chúa và sá»± tha thứ ta đã nháºn được từ nÆ¡i Ngà i. NhÆ° váºy, quan hệ là giữa Thiên Chúa, tôi trong tÆ° cách là con nợ của NgÆ°á»i và ngÆ°á»i thân cáºn của tôi đã trở thà nh con nợ của tôi. Dụ ngôn muốn cho chúng ta thấy rằng chúng ta mắc nợ Thiên Chúa thế nà o và Ngà i đã xá» chúng ta vá»›i lòng thÆ°Æ¡ng xót thế nà o. Trên bối cảnh nà y, ta thấy rõ cách phải theo mà lượng định cách xá» sá»± không thÆ°Æ¡ng xót đối vá»›i ngÆ°á»i thân cáºn nay đã thà nh con nợ.
Phần đầu của dụ ngôn (18,23-27) giá»›i thiệu đức vua (Thiên Chúa) và con nợ của ngà i. NgÆ°á»i đầy tá»› thứ nhất mắc nợ nhà vua mÆ°á»i ngà n yến và ng. Äây là má»™t con số quá lá»›n chắc chắn khiến thÃnh giả phải sá»ng sốt. "Con nợ" và "mắc nợ" là những từ ngữ dá»… dà ng gợi ra những sắc thái tôn giáo. Äối vá»›i các thÃnh giả của Äức Giêsu nói tiếng A-ram, từ ngữ khôva' có cả hai nghÄ©a, món nợ vá» tiá»n bạc và tá»™i.
Nếu nhà vua nhất định đòi lại nợ, tức là yêu cầu công bình phải được tôn trá»ng, ngÆ°á»i đầy tá»› sẽ mất hết những gì là m nên cuá»™c sống của anh. Anh sẽ phải thanh toán món nợ bằng chÃnh bản thân, tá»± do, gia đình và gia sản của anh: anh sẽ mất tất cả má»i thứ ấy và cuối cùng sẽ rÆ¡i và o tình cảnh khốn quẫn hết sức thê thảm, anh sẽ rÆ¡i và o hoà n cảnh tuyệt vá»ng. Theo Jeremias, giá của má»™t nô lệ và o khoảng năm trăm đến má»™t ngà n quan. Äứng trÆ°á»›c số pháºn nhÆ° thế, ngÆ°á»i đầy tá»› đã khẩn cầu nhà vua cho khất má»™t thá»i gian. Ai cÅ©ng biết rằng đây là má»™t món nợ không thể thanh toán. Tuy nhiên, nhà vua biết rõ hoà n cảnh tuyệt vá»ng của ngÆ°á»i đầy tá»› và đã Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng: ông không Æ°ng thuáºn cho triển hạn nhÆ° anh xin, nhÆ°ng ông xóa hoà n toà n món nợ cho anh; "ông tha": Ä‘á»™ng từ aphiêmi cÅ©ng có nhiá»u nghÄ©a, và có thể gợi ra sắc thái tôn giáo. NhÆ° thế, ngÆ°á»i đầy tá»› không những được giải thoát khá»i món nợ, nhÆ°ng còn thoát ná»—i bất hạnh và cảnh khốn quẫn vẫn Ä‘e dá»a anh lâu nay, và có thể nói, anh được hồi phục sá»± sống. Hẳn là anh phải có lòng biết Æ¡n vô hạn đối vá»›i nhà vua và sẵn sà ng noi gÆ°Æ¡ng ông, có má»™t con tim nhÆ° ông, mà tá» ra từ bi thÆ°Æ¡ng xót vá»›i ngÆ°á»i khác (x. 5,48; 18,33).
Trong phần thứ hai của dụ ngôn (18,28-30), con nợ vừa được ân xá gặp má»™t ngÆ°á»i đầy tá»› đồng bạn (syndoulos), từ nà y gợi ý là hai ngÆ°á»i thuá»™c vá» cùng má»™t giai cấp, thì lẽ ra phải có tình liên Ä‘á»›i vá»›i nhau. NgÆ°á»i bạn nà y chỉ nợ anh má»™t món nhá», má»™t trăm quan. Bằng cách đó, Äức Giêsu đánh giá tÆ°Æ¡ng quan giữa món nợ chúng ta mắc vá»›i Thiên Chúa và món nợ mà ngÆ°á»i thân cáºn mắc vá»›i chúng ta. NgÆ°á»i đầy tá»› vừa được tha thứ đã quên hết má»i sá»±. Cách xá» sá»± của hắn hoà n toà n ngược lại vá»›i tấm gÆ°Æ¡ng mà hắn đã nháºn từ chủ. Hắn tá» ra ác Ä‘á»™c và tà n nhẫn, hắn muốn thu hồi khoản nợ. Hắn nhà o và o con nợ và bóp cổ; Ä‘iá»u nà y cho hiểu là hắn mất tá»± chủ. NgÆ°á»i bạn phản ứng đúng y nhÆ° hắn đã xá» sá»± trÆ°á»›c mặt nhà vua; tháºt ra trả món nợ nà y là việc hoà n toà n có thể là m. NhÆ°ng hắn không thèm nghe lá»i thỉnh cầu của ngÆ°á»i ấy. Hắn không chấp nháºn triển hạn. Hắn váºn dụng những phÆ°Æ¡ng tiện to lá»›n nhất, hắn bá» ngÆ°á»i kia và o tù. Hắn không bán ngÆ°á»i bạn để có tiá»n, không phải vì hắn thÆ°Æ¡ng xót anh ta, nhÆ°ng bởi vì số tiá»n nợ Ãt hÆ¡n là giá bán má»™t nô lệ, nên theo luáºt Do Thái, hắn không được bán ngÆ°á»i bạn. Hắn không quan tâm đến con ngÆ°á»i, hắn chỉ quan tâm đến món nợ thôi. Tháºt ra, cách xá» sá»± nà y, tuy có thô bạo, nhÆ°ng không phải là khác thÆ°á»ng. Nếu Ä‘á»™c giả cảm thấy rất khó chịu vá» lối cÆ° xá» nà y, là vì đã được nghe biết sá»± tha thứ vô tiá»n khoáng háºu ở cc. 24-27. Vì những gì đã xảy ra trÆ°á»›c, sá»± thô bạo thông thÆ°á»ng trong Ä‘á»i sống bị coi nhÆ° là điá»u hết sức xúc phạm. Váºy các sá»± cố ở cc. 24-27 đã thay đổi cái nhìn của các Ä‘á»™c giả.
Phần thứ ba (18,31-34) lại mở ra hoạt cảnh ông vua và các đầy tá»› vá»›i con nợ của ông, kẻ đã tá» ra thiếu lòng thÆ°Æ¡ng xót. Các đầy tá»› khác thấy nhÆ° thế, cảm thấy vừa buồn phiá»n, vừa tức giáºn, vừa nhá»m tởm, đã Ä‘i tÆ°á»ng trình rõ rà ng má»i sá»± vá»›i nhà vua. Bây giá» vua nổi cÆ¡n thịnh ná»™, ông không yêu cầu giải thÃch nữa, ông gá»i hắn là "đầy tá»› Ä‘á»™c ác" (doule ponêre). Äá»™c giả hiểu là án xỠđã được quyết định. Nhà vua nhắc cho tên đầy tá»› món nợ lá»›n ông đã tha hoà n toà n cho hắn và bổn pháºn truyá»n đạt lòng thÆ°Æ¡ng xót đã nháºn bằng má»™t thái Ä‘á»™ từ bi thÆ°Æ¡ng xót. Nay nhà vua lại yêu cầu hắn phải trả trá»n món nợ (pan to opheilomenon); nhà vua bá» hắn và o ngục và gia tăng những hình khổ.
Tuy nhiên, những câu quan trá»ng nhất của cảnh cuối cùng là cc. 32-33, bởi vì ở đây tác giả nói gián tiếp vá»›i các Ä‘á»™c giả qua miệng nhà vua. Ở đây tác giả cho thấy sợi chỉ Ä‘á» xuyên suốt dụ ngôn. NgÆ°á»i đầy tá»› lẽ ra đã phải bắt chÆ°á»›c nhà vua mà tá» lòng thÆ°Æ¡ng xót.
* Kết luáºn của Äức Giêsu (35)
Kết luáºn của Äức Giêsu tháºt rõ rà ng, thuyết phục. Thiên Chúa sẽ xá» nhÆ° thế vá»›i những ai không tháºt lòng tha thứ cho "anh em" (adelphos) mình. Ở đây ta gặp lại ý tưởng của Bà i Giảng trên núi (x. 5,7; 6,14-15; 7,1-2) vá» sá»± tha thứ và xét Ä‘oán lẫn nhau. Chỉ khi biết tha thứ cho nhau, ta má»›i khám phá ra chiá»u sâu của lá»i xin trong Kinh Lạy Cha: "Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con" (6,12), đồng thá»i nháºn ra được chân lý của Mối Phúc thứ năm: "Phúc thay ai xót thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i, vì há» sẽ được Thiên Chúa xót thÆ°Æ¡ng" (5,7). Nói vá» "anh em", tức là nói vá» Há»™i Thánh. Ãn xỠđược tuyên bố trên Há»™i Thánh khi Há»™i Thánh không thá»±c hà nh sá»± tha thứ giữa các thà nh viên vá»›i nhau.
+ Kết luáºn
Qua bà i dụ ngôn, Äức Kitô mạc khải lòng thÆ°Æ¡ng xót bao la của Thiên Chúa. Má»—i ngÆ°á»i chúng ta mắc nợ Thiên Chúa chồng chất, nên chúng ta giống nhÆ° ngÆ°á»i đầy tá»› đầu tiên. Nếu Thiên Chúa có tha nợ cho chúng ta, chúng ta vẫn là những đầy tá»› hoà n toà n sống nhá» lòng đại Ä‘á»™ và từ bi của Ngà i.
NgÆ°á»i nà o đã hưởng nhá» lòng thÆ°Æ¡ng xót vô biên của Thiên Chúa, thì không bao giỠđược khép lại trên chÃnh mình và tá» ra cứng cá»i vá»›i ngÆ°á»i anh em. NgÆ°á»i nà o đã được Thiên Chúa tha cho những món nợ khổng lồ thì không còn có thể coi ngÆ°á»i nà o khác nhÆ° mắc nợ vá»›i mình nữa.
5.- Gợi ý suy niệm
- Thiên Chúa tha nợ cho chúng ta, chỉ bởi vì chúng ta xin Ngà i tha. Món nợ chúng ta mắc vá»›i Ngà i quá lá»›n, vượt má»i giá»›i hạn loà i ngÆ°á»i, nên chắc chắn chúng ta không thể thanh toán nổi. NhÆ°ng Thiên Chúa tha hết, bởi vì lòng nhân là nh của Ngà i vô biên. Äà ng khác, chúng ta lại cần đến sá»± tha thứ nà y để có thể đứng vững trÆ°á»›c nhan Ngà i, để có thể sống. Do đó, nếu Thiên Chúa tha thứ cho chúng ta, chúng ta vẫn là tôi tá»› của Ngà i, sống hoà n toà n nhá» lòng quảng đại và lòng từ bi thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i.
- Trong Kinh Lạy Cha, chúng ta Ä‘á»c: "NhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con" (6,12). Chúng ta phải liên kết và o lá»i xin Thiên Chúa tha thứ các lá»—i lầm của chúng ta Ä‘iá»u kiện sau đây: cầu mong Thiên Chúa (chỉ) tha thứ cho chúng ta trong mức Ä‘á»™ chúng ta đã tha thứ cho các ngÆ°á»i có lá»—i vá»›i chúng ta. Bổn pháºn tha thứ có tÃnh đòi há»i và cốt yếu đến mức dÆ°á»ng nhÆ° Äức Giêsu dạy chúng ta cầu nguyện nhÆ° sau: Xin đừng tha thứ cho chúng con, nếu chúng con đã không tha thứ cho ngÆ°á»i ta! Lá»i xin nà y của Kinh Lạy Cha cÅ©ng là lá»i xin duy nhất sau đó đã được nhắc lại. Không phải chỉ má»™t lần mà hai lần, Äức Giêsu xác nháºn dây liên kết bất khả phân ly giữa việc tha thứ của chúng ta và sá»± tha thứ của Thiên Chúa: nếu chúng ta không tha thứ, chúng ta không thể trông mong và o sá»± tha thứ của Ngà i (x. 6,14t).
- Chúng ta thiên vá» chá»— ghi nhá»› các xúc phạm, các khinh bỉ, các thiệt hại chúng ta đã phải chịu do ngÆ°á»i anh em, chúng ta cứ nhắc Ä‘i nhắc lại. Kiểu ghi khắc các món nợ nhÆ° thế có thể Ä‘i sâu và o trong trái tim chúng ta và là m nhiá»…m Ä‘á»™c các quan hệ của chúng ta. Thông thÆ°á»ng, khó mà tha thứ, do đó Äức Giêsu thÆ°á»ng xuyên khuyến cáo. Trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i các anh em mắc nợ chúng ta, chúng ta không bao giỠđược quên tÆ°Æ¡ng quan của chúng ta vá»›i Thiên Chúa.
- Theo tầm nhìn của Mt 18, không thể phân biệt giữa má»™t tá»™i phạm đến ngÆ°á»i anh em chị em, nghÄ©a là phạm đến công Ä‘oà n, và má»™t tá»™i phạm đến Thiên Chúa. Các tÆ°Æ¡ng quan giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau không thể lại kém giá trị hÆ¡n là tÆ°Æ¡ng quan của con ngÆ°á»i vá»›i Thiên Chúa. CÅ©ng nhÆ° ở Mt 5,21-48, chÃnh là do yêu thÆ°Æ¡ng mà thấy được sá»± hoà n thiện, ở Mt 18, chÃnh là vì khinh bỉ những kẻ bé má»n và từ chối tha thứ cho các anh chị em mà ngÆ°á»i ta chuốc lấy án xá» của Thiên Chúa. [Mục Lục]
|