Chúa nháºt XXIII thÆ°á»ng niên, năm A: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
06.09.2017
Tin Mừng Mt 18, 15-20: Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôi. Nếu nó chịu nghe anh, thì anh đã chinh phục được ngÆ°á»i anh em. Còn nếu nó không chịu nghe, thì hãy Ä‘em theo má»™t hay hai ngÆ°á»i nữa, để má»i công việc được giải quyết, căn cứ và o lá»i hai hoặc ba chứng nhân. Nếu nó không nghe há», thì hãy Ä‘i thÆ°a Há»™i Thánh. Nếu Há»™i Thánh mà nó cÅ©ng chẳng nghe, thì hãy kể nó nhÆ° má»™t ngÆ°á»i ngoại hay má»™t ngÆ°á»i thu thuế. "Thầy bảo tháºt anh em: dÆ°á»›i đất, anh em cầm buá»™c những Ä‘iá»u gì, trên trá»i cÅ©ng cầm buá»™c nhÆ° váºy; dÆ°á»›i đất, anh em tháo cởi những Ä‘iá»u gì, trên trá»i cÅ©ng tháo cởi nhÆ° váºy. "Thầy còn bảo tháºt anh em: nếu ở dÆ°á»›i đất, hai ngÆ°á»i trong anh em hợp lá»i cầu xin bất cứ Ä‘iá»u gì, thì Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i, sẽ ban cho. Vì ở đâu có hai ba ngÆ°á»i há»p lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa há»."
CHÚA NHẬT XXIII THƯỜNG NIÊN, NĂM A
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Ed 33, 7-9; Rm 13, 8-10; Mt 18, 15-20 ----†----
MỤC LỤC
- Sá»a lá»—i
- Sá»a lá»—i
- Liên hệ vá»›i ngÆ°á»i khác.
- Giúp ngÆ°á»i khác nháºn ra những sai lá»—i của mình
- Sữa lá»—i cho nhau – Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n
- Sá»a lá»—i cho nhau
- Hà o quang của tha thứ – Thiên Phúc
- Hoà giải
- Sá»a lá»—i cho nhau – Lm Ignatiô Hồ Thông
- Sá»a lá»—i ngÆ°á»i anh em
- Trách nhiệm - Lm. Giuse Trần Việt Hùng
- Nghĩa vụ yêu thương
- Cộng đồng huynh đệ – Cố Lm. Hồng Phúc
- Tinh thần bác ái trong việc sá»a lá»—i
- Sống bác ái, hiệp thông để cùng nhau thăng tiến
- Nhắc nhở cách nà o?
- Chu toà n bổn pháºn
- Quan niệm đức ái theo Thánh Phaolô
- Sá»a lá»—i cho nhau – Phêrô Nguyá»…n Hưởng
- Nghệ thuáºt sá»a lá»—i – Lm Giuse Nguyá»…n Hữu An
- Trách nhiệm liên đới
- Trừng phạt hay phục hồi?
- Biết mình biết ngÆ°á»i – Lm. Fx. Trần PhÆ°Æ¡ng
- Nhắc bảo.
- Dân ngoại - Lm VÅ© Äình TÆ°á»ng
- Sinh hoạt trong đạo - Lm VÅ© Äình TÆ°á»ng
- Tương trợ
- Sá»a lá»—i anh em – ÄTGM. Ngô Quang Kiệt.
- Sá»a lá»—i anh em: hà nh vi tế nhị! - Anmai
- Lợi được ngÆ°á»i anh em
- Cộng đoà n Kitô giáo là một chuyện đứng đắn
- Trách nhiệm vá» ngÆ°á»i anh em
- Chúng ta là ngÆ°á»i canh chừng má»™t ngÆ°á»i khác
- Dám khiển trách
- Giáo Hội
- Là m đẹp.
- Nhắc bảo
- Nhân danh Thầy
- Nhân danh Thầy
- Vẽ chân dung – Radio Veritas Asia
- Cá nhân giữa cá»™ng đồng - Lm Bùi Mạnh TÃn
- Suy niệm của JKN
- Suy niệm của Lm. Trần Văn Luáºn
- “Hãy Ä‘i sá»a dạy nóâ€
- Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i Ä‘á»n nợ máu nó
- Sá»a lá»—i cho anh em theo tinh thần của Chúa
- Sá»a lá»—i nhau thế nà o
- Sá»a lá»—i nhau
- Suy niệm của Lm. FX. Vũ Phan Long
- Suy niệm của Noel Quession
- Cha Ta sẽ ban cho
- Anh em sá»a lá»—i cho nhau.
1. Sá»a lá»—i
Phần phụng vụ Lá»i Chúa hôm nay là m nổi báºt tình liên Ä‘á»›i giữa các phần tá» của má»™t cá»™ng Ä‘oà n. Thá»±c váºy, má»™t cá»™ng Ä‘oà n du lá»›n hay nhá», không phải lúc nà o cÅ©ng chỉ có những con ngÆ°á»i tốt là nh và thánh thiện. Trái lại rất nhiá»u kẻ cÅ©ng đã sai lá»—i, cÅ©ng đã Ä‘i ngược lại vá»›i Ä‘Æ°á»ng lối và chủ trÆ°Æ¡ng. Váºy trong những hoà n cảnh nhÆ° thế, chúng ta sẽ phải xá» trà ra là m sao?
Nhiá»u ngÆ°á»i, trong chúng ta chủ trÆ°Æ¡ng trong má»™t khuynh hÆ°á»›ng cá»±c Ä‘oan, đó là phải loại trừ tức khắc những kẻ phạm lá»—i ra khá»i cá»™ng Ä‘oà n, vá»›i nhiá»u lý do xem ra chÃnh đáng: Nà o là để giữ uy tÃn cho cá»™ng Ä‘oà n, nà o là để duy trì sá»± thánh thiện của cá»™ng Ä‘oà n, nà o là để ngăn Ä‘e cho tá»™i lá»—i khá»i lây lan.
Thế nhÆ°ng, Chúa Giêsu đã nghÄ© và đã hà nh Ä‘á»™ng má»™t cách khác. Äối vá»›i NgÆ°á»i vấn Ä‘á» chÃnh yếu đó là phải là m thế nà o cho kẻ phạm tá»™i biết ăn năn trở lại. NgÆ°á»i đã từng tuyên bố NgÆ°á»i đến vì những con chiên lạc, để há» biết tìm vá» Ä‘Æ°á»ng ngay nẻo chÃnh. NgÆ°á»i đến để Ä‘em lại sá»± sống chứ không phải cái chết. Lần kia ngÆ°á»i ta dẫn đến trÆ°á»›c mắt NgÆ°á»i má»™t phụ nữ ngoại tình bị bắt quả tang. Chiếu theo luáºt lệ hiện hà nh, thì chị sẽ bị ném đá cho đến chết. Còn Chúa Giêsu thì khác, thay vì ném đá, NgÆ°á»i đã nói lên những lá»i tha thứ: Con hãy vá» và đừng phạm tá»™i nữa.
TÃnh cách là nh mạnh của má»™t cá»™ng Ä‘oà n không dá»±a trên sá»± thánh thiện của má»—i ngÆ°á»i, nhÆ°ng dá»±a trên mối quan hệ giữa các ngÆ°á»i trong cá»™ng Ä‘oà n có khả năng là m cho kẻ phạm tá»™i chá»—i dáºy, dá»±a trên má»™t tình liên Ä‘á»›i huynh đệ.
Tuy nhiên nói thế không có nghÄ©a là bao che, là xà xoá. Tin Mừng cho chúng ta thấy má»™t cuá»™c đấu tranh bá»n bỉ trong tình huynh đệ, nhÆ°ng không khoan nhượng. Khởi đầu bằng sá»± sá»a lá»—i giữa hai ngÆ°á»i vá»›i nhau, để giữ uy tÃn cho kẻ phạm lá»—i trÆ°á»›c mặt cá»™ng Ä‘oà n khi há» trở lại. Vấn Ä‘á» không phải là phạt, mà là sá»a. Nếu không có kết quả, thì việc sá»a lá»—i sẽ được thá»±c hiện vá»›i sá»± chứng kiến của ngÆ°á»i thứ ba. Và nếu kẻ phạm lá»—i vẫn tứ tiếp tục ngoan cố, thì vấn Ä‘á» sẽ được Ä‘Æ°a ra cá»™ng Ä‘oà n và nếu cÅ©ng không có kết quả, thì bấy giá» kẻ phạm lá»—i má»›i bị coi nhÆ° không còn thuá»™c vá» cá»™ng Ä‘oà n nữa.
Những bÆ°á»›c Ä‘i nà y cho thấy má»™t sá»± kiên nhẫn, cÅ©ng nhÆ° tÃnh cách quyết liệt đối vá»›i những sai lá»—i. Bằng sá»± sá»a lá»—i, chúng ta giúp nhau thăng tiến bản thân. Äồng thá»i đó cÅ©ng là cách thức chúng ta cá»™ng tác vá»›i nhau để xây dá»±ng Giáo Há»™i. [Mục Lục]
2. Sá»a lá»—i
Tại má»™t góc phố nhá»™n nhịp của thà nh phố Nữu Ước, má»™t chú cảnh sát gốc Việt Nam Ä‘ang chỉ huy sá»± lÆ°u thông. Dòng thác xe cá»™ và dân chúng xoay quanh chú. Bất thình lình chú phát hiện ra má»™t ngÆ°á»i Ä‘i bá»™ cứ băng qua Ä‘Æ°á»ng khi còn đèn Ä‘á». Chú liá»n thổi còi, giÆ¡ tay ngăn chặn và bÆ°á»›c qua chá»— ngÆ°á»i vi phạm và nháºn thấy đó là má»™t ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng. Chú bình tÄ©nh nhÆ°ng kiên quyết giải thÃch: Bạn hãy đợi má»™t chút, khi đèn xanh báºt sáng má»›i được Ä‘i. Vá»›i má»™t nụ cÆ°á»i ngượng ngáºp, ngÆ°á»i vi phạm trở lại lá» Ä‘Æ°á»ng, nhìn đèn đỠđổi sang và ng và rồi bÆ°á»›c Ä‘i khi đèn xanh báºt sáng. Tuy nhiên, thay vì Ä‘i thẳng qua, thì ngÆ°á»i đó lại nhún nhảy Ä‘i tá»›i gần ngÆ°á»i cảnh sát gốc Việt Nam và thì thầm khi Ä‘i ngang qua viên cảnh sát: Chú hãy ý tứ, đừng cho những ngÆ°á»i da và ng nà y Ä‘i qua mặt.
Câu chuyện trên có thể giúp chúng ta áp dụng và o Ä‘iá»u Chúa Giêsu nói vá»›i chúng ta qua Ä‘oạn Tin Mừng sáng hôm nay: Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi. Lá»—i phạm ở đây không phải chỉ là những xúc phạm đến bản thân chúng ta mà còn là tất cả những hà nh vi sai trái, khả dÄ© gây nên gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu. Sá»a lá»—i ngÆ°á»i khác là bổn pháºn của má»™t số ngÆ°á»i nhÆ° chú cảnh sát Việt Nam trong câu chuyện, nhÆ° cha mẹ, thầy dạy, huấn luyện viên và những ngÆ°á»i có trách nhiệm. NhÆ°ng vấn Ä‘á» là là m thế nà o để thi hà nh Ä‘iá»u đó. Câu chuyện trên cho chúng ta má»™t số gợi ý.
TrÆ°á»›c hết là khÃa cạnh tÃch cá»±c. Thá»±c váºy, chú cảnh sát không nhấn mạnh đến Ä‘iá»u lầm lá»—i là qua Ä‘Æ°á»ng khi đèn Ä‘á», nhÆ°ng nhấn mạnh đến Ä‘iá»u cần thiết là chỉ Ä‘i qua Ä‘Æ°á»ng khi đèn xanh báºt sáng. Chú không la hét cho ngÆ°á»i khác nghe được, nhÆ°ng chỉ nói nhá» nhẹ mà kiên quyết vá»›i ngÆ°á»i vi phạm. Chú bảo ngÆ°á»i ấy Ä‘iá»u phải là m cÅ©ng nhÆ° Ä‘iá»u phải tránh.
Tiếp đến là lá»i nói của chú tháºt đúng lúc và tế nhị. Tất cả Ä‘á»u giúp Ãch cho việc sá»a lá»—i anh em. Vì nhÆ° chúng ta thÆ°á»ng bảo: Lá»i nói chẳng mất tiá»n mua, liệu lá»i mà nói cho vừa lòng nhau. Nhiá»u khi chỉ vì những lá»i nói thiếu tế nhị, chúng ta chỉ tạo nên những bá»±c bá»™i và tức tối, khiến cho hà nh Ä‘á»™ng thiện chà của chúng ta trở thà nh uổng công vô Ãch mà thôi. Äồng thá»i khi chỉ ra lầm lá»—i của ngÆ°á»i khác, chúng ta nên lÆ°u ý: Lầm lá»—i đó không xúc phạm quá nhiá»u đến chúng ta; nhÆ°ng là lá»—i nghịch vá»›i tình yêu của Thiên Chúa và tha nhân. Lầm lá»—i của há» có thể là m mất lòng chúng ta, nhÆ°ng quan trá»ng hÆ¡n, đó là là m mất lòng Thiên Chúa. NhÆ° Chúa Giêsu đã nhắc nhá»: Chúng ta có thể Ä‘em theo má»™t hay hai ngÆ°á»i khác để sá»a sai. Và cuối cùng, nếu ngÆ°á»i ấy vẫn không chịu nghe, thì cá»±c chẳng đã, má»›i phải trình bà y vá»›i Giáo Há»™i hay vị có thẩm quyá»n. Còn nếu nhÆ° chúng ta được ngÆ°á»i khác nhắc bảo thì hãy có can đảm lắng nghe và chấp nháºn nếu nhÆ° những lá»i nhắc nhở đó là đúng, bằng không chúng ta sẵn sà ng bá» qua, không vì chút tá»± ái vụn vặt mà là m cho bầu khà trở nên căng thẳng, bởi vì: Ai khen ta mà khen phải, đó là bạn ta, còn ai chê ta mà chê phải, đó là thầy ta. [Mục Lục]
3. Liên hệ vá»›i ngÆ°á»i khác
Tại má»™t há»c viện quân sá»±, ngà y kia huấn luyện viên ra Ä‘á» tà i cho các sÄ© quan hãy vẽ má»™t chiếc cầu. Cả lá»›p Ä‘á»u hiểu đó là má»™t chiếc cầu được thiết kế cho mục Ä‘Ãch quân sá»±, trừ ra má»™t chà ng sÄ© quan có ý kiến khác hẳn. Anh đặt chiếc cầu trong bối cảnh thÆ¡ má»™ng của má»™t ngá»n núi, dÆ°á»›i ngá»n núi là dòng sông mà hai bên bá» là những thảm cá» xanh. Nổi báºt nhất là hai cáºu bé Ä‘ang đứng trên dầu để câu cá. Huấn luyện viên không chấp thuáºn bà i là m của anh và ra lệnh cho anh phải loại bá» hai cáºu bé. Thế là anh liá»n chuyển hai cáºu bé xuống thảm cá» xanh, nhÆ°ng huấn luyện viên cà ng tá» ra tức tối, buá»™c anh không được để lại hình ảnh hai cáºu bé trong bản vẽ. Cuối cùng anh vẽ hai cái má»™ trên thảm cá» xanh của bá» sông. Anh muốn nói cho huấn luyện viên biết rằng mình đã chôn hai cáºu bé trong hai ngôi má»™ đó.
Vá»›i tâm hồn nghệ sÄ© hoà n toà n khác biệt vá»›i mục tiêu quân sá»±, anh quan niệm chiếc cầu được xây là để nối liá»n hai bá» sông hầu giúp con ngÆ°á»i qua lại mà liên hệ được vá»›i nhau. Thiếu sá»± Ä‘i lại của con ngÆ°á»i, chiếc cầu không những trở nên vô nghÄ©a, mà còn tượng trÆ°ng cho sá»± chết chóc xảy ra giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau.
Từ câu chuyện trên chúng ta nháºn thấy: Không ai trong chúng ta có thể sống cô Ä‘á»™c lẻ loi má»™t mình nhÆ° má»™t hải đảo giữa biển khÆ¡i hay nhÆ° má»™t phái Ä‘Ã i biệt láºp, trái lại chúng ta sống là sống vá»›i ngÆ°á»i khác. Và trong cuá»™c sống chung nà y chúng ta không thể nà o tránh Ä‘i cho hết những va chạm, bá»±c bá»™i và buồn phiá»n, vì bá nhân bá tánh, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có má»™t tÃnh tình riêng. HÆ¡n nữa, nhân vô tháºp toà n, ai cÅ©ng có những sai lá»—i khuyết Ä‘iểm của mình.
Bởi đó trÆ°á»›c những sai lá»—i của ngÆ°á»i khác, chúng ta hãy biết nhÆ°á»ng nhịn và chịu Ä‘á»±ng, quên Ä‘i và tha thứ vì má»™t sá»± nhịn là chÃn sá»± là nh, nhỠđó, chúng ta sẽ tạo được má»™t bầu khà hoà thuáºn cảm thông. HÆ¡n nữa, chúng ta còn phải có can đảm nói cho nhau sá»± tháºt. NghÄ©a là chúng ta còn phải chá»n những giây phút thuáºn tiện, dùng những lá»i nói ôn tồn để nhắc bảo nhau, hầu nhỠđó giúp nhau thăng tiến bản thân, đổi má»›i cuá»™c Ä‘á»i.
Còn đối vá»›i những sai lá»—i của bản thân, khi được ngÆ°á»i khác nhắc bảo, chúng ta hãy có can đảm nháºn lá»—i và xin lá»—i bởi vì chÃnh những sai lá»—i nà y là m cho ngÆ°á»i khác phải Ä‘au khổ và buồn phiá»n. Nếu những lá»i nhắc bảo mà sai, chúng ta sẵn sà ng bá» qua. Còn nếu đúng thì chúng ta hãy cố gắng uốn nắn sá»a đổi để nhỠđó đổi má»›i cuá»™c Ä‘á»i. Bởi vì ai khen ta mà khen phải là bạn ta, còn ai chê ta mà chê phải, đó là thầy ta. [Mục Lục]
4. Giúp ngÆ°á»i khác nháºn ra những sai lá»—i của mình
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà )
Nháºn ra lầm lá»—i của mình là điá»u rất khó. Có ngÆ°á»i và von rằng má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u mang má»™t gùi đầy tá»™i sau lÆ°ng và má»™t gùi công đức trÆ°á»›c ngá»±c. Vì thế, ngÆ°á»i ta chỉ thấy công đức mà không thấy được lầm lá»—i của mình.
Ông Dale Carnegie, má»™t há»c giả trứ danh ngÆ°á»i Mỹ viết nhiá»u cuốn sách nổi tiếng được dịch ra nhiá»u thứ tiếng trên thế giá»›i quả quyết rằng: "Tôi đã bá» ra gần 70 năm trong Ä‘á»i để khám phá ra chân lý nầy là dù ngÆ°á»i ta có lá»—i nặng đến đâu, thì trong 100 lần phạm lá»—i thì có tá»›i 99 lần ngÆ°á»i ta tá»± cho mình là vô tá»™i."
Chúng ta hãy nhìn lại trÆ°á»ng hợp cụ thể vá» vua ÄavÃt được thuáºt lại trong Kinh Thánh (Sách Samuen).
Má»™t buổi chiá»u ná», vua ÄavÃt tản bá»™ trên sân thượng và chợt thấy má»™t phụ nữ xinh đẹp Ä‘ang tắm, đó là bà Bat-shêba, vợ của Uria. Vua sai ngÆ°á»i Ä‘Æ°a bà đến vá»›i vua. Ãt lâu sau đó, Bat-shêba báo tin cho vua hay là bà đã có thai vá»›i nhà vua.
Khi biết chuyện, vua ÄavÃt tìm cách 'bán cái' cho chồng của bà là Uria.
Vua cho triệu Uria từ mặt tráºn trở vá», cho ông ta ăn uống tháºt no say rồi truyá»n cho Uria vá» nhà thăm vợ. Hai đêm liá»n, Uria nằm ngủ trong Ä‘á»n vua vá»›i những tên lÃnh canh mà không chịu vá» nhà .
Thấy kế hoạch 'bán cái' không xong, vua ÄavÃt ra lệnh cho tÆ°á»›ng Yôab mượn tay quân giặc giết chết U-ria ngoà i chiến trÆ°á»ng.
Sau đó, khi đã mãn tang chồng, Bat-shêba được vua ÄavÃt đón và o cung là m vợ chÃnh thức của nhà vua. ( II Sam 11 và 12)
Vua ÄavÃt đã phạm má»™t tá»™i tà y trá»i, thế mà vẫn ung dung nhÆ° không có gì xảy ra. Äúng là trong hà ng trăm lần phạm lá»—i, may ra chỉ có má»™t lần ngÆ°á»i ta nháºn ra mình có tá»™i. Và má»™t khi con ngÆ°á»i không tá»± thấy được tá»™i lá»—i của mình để ăn năn sám hối thì cần phải có ai đó đến nhắc bảo há».
Thế là Thiên Chúa sai tiên tri Natan đến cảnh tỉnh vua. Khuyên vua thì phải lá»±a lá»i, không khéo thì mất đầu nhÆ° chÆ¡i. Nhà tiên tri trình vá»›i vua: "Trong thà nh kia, có má»™t ngÆ°á»i già u sang phú quý có cả đến hà ng ngà n chiên dê và bò, trong khi đó, má»™t ngÆ°á»i nghèo bên cạnh chỉ có má»™t con chiên nhá» mà ông ta rất yêu quý, coi nhÆ° đứa con gái của ông. Thế rồi khi ngÆ°á»i già u có khách, ông tiếc của không dám bắt chiên mình đãi khách mà lại cho tôi tá»› Ä‘i bắt con chiên Ä‘á»™c nhất của ngÆ°á»i nghèo là m thịt".
Nghe đến đây, vua ÄavÃt bừng bừng nổi giáºn. Vua quát: "Nó đáng chết, tên ác nhân đó! Nó phải bị trừng phạt và phải bồi thÆ°á»ng gấp bốn vì việc nó đã là m."
Tiên tri Natan thÆ°a: "NgÆ°á»i ấy chÃnh là vua. Nhà vua đã có nhiá»u thê thiếp lại còn nhẫn tâm giết chết Uria và cÆ°á»›p vợ của ông ta".
Bấy giá» vua ÄavÃt má»›i nháºn ra tá»™i mình và ăn năn khóc lóc thảm thiết.
Nếu không được tiên tri Natan cảnh tỉnh, vua ÄavÃt đã không nháºn ra tá»™i lá»—i của mình và không thể hối cải. Tá»™i của mình, mình chứa Ä‘á»±ng trong cái gùi sau lÆ°ng nên không thấy được. Vì thế, giúp ngÆ°á»i khác nháºn ra lá»—i của há» là điá»u rất cần thiết và là má»™t nghÄ©a vụ thiêng liêng.
Lá»i Chúa hôm nay thiết tha kêu má»i chúng ta hãy ra công sá»a lá»—i cho anh em mình. Qua bà i Ä‘á»c I, Thiên Chúa dùng miệng tiên tri Ê-dê-ki-en răn dạy chúng ta: "Nếu ngÆ°Æ¡i không cảnh cáo kẻ gian ác, giúp nó từ bá» con Ä‘Æ°á»ng gian ác, thì chÃnh nó phải chết vì sá»± gian ác của nó, nhÆ°ng còn máu nó, Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i" (Edêkien 33, 7-9). Và qua bà i Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu truyá»n dạy: "Nếu anh em của ngÆ°Æ¡i trót phạm tá»™i, thì ngÆ°Æ¡i hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó".
Hãy nên tấm gÆ°Æ¡ng soi cho ngÆ°á»i khác và để ngÆ°á»i khác là m tấm gÆ°Æ¡ng soi cho ta.
Tấm gÆ°Æ¡ng soi tuyệt đối cần thiết cho má»i ngÆ°á»i. Không có tấm gÆ°Æ¡ng soi, ngÆ°á»i ta không biết mặt mÅ©i mình ra sao, có ghèn đầy mắt cÅ©ng không biết, có cÆ¡m dÃnh cằm cÅ©ng chẳng hay, râu tóc rối bù nhÆ° tổ quạ cÅ©ng chẳng biết gì. Tấm gÆ°Æ¡ng soi tuy tầm thÆ°á»ng nhÆ°ng rất cần thiết giúp con ngÆ°á»i nháºn ra những vết nhÆ¡ trên khuôn mặt mình. Thế nên dù nghèo hèn túng thiếu, nhà nà o cÅ©ng cố sắm cho mình má»™t tấm gÆ°Æ¡ng.
Tuy nhiên, tấm gÆ°Æ¡ng thuá»· tinh tráng thuá»· chỉ phản chiếu khuôn mặt mà không thể phản chiếu tâm hồn, chỉ cho thấy những vết nhÆ¡ trên trán mà không cho thấy vết bẩn trong tim, thấy những xấu xa trên khuôn mặt mà không thấy những sa Ä‘oạ trong tâm hồn hay trong cuá»™c sống. Vì thế, ngÆ°á»i ta cần thêm má»™t tấm gÆ°Æ¡ng soi khác, đó là lá»i nhắc bảo của những ngÆ°á»i chung quanh. Thiếu những lá»i nhắc bảo nầy là thiếu mất tấm gÆ°Æ¡ng tối cần thiết để soi hồn.
Tiên tri Natan ngà y xÆ°a là tấm gÆ°Æ¡ng soi giúp vua ÄavÃt thấy được những vết bẩn khủng khiếp trong tâm hồn. Thiếu tấm gÆ°Æ¡ng soi quý báu nhÆ° Natan, vua ÄavÃt không thể thấy được lầm lá»—i của mình và sẽ không há» biết ăn năn sám hối.
Trở thà nh tấm gÆ°Æ¡ng soi cho ngÆ°á»i khác là má»™t lệnh truyá»n rất quyết liệt của Thiên Chúa.
"Nếu ngÆ°Æ¡i không cảnh cáo kẻ gian ác, giúp nó từ bá» con Ä‘Æ°á»ng gian ác, thì chÃnh nó phải chết vì sá»± gian ác của nó, nhÆ°ng còn máu nó, Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i". (Edêkien 33, 7-9).
"Nếu anh em của ngÆ°Æ¡i trót phạm tá»™i, thì ngÆ°Æ¡i hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó"... (Matthêu 18, 15)
Vì lòng bác ái vá»›i anh em và vì lá»i Chúa truyá»n dạy, chúng ta hãy là tấm gÆ°Æ¡ng soi giúp ngÆ°á»i khác thấy được tá»™i lá»—i và những sai lầm của há»; đồng thá»i vui lòng để cho ngÆ°á»i khác trở thà nh tấm gÆ°Æ¡ng soi cho mình để chúng ta có thể nháºn ra lầm lá»—i của ta. [Mục Lục]
5. Sữa lá»—i cho nhau – Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n
Thá»i đại hôm nay là thá»i đại kinh tế thị trÆ°á»ng. Má»i quan hệ giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i Ä‘á»u dá»±a trên lợi nhuáºn kinh tế. Tôi quan hệ vá»›i anh tôi có lợi Ä‘iá»u gì? Tôi là m việc nà y tôi có hưởng được lợi lá»™c gì? Tôi đầu tÆ° công sức và o việc nà y, tôi sẽ được lá»i lãi bao nhiêu? Thế nên, những việc không có lợi, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng tìm cách tránh né. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng suy xét thiệt hÆ¡n. Không ai dại gì gánh nợ cho ngÆ°á»i khác. Không ai dại gì can thiệp và o chuyện của ngÆ°á»i khác. Con ngÆ°á»i hôm nay là váºy, nhÆ°ng bác ái kytô giáo không cho phép chúng ta dá»ng dÆ°ng vá»›i đồng loại. Má»™t tình yêu Ä‘Ãch thá»±c không thể là m ngÆ¡ trÆ°á»›c nguy hiểm của ngÆ°á»i mình yêu. Äức ái đòi há»i phải dấn thân và là m cho ngÆ°á»i anh em của mình được sống và sống ngáºp trà n hạnh phúc.
Má»™t cuá»™c sống hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c không hệ tại ở tiá»n bạc, danh vá»ng, lạc thú mà quan yếu ở tâm hồn bình an. Bình an ở tại lòng ngÆ°á»i. Lòng ngÆ°á»i không chạy theo Ä‘iá»u gian dối. Không chạy theo thói xa hoa trụy lạc. Không là m Ä‘iá»u bất chÃnh hay vÆ°Æ¡ng vấn lá»—i lầm má»›i có bình an tâm hồn.
NhÆ° váºy đứng trÆ°á»›c những hà nh vi xấu xa tá»™i lá»—i của anh em, tôi nên là m ngÆ¡ hay nói sá»± tháºt. Tôi nên giúp há» nháºn ra Ä‘iá»u sai lá»—i hay tôi theo chủ nghÄ©a "mackeno". Tôi có bổn pháºn giúp ngÆ°á»i anh em tìm lại bình an tâm hồn khi sống theo đạo lý là m ngÆ°á»i, và là m con Chúa hay tôi để há» mãi sa lầy trong vÅ©ng bùn tá»™i lá»—i và bóng đêm của gian tà .
Lá»i Chúa hôm nay má»i gá»i chúng ta phải can đảm và kiên nhẫn sá»a lá»—i cho nhau. Sá»a lá»—i cho nhau là hà nh vi bác ái, là giúp anh em mình sống đúng phẩm giá là m ngÆ°á»i, là ná»— lá»±c Ä‘Æ°a anh em mình trở vá» nẻo chÃnh Ä‘Æ°á»ng ngay. Sá»a lá»—i cho nhau không chỉ là điá»u cần thiết mà còn là bổn pháºn của các báºc là m cha mẹ, anh chị, hay của những ngÆ°á»i có nghÄ©a vụ giáo dục và hÆ°á»›ng dẫn ngÆ°á»i khác. Vì "nuôi con chẳng dạy chẳng răn - Thà rằng nuôi lợn lấy lòng mà ăn".
NhÆ°ng sá»a lá»—i khác vá»›i trừng phạt. Sá»a lá»—i cần kÃn đáo, tế nhị, còn trừng phạt thÆ°á»ng mạt sát, hạ bệ và công khai. NgÆ°á»i được sá»a lá»—i là ngÆ°á»i được yêu thÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i bị trừng phạt là ngÆ°á»i bị loại ra khá»i xã há»™i và cá»™ng đồng nhân loại.
Thế nên, sá»a lá»—i anh em trong đức ái không có nghÄ©a là dò xét, vạch lá tìm sâu, bé xé ra to, Ãt xÃt ra nhiá»u. Cà ng không được kể lá»—i lầm của anh em ra bất cứ ai, mà cần ý thức rằng "nhân vô tháºp toà n", là ngÆ°á»i ai cÅ©ng có lầm lá»—i, là ngÆ°á»i ai cÅ©ng có khiếm khuyết, nên cần cảm thông hÆ¡n là kết án, nên giúp há» là m lại cuá»™c Ä‘á»i hÆ¡n là tẩy chay.
Bà i phúc âm hôm nay, Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra những bÆ°á»›c sá»a lá»—i anh em.
- BÆ°á»›c thứ nhất là đối thoại. Äối thoại là giúp há» nháºn ra việc há» là m, lá»i há» nói là sai. Äối thoại để há» nháºn ra lầm lá»—i, để hỠý thức được việc há» là m, lá»i há» nói là xấu, là sai vá»›i đạo lý là m ngÆ°á»i.
- BÆ°á»›c thứ hai cần thêm ngÆ°á»i khác tác Ä‘á»™ng. Có thể là bạn bè thân hữu của ngÆ°á»i phạm lá»—i, hay có thể là ngÆ°á»i có uy tÃn trong cá»™ng Ä‘oà n. NgÆ°á»i khác tác Ä‘á»™ng là ngÆ°á»i có liên quan đến ngÆ°á»i phạm lá»—i chứ không phải bạ ai cÅ©ng nói, gặp ai cÅ©ng chia sẻ, là m nhÆ° thế ngÆ°á»i có lá»—i chỉ thêm mặc cảm vì lá»—i của mình, và oán ghét chúng ta hÆ¡n là biết Æ¡n chúng ta.
- BÆ°á»›c thứ ba là đưa ra cá»™ng đồng. NgÆ°á»i ta vẫn thÆ°á»ng nói "xã có phép tắc của xã. Là ng có khuôn phép của là ng". Má»—i má»™t Ä‘Æ¡n vị Ä‘á»u có những lá» thói giúp nhau sống ká»· cÆ°Æ¡ng và đảm bảo an ninh xã há»™i. Thế nên, cá»™ng đồng sẽ giúp cho con ngÆ°á»i sống tốt hÆ¡n và cho môi trÆ°á»ng sống được là nh mạnh và an bình hÆ¡n
- BÆ°á»›c thứ tÆ°: hãy cùng nhau hợp lá»i cầu nguyện cho há». Trên hết má»i sá»± là hãy cầu nguyện cho ngÆ°á»i anh em chúng ta. Lá»i cầu nguyện của chúng ta vì nhu cầu cá»™ng Ä‘oà n và cho cá»™ng Ä‘oà n sẽ được Chúa chấp nháºn.
NhÆ° váºy, bác ái kytô giáo không cho phép chúng ta dá»ng dÆ°ng hay là m ngÆ¡ trÆ°á»›c lầm lá»—i của tha nhân, nhất là những lầm lá»—i có thể gây ảnh hưởng xấu trong cá»™ng Ä‘oà n, hay mất an ninh cho xã há»™i. Dá»ng dÆ°ng hay là m ngÆ¡ là chúng ta thiếu tình yêu liên Ä‘á»›i vá»›i tha nhân và thiếu trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ sá»± trong sạch cÅ©ng nhÆ° sá»± là nh mạnh cho cá»™ng Ä‘oà n.
Bác ái kytô giáo đòi há»i chúng ta cảm thông vá»›i yếu Ä‘uối của tha nhân, nhÆ°ng không dung dưỡng sá»± xấu trong cá»™ng Ä‘oà n. Chúng ta không được thanh trừng hay tẩy chay anh em nhÆ°ng phải thanh tẩy môi trÆ°á»ng chúng ta Ä‘ang sống khá»i những thói hÆ° táºt xấu, những tệ nạn gây ảnh hưởng xấu đến Ä‘á»i sống chung của cá»™ng Ä‘oà n.
Xin Chúa ban cho chúng ta má»™t tấm lòng khiêm tốn để nháºn ra sá»± yếu Ä‘uối tá»™i lá»—i của mình mà sẵn lòng đón nháºn lá»i góp ý, sá»a lá»—i của anh em. Vì "kẻ dám chê ta má»›i tháºt là thầy và là bạn ta, còn kẻ nịnh hót, tâng bốc ta chỉ là m hại cuá»™c Ä‘á»i ta".
Xin Chúa soi lòng mở trà để chúng ta luôn dám nói sá»± tháºt vá»›i anh em, cho dẫu sá»± tháºt mất lòng nhÆ°ng là cách tốt nhất để kiện toà n anh em nên trá»n hảo hÆ¡n. Amen. [Mục Lục]
6. Sá»a lá»—i cho nhau
(Suy niệm của Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n)
Con ngÆ°á»i luôn có lầm lá»—i. Ai nên khôn mà không dại má»™t lần. Và chắc chắn là không chỉ má»™t lần mà rất nhiá»u lần trong cuá»™c Ä‘á»i. Phạm lá»—i cÅ©ng không dừng lại ở lứa tuổi nà o mà ở bất cứ lứa tuổi nà o cÅ©ng có thể phạm lá»—i. Có Ä‘iá»u là chẳng mấy ai trong chúng ta dám nháºn mình có lá»—i. Chẳng mấy ai dám thú nháºn vá» những lầm lá»—i của bản thân.
Äó là điá»u mà chúng ta cần phải được ngÆ°á»i khác sá»a lá»—i. Nếu không được ngÆ°á»i khác sá»a sai thì mình sẽ không bao giỠđứng lên là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Má»™t đứa bé để có thể nói đúng, nói không sai chÃnh tả cần được cha mẹ sá»a giá»ng nhiá»u lần má»›i có thể nói không bị ngá»ng. Vá» nhân bản con ngÆ°á»i cÅ©ng phải được ngÆ°á»i khác dạy bảo, sá»a lá»—i thì má»›i hoà n thiện chÃnh mình.
NhÆ° váºy, sá»a lá»—i là bổn pháºn của cha mẹ, của thầy cô, của bạn bè và nháºn được sá»± chỉ dạy là của từng ngÆ°á»i chúng ta. Nếu chúng ta không sá»a lá»—i cho anh em là chúng ta Ä‘ang có lá»—i vá»›i chÃnh mình vì chúng ta chÆ°a sống tròn bổn pháºn của mình vá»›i tha nhân. Äôi khi còn bị ngÆ°á»i mà mình đã không dáºy dá»— oán trách lại chúng ta.
Có má»™t đứa trẻ từ nhỠđã thÃch ăn trá»™m. Má»™t hôm, nó Ä‘i há»c vá», trong cặp có thêm má»™t chiếc bảng há»c sinh. Mẹ nó há»i:
- Sao con lại có tới hai chiếc bảng?
Äứa con đáp:
- Một cái là của bạn cùng lớp với con. Con đã lén lấy cho và o cặp đấy.
Bà mẹ vui mừng nói:
- Con của mẹ tháºt thông minh. Hai cái bảng chắc chắn là tốt hÆ¡n má»™t cái rồi.
Ãt lâu sau, đứa con lại mang vá» má»™t cái áo da, trị giá 50 quan tiá»n. Äứa con Ä‘Æ°a chiếc áo da cho mẹ, mẹ nó khen:
- Con trai của mẹ tháºt là giá»i, biết hiếu thảo vá»›i mẹ. Ra mẹ thÆ¡m má»™t cái nà o.
Äứa con trai ngà y má»™t lá»›n lên, cà ng ngà y cà ng lấy trá»™m những thứ có giá trị hÆ¡n. Hôm nay ăn trá»™m bò, ngà y mai ăn trá»™m ngá»±a, ngà y hôm sau trá»™m và ng bạc châu báu. Bà mẹ luôn luôn khen ngợi con, trong nhà thiếu thứ gì, liá»n bảo vá»›i con trai để nó Ä‘i trá»™m vá».
Có má»™t lần, đứa con ăn trá»™m đồ bị ngÆ°á»i ta bắt quả tang, giải lên quan phủ. Vì hắn trá»™m quá nhiá»u thứ nên bị phạt tá»™i chết. Tên trá»™m bị trói hai tay ra sau lÆ°ng, giải ra pháp trÆ°á»ng. Mẹ hắn Ä‘i theo sau, khóc lóc thảm thiết. Tại pháp trÆ°á»ng, tên trá»™m xin quan cho hắn được nói vá»›i mẹ và i lá»i. Khi bà mẹ bÆ°á»›c tá»›i gần, hắn liá»n cắn mạnh và o tai mẹ. Mẹ hắn Ä‘au quá kêu toáng lên, lá»›n tiếng mắng con:
- Mà y tháºt là đồ bất hiếu, tá»± mình phạm tá»™i chết còn chÆ°a đủ hay sao mà còn muốn là m mẹ thà nh táºt à ?
Äứa con giáºn dữ nói vá»›i mẹ hắn:
- Lần đầu tiên tôi ăn trá»™m cái bảng vá», nếu bà đánh tôi má»™t tráºn và dạy bảo tôi thì tôi không đến ná»—i nhÆ° ngà y hôm nay và đã không bị xá» tá»™i chết.
Hóa ra không dạy dá»— ngÆ°á»i khác có khi dẫn đến “gáºy ông Ä‘áºp lÆ°ng ôngâ€. Dạy ngÆ°á»i khác sá»a sai là giúp mình được sống bình an hạnh phúc. Không dạy ngÆ°á»i khác sá»a sai là mình Ä‘ang “nuôi ong trong tay áoâ€, háºu quả sẽ là mình bị ong chÃch đầu tiên. Thế nên, khi là m Ä‘iá»u sai trái, dù là cái sai rất nhá», thì cÅ©ng phải kịp thá»i sá»a chữa. Nếu không, cứ để nó lá»›n dần lên thà nh cái sai nghiêm trá»ng thì có thể khiến mình phải hối háºn cả Ä‘á»i.
Hôm nay Chúa nhắc chúng ta phải sá»a lá»—i cho nhau. Sá»a lá»—i không phải chỉ trÃch. Chỉ trÃch là công kÃch nhau, là rêu rao lá»—i lầm của nhau. Chỉ trÃch thÆ°á»ng thiếu bác ái, thiếu tinh thần xây dá»±ng cho nhau. Sá»a lá»—i đòi tế nhị, kÃn đáo, thông cảm vá»›i yếu Ä‘uối lá»—i lầm của nhau. Sá»a lá»—i là má»™t bổn pháºn, là bác ái mà chúng ta phải thá»±c thi cho tha nhân. Sá»a lá»—i trái ngược vá»›i bá» mặc, và thiếu trách nhiệm vá»›i tha nhân. Trong tinh thần bác ái và yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta phải có bổn pháºn sá»a lá»—i cho nhau. Cha mẹ sá»a lá»—i cho con cái. Vợ chồng sá»a lá»—i cho nhau. Thầy cô sá»a lá»—i cho há»c trò. Bạn bè sá»a lá»—i cho nhau. Tất cả phải có bổn pháºn giúp nhau thăng tiến. Không bá» mặc nhau nhÆ°ng luôn dìu nhau tiến bÆ°á»›c.
Sá»a lá»—i cho nhau không chỉ vá»›i tá»™i lá»›n mà ngay cả tá»™i nhá» cÅ©ng cần được nhắc nhở, được giúp cải thiện. Bởi vì “nhỠăn trá»™m dây cá»™t bò, lá»›n sẽ ăn trá»™m cả con bòâ€. Vì phạm tá»™i sẽ thà nh thói quen. Phạm tá»™i má»™t lần thì sợ hãi, nhÆ°ng nhiá»u lần thì lÆ°Æ¡ng tâm đã chai lì, đánh mất sá»± sợ hãi lo âu.
Chúa Giê-su dạy ta cách sá»a lá»—i tiệm tiến vá»›i tình yêu tháºt tế nhị. Sá»a lá»—i cách kÃn đáo bằng lá»i chân tình góp ý thẳng ngay vá»›i nhau. Nếu thất bại cần thêm lá»i của nhân chứng để ngÆ°á»i được sá»a lá»—i cà ng nháºn biết lá»—i lầm của mình hÆ¡n. Nếu vẫn thất bại thì cần đến cá»™ng Ä‘oà n để nhá» sức mạnh của cá»™ng Ä‘oà n giúp kẻ có lá»—i ăn năn sá»a đổi.
Xin Chúa giúp chúng ta biết can đảm sá»a lại những lá»—i lầm. Biết bá» Ä‘i tÃnh tá»± ái, cố chấp để lắng nghe lá»i góp ý chân thà nh của tha nhân. Xin đừng vì cố chấp mà trở thà nh kẻ ngang bÆ°á»›ng là m hại đến cá»™ng Ä‘oà n. Amen. [Mục Lục]
7. Hà o quang của tha thứ – Thiên Phúc
Theo ABC News, ông Yigal Cohen, má»™t ngÆ°á»i Itraen bị Ä‘au tim nặng vừa nháºn được trái tim của má»™t ngÆ°á»i Palestin trong cuá»™c phẫu thuáºt ngà y 5-6-2000, Gia đình ông Mazen Joulani, ngÆ°á»i hiến tặng tim, cho biết ông vừa bi lnhững ngÆ°á»i Do Thái bắn hãi tại má»™t tiệm cà phê ngoà i trá»i.
Gia đình nà y quyết định hiến tim của Joulani và o thứ sáu tuần qua, ngay trong ngà y mà cuá»™c nổ bom ở Tel Aviv là m thiệt mạng 21 ngÆ°á»i. Những phần ná»™i tạng khác của Joulani cÅ©ng sẽ được ghép cho má»™t số ngÆ°á»i Itraen khác.
Bác sÄ© Lavie, ngÆ°á»i thá»±c hiện ca mổ, nói khi ông cầm hai trái tim trong tay, ông nháºn ra rằng tất cả những mâu thuẫn sắc tá»™c là hoà n toà n vô nghÄ©a.
***
Nếu chúng ta biết rõ mối thù truyá»n kiếp giữa ngÆ°á»i Itraen và ngÆ°á»i Palestin, nếu chúng ta nhìn thấy những cuá»™c xung Ä‘á»™t đẫm máu thÆ°á»ng xuyên xảy ra giữa hai dân tá»™c nà y trên truyá»n hình, báo chÃ, chúng ta má»›i thấy nghÄ©a cá» hiến tặng trái tim để cứu sống kẻ thù, má»›i tháºt là nghÄ©a cả vô cùng cao đẹp. Không những anh chỉ tha thứ cho kẻ thù đã bắn chết mình, mà còn trao ban luôn trái tim và các phần ná»™i tạng khác để cứu sống những kẻ đã sát hại dân tá»™c mình. Äối vá»›i những ngÆ°á»i không có tấm long khoan dung tha thứ thì đây là hà nh Ä‘á»™ng Ä‘iên rồ, tháºm chà còn là việc ngu xuẩn. NhÆ°ng vá»›i những ngÆ°á»i có niá»m tin thì đó lại là bằng chứng hùng hồn của ngÆ°á»i môn đệ Äức Kitô: “Anh em phải thÆ°Æ¡ng yêu kẻ thù và là m Æ¡n cho kẻ oán ghét anh em†(Lc 6,27).
Tin mừng hôm nay thuáºt lại:
“Bấy giá», ông Phêrô đến gần Äức Giêsu mà há»i rằng: “ThÆ°a Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần†Có phải bảy lần không? “Äức Giêsu đáp: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhÆ°ng là đến bảy mÆ°Æ¡i lần bẩy†(Mt 18,21-22).
Äiá»u đó có nghÄ©a là phải tha thứ hoà i, tha thứ mãi tha thứ đến vô cùng. Äó là nét má»›i trong dung mạo của Äức Giêsu. Má»i quốc gia, đảng phải, phong trà o Ä‘á»u chống lại Ä‘iá»u xấu, Ä‘á» phòng kẻ gian ác, tiêu diệt kẻ thù, duy chỉ mình Äức Giêsu dạy: “Hãy yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thùâ€. NgÆ°á»i đã chiếu tá»a nét cao quý ấy ngay trên tháºp giá, khi các kẻ thù hà nh hạ, chế nhạo, và đóng Ä‘inh NgÆ°á»i: “Lạy Cha, xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là m†(Lc 23,34). [Mục Lục]
8. Hoà giải
Yêu thÆ°Æ¡ng là ước mong và là m Ä‘iá»u tốt cho ngÆ°á»i mình yêu. Má»™t trong những Ä‘iá»u tốt mà chúng ta nên là m và phải là m là giúp nhau nên trá»n là nh, nên tốt hÆ¡n trong từng ngà y sống của chúng ta. Äã mang thân pháºn của con ngÆ°á»i thì không ai là không có những lần lá»—i phạm. Chúng ta cần hình nháºn sá»± tháºt đó để can đảm giúp ngÆ°á»i khác sá»a sai và giúp chúng ta khiêm tốn đón nháºn những góp ý và sá»a lá»—i của ngÆ°á»i khác dà nh cho mình. Chúng ta phải khiêm tốn nhìn nháºn rằng: nếu mình còn có ngÆ°á»i giúp sá»a sai và chỉ ra lá»—i phạm của mình thì hãy lấy đó là m niá»m vui vì biết rằng mình còn được ngÆ°á»i khác yêu thÆ°Æ¡ng.
NhÆ°ng chúng ta phải nhá»› rằng: sá»a lá»—i ngÆ°á»i khác và giúp ngÆ°á»i khác nháºn ra lá»—i lầm của mình không phải là chuyện dá»…. Nó là má»™t nghệ thuáºt. Nếu không khéo trong việc nà y, chúng ta sẽ mất cả chì lẫn chà i. Bởi thế, Chúa Giêsu má»›i dạy chúng ta má»™t phÆ°Æ¡ng thế để giúp những ngÆ°á»i sai lá»—i mà chúng ta nên áp dụng cách triệt để trong sá»± khéo léo và khôn ngoan của ta.. vì giúp nhau nên là nh thánh trở nên bổn pháºn bó buá»™c đối vá»›I ngÆ°á»i Kitô hữu chúng ta.
- Mạnh dạn góp ý cho ngÆ°á»i sai lá»—i:
Bản chất của Há»™i thánh là thánh thiện, nhÆ°ng Há»™i thánh Ä‘ang cÆ°u mang những con ngÆ°á»i chÆ°a thánh và tá»™i lá»—i trong đó vá»›i Æ°á»›c mong giúp há» nên thánh và được hưởng nhá» Æ¡n cứu Ä‘á»™ của Chúa. Chúng ta không thể lạnh lùng khi thấy anh em mình sa ngã, bởi lẽ, tất cả chúng ta là m nên má»™t thân thể và thông hiệp vá»›i nhau, mang những vết thÆ°Æ¡ng của nhau.
Chỉ ai yêu thÆ°Æ¡ng tháºt sá»± má»›i góp ý chân tháºt và thẳng thắn. Nhiá»u lúc, chúng ta chỉ dám nói sau lÆ°ng và nói quá nhiá»u những lá»—i lầm của ngÆ°á»i khác. Hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° thế, không lợi gì cho anh em của ta mà cÅ©ng chẳng lợi gì cho ta vì ta mang tá»™i nói xấu anh em mình. Chúng ta không dám góp ý thẳng vá»›i anh em mình có thể vì chúng ta sợ: ngÆ°á»i khác giáºn mình, sợ ngÆ°á»i khác không đón nháºn, sợ mất quyá»n lợi của mình...góp ý xây dá»±ng là má»™t dấu chỉ của yêu thÆ°Æ¡ng, chứ không phải là vạch lá tìm sâu. Nếu không phải vì đức yêu thÆ°Æ¡ng, ta tránh sá»a lá»—I ngÆ°á»i khác mà ta không có nhiệm vụ.
- Tế nhị và tôn trá»ng kẻ sai lá»—i:
Góp ý và sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i khác là má»™t nghệ thuáºt. Chúa Giêsu đã chỉ cho chúng ta những bÆ°á»›c tiến hà nh để sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i anh em của mình. TrÆ°á»›c hết là sá»± gặp gỡ của ta vá»›i Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± má»™t cách âm thầm và kÃn đáo trên nguyên tắc là tôn trá»ng nhau. Nếu ngÆ°á»i sai lá»—i cứ bÆ°á»›ng bỉnh, cố chấp thì ta nên Ä‘em theo và i ngÆ°á»i nữa. Là m thế không phải là gây áp lá»±c nhÆ°ng để vấn đỠđược sáng tá» thêm và khách quan hÆ¡n. Nếu Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± vẫn không nghe thì phảI Ä‘Æ°a hỠđến vá»›i cá»™ng Ä‘oà n để cá»™ng Ä‘oà n sá»a sai há». Nếu há» vẫn không chịu đón nháºn thì có nghÄ©a là tá»± hỠđã cô láºp há», tá»± há» tạo ra bóng đêm cho mình.
NhÆ° thế, việc góp ý nên tiến hà nh qua nhiá»u giai Ä‘á»an. Thái Ä‘á»™ và tâm tình cần có của ngÆ°á»i sá»a lá»—i là tế nhị, tôn trá»ng, yêu thÆ°Æ¡ng, kiên nhẫn vá»›i kẻ sai lá»—i. Chúng ta cần có trái tim yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa để luôn thao thức và quyết tâm Ä‘Æ°a những kẻ lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối vá» vá»›i Chúa: " Ta không muốn kẻ gian ác phải chết, nhÆ°ng muốn nó ăn năn sám hối và được sống."
Há»™i thánh là má»™t gia đình yêu thÆ°Æ¡ng và là nÆ¡i hà n gắn những bất hoà chia rẽ. Vì thế, má»i ngÆ°á»i phải có trách nhiệm liên Ä‘á»›i vá»›i nhau để tạo sá»± hiệp thông liên lỉ trong Giáo há»™i Chúa. Má»—i ngÆ°á»i chúng ta cần trở thà nh sợi dây liên kết tình anh em trong cá»™ng Ä‘oà n nÆ¡i mình sống. Má»™t cá»™ng Ä‘oà n trưởng thà nh là má»™t cá»™ng Ä‘oà n có khả năng ngồi lại vá»›i nhau để góp ý và giúp nhau sá»a lá»—i. Chúng ta cần yêu thÆ°Æ¡ng để dám góp ý và cần khiêm tốn để được góp ý.
Ngà y nay, khi Ä‘i trên Ä‘Æ°á»ng ở nÆ°á»›c Thụy sÄ©, ngÆ°á»i ta nhìn thấy má»™t tấm biển lá»›n, trên đó có trình bà y hai chiếc xe hÆ¡i: má»™t chiếc mà u Ä‘á», má»™t chiếc mà u xanh. Cả hai xe Ä‘i cùng chiá»u vá»›i nhau, những ngÆ°á»i ngồi trong hai chiếc xe ấy Ä‘ang chà o nhau và tÆ°Æ¡i cÆ°á»i vá»›i nhau. NgÆ°á»i lái xe xanh Ä‘ang ra dấu cám Æ¡n lại bằng cách giở mÅ© chà o.
Ở phần dÆ°á»›i tấm biển có ghi má»™t hà ng chữ: "Hợp tác là an toà n". Äiá»u nà y muốn nói lên rằng: giúp đỡ lẫn nhau, đối xá» tốt vá»›i nhau nhÆ° ngÆ°á»i cá»™ng sá»± bằng tình bằng hữu là má»™t bảo đảm cho má»™t cuá»™c hà nh trình không nguy hiểm.
Không ai là má»™t hòn đảo. Cuá»™c sống của con ngÆ°á»i chỉ thá»±c sá»± lá»›n lên và triển nở khi sống vá»›i ngÆ°á»i khác và sống cho ngÆ°á»i khác. Xin Chúa ban cho chúng ta biết nhìn ra sá»± tháºt nÆ¡i mình để luôn biết sống nÆ°Æ¡ng tá»±a nhau và giúp nhau nên hoà n thiện theo ý Cha trên trá»i là Äấng hoà n thiện. [Mục Lục]
9. Sá»a lá»—i cho nhau – Lm Ignatiô Hồ Thông
Ed 33, 7-9
Ngôn sứ Ê-dê-ki-en thi hà nh sứ vụ bên cạnh đồng bà o của mình trong cùng cảnh ngộ lưu đà y như ông ở Ba-by-lon (đầu thế kỷ thứ sáu trước Công Nguyên). Ông cảm thấy mình chịu trách nhiệm vỠcách ăn nếp ở của anh em mình.
Rm 13, 8-10
Thánh Phaolô khuyên bảo các tÃn hữu Rô-ma thá»±c hà nh tình tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng ái. Bổn pháºn duy nhất, món nợ duy nhất mà chúng ta phải có đối vá»›i anh em đồng loại là Äức Ãi.
Mt 18, 15-20
Trong Tin Mừng, thánh Mátthêu trÃch dẫn những lá»i của Äức Giêsu má»i gá»i các Kitô hữu đừng để cho má»™t ngÆ°á»i anh em nà o của mình phải hÆ° mất mà không tìm cách sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i ấy, nhiá»u lần nhiá»u cách, vá»›i sá»± tế nhị cần thiết.
BÀI ÄỌC I (Ed 33, 7-9)
Ngôn sứ Ê-dê-ki-en sống và o cuối thế ká»· thứ bảy và đầu thế ká»· thứ sáu sau Công Nguyên. Và o lúc đó, hoà n cảnh đất nÆ°á»›c tháºt bi thảm. VÆ°Æ¡ng quốc Giu-Ä‘a bị há»a diệt vong. Vua Na-bu-cô-đô-nô-so chiếm thà nh thánh Giê-ru-sa-lem lần thứ nhất và o năm 598-597 và bắt Ä‘i lÆ°u Ä‘Ã y má»™t phần lá»›n dân cÆ°, nhất là thà nh phần Æ°u tú. Ngôn sứ Ê-dê-ki-en thuá»™c trong số những ngÆ°á»i lÆ°u Ä‘Ã y đầu tiên nầy. Ông thi hà nh sứ vụ ngôn sứ của mình chủ yếu bên cạnh những đồng bà o lÆ°u Ä‘Ã y của ông cho đến khi qua Ä‘á»i, và o năm 571 trÆ°á»›c Công Nguyên.
Ê-dê-ki-en trÆ°á»›c khi ngôn sứ, đã là tÆ° tế, vì thế, ông mang lấy ở nÆ¡i mình vừa tinh thần ngôn sứ vừa tinh thần tÆ° tế. Bản văn mà chúng ta Ä‘á»c và o Chúa Nháºt nầy là m chứng Ä‘iá»u nầy. Trách nhiệm ngôn sứ và trách nhiệm tÆ° tế thà nh má»™t bất khả phân ly ở nÆ¡i ông.
Bối cảnh là là ng Tel-Avi bên bá» sông CÆ¡-va không xa Ba-by-lon, nÆ¡i vị ngôn sứ cùng vá»›i má»™t số ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng sống trong cảnh lÆ°u Ä‘Ã y. Từ các biến cố, ngôn sứ Ê-dê-ki-en biết rút ra bà i há»c. Các ngôn sứ đã kêu gá»i vua, báºc vị vá»ng và toà n thể dân chúng hoán cải, nhÆ°ng lá»i của các ngà i không được lắng nghe, vì thế sá»± trừng phạt bất ngá» giáng xuống trên há». Nét Ä‘á»™c đáo của sứ Ä‘iệp mà ngôn sứ Ê-dê-ki-en gởi đến nhấn mạnh “trách nhiệm của má»—i cá nhânâ€. Äó là ý nghÄ©a lá»i kêu gá»i của Äức Chúa mà chúng ta Ä‘á»c trong Ä‘oạn văn nầy.
- “Hỡi con NgÆ°á»iâ€:
Diá»…n ngữ “con ngÆ°á»i†là đặc ngữ Sê-mÃt, có nghÄ©a Ä‘Æ¡n giản là “má»™t con ngÆ°á»iâ€, “má»™t cá nhânâ€, nhÆ° trong câu: “Hỡi con ngÆ°á»i. Trong câu nà y, diá»…n ngữ “con ngÆ°á»i†quy chiếu đến chÃnh vị ngôn sứ. Ngôn sứ Ê-dê-ki-en thÆ°á»ng sá» dụng đặc ngữ nà y để nhấn mạnh: Thiên Chúa là Äấng ngà n trùng chà thánh, trÆ°á»›c Ngà i con ngÆ°á»i chỉ là má»™t phà m nhân mõng dòn, yếu Ä‘uối và tá»™i lá»—i (6, 1-6). Má»—i lần Thiên Chúa ủy thác cho ông sứ Ä‘iệp của Ngà i, Ngà i đặt ông và o chá»— của ông để ông khá»i phải tá»± cao tá»± đại vá» những thị kiến hay xuất thần mà Thiên Chúa gởi đến cho ông. Vị ngôn sứ phải tá»± xoá mình nhÆ° má»™t kẻ vô danh tiểu tốt.
- NgÆ°á»i canh gác:
“Ta đặt ngÆ°Æ¡i là m ngÆ°á»i canh gác nhà Israelâ€. Những hình ảnh: “ngÆ°á»i canh gácâ€, “ngÆ°á»i canh thứcâ€, “truyá»n lệnh sứ†rất quen thuá»™c trong Cá»±u Ước để chỉ ngôn sứ. Ở đây, vị ngôn sứ được Thiên Chúa công bố là “ngÆ°á»i canh gác nhà Israelâ€. NgÆ°á»i canh gác đứng trên vá»ng gác tÆ°á»ng thà nh có nhiệm vụ canh chừng tai há»a sắp xảy đến mà cảnh giác dân thà nh kịp thá»i. Vì thế, vai trò của ngôn sứ không chỉ truyá»n đạt sứ Ä‘iệp mà còn cảnh báo, Ä‘e dá»a để kêu gá»i dân chúng hối cải ngá» hầu tránh những án phạt.
Xa hÆ¡n má»™t chút, chÃnh Ê-dê-ki-en gợi lên sứ vụ ngôn sứ của ông tháºt giản dị: “Phần ngÆ°Æ¡i hỡi con ngÆ°á»i, con cái dân ngÆ°Æ¡i bà n tán vá» ngÆ°Æ¡i dá»c theo các bức tÆ°á»ng và trÆ°á»›c các cá»a nhà . Chúng bảo nhau, ngÆ°á»i ná» nói vá»›i ngÆ°á»i kia: ‘Nà o chúng ta đến nghe xem Äức Chúa phán thế nà o!’. Chúng đến vá»›i ngÆ°Æ¡i đông nhÆ° trẩy há»™i. Dân Ta ngồi trÆ°á»›c mặt ngÆ°Æ¡i; chúng nghe các lá»i ngÆ°Æ¡i nói…†(Ed 33, 30-32). ChÃnh trong những cuá»™c chuyện trò thân quen và gần gÅ©i nhÆ° váºy mà vị ngôn sứ má»›i có thể ngá» lá»i vá»›i từng ngÆ°á»i má»™t những lá»i cảnh báo trong tình huynh đệ.
- Bổn pháºn đối vá»›i anh em mình:
Äối vá»›i dân Israel, chết không gì khác hÆ¡n là đánh mất ân huệ của Thiên Chúa, Äấng là nguồn má»i thiện hảo. Cá»±u Ước thÆ°á»ng trình bà y những huấn lệnh của Thiên Chúa trong viá»…n cảnh của má»™t sá»± chá»n lá»±a giữa sá»± sống và sá»± chết, hạnh phúc và bất hạnh, lá»i chúc phúc và lá»i nguyá»n rủa (x. Änl 30, 15-20; Hc 15, 15-16).
Ê-dê-ki-en là vị ngôn sứ đầu tiên nhấn mạnh sá»± thưởng phạt cá nhân: “Ai phạm tá»™i, kẻ ấy phải chết; con không mang lấy tá»™i của cha; cha cÅ©ng không mang lấy tá»™i của con†(Ed 18, 20). Số pháºn của má»—i ngÆ°á»i không phải luôn luôn bất di bất dịch nhÆ° Ä‘inh đóng cá»™t: ngÆ°á»i công chÃnh có thể trở thà nh tá»™i nhân; kẻ tá»™i lá»—i cÅ©ng có thể hoán cải trở thà nh ngÆ°á»i công chÃnh.
Từ đó, ông nhấn mạnh trách nhiệm của ngÆ°á»i biết huấn lệnh của Thiên Chúa và luáºt luân lý của Ngà i, ngÆ°á»i ấy có bổn pháºn phải giúp anh em mình biết biện phân tá» tÆ°á»ng, nếu không, đừng nghÄ© là mình vô can trÆ°á»›c sá»± hÆ° mất của anh em mình: “Nếu Ta bảo đứa gian ác: “Tên gian ác kia, nhất định mi phải chếtâ€, mà ngÆ°Æ¡i không nói để cảnh cáo nó phải từ bá» con Ä‘Æ°á»ng gian ác, thì chÃnh nó, đứa gian ác ấy, sẽ chết vì tá»™i của nó, nhÆ°ng còn máu của nó, Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡iâ€. Sứ vụ của vị ngôn sứ cốt yếu ở nÆ¡i hà nh Ä‘á»™ng nầy mà Äức Giêsu sẽ Ä‘Ãch thân căn dặn các môn đệ của mình.
BÀI ÄỌC II (Rm 13, 8-10)
Chúng ta tiếp tục Ä‘á»c phần luân l#ý của thÆ° gởi tÃn hữu Rôma. Thánh Phaolô vừa má»›i nêu lên những bổn pháºn công dân mà ngÆ°á»i Kitô hữu phải phục tùng: vâng lá»i chÃnh quyá»n dân sá»±, ná»™p thuế. Dù phải chu toà n tất cả những nghÄ©a vụ công dân nầy, chúng ta vẫn phải là những kẻ mắc nợ đối vá»›i anh em đồng loại: món nợ tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng ái không bao giá» hoà n tất được.
- Yêu ngÆ°á»i theo Cá»±u Ước:
“Anh em đừng mắc nợ gì ai, ngoà i món nợ tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng ái; vì yêu mến ngÆ°á»i, thì chu toà n lá» luáºtâ€. Tháºp giá»›i má»i gá»i phải tôn trá»ng nhân phẩm của tha nhân và của cải của há» nhÆ° tá»™i ngoại tình, tá»™i sát nhân, tá»™i trá»™m cắp…, nhÆ°ng không hà m chứa má»™t cách minh nhiên bổn pháºn yêu ngÆ°á»i. Yêu ngÆ°á»i được sách Lê-vi 19, 18 công bố và được thánh Phaolô trÃch dẫn: “NgÆ°Æ¡i phải yêu anh em đồng loại nhÆ° chÃnh mìnhâ€.
- Yêu ngÆ°á»i theo Tân Ước:
Theo Cá»±u Ước, “anh em đồng loại†trÆ°á»›c hết là những ngÆ°á»i cùng chung má»™t dân tá»™c, đồng bà o. Äức Giêsu đã mở rá»™ng huấn lệnh yêu ngÆ°á»i đến tất cả má»i thà nh viên cá»™ng đồng nhân loại, không có bất kỳ ngoại trừ nà o, tháºm chà phải yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù nữa. Thánh Phaolô nêu lên không chỉ luáºt Mô-sê, nhÆ°ng cÅ©ng luáºt Äức Ãi Kitô giáo nữa. Thánh nhân không Ä‘á» cáºp đến huấn lệnh thứ nhất: “mến Chúaâ€, vì lá»i khuyên bảo của thánh nhân nhắm đến đức ái huynh đệ. Vì thế, huấn lệnh yêu ngÆ°á»i bất khả phân ly vá»›i huấn lệnh mến Chúa, từ mến Chúa mà yêu ngÆ°á»i được khÆ¡i nguồn. Nếu yêu ngÆ°á»i vô giá»›i hạn, chÃnh là theo gÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa, Äấng yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i khôn cùng. Ở đây, bằng thể thức đóng khung, vị sứ đồ nhấn mạnh yêu ngÆ°á»i là “chu toà n lá» luáºt†(13, 8 và 9).
TIN MỪNG (Mt 18, 15-20)
Trong chÆ°Æ¡ng 18 nầy, thánh Mátthêu táºp hợp những huấn lệnh mà Äức Giêsu đã ngá» lá»i vá»›i Nhóm MÆ°á»i Hai, cá»™ng đồng đầu tiên của Giáo Há»™i Ngà i, vá» Ä‘á»i sống huynh đệ trong lòng Giáo Há»™i. ChÆ°Æ¡ng 18 nà y có thể chia thà nh hai phần: phần thứ nhất (18, 1-14) bắt đầu vá»›i “những kẻ bé má»n†và kết thúc vá»›i dụ ngôn “con chiên lạcâ€; phần thứ hai (18, 15-35) bắt đầu vá»›i việc “sá»a lá»—i cho anh em†và kết thúc vá»›i dụ ngôn “tên mắc nợ không biết xót thÆ°Æ¡ngâ€. Äoạn Tin Mừng hôm nay thuá»™c phần thứ hai, ở đó Chúa Giêsu chỉ cho các môn đệ cách thức sá»a lá»—i cho nhau trong đức ái.
- Sá»a lá»—i anh em:
Việc Äức Giêsu má»i gá»i các môn đệ sá»a lá»—i cho nhau đã được Luáºt Mô-sê Ä‘á» cáºp đến nhÆ° được ghi trong sách Lê-vi: “NgÆ°Æ¡i không được để lòng ghét ngÆ°á»i anh em, nhÆ°ng phải mạnh dạn quở trách ngÆ°á»i đồng bà o, nhÆ° thế, ngÆ°Æ¡i sẽ khá»i mang tá»™i vì nó†(Lv 19, 17). Câu trÃch dẫn nầy đặt liá»n sau huấn lệnh: “NgÆ°Æ¡i phải yêu đồng loại nhÆ° chÃnh mình†(Lv 19, 18). NhÆ° váºy, sá»a lá»—i cho anh em thuá»™c vá» luáºt đức ái.
Theo truyá»n thống Do thái giáo, ngÆ°á»i ta không được truy tố kẻ phạm tá»™i mà không cảnh báo trÆ°á»›c trong chốn riêng tÆ°. Và o thá»i Chúa Giêsu, các kinh sÆ° phà n nà n là ngÆ°á»i ta không thá»±c hiện táºp tục tốt đẹp nầy. Äức Giêsu phục hồi táºp tục nầy trong tinh thần yêu thÆ°Æ¡ng. Ngà i Ä‘á» nghị ba giai Ä‘oạn trong việc sá»a lá»—i huynh đệ.
- Sá»a lá»—i anh em trong cuá»™c gặp gỡ riêng tÆ° chỉ giữa hai ngÆ°á»i, không ai khác hay biết.
- Nếu lần đầu tiên không có kết quả, tiếp tục lần thứ hai vá»›i sá»± hiện của má»™t hay hai ngÆ°á»i khôn ngoan để kẻ sai lạc thấu tình đạt lý. Biện pháp nầy tránh cho tá»™i nhân khá»i bị sỉ nhục ở nÆ¡i cá»™ng Ä‘oà n.
- Nếu lần nầy cÅ©ng thất bại, lúc đó má»›i thÆ°a vá»›i cá»™ng Ä‘oà n. Nếu ngÆ°á»i anh em nầy không chịu nghe cá»™ng Ä‘oà n, chỉ lúc đó ngÆ°á»i nầy má»›i có thể bị khai trừ hay bị kể nhÆ° má»™t ngÆ°á»i dân ngoại hay má»™t ngÆ°á»i thu thuế, tức là má»™t ngÆ°á»i ngoan cố, không có tinh thần phục thiện, mà ngÆ°á»i ta tránh giao tiếp.
Vá»›i những lá»i khuyên sá»a lá»—i cho nhau theo ba giai Ä‘oạn nhÆ° trên, chắc chắn Chúa Giêsu muốn dá»± phòng các môn đệ của Ngà i – sau há», các cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu – tránh tất cả má»i hình thức khai trừ má»™t thà nh viên quá tà n nhẫn. NhÆ°ng Ngà i còn muốn hÆ¡n nữa rằng chúng ta noi gÆ°Æ¡ng vị mục tá» nhân là nh ra Ä‘i tìm kiếm con chiên lạc. Chắc chắn không phải là ngẫu nhiên khi những lá»i khuyên nầy theo liá»n ngay dụ ngôn “con chiên lạcâ€. Giáo Há»™i phải bà y tá» sá»± ân cần nhÆ° thế đối vá»›i ngÆ°á»i lá»—i phạm.
- Viễn cảnh Giáo Hội:
Äức Giêsu định vị bổn pháºn sá»a lá»—i anh em và những biện pháp ká»· luáºt mà cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu áp dụng trong khung cảnh thiết láºp Giáo Há»™i Ngà i. ChÃnh nhÆ° váºy mà Ngà i mở rá»™ng năng quyá»n, mà trÆ°á»›c đây Ngà i đã trao phó cho thánh Phê-rô, bây giá» cho Tông Äồ Äoà n: “Tất cả những gì dÆ°á»›i đất anh em cầm buá»™c, trên trá»i cÅ©ng cầm buá»™c nhÆ° váºy; tất cả những gì dÆ°á»›i đất anh em tháo cởi, trên trá»i cÅ©ng tháo cởiâ€. Và Ngà i sẽ tái khẳng định năng quyá»n nầy cho há» sau khi Ngà i phục sinh (Ga 20, 23).
Äức Giêsu thêm và o ở đây má»™t lá»i hứa khác: Ngà i sẽ luôn luôn hiện diện ở giữa các tÃn hữu của Ngà i khi há» há»p nhau lại mà cầu nguyện, dù chỉ hai hay ba ngÆ°á»i Ä‘i nữa. Cha Ngà i, Äấng ngá»± trên trá»i sẽ lắng nghe và đáp trả lá»i cầu xin của há», bởi vì Äấng cầu bầu cho há» không ai khác ngoà i “Äức Giêsu Ä‘Ãch thân ở giữa há»â€. Khi đặt tÃnh hiệu lá»±c của lá»i cầu nguyện nhÆ° thế và o trong văn mạch sá»a lá»—i cho anh em, chắc chắn Chúa Giêsu nhắm đến không chỉ việc tiến hà nh sá»a lá»—i cho anh em theo ba giai Ä‘oạn, nhÆ°ng còn phải cầu nguyện cho anh em lá»—i phạm nữa, ngõ hầu nhá» Æ¡n Chúa mà anh em nháºn ra và sá»a lá»—i để cá»™ng Ä‘oà n không phải mất bất cứ ngÆ°á»i anh em nà o. Tấm lòng của vị mục tá» nhân là nh là không muốn bất cứ con chiên nà o phải hÆ° mất. [Mục Lục]
10. Sá»a lá»—i ngÆ°á»i anh em
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu)
Suy niệm:
Trong Giáo há»™i ngay từ thuở ban đầu, đã có những ngÆ°á»i sai lá»—i.
Nếu đó chỉ là những sai lỗi nhỠgiữa các cá nhân trong cộng đoà n
thì cần tha thứ cho nhau (Lc 17, 3-4).
NhÆ°ng nếu đó là những sai lá»—i nghiêm trá»ng đụng chạm đến cá»™ng Ä‘oà n,
vô tình hay cố ý sống ngược vá»›i giáo huấn căn bản của Äức Giêsu,
thì cộng đoà n không thể nhắm mắt là m ngơ
mà không sá»a sai cho ngÆ°á»i anh em phạm lá»—i.
Bà i Tin Mừng hôm nay phản ánh cách sá»a lá»—i trong cá»™ng Ä‘oà n thánh Mátthêu.
NgÆ°á»i phạm lá»—i nặng ở đây vẫn được gá»i là ngÆ°á»i anh em (c. 15).
Tiến trình sá»a sai huynh đệ nà y diá»…n ra từ từ, từng bÆ°á»›c má»™t.
Bước nà y thất bại mới chuyển qua bước kế tiếp.
BÆ°á»›c má»™t là cuá»™c gặp gỡ kÃn đáo giữa ngÆ°á»i sá»a lá»—i và ngÆ°á»i phạm lá»—i.
Mục Ä‘Ãch là để giúp ngÆ°á»i phạm lá»—i biết lắng nghe lá»i góp ý chân tình,
nháºn ra lá»—i của mình và thay đổi cuá»™c sống cho phù hợp.
BÆ°á»›c hai diá»…n ra khi bÆ°á»›c má»™t thất bại, khi ngÆ°á»i phạm lá»—i không chịu nghe.
NgÆ°á»i sá»a lá»—i sẽ Ä‘em theo hai, ba ngÆ°á»i nữa để tăng sức thuyết phục.
Nếu ngÆ°á»i phạm lá»—i vẫn khăng khăng không nghe,
thì bước kế tiếp là phải đưa chuyện nà y ra trước Giáo hội địa phương (c. 17).
BÆ°á»›c cuối cùng chỉ xảy ra khi ngÆ°á»i anh em ấy vẫn ngoan cố,
không muốn nghe tiếng nói của cộng đoà n Giáo hội,
nghÄ©a là tá»± đặt mình ra ngoà i sá»± hiệp thông vá»›i cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu,
thì Giáo há»™i Ä‘Ã nh lòng không nháºn anh ấy nhÆ° phần tá» của Giáo há»™i nữa.
Có thể ngà y nay Giáo há»™i có những cách sá»a lá»—i khác,
nhưng những nét dưới đây vẫn giữ nguyên giá trị:
coi ngÆ°á»i phạm lá»—i nhÆ° anh em và không muốn mất ngÆ°á»i ấy,
kiên trì đối thoại, cố gắng để ngÆ°á»i anh em ấy nghe ra và nháºn lá»—i,
kÃn đáo giữ thanh danh cho ngÆ°á»i ấy, Ä‘i từng bÆ°á»›c trÆ°á»›c khi quyết định.
Ngay cả khi Giáo hội đã đưa ra quyết định cuối cùng,
thì việc trở lại vá»›i cá»™ng Ä‘oà n vẫn luôn mở ngá», nếu ngÆ°á»i ấy muốn là m hòa.
Äức Giêsu phục sinh đã cho Giáo há»™i dÆ°á»›i quyá»n thánh Phêrô
được quyá»n tháo cởi và rà ng buá»™c (Mt 16, 19b; Ga 20, 23)
khi phải đưa ra các quyết định vỠnhững phần tỠcủa mình (c. 18).
Sá»± hiện diện của những nhóm nhá» trong cá»™ng Ä‘oà n là điá»u có từ xÆ°a.
Tuy nhóm chỉ có hai ngÆ°á»i, nhÆ°ng nếu hỠđồng lòng xin má»™t Æ¡n nà o đó,
thì Cha trên trá»i sẽ ban cho (c. 19).
Có nhóm hai hay ba ngÆ°á»i há»™i há»p vá»›i nhau nhân danh Äức Giêsu,
thì Ngà i có mặt ở trong cuộc gặp gỡ đó, và Ngà i ở giữa hỠ(c. 20).
Äức Giêsu là Äấng Emmanuen, là Thiên Chúa ở cùng chúng ta (Mt 1, 23).
Äức Giêsu phục sinh cÅ©ng hứa ở vá»›i các môn đệ cho đến táºn thế (Mt 28, 20).
ChÃnh vì thế Ngà i hiện diện má»™t cách kÃn đáo, thầm lặng
Thiên Chúa đã đi với dân Ngà i trong hoang địa.
Hôm nay Chúa Giêsu vẫn đồng hà nh với chúng ta khi ta để cho Ngà i quy tụ.
Ngà i vẫn hiện diện ở nÆ¡i nhóm bạn có chung má»™t niá»m tin và tình yêu.
Lá»i nguyện:
Lạy Chúa Giêsu,
Cuá»™c Ä‘á»i chúng con
Diễn ra quanh những chiếc bà n,
Là m bằng những chất liệu khác nhau,
Kiểu dáng khác nhau, đặt ở những chỗ khác nhau.
NÆ¡i bà n há»c,
Ngà i mở trà tuệ chúng con
TrÆ°á»›c những chân trá»i má»›i,
Và dạy chúng con há»c đạo là m ngÆ°á»i.
Nơi bà n ăn,
Ngà i nuôi dưỡng thân xác chúng con
Äể chúng con có sức phục vụ tha nhân
Nơi bà n là m việc,
Ngà i cho chúng con được cộng tác với Ngà i
Trong việc xây dựng thế giới đại đồng huynh đệ.
NÆ¡i bà n thá»,
Ngà i cho chúng con được hiệp thông với Ngà i,
Và hiệp nhất với nhau qua một tấm bánh thánh.
Lạy Chúa
GiỠđây chúng con ngồi quanh chiếc bà n nà y,
Äể gặp gỡ, chia sẽ, để bà n bạc, thảo luáºn,
Äể cùng nhau tìm ý Chúa và đem ra thá»±c hà nh.
Xin thánh hóa những chiếc bà n chúng con sỠdụng
Äể tất cả trở nên con Ä‘Æ°á»ng
ÄÆ°a chúng con đến hưởng bà n tiệc thiên quốc. Amen. [Mục Lục]
11. Trách nhiệm - Lm. Giuse Trần Việt Hùng
Truyện kể: Má»™t du khách Ä‘ang rảo qua khu danh lam thắng cảnh ở Thụy SÄ©, ông dừng lại trÆ°á»›c hà ng rà o của má»™t khu vÆ°á»n hoa đẹp đẽ bao quanh má»™t lâu Ä‘Ã i. NgÆ°á»i là m vÆ°á»n mừng rỡ và đón chà o. Há» nói chuyện vá»›i nhau vá» các loà i hoa. Ông du khách há»i: Cụ ở đây bao lâu rồi? ThÆ°a, được 24 năm. Cụ đã gặp chủ nhân được mấy lần rồi? Tôi đã gặp 4 lần và lần cuối cách đây ba năm. Váºy ông ta có thÆ°á»ng liên lạc vá»›i cụ không? ThÆ°a không. Váºy ai trả lÆ°Æ¡ng cho cụ? Viên quản gia của ông chủ. NgÆ°á»i quản gia có năng tá»›i đây không? Tôi chÆ°a há» gặp ông ta, chúng tôi liên lạc bằng thÆ¡ từ thôi. Thế thì ai thưởng lãm cảnh đẹp nà y, mà cụ phải mất công chăm sóc kỹ lưỡng nhÆ° váºy? Ô, thÆ°a ông, tôi chu toà n trách nhiệm của mình và tôi là m nhÆ° chủ tôi sẽ đến ngà y hôm nay, ngay bây giá». Ngoà i ra chÃnh khi là m đẹp khu vÆ°á»n của ông chủ, vợ chồng tôi cÅ©ng được vui hưởng cảnh đẹp.
Ông Adong và bà Evà có hai con trai đầu, Cain và Abel. Và o má»™t ngà y kia, Thiên Chúa đã há»i Cain: Abel, em ngÆ°Æ¡i đâu rồi? Cain thÆ°a: Con không biết, con là ngÆ°á»i giữ em con sao? (Stk 4, 9). Vì ghen tÆ°Æ¡ng, Cain đã giết em mình, nhÆ°ng Cain đã chối từ trách nhiệm. Thiên Chúa thấu tá» má»i sá»± trong lòng. Cain và Abel là anh em ruá»™t, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên anh em là có trách nhiệm nâng đỡ bao bá»c lấy nhau. Bất cứ việc gì xảy ra trong cuá»™c sống cá nhân, gia đình và xã há»™i, phải có ngÆ°á»i chịu trách nhiệm. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói rằng: Tá»™i qui vu trưởng. ThÆ°á»ng là ngÆ°á»i đứng đầu má»™t tổ chức sẽ chịu trách nhiệm trÆ°á»›c. Chúng ta không thể đổ thừa quanh. Nhân loại là má»™t loà i thụ tạo cao quý có trà khôn, ý chà và tá»± do. Trách nhiệm của con ngÆ°á»i liên Ä‘á»›i được mở rá»™ng qua các tổ chức xã há»™i để giúp nhau thăng tiến.
Khi dân số tăng trưởng, con ngÆ°á»i đã tổ chức cÆ¡ cấu Ä‘á»i sống gia đình và xã há»™i. Gia đình là đơn vị nhá» nhất để xây dá»±ng má»™t cá»™ng Ä‘oà n xã há»™i. Chúng ta biết má»—i má»™t cá nhân Ä‘á»u có căn tÃnh riêng biệt. Trong gia đình xã há»™i có nhiá»u thà nh viên khác nhau hợp lại, bao gồm có ngÆ°á»i khôn kẻ dại, ngÆ°á»i tốt kẻ xấu, ngÆ°á»i rá»™ng kẻ hẹp và ngÆ°á»i mạnh kẻ yếu. Má»i ngÆ°á»i cần tá»±a dá»±a và o nhau để sinh sống. Má»—i thà nh viên Ä‘á»u có trách nhiệm liên Ä‘á»›i để xây dá»±ng má»™t xã há»™i tốt đẹp. Tiên tri Ezekiel đã rao giảng vá» sá»± giúp nhau sá»a đổi: Còn khi ngÆ°Æ¡i loan báo cho kẻ gian ác bá» Ä‘Æ°á»ng lối nó, nếu nó không chịu bá» Ä‘Æ°á»ng lối nó, thì nó sẽ chết trong sá»± gian ác của nó, nhÆ°ng ngÆ°Æ¡i cứu được mạng sống ngÆ°Æ¡i (Ez 33, 9). Chúng ta không thể nhắm mắt, bịt tai và là m ngÆ¡ trÆ°á»›c những sá»± dữ hay sá»± xấu nÆ¡i những ngÆ°á»i anh chị em. Chúng ta có bổn pháºn nâng đỡ nhau nháºn ra những sá»± sai trái và giúp nhau sá»a đổi, đây là má»™t món nợ của tình ngÆ°á»i.
Vì mang bản tÃnh yếu Ä‘uối, hằng ngà y má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u phạm lá»—i, kẻ Ãt ngÆ°á»i nhiá»u. Có những lá»—i nhẹ, dá»… dà ng xà xóa bá» qua. NhÆ°ng đôi khi có những thói hÆ° táºt xấu đã trở thà nh thói quen thì cần được chỉ giáo và khuyên răn. Chúng ta biết sá»± xấu được ngụy trang dÆ°á»›i nhiá»u cách thế, chúng ta khó có thể láºt tẩy để nháºn diện ngay. Äôi khi những táºt xấu núp dÆ°á»›i bóng của những cá» chỉ và lá»i nói ngon ngá»t, êm dịu và nhẹ nhà ng. Có những phát biểu tưởng là góp ý tốt là nh, nhÆ°ng ẩn ý là phê bình, chỉ trÃch, gièm pha, ăn không nói có… Tất cả cái xấu cÅ©ng do cái lưỡi không xÆ°Æ¡ng lắt léo nhiá»u Ä‘Æ°á»ng. Lá»i nói nhÆ° chiếc dao hai lưỡi rất nguy hiểm. Lá»i nói có thể xây dá»±ng Ä‘oà n kết và cÅ©ng có thể gây hệ qủa xấu nhÆ° chia rẽ, thù oán và hại ngÆ°á»i hại ta. Nếu không xét mình má»™t cách thà nh tháºt, chúng ta rất khó nháºn ra những lá»—i lầm nà y.
Là anh chị em sinh hoạt chung trong má»™t nhóm, há»™i Ä‘oà n hay cá»™ng Ä‘oà n, chúng ta có trách nhiệm nhắc bảo và giúp đỡ nhau sá»a sai. Chúa Giêsu cÅ©ng má»i gá»i chúng ta sống tình tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng ái giúp nhau nháºn lá»—i và sá»a lá»—i: Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi. Nếu nó nghe ngÆ°Æ¡i, thì ngÆ°Æ¡i đã lợi được ngÆ°á»i anh em (Mt 18, 15). Biết rằng sá»a lá»—i anh chị em không phải dá»…, vì chúng ta ai cÅ©ng phạm lá»—i. Chúng ta biết ngÆ°á»i phạm lá»—i là những ngÆ°á»i yếu Ä‘uối. Ãt có ai muốn nghe những Ä‘iá»u tiêu cá»±c vá» chÃnh mình. Vì chúng ta dá»… tá»± ái, nên rất khó chấp nháºn sá»± sá»a sai của ngÆ°á»i khác. ThÆ°á»ng thì việc ngÆ°á»i thì sáng, việc nhà thì Ä‘ui. Chúa Giêsu mách nÆ°á»›c cho chúng ta vá» sá»± sá»a lá»—i, trÆ°á»›c hết hãy sá»a dạy cách kÃn đáo và riêng tÆ°. Chúng ta phải hết sức tế nhị gợi ý để ngÆ°á»i khác nháºn ra lá»—i của há». Khi nói đến vết thÆ°Æ¡ng lòng thì rất dá»… nhạy cảm. Những phản ứng tá»± nhiên của kẻ mắc lá»—i thÆ°á»ng thì gay gắt khó chịu. NhÆ°ng vá»›i lòng từ bi và sá»± kiên nhẫn, chúng ta có thể thuyết phục ngÆ°á»i anh chị em chịu nháºn sai lầm và trách nhiệm của việc sai trái.
Vì con ngÆ°á»i có ý chà tá»± do, nên má»—i ngÆ°á»i phải chịu trách nhiệm vá» việc mình đã là m trong cả tÆ° tưởng, lá»i nói, chữ viết và hà nh Ä‘á»™ng. NÆ¡i cuá»™c sống chung, có những trách nhiệm cụ thể cá nhân và có những trách nhiệm liên Ä‘á»›i táºp thể. Trong Ä‘á»i sống gia đình, ngÆ°á»i cha, ngÆ°á»i mẹ và con cái có những bổn pháºn và trách nhiệm riêng biệt. NÆ¡i cuá»™c sống xã há»™i, má»—i tổ chức Ä‘á»u có ngÆ°á»i chịu trách nhiệm trong lãnh vá»±c của mình. Má»—i thà nh viên Ä‘á»u có bổn pháºn góp phần xây dá»±ng cuá»™c sống chung tốt đẹp. Có phÆ°á»›c cùng hưởng, có nạn cùng chịu. NgÆ°á»i dám nháºn lãnh trách nhiệm là ngÆ°á»i trưởng thà nh. Là m sai thì nháºn lá»—i sai. Công việc thà nh công hay thất bại là lẽ thÆ°á»ng của Ä‘á»i sống. Khi chối tá»™i, chạy tá»™i, dấu tá»™i hay đổ thừa lá»—i lầm cho ngÆ°á»i khác là thiếu trách nhiệm. Sai thì sá»a. Có lá»—i thì xin lá»—i. Là m tá»™i thì chịu tá»™i. Äối diện vá»›i sá»± xấu, sá»± dữ và sá»± thất bại, đôi khi chúng ta cảm thấy ngại ngùng, xấu hổ và chối từ, nhÆ°ng chỉ có sá»± tháºt sẽ giúp chúng ta tìm lại được sá»± bình an Ä‘Ãch thá»±c.
Chúng ta Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng lữ thứ trần gian. Má»—i ngà y chúng ta sống là má»™t ngà y hồng ân. Chúng ta không biết chắc chắn vá» tÆ°Æ¡ng lai. Má»i sá»± cố Ä‘á»u có thể xảy ra. Anh chị em đừng để mắc nợ nhau sá»± gì. Thánh Phaolô trong thÆ¡ gởi cho tÃn hữu Rôma đã khuyên: Anh em thân mến, anh em chá»› mắc nợ ai, ngoà i việc phải yêu mến nhau. Vì ai yêu ngÆ°á»i, thì đã giữ trá»n lá» luáºt (Rm 13, 8). Sống giây phút hiện tại cho tròn đủ. Äức ái là yêu thÆ°Æ¡ng, tha thứ, nhÆ°á»ng nhịn và quảng đại. Chúa Giêsu tóm kết các giá»›i răn và o hai Ä‘iá»u: Mến Chúa và yêu ngÆ°á»i. Yêu thÆ°Æ¡ng nhau là tôn trá»ng nhau. Yêu thì không gây sầu, oán giáºn, gây thiệt hại hay thù ghét là m khổ ngÆ°á»i khác. Yêu thÆ°Æ¡ng nhau là muốn Ä‘iá»u tốt cho nhau và cùng nhau tiến bÆ°á»›c trên con Ä‘Æ°á»ng hoà n thiện: Lòng yêu thÆ°Æ¡ng không là m hại kẻ khác. Váºy yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n cả lá» luáºt (Rm 13, 10).
Nếu không có Æ¡n Chúa phù trợ, chúng con không thể là m gì được. Cầu nguyện là hÆ¡i thở trong Ä‘á»i sống đạo. Chúa Giêsu đã dạy chúng ta tìm nÆ¡i thanh vắng để cầu nguyện. NhÆ°ng đẹp ý Chúa hÆ¡n, nếu nÆ¡i nà o có hai ba ngÆ°á»i đồng lòng hợp ý cầu nguyện, thì Æ¡n Chúa sẽ tuôn đổ dồi dà o hÆ¡n: Thầy bảo tháºt các con, nếu hai ngÆ°á»i trong các con, ở dÆ°á»›i đất, mà hiệp lá»i cầu xin bất cứ Ä‘iá»u gì, thì Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i, sẽ ban cho há» Ä‘iá»u đó (Mt 18, 19). Hai ngÆ°á»i cùng cầu nguyện nói lên sá»± há»— tÆ°Æ¡ng, yêu thÆ°Æ¡ng, hòa thuáºn và chung lòng chung ý. Má»™t hình ảnh rất thuyết phục, các dòng tu thÆ°á»ng sai từng hai tu sÄ© ra Ä‘i rao giảng và phục vụ, giống khi xÆ°a, Chúa đã sai từng hai môn đệ ra Ä‘i loan báo Tin Mừng.
Lạy Chúa, chúng con là những Kitô hữu, mang danh của Chúa Kitô, xin cho chúng con biết yêu thÆ°Æ¡ng nhau và giúp nhau thăng tiến trên con Ä‘Æ°á»ng trá»n là nh. [Mục Lục]
12. Nghĩa vụ yêu thương
(Văn Hà o, SDB chuyển ngữ)
“Yêu thương không là m hại đồng loại†(Rm 13,10)
Yêu thÆ°Æ¡ng tha nhân nghÄ©a là gì? Thánh Phaolô cắt nghÄ©a: “Yêu thÆ°Æ¡ng là không là m hại đồng loại†và “Yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n lá» luáºtâ€. Là m thế nà o để cả 2 khÃa cạnh nà y tÆ°Æ¡ng tác vá»›i nhau, hình thà nh má»™t phÆ°Æ¡ng cách thá»±c hiện đức ái Kitô giáo cách cụ thể. Má»™t bên xem ra có vẻ tiêu cá»±c: không là m Ä‘iá»u ác, và má»™t bên lại rất tÃch cá»±c: chu toà n lá» luáºt. Khi nà o và thế nà o, chúng ta có thể nháºn ra rằng chúng ta Ä‘ang thá»±c hiện những giáo huấn đó?
Không là m Ä‘iá»u ác là má»™t đòi há»i xem ra có vẻ tiên quyết. Nó má»i gá»i chúng ta suy xét vá» thái Ä‘á»™ sống của chúng ta mang âm hưởng đến cáºn nháºn là m sao? Nó cÅ©ng tra vấn xem chúng ta đã hiện lá»™ lòng mến trong má»™t hoà n cảnh đặc thù nà o đó nhÆ° thế nà o. Äức Giêsu đòi há»i chúng ta thá»±c hiện má»™t trong những cách thái để diá»…n bà y tình yêu đối vá»›i tha nhân là kêu má»i há» quay trở vá», khi há» lá»—i phạm, hầu giúp há» thoát khá»i con Ä‘Æ°á»ng tá»™i lá»—i. Có lẽ không có con Ä‘Æ°á»ng nà o gian nan cho bằng việc sá»a lá»—i cho cáºn nhân. Cáºn nhân đó có thể là má»™t ngÆ°á»i bạn, má»™t ngÆ°á»i thân trong gia đình. Cho dù chúng ta thá»±c hiện việc nà y vá»›i lòng thÆ°Æ¡ng cảm Ä‘Ãch thá»±c, thì đó vẫn là hà nh vi thá»±c hiện đức mến cao cả nhất.
Khi bạn bè hoặc gia đình báo cho ta biết có ai lá»—i phạm Ä‘iá»u gì đó, thÆ°á»ng chúng ta tức giáºn ngay láºp tức và chẳng quan tâm đến, Ãt nhất là lúc ban đầu, để lắng nghe xem há» phạm lá»—i nhÆ° thế nà o. NhÆ°ng Äức Giêsu khuyến má»i chúng ta phải thá»±c hà nh, bởi vì sá»a lá»—i cho nhau là hà nh vi thể hiện tình yêu thÆ°Æ¡ng. “ Nếu má»™t ngÆ°á»i nà o đó trong Há»™i Thánh phạm tá»™i chống lại anhâ€, Ngà i nói “ Anh hãy Ä‘i và chỉ cho ngÆ°á»i đó biết lầm lá»—i của há», khi chỉ có anh và ngÆ°á»i đó mà thôiâ€. Tuy nhiên Äức Giêsu cÅ©ng tiên liệu nguy cÆ¡ là ngÆ°á»i đó không chấp nháºn. “Nếu ngÆ°á»i đó không nghe anh , hãy má»i thêm má»™t hoặc hai ngÆ°á»i khác cùng Ä‘i vá»›i anh để anh có thêm nhân chứng há»— trợâ€. Cách thái nà y cÅ©ng rất khó khăn vì nó sẽ chạm và o tá»± ái và khÆ¡i dáºy ná»—i Ä‘au do chÃnh tá»™i lá»—i hỠđã gây ra.
PhÆ°Æ¡ng cách nà y quả rất gian nan vì nhiá»u lý do khác nhau. Có khá nhiá»u trÆ°á»ng hợp má»™t ngÆ°á»i bị anh chị em của mình kết án chỉ dá»±a trên tiếng đồn hay dÆ° luáºn, và điá»u nà y dá»… là m gãy đổ mối tÆ°Æ¡ng liên, là m rạn nứt sá»± thông hiệp trong Giáo há»™i. Phần Ä‘a chúng ta không biết đầy đủ và chÃnh xác vá» cuá»™c sống của ngÆ°á»i anh em chúng ta. Yêu thÆ°Æ¡ng tha nhân má»™t cách trá»n vẹn để có thể sá»a chữa lá»—i lầm cho nhau, đòi há»i chúng ta phải sống vá»›i nhau thân tình má»™t cách tháºt sá»±. Khởi đầu của lòng mến là không là m Ä‘iá»u gì đó hại đến anh em mình. Vì thế, chÃnh chúng ta phải tìm hiểu kỹ cà ng vá» tha nhân và phải dà nh nhiá»u thá»i gian để xây dá»±ng mối tÆ°Æ¡ng giao huynh đệ cách sâu xa.
Chúng ta sẽ bắt đầu hiểu biết vá» ngÆ°á»i anh em khi chúng ta đối xá» vá»›i há» trong mối tÆ°Æ¡ng giao thân hữu thá»±c sá»±. Äiá»u nà y đặt căn bản trên tình yêu, theo sá»± chỉ dạy qua giáo huấn của Há»™i Thánh và các giá»›i răn. Thánh Phaolô nói rằng “Äây là điá»u chúng ta mắc nợ nhauâ€, mắc nợ lòng yêu thÆ°Æ¡ng. Quả tháºt, Thánh Phaolô đã xác quyết, ai yêu mến anh em mình ngÆ°á»i đó chu toà n lá» luáºt. Ngà i có ý nói rằng, tất cả lá» luáºt “ chá»› ngoại tình, chá»› giết ngÆ°á»i, chá»› trá»™m cắp, chá»› là m chứng gian…†và những giá»›i răn khác, được tóm kết trong má»™t Ä‘iá»u duy nhất “Hãy yêu thÆ°Æ¡ng cáºn nhân nhÆ° chÃnh mìnhâ€.
NhÆ°ng ý niệm “tóm kết†ở đây được dịch bởi hạn từ “plêrioô†cÅ©ng có thể dịch là “chu toà nâ€. Theo Thánh Phaolô, chu toà n lá» luáºt không có nghÄ©a là tổng tóm các lá» luáºt lại. Ngà i còn diá»…n tả sâu xa hÆ¡n, là tất cả những ai “chu toà n lá» luáºtâ€, há» liên kết vá»›i Äức Kitô xuyên qua Ä‘á»i sống của há», được biểu thị bằng đức tin, được diá»…n tả trong đức ái, và được Chúa Thánh Thần hÆ°á»›ng dẫn. Lá» luáºt không phải được giản lược trong má»™t phạm trù duy nhất, nhÆ° từ ngữ “tóm gá»n†diá»…n tả, nhÆ°ng việc chu toà n lá» luáºt chÃnh là biết dà n trải tình yêu đến má»i ngõ ngách của cuá»™c sống, để lòng mến đối vá»›i tha nhân Ä‘iá»u hÆ°á»›ng cuá»™c sống chúng ta, ngay cả tại những nÆ¡i mà lá» luáºt không nói tá»›i má»™t cách cụ thể.
Chúng ta cÅ©ng nên ghi nháºn rằng, Ä‘iá»u mà Thánh Phaolô nói ở đây và cả trong thÆ¡ Gal 5,14, khi Ä‘á» cáºp tá»›i việc tóm gá»n lá» luáºt mà sách Lêvi 14,18 nói tá»›i , chÃnh là “hãy yêu đồng loại nhÆ° chÃnh mìnhâ€. Song Ngà i cÅ©ng gợi nhắc đến câu nói của Chúa Giêsu ở má»™t chá»— khác “vá»›i hạn từ Shenmaâ€. Sách Äệ nhị luáºt 6,4-5 có viết: Äức Chúa, Chúa chúng ta là Äức Chúa duy nhất. Hãy yêu mến Äức Chúa, Thiên Chúa của anh em hết lòng hết dạ hết sức anh em. “Shenma†nói lên niá»m tin của ngÆ°á»i Do Thái, quy táºp và o tình yêu của má»™t đấng, là chÃnh Thiên Chúa.
Tại sao? Thánh Phaolô đã trải nghiệm sá»± hiện diện của tình yêu Thiên Chúa, nhÆ°ng Ngà i còn có môt mục Ä‘Ãch sâu xa hÆ¡n. Trong khi chúng ta dá»… dà ng nói “yêu mến Äức Chúa là Thiên Chúa ngÆ°Æ¡i hết lòng, hết linh hồn, hết sức lá»±c ngÆ°Æ¡i†( Äệ Nhị Luáºt 6,5), chúng ta rất dá»… lẫn lá»™n và bối rối khi muốn thá»±c hiện lòng mến đối vá»›i tha nhân cÅ©ng theo dạng thức nà y. Thánh Phaolô hiểu Ä‘iá»u đó, nên Ngà i đã xác quyết cách thế để chu toà n lá» luáºt là đừng là m hại ngÆ°á»i khác. Äó cÅ©ng là phÆ°Æ¡ng cách để chúng ta diá»…n bà y tình yêu cụ thể của Thiên Chúa, má»™t tình yêu mà chúng ta có thể sá» chạm đến được. [Mục Lục]
13. Cộng đồng huynh đệ – Cố Lm. Hồng Phúc
Chúa Giêsu đã muốn thiết láºp Giáo há»™i của Ngà i nhÆ° má»™t cá»™ng đồng Tình yêu, trong đó luáºt bác ái thÆ°Æ¡ng yêu là má»™t giá»›i răn má»›i, má»™t dấu chỉ để biết ai là môn đệ của Chúa.
NhÆ°ng Chúa cÅ©ng biết rằng đâu đâu cÅ©ng có những yếu Ä‘uối con ngÆ°á»i, đâu đâu cÅ©ng có những vấn Ä‘á» giữa con ngÆ°á»i. Trong cá»™ng Ä‘oà n bé nhá» 12 môn đệ sống vá»›i Ngà i, Chúa đã nghiệm thấy nhÆ° váºy.
Giáo há»™i là má»™t cá»™ng đồng anh em, nhÆ°ng là má»™t cá»™ng đồng gồm ngÆ°á»i tá»™i lá»—i bên cạnh ngÆ°á»i là nh.
Chúa phán: “Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nóâ€. NhÆ°ng sá»a dạy là m sao? Theo tinh thần Phúc Âm, việc sá»a lá»—i anh em là má»™t việc rất tế nhị và gồm 3 công tác sau đây:
- “Hãy Ä‘i sá»a dạy nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi. Nếu không kết quả thì hãy nhỠđến hai ba ngÆ°á»i là m nhân chứng. Và sau cùng má»›i trình vá»›i cá»™ng Ä‘oà nâ€. Äây là má»™t thủ tục tình thÆ°Æ¡ng và bác ái dạy là m hết má»i sá»± để giữ má»™t ngÆ°á»i anh em Ä‘ang muốn xa lìa cá»™ng Ä‘oà n. Vì thế, việc sá»a lá»—i anh em là má»™t việc tế nhị, đòi há»i vừa sá»± can đảm vừa sá»± thanh nhã, đồng thá»i phải có sá»± khiêm nhÆ°á»ng và thông cảm vá»›i anh em. Äừng khÆ¡i thêm hố chia rẽ, nhÆ°ng hãy cầu nguyện để thà nh công, để Ä‘Æ°a ngÆ°á»i anh em vá» Ä‘Æ°á»ng công chÃnh.
Chị Thánh Têrêxa Hà i Äồng Giêsu, chung sống trong tu viện vá»›i má»™t chị bạn tên là Marthe. Chị nà y có má»™t táºt xấu là quá quyến luyến Bà Mẹ bá» trên. Têrêxa, sau nhiá»u tháng chỠđợi và cầu nguyện, chị quyết định nói. TrÆ°á»›c khi nói, chị đã cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin cho con nhìn thấy đúng sá»± tháºtâ€, Chị đã nói vá»›i ngÆ°á»i bạn “vá»›i tất cả tâm hồn và vá»›i tất cả kinh nghiệm đã cóâ€. Chị Marthe nhÆ° được giải tá»a tâm hồn và cÅ©ng nhìn nháºn rằng “Vị chăn chiên đừng nghe theo những lá»i dua nịnh dối trá, vì không có gì tai hại cho bằng những lá»i ca tụng đầy ná»c Ä‘á»™câ€.
- Giáo há»™i theo lối quảng diá»…n của Matthêô còn là má»™t cá»™ng đồng tha thứ và liên Ä‘á»›i, trong đó má»—i ngÆ°á»i có trách nhiệm vỠđức tin của anh em mình. Nếu sau nhiá»u cố gắng để Ä‘Æ°a ngÆ°á»i anh em lầm lá»—i trở vá» mà không có kết quả thì hãy trông cáºy và o tình thÆ°Æ¡ng xót của Äấng chăn chiên tối thượng.
Cái quyá»n “tuyệt thông†đối vá»›i má»™t ngÆ°á»i anh em là m cho ta nhá»› lại má»™t lá»i khác của Chúa vá» quyá»n năng của Giáo há»™i: “Sá»± gì các con cầm buá»™c dÆ°á»›i đất, trên trá»i cÅ©ng cầm buá»™c và sá»± gì các con tháo gỡ dÆ°á»›i đất trên trá»i cÅ©ng tháo gỡâ€. Quyá»n năng tha thứ đó, Chúa đã hứa cho Phêrô thì nay Chúa cÅ©ng ban cho các môn đệ. Äó là táºp Ä‘oà n 12 Tông đồ Chúa đã tuyển chá»n và sai Ä‘i, trong đó Phêrô giữ má»™t vai trò trá»ng yếu. Chúa trao cho há» sứ mạng hòa giải và cứu rá»—i. NhÆ° váºy dần dần Chúa đã thiết láºp các cÆ¡ cấu của Giáo há»™i.
- Sau cùng, Giáo há»™i là má»™t cá»™ng đồng cầu nguyện. Nếu tá»™i lá»—i là m chia rẽ thì sá»± cầu nguyện nối kết và hiệp nhất chúng ta lại vá»›i nhau. Vì thế, cả những lúc có sá»± bất bình không đồng ý kiến, nếu có “hai hay ba ngÆ°á»i tụ há»p vá»›i nhau nhân danh Thầy, thì Thầy ở giữa những ngÆ°á»i ấyâ€. Chúa ở đó nhÆ° gạch nối niá»m tin. Tám ngà y sau phục sinh, má»™t bầu khà chia rẽ cÅ©ng bao trùm các môn đệ. Tôma nằng nặc không muốn tin rằng Thầy đã sống lai. Chúa xuất hiện, sá»± hiện diện của Chúa đánh tan mối nghi ngá», chia rẽ, Ä‘em lại sá»± hiệp nhất.
Khi viết Ä‘oạn Phúc Âm nà y, hẳn là Matthêô muốn nhắc nhở cho Giáo há»™i, đã lan rá»™ng ra ngoà i biên cÆ°Æ¡ng Do thái, đến Cáºn đông, đến cả Lamã rằng Chúa là sá»± hiệp nhất. Muốn có sá»± hiệp nhất, muốn tránh sá»± chia rẽ vì mầu sắc chủng tá»™c, văn hóa, thì Giáo há»™i phải cầu nguyện, phải táºp há»p “nhân danh Thầy†vì có Thầy ở giữa. “Thầy là trung tâm há»™i tụ má»i Ä‘á»™ng lá»±c†(Kinh của Teilhard de Chardin).
Lạy Chúa, xin dạy con biết khiêm tốn hòa nhã khi phải sá»a lá»—i anh em, xin dạy con biết cầu nguyện khi phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i chia rẽ hiểu lầm, vì chỉ có Chúa là rÆ°á»ng mối sá»± Hiệp nhất. [Mục Lục]
14. Tinh thần bác ái trong việc sá»a lá»—i
Lá»i Chúa hôm nay dạy các môn đệ của Ngà i, dạy cho dân chúng cÅ©ng nhÆ° dạy cho tất cả chúng ta má»™t việc rất quan trá»ng trong Ä‘á»i sống hằng ngà y, đó là tinh thần bác ái trong việc sá»a lá»—i nhau nhằm mục Ä‘Ãch tốt cho nhau. Chúng ta cùng nhau chia sẻ má»™t và i ý tưởng qua bà i Phúc Âm theo thánh Mátthêu.
Sống dÆ°á»›i bầu trá»i nà y má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u là anh em của nhau: "tứ hải giai huynh đệ". Giáo Há»™i là má»™t cá»™ng Ä‘oà n huynh đệ, trong đó má»i ngÆ°á»i là anh em vá»›i nhau vì đã được là m con cùng má»™t Cha trên trá»i trong Äức Giêsu Kitô. Vì thế, má»—i Kitô hữu Ä‘á»u có trách nhiệm nâng đỡ nhau, sá»a lá»—i nhau để sống xứng đáng là con cái của Chúa trong đại gia dình của Ngà i.
"Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó".
Chúa Giêsu nhắc chúng ta trách nhiệm đó. Vấn đỠở đây không có ý nói vá» việc tôi can thiệp và o Ä‘á»i tÆ° của ngÆ°á»i khác, nhÆ°ng chúng ta phải ý thức hÆ¡n đó chÃnh là trách nhiệm phải giúp đỡ ngÆ°á»i anh em mình, giúp cho tha nhân sống tốt hÆ¡n, vì Ãch lợi cho chÃnh ngÆ°á»i anh em đó, vì Ãch chung của Giáo Há»™i.
Tuy nhiên, việc sá»a lá»—i tha nhân, giúp đỡ anh em sá»a đổi con ngÆ°á»i mình là má»™t công việc tế nhị, khó khăn, không mấy dá»… dà ng. Nó đòi há»i chúng phải hy sinh và kiên nhẫn. Khi sá»a lá»—i tức là tôi Ä‘ang can thiệp, Ä‘ang đụng chạm trên sá»± tá»± do và nhân vị của má»—i con ngÆ°á»i. ChÃnh vì lẽ đó mà Chúa Giêsu Ä‘á» ra ba giai Ä‘oạn: đầu tiên, cá nhân đối diện cá nhân.
Kế đến, nếu ngÆ°á»i phạm lá»—i không chịu nghe những lá»i góp ý để sá»a lá»—i lầm, thì chúng ta sẽ Ä‘em theo má»™t hoặc hai ngÆ°á»i nữa cho việc góp ý. Việc nà y sẽ thấu tình đạt lý và có sức hoán cải hÆ¡n.
Cuối cùng, nếu ngÆ°á»i mắc lá»—i ngoan cố thì sá»± việc sẽ được Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c cá»™ng Ä‘oà n, tức là má»™t thứ Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng và nếu ngÆ°á»i mắc lá»—i cÅ©ng không chịu nghe cá»™ng Ä‘oà n, lúc đó ngÆ°á»i ta má»›i kể nó nhÆ° ngÆ°á»i ngoà i cá»™ng Ä‘oà n, nhÆ° ngÆ°á»i ngoại giáo. Äây quả là má»™t biện pháp khôn ngoan và hữu Ãch. Nó là m cho ngÆ°á»i có trách nhiệm sá»a lá»—i luôn luôn giữ được bình tÄ©nh, nhẫn nại, đồng thá»i thể hiện tấm lòng từ bi và thái Ä‘á»™ tôn trá»ng nhân vị, tá»± do của ngÆ°á»i phạm lá»—i. Mặt khác, biện pháp đó còn giúp cho ngÆ°á»i có lá»—i có dịp hồi tâm, có cÆ¡ há»™i phản tỉnh để nháºn ra sá»± thiếu sót, lá»—i lầm của mình. Khi đó, không má»™t tá»™i nhân nà o còn có lý do gì khác để quy trách nhiệm vá» tá»™i mình, vá» cách xá» lý mình cho anh em, sau khi đã đối diện vá»›i anh em qua ba giai Ä‘oạn ấy.
Tóm lại, tất cả Ä‘á»u phải nhắm đến sá»± sống của cá»™ng Ä‘oà n, của tình nghÄ©a huynh đệ. Phải thi hà nh bác ái vá»›i tình yêu anh em. Chúng ta giúp cho cá nhân và xã há»™i được tốt là nh và hoà n thiện khi chủ ý đóng góp đúng vai trò ngÆ°á»i giữ gìn, bảo vệ nÆ¡i nà o chân lý và điá»u thiện có thể bị tấn công, bị phá huá»· đồng thá»i có thể đẩy lui những Ä‘iá»u xấu là m tổn thÆ°Æ¡ng, sứt mẻ mối tÆ°Æ¡ng quan của con ngÆ°á»i vá»›i chÃnh mình, vá»›i cá»™ng Ä‘oà n và vá»›i quyá»n bÃnh hợp pháp.
Chúa Giêsu Ä‘ang sống và ở giữa chúng ta. Ngà i soi sáng cho chúng ta biết sá»± tháºt vá» chÃnh mình và tình liên Ä‘á»›i vá»›i nhau, để chúng ta trả cho nhau món nợ duy nhất, đó là món nợ tình yêu thÆ°Æ¡ng nhau, món nợ phải ý thức đáp trả cho được.
Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con biết tha thứ, biết giúp cho nhau được thăng tiến hÆ¡n, được sá»a chữa những lá»—i lầm của mình, được hoà n thiện trong tình yêu của Chúa. Amen. [Mục Lục]
15. Sống bác ái, hiệp thông để cùng nhau thăng tiến
(Suy niệm của Lm Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™)
BÆ°á»›c và o Chúa nháºt XXIII, chủ để nổi báºt hÆ¡n cả là "bác ái huynh đệ trong cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu".
Sống trong Giáo hội Chúa Kitô
"Hiệp nhất nhân danh Chúa Giêsu", bác ái, tha thứ cho nhau và giúp nhau thăng tiến là điá»u ai cÅ©ng muốn và cần là m. Äây không Ä‘Æ¡n giản chỉ là tÆ°Æ¡ng quan xã há»™i trong cuá»™c sống hà ng ngà y. Việc sá»a lá»—i huynh đệ đã có trong sách Lêvi: "NgÆ°Æ¡i không được để lòng ghét ngÆ°á»i anh em, nhÆ°ng phải mạnh dạn quở trách ngÆ°á»i đồng bà o, nhÆ° thế, ngÆ°Æ¡i sẽ khá»i mang tá»™i vì nó " (Lv 19, 17). Vì bác ái vá»›i dân Israel, Chúa đã là m cho Êdêkiel "trở nên ngÆ°á»i lÃnh canh nhà Israel", và truyá»n ông phải nói cho "kẻ gian ác bá» Ä‘Æ°á»ng lối mình", để được sống, nếu không "thì chÃnh kẻ gian ác sẽ chết" (x. Ed 33, 7-9).
Thánh Phaolô nói: "Anh em chá»› mắc nợ ai ngoà i việc phải yêu mến nhau" (Rm 13, 8). Thì ra chúng ta phải mắc nợ nhau vá» tình mến. Cùng má»™t thân thể mầu nhiệm Äức Kitô, thánh Phaolô má»i gá»i ta mặc lấy tâm tình của Äức Kitô, sống hiá»n là nh, khiêm nhÆ°á»ng và liên Ä‘á»›i vá»›i nhau. Bởi tất cả Ä‘á»u do Thiên Chúa tạo dá»±ng, được Äức Giêsu Kitô cứu chuá»™c, chúng ta là anh em vá»›i nhau trong Chúa, nên hãy đối xá» vá»›i nhau bằng tình yêu và lòng mến, vì toà n bá»™ luáºt của Thiên Chúa được nên trá»n trong tình yêu, kể cả MÆ°á»i Äiá»u Răn "và nếu có Ä‘iá»u luáºt nà o khác, thì cÅ©ng tóm lại trong lá»i nà y là : NgÆ°Æ¡i hãy yêu mến kẻ khác nhÆ° chÃnh mình" (x. Rm 13, 8-10).
Tình yêu và sự kiên nhẫn
Lá»i thánh Phaolô trong bà i ca đức ái: " Lòng yêu thÆ°Æ¡ng không là m hại kẻ khác "(1Cr, 9), cho thấy Giáo há»™i được qui tụ là m thà nh Thân Thể Chúa Kitô, lãnh nháºn sứ mạng bà y tá» Thân Thể nà y theo ý muốn của Thiên Chúa. Chúng ta là những chi thể của cùng má»™t Thân Thể, tuy khác nhau, nhÆ°ng cùng qui vá» Giáo há»™i, liên Ä‘á»›i vá»›i nhau nhÆ° má»™t bản giao hưởng tình bác ái. Nên ai phạm lá»—i, ngÆ°á»i ấy thiếu tình bác ái không chỉ vá»›i má»™t ngÆ°á»i, mà con đối vá»›i toà n thân thể.
Cứ sá»± thÆ°á»ng ai xúc phạm đến ta, ta không can thiệp gì hết. Viện cá»›: nó đã xúc phạm đến tôi! Tôi sẽ không nói gì hết, dứt khoát là không. Váºy là m gì bây giá»? Nó đã xúc phạm đến tôi: Mắt Ä‘á»n mắt, răng Ä‘á»n răng Æ°? Äây không phải là giải pháp, là m thế sá»± xấu sẽ xấu hÆ¡n. Tôi sẽ Ä‘i gặp anh em và nói: Anh đã là m tổn thÆ°Æ¡ng tôi, không được! Anh được Thiên Chúa tạo dá»±ng, vì tình bác ái, tôi phải kéo anh vá». Chúng ta không loại trừ vì lá»—i cá nhân há», nhÆ°ng giúp há» sá»a mình để trở nên xứng đáng trong cá»™ng Ä‘oà n mà há» là thà nh viên.
Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra các cấp Ä‘á»™ hà nh xá» vá»›i anh em trong cá»™ng Ä‘oà n, dá»±a trên sá»± tôn trá»ng và yêu thÆ°Æ¡ng lẫn nhau miá»…n sao lợi được ngÆ°á»i anh em. Tin Mừng (Mt 18, 15-20) cho thấy, tình yêu huynh đệ chất chứa trách nhiệm há»— tÆ°Æ¡ng, nếu anh em có lá»—i, tôi phải thể hiện tình yêu vá»›i há», trÆ°á»›c hết, nói chuyện riêng vá»›i anh vá» sai lầm mà anh đã nói hay là m là không tốt. Hà nh vi nà y được gá»i là sá»a lá»—i huynh đệ: đây không phải là phản ứng đối vá»›i hà nh vi ngÆ°á»i phạm lá»—i, nhÆ°ng là cá» chỉ yêu thÆ°Æ¡ng dà nh cho ngÆ°á»i anh em. Thánh Augustinô nói: "Anh ấy đã xúc phạm bạn, và khi xúc phạm, anh ấy đã là m cho bạn tổn thÆ°Æ¡ng: bạn không quan tâm đến thÆ°Æ¡ng tÃch của ngÆ°á»i anh em bạn sao? (...) Váºy, hãy quên Ä‘i những sai lầm hỠđã xá» vá»›i bạn, chứ không phải là vết thÆ°Æ¡ng bạn phải chịu vì ngÆ°á»i anh em" (Discours 82, 7).
Và nếu nó không chịu nghe ngÆ°Æ¡i? Cấp tiếp theo, hãy nói chuyện vá» anh ta vá»›i hai hoặc ba ngÆ°á»i để giúp anh ý thức hÆ¡n vá» những gì anh đã là m; nếu anh ta vẫn bá» ngoà i tai, bất chấp Ä‘iá»u nà y, phải nói cho cá»™ng Ä‘oà n; và nếu anh ta không nghe cá»™ng Ä‘oà n, thì phải là m cho anh ta nháºn ra rằng chÃnh anh tá»± tách biệt khá»i cá»™ng Ä‘oà n Há»™i Thánh. Äặt ra khá»i cá»™ng Ä‘oà n thà nh viên không chịu hối cải, không có nghÄ©a là lên án. Chúng ta cần phải giữ liên hệ vá»›i nhau, vì đây là mối liên hệ do Thánh Thần thêu dệt. Chúng ta bÆ°á»›c và o trong cá»™ng Ä‘oà n và xây đắp bình an để mang lại cho sức sống cho cá»™ng Ä‘oà n. Dù giá»›i hạn cÅ©ng nhÆ° khuyết Ä‘iểm cá nhân ta, chúng ta vẫn được má»i gá»i đón nháºn sá»a lá»—i nhau trong tình huynh đệ và giúp đỡ ngÆ°á»i khác qua việc sá»± tế nhị nà y. Äây trách nhiệm sống của chúng ta vá»›i nhau.
Hoa quả của đức ái
Khi áp dụng hết má»i cách, vẫn không có hiệu quả, chúng ta hãy phó thác ngÆ°á»i anh em cho lòng nhân háºu của Thiên Chúa: "Lòng yêu thÆ°Æ¡ng không là m hại kẻ khác. Váºy yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n cả lá» luáºt " (Rm 13, 10).
Hoa quả của đức ái trong cá»™ng Ä‘oà n là cầu nguyện: " Ở đâu có hai hoặc ba ngÆ°á»i tụ há»p nhân danh Thầy, thì Thầy ở giữa những ngÆ°á»i ấy "(Mt 18, 19-20). Chúng ta quả quyết: Ở đâu có tình yêu, ở đó có Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần ngá»± trị. Cầu nguyện cá nhân chắc chắn là quan trá»ng, cần thiết, nhÆ°ng Chúa bảo đảm sá»± hiện diện của mình trong cá»™ng Ä‘oà n ngay cả cá»™ng Ä‘oà n nhá», vì nó qui chiếu và o sá»± hiệp thông hoà n hảo của Thiên Chúa Ba Ngôi. Origen nói rằng "chúng ta phải thá»±c hiện bản giao hưởng nà y" nghÄ©a là sá»± hòa hợp trong cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu.
Có ngÆ°á»i sẽ nói: chúng tôi Ä‘ang tụ há»p vá»›i nhau trong cùng má»™t khuôn viên nhà thá», Ä‘ang lắng nghe tiếng của mục tá» chúng tôi, cùng hát thánh ca và hiệp nhất trong lá»i cầu nguyện, chúng tôi chẳng Ä‘ang nhân danh Chúa mà tụ há»p vá»›i nhau đó sao? Là m gì có sá»± bất hòa?
Äúng, chúng ta là má»™t gia đình Ä‘ang được cùng má»™t mục tá» hÆ°á»›ng dẫn, không có chia rẽ, nếu bình tÄ©nh lại, thinh lặng ra khá»i nhà thá», những lá»i chỉ trÃch, xúc phạm ngÆ°á»i khác, kèm theo là ghen tị, đố kỵ và tham lam, háºn thù, dối trá và gian láºn ... tình bác ái được đặt ra. Vì váºy, chúng ta hãy tôn trá»ng Bà n Tiệc Thánh, Chúa Kitô đã hy sinh vì chúng ta, chúng ta hãy thông hiệp vá»›i nhau.
GiỠđây chúng ta hÆ°á»›ng lòng lên Chúa và dâng lên Ngà i lá»i tha thiết nguyện xin cho cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu khắp nÆ¡i được hiệp nhất trong Chúa Kitô, nhá» sá»± chuyển cầu của Äức Trinh Nữ Maria, Mẹ Thiên Chúa và là Mẹ chúng ta. [Mục Lục]
16. Nhắc nhở cách nà o?
Anh chị em thân mến,
Bà Coritanbul, ngÆ°á»i Ba lan gốc Do thái. Thá»i đệ nhị thế chiến, bà đã bị giam trong trại táºp trung Äức quốc xã. Sau chiến tranh, may mắn bà vẫn còn sống. Bà đi khắp châu Âu kêu gá»i lòng tha thứ cho Äức quốc xã, dù trên thân thể bà đầy những tà n tÃch của Äức quốc xã để lại. Má»™t hôm, má»™t ngÆ°á»i lÃnh Äức, trÆ°á»›c kia đã là m nhục bà , Ä‘ang đứng trÆ°á»›c mặt bà . Nhìn thấy ngÆ°á»i đã hà nh khổ mình trÆ°á»›c đây, bà nhÆ° chết lặng; sá»± câm thù lại bùng lên. Lúc đó, bà thầm thì vá»›i Chúa: "Lạy Chúa, Chúa thấy con chÆ°a thể thá»±c sá»± tha thứ cho ngÆ°á»i hà nh khổ con. Xin ban cho con tâm tình của Chúa, để con có thể tha thứ nhÆ° Chúa..." Câu chuyện của bà i Tin mừng chúa nháºt hôm nay cÅ©ng cùng má»™t chủ Ä‘á» nhÆ° câu chuyện chúng ta vừa nghe. à chÃnh: là sá»a dạy anh em; nhÆ°ng căn bản của việc sá»a dạy chÃnh là sá»± kiên nhẫn, bác ái và thứ tha nÆ¡i ngÆ°á»i sá»a dạy, và tinh thần phục thiện nÆ¡i ngÆ°á»i được sá»a... KÃnh má»i anh chị em cùng suy niệm...
a/. Má»—i ngÆ°á»i trong cá»™ng Ä‘oà n, trong Há»™i thánh Ä‘á»u có trách nhiệm vá»›i việc sá»a lá»—i anh em mình. Vì má»—i Kitô hữu Ä‘á»u là chi thể trong Thân thể mầu nhiệm, mà Chúa Kitô là đầu, nên có mối quan hệ há»— tÆ°Æ¡ng chặt chẽ; lại vừa là con cái Thiên Chúa, vừa là anh em vá»›i nhau, nên trách nhiệm sá»a lá»—i cho nhau cà ng thêm tế nhị và cần thiết. Lá»—i ở đây thÆ°á»ng là lá»—i nặng và công khai, có tÃnh cách gây gÆ°Æ¡ng xấu và là m tổn thÆ°Æ¡ng đến cá»™ng Ä‘oà n.
Trách nhiệm sá»a lá»—i là trách nhiệm liên Ä‘á»›i vá»›i Ä‘á»i sống đạo đức của anh em, để giúp anh em nên tốt; dÄ© nhiên trÆ°á»›c tiên bằng lá»i cầu nguyện, sau là bằng tình bác ái, khôn ngoan.
Cách sá»a lá»—i, ở đây chú trá»ng tá»›i ngÆ°á»i sá»a lá»—i hÆ¡n là tá»™i nhân. Thiên Chúa đòi má»i ngÆ°á»i có trách nhiệm vá» sá»± hoà n thiện của anh em. NhÆ°ng để việc sá»a lá»—i có kết quả tốt, cần phải kiên nhẫn, khôn ngoan, bác ái và tha thứ...Mạch văn ở đây muốn nói vá» chuyện sá»a lá»—i, hÆ¡n là bắt lá»—i. Tất cả Ä‘á»u được thá»±c hiện trong tình yêu thÆ°Æ¡ng và kiên trì của Há»™i thánh. Nếu ngÆ°á»i được sá»a lá»—i không nghe, đó là điá»u bất đắc dÄ©, là do chÃnh há»...
b/. Trong việc sá»a lá»—i, chúng ta cần phân biệt: ngÆ°á»i sá»a lá»—i và ngÆ°á»i có lá»—i:
PhÃa ngÆ°á»i thiện chà giúp sá»a lá»—i: cần kiên nhẫn, từ từ, bác ái và khôn ngoan: không phải thấy anh em mình có lá»—i là đã vá»™i lên án. Vì thế, việc sá»a lá»—i được thá»±c hiện trong tình bác ái, không phải là má»™t sá»± khiển trách đầy khinh miệt hay la mắng kiêu căng, nhÆ°ng vá»›i niá»m hi vá»ng tạo Ä‘iá»u kiện cho tá»™i nhân có cÆ¡ há»™i hối lá»—i và sá»a mình. Cách sá»a dạy nà y vừa có tÃnh cách liên Ä‘á»›i trách nhiệm, vừa có tÃnh cách bác ái và phục vụ...
PhÃa ngÆ°á»i có lá»—i: cần có tinh thần phục thiện. NgÆ°á»i sá»a lá»—i cần gây ý thức, để há» biết nháºn thiếu sót của mình, biết phục thiện khi bị vấp ngã. Sẽ giúp há» không cố chấp chống lại cá»™ng Ä‘oà n, cÅ©ng không sống trong thảm nảo "gáºm nhấm tá»™i lá»—i của mình", nhÆ°ng biết nhìn nháºn thiếu sót, yếu Ä‘uối, đồng thá»i mạnh mẽ vÆ°Æ¡n lên trong niá»m tin yêu và an bình...
Câu chuyện: Trong sách tu hà nh xÆ°a có kể: Có hai anh thanh niên sống không tốt lắm, há» muốn ăn năn sá»a lá»—i. Há» Ä‘i và o nÆ¡i thanh vắng quyết tâm ăn chay Ä‘á»n tá»™i. Sau má»™t năm trá»i, há» trở vá». Má»™t ngÆ°á»i thì vui vẻ, mặt mà y sáng láng; ngÆ°á»i kia trái lại có vẻ ốm yếu, tâm trạng lại bi quan nữa. Khi được há»i: ngÆ°á»i vui vẻ trả lá»i: cả thá»i gian qua, tôi nháºn ra mình tá»™i lá»—i tháºt; nhÆ°ng tôi cÅ©ng nháºn ra Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng tôi quá chừng, váºy chÃnh tôi phải sống tốt, phải vui vẻ để Ä‘á»n bù lại tình thÆ°Æ¡ng của Chúa...Còn ngÆ°á»i bi quan đã trả lá»i: tôi thấy mình tá»™i lá»—i vô và n, đáng bị Chúa phạt. Tôi luôn bị tá»™i lá»—i dà y vò, không phúc giây nà o được yên tâm, khi nghÄ© mình không là m sao thoát khá»i án phạt Ä‘á»i Ä‘á»i... Qua câu chuyện nà y, có ngÆ°á»i sẽ há»i: đâu là kiểu ăn năn tháºt sá»±? ThÆ°a đó chÃnh là sá»± phục thiện, tin cáºy nÆ¡i Chúa của nguá»i vui vẻ, luôn tin và o Thiên Chúa. DÄ© nhiên ngÆ°á»i thanh niên kia không phải không có lòng ăn năn, nhÆ°ng thá»±c tế ăn năn kiểu đó chÆ°a đủ...
c/. Gợi ý sống và chia sẻ: Sá»a lá»—i nhau để giúp nhau nên tốt là điá»u cần, nhÆ°ng nếu việc là m đó vì phô trÆ°Æ¡ng, khoe khoang, sẽ không Ä‘em lại lợi Ãch cho ai cả; trái lại háºu quả tai hại sẽ lá»›n hÆ¡n nhiá»u. Ước gì má»—i ngÆ°á»i Kitô hữu chúng ta hiểu được rằng muốn sá»a lá»—i anh em, cần thiết phải thà nh tâm, yêu thÆ°Æ¡ng há» nhÆ° Chúa, nhất là ý thức để Chúa hoán cải há» hÆ¡n là chÃnh mình hoán cải... [Mục Lục]
17. Chu toà n bổn pháºn
Anh chị em thân mến.
Tham gia giao thông trên Ä‘Æ°á»ng bá»™, chúng ta thấy nhiá»u biển báo được dá»±ng trên Ä‘Æ°á»ng. Những biển báo đó nhắc nhở cho những ai tham gia giao thông tuân hà nh luáºt lệ quy định để bảo đảm an toà n cho mình và cho ngÆ°á»i khác. Thỉnh thoảng còn có những ngÆ°á»i là m nhiệm vụ nhắc nhở trá»±c tiếp: những ngÆ°á»i công an giao thông, há» có trách nhiệm nhắc nhở cho những ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển các phÆ°Æ¡ng tiện giao thông tuân hà nh luáºt lệ để an toà n tÃnh mạng. Thế mà hằng ngà y Ä‘á»u có những tai nạn giao thông, là m cho biết bao ngÆ°á»i rÆ¡i và o hoà n cảnh mà không ai muốn bao giá». Chúng ta thá» nhìn xem tại sao có sá»± kiện nhÆ° thế: trÆ°á»›c tiên là những ngÆ°á»i tham gia giao thông; được nhắc nhở cách nà y hay cách khác, nhÆ°ng há» không lắng nghe, nhìn thấy những biển báo, nhÆ°ng há» không thi hà nh, há» cứ là m theo những gì mình muốn, nên tai nạn xảy ra. Còn những ngÆ°á»i có trách nhiệm nhắc nhở thì sao? Há» không hoà n thà nh trách nhiệm của mình, nhÆ°ng há» lợi dụng tình hình, để tìm mối lợi riêng tÆ°, khiến cho má»i việc trở nên khó khăn hÆ¡n. Những ngÆ°á»i được nhắc nhở không thể nà o lắng nghe hỠđược, há» tìm cách trốn tránh và cứ là m theo những gì mình muốn. Thế là tai nạn cà ng trầm trá»ng hÆ¡n. Nếu má»—i ngÆ°á»i ý thức được công việc của mình và thi hà nh cho tốt thì má»i việc sẽ trở nên tốt hÆ¡n nhiá»u.
Chúa Giêsu nói đến trách nhiệm và bổn pháºn để giúp cho anh em được tốt qua bà i Phúc Âm chúng ta vừa nghe. Hãy nhắc nhở anh em trong tình bạn chân thà nh, để ngÆ°Æ¡i lợi được ngÆ°á»i anh em. Sá»± chân thà nh sẽ là m cho má»i ngÆ°á»i dể chấp nháºn. Vá»›i sá»± chân thà nh sẽ dá»… là m cho ngÆ°á»i khác nháºn được những gì mình cần phải là m. Nếu vì má»™t lý do nà o khác mà không có sá»± chân thà nh thì ngÆ°á»i nghe sẽ khó chấp nháºn hÆ¡n, nếu sá»± chân thà nh cà ng Ãt thì kết quả sẽ cà ng kém Ä‘i. Nếu vá»›i tất cả sá»± chân thà nh, bằng má»i phÆ°Æ¡ng pháp có thể thá»±c hiện mà vẫn không kết quả, thì má»™t tai nạn xảy ra ngoà i ý muốn, vì khi đó ngÆ°á»i nghe nhÆ°ng nhÆ° không nghe gì, thấy cÅ©ng nhÆ° không thấy gì, há» chỉ biết hà nh Ä‘á»™ng mà không biết mình Ä‘ang là m gì.
Tháºt khó chịu khi có ngÆ°á»i nà o đó dám chỉ ngay và o và o những khuyết Ä‘iểm hay táºt xấu của mình. Cà ng khó chịu hÆ¡n nữa, khi việc là m của má»™t ngÆ°á»i không muốn cho ai biết, lại có ngÆ°á»i dám đến chỉ ngay và o việc bà máºt đó và bảo hãy thay đổi. Câu nói: nhân vô tháºp toà n, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u biết. nhÆ°ng cái biết và đi đến chấp nháºn thì tháºt là xa vá»i.
Có lúc nà o trong cuá»™c sống, chúng ta chợt suy nghÄ© và nhìn lại con ngÆ°á»i của mình, xem hiện tại của ngà y hôm nay nhÆ° thế nà o, để nhìn lại quá khứ mà so sánh xem chúng ta có dám tá»± hà o vá» hôm nay của mình không? Ngà y hôm nay có tốt hÆ¡n ngà y hôm qua? Có tốt hÆ¡n má»™t năm vá» trÆ°á»›c? Nếu so sánh nhiá»u hÆ¡n nữa thì niá»m tá»± hà o vá» tưổi Ä‘á»i của má»™t ngÆ°á»i đối vá»›i chúng ta nhÆ° thế nà o? Nếu ngà y hôm nay chúng ta thấy mình nhẹ nhà n hÆ¡n, vui vẽ hÆ¡n, dá»… chấp nháºn ngÆ°á»i khác hÆ¡n và biết giúp đỡ má»i ngÆ°á»i nhiá»u hÆ¡n thì tháºt là hạnh phúc cho chúng ta. Khi đó, trong cuá»™c sống chúng ta biết lắng nghe, biết chấp nháºn và biết thay đổi những gì cần thiết. Còn nếu chúng ta chỉ biết tá»± hà o vá» tuổi Ä‘á»i của mình, để quá bảo vệ bản thân mà không muốn ai chạm tá»›i cho dù là lá»i nói, thì khi đó, chúng ta đã già rồi:
Già vì đôi mắt chúng ta má» nên không còn nhìn thấy gì nữa, không còn nhìn thấy Ä‘iá»u tốt để thá»±c hiên cÅ©ng không còn nhìn thấy Ä‘iá»u không tốt để tránh xa. Kể cả bản thân cÅ©ng không thể nhìn thấy để biết phải sống thế nà o cho đúng.
Chúng ta già vì đôi tai chúng ta không còn khả năng lắng nghe, kể cả những lá»i hay, đẹp chúng ta cÅ©ng không thể nghe. Những lá»i dạy bảo chúng ta cÅ©ng không để lá»t tai được, thì là m sao chúng ta có thể nghe được những lá»i kêu than chỉ trÃch những việc là m sai trái của chÃnh mình được. NhÆ° thế thì những hà nh Ä‘á»™ng, những việc là m tốt là m sao chúng ta có thể thá»±c hiện được?
Nếu chúng ta biết lắng nghe, biết nói những Ä‘iá»u hữu Ãch và thá»±c hà nh những việc là m tốt thì tháºt là hạnh phúc.
Chúng ta cùng nhau cầu xin Chúa soi sáng cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta để biết sống theo thánh ý Chúa. [Mục Lục]
18. Quan niệm đức ái theo Thánh Phaolô
(Suy niệm của Lm Phêrô Nguyễn Hương)
Chúng ta Ä‘ang sống trong năm Thánh Phaolô, năm đặc biệt chú ý tá»›i vị Tông Äồ Dân Ngoại, ngà i nổi báºt nhÆ° má»™t ngôi sao sáng trong lịch sá» Giáo há»™i. Và rất thÃch hợp để nói vá» giáo huấn của Ngà i trong thánh lá»… hôm nay. Sá»± nghiệp và giáo huấn của Ngà i tháºt là phong phú và sâu sắc, chúng ta chỉ dừng lại ở đây quan niệm vá» Tình yêu hay Äức Ãi theo Thánh Phaolô.
Danh từ tình yêu (love, amore, caritas) được dùng rất nhiá»u từ môi miệng chúng ta, từ báo chÃ, phim ảnh. NhÆ°ng ngà y hôm nay khái niệm vá» tình yêu đã bị nhiá»u ngÆ°á»i hiểu sai và là m dụng.
Tôi Ä‘á»c trên báo Ä‘iện tá» của Há»™i Äồng Giáo Mục Việt Nam, tác giả Nguyá»…n Lan Hải đã tóm tắt những ngá»™ nháºn đáng tiếc vá» tình yêu nÆ¡i nhiá»u bạn trẻ hôm nay: - Tình yêu là sá»± cuốn hút. - Tình yêu là chiếm hữu. - Tình yêu là tiá»n tà i. - Tình yêu là sá»± thÆ°Æ¡ng hại. - Tình yêu là tình dục.
ChÃnh vì quan niệm méo mó nà y, nên nhiá»u ngÆ°á»i suốt cả Ä‘á»i Ä‘i tìm tình yêu mà không gặp. Nhiá»u bạn trẻ thay ngÆ°á»i yêu nhÆ° thay áo váºy. Nhiá»u cặp vợ chồng trẻ tháng trÆ°á»›c đám cÆ°á»›i linh đình vui vẻ, anh nói em nghe, nhÆ°ng tháng sau thì anh em nói, cả là ng cùng nghe. Tuần đầu trăng máºt, tuần sau giáºp máºt!!! Nhiá»u gia đình Ä‘ang êm ấm, nhÆ°ng chỉ má»™t cú Ä‘iện thoại, má»™t lá thÆ° của ngÆ°á»i thứ ba, thế là má»i sá»± đổ vỡ, má»i sá»± được giải quyết bằng tá» giấy li dị và chia tà i sản.
Váºy thì theo Thánh Phaolô, Tình Yêu là gì, phải yêu ngÆ°á»i khác nhÆ° thế nà o?
Bà i Ä‘á»c II mà chúng ta vừa nghe là những lá»i tháºt tuyệt vá»i: «Anh em chá»› mắc nợ ai ngoà i việc phải yêu mến nhau». NghÄ©a là chúng ta đừng mắc nợ nhau vá» tiá»n bạc, váºt chất, ai mắc nợ thì phải trả. NhÆ°ng hãy mắc nợ nhau vá» tình thÆ°Æ¡ng, vỠđức ái. Chúng ta hãy yêu thÆ°Æ¡ng nhau. Tình yêu là cốt lõi của Kitô giáo. ChÃnh Phaolô nói: «Vì ai yêu ngÆ°á»i, thì đã giữ trá»n lá» luáºt». Tình yêu là m cho chúng ta được hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c. Sống không có tình yêu, không có lòng nhân ái, thì dù chúng ta có nhà lầu, xe hÆ¡i, tiện nghi váºt chất dÆ° dã, vẫn cÅ©ng cảm thấy không hạnh phúc và vui vẻ. Các nhà khoa há»c Mỹ đã nghiên cứu và cho thấy Ä‘iá»u đó: 12 % dân Mỹ bị stress và bị tâm thần, không phải vì há» nghèo đói vá» váºt chất và vị há» bị cô Ä‘Æ¡n và không được yêu thÆ°Æ¡ng chia sẽ.
Äối vá»›i thánh Phaolô tình yêu không phải là má»™t sá»± trao đổi kinh tế tiá»n bạc, không phải là má»™t sá»± chiếm hữu Ãch ká»·, không phải là má»™t sá»± tìm kiếm mình trong ngÆ°á»i khác. NhÆ°ng là má»™t tình yêu vô vị lợi, có trách nhiệm và hoà n toà n vì ngÆ°á»i khác, kể cả hiến mạng vì ngÆ°á»i mình yêu. Tình yêu đó bắt nguồn và luôn dá»±a trên chÃnh tình yêu Thiên Chúa mà Äức Giêsu đã thể hiện trên Tháºp giá.
Tình Yêu, Äức Ãi gắn liá»n vá»›i việc tuân giữ lá» luáºt, là sống có trách nhiệm và biết tôn trá»ng hạnh phúc của ngÆ°á»i khác: «Äó là chá»› có ngoại tình»: vợ của ngÆ°á»i ta chá»› có được lá»› rá»› tá»›i, không được quan hệ tình dục bừa bãi. Vì háºu quả của nó là phá hoại phúc ngÆ°á»i khác và mang bệnh táºt cho mình. Quan hệ tình dục bừa bãi dá»… sinh ra tá»™i phá thai, tức là giết ngÆ°á»i. Äó là trá»ng tá»™i và còn có vạ kèm theo cho ai là m Ä‘iá»u đó. Nên Thánh Phaolô nói tiếp: «Chá»› giết ngÆ°á»i, chá»› trá»™m cắp, chá»› là m chứng gian, chá»› mê tham, và nếu có Ä‘iá»u luáºt nà o khác, thì cÅ©ng tóm lại trong lá»i nà y là : NgÆ°Æ¡i hãy yêu mến kẻ khác nhÆ° chÃnh mình. Lòng yêu thÆ°Æ¡ng không là m hại kẻ khác. Váºy yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n lá» luáºt». Những lá»i chúng ta phải suy gẫm nhiá»u lần. Lá»—i những Ä‘iá»u răn nà y là chúng ta lá»—i Äức Ãi cách nghiêm trá»ng. Thấy ngÆ°á»i khác thà nh công mình phải mừng cho há» chứ đừng có ghen tỵ và tìm cách đạp đổ. Thấy ngÆ°á»i khác gặp Ä‘au khổ thì không lấy là m vui mừng nhÆ°ng là nâng đỡ ủi an há». Vẽ đẹp của ngÆ°á»i kitô hữu là ở đó.
Äối vá»›i Phaolô, Äức ái là căn bản, là chÃnh yếu của Ä‘á»i sống kitô hữu. Trong má»™t lá thÆ° khác, thánh Phaolô quả quyết: «Giả nhÆ° tôi nói được các thứ tiếng của loà i ngÆ°á»i và của các Thiên thần Ä‘i nữa, mà không có đức mến (Caritas) thì tôi chẳng khác gì thanh la phèng phèng, chÅ©m choẹ xoang xoảng. Giả nhÆ° tôi có được Æ¡n nói tiên tri và biết hết được má»i Ä‘iá»u bà nhiệm, má»i lẽ cao siêu, hay có được tất cả tà i đức đến chuyển núi rá»i non, mà không có đức mến (Caritas), thì tôi cÅ©ng chẳng là gì cả. Giả nhÆ° tôi có Ä‘em hết cả gia tà i cÆ¡ nghiệp mà bố thÃ, hay ná»™p cả thân xác tôi để chịu chết, mà không có đức mến, thì cÅ©ng chẳng Ãch gì cho tôi» (1Cr 13,1-13).
Tất cả chúng ta Ä‘á»u được má»i gá»i để sống Äức ái đó theo gÆ°Æ¡ng thánh Phaolô, nhÆ° Ngà i đã theo Äức Kitô, NgÆ°á»i đã yêu chúng ta đến cùng và đã hiến mạng vì chúng ta trên Tháºp giá. Xin Thánh nhân cầu xin Chúa ban sức mạnh để chúng ta thá»±c hà nh những giáo huấn nà y và o trong Ä‘á»i sống chúng ta. Amen. [Mục Lục]
19. Sá»a lá»—i cho nhau – Phêrô Nguyá»…n Hưởng
Phụng vụ Lá»i Chúa hôm nay nói tá»›i má»™t trách nhiệm của ngÆ°á»i kitô hữu vá» việc sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i anh em mình. Má»™t công việc rất tế nhị nhÆ°ng là cần thiết.
NgÆ°á»i Lamã nói rằng: errare umanum est! Là m ngÆ°á»i là sai lá»—i. NgÆ°á»i Việt Nam cÅ©ng có câu tÆ°Æ¡ng tá»±: Nhân vô tháºp toà n, không ai hoà n hảo cả. Sinh ra trên Ä‘á»i nà y má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có xã há»™i tÃnh, nên ai có liên hệ và có trách nhiệm đối vá»›i ngÆ°á»i khác, ai cÅ©ng cần đến sá»± giúp đỡ của ngÆ°á»i khác để hoà n thiện mình, để sống tốt hÆ¡n, nhất là khi sai lá»—i, lầm lạc, ai cÅ©ng cần đến sá»± hÆ°á»›ng dẫn, lá»i khuyên và lá»i cầu nguyện của ngÆ°á»i khác.
Việc sá»a lá»—i là má»™t công việc khó khăn và tế nhị. Nên hôm nay Chúa Giêsu cho chúng ta má»™t bà quyết và ng để thá»±c hiện công việc nà y qua từng bÆ°á»›c sau: TrÆ°á»›c hết: «Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi». Äây là bÆ°á»›c quan trá»ng nhất, khi sá»± tháºt còn ở trong bóng tối, còn kÃn, chỉ có hai ngÆ°á»i biết thôi. Vì thế không được phép nói cho ngÆ°á»i thứ ba biết sai lầm của ngÆ°á»i khác khi ta chÆ°a giúp há». Nếu bÆ°á»›c nà y không thà nh công thì má»›i Ä‘i bÆ°á»›c tiếp: «Nếu nó không nghe lá»i ngÆ°Æ¡i, hãy Ä‘em theo má»™t hoặc hai ngÆ°á»i nữa… Nếu nó không nghe há», hãy trình vá»›i cá»™ng Ä‘oà n. Nếu nó không nghe cá»™ng Ä‘oà n, ngÆ°Æ¡i hãy kể nó nhÆ° ngÆ°á»i ngoại giáo». Äây là bÆ°á»›c kế tiếp phải là m trong tinh thần xây dá»±ng, yêu thÆ°Æ¡ng và hiệp thông trong cá»™ng Ä‘oà n. Nhất là xin Cá»™ng Ä‘oà n cầu nguyện để Æ¡n Chúa biến đổi lòng của há», để há» cải tà quy chÃnh. Khi há» không nghe ai nữa thì chỉ còn cách duy nhất là hãy phó thác há» cho lòng từ bi của Thiên Chúa.
Trong thá»±c tế, nhiá»u lúc chúng ta là m ngược lại vá»›i hÆ°á»›ng dẫn trên của Chúa. Thay vì chúng ta phải giữ kÃn sá»± tháºt và thuyết phục ngÆ°á»i anh em sai lá»—i trÆ°á»›c khi nói ngÆ°á»i thứ ba cùng giúp, thì chúng ta lại nói toạc móng heo lầm lá»—i của há» ra, là m ai cÅ©ng biết. NhÆ° thế sẽ là m cho vấn Ä‘á» trở nên tồi tệ hÆ¡n. Cần phân biệt việc sá»a lá»—i hoà n toà n khác vá»›i việc nói xấu ngÆ°á»i khác. Sữa lá»—i là má»™t việc nên là m, còn nói xấu là má»™t trá»ng tá»™i. Vì thế chúng ta cần tế nhị, khôn ngoan và đúng lúc.
Câu chuyện sau đây nói lên thái Ä‘á»™ tế nhị cần có khi sá»a lá»—i cho nhau:
Äức Hồng y Roncalli (sau là Giáo hoà ng Gioan 23) ngà y kia dá»± tiếp tân bên cạnh má»™t nữ công tÆ°á»›c mặc chiếc váy cá»±c kì ngắn. Ngà i tá» vẻ khó chịu bằng cách suốt bữa tiệc là m nhÆ° không biết bà . Cuối bữa, ngà i Ä‘Æ°a cho bà má»™t trái táo. Rất hân hạnh, bà nói:
- Tôi không biết phải cám ơn ngà i thế nà o. NhỠđâu tôi được ngà i ưu ái như thế? Ngà i chăm chăm nhìn bà rồi nói:
- Sau khi Evà ăn quả táo, bà ta má»›i nháºn ra là mình thiếu quần áo. (hy vá»ng trong cá»™ng Ä‘oà n chúng ta không có cô nà o được ngÆ°á»i khác cho ăn táo trong nhà thá» nhé!).
NgÆ°á»i Ãi nhÄ© lan có má»™t lá»i nguyện rất hay mà tôi rất thÃch: God grant me the Serenity to accept the things I cannot change, Courage to change the things I can, and Wisdom to know the difference.
Chúng ta có thể thÆ°a vá»›i Chúa là : Lạy Chúa xin cho con sá»± thanh thản để chấp nháºn những Ä‘iá»u con không thể thay đổi, sá»± Can đảm để thay đổi những Ä‘iá»u con có thể và sá»± Khôn ngoan để phân biệt sá»± khác biệt. Amen. [Mục Lục]
20. Nghệ thuáºt sá»a lá»—i – Lm Giuse Nguyá»…n Hữu An
Tuân Tá», má»™t hiá»n triết Trung hoa đã nói rằng: Kẻ khen ta mà khen tháºt má»›i chỉ là bạn ta, kẻ chê ta mà chê tháºt là thầy ta, còn kẻ nịnh hót tâng bốc ta là những kẻ chỉ là m hại ta mà thôi.
Chê mà chê tháºt là sá»a lá»—i cho nhau trong tình huynh đệ. Là con ngÆ°á»i ai mà chẳng lầm lá»—i. Không ai trên trần thế có thể tá»± hà o mình vô tá»™i. ChÃnh Thánh Gioan đã quả quyết: “Nếu chúng ta nói là chúng ta không có tá»™i, chúng ta tá»± lừa dối mình và sá»± tháºt không ở trong chúng ta†(1Ga 1,8). Thú nháºn mình tá»™i lá»—i không có nghÄ©a là chấp nháºn thất vá»ng. Ngược lại ý thức được sá»± yếu Ä‘uối của mình sẽ giúp con ngÆ°á»i mạnh tin hÆ¡n. Thánh Gioan cÅ©ng viết: “Nếu ai phạm tá»™i, thì chúng ta có má»™t Äấng Bảo Trợ trÆ°á»›c mặt Chúa Cha: đó là Äức Giêsu Kitô, Äấng Công ChÃnh†(1Ga 2,1b). Sá»a lá»—i huynh đệ là cần thiết để giúp nhau thăng tiến và trưởng thà nh. Vì thế sá»a lá»—i cho nhau là má»™t nghệ thuáºt đòi há»i ngÆ°á»i ta phải tuân theo má»™t số kỹ thuáºt.
Trang Tin mừng hôm nay, Chúa Giêsu dạy nghệ thuáºt từng bÆ°á»›c sá»a lá»—i cho anh em và má»i gá»i hãy cùng nhau cầu nguyện.
- Sá»a lá»—i cho nhau:
- BÆ°á»›c 1: “Nếu anh em ngÆ°Æ¡i phạm tá»™i hãy Ä‘i sá»a lá»—i má»™t mình ngÆ°Æ¡i vá»›i nóâ€. Má»™t mình vá»›i anh em là rất kÃn đáo. Sá»a lá»—i cá nhân, tôn trá»ng và giữ thể diện, biểu lá»™ sá»± tin tưởng giữa hai ngÆ°á»i không để ngÆ°á»i thứ ba Ä‘á»±oc biết. Äây là cuá»™c nói chuyện riêng tÆ°, không phải hạ nhục ngÆ°á»i có lá»—i nhÆ°ng là giúp ngÆ°á»i ấy nháºn ra lá»—i lầm của mình. Phải nói sá»± tháºt, nhÆ°ng có những sá»± tháºt không nên nói hết.
Sá»± góp ý huynh đệ nà y đòi há»i phải tế nhị, xây dá»±ng:
+ NgÆ°á»i góp ý: Nhẹ nhà ng, nói đúng lúc, đúng chá»—, khôn khéo, thiện chÃ, nếu không sẽ phản tác dụng, khi đó góp ý chỉ là chỉ trÃch, phê phán.
+ NgÆ°á»i được góp ý: Khiêm nhÆ°á»ng nháºn lá»i khuyên, không nóng nảy tá»± ái, sẵn sà ng đón nháºn, nháºn ra sai lầm, không cố chấp cứng đầu, can đảm sá»a đổi. Có nhÆ° thế việc sá»a đổi cho nhau má»›i có kết quả.
- BÆ°á»›c 2: “Nếu nó không chịu nghe thì hãy Ä‘em theo má»™t hay hai ngÆ°á»i nữa để má»i công việc được giải quyết, căn cứ và o lá»i hai hoặc ba nhân chứngâ€. NhÆ° thế, nếu bÆ°á»›c má»™t không Ä‘em lại kết quả mong đợi, sẽ đến bÆ°á»›c hai là gặp gỡ có hai hoặc ba nhân chứng. Äây không phải là gây áp lá»±c. Sá»± hiện diện của các chứng nhân bảo đảm cho tÃnh khách quan và cá»™ng Ä‘oà n. Luáºt Môsê dạy: “Má»™t nhân chứng duy nhất không thể đứng lên buá»™c tá»™i má»™t ngÆ°á»i vá» bất cứ tá»™i lá»—i nà o, phải căn cứ và o lá»i của hai hay ba nhân chứng, sá»± việc má»›i được cứu xét†(Änl 19,15). Tuy nhiên chỉ thị của Chúa Giêsu nói đây không phải là nhân chứng buá»™c tá»™i nhÆ°ng là những ngÆ°á»i trợ lá»±c có uy tÃn để giúp tá»™i nhân dá»… dà ng sữa lá»—i. Cần kiên nhẫn đối vÆ¡i ngÆ°á»i cố chấp.
+ NgÆ°á»i sá»a lá»—i chú ý hình thức xây dá»±ng và bác ái. Có nhiá»u khuyết Ä‘iểm có thể tá»± nhiên được sá»a chữa qua tÃnh trung gian, nhất là những khuyết Ä‘iểm nhá».
+ NgÆ°á»i được sá»a lá»—i chú ý ná»™i dung được góp ý.
- BÆ°á»›c 3: “Nếu nó không chịu nghe há» thì hãy Ä‘i thÆ°a Há»™i Thánhâ€. Hai bÆ°á»›c không đạt kết quả, Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c cá»™ng Ä‘oà n Há»™i Thánh địa phÆ°Æ¡ng vì Há»™i Thánh được Chúa ban cho quyá»n cầm buá»™c tháo cởi (x. Mt 18,18). ÄÆ°a ra Há»™i Thánh không phải để bị xét xá» nhÆ°ng để tá» lòng sám hối và sẽ được ân xá. NhÆ°ng nếu kẻ đó vẫn cố chấp không chịu sữa lá»—i thì tá»± loại mình ra khá»i Há»™i Thánh không còn thuá»™c vá» cá»™ng Ä‘oà n.
- BÆ°á»›c 4: “Nếu Há»™i Thánh mà nó cÅ©ng chẳng nghe thì hãy kể nó nhÆ° má»™t ngÆ°á»i ngoạiâ€. Cá»™ng Ä‘oà n mà không chịu nghe thì phải chấp nháºn thái Ä‘á»™ tá»± cô láºp của há». Há» cố chấp không muốn ở trong Há»™i Thánh thì há» sống trong lầm lạc vỠđức tin và luân lý. Há»™i Thánh không còn trách nhiệm trá»±c tiếp phải lo cho há» nữa, chỉ còn phó thác há» cho lòng nhân từ của Chúa mà thôi.
- Hiệp lá»i cầu nguyện:
Nếu nhìn cách sá»a lá»—i anh em của Chúa Giêsu là má»™t cách diá»…n tả tình yêu thì hiệp thông trong lá»i cầu nguyện lại là má»™t diá»…n tả khác của tình yêu “Khi hai hoặc ba ngÆ°á»i há»p lại nhân danh Thầy thì có Thầy ở giữa há»â€.
Khi yêu ai, chúng ta không dá»ng dÆ°ng để mặc ngÆ°á»i ấy lún sâu và o sá»± dữ. Ta sẽ tìm dịp cảnh tỉnh, nhắc nhở, khuyên bảo, không “makenoâ€, không “đèn nhà ai nấy sángâ€. TÆ°Æ¡ng quan bác ái huynh đệ nà y rất cần trong cá»™ng Ä‘oà n, trong Giáo xứ. Chúa Giêsu nhấn mạnh đến mục Ä‘Ãch của việc sá»a lá»—i. Äó là chinh phục, cứu lấy anh em để nó đừng hÆ° mất, liên Ä‘á»›i trách nhiệm sữa lá»—i cho nhau để nhỠđó cá»™ng Ä‘oà n “lợi thêm má»™t ngÆ°á»i anh emâ€. Thánh Giacôbê nhấn mạnh tá»›i tình bác ái đáng khen của việc sá»a sai huynh đệ “Ai Ä‘Æ°a má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ra khá»i sai lầm của há» là đã cứu được linh hồn ngÆ°á»i ấy khá»i chết và đã bù đắp được vô số tá»™i lá»—iâ€.
Chúa Giêsu còn xác định rằng: “Thầy bảo tháºt các con: nếu ở dÆ°á»›i đất hai ngÆ°á»i trong anh em hiệp ý cầu xin bất cứ sá»± gì, thì Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i sẽ ban cho há»â€. Äây không Ä‘Æ¡n thuần là má»™t giải quyết giữa anh em loà i ngÆ°á»i, nhÆ°ng là cùng nhau đến trÆ°á»›c tình yêu Thiên Chúa. Sá»± hiện diện của Chúa sẽ xóa giải má»i bất hòa giữa anh em. Chúng ta tin và can đảm sống Ä‘iá»u đó “Vì ở đâu có có hai ba ngÆ°á»i há»p lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa há»â€.
Trong Äạo Pháºt ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói “Pháºt tại tâmâ€. Trong Äạo Thiá»n, ngÆ°á»i ta sống cuá»™c sống con ngÆ°á»i cách Ä‘Æ¡n sÆ¡ thanh thản, không chấp mê, sống tá»± nhiên nhÆ° bông hoa nở, nhÆ° dòng suối chảy, nhÆ° áng mây bay, nhÆ° là n gió thổi. Sống an bình vá»›i chÃnh mình an hoà vá»›i tha nhân, là “phá chấp ngã†nghÄ©a là không chấp, không chấp cả cái không chấp.
Äạo lý Chúa Kitô tá»± bản chất sâu xa là Äạo nhân, Äạo của lòng nhân ái, Äạo của tình thÆ°Æ¡ng. Tình thÆ°Æ¡ng không phải là má»™t tÆ° tưởng, cÅ©ng chẳng phải là má»™t há»c thuyết. Tình thÆ°Æ¡ng là con Ä‘Æ°á»ng ta phải Ä‘i, má»™t tình yêu để ta sống, để chia sẻ vá»›i ngÆ°á»i khác.
Äức Kitô đã là m ngÆ°á»i để chia sẻ tình yêu của Chúa Cha cho chúng ta. NgÆ°á»i má»i gá»i chúng ta chia sẻ lại tình yêu ấy cho anh em. Tất cả đạo lý Chúa Kitô nằm gá»n trong chân lý đó. Trong Ä‘iá»u mà NgÆ°á»i gá»i là điá»u răn má»›i: “Anh em hãy yêu thÆ°Æ¡ng nhÆ° Thầy đã yêu thÆ°Æ¡ng anh emâ€.
Lạy Chúa Giêsu, xin ban Æ¡n can đảm để con nháºn sá»± sá»a lá»—i của anh em, và ban cho con Æ¡n khôn ngoan để con biết chân thà nh sá»a lá»—i cho nhau, nhỠđó con xứng đáng nháºn được lòng nhân từ Chúa xót thÆ°Æ¡ng.
Lạy Chúa Giêsu, trÆ°á»›c khi sá»a lá»—i ai, xin Chúa nhắc con nhá»› rằng con cÅ©ng là tá»™i nhân, cÅ©ng yếu Ä‘uối và hay lầm lá»—i, có khi còn nặng ná» hÆ¡n há». Nếu vì bổn pháºn, con phải sưả lá»—i cho ngÆ°á»i khác, xin cho con biết lấy tinh thần bác ái và tôn trá»ng nhân vị mà cÆ° xá», nâng đỡ hÆ¡n là chỉ trÃch thoá mạ anh em. Xin cho cúng con luôn biết rá»™ng lượng, bao dung vá»›i ngÆ°á»i khác vì con biết chắc rằng Chúa vẫn tha thứ cho con từng ngà y. Amen. [Mục Lục]
21. Trách nhiệm liên đới
Sống trong xã há»™i, con ngÆ°á»i có sá»± liên Ä‘á»›i vá»›i ngÆ°á»i khác. Há» sống cùng và sống vá»›i ngÆ°á»i khác. Há» có trách nhiệm sá»a lá»—i để xây dá»±ng cho nhau. Khi Ä‘á»c bà i Phúc Âm hôm nay, chúng ta thấy Chúa Giêsu muốn nhắc nhở cho chúng ta vá» bà i há»c sá»a lá»—i cho nhau.
Do tá»™i nguyên tổ nên con ngÆ°á»i mang thân pháºn yếu Ä‘uối, lá»—i lầm...Khuynh hÆ°á»›ng xấu cùng vá»›i những việc là m bất chÃnh, đã Ä‘i sâu và o trong bản ngã của con ngÆ°á»i. Nó không chỉ hiện diện mà còn hoà nh hà nh, thao túng và gây nên biết bao tai hoạ cho con ngÆ°á»i. Trong thÆ° Roma, Thánh Phaolô cho ta thấy cái ác quả tai hại: "Vì má»™t ngÆ°á»i mà tá»™i lá»—i đã nháºp và o thế gian, và bởi tá»™i mà có sá»± chết". Tuy nhiên, Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng muốn con ngÆ°á»i phải biết tha thứ, sá»a lá»—i cho nhau theo tinh thần bác ái, tinh thần của Chúa Giêsu, Ä‘Æ°a dẫn ngÆ°á»i khác vá» cùng Chúa: "Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó..."(Mt 15,18). Chúa dạy chúng ta hãy biết lấy tình thÆ°Æ¡ng, tình ngÆ°á»i để cÆ° xá» vá»›i ngÆ°á»i khác, coi há» là anh em, nhất là khi há» có lá»—i lầm thiếu sót. Má»™t cách tế nhị, kÃn đáo, chúng ta là m sao để giúp cho anh em nhìn ra những sai sót của mình. TrÆ°á»ng hợp chúng ta là ngÆ°á»i có lá»—i thì hãy khiêm tốn, ý thức lá»—i lầm, thiếu sót của chÃnh mình, để nhỠđó cÅ©ng biết quay vá» cùng Chúa, theo Lá»i Ngà i má»i gá»i, để được cứu sống.
Nếu việc là m má»™t mình sá»a lá»—i cho anh em chÆ°a có hiệu quả, hãy kêu gá»i sá»± cá»™ng tác, góp phần của ngÆ°á»i thân hay những ngÆ°á»i có uy tÃn: "Còn nếu nó không chịu nghe thì hãy Ä‘em theo má»™t hay hai ngÆ°á»i nữa...(Mt 18, 16).
Còn nếu nhÆ° có những lúc chúng ta cảm thấy bó tay, bất lá»±c trÆ°á»›c những sá»± dữ, Ä‘iá»u xấu của ngÆ°á»i nà y, kẻ khác..thì chúng ta hãy cầu nguyện vá»›i Chúa, chạy đến cùng Chúa cầu xin Chúa ra tay giúp há» sá»a lá»—i chÃnh mình: "..Còn nếu nó không nghe , thì hãy kể nó nhÆ° ngÆ°á»i ngoại hay ngÆ°á»i thu thuế"...(Mt 18, 17).Khi lá»i nói của ta hay của nhiá»u ngÆ°á»i chÆ°a được chấp nháºn thì chúng ta hãy tiếp tục giúp há» bằng lá»i cầu nguyện, bằng gÆ°Æ¡ng là nh là sá»± hy sinh, lòng quảng đại, tinh thần hiệp nhất,...Há» Ä‘ang cần nhiá»u tháºt nhiá»u sá»± trợ giúp của chúng ta, hãy sẳn sà ng cho cách thức má»›i đầy tình ngÆ°á»i, già u lòng đạo đức,..
Trong thÆ° Roma Thánh Phao nói: "Yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n lá» luáºt"(Rm 13, 10) . Chúa má»i gá»i chúng ta hôm nay, yêu ngÆ°á»i không những là không là m thiệt hại cho ngÆ°á»i khác mà còn biết giúp ngÆ°á»i khác khắc phục, sá»a đổi bản thân, để há» luôn Ä‘i trong Ä‘Æ°á»ng nẻo của Thiên Chúa. Äây là trách nhiệm liên Ä‘á»›i, là bổn pháºn của má»—i ngÆ°á»i.
Lạy Chúa, Chúa không muốn chúng con dá»ng dÆ°ng trÆ°á»›c những lá»—i lầm của ngÆ°á»i khác, gÆ°Æ¡ng xấu của anh em, phần rá»—i của há»...mà là dạy cho chúng con có trách nhiệm vá»›i ngÆ°á»i anh em, sá»a lá»—i cho há». Không những thế Chúa còn muốn chúng con biết khéo léo, tế nhị, khi sá»a lá»—i cho nhau. Äà ng khác chúng con còn nháºn ra rằng chúng con nên biết khiêm tốn để đón nháºn ý Chúa, lá»i Giáo Há»™i dạy bảo để chúng con sẳn sà ng sá»a chữa những lá»—i lầm của mình, siêng năng cầu nguyện để biết rõ và thi hà nh ý muốn của Thiên Chúa, để ngà y sau nhiá»u ngÆ°á»i được và o hưởng niá»m vui NÆ°á»›c Trá»i. [Mục Lục]
22. Trừng phạt hay phục hồi?
(Suy niệm của Lm Nguyễn Khoa Toà n)
Nếu ai đó am hiểu và theo dõi ná»™i tình chÃnh trị tại tiểu bang New South Wales ở Úc Châu tuần qua, rồi lồng những bà i Ä‘á»c Chúa Nháºt 23 thÆ°á»ng niên tuần nà y, chắc hẳn ngÆ°á»i ấy sẽ tìm được má»™t và i Ä‘iểm trùng hợp tháºt ngẫu nhiên. Và má»™t bà i há»c Ä‘á»i vô cùng ý nghÄ©a...
Chuyện là má»™t buổi chiá»u cuối tuần chỉ và i ngà y sau khi Thủ Hiến Bob Carr Ä‘á»™t ngá»™t từ chức, Thủ Lãnh Äối Láºp John Brogden đã không ngá» 'váºn Ä‘á»' đến vá»›i mình sá»›m đến thế. Cùng má»™t và i nhân viên phụ tá, John đã 'chén thù chén tạc' tại khách sạn năm sao Hilton ở Sydney vừa má»›i tân trang.
Theo nhiá»u quan sát viên thá»i cuá»™c, vá»›i tình hình hiện tại và vá»›i tình trạng kinh tế có chiá»u hÆ°á»›ng Ä‘i xuống, ai cÅ©ng chắc rằng chiếc ghế Thủ Hiến của tiểu bang đông dân nhất Úc Châu nà y sẽ lá»t và o tay má»™t thanh niên má»™t vợ má»™t con mà tuổi Ä‘á»i chÆ°a quá 40 nà y. Cả má»™t tÆ°Æ¡ng lai chÃnh trị sáng tÆ°Æ¡i Ä‘ang chỠđợi...
NhÆ°ng sáng thứ hai tuần qua, hình nhÆ° sau má»™t cuối tuần váºt vã vá»›i luÆ¡ng tâm, và có lẽ nhất là khi báo chà địa phÆ°Æ¡ng đã đánh hÆ¡i được má»™t và i lá»i nói và cá» chỉ khiếm nhã vá»›i má»™t và i phụ nữ buổi chiá»u định mệnh ấy, John Brogden Ä‘á»™t ngá»™t từ chức. Äến chiá»u thứ ba, khi nháºt báo The Daily Telegraph quyết định phanh phui thêm má»™t và i hà nh vi lem nhem khác trong quá khứ, Brogden lặng lẽ rá»i nhà không má»™t lá»i từ biệt cùng vợ Lucy và đứa con trai đầu chÆ°a tròn hai tuổi Flinders, tạt và o nhà thá» giáo xứ Thánh Tâm ở Mona Vale rồi sau đó đến văn phòng riêng. Và bằng và i liá»u Ä‘á»™c dược, Brodgen cắt gân máu kết liá»…u Ä‘á»i mình.
DÆ° luáºn liá»n chia là m hai phÃa khi Ä‘uợc hung tin. Má»™t bên tố cáo báo chà đã Ä‘i quá trá»›n, xâm phạm thô bạo và o Ä‘á»i sống tÆ° riêng. Bên kia phản pháo cho rằng nhiệm vụ của báo chà là thông tin cho đại chúng biết những gì cần biết nhất là từ những đại diện dân cá». Nói má»™t cách khác, theo lá»i ký giả Damien Murphy, John Brogden là nạn nhân của công lý trừng phạt (punitive justice) chứ không phải công lý phục hồi (restorative justice).
Công lý phục hồi nhắm đến má»™t sá»± cân bằng giữa ngÆ°á»i gây ra sá»± cố, nạn nhân và gia đình cùng xã há»™i chung quanh. Vì thế, mục Ä‘Ãch tối háºu của công lý phục hồi không phải là trừng phạt những là hoán cải ngÆ°á»i gây ra lầm lá»—i. Hoán cải không phải là bÆ°ng bÃt che Ä‘áºy mà là khôn khéo nhẹ nhà ng tế nhị nhÆ°ng dứt khoát cứng rắn giúp cho kẻ lỡ bÆ°á»›c sa chân kia thấy sá»± việc sai trái của mình đồng thá»i tạo má»i Ä‘iá»u kiện để ngÆ°á»i ấy có cÆ¡ há»™i trở vá» Ä‘uá»ng ngay nẻo chánh.
Bà i Phúc Âm hôm nay là má»™t biểu chứng hùng hồn là ná»n công lý phục hồi cần Ä‘uợc triển khai trong má»i khÃa cạnh của Ä‘á»i sống từng cá nhân, từng gia đình, từng cá»™ng Ä‘oà n và từng xã há»™i. BÆ°á»›c đầu tiên là phục hồi danh dá»± và nhân phẩm của nạn nhân và của cả ngÆ°á»i gây ra tá»™i phạm. "Nếu anh chị em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i dạy sá»a nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi." Chỉ riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi vì tiến trình hoán cải con nguá»i đòi buá»™c khá nhiá»u nhạy bén tế nhị và rất nhiá»u tha thứ cảm thông.
Cà ng thiếu tế nhị cảm thông tha thứ bao nhiêu thì cà ng dẫn Ä‘Æ°a ngÆ°á»i lầm lá»—i và o ngõ cùng hụt hẫng. Há» mất niá»m tin. Và chẳng còn hy vá»ng. Và khi không còn ai để cấy niá»m tin và khi không còn nÆ¡i nà o để bấu hy vá»ng và o, cái chết là má»™t kết luáºn đã rồi! [Mục Lục]
23. Biết mình biết ngÆ°á»i – Lm. Fx. Trần PhÆ°Æ¡ng
Các bà i Ä‘á»c Lá»i Chúa hôm nay cùng nói đến vấn Ä‘á» cứu Ä‘á»™, nhắm đến trách nhiệm của chúng ta đối vá»›i nhau trong cá»™ng Ä‘oà n. Không ai là má»™t hòn đảo, vì trong Äức Kitô, chúng ta Ä‘á»u là anh chị em, những phần tá» của chung má»™t gia đình.
Cuá»™c Ä‘á»i con ngÆ°á»i tháºt ngắn ngủi, do đó tất cả chúng ta cần phải ná»— lá»±c hết mình để là m những việc là nh phúc đức khi chúng ta còn có cÆ¡ há»™i, bằng cách quan tâm tá»›i những kẻ yếu Ä‘uối và hèn kém, khi há» cần đến sá»± giúp đỡ của chúng ta. Äiá»u đó không có nghÄ©a là m cho chúng ta trở thà nh những kẻ tò mò, thÃch xen và o chuyện của ngÆ°á»i khác hay can thiệp và o cuá»™c sống riêng của há». Tình yêu dà nh cho tha nhân phà i được xá» lý má»™t cách lịch thiệp và khôn ngoan và phải luôn nhá»› rằng khÃa cạnh quan trá»ng nhất của má»™t Ä‘á»i sống tốt đẹp chÃnh là quên Ä‘i tất cả những việc mình đã là m cho ngÆ°á»i khác.
Tháºt váºy, không có cuá»™c sống chung nà o mà con ngÆ°á»i không phải Ä‘au khổ vì đồng loại mình. Bà i Phúc Âm hôm nay gợi ý cho chúng ta má»™t phÆ°Æ¡ng pháp hữu hiệu để khuyên giải cho những kẻ lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối. Tuy nhiên, việc sá»a lá»—i cho nhau rất khó thá»±c hiện trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y. Vì thế, khi phải can thiệp và o chuyện khó xá» nà y, chúng ta phải tháºt sá»± tế nhị, khéo léo và khôn ngoan. Bởi vì, thá»±c tế đã chứng minh rằng, má»™t lá»i nói bất cẩn hoặc khuyên giải má»™t cách thái quá có thể gây nên sá»± đổ vỡ lá»›n lao hÆ¡n.
Xét trên má»™t khÃa cạnh nà o đó, việc sá»a lá»—i cho nhau giống nhÆ° má»™t “con dao hai lưỡiâ€, vì rất dá»… dà ng gây nên sá»± đụng chạm, tháºm chà có thể cÆ°á»›p mất Ä‘i tình bạn thân thiết mà ta đã có trÆ°á»›c đây. Cha ông ta thÆ°á»ng nói, ‘im lặng là và ng’ nhÆ°ng cÅ©ng có lúc thì ‘im lặng là đồng lõa’. Trong má»™t số trÆ°á»ng hợp, chúng ta cần có má»™t quyết định dứt khoát vì nếu không hà nh Ä‘á»™ng kịp thá»i thì những việc là m sai trái đó tiếp tục có cÆ¡ há»™i hoà nh hà nh. HÆ¡n nữa, nếu chúng ta ngoảnh mặt là m ngÆ¡ trÆ°á»›c những lá»—i lầm của anh em mình thì chúng ta nên xét lại ý nghÄ©a và đòi há»i của giá»›i luáºt yêu thÆ°Æ¡ng mà chúng ta hằng tuân giữ. Trong những hoà n cảnh đặc biệt đó, những gì chúng ta là m phải được phát xuất từ lòng bác ái, chứ không phải là thái Ä‘á»™ ‘bá»›i lông tìm vết’ hoặc lên lá»›p dạy bảo ngÆ°á»i khác.
Chúng ta không thể gây nên Ä‘au khổ cho những ngÆ°á»i chung quanh, nếu chúng ta nói mình yêu thÆ°Æ¡ng há». Tháºt váºy, má»™t chút tâm tình kèm theo những lá»i nói chân thà nh có thể là m cho bầu khà trở nên nhẹ nhà ng và là m cho vấn Ä‘á» trở nên tốt đẹp hÆ¡n. Nên nhá»› rằng, không má»™t ai trong chúng ta là ngÆ°á»i hoà n hảo, nên khi nói lên Ä‘iá»u sai lá»—i của ngÆ°á»i khác, chúng ta cÅ©ng cần chuẩn bị để lắng nghe há» nháºn định vá» những thiếu sót của mình.
Nếu má»—i ngÆ°á»i có thể chấp nháºn sá»a lá»—i cho nhau và nếu chúng ta nháºn thấy mình có sá»± khác biệt so vá»›i ngÆ°á»i khác, hãy sẵn sà ng chấp nháºn thiếu sót của mình và mở rá»™ng lòng mình để giao hòa vá»›i nhau. Những ngôn từ nặng ná» và thái Ä‘á»™ hung hãn không phải là lối xá» sá»± của những ngÆ°á»i được mệnh danh là Kitô hữu. Chúa Giêsu nhấn mạnh đến việc giao hoà vá»›i anh chi em đồng loại khi Ngà i nói: “Khi các con đến bà n thỠđể dâng của lá»…, nếu nhá»› ra rằng mình Ä‘ang có đìá»u bất hoà vá»›i anh chị em, hãy để của lá»… đó, quay vá» là m hoà vá»›i anh chị em mình trÆ°á»›c, rồi hãy đến dâng của lá»….†(Mt 5, 23-24).
Thá» há»i ai trong chúng ta là ngÆ°á»i chấp nháºn Lá»i Ngà i và đem ra thá»±c hà nh trong cuá»™c sống hằng ngà y của mình? [Mục Lục]
24. Nhắc bảo
Qua Ä‘oạn Tin mừng sáng hôm nay tôi muốn chia sẻ vá» bổn pháºn nhắc bảo lẫn nhau.
TrÆ°á»›c hết, Ä‘iá»u chúng ta nhắc bảo phải là những sai lá»—i. Không phải chỉ những sai lá»—i đến chúng ta hoặc gây thiệt hại cho chúng ta, mà còn là những sai lá»—i nói chung, những tá»™i phạm bá» ngoà i, gây nên gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu. Mục Ä‘Ãch chúng ta nhằm tá»›i không phải là để phê bình chỉ trÃch, mà là để cứu thoát ngÆ°á»i anh em, trình bà y cho há» biết những sai lá»—i để uốn nắn sá»a đổi mà thăng tiến bản thân nhÆ° lá»i Chúa phán:
- Nếu nó nghe con thì con sẽ cứu được nó… và con được lợi thêm má»™t ngÆ°á»i anh em.
Thá»±c váºy, tá»™i lá»—i là sá»± ác to lá»›n và nặng ná» nhất, là sá»± lầm lạc tai hại nhất, vì thế nhắc bảo ngÆ°á»i anh em cÅ©ng là má»™t công việc bác ái cao thượng nhất. HÆ¡n thế nữa, nếu không nhắc bảo, nhiá»u khi còn có hại cho chúng ta và chÃnh chúng ta cÅ©ng phải liên Ä‘á»›i phần nà o trách nhiệm đối vá»›i linh hồn ngÆ°á»i khác mà má»™t ngà y kia chúng ta sẽ phải trả lẽ trÆ°á»›c tôn nhan Chúa.
Thế nhÆ°ng phải nhắc bảo nhÆ° thế nà o? Chúa Giêsu đã phân chia thà nh ba giai Ä‘oạn. TrÆ°á»›c hết là phải nhắc bảo riêng tÆ° giữa há» và ta. Nếu giải pháp đó không xong, thì dùng giải pháp thứ hai, đó là hãy giải quyết vá»›i hai hay ba nhân chứng, chứ không phải là tố cáo và đưa nhau ra tòa. Nếu giải pháp thứ hai cÅ©ng không xong, thì phải Ä‘em đến cho Giáo Há»™i. Giáo Há»™i ở đây có thể là Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng hay Giáo Há»™i nói chung. Cụ thể là nhỠđến quyá»n bÃnh phần đạo, chứ không phải là quyá»n bÃnh phần Ä‘á»i, vì đây không phải là trÆ°á»ng hợp để trừng phạt, mà là trÆ°á»ng hợp để cải hóa. Äến lúc đó, mà há» còn không nghe nữa thì phải coi nhÆ° ngÆ°á»i ngoại giáo và bị loại ra khá»i Giáo Há»™i.
Äể xác quyết cho quyá»n bÃnh của Giáo Há»™i, Chúa Giêsu đã nói thêm:
- Sá»± gì các con cầm buá»™c, thì trên trá»i cÅ©ng cầm buá»™c và sá»± gì các con tháo cởi thì trên trá»i cÅ©ng tháo cởi.
Như chúng ta cũng vừa nói: Nhắc bảo anh em là một nghĩa vụ bác ái đòi buộc chúng ta phải thực hà nh, nhưng phải thực hà nh với tinh thần siêu nhiên, và với cách thức phù hợp với tâm lý.
Trong việc phân rẽ đông tây của gia đình Kitô giáo, những ngÆ°á»i con của Giáo Há»™i đã có những lầm lẫn đáng tiếc trải dà i nhiá»u thế ká»· chÆ°a thể hà n gắn. Vá» lý, Giáo Há»™i có đủ lý nhÆ°ng vá» cách thức thi hà nh thì đã xảy ra nhiá»u Ä‘iá»u đáng tiếc, chÃnh vì thế mà Äức Phaolô VI đã xin lá»—i anh em ChÃnh Thống cÅ©ng nhÆ° Tin là nh vá» những Ä‘iá»u đáng tiếc ấy. Äây là má»™t hà nh Ä‘á»™ng đáng chúng ta suy nghÄ©.
Trong việc nhắc bảo cÅ©ng váºy, nếu không khéo léo và tế nhị thì có thể Ä‘i đến chá»— đổ vỡ. ChÃnh vì thế, Chúa Giêsu đã bảo chúng ta tiên và n hãy nhắc bảo riêng tÆ° để tìm lấy má»™t sá»± cảm thông chân tình.
Vá»›i chúng ta ngà y hôm nay chúng ta thÆ°á»ng nghe nói nhiá»u đến từ ngữ đối thoại, tuy nhiên ngÆ°á»i ta đã lạm dụng hà nh Ä‘á»™ng nà y. Bởi váºy trong bức thông Ä‘iệp “Ecclesiam Suam†Giáo Há»™i của Ngà i. Äức Thánh Cha Phaolô VI đã định nghÄ©a đối thoại là má»™t nghệ thuáºt thông cảm siêu nhiên. Sá»± đối thoại đòi cả hai bên những Ä‘iá»u kiện sau đây:
Äó là phải rõ rà ng và minh bạch, không úp mở, không dấu diếm cÅ©ng nhÆ° không thủ Ä‘oạn.Tiếp đến là phải hiá»n dịu, xuất phát từ tình yêu và lòng kÃnh trá»ng lẫn nhau và sau cùng là tÃn nhiệm, tin ở lá»i mình nói và thiện chà chấp nháºn của ngÆ°á»i nghe.
Hãy áp dụng những Ä‘iá»u kiện ấy trong việc nhắc bảo lẫn nhau, để chúng ta thá»±c hiện được má»™t hà nh vi bác ái cao thượng, đẹp lòng Chúa. [Mục Lục]
25. Dân ngoại - Lm VÅ© Äình TÆ°á»ng
NgÆ°á»i Thiên Chúa giáo Việt Nam có thói quen gá»i ngÆ°á»i không cùng tôn giáo vá»›i mình là 'ngÆ°á»i ngoại'. Kiểu gá»i vắn tắt nà y gây hiểu lầm cho các tôn giáo bạn. Khi dùng từ 'ngÆ°á»i ngoại' ngÆ°á»i nói ngụ ý chỉ ngÆ°á»i đó là ngÆ°á»i ngoà i Thiên Chúa Giáo. Trong khi ngÆ°á»i nghe lại hiểu từ 'ngÆ°á»i ngoại' là ngÆ°á»i ngoại giáo, không có đạo. Cách hiểu thông thÆ°á»ng, bình dân nà y gây tai hại trong tôn giáo. Có ngÆ°á»i đặt vấn Ä‘á» không lẽ chỉ có Thiên Chúa giáo má»›i là đạo còn các tôn giáo khác Ä‘á»u không phải là đạo. Thá»±c ra từ nguyên thuá»· 'ngÆ°á»i ngoại' không có ý nói ngÆ°á»i khác vô đạo hay coi thÆ°á»ng các tôn giáo khác mà chỉ muốn nói ngÆ°á»i đó ngoà i tôn giáo vá»›i mình. Kinh Thánh dùng từ 'ngÆ°á»i ngoại' khác vá»›i cách hiểu thông thÆ°á»ng chung trong đại chúng.
Kinh Thánh dùng từ 'ngÆ°á»i ngoại' vá»›i hai ý. à thứ nhất chỉ những ngÆ°á»i không cùng tôn giáo Kitô. à thứ hai chỉ những Kitô hữu không sống theo tinh thần Phúc Âm, thiếu yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ. Há» sống trong cá»™ng Ä‘oà n nhÆ°ng hà nh xá» nhÆ° ngÆ°á»i ngoà i cá»™ng Ä‘oà n. Äức Kitô còn dùng hình ảnh khác nói đến các Kitô ngÆ°á»i ngoại, đó là hình ảnh sói Ä‘á»™i lốt chiên là m công việc cắn phá, âm thầm giết hại chiên. Bởi vì chúng mặc áo chiên nên khó nháºn ra tÃnh lang sói ẩn núp sau dáng Ä‘iệu hiá»n từ của chiên. Chỉ sau khi trở thà nh nạn nhân lúc đó chiên má»›i nháºn ra tÃnh lang sói. Khi đã là nạn nhân thì không còn tÆ° thế để phanh phui tÃnh lang sói. CÅ©ng có thể chiên bị chết còn đâu cÆ¡ há»™i để báo cho cá»™ng Ä‘oà n biết sói Ä‘ang sống giữa bầy chiên.
NhÆ° váºy trong Ä‘oà n chiên luôn có sói trá hình, Ä‘á»™i lốt. Trong cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu luôn có 'ngÆ°á»i ngoại' sống chung. Kitô hữu trở thà nh 'ngÆ°á»i ngoại' khi Kitô hữu chá»n lối sống theo ý riêng mình. Bá» ngoà i thì há» là Kitô hữu nhÆ° những ngÆ°á»i khác nhÆ°ng bên trong há» không có chất Kitô hữu trong mình. ChÃnh vì thế mà khó phân biệt ai là Kitô hữu chân chÃnh; ai là Kitô hữu ngoại lai. Kitô hữu ngoại lai sống chung vá»›i các Kitô hữu chân chÃnh, ăn nói nhÆ° những Kitô hữu chân chÃnh. Há» cÅ©ng nhân danh cá»™ng Ä‘oà n nói vá» Chúa, cÅ©ng nói vá» yêu thÆ°Æ¡ng, bác ái, cÅ©ng đôi khi, thỉnh thoảng tham dá»± thánh lá»…, sinh hoạt chung trong cá»™ng Ä‘oà n, đôi khi há» còn hăng say tranh đấu dà nh quyá»n lợi cho cá»™ng Ä‘oà n. Những sinh hoạt trên có thể qua mặt, là m cho má»™t số ngÆ°á»i hiểu lầm há» là Kitô hữu chân chÃnh. Thá»±c ra há» là Kitô hữu ngoại lai. Há» qua mặt loà i ngÆ°á»i mà không thể qua mặt Äức Kitô, Äấng không nhìn bá» ngoà i mà thấu suốt bên trong tâm hồn con ngÆ°á»i. Äại Ä‘a số chúng ta đánh giá ngÆ°á»i khác qua việc đạo đức mà quên phần thánh thiện. Äức Kitô không nhìn ngÆ°á»i khác bằng hà nh Ä‘á»™ng đạo đức bên ngoà i. Ngà i nhìn phần đạo đức xuất phát từ trong tâm hồn. Äạo đức đến từ tâm hồn được gá»i má»™t từ riêng là thánh thiện. Äạo đức bá» ngoà i không giúp cho ngÆ°á»i đó nên thánh. Chỉ có phần đạo đức thá»±c sá»± đến từ trong tâm hồn, phần thánh thiện má»›i giúp cho Kitô hữu nên thánh. Äạo đức thánh thiện thá»±c sá»± được thánh Phaolô nhắc lại Ä‘iá»u Chúa dáºy tóm gá»n trong giá»›i luáºt yêu thÆ°Æ¡ng.
Vì ai yêu ngÆ°á»i, thì đã giữ trá»n lá» luáºt. Äó là : Chá»› ngoại tình; chá»› giết ngÆ°á»i; chá»› trá»™m cắp; chá»› là m chứng gian; chá»› mê tham... NgÆ°Æ¡i hãy yêu mến kẻ khác nhÆ° chÃnh mình. Lòng yêu thÆ°Æ¡ng không là m hại kẻ khác Rm13,8-10
Câu đáp ca trong thánh lá»… hôm nay cho biết dấu chỉ của Kitô hữu chân chÃnh là Kitô hữu có lối sống khiêm nhÆ°á»ng.
Ước chi hôm nay các bạn nghe tiếng NgÆ°á»i: Các ngÆ°Æ¡i đừng cứng lòng (c. 8).
Kitô hữu ngoại lai là Kitô hữu nghe tiếng Chúa nhưng vẫn cứng lòng. Như thế nà o là cứng lòng, biến hoá, thoái hoá thà nh Kitô hữu dân ngoại. Phúc âm đưa ra thà dụ sau.
Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôi. Nếu nó nghe ngÆ°Æ¡i, thì ngÆ°Æ¡i đã lợi được ngÆ°á»i anh em. Nếu nó không nghe lá»i ngÆ°Æ¡i, hãy Ä‘em theo má»™t hoặc hai ngÆ°á»i nữa, để má»i việc được giải quyết nhá» lá»i hai hoặc ba nhân chứng. Nếu nó không nghe há», hãy trình vá»›i cá»™ng Ä‘oà n. Và nếu nó cÅ©ng không nghe cá»™ng Ä‘oà n, ngÆ°Æ¡i hãy kể nó nhÆ° ngÆ°á»i ngoại giáo và nhÆ° ngÆ°á»i thu thuế.Mt 18,15tt.
Kitô hữu không nghe lá»i giáo huấn của ngÆ°á»i lãnh đạo cá»™ng Ä‘oà n trở thà nh Kitô hữu ngoại lai, chá»n sống theo lối sống riêng, thÃch đấu tranh. Kitô hữu phạm lá»—i mà từ chối nghe sá»a dáºy thì không thể là Kitô hữu chân chÃnh. Bởi Kitô hữu chân chÃnh khi lá»—i phạm há» nghe theo lá»i chỉ dáºy, sá»a sai. Kitô hữu dân ngoại thiếu tinh thần khiêm nhÆ°á»ng. Từ chối nghe theo hÆ°á»›ng dẫn của ngÆ°á»i lãnh đạo cá»™ng Ä‘oà n. Coi mình quan trá»ng hÆ¡n cả má»i ngÆ°á»i. Sống trong cá»™ng Ä‘oà n để lợi dụng cá»™ng Ä‘oà n là m bà n đạp gây thanh thế cho mình thì không thể coi là thà nh tâm phục vụ cá»™ng Ä‘oà n.
Chúng ta hãy xin ơn chớ cứng lòng khi nghe tiếng Chúa.
Ước chi hôm nay các bạn nghe tiếng NgÆ°á»i: Äừng cứng lòng nhÆ° ở Mêriba, nhÆ° hôm ở Massa trong khu rừng vắng, nÆ¡i mà cha ông các ngÆ°Æ¡i đã thá» thách Ta, hỠđã thá» Ta mặc dầu đã thấy công cuá»™c của Ta. Tv 94,9. [Mục Lục]
26. Sinh hoạt trong đạo - Lm VÅ© Äình TÆ°á»ng
Sinh hoạt chung trong cá»™ng Ä‘oà n dân Chúa là má»™t nghệ thuáºt. Nghệ thuáºt sinh hoạt chung trong cá»™ng Ä‘oà n đòi chấp nháºn khác biệt và cảm thông. Cảm thông bao gồm cả việc chấp nháºn thay đổi, quan tâm đến khó khăn của ngÆ°á»i và thá»±c thi tình bác ái. Những Ä‘iá»u nà y mang lại bình an và hà i hoà trong Ä‘á»i sống má»—i thà nh viên và chung cho cả cá»™ng Ä‘oà n. Má»—i ngÆ°á»i có cách sông riêng của cá nhân mình và những thà nh viên khác cần tôn trá»ng, vá»›i Ä‘iá»u kiện cách sống riêng đó không ngược lại vá»›i tinh thần yêu thÆ°Æ¡ng, tha thứ trong Kinh Thánh. Bất đồng, tranh cấp, bất hoà xảy ra trong sinh hoạt chung là điá»u không thể tránh khá»i. Khi Ä‘iá»u đó xảy ra tốt hÆ¡n hết là nên giải quyết cà ng sá»›m cà ng tốt. Mong rằng cứ là m lÆ¡ Ä‘i má»™t thá»i gian bất hoà , tranh chấp sẽ chết theo thá»i gian là trốn tránh trách nhiệm của ngÆ°á»i lãnh đạo trong cá»™ng Ä‘oà n. Bất hoà có thể không chết nhÆ°ng trở thà nh Ä‘iá»u tai tiếng chung cho cả cá»™ng Ä‘oà n và chia rẽ, bè phái là điá»u không thể tránh khá»i. Má»™t khi đã có bè, phái, rạn nứt thì việc hà n gắn trở nên khó hÆ¡n và vấn Ä‘á» giao hoà trở nên khó hÆ¡n gấp bá»™i. Cá nhân và cá»™ng Ä‘oà n thiệt thòi chỉ có kẻ ‘lợi dụng cÆ¡ há»™i’ là lợi hÆ¡n cả. Bất đồng dù lá»›n hay nhá» Ä‘á»u gây nên rạn nứt và ngÆ°á»i lãnh đạo cá»™ng Ä‘oà n cần tìm cách kiến tạo bình an cho cá»™ng Ä‘oà n cÅ©ng nhÆ° giúp các thà nh viên há»c khôn từ bất đồng và mục Ä‘Ãch quan trá»ng nhất là giúp thà nh viên trung thà nh vá»›i Ä‘á»i sống đức tin. Danh Chúa không thể nà o cả sáng nÆ¡i cá»™ng Ä‘oà n có tranh chấp, bất hoà .
Cá»™ng Ä‘oà n giải quyết bất hoà trong tâm tình yêu thÆ°Æ¡ng và công chÃnh, không phải giải quyết theo phe phái hay thiên vị phe nhóm nhÆ°ng công tâm trong bác ái, yêu thÆ°Æ¡ng. Khi gặp vấn nạn phức tạp tiếng nói chung của ngÆ°á»i có trách nhiệm cần thể hiện tiếng nói của cả nhóm, không phải tiếng nói của ngÆ°á»i có uy tÃn nhất trong nhóm mà là tiếng nói chung cả nhóm đồng tâm nhÆ° thế má»›i thể hiện được tiếng nói chung của cá»™ng Ä‘oà n. Má»™t khi tiếng nói chung bị từ chối ngÆ°á»i đó coi nhÆ° tá»± tách mình ra khá»i cá»™ng Ä‘oà n vì không công nháºn quyá»n lãnh đạo chung của cá»™ng Ä‘oà n. Từ chối nhÆ° thế là tá»± chá»n sống ngoà i cá»™ng Ä‘oà n, dù vẫn Ä‘ang sống trong cá»™ng Ä‘oà n nhÆ°ng cách xá» thế là ngoà i cá»™ng Ä‘oà n. Trong truá»ng hợp nà y cá»™ng Ä‘oà n không còn cách nà o khác bằng cách thừa nháºn tÃnh cách chá»n lá»±a của cá nhân đó. Chá»n sống ngoà i cá»™ng Ä‘oà n chÃnh là chá»n Ä‘á»i sống của kẻ không tin Chúa hay Ä‘á»i sống của dân thu thuế. NgÆ°á»i thu thuế thá»i Äức Kitô là ngÆ°á»i không tôn thá» Thiên Chúa nhÆ°ng là ngÆ°á»i cá»™ng tác vá»›i thế lá»±c ngoại bang để là m hại chÃnh dân mình.
Tiếng nói chung của ban lãnh đạo là tiếng nói của con ngÆ°á»i nhÆ°ng tiếng nói đó được chÃnh Äức Kitô xác nháºn là cần thiết. Khi há» há»™i há»p bà n vá» công việc chung trong tinh thần cầu nguyện chân thà nh, cởi mở và tinh thần bác ái thì há» nháºn được ân sủng Chúa. Äức Kitô hiện diện trong các buổi sinh hoạt cầu nguyện thà nh tâm nhÆ° thế. Cá»™ng Ä‘oà n đức tin là nÆ¡i giúp giải quyết những bất đồng, chia rẽ nhÆ°ng cÅ©ng là nÆ¡i phát sinh bất đồng, chia rẽ. Cá»™ng Ä‘oà n nâng đỡ, ủi an và chia sẻ khó khăn của má»i thà nh viên nhÆ°ng thà nh viên cÅ©ng có trách nhiệm chu toà n bổn pháºn cá»™ng Ä‘oà n. [Mục Lục]
27. Tương trợ
Má»i ngÆ°á»i là anh em con cùng má»™t Cha, do đó chúng ta phải biết yêu thÆ°Æ¡ng giúp đỡ lẫn nhau. Khi anh em lá»—i phạm, chúng ta có bổn pháºn sá»a lá»—i và trợ lá»±c cho há» bằng nhiá»u cách khác nhau nhÆ°: cầu nguyện, nhắc nhở, sá»a dạy... theo từng bÆ°á»›c: sá»a dạy riêng, nhá» thêm và i ngÆ°á»i, nếu không được thì trình vá»›i cá»™ng Ä‘oà n giải quyết.
Äể má»™t phạm nhân sám hối, trÆ°á»›c hết phải cầu nguyện hết lòng cho ngÆ°á»i đó. Cần có Æ¡n trợ giúp của Chúa thì phạm nhân má»›i mau nháºn thức rõ những sai lầm và ăn năn sám hối đúng mức. Khi đã cầu nguyện cho há», thì lá»i khuyên của chúng ta má»›i dá»… đạt kết quả. Tôi biết má»™t ngÆ°á»i bá» Ä‘i nhà thá» nhiá»u năm, không ai khuyên được ông ấy. NhÆ°ng vì thÆ°Æ¡ng cho hoà n cảnh ông nên nhiá»u há»™i Ä‘oà n cùng há»p nhau lại cầu nguyện, là m việc hy sinh ... kết quả là ông đã xin Ä‘i xÆ°ng tá»™i và trở lại giữ đạo Ä‘Ã ng hoà ng trong tháng đó. Nếu chúng ta biết cầu nguyện cho má»i ngÆ°á»i trong sá»± khiêm nhÆ°á»ng thì Chúa sẽ ban Æ¡n dồi dà o cho há» và cho chúng ta được ý thức sống trong tình mến Chúa luôn.
Việc sá»a lá»—i có thể được thá»±c hiện cách nhẹ nhà ng bằng lá»i khuyên của bạn bè, của ngÆ°á»i thân trong gia đình, của việc nêu gÆ°Æ¡ng sáng vá» tình yêu thÆ°Æ¡ng và niá»m tin mạnh mẽ và o Chúa. ThÆ°á»ng thì tá»™i nhân dá»… có ý nghÄ© tiêu cá»±c sau khi phạm lá»—i, do đó cần có ngÆ°á»i giúp cho há» vượt qua sá»± ngại ngùng, sá»± cố chấp do tá»± ái hoặc sá»± sợ hãi, thất vá»ng...
Việc sá»a lá»—i cho anh em là điá»u cần thiết nhÆ°ng cÅ©ng hết sức tế nhị để bảo toà n thanh danh cho anh em đó. ChÃnh Chúa Giêsu đã nói rõ rà ng từng bÆ°á»›c sá»a dạy cho các môn đệ và các ngà i truyá»n lại cho chúng ta. Nếu anh em trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôi, nên cầu nguyện trÆ°á»›c, sau đó đến gặp gỡ, khuyên răn... Vấn Ä‘á» là giúp ngÆ°á»i anh em hoán cải, nên ngÆ°á»i tốt chứ không có ý chỉ trÃch hay bêu xấu há». Tuy nhiên, nếu ngÆ°á»i đó không chịu nghe thì phải gá»i thêm và i ngÆ°á»i có uy tÃn để giúp há» nháºn thức vá» tá»™i của mình. Nếu ngÆ°á»i đó vẫn cố chấp, không hối lá»—i thì còn giải pháp cuối cùng là trình vá»›i ngÆ°á»i có trách nhiệm trong Giáo há»™i để giúp cho tá»™i nhân có thái Ä‘á»™ dứt khoát sá»a mình. Nếu há» vẫn khăng khăng không hối lá»—i thì há» phải tá»± gánh lấy háºu quả.
Chúa Giêsu có quyá»n tha bắt tá»™i nhÆ°ng Ngà i đến trần gian không nhằm để trừng phạt hay dùng quyá»n bắt má»i ngÆ°á»i tùng phục mình, Ngà i có cách sá»a dạy rất hay bằng lá»i giảng dạy, bằng dụ ngôn và bằng chÃnh Ä‘á»i sống thánh thiện của Ngà i. Ngà i đối xá» nhân từ vá»›i má»i ngÆ°á»i, dù há» là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hay đạo đức, ngÆ°á»i Ä‘Æ¡n sÆ¡ khiêm tốn hay kẻ cứng lòng không tin. Chúa Giêsu tá» ra kiên nhẫn đối vá»›i nhân loại. TrÆ°á»›c khi vá» trá»i, Chúa Giêsu đã trao cho Há»™i thánh quyá»n tha bắt tá»™i dÆ°á»›i đất: "dÆ°á»›i đất, anh em cầm buá»™c những Ä‘iá»u gì, trên trá»i cÅ©ng cầm buá»™c nhÆ° váºy; dÆ°á»›i đất, anh em tháo cởi những Ä‘iá»u gì, trên trá»i cÅ©ng tháo cởi nhÆ° váºy" (Mt 18,18). Tuy nhiên, Há»™i thánh cÅ©ng Ä‘ang noi theo gÆ°Æ¡ng Chúa kitô đối xá» nhân từ vá»›i tá»™i nhân và sẵn sà ng ban Æ¡n tha tá»™i cho những ai tháºt lòng thống hối. Há»™i thánh dùng quyá»n để phục vụ, để cứu chữa, không nhằm để trừng phạt. Chúng ta hãy tin tưởng và o Chúa Giêsu và Há»™i thánh là Thân thể mầu nhiệm của NgÆ°á»i để sống trung thà nh vá»›i lá»i Chúa dạy, sống đúng theo huấn quyá»n của Há»™i thánh và tá» lòng quý mến má»i anh em.
Nếu má»i ngÆ°á»i biết yêu thÆ°Æ¡ng nhau và quyết má»™t lòng má»™t ý xin Chúa Ä‘iá»u gì, chắc Chúa không nỡ từ chối chúng ta. Chúa Giêsu tuy đã lên trá»i vinh hiển nhÆ°ng Ngà i không bá» chúng ta mồ côi. Ngà i Ä‘ang ở giữa chúng ta, ban các Bà tÃch cho chúng ta, ở trong chúng ta để hÆ°á»›ng dẫn, gìn giữ và giúp sức cho những ai thà nh tâm kêu cầu NgÆ°á»i.
Lạy Chúa Giêsu, chúng con là những con ngÆ°á»i yếu Ä‘uối, còn kém lòng tin cáºy mến Chúa và lÆ¡ là bổn pháºn sá»a dạy lẫn nhau, xin cho chúng con luôn biết nháºn ra tình yêu Chúa đối vá»›i bản thân mình, để yêu mến Chúa và khiêm tốn đón nháºn những lá»i khuyên răn, góp ý của những ngÆ°á»i xung quanh cÅ©ng nhÆ° dám khuyên bảo anh em khi cần thiết. Từ nay, chúng con quyết tâm sống tÆ°Æ¡ng trợ, yêu thÆ°Æ¡ng, hiệp nhất vá»›i má»i ngÆ°á»i để công việc truyá»n bá Phúc Âm được lan rá»™ng và thấm sâu và o lòng má»i ngÆ°á»i. [Mục Lục]
28. Sá»a lá»—i anh em – ÄTGM. Ngô Quang Kiệt
Con ngÆ°á»i ai cÅ©ng có lầm lá»—i. Váºy mà thái Ä‘á»™ ứng xá» trÆ°á»›c lầm lá»—i của ngÆ°á»i khác lại không giản Ä‘Æ¡n. Äối vá»›i lá»—i lầm của ngÆ°á»i khác, ta thÆ°á»ng có hai thái Ä‘á»™, hoặc quá khắc nghiệt loại trừ, hoặc quá thá» Æ¡ lãnh đạm. Cả hai thái Ä‘á»™ đó Ä‘á»u thiếu xây dá»±ng. Quá khắc nghiệt loại trừ sẽ khiến ta can thiệp thô bạo và o Ä‘á»i tÆ°, sẽ gây ra bất mãn, đổ vỡ. Quá thá» Æ¡ lãnh đạm sẽ buông thả mặc cho sá»± xấu trà n lan, sẽ là m cho xã há»™i suy thoái.
Giáo Há»™i là má»™t cá»™ng Ä‘oà n những con ngÆ°á»i. Lầm lá»—i là không thể tránh khá»i. Vì thế muốn cá»™ng Ä‘oà n phát triển, việc sá»a lá»—i là cần thiết, nhất là đối vá»›i những lầm lá»—i công khai ảnh hưởng đến Ä‘á»i sống cá»™ng Ä‘oà n.
Tuy nhiên sá»a lá»—i là việc khó. Không khéo thì lợi bất cáºp hại. Lá»i Chúa hôm nay Ä‘Æ°a ra những hÆ°á»›ng dẫn cần thiết giúp việc sá»a lá»—i có kết quả.
Muốn sá»a lá»—i phải quan tâm. Chúa nói: Khi anh em ngÆ°Æ¡i sai lá»—i. Vâng, ngÆ°á»i sai lá»—i đó không phải ai xa lạ. Äó là anh em tôi, là ngÆ°á»i nhà của tôi, là má»™t thà nh phần của Ä‘á»i tôi. Nếu lầm lá»—i giống nhÆ° má»™t cÆ¡n bệnh, là m sao tôi không lo lắng chạy chữa cho ngÆ°á»i thân, nhất là cho chÃnh bản thân khi bị mắc bệnh? Nếu lầm lá»—i giống nhÆ° mất mát ngÆ°á»i thân, là m sao tôi không Ä‘au xót lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i tìm ngay tức khắc?
Muốn sá»a lá»—i cần can đảm. Cà ng ngà y ngÆ°á»i ta cà ng muốn tránh đụng chạm, mÃch lòng. Dại gì nói những chuyện không vui để mua thù chuốc oán và o thân. Vì thế, để sá»a lá»—i, cần phải can đảm. Can đảm đến vá»›i ngÆ°á»i lầm lá»—i. Can đảm nói sá»± tháºt vá» lá»—i lầm của há». Can đảm chấp nháºn những rủi ro do việc sá»a lá»—i Ä‘Æ°a đến nhÆ° sá»± giáºn ghét, sá»± công kÃch, chấp nháºn bị phê bình ngược lại.
Muốn sá»a lá»—i phải trân trá»ng. Trân trá»ng vì ngÆ°á»i lầm lá»—i đó là ngÆ°á»i anh em tôi, là đáng quà trá»ng đối vá»›i tôi. Trân trá»ng vì ngÆ°á»i anh em tuy có lầm lá»—i, vẫn có khả năng sá»a đổi. Sá»a lá»—i là tin và o thiện chÃ, và o mầm mống tốt đẹp Chúa gieo và o lÆ°Æ¡ng tâm má»—i ngÆ°á»i. Sá»± khinh miệt, lên mặt kẻ cả sẽ chỉ chuốc lấy thất bại.
Muốn sá»a lá»—i phải rất tế nhị. Tâm hồn ngÆ°á»i lầm lá»—i rất mong manh. Vừa đầy tá»± ái vừa đầy mặc cảm. Má»™t lá»i nói không khéo sẽ dẫn đến đổ vỡ. Má»™t thái Ä‘á»™ vô tình sẽ cà ng khÆ¡i thêm hố ngăn cách. Vì thế Chúa dạy tôi phải rất tế nhị khi sá»a lá»—i. Thoạt tiên chỉ gặp riêng má»™t mình. Gặp riêng là má»™t thái Ä‘á»™ tế nhị. Sá»± tế nhị tạo nên cảm giác an toà n, kÃnh trá»ng và yêu thÆ°Æ¡ng. Sá»± tế nhị tạo ra má»™t bầu khà tÃn nhiệm thuáºn lợi cho việc cởi mở tâm tình, khai thông bế tắc. Sá»± tế nhị sẽ trở thà nh chiếc cầu Ä‘Æ°a ngÆ°á»i lầm lá»—i trở vá» cá»™ng Ä‘oà n.
Sau cùng, muốn sá»a lá»—i phải kiên trì. Việc sá»a lá»—i không giản Ä‘Æ¡n. Không phải là m má»™t lần là thà nh công ngay. Vì thế phải rất kiên trì và có nhiá»u phÆ°Æ¡ng án. Kiên trì để vẫn tiếp tục dù đã má»™t lần thất bại. Có nhiá»u phÆ°Æ¡ng án để cÆ°Æ¡ng quyết Ä‘i đến thà nh công. Hôm nay Chúa Ä‘Æ°a ra cho ta ba phÆ°Æ¡ng án để chinh phục ngÆ°á»i anh em: Gặp riêng, gặp có ngÆ°á»i là m chứng và sau cùng má»›i Ä‘Æ°a ra cá»™ng Ä‘oà n.
NhÆ° thế, việc sá»a lá»—i hoà n toà n là má»™t việc là m được thúc đẩy do tình yêu. ChÃnh bầu khà tin yêu đó sẽ khiến cá»™ng Ä‘oà n phát triển. Ai cÅ©ng mong được sống trong má»™t cá»™ng Ä‘oà n yêu thÆ°Æ¡ng nhÆ° thế. Vì khi lầm lỡ ta biết mình không bị loại trừ nhÆ°ng sẽ được quan tâm giúp đỡ, má»™t sá»± giúp đỡ chân thà nh, tế nhị và đầy yêu thÆ°Æ¡ng.
Lạy Chúa, xin ban cho con tâm hồn bác ái đầy tế nhị của Chúa.
GỢI à CHIA SẺ
1/ Sá»a lá»—i anh em, góp ý phê bình, dá»… hay khó?
2/ Khi biết anh em lầm lỗi, bạn là m gì? Vạch mặt chỉ tên hay giả điếc là m ngơ?
3/ Trong gia đình, trong xứ đạo bạn, đã có sự góp ý tốt đẹp chưa? [Mục Lục]
29. Sá»a lá»—i anh em: hà nh vi tế nhị! - Anmai
"Nhân vô tháºp toà n": má»™t câu nói nhÆ° gói ghém pháºn ngÆ°á»i. Là ngÆ°á»i, có ai dám tá»± cho mình, tá»± nháºn mình là hoà n hảo.
Lá»—i: sống trên cái cõi trần nà y ai là ngÆ°á»i không mắc lá»—i!
Nhá»› lại thá»i đệ tá». Má»™t lần Ä‘i chợ vá»›i cha giáo. NgÆ°á»i bán má»›i nói giá nà y, bá»—ng nhiên và i phút sau chị ta tăng giá. Thấy khó chịu nên tôi nói là sao hồi nảy chị nói giá khác sao giá» chị nói khác!? Lát sau vỠđến nhà dòng, cha phụ trách má»›i kéo tôi ra riêng và dặn dò cách cÆ° xá» của tôi nhÆ° thế không được. Chị ta nói thế kệ chị ta, mình không nên nói thế vì nói nhÆ° thế sẽ là m bẽ mặt ngÆ°á»i ta!
Ngẫm nghÄ© thấy cha giáo quá tế nhị để sá»a cho tôi những Ä‘iá»u nho nhá» trong cuá»™c sống mà không để cho ai biết. Sau nà y cÅ©ng thế, sống vá»›i ngà i má»™t thá»i gian khá dà i của thá»i đệ tá» và tôi Ä‘á»u được ngà i
Kéo riêng ra để mà chỉnh sá»a má»—i khi cần chứ chÆ°a bao giá» ngà i nói Ä‘i nói lại cho ngÆ°á»i khác hay là chỉnh tôi trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i khác.
Trải qua thá»i gian Äệ Tá» tá» rồi đến Táºp Viện rồi đến Há»c Viện. Thá»i Há»c Viện thì khác, có lá»—i gì thì tôi thấy cha giáo không sá»a trá»±c tiếp cho mình mà thÆ°á»ng ngà i sá»a theo kiểu trung gian. NghÄ©a là má»—i lần phạm lá»—i gì, Ngà i không gá»i tôi và o nhÆ°ng ngà i mang tôi ra bà n cÆ¡m "mổ". Khi Ngà i Ä‘em ra bà n cÆ¡m "mổ" rồi thì hình nhÆ° cả Há»c Viện Ä‘á»u biết vì thá»i đại nà y công nghệ thông tin quá Æ° là hiện đại.
Trên đây là 2 cách sá»a lá»—i của 2 cha giáo. Vá»›i tôi thì cách sá»a lá»—i của cha giáo thá»i Äệ Tá» vẫn là cách sá»a lá»—i tế nhị nhất, nhẹ nhà ng nhất và cÅ©ng đỡ là m tổn thÆ°Æ¡ng tôi hÆ¡n cách của cha giáo thá»i Há»c Viện.
Lá»—i thì dÄ© nhiên lúc nà o cÅ©ng có nhÆ°ng cách sá»a lá»—i rất khác nhau. Vá»›i cái nhìn và cái suy nghÄ© hết sức bình thÆ°á»ng của mình, tôi thiển nghÄ© rằng ai cÅ©ng muốn được hà nh xá» vá»›i nhau, được ngÆ°á»i khác sá»a lá»—i nhÆ° Cha giáo thá»i đệ tá» của tôi chứ chẳng ai muốn cách hà nh xá» nhÆ° Cha giáo thá»i Há»c Viện. Vì lẽ là con ngÆ°á»i, ai cÅ©ng có danh dá»±, cÅ©ng có lòng tá»± trá»ng cả và vì thế, chuyện sá»a lá»—i là má»™t vấn Ä‘á» không phải là nhá» trong cuá»™c sống nhÆ°ng là vấn Ä‘á» lá»›n mà chúng ta thÆ°á»ng gặp trong Ä‘á»i thÆ°á»ng.
Trang tin mừng theo Thánh Matthêu mà chúng ta vừa nghe thuáºt lại cho chúng ta cách sá»a lá»—i hết sức tế nhị của Chúa Giêsu. Chúa Giêsu nhạy cảm và phải nói là hết sức nhạy cảm trÆ°á»›c những ngÆ°á»i phạm lá»—i. Chúng ta có thể nói rằng Chúa Giêsu là má»™t nhà giáo dục tà i ba, khéo léo, thu phục lòng ngÆ°á»i. Ngà i chinh phục con ngÆ°á»i bằng cái tâm, bằng tấm lòng chứ không phải bằng luáºt lệ, bằng lý trÃ. Chúa Giêsu là thầy dạy nhân bản vì lẽ cách cÆ° xá» của Ngà i vá»›i những con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, yếu Ä‘uối hết sức là nhân bản.
Ngà y hôm nay, giữa cái xã há»™i phát triển hết sức chóng mặt, thà nh tá»±u khoa há»c đạt mức nà y tầm kia nhÆ°ng bên dÆ°á»›i đó toát lên má»™t lối sống nhân bản, lối sống chỉ biết mình mình. Không biết nói có quá hay không nhÆ°ng hình nhÆ° ngà y hôm nay ngÆ°á»i ta sống thiếu nhân bản, sống thiếu tình con ngÆ°á»i vá»›i nhau.
Trở lại vá»›i sách ngôn sứ Edêkien mà chúng ta vừa nghe, chúng ta thấy Äức Chúa - Thiên Chúa của Israel - vá» sá»± quảng đại, vá» lòng bao dung, vá» lòng tha thứ của Äức Chúa: "Phần ngÆ°Æ¡i, hỡi con ngÆ°á»i, Ta đã đặt ngÆ°Æ¡i là m ngÆ°á»i canh gác cho nhà Israel. NgÆ°Æ¡i sẽ nghe lá»i từ miệng Ta phán ra, rồi thay Ta báo cho chúng biết ... nếu ngÆ°Æ¡i đã báo cho kẻ gian ác phải từ bá» con Ä‘Æ°á»ng của nó mà trở lại ...". Chúng ta thấy đó, từ Cá»±u Ước đến Tân Ước Thiên Chúa tá» cho con ngÆ°á»i, cho chúng ta biết Ngà i là Äấng già u lòng thÆ°Æ¡ng xót, đầy lòng mến vá»›i con ngÆ°á»i, cách riêng là những con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Thiên Chúa sẵn sà ng chỠđợi sá»± cải hoá của con ngÆ°á»i. Dù con ngÆ°á»i có lầm lá»—i đến đâu Ä‘i chăng nữa nhÆ°ng Thiên Chúa vẫn chá» và vẫn đợi.
Nhìn lại cuá»™c sống của má»—i ngÆ°á»i chúng ta qua trang Tin mừng theo Thánh Matthêu và sách Êdêkien xong chúng ta cảm thấy quá xấu hổ. Xấu hổ vì lẽ lúc nà o chúng ta cÅ©ng hăm hăm bêu xấu ngÆ°á»i khác hÆ¡n là hÆ¡n là sá»a lá»—i chân tình. Äiá»u nghịch lý vẫn diá»…n ra trong chÃnh con ngÆ°á»i chúng ta. Vẫn oang oang và tháºt to tiếng để Ä‘á»c má»—i ngà y: "Và tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha cho kẻ có nợ chúng con". Mình muốn Chúa tha cho con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i của mình còn anh chị em mình xúc phạm đến mình mình lại không chịu.
ThỠđặt mình trÆ°á»›c mặt Chúa chúng ta thấy buồn cÆ°á»i cái con ngÆ°á»i của mình. Mình thì phạm biết bao nhiêu tá»™i mà toà n là những tá»™i tầy đình. Tá»™i mình phạm mình rất khéo bÆ°ng bÃt nhÆ°ng nà o bÆ°ng bÃt trÆ°á»›c mặt Chúa. Thế nhÆ°ng chúng ta thấy đó, Chúa vẫn lặng yên và chỠđợi sá»± hoán cải của chúng ta còn chúng ta thì sao trÆ°á»›c con ngÆ°á»i yếu Ä‘uối. Cái bệnh, cái táºt xấu của ngÆ°á»i Việt Nam đó là buôn dÆ°a lê. Há»… ngồi đâu là bÆ°Æ¡i móc và nói xấu anh chị em đồng loại mình. Há»… cứ tụm năm tụm ba lại là đem anh chị em mình lên bà n mổ. Rất buồn cÆ°á»i, trong táºp thể, trong cá»™ng Ä‘oà n, trong sở là m hay trong các há»™i Ä‘oà n, các ca Ä‘oà n khi ngÆ°á»i ta tụ táºp vá»›i nhau má»™t nhóm ngÆ°á»i thì bá»—ng chốc những câu chuyện qua lại trao đổi của há» khó có thể tránh được cái chuyện là đem má»™t ngÆ°á»i trong cá»™ng Ä‘oà n, trong nhóm, trong há»™i Ä‘oà n lên bà n mổ. Khi ấy thì mạnh ai nấy nói và nói má»™t cách hết sức vô tÆ° không hỠđể ý đến danh dá»± của ngÆ°á»i mà mình Ä‘ang Ä‘em lên bà n mổ. Tại sao mình không tìm dịp, tìm cách để mà sá»a lá»—i những ngÆ°á»i mình muốn sá»a mà phải là m nhÆ° thế. ThỠđặt trÆ°á»ng hợp ta là ngÆ°á»i bị Ä‘em lên bà n mổ thì ta sẽ nghÄ© thế nà o? Ta thấy khó chịu, bá»±c mình mà tại sao ta lại đối xá» vá»›i ngÆ°á»i khác nhÆ° váºy? Ta sống sao thiếu bác ái, sống bất công váºy?
Lý do tại sao ai cÅ©ng biết, đó chÃnh là do lòng bác ái nÆ¡i con ngÆ°á»i ngà y cà ng hẹp lại. Con ngÆ°á»i ngÆ°á»i ngà y hôm nay đã Ä‘i và o lối sống mackeno, lối sống chủ nghÄ©a cá nhân để rồi chỉ biết mình chứ ngoà i ra không biết ai khác nữa. Vì không biết ai khác ngoà i ta nên ta má»›i hà nh xá» vá»›i anh chị em đồng loại nhÆ° thế.
Nhiá»u lần nhiá»u lúc trong cuá»™c sống chúng ta mang luáºt Ä‘á»i, luáºt Giáo há»™i, luáºt há»™i dòng, luáºt tu há»™i ra để mà hà nh xá» vá»›i anh chị em đồng loại. Chúng ta quên Ä‘i trên luáºt hay giữ luáºt không gì đẹp hÆ¡n là chu toà n lá» luáºt nhÆ° Thánh Phaolô tông đồ gá»i cho giáo Ä‘oà n Rôma mà chúng ta vừa nghe: "Anh em đừng mắc nợ gì ai, ngoà i món nợ tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng ái; vì ai yêu ngÆ°á»i, thì đã chu toà n Lá» Luáºt ... Äã yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i thì không là m hại ngÆ°á»i đồng loại; yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n Lá» Luáºt váºy" (Rm 13,8.10). Chúng ta cứ chăm chăm và o luáºt lệ và quên Ä‘i tình bác ái, lòng mến nên chúng ta cứ Ä‘i là m hại đồng loại bằng cách nói hà nh nói xấu ném đá anh chị em đồng loại khi anh chị em đồng loại phạm lá»—i thay vì phải hết sức tế nhị Ä‘i sá»a cho há».
Hôm nay, Chúa Giêsu đã dạy, đã nhắc lại cho chúng ta bà i há»c hết sức là tuyệt vá»i vá» sá»a lá»—i cho nhau. Muốn hà nh xá» nhÆ° Ngà i, không khác gì hÆ¡n là chúng ta phải có lòng mến. Lòng mến đấy không tá»± nhiên mà có nhÆ°ng lòng mến đó phát xuất từ Ä‘á»i sống chiêm niệm, Ä‘á»i sống cầu nguyện và lòng biết Æ¡n. Nếu chúng ta chiêm niệm chúng ta sẽ thấy được Chúa yêu ta thế nà o và khi nháºn ra Chúa yêu thÆ°Æ¡ng ta thì ta sẽ sống yêu anh chị em đồng loại nhÆ° váºy. Khi yêu anh chị em đồng loại thì chúng ta sẽ sá»a lá»—i, sẽ hà nh xá» vá»›i những con ngÆ°á»i yêu Ä‘uối khác lối hà nh xá» của con ngÆ°á»i Ãch ká»·, Ä‘á»™c ác.
Nguyện xin Thiên Chúa là Vua của tình yêu đến, ở lại và đổ trà n đầy tình yêu của Ngà i xuống trên cuá»™c Ä‘á»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta để chúng ta biết yêu thÆ°Æ¡ng anh chị em đồng loại và hà nh xá» bác, ái tế nhị vá»›i anh chị em đồng loại hÆ¡n. Amen. [Mục Lục]
30. Lợi được ngÆ°á»i anh em
(TrÃch trong ‘Manna’)
Suy Niệm
Trong cá»™ng Ä‘oà n Há»™i Thánh, các Kitô hữu là anh chị em của nhau (Mt 23,8) và là anh chị em vá»›i Äức Kitô nhá» biết thi hà nh ý Cha trên trá»i (Mt 12, 48-50).
Thế nhÆ°ng Há»™i Thánh vẫn có ngÆ°á»i lá»—i phạm. Äá»i sống của há» nghịch vá»›i đòi há»i của đức tin.
Chúng ta không thể lạnh lùng khi thấy anh em mình sa ngã, bởi lẽ tất cả chúng ta là m nên một thân thể. Chúng ta mang vết thương của nhau.
Bà i Tin Mừng hôm nay gợi cho thấy thái Ä‘á»™ ta phải có trÆ°á»›c má»™t ngÆ°á»i lầm lá»—i.
TrÆ°á»›c hết, phải mạnh dạn góp ý. Chỉ ai yêu thá»±c sá»± má»›i dám góp ý thẳng thắn. Nhiá»u khi chúng ta chỉ dám nói sau lÆ°ng. Nhiá»u khi chúng ta không đủ can đảm góp ý. Vì sợ ngÆ°á»i khác giáºn mình, vì sợ mất má»™t số quyá»n lợi hay vì sợ chÃnh mình bị góp ý. Góp ý xây dá»±ng là má»™t dấu chỉ yêu thÆ°Æ¡ng, chứ không phải là đi tìm cá»ng rÆ¡m trong mắt ngÆ°á»i. NhÆ°ng phải biết cách góp ý. Cần giữ sá»± kÃn đáo và tôn trá»ng nhau.
Nếu ngÆ°á»i sai lá»—i cứ bÆ°á»›ng bỉnh, cố chấp, thì nên Ä‘em theo và i ngÆ°á»i nữa, không phải để gây áp lá»±c, nhÆ°ng để cho thấy tÃnh khách quan hÆ¡n.
Nếu hỠvẫn không chịu nghe, thì phải đưa ra cộng đoà n.
Nếu há» cÅ©ng không chịu nghe cá»™ng Ä‘oà n, thì phải chấp nháºn thái Ä‘á»™ tá»± cô láºp của há».
NhÆ° thế góp ý có nhiá»u giai Ä‘oạn.
Cần tế nhị, kiên nhẫn, yêu thương, vì Thiên Chúa không muốn một ai phải hư mất, tuy Ngà i cũng không muốn có gương xấu xảy ra.
Góp ý là má»™t bổn pháºn của yêu thÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng bản thân tôi cÅ©ng cần được góp ý.
Má»™t cá»™ng Ä‘oà n trưởng thà nh là cá»™ng Ä‘oà n có khả năng ngồi lại để góp ý cho nhau, trong giáo xứ, trong gia đình và từng nhóm nhá».
Chúng ta đang sống trong tinh thần Sám Hối - Canh Tân.
Chúng ta cần yêu thương để dám góp ý, cần khiêm tốn để được góp ý.
Có khi chúng ta quen sống trong bầu khà chịu đựng nhau, giữ kẽ, dĩ hoà vi quý. Như thế là duy trì một sự trì trệ kéo dà i.
Mong sao mau đến ngà y các Kitô hữu trên thế giới ngồi lại với nhau để dà n xếp những bất đồng và trở nên hiệp nhất như ý Chúa muốn.
Gợi à Chia Sẻ
Góy ý và được góp ý Ä‘á»u là những Ä‘iá»u khó là m và khó chịu. Có khi nà o bạn thà nh công vá» chuyện nà y chÆ°a? Xin bạn chia sẻ kinh nghiệm nếu có?
Có thể và o năm Hai Ngà n Lẻ?, má»™t Công Äồng Chung sẽ được tổ chức, quy tụ má»i Kitô hữu thuá»™c Công Giáo, ChÃnh Thống, Tin Là nh? Bạn hy vá»ng gì nÆ¡i má»™t Công Äồng nhÆ° váºy?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, xÆ°a Chúa có ngÆ°á»i bạn thân là La-da-rô.
Chúa cũng coi các môn đệ là bạn hữu.
Tạ Æ¡n Chúa đã cho con những ngÆ°á»i bạn để nâng đỡ con trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i.
Dù chúng con có nhiá»u Ä‘iểm khác biệt, nhÆ°ng xin hiệp nhất chúng con trong tình yêu.
Xin cho chúng con biết yêu thÆ°Æ¡ng nhau tháºt tình, chia sẻ cho nhau má»i ná»—i buồn vui, nâng nhau dáºy khi vấp ngã, phấn khởi trÆ°á»›c những thà nh công, khÃch lệ trÆ°á»›c má»™t cố gắng nhá», và nhất là thẳng thắn góp ý cho nhau, để cùng nhau tiến bá»™.
Lạy Chúa, xin mở rá»™ng vòng tay con, để có thể đón nháºn những ngÆ°á»i bạn má»›i.
Xin cho con đừng trở nên nghèo nà n vì chỉ muốn là m bạn với ai giống con.
Xin dạy con biết thế nà o là gặp gỡ.
Gặp gỡ không phải chỉ là quảng đại cho Ä‘i, mà còn là khiêm nhưởng nháºn lãnh.
Gặp gỡ không phải chỉ là tâm sá»± vá» mình, mà còn là lắng nghe ngÆ°á»i khác.
Gặp gỡ không phải chỉ là phân phát sá»± già u có của mình, mà còn là nhìn nháºn và đón nháºn sá»± phong phú của tha nhân.
Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con trở nên bạn của Ngà i, nhỠđó, chúng con mãi mãi là bạn thân của nhau. Amen. [Mục Lục]
31. Cộng đoà n Kitô giáo là một chuyện đứng đắn
(TrÃch trong ‘LÆ°Æ¡ng Thá»±c Ngà y Chúa Nháºt’ - Achille Degeest)
Ba Ä‘oạn trong bà i Tin Mừng mà Giáo Há»™i Ä‘em ra là m bà i há»c có vẻ khác nhau xa, nhÆ° thể Chúa đã lần lượt nói vá» những vấn Ä‘á» riêng biệt. Cứ sá»± thá»±c thì những lá»i nói của Chúa Giêsu Ä‘á»u gặp nhau trong cái thá»±c tại là cá»™ng Ä‘oà n Kitô giáo. Trong cá»™ng Ä‘oà n thÆ°á»ng có những luáºt lệ sống chung, và hÆ¡n nữa, giáo quyá»n có phép ban hà nh những luáºt sống đó và cuối cùng tất cả Ä‘á»u được thá»±c hiện nhân danh Äức Kitô và chÃnh vì thế mà có Chúa Kitô hiện diện trong đó.
1) Những luáºt sống chung trong Giáo Há»™i –trong cá»™ng Ä‘oà n Kitô giáo Ä‘á»u nhắm đến đối tượng chÃnh là là m cho Äức Ãi được má»i ngÆ°á»i tôn trá»ng. Chúa chỉ dẫn cho chúng ta cách thức phải giữ trong trÆ°á»ng hợp có tranh chấp. Công việc đầu tiên phải là m là tạo sá»± gặp gỡ, giữa cá nhân và cá nhân trong Æ°á»›c muốn tìm hiểu nhau hÆ¡n. Có hai trÆ°á»ng hợp có thể xảy ra, dá»±a trên ý nghÄ©a của câu nói: “Nếu ngÆ°á»i anh em của con phạm tá»™iâ€. Theo nghÄ©a đầu tiên thì há»… ngÆ°á»i nà o phạm đến Thiên Chúa cách tá» tÆ°á»ng, trong trÆ°á»ng hợp nà y, phải bắt đầu bằng cách giữ kÃn Ä‘iá»u lầm lá»—i mà mình biết được, rồi vá»›i thái Ä‘á»™ thông cảm, tìm cách Ä‘Æ°a ngÆ°á»i anh em ra khá»i chá»— lầm lạc. Theo nghÄ©a thứ hai, há»… ngÆ°á»i nà o đó có lá»—i vá»›i chúng ta, tức là là m hại đến chúng ta, lúc đó phải tìm cách giúp ngÆ°á»i anh em có lá»—i hiểu rõ sá»± thiệt hại đã gây ra cho chúng ta, rồi không là m nữa. Nếu công việc đầu tiên ấy tá» ra không có kết quả, lúc đó ngÆ°á»i ta má»›i chạy tá»›i cá»™ng Ä‘oà n để xin sá»a trị kẻ lầm lá»—i. Và nếu lúc đó kẻ ấy cÅ©ng không sá»a mình, ta vẫn không có quyá»n khai trừ, không cầu nguyện và không tha thứ cho kẻ ấy, nhÆ°ng ta có cá»› để cắt đứt Ãt nhiá»u mối tÆ°Æ¡ng quan thuá»™c phạm vi xã há»™i.
2) Äiá»u mà chúng con rà ng buá»™c ở dÆ°á»›i đất… Ta vừa thấy Chúa ban cho “Giáo Há»™iâ€, cho cá»™ng Ä‘oà n Kitô giáo, quyá»n xét xá» cách ăn ở của má»™t trong các thà nh phần của Giáo Há»™i. Giáo Há»™i chỉ có thể là m được Ä‘iá»u nà y nhá» những kẻ cứng đầu, những ngÆ°á»i có trách nhiệm. NgÆ°á»i ta có quyá»n Ä‘i từ Giáo Há»™i, quan niệm dÆ°á»›i khÃa cạnh quyá»n bÃnh, đến con ngÆ°á»i của các vị thủ lãnh. Trong Giáo Há»™i toà n thể các tÃn hữu sống Äức tin, nhÆ°ng do ý muốn của Chúa Kitô, cÅ©ng có những ngÆ°á»i mang trách nhiệm giáo dục đức tin và giúp kẻ khác thá»±c hà nh đức tin cách trung thà nh. Äó là các tông đồ vá»›i vị thủ lãnh là Phêrô. Ngà y nay ta có các giám mục và vị thủ lãnh là Äức Giáo Hoà ng. Ở Ä‘iểm nà y, má»™t Ä‘oạn khác trong Tin Mừng Matthêu có nói rõ vá» vai trò nổi báºt của Phêrô và qua đó vai trò của Äức Giáo Hoà ng (Mt 16, 19). Xin xác định Ä‘iểm nà y là Phêrô xÆ°a vốn là Giám mục của giáo pháºn La mã. Äức Giám mục của La mã Ä‘Ãch thân là ngÆ°á»i kế vị của Phêrô. NgÆ°á»i tiếp tục giữ quyá»n hà nh và chức vụ của Phêrô. Các vị tông đồ khác láºp thà nh Giám mục Ä‘oà n đầu tiên, mặc dầu không được cÆ¡ cấu hóa nhÆ°ng là có thá»±c. Ngà y nay các vị Giám mục là những ngÆ°á»i kế vị táºp thể các tông đồ vá»›i các quyá»n hạn và chức vụ của các ngà i. Do ý muốn của Chúa Kitô, Phêrô có quyá»n trên toà n thể các tông đồ. CÅ©ng thế, Äức Giáo Hoà ng ngà y nay cÅ©ng có quyá»n trên Ä‘oà n thể các Giám mục. Cái quyá»n ấy nằm trong địa vị nổi báºt đối vá»›i cá nhân NgÆ°á»i và cÅ©ng là quyá»n quyết định trong việc chia sẽ má»™t công việc chÃnh yếu là cai quản Cá»™ng Ä‘oà n của Giáo Há»™i.
3) Cá»™ng Ä‘oà n sống trung thà nh vá»›i đức tin và đức ái lôi kéo sá»± hiện diện của Chúa Kitô. Khi các Kitô hữu, dầu là Ãt á»i và nếu chỉ có hai ngÆ°á»i Ä‘i nữa, mà tụ há»p vá»›i nhau nhân danh Äức Giêsu thì NgÆ°á»i ở giữa há». Äiá»u ấy có nghÄ©a là , khi chỉ có hai ngÆ°á»i công giáo vá»›i nhau, và nếu há» biết thông cảm trong đức tin và đức ái, há» là m thà nh má»™t tế bà o của giáo há»™i. Không biết ngÆ°á»i ta có thấy được tầm quan trá»ng của Ä‘iá»u nà y trong Ä‘á»i sống gia đình, lúc há»™i há»p anh chị em trong khu phố hay trong những hoạt Ä‘á»™ng chung để mở rá»™ng NÆ°á»›c Chúa? Má»™t nháºn xét quan trá»ng: lẽ dÄ© nhiên là má»™t tế bà o của Giáo Há»™i chỉ có giá trị khi giữ được liên lạc và đoà n kết vá»›i Giáo Há»™i phổ quát cách máºt thiết. [Mục Lục]
32. Trách nhiệm vá» ngÆ°á»i anh em
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Trong quyển sách vá» truyá»n thống của các vị ẩn tu có thuáºt lại câu chuyện sau đây:
Ngà y kia khi Äức Giám Mục Amolas đến thăm mục vụ má»™t là ng ná», dân chúng đã bà y tá» vá»›i Ngà i lòng bất mãn tá»™t Ä‘á»™ của hỠđối vá»›i má»™t vị ẩn tu trên núi, vì ông ta Ä‘em theo má»™t phụ nữ để chung sống.
Từ dạo ấy, vị ẩn tu không ngá»›t là đối tượng để dân là ng Ä‘Ã m tiếu, chỉ trÃch và lên án. Thấy Giám Mục Amôlas đến, há» xúm lại vây quanh Ngà i và nói: hôm nay Ngà i đã đến đây thì Ngà i phải chấm dứt ngay láºp tức tình trạng sa Ä‘á»a bê bối gây nhiá»u gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu của vị ẩn tu trên núi kia.
Sau khi nghe những lá»i kết án gây gắt của dân là ng, Giám Mục Amôlas quyết định leo lên núi. Ngà i Ä‘i đầu, dân là ng lÅ© lượt nối gót theo sau. Vị ẩn tu thấy đám đông kéo đến túp lá»u của mình, ông ta hoảng sợ và cấp tốc bảo ngÆ°á»i phụ nữ chui và o trốn trong má»™t cái thùng gá»— rá»—ng.
Äức Giám Mục là ngÆ°á»i đầu tiên đến trÆ°á»›c túp lá»u, và cÅ©ng là ngÆ°á»i đầu tiên bÆ°á»›c chân và o. Ngà i Ä‘Æ°a mắt nhìn chung quanh và hiểu ngay tình tình. Ung dung, Ngà i Ä‘i thẳng đến chá»— ngồi ngay trên chiếc thùng gá»— để nghỉ chân, nÆ¡i ngÆ°á»i phụ nữ ẩn trốn. Rồi bình thản khoát tay gá»i dân là ng và o và bảo:
- Và o đây, các ngÆ°á»i hãy và o mà lục xét túp lá»u để tìm ngÆ°á»i phụ nữ. Khi há» không tìm đâu ra bóng dáng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà , Äức Giám Mục má»›i nói:
- Bây giỠcác ngươi phải quỳ xuống xin lỗi Thiên Chúa vì đã nói xấu vị ẩn tu nà y vô cớ.
NhÆ°ng sau đó, khi má»i ngÆ°á»i đã lục tục kéo nhau xuống núi, Äức Giám Mục Amôlas tiến gần vị ẩn tu, nắm chặt hai bà n tay của ông, Ä‘Æ°a mắt nhân từ nhÆ°ng cÆ°Æ¡ng nghị nhìn sâu và o đôi mắt của ông và cháºm rãi nói:
- Hỡi ngÆ°á»i anh em, hãy cẩn tháºn giữ mình kẻo mất linh hồn đấy!
Anh chị em thân mến, hai thái Ä‘á»™ khác nhau giữa dân là ng và Giám Mục Amôlas đối vá»›i má»™t ngÆ°á»i lầm lá»—i, có thể giúp chúng ta hiểu rõ hÆ¡n giáo huấn của Chúa Giêsu vá» việc sá»a chữa lá»—i lầm của anh em. Ngược lại vá»›i phản ứng của dân là ng, Äức Giám Mục Amôlas đã cố gắng áp dụng lá»i khuyên của Chúa Giêsu: “Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôiâ€. Trong má»™t tình trạng khó xá», Ngà i đã tìm cách Ä‘em vấn đỠđã được má»i ngÆ°á»i bà n tán trở thà nh má»™t vấn Ä‘á» cá nhân để có dịp thuáºn tiện nói chuyện diện đối diện vá»›i vị ẩn tu. Tiếp đến, Ngà i đã không sá»a lá»—i ông nhÆ° má»™t ngÆ°á»i có thẩm quyá»n. Trái lại, Ngà i đã dùng thẩm quyá»n của mình bảo vệ cho vị ẩn tu, để sau đó có thể khuyên nhủ ông nhÆ° má»™t ngÆ°á»i anh em. Và sau cùng, dù không cấu kết vá»›i đám đông để khinh thÆ°á»ng và lên án vị ẩn tu Ä‘ang vấp phạm, cÅ©ng nhÆ° nêu mối nguy hiểm của lá»—i lầm nà y vá»›i phần rá»—i của Ä‘Æ°Æ¡ng sá»±, qua má»™t lá»i khuyên nhẹ nhà ng nhÆ°ng thẳng thắn: “Hỡi ngÆ°á»i anh em, hãy cẩn tháºn giữ mình kẻo mất linh hồnâ€.
ThÆ°a anh chị em, Giáo Há»™i là má»™t cá»™ng Ä‘oà n huynh đệ, trong đó má»i ngÆ°á»i là anh em vá»›i nhau vì đã được là m con cùng má»™t Cha trên trá»i trong Äức Giêsu Kitô. Vì thế, má»—i Kitô hữu Ä‘á»u có trách nhiệm nâng đỡ nhau, sá»a lá»—i nhau để sống xứng đáng là con cái của Chúa trong đại gia đình của Ngà i. “Chị ngã, em nângâ€; “Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nóâ€. Chúa Giêsu nhắc nhá»› chúng ta trách nhiệm đó. Ở đây không có ý nói vá» việc ai đó xÃa vô Ä‘á»i tÆ° của ngÆ°á»i khác, nhÆ°ng có ý nói vá» má»™t ngÆ°á»i anh em ý thức trách nhiệm phải giúp đỡ ngÆ°á»i anh em khác sống tốt hÆ¡n, vì Ãch chung của Giáo Há»™i.
Äây là má»™t việc là m tế nhị, khó khăn, đòi há»i phải nhẫn nại, bởi vì ngÆ°á»i ta là m việc trên sá»± tá»± do và nhân vị của má»—i con ngÆ°á»i. Chúa Giêsu Ä‘á» ra ba giai Ä‘oạn: TrÆ°á»›c hết cá nhân đối diện vá»›i cá nhân. Nếu ngÆ°á»i phạm lá»—i không chịu nghe nhÆ°ng lá»i góp ý để sá»a chữa lá»—i lầm, ngÆ°á»i ta sẽ Ä‘em theo má»™t hoặc hai ngÆ°á»i nữa cho việc góp ý được thấu lý đạt tình và có sức mạnh hoán cải hÆ¡n. Nếu ngÆ°á»i mắc lá»—i ngoan cố thì sá»± việc sẽ được Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c cá»™ng Ä‘oà n, tức là má»™t thứ Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng và nếu ngÆ°á»i mắc lá»—i cÅ©ng không chịu nghe cá»™ng Ä‘oà n, lúc đó ngÆ°á»i ta má»›i kể nó nhÆ° ngÆ°á»i ngoà i cá»™ng Ä‘oà n, nhÆ° ngÆ°á»i ngoại giáo.
Äó quả là má»™t biện pháp khôn ngoan. Nó là m cho ngÆ°á»i có trách nhiệm sá»a lá»—i luôn luôn giữ được sá»± bình tÄ©nh, nhẫn nại, đồng thá»i thể hiện tấm lòng từ bi và thái Ä‘á»™ tôn trá»ng nhân vị, tá»± do của ngÆ°á»i phạm tá»™i có dịp hồi tâm, phản tỉnh để nháºn ra sá»± sai quấy của mình. Lúc đó, không má»™t tá»™i nhân nà o còn có lý do để quy trách nhiệm vá» tá»™i mình, vá» cách xá» lý mình cho anh em, sau khi đã đối diện vá»›i anh em qua ba giai Ä‘oạn ấy.
Tóm lại, tất cả Ä‘á»u phải nhắm đến sá»± sống của cá»™ng Ä‘oà n, phải thi hà nh vá»›i tình yêu huynh đệ. Giáo Há»™i chỉ giúp cho cá nhân và xã há»™i được tốt là nh, hoà n thiện khi đóng đúng vai trò ngÆ°á»i giữ gìn, bảo vệ nÆ¡i nà o chân chÃnh và điá»u thiện có thể bị tấn công, bị phá hủy, đồng thá»i đẩy lui những Ä‘iá»u ác, Ä‘iá»u xấu là m tổn thÆ°Æ¡ng, sứt mẻ mối tÆ°Æ¡ng quan của con ngÆ°á»i vá»›i chÃnh mình, vá»›i cá»™ng Ä‘oà n và vá»›i quyá»n bÃnh hợp pháp.
Khi chúng ta cùng cá»™ng Ä‘oà n hay Giáo Há»™i lên án những bất công và tệ Ä‘oan xã há»™i cÅ©ng nhÆ° sá»± suy thoái đạo đức… chÃnh là lúc chúng ta thá»±c thi trách nhiệm sá»a chữa lá»—i lầm của nhau, cho mình và cho xã há»™i. Trách nhiệm nà y, Chúa đã trao cho chúng ta trong tÆ° cách là ngÆ°á»i con cái của Chúa và Giáo Há»™i.
Anh chị em thân mến, chúng ta há»p nhau đây nhân danh Chúa Giêsu Kitô, để cầu nguyện, để gặp gỡ Thiên Chúa và anh em. Chúa Giêsu Ä‘ang sống và ở giữa chúng ta. Ngà i soi sáng cho chúng ta biết sá»± tháºt vá» chÃnh mình và tình liên Ä‘á»›i vá»›i nhau, để chúng ta trả cho nhau món nợ duy nhất, đó là món nợ tình yêu thÆ°Æ¡ng nhau, món nợ không bao giá» trả được. [Mục Lục]
33. Chúng ta là ngÆ°á»i canh chừng má»™t ngÆ°á»i khác
(TrÃch trong ‘Mở Ra Những Kho Tà ng’ – Charles E. Miller)
Bá»™ pháºn dá»± báo thá»i tiết bị buá»™c phải báo trÆ°á»›c những cảnh báo cho má»i ngÆ°á»i vá» những hoà n cảnh nguy hiểm có thể xảy ra, và dụ nhÆ° bão tố, lụt lá»™i. Những nhân viên trong bá»™ pháºn dá»± báo thá»i tiết không bị tố cáo bởi bổn pháºn của há» phải Ä‘Æ°a ra những giả định mà dân chúng lại không muốn nghe cảnh báo theo cách đó, hoặc cảnh báo áp đặt trên há» và là m cho há» giáºn dữ hay mang các tin tức xấu đến là m là m cho dân chúng cảm thấy bất an.
Phụng vụ trong Chúa Nháºt nà y là m cho chúng ta ý thức rằng, chúng ta có trách nhiệm đối vá»›i những ngÆ°á»i khác. Những cÆ¡n bão đã nổ lên trong Ä‘á»i sống của nhiá»u ngÆ°á»i, những ngÆ°á»i mà các bạn quen biết và yêu thÆ°Æ¡ng. Bá»™ pháºn dá»± báo thá»i tiết không thể ngăn cản được lÅ© lụt hay bão tố, nó chỉ có thể Ä‘Æ°a ra những lá»i cảnh báo sá»›m bao nhiêu có thể, để cho má»i ngÆ°á»i chuẩn bị đón nháºn hay tránh xa tai hoạ. Không giống nhÆ° những nhân viên dá»± báo thá»i tiết, chúng ta có thể tháºt sá»± xoay chuyển được những cÆ¡n bão cá nhân ra chá»— khác, đặc biệt là khi chúng ta cảnh báo kịp lúc.
Chúng ta phải chấp nháºn sá»± kiện là Thiên Chúa chỉ định chúng ta là ngÆ°á»i canh chừng ngÆ°á»i khác nhÆ° NgÆ°á»i đã chỉ định tiên tri Êzêkiel. Chúng ta phải nháºn ra rằng món nợ trói buá»™c chúng ta vá»›i tình yêu tha nhân, bao gồm trong việc can đảm cảnh báo cho ngÆ°á»i khác những nguy hiểm hoặc những tai hoạ sắp xảy ra.
Nhiá»u thiếu niên đã bá»±c tức vá»›i vha mẹ và thầy cô giáo của chúng vì các ngà i đã cảnh báo chúng vá» những Ä‘iếu thuốc, những chai rượu, say xỉn và chuyện phái tÃnh. Bá»n chúng nghÄ© rằng mình đã đủ lá»›n “để thoát ra khá»i vòng kiá»m tá»aâ€, rằng bá»n chúng không còn “khá»â€ đâu. Bá»n chúng Æ°á»›c ao được đối xá» giống nhÆ° những ngÆ°á»i trưởng thà nh và nói vá» những chuyện khác. Ãp lá»±c trên những ngÆ°á»i có trách nhệm vá»›i lÅ© trẻ tháºt lá»›n lao, nhÆ°ng chúng ta chỉ hối tiếc khi chuyện đã xảy ra mà chúng ta không cảnh báo trÆ°á»›c.
Những ngÆ°á»i trưởng thà nh biết rõ hÆ¡n những bạn trẻ, nhÆ°ng há» vẫn mắc sai lầm. ThÆ°á»ng thÆ°á»ng chuyện đó xảy ra khi má»™t cuá»™c hôn nhân tan vỡ, má»™t ngÆ°á»i bạn nói: “Tôi chẳng ngạc nhiên chút nà o, tôi thấy trÆ°á»›c chuyện nà y sẽ đến thôiâ€.
Má»™t số ngÆ°á»i sẽ lắc vai ngÆ°á»i bạn và há»i: “Vì sao anh không báo hay nói trÆ°á»›c vá»›i tôi vá» chuyện ấy?â€
Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông hay má»™t phụ nữ mất việc vì ông hay bà ấy quá say xỉn do uống nhiá»u bia rượu. Äó là điá»u xảy ra mà không há» bất ngá», thÆ°á»ng thÆ°á»ng ngÆ°á»i ta không chú ý đến vị hôn phu, bạn bè hoặc ngÆ°á»i cá»™ng tác. Tháºt là xấu hổ nếu không có ngÆ°á»i can đảm đứng lên và nói: “Bạn cần sá»± giúp đỡ. Hãy đến vá»›i tôi trong má»™t buổi há»p mặt của nhóm AAâ€.
Dân chúng của những thá»i đại khác nhau có thể dần dần lạc xa khá»i Giáo Há»™i. Há» trở nên bất thÆ°á»ng trong việc Ä‘i tham dá»± thánh lá»…. Chẳng mấy lúc, há» chỉ còn Ä‘i hai lá»… là Giáng sinh và Phục sinh, rồi sau đó là chẳng Ä‘i má»™t lá»… nà o hết. Há» mất Ä‘i cảm thức vá» sá»± định hÆ°á»›ng và mục Ä‘Ãch của Ä‘á»i sống. Có thể là bởi không có ngÆ°á»i nà o nồng nhiệt má»i há» lÆ°u lại Giáo Há»™i, hoặc khẩn nà i há» trở lại vá»›i việc thá»±c hà nh đức tin công giáo của há»?
Tháºt không dá»… dà ng chút nà o khi phải cảnh báo ngÆ°á»i khác. Há» có thể ra Ä‘i và mất luôn. NhÆ°ng giống nhÆ° tiên tri Êzekiel, chúng ta phải là m má»™t ngÆ°á»i canh chừng những ngÆ°á»i khác. Món nợ mà chúng ta nợ trói buá»™c chúng ta và o tình yêu dà nh cho ngÆ°á»i khác, bao gồm việc buá»™c phải cảnh báo ngÆ°á»i khác vá» những nguy hiểm thiêng liêng trong Ä‘á»i sống của há», hay tha lá»—i cho những ngÆ°á»i không tin chúng ta hay bổn pháºn của chúng ta. Chúng ta không thể lạm dụng khi cho rằng ngÆ°á»i hay thắc mắc sẽ không muốn lắng nghe chúng ta, hoặc ông (bà ) ấy sẽ bá» Ä‘i và giáºn dữ, hoặc là vì chúng ta không thÃch hợp vá»›i loại công việc nhÆ° váºy.
Trong Thánh lá»… chúng ta hợp giá»ng cùng má»i ngÆ°á»i để cầu nguyện cho tha nhân. Sá»± cầu nguyện nà y sẽ dẫn chúng ta tá»›i lẽ phải. Chúng ta biết rằng lẽ phải là chấp nháºn trách nhiệm đối vá»›i những ngÆ°á»i khác. [Mục Lục]
34. Dám khiển trách
Tôi biết có Ãt ngÆ°á»i có thể thà nh công là m Ä‘iá»u mà Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta: “Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a bảo anh em và chỉ ra lá»—i lầm của ngÆ°á»i đó khi chỉ có mình ngÆ°Æ¡i vá»›i ngÆ°á»i đó mà thôiâ€. Chúng ta có nói, phải, chúng ta có nói nhÆ°ng nói sau lÆ°ng ngÆ°á»i khác. “Cô bé tóc nâu ấy, bạn có biết không? Nó chẳng đáng thÆ°Æ¡ng chút nà o cả!†Hoặc chúng ta xem há» có sạn trong đầu, chúng ta la lên, hung dữ, vụng vá», Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta khéo léo và đầy yêu thÆ°Æ¡ng: “Bạn hãy chỉ cho ngÆ°á»i đó biết lá»—i lầm của há», nhẹ nhà ng khuyên bảo há» khi chỉ có hai ngÆ°á»i mà thôi. Nếu ngÆ°á»i đó lắng nghe bạn thì bạn đã chinh phục được ngÆ°á»i đó rồiâ€. Chinh phục há». Äể hiểu rõ thiếng nà y, cần phải nghÄ© đến tiếng la lên của ngÆ°á»i cha có đứa con hoang Ä‘Ã ng: “Con ta đã mất và nay đã tìm lại được!â€. Khi nói vá» má»™t tá»™i phạm vá»›i những tình cảm nà y, chúng ta có cÆ¡ may chinh phục há». Chinh phục há»! Chứ không phải giao chiến vá»›i há». Chúng ta thÆ°á»ng khiển trách, nhÆ°ng có lẽ chúng ta không tin rằng đó là má»™t hà nh vi Tin Mừng, do đó Ä‘iá»u nà y đòi buá»™c có má»™t con tim của Tin Mừng.
Cái gì nổi lên trong tim tôi lúc tôi sắp sá»a chá»i mắng? NgÆ°á»i bị chất vấn sẽ nhanh chóng phát hiện ra ý thÃch dá»… sợ đó là là m nhục mà Ãt ngÆ°á»i sá»a phạt tránh được. Hoặc nêú chúng ta đặt mệnh lệnh và danh dá»± lên trên tất cả, thì chúng ta khó mà chủ được cÆ¡n giáºn của chúng ta: “Bạn có biết bạn đặt chúng tôi và o hoà n cảnh nà o hay không?†Nói chung, há» bất cần: “Äây là vấn Ä‘á» của tôi!â€.
Chúng ta có tìm ra được giá»ng nói để bảo há»: “Äây cÅ©ng là vấn Ä‘á» của tôi!â€. Tôi không thể tá» ra dá»ng dÆ°ng. Bạn hãy bá» qua những vụng vá» của tôi, có Ä‘iá»u bạn hãy nghe tôi nói Ä‘iá»u tôi âu lo vá» bạn, tôi yêu thÆ°Æ¡ng bạnâ€.
Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta luôn yêu thÆ°Æ¡ng ngay cả khi đó là điá»u rất khó, nếu không thì “yêu thÆ°Æ¡ng†có nghÄ©a là gì? Chúng ta có lẽ sẽ phải đóng khung những Ä‘iá»u rất khó khăn gay go. Tất cả các báºc cha mẹ và những ngÆ°á»i có trách nhiệm Ä‘á»u nói Ä‘iá»u đó. GiỠđây, khi chúng có nguy cÆ¡ bị lÆ°u ý, chúng ta băát đầu tấn công: “Bạn rao giảng, nhÆ°ng bạn có thá»±c hà nh đạo đức của bạn hay không?†Hãy thá» nói vui (nếu có thể được!): “Bạn có lý, tôi thấy cá»ng rÆ¡m của bạn chứ không phải cái xà nhà của tôi. NhÆ°ng dầu sao thì chúng ta cÅ©ng hãy nói vá» cá»ng rÆ¡m của bạnâ€. Những lá»i khiển trách thì khó mà được tiếp nháºn và chúng ta cần đến an bình đến ná»—i chúng ta sẽ cố gắng tránh né bổn pháºn khó nhá»c nà y. Ãt ra chúng ta không phải là má»™t kẻ hay la rầy bẳm sinh, và thế là ở đây phải xem xét kỹ vấn Ä‘á»! ThÆ°á»ng thì chúng ta cho qua, nhÆ°ng ý muốn yên là nh bằng bất cứ giá nà o chắc chắn không phải theo tinh thần Tin Mừng. Biết bao lần má»™t lá»i nói thông minh, yên là nh và yêu thÆ°Æ¡ng đã cứu được má»™t kẻ nà o đó? Có chung quanh há» những ngÆ°á»i bạn là những ngÆ°á»i thấy rõ rà ng và than vãn mà không dám tiến bÆ°á»›c: “Phải nói vá»›i há»...â€. Thế thì bạn hãy nói Ä‘i. Bạn hãy để cho Chúa Giêsu thúc đẩy. Äấng đã nói vá»›i bạn: “Hãy cố gắng chinh phụcâ€. [Mục Lục]
35. Giáo Hội
1) Giáo huấn của Giáo Hội
Trong trÆ°á»ng hợp xảy ra tranh chấp cá nhân, ngÆ°á»i Công giáo không nại đến quyá»n bÃnh ngay, nhÆ°ng haỹ cùng nhau giải quyết công việc, ở đây phải tuyệt đối dè dặt. Tuy nhiên, nếu thấy thá»±c hiện nhÆ° thế không Ãch gì, bởi vì vấn Ä‘á» khá quan trá»ng, phải tìm đến nhân chứng; nhỠđó, cuá»™c tranh luáºn tuy còn tÃnh cách cá nhân, những má»—i bên sẽ có nhiá»u lý do thuáºn lợi hÆ¡n để xác định láºp trÆ°á»ng. Tuy váºy, nếu bên nà o cố chấp là m cho cuá»™c tranh luáºn bế tắc, phải cần đến quyá»n bÃnh Giáo Há»™i phân xá». Quyá»n bÃnh Giáo Há»™i là toà án luân lý và tôn giáo tối cao, không chịu má»™t kháng án nà o nữa: Phán quyết do quyá»n bÃnh Giáo Há»™i cÅ©ng có giá trị ở dÆ°á»›i thế nhÆ° ở trên trá»i. nhÆ°ng ngà y nay, ta còn có thể chấp nháºn giá trị bất khả kháng của phán quyết Giáo Há»™i nữa không?
Giáo Há»™i vẫn có chức vụ chÃnh thức và quyá»n bÃnh Ä‘Ãch thá»±c. Giáo Há»™i có quyá»n xỠán và tuyên án. Ai bất tuân Giáo Há»™i, không còn là chi thể của Giáo Há»™i, há» bị coi nhÆ° lÆ°Æ¡ng dân hay má»™t tá»™i nhân công khai. Quả thá»±c, trÆ°á»›c hết, Giáo Há»™i chuyên lo vá» lãnh vá»±c thiêng liêng, nhÆ°ng Ä‘iá»u đó không có nghÄ©a là Giáo Há»™i chỉ chú trá»ng đến ná»™i giá»›i, linh ứng, Æ¡n sủng. Giáo Há»™i còn là má»™t cá»™ng Ä‘oà n có quyá»n lợi, nhiệm vụ và thẩm quyá»n. Giáo Há»™i vô thể chế, vô quyá»n bÃnh, không phải là Giáo Há»™i Chúa Kitô. Äức Kitô vô cùng sáng suốt đã lÆ°u ý đến những yếu Ä‘uối khốn nạn của nhân loại để giúp chúng ta vượt qua, nhá» tinh thần ná»™i tâm biết hoan hỉ dá»… dà ng tuân phục quyá»n bÃnh. Khi tình yêu cà ng mãnh liệt, việc tuân phục cà ng dá»… dà ng, và lúc đó, có quyá»n bÃnh cÅ©ng không mấy cần thiết. NhÆ°ng hiện nay, tình yêu chÆ°a ngá»± trị má»i nÆ¡i, nên còn phải lo củng cố quyá»n bÃnh và công lý. Váºy nên Giáo Há»™i Äức Kitô má»›i vừa quan tâm đến tinh thần bên trong và pháºn vụ bên ngoà i.
2) Cộng đồng cầu nguyện
Giáo Há»™i không phải chỉ là má»™t tổ chức do quyá»n bÃnh và những ngÆ°á»i nắm giữ quyá»n bÃnh tạo thà nh, nhÆ°ng má»—i lần các tÃn hữu há»p nhau nhân danh Äức Kitô, là má»™t Giáo Há»™i nhá» bé hiện hình. Kinh nguyện liên kết nhân loại vá»›i nhau và vá»›i Äức Kitô, để là m thà nh má»™t cá»™ng Ä‘oà n của Äức Kitô. Ngoà i lối cầu nguyện riêng tÆ° trong phòng kÃn, còn có loại kinh nguyện cá»™ng Ä‘oà n có tầm quan trá»ng và hiệu quả đặc biệt, vì loại kinh nguyện nà y không những chỉ liên hệ đến các cá nhân, nhÆ°ng đến cả cá»™ng Ä‘oà n. Äức Kitô ngá»± giữa các tÃn hữu Ä‘ang tụ há»p. Äó là Äức Kitô mầu nhiệm, cầu nguyện để bảo đảm lá»i xin sẽ được chấp nháºn. Váºy ngoà i yếu tố chế định pháp lý và yếu tố thiêng liêng ná»™i tâm, Giáo Há»™i còn ẩn chứa yếu tố mầu nhiệm của Äức Kitô. Mầu nhiệm kỳ diệu là chÃnh sá»± hiện diện huyá»n nhiệm của Äức Kitô giữa chúng ta. Äó là dữ kiện tiên quyết giúp ta nhìn nháºn quyá»n bÃnh chế định và tuân theo đòi há»i luân lý siêu nhiên, đồng thá»i tin tưởng và o lá»i hứa nháºn lá»i ta cầu nguyện. Giáo Há»™i không có Äức Kitô chỉ là má»™t táºp hợp nhân loại. Äức Kitô không có Giáo Há»™i chỉ là má»™t cá nhân Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c. Äức Kitô và mầu nhiệm Giáo Há»™i đó là chân lý thấy trong Tin Mừng. CÅ©ng nhÆ° cà nh nho kết hợp vá»›i đầu mình, ngÆ°á»i tÃn hữu phải kết hợp vá»›i Äức Kitô. Chỉ khi nà o hiểu biết nhÆ° thế ta má»›i nắm trá»n chân lý. [Mục Lục]
36. Là m đẹp.
Có má»™t câu chuyện kể vá»›i tá»±a đỠ‘Chiếc thùng bị thủng’ nhÆ° sau: Má»™t ngÆ°á»i kia có hai chiếc thùng lá»›n để gánh nÆ°á»›c. Má»™t trong hai chiếc thùng ấy bị thủng. Vì thế, khi gánh từ giếng vá», nÆ°á»›c trong thùng chỉ còn má»™t ná»a. Chiếc thùng còn nguyên rất tá»± hà o vá» sá»± hoà n hảo của mình, còn chiếc thùng bị thủng cứ luôn áy náy vì đã không chu toà n nhiệm vụ.
Má»™t ngà y kia, chiếc thùng bị thủng má»›i thÆ°a vá»›i ông chủ: - Tôi tháºt sá»± xấu hổ vá» mình, tôi muốn xin lá»—i ông!
Ông chủ ngạc nhiên há»i lại:
- Nhưng ngươi xấu hổ vỠchuyện gì?
Chiếc thùng buồn bã trả lá»i:
- Chỉ vì cái lá»— thủng trên thân tôi mà ông không nháºn được đầy đủ những gì xứng đáng vá»›i công sức của ông!
Äến đây thì ông chủ ôn tồn bảo:
- Không đâu, ngÆ°Æ¡i cứ yên tâm. Má»—i khi Ä‘i từ giếng vá» nhà , ngÆ°Æ¡i hãy chú ý nhìn xem những luống hoa bên vệ Ä‘Æ°á»ng. Quả tháºt, dá»c theo bên Ä‘Æ°á»ng là những luống hoa tháºt rá»±c rỡ.
Chiếc thùng bị thủng cảm thấy vui vẻ hÆ¡n được má»™t lúc, nhÆ°ng rồi vỠđến nhà , nó vẫn chỉ còn được má»™t ná»a thùng nÆ°á»›c. Chiếc thùng lại thấy ân háºn:
- Tôi xin lỗi ông!
Ông chủ lại há»i:
- Æ hay, thế ngÆ°Æ¡i không nháºn ra rằng hoa chỉ má»c ở bên nà y Ä‘Æ°á»ng, phÃa của ngÆ°Æ¡i thôi sao? Ta đã biết được cái lá»— thủng của ngÆ°Æ¡i và ta đã táºn dụng nó. Ta đã gieo những hạt giống hoa bên vệ Ä‘Æ°á»ng phÃa bên ngÆ°Æ¡i, và trong những năm qua, chÃnh ngÆ°Æ¡i không ngá» mình đã tÆ°á»›i cho chúng được tốt tÆ°Æ¡i. Ta đã hái những đóa hoa để trang hoà ng cho căn nhà . Nếu không có ngÆ°Æ¡i, căn nhà của ta đâu có được tÆ°Æ¡i mát và duyên dáng nhÆ° thế nà y!
Ông chủ đã sá»a chữa khuyết Ä‘iểm của chiếc thùng bị thủng rất là tế nhị và tà i tình. Thay vì Ä‘em hà n lại lá»— thủng hoặc bá» hẳn chiếc thùng Ä‘i, ông lại sá» dụng nó và o hai nhiệm vụ, vừa gánh nÆ°á»›c vừa tÆ°á»›i hoa. Äiá»u nà y đã khiến nó không còn áy náy, mà trái lại, cà ng thêm hãnh diện vì đã Ä‘em lại lợi Ãch cho chủ nó.
Bà i Tin Mừng hôm nay, Äức Giêsu cÅ©ng dạy chúng ta hãy khéo léo sá»a lá»—i cho nhau nhÆ° thế: “Nếu ngÆ°á»i anh em của ngÆ°Æ¡i trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nóâ€. NhÆ° váºy, đây là má»™t bổn pháºn, má»™t trách nhiệm trong cá»™ng Ä‘oà n. Bổn pháºn nà y rất khó là m vì nó gây khó chịu cho ngÆ°á»i lá»—i phạm.
Äức Giêsu Ä‘á» nghị chúng ta theo tiến trình ba bÆ°á»›c. TrÆ°á»›c hết hãy sá»a lá»—i anh em trong chốn riêng tÆ°, kÃn đáo, để có sá»± tin trá»ng há». Nếu anh em còn cố chấp thì Ä‘em theo má»™t hai ngÆ°á»i có uy tÃn giúp há» nháºn thức rõ vá» tá»™i của mình. Nếu há» cÅ©ng không nghe thì phải trình vá»›i vị có trách nhiệm trong Há»™i thánh để giúp há» có thái Ä‘á»™ dứt khoát nháºn lá»—i sá»a mình.
NhÆ° thế, tá»™i lá»—i nà o cÅ©ng liên hệ vá»›i cá»™ng Ä‘oà n, lá»—i lầm nà o cÅ©ng xúc phạm đến Chúa và thiệt hại cho anh em. NhÆ°ng tá»™i lá»—i là điá»u không sao tránh khá»i trong các cá»™ng Ä‘oà n, cho dù cá»™ng Ä‘oà n ấy là do chÃnh Chúa thiết láºp. Giáo Há»™i thánh thiện, nhÆ°ng cÅ©ng bao gồm những tá»™i nhân. Váºy việc sá»a lá»—i trong cá»™ng Ä‘oà n là điá»u phải có, cho dẫu là má»™t việc rất ái ngại, vì nó đụng đến cái thà nh trì kiên cố nhất của con ngÆ°á»i, đó là cái tôi đầy kiêu hãnh. Henry Ford có nói: “Äừng chỉ lo tìm lá»—i lầm nhÆ°ng hãy tìm cách chữa trịâ€. Váºy phải chữa trị cách nà o? Hay nói cách khác, thái Ä‘á»™ nà o cần phải có khi sá»a lá»—i cho anh em?
TrÆ°á»›c hết, hãy bà y tá» má»™t tâm tình yêu thÆ°Æ¡ng há». Hãy nghÄ© rằng đây là công việc giúp đỡ anh em nên tốt hÆ¡n: Äừng lên án, chỉ trÃch gay gắt, nhÆ°ng luôn tế nhị dịu dà ng. Tán dÆ°Æ¡ng Æ°u Ä‘iểm của há», và cho há» thấy việc sá»a đổi lá»—i lầm cÅ©ng dá»… dà ng thôi.
Thứ đến, hãy kÃnh trá»ng há» cách chân tình, luôn giữ thể diện cho hỠđừng chà đạp lòng tá»± ái của há». Vì chÃnh chúng ta cÅ©ng không hoà n hảo, cÅ©ng tá»™i lá»—i yếu Ä‘uối nhÆ° bao ngÆ°á»i, nên khiêm tốn nháºn mình cÅ©ng lầm lá»—i. Hãy đặt câu há»i cho há» thấy lá»—i của há», và kiên nhẫn lắng nghe, khÃch lệ há» sá»a đổi.
Cuối cùng, hãy kiên trì cầu nguyện cho há», nhất là cầu nguyện cùng vá»›i cá»™ng Ä‘oà n, vì “Nếu ở dÆ°á»›i đất, hai ngÆ°á»i trong anh em hợp lá»i cầu xin bất cứ Ä‘iá»u gì, thì Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i, sẽ ban choâ€. [Mục Lục]
37. Nhắc bảo
NhÆ° nhiá»u lần chúng ta đã xác quyết: chúng ta không sống cô Ä‘á»™c lẻ loi nhÆ° má»™t hòn đảo giữa biển khÆ¡i hay nhÆ° má»™t pháo Ä‘Ã i biệt láºp. Trái lại, chúng ta sống là sống vá»›i ngÆ°á»i khác, trong má»™t cá»™ng đồng, trong má»™t xã há»™i. Và trong cuá»™c sống chung nà y, chúng ta phải nÆ°Æ¡ng tá»±a và o nhau rất nhiá»u.
Chẳng hạn: vá» phÆ°Æ¡ng diện xã há»™i, chúng ta lao Ä‘á»™ng sản xuất ra lúa gạo hầu ngÆ°á»i khác có cÆ¡m ăn, thì đồng thá»i ngÆ°á»i khác cÅ©ng có bổn pháºn lao Ä‘á»™ng Ä‘em lại cho chúng ta vải vóc và những váºt dụng cần thiết khác.
Vá» phÆ°Æ¡ng diện con ngÆ°á»i. Má»—i lá»i nói, má»—i hà nh Ä‘á»™ng của chúng ta, Ä‘á»u tạo nên má»™t ảnh hưởng trên ngÆ°á»i khác, đồng thá»i, má»—i lá»i nói má»—i hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i khác cÅ©ng ảnh hưởng trên chúng ta. Bởi váºy, chúng ta có bổn pháºn phải giúp đỡ nhau cả vá» váºt chất lẫn tinh thần.
Má»™t trong bổn pháºn vá» mặt tinh thần đó là hãy nhắc bảo những lầm lá»—i cho nhau, để nhỠđó mà uốn nắn, sá»a đổi hầu thăng tiến bản thân, vì nhân vô tháºp toà n, ai cÅ©ng có những lầm lá»—i khuyết Ä‘iểm của mình. Äây cÅ©ng là điá»u mà Chúa Giêsu nhấn mạnh đến qua bà i Tin Mừng sáng hôm nay.
Thá»±c váºy, Chúa Giêsu không bao giá» khuyến khÃch chúng ta dò xét kẻ khác, nhất là những ngÆ°á»i ở trong cùng má»™t xứ đạo vá»›i mình. Tất cả những lá»i khuyên của Chúa Giêsu mà chúng ta vừa nghe chỉ có thể được hiểu nhÆ° là má»™t biểu lá»™ của tình bác ái. Vì chÃnh Chúa đã nói: Cha các ngÆ°Æ¡i, Äấng ngá»± trên trá»i không muốn cho má»™t ngÆ°á»i nà o bị hÆ° Ä‘i.
NhÆ° thế, ở đây Chúa Giêsu muốn nhắc lại cho chúng ta bổn pháºn phải ân cần chăm sóc đến anh em vá» mặt tinh thần và thiêng liêng. Giúp ngÆ°á»i anh em Ä‘ang gặp khó khăn, Ä‘Æ°a tay nâng đỡ ngÆ°á»i anh em Ä‘ang trong vòng tá»™i lá»—i, là má»™t đòi há»i của tình yêu.
Nếu có má»™t và i Kitô hữu chuyên môn xÃa và o chuyện thiên hạ, theo kiểu bá»›i bèo ra bá», vạch áo cho ngÆ°á»i xem lÆ°ng thì ngược lại, có má»™t số giáo dân khác lại kém dấn thân, chỉ biết có mình vá»›i Chúa, theo kiểu an pháºn, mÅ© ni che tai.
Thế nhÆ°ng, ở đây Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra má»™t quan Ä‘iểm khác, Ngà i dạy rằng tất cả chúng ta Ä‘á»u có trách nhiệm vá»›i nhau. Tôi không thể há» hững trÆ°á»›c tình trạng thiêng liêng của anh em tôi. HÆ¡n nữa, chẳng ai thoát khá»i lầm lỡ, hay yếu Ä‘uối, nên rất có thể má»™t ngà y kia ngÆ°á»i khác cÅ©ng có dịp thi hà nh cái bổn pháºn nâng đỡ thiêng liêng ấy đối vá»›i tôi. Có lẽ há» sẽ sẵn sà ng là m việc nà y, nếu há» thay chÃnh tôi thi hà nh vá»›i tất cả sá»± tế nhị và nhân ái cần thiết.
Nói tóm lại, trÆ°á»›c những sai lá»—i của kẻ khác, chúng ta hãy có can đảm nói cho há» biết trong tình thÆ°Æ¡ng và tế nhị. Äồng thá»i, khi được ngÆ°á»i khác nhắc bảo, chúng ta hãy có can đảm lắng nghe. Nếu sai thì chúng ta sẵn sà ng bá» qua, còn nếu đúng, thì chúng ta hãy coi đó nhÆ° má»™t tiếng chuông báo Ä‘á»™ng Chúa gá»i đến để cảnh tỉnh chúng ta. Vì nhÆ° tục ngữ Tây phÆ°Æ¡ng đã bảo: Ai khen ta mà khen phải, ấy là bạn ta còn ai chê ta mà chê phải ấy là thầy ta. [Mục Lục]
38. Nhân danh Thầy
Má»™t vị linh mục chánh xứ ná» nghe tin có má»™t giáo dân sắp bá» nhà thá», không chịu tham dá»± thánh lá»… nữa. NgÆ°á»i giáo dân phản kháng nà y trÆ°á»›c đây đã thÆ°á»ng láºp luáºn rằng ông có thể liên hệ trá»±c tiếp vá»›i Thiên Chúa má»™t cách dá»… dà ng giống nhÆ° Ä‘i ra ngoà i cánh đồng tiếp xúc vá»›i thiên nhiên. Và o má»™t tối mùa đông, linh mục chánh xứ đã đến thăm ngÆ°á»i con miá»…n cưỡng nà y trong tình thân hữu. Hai ngÆ°á»i ngồi nói chuyện hà n thuyên vá»›i nhau trÆ°á»›c lò sưởi, cố ý tránh né Ä‘á» cáºp đến vấn Ä‘á» Ä‘i nhà thá». Sau má»™t lúc, vị linh mục chánh xứ cầm lấy cái kẹp than trên kệ kế bên lò sưởi, lôi kéo má»™t cục than lá»›n ra khá»i ngá»n lá»a. Ngà i đặt cục than hồng Ä‘ang cháy giở ra ngoà i lò sưởi. Cả hai Ä‘á»u chăm chú nhìn cục than trong im lặng. Cục than bị rút ra khá»i ngá»n lá»a liá»n ngÆ°ng cháy tháºt nhanh, và biến thà nh mà u xám tro, trong khi các cục than khác trong lò cứ tiếp tục cháy sáng. Lá»i nhắn nhủ lặng lẽ của linh mục chánh xứ đối vá»›i ngÆ°á»i giáo dân Æ°Æ¡ng ngạnh đã được đón nháºn. Sau má»™t hồi lâu thinh lặng, ông quay sang cha xứ và nói: “Chúa nháºt tá»›i con sẽ Ä‘i lá»…â€.
Bà i Phúc âm hôm nay có ba phần: phần thứ nhất nói vá» việc sá»a sai lá»—i lầm của ngÆ°á»i anh chị em, phần thứ hai nói vá» sá»± tha thứ, và phần thứ ba là hiệu quả của lá»i cầu nguyện. Yếu tố chung nối kết tất cả các phần lại vá»›i nhau chÃnh là cá»™ng Ä‘oà n, hay Giáo Há»™i. Äức tin, cáºy, mến của chúng ta không thể bị cô láºp, nhÆ°ng phải sống trong sá»± liên hệ vá»›i những ngÆ°á»i khác. Không có cá»™ng Ä‘oà n, Ä‘á»i sống tinh thần của chúng ta sẽ chết giống nhÆ° cục than hồng Ä‘Æ°a ra khá»i ngá»n lá»a.
Cá»™ng Ä‘oà n của Matthêu Ä‘a số là ngÆ°á»i gốc Do Thái, nhÆ°ng cÅ©ng pha trá»™n những tÃn hữu ngoại kiá»u. Vì thế, nên có những bất hoà , đụng chạm, tranh chấp. Äể phân giải những chia rẽ xảy ra trong cá»™ng Ä‘oà n, thánh sá» nhìn và o lá»i Chúa khuyên dạy, dá»±a trên uy tÃn và sức mạnh của thần khà hiện diện trong cá»™ng Ä‘oà n hay Giáo Há»™i để sá»a dạy những sai lầm, kêu gá»i sá»± hoà giải, tha thứ và cùng đồng tâm nhất trà vá»›i nhau trong lá»i cầu nguyện.
Phúc âm hôm nay cÅ©ng được công bố trong bối cảnh phân rẽ hiện tại của thế giá»›i và đặc biệt của nÆ°á»›c Hoa Kỳ tưởng niệm những nạn nhân của vụ khủng bố xảy ra ngà y 11.9.2001 ở thà nh phố New York, Washington D.C., và Pennsylvania. Biến cố đã qua Ä‘i, nhÆ°ng Ä‘iá»u là m tôi lÆ°u ý nhất là những thánh lá»… Chúa nháºt sau ngà y khủng bố 11.9, nhà thỠđầy nghẹt giáo dân tham dá»±. Tại sao thế? Tôi tin rằng vì tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘ang cố gắng Ä‘i tìm cho mình má»™t ý nghÄ©a giữa những thảm kịch giết ngÆ°á»i tà n bạo vô nghÄ©a. Chúng ta cần đến sức mạnh, sá»± nâng đỡ và hÆ°á»›ng dẫn của cá»™ng Ä‘oà n và Giáo Há»™i. Chúng ta cần đến nhau để tìm vá» vá»›i Thiên Chúa. [Mục Lục]
39. Nhân danh Thầy
Theo bản tÃnh yếu Ä‘uối của con ngÆ°á»i, sá»± tha thứ không phải là việc dá»… là m, và không phải ai cÅ©ng có thể dá»… dà ng tha thứ được. Nhất là tha thứ cho kẻ thù giết hại chÃnh mạng sống của mình. Phải là những ngÆ°á»i có tâm hồn cao cả, noi gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa đã là m khi Ngà i chết trên cây Tháºp giá: “Lạy Cha, xin tha cho há», vì há» không biết việc há» là mâ€.
Tám mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i thân thuá»™c há» hà ng của Simon Wiesenthal đã bị giết chết bởi những ngÆ°á»i lÃnh Äức quốc xã. Sau chiến tranh, Simon đã trở thà nh má»™t con ngÆ°á»i Ä‘i săn bá»n Äức Quốc xã để trả thù. Ông bắt đầu cuốn sách bằng má»™t kinh nghiệm của chÃnh ông, má»™t tù nhân trong trại táºp trung. Má»™t ngà y nỠông bị lôi kéo ra khá»i hà ng lao Ä‘á»™ng và được Ä‘Æ°a lên cầu thang phÃa sau Ä‘i tá»›i má»™t căn phòng tối om trong bệnh viện. Má»™t ngÆ°á»i y tá dẫn ông và o phòng, rồi bỠông ở đó má»™t mình vá»›i má»™t khuôn mặt được băng bó trắng xoá Ä‘ang nằm trên giÆ°á»ng. Má»™t ngÆ°á»i lÃnh Äức đã bị thÆ°Æ¡ng rất nặng, toà n thể khuôn mặt được băng kÃn. Vá»›i má»™t giá»ng nói run rẩy, ngÆ°á»i lÃnh Äức đã tá»± thú tất cả tá»™i lá»—i vá»›i Wiesenthal. Anh nói vá» những phÆ°Æ¡ng pháp tà n bạo mà đơn vị của anh đã sá» dụng để giết ngÆ°á»i Do Thái. Rồi anh tá»± thú nháºn những tá»™i ác do chÃnh anh đã là m.
Má»™t và i lần Wiesenthal đã cố gắng rá»i bá» căn phòng, nhÆ°ng má»—i lần nhÆ° thế cái hình hà i giống nhÆ° bóng ma đã vÆ°Æ¡n tá»›i và van xin anh ở lại. Cuối cùng, sau 2 giỠđồng hồ, ngÆ°á»i lÃnh đã nói vá»›i Wiesenthal lý do tại sao anh được má»i đến đây. Anh nói: “Tôi biết rằng Ä‘iá»u tôi Ä‘ang xin hầu nhÆ° quá lá»›n đối vá»›i anh. NhÆ°ng không có câu trả lá»i của anh, tôi không thể chết bình an đượcâ€. Anh van xin sá»± tha thứ vì tất cả những ngÆ°á»i Do Thái anh đã giết. Wiesenthal ngồi im lặng má»™t lúc. Ông nhìn và o khuôn mặt băng bó của ngÆ°á»i lÃnh Äức. Sau cùng, ông đứng dáºy bá» căn phòng ra Ä‘i không nói lá»i nà o. Ông đã bá» lại ngÆ°á»i lÃnh trong ná»—i thống khổ không được tha thứ!
Äây là câu chuyện tháºt vá» Wiesenthal. Nó được coi nhÆ° má»™t trÆ°á»ng hợp cá»±c Ä‘oan, tuy nhiên, tôi tin rằng trÆ°á»ng hợp nhÆ° váºy không phải là không thÆ°á»ng xảy ra đối vá»›i chúng ta. Tha thứ cho má»™t ngÆ°á»i đã gây ra Ä‘au khổ cho chúng ta là má»™t trong những Ä‘iá»u khó khăn nhất mà má»™t ngÆ°á»i Kitô hữu được kêu gá»i để là m.
Và o ngà y 11.9.2001. Alfred Braca là má»™t trong số hà ng ngà n ngÆ°á»i đã chết trong những cuá»™c tấn công và o toà nhà ThÆ°Æ¡ng Mại Thế Giá»›i. Bà quả phụ Jean, và bốn ngÆ°á»i con đã mất Ä‘i má»™t ngÆ°á»i chồng, ngÆ°á»i cha trong buồn sầu. Má»™t tháng sau, Jean Braca đã nháºn được má»™t cú Ä‘iện thoại từ tổng Ä‘Ã i Ä‘iện thoại hãng MCI. NgÆ°á»i tổng Ä‘Ã i đã chuyển cho bà má»™t tin quan trá»ng: những lá»i cuối cùng của Alfred Braca, chồng bà .
TrÆ°á»›c khi toà nhà tháp đôi sụp đổ, Alfred Braca đã gá»i Ä‘iện thoại cho nhân viên tổng Ä‘Ã i của hãng Ä‘iện thoại MCI và yêu cầu bà chuyển lá»i cuối cùng của ông cho gia đình. Ông đã nói vá»›i há» rằng ông rất yêu thÆ°Æ¡ng má»i ngÆ°á»i trong gia đình. Ông biết rằng ông Ä‘ang ở trong má»™t tình thế rất nghiêm trá»ng. Và muốn cho gia đình biết ông và 50 ngÆ°á»i khác đã quy tụ lại vá»›i nhau để cầu nguyện trong giây phút nguy kịch nà y. Và đây là hà nh Ä‘á»™ng cuối cùng của há» trÆ°á»›c khi chết.
Căn nguyên của khủng bố có thể là sá»± hiểu lầm, háºn thù và bạo Ä‘á»™ng. Sức mạnh quân sá»± không thể bứng rá»… được nó. Bom đạn và tên lá»a không thể bay tá»›i phá huá»· sá»± háºn thù trong lòng con ngÆ°á»i được. Trái lại, sá»± háºn thù cà ng gia tăng hÆ¡n nữa. Nó chỉ có thể được cải hoá bằng sá»± cảm thông, lòng yêu thÆ°Æ¡ng và cầu nguyện.
Äây chÃnh là lá»i kêu gá»i tha thứ, hoà giải, yêu thÆ°Æ¡ng và cùng nhau cầu nguyện của Chúa Giêsu trong bà i Phúc âm hôm nay: “Ở đâu có hai hay ba ngÆ°á»i tụ há»p nhân danh Thầy, thì Thầy ở giữa những ngÆ°á»i ấyâ€. [Mục Lục]
40. Vẽ chân dung – Radio Veritas Asia
(TrÃch trong ‘Sống Tin Mừng’)
Lá»i Chúa hôm nay dạy các môn đệ của Ngà i, dạy cho dân chúng cÅ©ng nhÆ° dạy cho tất cả chúng ta má»™t việc rất quan trá»ng trong Ä‘á»i sống hằng ngà y, đó là tinh thần bác ái trong việc xét Ä‘oán, phê bình ngÆ°á»i khác. Chúng ta cùng nhau chia sẻ má»™t và i ý tưởng qua bà i Phúc Âm theo thánh Mátthêu (x. Mt 18,15-20).
Khi Ä‘á»c lại Ä‘oạn Tin Mừng trên, hẳn má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u báºt cÆ°á»i và lẩm bẩm rằng: Chúa Giêsu dạy tháºt có lý, vì rõ rà ng đức bác ái dạy rất phù hợp vá»›i đạo tá»± nhiên của con ngÆ°á»i, bằng chứng là lúc chÆ°a được may mắn nghe Tin Mừng của Chúa, má»i ngÆ°á»i chúng ta đã từng dạy con cháu trong đạo xá» thế: "Tu thân, tá» gia, trị quốc, bình thiên hạ".
Trong bà i Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cÅ©ng lặp lại cùng má»™t tÆ° tưởng đó nhÆ°ng vá»›i kiểu văn châm biếm: "Hãy lấy cái Ä‘Ã ra khá»i mắt ngÆ°Æ¡i trÆ°á»›c đã thì ngÆ°Æ¡i sẽ thấy rõ để lấy hạt bụi ra khá»i mắt anh em ngÆ°Æ¡i". Qua đó chúng ta nháºn thấy rằng, trong cái triết lý Ä‘á»i sống nÆ¡i trần gian nà y cÅ©ng nhÆ° của Ä‘á»i sống vÄ©nh cá»u, chúng ta phải tôn trá»ng vì theo nguyên tắc: "Muốn cho Ä‘i thì phải có trÆ°á»›c đã, vì không ai có thể cho cái mình không có bao giá»". CÅ©ng nhÆ° muốn là m việc gì, chúng ta phải biết mình có khả năng hay không. Và trong lá»i dạy của Chúa Giêsu bao giá» cÅ©ng tiá»m tà ng đức bác ái và tinh thần khiêm nhượng trong đó. Trong việc giúp đỡ ngÆ°á»i khác là anh em thì tôi phải kÃnh trá»ng há», tôi phải nháºn thấy rõ chÃnh tôi cÅ©ng là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i yếu Ä‘uối nhÆ° bao ngÆ°á»i khác trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa chà tôn chà thánh.
Trong Ä‘á»i sống thá»±c hà nh hằng ngà y, cụ thể qua việc sá»a sai cho nhau, phải thá»±c sá»± là má»™t việc giúp đỡ chứ không phải là cuá»™c xét xá», chỉ trÃch, lên án nhau. Äể được nhÆ° thế, má»—i ngÆ°á»i chúng ta phải hiểu rằng, con ngÆ°á»i được Chúa dá»±ng nên không phải để xét xá», chỉ trÃch, lên án anh chị em mình, nhÆ°ng để sống Ä‘á»i sống là m con Thiên Chúa và để giúp đỡ anh chị em khác trở thà nh con Chúa và cùng chung sống Ä‘á»i sống gia đình mà có Thiên Chúa là Cha. Äó chÃnh là đức bác ái Công Giáo mà Chúa Giêsu đã dạy trong Tin Mừng.
Hôm nay trong tinh thần bác ái của Chúa dạy, chúng ta hãy xin lá»—i Chúa vì những lá»i phê bình, kết án, xét Ä‘oán, chỉ trÃch, thiếu bác ái. Xin Chúa giúp chúng con biết sống tinh thần tha thứ cho anh em trong cùng má»™t Cha trên trá»i là Äấng luôn ban cho ngÆ°á»i công chÃnh cÅ©ng nhÆ° cho những kẻ lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối. ChÃnh vì thế mà trong Tông ThÆ° Ngà n Năm Thứ Ba Äang Äến, Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã kêu gá»i tất cả con cái của Giáo Há»™i hãy là m má»™t cuá»™c tá»± vấn lÆ°Æ¡ng tâm và sám hối vá» những lầm lá»—i của mình trong quá khứ. Giáo Há»™i đã nháºn ra rằng, trong quá khứ con cái của mình đã có những hà nh Ä‘á»™ng thiếu khoan nhượng trong khi loan báo Tin Mừng. Chúng ta không thể quên được những cuá»™c tháºp tá»± viá»…n chinh để triệt hạ ngÆ°á»i Hồi Giáo, các tòa Ä‘iá»u tra để thiêu sống những ngÆ°á»i bị xem là lạc giáo trong thá»i Trung Cổ, những cuá»™c chiến tranh giữa Công Giáo và Tin Là nh hồi thế ká»· XVII. Chúng ta cÅ©ng khó quên được những hoạt Ä‘á»™ng truyá»n giáo, vì nhiệt tình loan báo Chúa Kitô, các tÃn hữu đã không ngần ngại dùng võ lá»±c và nhiá»u sức ép khác để bóp nghẹt niá»m tin và tÆ° tưởng của ngÆ°á»i khác.
Lịch sỠđã sang trang, ngà y nay Giáo Há»™i thấy cần phải sám hối và quay trở lại gần vá»›i Tin Mừng của Chúa hÆ¡n. Tin Mừng của Chúa thiết yếu là chÃnh con ngÆ°á»i của Chúa Giêsu, Äấng đã đồng bà n ngồi vá»›i những ngÆ°á»i bị xã há»™i gạt ra bên lá», cảm thông tha thứ không ngừng cho những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu má»i gá»i chúng ta hãy cÆ° xá» nhÆ° Ngà i. Từ sáng chói nhất mà Giáo Há»™i cho chúng ta lắng nghe trong Tin Mừng hôm nay phải là hai chữ "Anh Em". Khi ngÆ°á»i anh em lá»—i phạm thì ngÆ°Æ¡i hãy đến vá»›i nó, chuyện vãn vá»›i nó, khuyến dụ nó, dù tá»™i lá»—i đốn mạt xấu xa đến đâu thì tha nhân vẫn là ngÆ°á»i anh em của chúng ta. Chúa dạy ta hãy đến vá»›i ngÆ°á»i anh em không phải vá»›i thái Ä‘á»™ miệt thị, loại trừ, mà bằng sá»± cảm thông tha thứ.
Tá»±u trung Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c để gặp gỡ, lắng nghe, đối thoại, cảm thông tha thứ, đó là cách cÆ° xá» giữa những ngÆ°á»i anh em con cùng má»™t Cha trên trá»i. Má»—i ngà y Chúa Nháºt chúng ta đến gặp gỡ trong tình anh em ấy, Chúa Giêsu nói vá»›i chúng ta: "Nếu ngÆ°Æ¡i đến dâng của lá»… nÆ¡i Bà n Thá» mà chợt nhá»› có Ä‘iá»u bất bình vá»›i ngÆ°á»i anh em, hãy bá» của lá»… mà đi là m hòa vá»›i ngÆ°á»i anh em trÆ°á»›c đã, rồi hãy đến dâng của lá»…" (Mt 5,23-24).
Nguyện xin Chúa tha thứ và ban Æ¡n giúp sức cho chúng ta, để má»—i ngà y Chúa Nháºt, sau khi ra khá»i nhà thá» chúng ta cảm thấy được bổ sức hÆ¡n, hầu sống và là m chứng cho Tin Mừng của Chúa má»™t cách tốt đẹp hÆ¡n. [Mục Lục]
41. Cá nhân giữa cá»™ng đồng - Lm Bùi Mạnh TÃn
Cá»™ng đồng được xây dá»±ng trên sá»± liên Ä‘á»›i của nhiá»u cá nhân. Các cá nhân sẽ ảnh hưởng trên cá»™ng đồng, để rồi cá»™ng đồng lại ảnh hưởng trên từng cá nhân. Äó là má»™t liên Ä‘á»›i có tÃnh cách há»— tÆ°Æ¡ng. NhÆ° váºy, trÆ°á»›c cá»™ng đồng, má»i cá nhân Ä‘á»u có trách nhiệm liên Ä‘á»›i đối vá»›i nhau. Tôi là m xấu là xấu cho chÃnh tôi, và cÅ©ng xấu cho cá»™ng Ä‘oà n. Bạn là m tốt là tốt cho chÃnh bạn, và cÅ©ng là tốt cho cá»™ng Ä‘oà n.
Má»™t xứ đạo, má»™t Ä‘oà n thể Công Giáo hay má»™t tu viện cÅ©ng váºy - và còn hÆ¡n thế nữa, vì chúng ta được kêu gá»i trở nên má»™t thân thể, má»™t cây nho; do đó, trách nhiệm liên Ä‘á»›i cà ng quan trá»ng hÆ¡n. Bà i Ä‘á»c 1, và nhất là bà i Phúc âm hôm nay nhấn mạnh đến trách nhiệm nà y. Chúa Giêsu nói: "Nếu anh chị em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó..." Thá»±c ra, không ai hoà n hảo, cÅ©ng không ai nhìn rõ tất cả những Ä‘iá»u mình là m, nhất là những Ä‘iá»u xấu; đó, tôi cần đến bạn, bạn cần đến tôi. Chúng ta cần đến nhau để sá»a lá»—i cho nhau, cùng xây dá»±ng cho nhau, giúp nhau trở nên tốt hÆ¡n. Khi má»—i cá nhân không chấp nháºn và thi hà nh trách nhiệm liên Ä‘á»›i nầy, vì những lý do nhÆ°: quá nể nang, quá sợ sệt, sợ bị liên lụy, sợ bị thiệt thòi, hay vì nhu nhược, tất nhiên nhiá»u Ä‘iá»u đáng tiếc sẽ xảy ra cho cá»™ng đồng và cá nhân. Trái lại, nếu các phần tá» biết quan tâm đến nhau và đến Ãch lợi của cá»™ng đồng, qua các sáng kiến tÃch cá»±c và xây dá»±ng, trong việc nhắc nhở anh chị em mình khi há» sai lá»—i, thì chắc chắn cá»™ng đồng và cá nhân trong cá»™ng đồng sẽ má»—i ngà y má»™t tốt đẹp hÆ¡n. Tuy nhiên, để công việc mang lại Ãch lợi, chúng ta cần lÆ°u ý:
- NgÆ°á»i sá»a lá»—i: luôn thá»±c tâm muốn cho tha nhân trở nên tốt, đồng thá»i phải khiêm nhượng và khôn ngoan trong cách thức sá»a lá»—i, nhÆ° Chúa Giêsu đã chỉ dạy.
- NgÆ°á»i sá»a lá»—i: luôn khiêm nhượng, nháºn ra những sai trái của mình, chấp nháºn sá»± nhắc nhở của tha nhân và cố gắng sá»a đổi.
Sách Samuel 1 kể rằng: vì ghen tÆ°Æ¡ng, vua Saolo quyết tâm giết Davit, nhÆ°ng hoà ng từ Gionathan đã lợi dụng cÆ¡ há»™i thuáºn tiện, khôn khéo và chân thà nh trình bà y vá»›i vua cha: "ThÆ°a Cha, con trá»™m nghÄ©: Davit không là m gì chống lại Cha. Tất cả những Ä‘iá»u anh ta là m Ä‘á»u tốt đẹp và hữu Ãch cho Cha cÅ©ng nhÆ° cho dân Israel... ChÃnh Cha đã thấy những việc anh ấy là m và Cha đã vui mừng..." Những lá»i nói chân thà nh và hợp tình hợp lý của Gionathan, khiến nhà vua suy nghÄ©. Sau đó, nhà vua trả lá»i: "Váºy, nhân danh Thiên Chúa hằng sống, cha hứa sẽ không tìm giết Davit nữa."
Äược Chúa Kitô quy tụ qua bà tÃch Rá»a Tá»™i, thà nh má»™t dân thánh, má»™t Ä‘oà n chiên, má»™t gia đình, chúng ta phải chân thà nh và tÃch cá»±c giúp đỡ nhau, bằng việc sá»a sai cho nhau. Biết rằng đây là công việc khó khăn và là má»™t thứ thuốc đắng, nhÆ°ng rất cần thiết và hiệu nghiệm, nên chúng ta phải nhẫn nại, khôn khéo và can đảm. Ngoà i ra, còn cần sá»± trợ lá»±c của Thiên Chúa, qua lá»i cầu nguyện và hy sinh. ChÃnh khi chúng ta cầu nguyện và hy sinh, Chúa sẽ biến đổi chúng ta thà nh những dụng cụ tốt, để biến đổi con tim của tha nhân. [Mục Lục]
42. Suy niệm của JKN
Câu há»i gợi ý:
- Giữa lầm lá»—i của mình và của ngÆ°á»i khác, giữa việc sá»a sai lá»—i của mình và sá»a sai lá»—i ngÆ°á»i khác, cái nà o quan trá»ng hÆ¡n? Có cần phải sá»a lá»—i cho anh em mình không? Tại sao?
- Cá»™ng Ä‘oà n, xã há»™i hay Giáo Há»™i trong đó mình Ä‘ang sống có thể có những sai lá»—i không? Mình có trách nhiệm sá»a sai táºp thể không?
Suy tư gợi ý:
- Trên Ä‘á»i, ai cÅ©ng có lá»—i. Bản thân ta cÅ©ng có lá»—i
Trên Ä‘á»i nà y, ngoại trừ Äức Giêsu mà ta tin tưởng là hoà n toà n vô tá»™i và không há» lầm lá»—i, thì chẳng ai là ngÆ°á»i hoà n hảo: «nhân vô tháºp toà n». Ai cÅ©ng có lầm lá»—i, và ai cÅ©ng Ä‘á»u được má»i gá»i «nên hoà n thiện, nhÆ° Cha trên trá»i là Äấng hoà n thiện» (Mt 5,48). Vì thế, ai cÅ©ng cần được sá»a lá»—i.
Tá»± nháºn ra lầm lá»—i hay sai trái của mình, rồi tá»± sá»a đổi, là điá»u tốt nhất, lý tưởng nhất, nhÆ°ng quả rất khó. Tâm lý chung của má»i ngÆ°á»i là «thấy cái rác trong con mắt của ngÆ°á»i anh em, mà cái xà trong con mắt của mình thì lại không để ý tá»›i» (Mt 7,3). Vì thế, mình dá»… thấy lá»—i của ngÆ°á»i khác hÆ¡n lá»—i của mình; ngược lại, ngÆ°á»i khác dá»… thấy lá»—i của mình hÆ¡n thấy lá»—i của há». Vì thế, để trở nên hoà n thiện, chúng ta hãy giúp nhau nhìn thấy lá»—i của mình, bằng cách ngÆ°á»i nà y chỉ lá»—i cho ngÆ°á»i kia. Chẳng hạn trong gia đình thì vợ chồng chỉ lá»—i cho nhau, cha mẹ con cái chỉ lá»—i cho nhau. Trong các cá»™ng Ä‘oà n, trong giáo xứ hay trong Giáo Há»™i cÅ©ng váºy.
Äiá»u ấy nói thì dá»…, nhÆ°ng trong thá»±c tế, không ai thÃch ngÆ°á»i khác chỉ lá»—i cho mình. Khi có ai chỉ lá»—i cho ta, dù có nháºn ra ngÆ°á»i ấy nói đúng, ta vẫn cảm thấy bị xúc phạm khiến ta nóng mặt, nổi quạu, huống gì trÆ°á»ng hợp ngÆ°á»i ấy nói không đúng, hoặc ta không nháºn ra ngÆ°á»i ấy nói đúng. Vì ai cÅ©ng coi «cái tôi» của mình quá lá»›n! NgÆ°á»i chỉ lá»—i cho ta, dù thiện chÃ, nhiá»u khi cÅ©ng phải hứng chịu những «tráºn lôi đình», sá»± giáºn há»n, ác cảm, tháºm chà sá»± trả Ä‘Å©a của ta. NhÆ°ng nếu ta ý thức mình chỉ là con ngÆ°á»i bất toà n, có những lầm lá»—i mà mình không há» biết, và nếu ta tháºt sá»± mong muốn mình trở nên hoà n thiện, ta sẽ cảm thấy vui mừng và biết Æ¡n khi có ngÆ°á»i cho ta biết sá»± sai trái hay thiếu sót của ta. Sá»± vui mừng và biết Æ¡n khi được sá»a lá»—i là má»™t Ä‘iểm thá»±c tế để biết mình có tháºt sá»± khiêm nhÆ°á»ng và thánh thiện không.
- Ai cÅ©ng phải sá»a lá»—i. Bản thân ta cÅ©ng phải sá»a lá»—i
Má»™t khi đã nháºn ra lá»—i của mình, vấn Ä‘á» kế tiếp là quyết tâm sá»a lá»—i. Äiá»u nà y cÅ©ng không luôn luôn dá»… dà ng, vì những sai lá»—i nhiá»u khi là những thói quen cố hữu, lâu năm, hoặc phát xuất từ má»™t quan niệm hay má»™t thà nh kiến. Bá» Ä‘i má»™t quan niệm hay thà nh kiến quả rất khó khăn. Ngoà i ra, những sai lá»—i có thể gắn liá»n vá»›i má»™t quyá»n lợi hay má»™t thú vui nà o đó " đôi khi rất lá»›n" của ta. Từ bá» sai lá»—i nhiá»u khi đồng nghÄ©a vá»›i từ bá» má»™t quyá»n lợi, má»™t thú vui, má»™t chứng ghiá»n. NhÆ°ng dẫu thế nà o, há»… là điá»u xấu, là sai trái, thì ta phải sá»a sai, nhất là khi nó tai hại cho tha nhân, xã há»™i, hoặc cho chÃnh bản thân ta. Có chịu sá»a lá»—i, ta má»›i trở nên hoà n thiện hÆ¡n.
- Sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i khác là má»™t việc bác ái
Tá»± sá»a lá»—i mình là điá»u quan trá»ng nhất trÆ°á»›c khi sá»a lá»—i ngÆ°á»i khác. Nhiá»u ngÆ°á»i chỉ quan tâm sá»a lá»—i ngÆ°á»i khác, còn mình thì … chẳng bao giá» chịu sá»a:
«Chân mình những lấm mê mê,
lại cầm bó Ä‘uốc mà rê chân ngÆ°á»i» (Ca dao).
Äiá»u đó tháºt đáng mỉa mai! Tuy nhiên, nếu chỉ sá»a lá»—i mình mà không há» quan tâm giúp tha nhân sá»a lá»—i, thì má»™t cách nà o đó ta chÆ°a đủ tình thÆ°Æ¡ng chân thà nh đối vá»›i há». ChÃnh Äức Giêsu trong bà i Tin Mừng hôm nay cÅ©ng khuyên ta phải sá»a lá»—i cho anh em.
NhÆ°ng hãy xét xem Ä‘á»™ng lá»±c nà o thúc đẩy ta sá»a lá»—i cho anh em? Äá»™ng lá»±c vị ká»· hay vị tha? Ta muốn sá»a lá»—i anh em vì yêu thÆ°Æ¡ng há» và muốn há» nên hoà n thiện hÆ¡n? Hay ta muốn lên mặt chứng tá» há» kém ta và ta hÆ¡n há»? Hay ta chỉ muốn giải quyết ổn thá»a sá»± thiệt thòi khó chịu há» gây ra cho ta? Cùng là việc sá»a lá»—i anh em, nhÆ°ng má»™t đằng có giá trị yêu thÆ°Æ¡ng, được Thiên Chúa chúc phúc, và ngÆ°á»i được sá»a lá»—i đón nháºn vui vẻ; má»™t đằng chỉ là má»™t hà nh vi Ãch ká»·, chẳng mấy giá trị trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa, và thÆ°á»ng gây bá»±c tức nÆ¡i ngÆ°á»i bị sá»a lá»—i.
- PhÆ°Æ¡ng cách sá»a lá»—i ngÆ°á»i khác
Tình thÆ°Æ¡ng, tÃnh vị tha là điá»u hết sức cần thiết khi ta muốn sá»a lá»—i anh em. NhÆ°ng không đủ, cần khéo léo, có nghệ thuáºt, nhất là thể hiện được tình thÆ°Æ¡ng hay đức ái. Äức Giêsu có Ä‘Æ°a ra má»™t tiến trình sá»a lá»—i anh em.
a) Má»™t mình mình vá»›i ngÆ°á»i anh em có lá»—i: «Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôi». Khi ta có lá»—i, ta không muốn lá»—i của ta được quảng cáo để ai cÅ©ng biết ta có lá»—i. Nếu có ai muốn sá»a lá»—i cho ta, ta muốn ngÆ°á»i ấy kÃn đáo nói vá»›i ta, và chỉ nói vá»›i ta thôi, để sau khi sá»a lá»—i xong, ta nhÆ° ngÆ°á»i không há» phạm lá»—i ấy. Tại sao ta không là m nhÆ° thế khi sá»a lá»—i ngÆ°á»i khác? Là m nhÆ° thế, ta chứng tá» mình tôn trá»ng danh dá»± và uy tÃn của ngÆ°á»i kia, đó là điá»u tối thiểu của lòng bác ái.
Nếu lầm lá»—i ấy chỉ mang tÃnh cá nhân, không gây tại hại hay tổn thất cho ngÆ°á»i khác hoặc cá»™ng Ä‘oà n, thì ta nên dừng lại ở đây. Bổn pháºn bác ái của ta tá»›i đây kể nhÆ° xong. Hãy để cho Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± quyá»n tá»± do, sá»a lá»—i hay không là tùy há». Ta phải công nháºn Ä‘iá»u nà y: ai cÅ©ng có má»™t số táºt xấu, sai lá»—i, và ai cÅ©ng có quyá»n có má»™t số táºt xấu hay sai lá»—i nà o đó, miá»…n là không là m hại đến ngÆ°á»i khác hay xã há»™i. Nếu con ngÆ°á»i trong xã há»™i không có quyá»n nà y thì xã há»™i ấy rõ rà ng là thiếu tá»± do, thiếu nhân quyá»n. Ta cần tôn trá»ng tá»± do của ngÆ°á»i khác. Chỉ trừ trong gia đình hay trong tu viện: khi con cái hay tu sinh cần được giáo dục, thì tất cả má»i táºt xấu Ä‘á»u cần được sá»a sai cho dù không đến ná»—i có hại cho tha nhân hay xã há»™i.
b) Dùng biện pháp mạnh hÆ¡n: «Còn nếu nó không chịu nghe, thì hãy Ä‘em theo má»™t hay hai ngÆ°á»i nữa, để má»i công việc được giải quyết, căn cứ và o lá»i hai hoặc ba chứng nhân». Äể sá»a lá»—i, không phải lúc nà o nhá» nhẹ riêng tÆ° cÅ©ng thà nh công, nhất là khi ngÆ°á»i được sá»a lá»—i không đủ thiện chÃ, hoặc ngÆ°á»i sá»a lá»—i chÆ°a đủ uy tÃn hay tiếng nói chÆ°a đủ mạnh. Nếu lầm lá»—i nà y có hại cho nhiá»u ngÆ°á»i hoặc cho xã há»™i, thì ngÆ°á»i sá»a lá»—i có bổn pháºn phải áp dụng má»™t phÆ°Æ¡ng pháp mạnh hÆ¡n, nhÆ°ng cần tiệm tiến, không nên đốt giai Ä‘oạn.
- TrÆ°á»›c hết nên tìm má»™t hai ngÆ°á»i khác có uy tÃn và tình thÆ°Æ¡ng đối vá»›i ngÆ°á»i sai lá»—i để cùng há» sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i ấy. NhÆ° thế sẽ có má»™t tiếng nói mạnh hÆ¡n khiến ngÆ°á»i kia phải suy nghÄ© và sá»a lá»—i.
- Nếu vẫn không được thì sao? Äức Giêsu nói: «Nếu nó không nghe há», thì hãy Ä‘i thÆ°a Há»™i Thánh», nghÄ©a là nên báo cho những ngÆ°á»i có trách nhiệm đối vá»›i ngÆ°á»i ấy. Chẳng hạn trong gia đình thì có cha mẹ, trong giáo xứ thì có cha sở, trong tu viện thì có cha bá» trên, trong giáo pháºn thì có giám mục, ngoà i xã há»™i thì có chÃnh quyá»n hay tòa án các cấp… Nếu là ngÆ°á»i trong Giáo Há»™i thì nên xá» lý ná»™i bá»™ trÆ°á»›c, chừng nà o không được thì má»›i nên Ä‘Æ°a ra ngoà i Ä‘á»i. Nói chung, sá»a lá»—i cần phải theo má»™t tiến trình tiệm tiến, từ riêng tÆ° đến công khai, từ ná»™i bá»™ ra ngoại bá»™, từ nhá» thà nh lá»›n, từ Ä‘á» nghị thà nh ép buá»™c… Không nên đốt giai Ä‘oạn.
c) Biện pháp cuối cùng khi tất cả má»i biện pháp Ä‘á»u thất bại: Äức Giêsu nói: «Nếu Há»™i Thánh mà nó cÅ©ng chẳng nghe, thì hãy kể nó nhÆ° má»™t ngÆ°á»i ngoại hay má»™t ngÆ°á»i thu thuế». Nếu đã tìm đủ má»i cách để sá»a lá»—i mà đương sá»± không nghe, vẫn tiếp tục con Ä‘Æ°á»ng sai lầm có hại cho tha nhân và cá»™ng Ä‘oà n, thì phải dùng má»™t biện pháp tháºt mạnh, là loại trừ há» khá»i cá»™ng Ä‘oà n, coi há» nhÆ° ngÆ°á»i ngoại hoặc ngÆ°á»i thiếu thiện chÃ. Nên nhá»›, cho dù có dùng đến biện pháp nà y, thì biện pháp nà y vẫn chỉ là má»™t phÆ°Æ¡ng tiện bất đắc dÄ© của tình thÆ°Æ¡ng, nghÄ©a là vẫn phải duy trì há» trong tình thÆ°Æ¡ng của mình.
- Can đảm sá»a lá»—i cho Giáo Há»™i và xã há»™i
Không chỉ trên bình diện cá nhân mà má»™t táºp thể, má»™t cá»™ng Ä‘oà n, má»™t xã há»™i hay má»™t Giáo Há»™i cÅ©ng có thể sai lá»—i và cÅ©ng cần được sá»a lá»—i.
Nếu cá»™ng Ä‘oà n của mình có những khiếm khuyết phÆ°Æ¡ng hại tá»›i tráºt tá»± hay sá»± phát triển chung của chÃnh cá»™ng Ä‘oà n, của xã há»™i hoặc Giáo Há»™i, thì các thà nh viên, nhất là những ngÆ°á»i lãnh đạo trong cá»™ng Ä‘oà n ấy, có nhiệm vụ tìm cách sá»a sai. Sống trong má»™t xã há»™i có cÆ¡ chế bất công, Ä‘Ã n áp, chỉ phục vụ cho má»™t đảng phái hay má»™t thiểu số, bất chấp quyá»n lợi của Ä‘a số dân chúng, thì ngÆ°á»i trong xã há»™i ấy, nhất là Kitô hữu, có nhiệm vụ tìm cách cải thiện, Ä‘em lại sá»± công bằng, hợp lý và ổn định cho xã há»™i.
Nếu trong Giáo Há»™i mình Ä‘ang sống có những sai trái, thì tất cả các thà nh viên, nhất là hà ng giáo phẩm và giáo sÄ©, có nhiệm vụ tìm cách sá»a sai để Giáo Há»™i nên hoà n chỉnh hÆ¡n. Chẳng hạn hiện nay Giáo Há»™i Ä‘ang quá quan tâm tá»›i những lá»… nghi, hình thức bên ngoà i, mà thiếu chiá»u kÃch sống đạo ná»™i tâm: rất cần Ä‘iá»u chỉnh lại. Hoặc trong ba chức năng quan trá»ng ngang nhau của ngÆ°á»i Kitô hữu, Giáo Há»™i Ä‘ang có chiá»u hÆ°á»›ng chỉ quan trá»ng hóa chức năng tÆ° tế (thá» phượng) mà coi nhẹ hoặc bá» lá»ng chức năng vÆ°Æ¡ng đế (là m chủ bản thân, gia đình, xã há»™i, ngoại cảnh) và ngôn sứ (là m chứng cho Thiên Chúa, cho chân lý, công lý và tình thÆ°Æ¡ng). Vì thế, trong má»™t xã há»™i đầy bất công và đà n áp, lối sống đạo què quặt nhÆ° thế có thể trở thà nh má»™t thứ thuốc phiện tinh thần là m tê liệt sức đấu tranh cần phải có của quần chúng để chống lại những bất công hay tệ nạn của xã há»™i.
Thiết tưởng Giáo Há»™i cần có những ná»— lá»±c sá»a sai hÆ¡n tất cả má»i tổ chức hay thế lá»±c khác, để Giáo Há»™i trở nên hoà n thiện, vì chÃnh Giáo Há»™i luôn luôn rao giảng và cổ võ sá»± thánh thiện, hoà n hảo nhÆ° má»™t lệnh truyá»n của Äức Kitô. Giáo Há»™i cần phải là m gÆ°Æ¡ng trong lãnh vá»±c nà y.
CẦU NGUYỆN
Lạy Cha, xin giúp con ý thức bổn pháºn trÆ°á»›c tiên và trá»ng đại nhất của con là trở nên hoà n thiện. NhÆ°ng con không thể nên hoà n thiện má»™t mình, con cÅ©ng có bổn pháºn giúp ngÆ°á»i khác, trong đó có những ngÆ°á»i chung quanh con, và hÆ¡n nữa, cá»™ng Ä‘oà n của con, xã há»™i và Giáo Há»™i con Ä‘ang sống. Tất cả Ä‘á»u được Cha má»i gá»i nên hoà n thiện. Xin cho con biết khéo léo trong việc là m cho tha nhân nên hoà n thiện. Amen. [Mục Lục]
43. Suy niệm của Lm. Trần Văn Luáºn
Nếu nó nghe ngÆ°Æ¡i, thì ngÆ°Æ¡i đã lợi được ngÆ°á»i anh em
Chúng ta đã nghe nhiá»u lần vá» câu chuyện ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ngoại tình trong Phúc âm. Chúa Giêsu đã đối xá» vá»›i bà nhÆ° thế nà o? Chúa đã không xét Ä‘oán hà nh Ä‘á»™ng của bà ; Ngà i đã nói: Ta cÅ©ng không lên án bà , vá» Ä‘i và đừng phạm tá»™i nữa (Gn 8,11).
Qua bà i Phúc Âm hôm nay, má»™t lần nữa Chúa muốn dạy chúng ta đừng xét Ä‘oán kẻ khác, nhÆ°ng hãy giúp đỡ, sá»a dạy ngÆ°á»i anh em.
Việc sá»a dạy ngÆ°á»i anh em không phải là chuyện dá»… dà ng, vì mình không thể lÆ°á»ng được phản ứng của ngÆ°á»i kia nhÆ° thế nà o, không biết há» có chấp nháºn thiện chà của mình hay lại cho là mình nhiá»u chuyện, vì đèn nhà ai ngÆ°á»i ấy sáng, mắc má»› gì tá»›i mình. HÆ¡n nữa mình cÅ©ng chÆ°a hoà n hảo thì là m sao dám sá»a chữa ngÆ°á»i khác, mình cần sá»a mình trÆ°á»›c đã.
Thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i sá»a dạy: NgÆ°á»i sá»a dạy hãy dùng tình yêu để chia sẻ những nháºn định, ý kiến của mình, lá»i nói thà nh tháºt, khiêm nhÆ°á»ng, nêu lên những cái lợi, cái hại của sá»± việc hÆ¡n là nói những lá»i ép buá»™c bắt ngÆ°á»i khác nghe theo ý mình. Sá»a dạy khác vá»›i xét Ä‘oán, vì khi xét Ä‘oán, có thể vì ác cảm hoặc chỉ biết có má»™t khÃa cạnh mà xét Ä‘oán sai lầm. Còn sá»a dạy là muốn cho ngÆ°á»i đó được trở nên tốt đẹp, trở nên hoà n hảo hÆ¡n, hoặc giúp sá»a lại má»™t việc vì vô tình đã có những hà nh vi sai lầm.
Thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i được sá»a dạy: Khi có ngÆ°á»i sá»a dạy mình thì hãy bình tÄ©nh, mỡ rá»™ng tâm hồn để lắng nghe, sáng suốt nháºn ra sai lầm, khiêm nhÆ°á»ng nháºn những lá»i khuyên và cố gắng sá»a chữa cà ng sá»›m cà ng tốt. Không nên cố chấp, cứng đầu, thiếu tinh thần cảnh giác.
Những ai có thể sá»a chữa ngÆ°á»i khác? Tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có thể dùng lá»i lẽ tốt đẹp để sá»a chữa ngÆ°á»i khác. Vì tình thÆ°Æ¡ng sẽ hoán đổi được con ngÆ°á»i. Cha mẹ sá»a chữa cho con cái, ngược lại con cái cÅ©ng giúp cho cha mẹ sá»a chữa các lá»—i lầm. Thầy sá»a chữa trò, vợ chồng sá»a chữa cho nhau để tình yêu thêm đằm thắm hÆ¡n. Bá» trên sá»a chữa cho ngÆ°á»i dÆ°á»›i, hoặc ngược lại ngÆ°á»i dÆ°á»›i giúp bá» trên sá»a lá»—i mình.
Ngoà i ra những vị có quyá»n rao giảng Lá»i Chúa cần phải nói thằng, nói tháºt để ngÆ°á»i khác sá»a chữa lối sống cho phù hợp vá»›i tinh thần Phúc Âm. Nếu ta nuôi con chó giữ nhà , khi có ngÆ°á»i lạ hoặc kẻ gian đến mà chó không biết sủa thì nà o có Ãch gì? CÅ©ng váºy, ngÆ°á»i có nhiệm vụ giảng dạy mà vì lý do nà o đó không dám nói sá»± tháºt thì cÅ©ng chẳng có Ãch gì, thà rằng không có còn hÆ¡n.
Lạy Chúa, Chúa muốn chúng con sống tốt là nh nhÆ° Chúa, và Chúa cÅ©ng muốn chúng con giúp những anh em khác sống tốt là nh. Xin cho con lòng yêu mến Chúa hết lòng, yêu mến tha nhân, vì yêu thÆ°Æ¡ng là chu toà n lá» luáºt. Xin cho chúng con biết kết hợp vá»›i nhau trong việc cầu nguyện, để Chúa ở giữa chúng con nÆ¡i trần gian nà y và ngà y sau vô cùng. [Mục Lục]
44. “Hãy Ä‘i sá»a dạy nóâ€
(Suy niệm của Lm Gioan B. Phan Kế Sự)
“Nếu anh em ngÆ°Æ¡i lá»—i phạm, hãy Ä‘i sá»a dạy nó, riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôiâ€
Sá»a dạy anh em, sá»a sai những lầm lá»—i hay nắn lại những lệch lạc thÆ°á»ng là những công việc “tế nhị nhạy cảm†và ai cÅ©ng muốn tránh; trừ má»™t số ngÆ°á»i sinh ra để kết án anh em: kẻ Ä‘á»™c tà i và gian ác!
Trách ngÆ°á»i cÅ©ng chÃnh là trách mình. Nháºn xét ngÆ°á»i cÅ©ng chÃnh là vạch trần những cái xấu của mình. Sá»a sai ngÆ°á»i cÅ©ng là m cho chÃnh mình bị nhá»™t nhạt và khó chịu. Má»™t Ä‘iá»u tháºt Ä‘Æ¡n giản là ai trong chúng ta cÅ©ng tháºt nhiá»u lầm lá»—i, lắm khi còn nhiá»u thiếu sót hÆ¡n anh em mình. Tệ hÆ¡n, nó còn là bình phong, là tấm lá chắn cho những lầm lá»—i của mình.
* Chúa yêu thÆ°Æ¡ng và đặc biệt quan tâm đến từng ngÆ°á»i chúng ta. Chúa luôn luôn muốn chúng ta thuá»™c vá» NgÆ°á»i và không muốn ai trong chúng ta phải hÆ° Ä‘i. Nhắc nhở anh em, tạo Ä‘iá»u kiện giúp anh em trở lại con Ä‘Æ°á»ng ngay, là Chúa muốn từng ngÆ°á»i chúng ta, cùng vá»›i Ngà i, giúp cho ngÆ°á»i anh em mình trở vá» chÃnh lá»™, tránh Ä‘i những sai lầm đáng tiếc để trở thà nh má»™t con ngÆ°á»i tốt. Trong cách xá» thế, Chúa dạy chúng ta trÆ°á»›c hết phải biết tôn trá»ng anh em “riêng ngÆ°Æ¡i và nó thôiâ€. Tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa luôn tạo Ä‘iá»u kiện, dịp may, cÆ¡ há»™i để má»—i ngÆ°á»i chúng ta sống tốt hÆ¡n. Ngừơi Ä‘á»i vẫn thÆ°á»ng dạy “chị ngã em nângâ€.
* Phải có lòng tá»± trá»ng. Việc sá»a sai phải đặt ná»n tảng trên đức bác ái Kitô giáo, chứ chẳng phải là sá»± bố thà của kẻ trên vá»›i kẻ dÆ°á»›i, cà ng không phải là sá»± kết án Ä‘á»™c tà i, Ä‘á»™c ác nhÆ° là má»™t quan tòa đối vá»›i má»™t tá»™i nhân. Thái Ä‘á»™ đặt anh em nhÆ° là đối thủ để lên án, mà không há» biết tôn trá»ng, há»i han lý lẽ, tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân, chỉ là m cho anh em ngà y cà ng Ä‘i sâu và o sá»± háºn thù, mất niá»m tin và thất vá»ng. “Hãy Ä‘i sá»a dạy nó†Chúa muốn má»—i ngÆ°á»i khi sống bên cạnh nhau, luôn là những ngÆ°á»i bạn chân thà nh, quảng đại và có trách nhiệm vá»›i nhau trÆ°á»›c những lầm lá»—i của anh em mình. Ai trong chúng ta mà chẳng có lần lầm lá»—i và yếu Ä‘uối. ChÃnh vì thế, việc bảo ban, nhắc nhở cho anh em mình, cÅ©ng chÃnh là cÆ¡ há»™i để má»—i ngÆ°á»i “tá»± thức tỉnh mìnhâ€. Hãy hết sức tránh thái Ä‘á»™ kẻ cả vá»›i anh em, vá»›i cá»™ng sá»± của mình.
* Ná»n tảng của luân lý rất rõ rà ng “PhÆ°Æ¡ng tiện xấu không thể biện minh cho mục Ä‘Ãch tốtâ€. Vì thế, việc sá»a dạy nhau không dá»±a trên “những lá»i đồn đóanâ€, cà ng không thể dá»±a trên những lá»i vu khống, bịa đặt, bêu giá»…u của những kẻ ác tâm. Chuyện không Ä‘Æ¡n giản là sá»a sai, trách móc hay trừng phạt anh em bằng má»i thủ Ä‘á»an; mà chÃnh là tÃnh minh bạch, công tâm và nhất là vì lợi Ãch cho cá»™ng đòan chứ không phải nhằm và o việc thi hà nh quyá»n lá»±c.
Việc sá»a dạy anh em không phải là chuyện dá»…, cà ng không được tùy tiện! Má»—i ngÆ°á»i trong chúng ta Ä‘á»u có cái hay cái dở, vì chẳng ai trong chúng ta là hòan hảo. Phải biết đặt mình và o chÃnh hòan cảnh cụ thể của anh em, bởi chÃnh chúng ta khi sống trong hòan cảnh đó, nhiá»u khi tình trạng của chúng ta coi chừng lại còn tệ hại hÆ¡n. CÅ©ng đừng Ä‘em bụng ta để suy đóan bụng ngÆ°á»i, vì nhiá»u khi chúng ta suốt Ä‘á»i chỉ sống trong nhung lụa, môi trÆ°á»ng “đi nâng vá» hứngâ€, còn anh em luôn phải đối diện vá»›i bao khó khăn, nhục nhằn. Mục Ä‘Ãch của việc sá»a dạy là “Phải được lợi cho ngÆ°á»i anh emâ€, chứ không phải lợi dụng cÆ¡ há»™i để đạp anh em táºn xuống đáy bùn Ä‘en!
Lá»i cầu nguyện:
Lạy Chúa, con ngÆ°á»i chúng con tháºt yếu Ä‘uối lầm lỡ, bởi chúng con mãi mãi là má»™t thụ tạo bất toà n và hay sa ngã. Xin Chúa cho má»—i ngÆ°á»i chúng con luôn ý thức vá» sá»± bất tòan của mình để có đủ thiện chà tiếp nháºn những lá»i nhắc nhủ của anh em và luôn sẵn lòng tha thứ cho anh em. Xin hãy uốn nắn chúng con thà nh những ngÆ°á»i con ngoan hiá»n, dá»… dạy để mãi mãi là những ngÆ°á»i con yêu dấu của tình thÆ°Æ¡ng Chúa. Amen. [Mục Lục]
45. Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i Ä‘á»n nợ máu nó
(Suy niệm của Lm Giuse Nguyễn Văn Nghĩa)
Tin Mừng Thánh Matthêu chÆ°Æ¡ng 18 táºp chú và o chủ Ä‘á» Ä‘á»i sống Ä‘oà n. Thoặt nghe bà i Tin Mừng Mt 18,15-20 vá»›i những lá»i căn dặn của Äấng Cứu Thế vá» việc sá»a bảo anh em, chúng ta dá»… liên tưởng đến việc cần có thái Ä‘á»™ tế nhị tôn trá»ng anh em trong khi sá»a bảo nhau. Äiá»u nà y thì không ai chối cãi. Yêu thÆ°Æ¡ng và tôn trá»ng là hai Ä‘á»™ng thái tất yếu phải Ä‘i sóng đôi. Tuy nhiên, qua những lá»i dạy của Thầy Chà Thánh, chúng ta còn phải lÆ°u ý đến tÃnh triệt để của việc sá»a sai, dạy bảo nhau. NghÄ©a là khi thấy anh em, thấy tha nhân sai lá»—i thì cần phải tÃch cá»±c sá»a bảo nhau cách triệt để, tức là cho đến cùng.
Số pháºn của tha nhân cÅ©ng là số pháºn của chÃnh ta:
Ngôn sứ Êdêkiel đã minh nhiên lá»i dạy của Thiên Chúa: “NgÆ°Æ¡i sẽ nghe lá»i từ miệng Ta phán ra, rồi thay Ta nói cho chúng biết. Nếu Ta phán vá»›i kẻ gian ác rằng: “Hỡi tên gian ác, chắc chắn ngÆ°Æ¡i phải chếtâ€, mà ngÆ°Æ¡i không chịu nói để cảnh cáo nó từ bá» con Ä‘Æ°á»ng xấu xa, thì chÃnh kẻ gian ác ấy sẽ phải chết vì tá»™i của nó, thì Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i Ä‘á»n nợ máu nó†(Ed 33,8). Không ai được phép và o NÆ°á»›c Trá»i má»™t mình. Thiên Chúa không phải là Cha của mình tôi. NgÆ°á»i là Cha của “chúng taâ€, của má»i ngÆ°á»i (x.Kinh Lạy Cha). Thái Ä‘á»™ dá»ng dÆ°ng, kiểu sống mặc kệ nó, là kiểu sống, là thái Ä‘á»™ không xứng vá»›i ngÆ°á»i con cái Chúa.
NgÆ°á»i ta có thể không ghét bá» tha nhân, không tìm cách mÆ°u hại tha nhân, thế nhÆ°ng chÃnh khi không mà ng đến số pháºn của tha nhân cÅ©ng là khi ta góp phần hãm hại tha nhân cách gián tiếp. Äã nhiá»u lần Chúa Kitô nhấn mạnh chân lý nà y khi NgÆ°á»i trách cứ tấm lòng dá»ng dÆ°ng của những luáºt sÄ© biệt phái trÆ°á»›c bao nổi khổ của đồng loại. Thấy anh em Ä‘ang sai lá»—i cÅ©ng nhÆ° thấy anh em Ä‘ang đứng bên bá» vá»±c thẳm mà ta không lên tiếng cảnh báo hay sá»a sai thì chÃnh ta đã vô tình, đúng hÆ¡n là đã vô tâm để ngÆ°á»i anh em rÆ¡i xuống vá»±c. Không cứu ngÆ°á»i theo khả năng và hoà n cảnh của mình là đã giết ngÆ°á»i. DÆ°á»›i cái nhìn nà y chúng ta má»›i hiểu những lá»i Ä‘anh thép của Thiên Chúa qua miệng Ngôn sứ Êdêkiel ở trên: “Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i Ä‘á»n nợ máu nóâ€.
Khi vạch rõ lá»™ trình sá»a bảo anh em, bắt đầu từ hình thức cá nhân đến cá»™ng Ä‘oà n, thì ngoà i việc tôn trá»ng phẩm giá, danh dá»± ngÆ°á»i có lá»—i, Chúa Kitô đã minh nhiên dạy ta tÃch cá»±c sá»a bảo ngÆ°á»i anh em cho đến cùng. Khi ngÆ°á»i anh em lá»—i phạm không nghe cá»™ng Ä‘oà n thì hãy xem há» nhÆ° ngÆ°á»i ngoại giáo hay ngÆ°á»i thu thuế thì vẫn không là buông xuôi mà là trao phó cho Chúa, Äấng không có sá»± gì là không thể (x.Mt 19,26). Ngay cả khi trao phó ngÆ°á»i anh em lá»—i phạm cho Chúa thì ta vẫn còn đó bổn pháºn góp phần bằng lá»i cầu nguyện. Äể là m rõ hiệu quả của lá»i cầu, thì liá»n sau đó Chúa Kitô đã khẳng định: “Thầy còn bảo tháºt anh em: nếu ở dÆ°á»›i đất, hai ngÆ°á»i trong anh em hợp lá»i cầu xin bất cứ Ä‘iá»u gì, thì Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i, sẽ ban cho. Vì ở đâu có hai ba ngÆ°á»i há»p lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa há»â€ (Mt 18,20).
Chúng ta cần phân biệt các hà nh vi sai trái mang tÃnh cá nhân và háºu quả của hà nh vi lá»—i phạm thì hạn chế vá»›i những sai lầm mang tÃnh táºp thể và háºu quả di hại cho xã há»™i là rá»™ng lá»›n hoặc hà nh vi lá»—i phạm của cá nhân trở thà nh gÆ°Æ¡ng xấu gÆ°Æ¡ng mù cho xã há»™i, cho những kẻ bé má»n. Cung cách hà nh xá» của Chúa Kitô tháºt rõ rà ng. Nguá»i từ tâm, nhân háºu vá»›i những trÆ°á»ng hợp đầu mà trái lại rất thẳng thắn và cÆ°Æ¡ng quyết vá»›i những trÆ°á»ng hợp sau. NgÆ°á»i tá» lòng nhân háºu vá»›i chị phụ nữ phạm tá»™i ngoại tình. NgÆ°á»i tháºt khoan dung vá»›i sá»± yếu hèn của Phêrô khi chối NgÆ°á»i, nhÆ°ng NgÆ°á»i lại nghiêm khắc trÆ°á»›c sá»± sai trái cÅ©ng của chÃnh Phêrô khi ông ngăn cản NgÆ°á»i lên Giêrusalem để thá»±c thi công trình cứu Ä‘á»™ bằng sá»± khổ nạn. Và vá»›i nhiá»u vị lãnh đạo Do Thái giáo hay các báºc vị vá»ng thá»i bấy giá» là Biệt Phái, Luáºt sĩ…thì thái Ä‘á»™ của Chúa Kitô là rất thẳng thừng và cÆ°Æ¡ng quyết. Tuy nhiên dù cÆ°Æ¡ng quyết hay nhân háºu, dù nghiêm khắc hay dịu dà ng thì các hà nh vi của Chúa Kitô Ä‘á»u ắp đầy lòng xót thÆ°Æ¡ng. Äến trần gian, má»™t sứ mạng của Äức Kitô là mạc khải cho nhân trần chân dung của Thiên Chúa, Äấng từ bi và hay thÆ°Æ¡ng xót, Äấng không muốn bất cứ má»™t ai phải hÆ° mất.
Äức ái là động lá»±c, là hình thức và là mục Ä‘Ãch của việc sá»a sai nhau:
Chúng ta dá»… dà ng chân nháºn sá»± cần thiết của việc sá»a bảo nhau. Tuy nhiên cần biết sá»a bảo nhau vì yêu thÆ°Æ¡ng nhau, muốn cho nhau đổi thay và nên tốt là nh, thánh thiện hÆ¡n, bằng những hình thức, những phÆ°Æ¡ng thế chÃnh đáng và phải đạo. Là m sao minh chứng được Ä‘á»™ng cÆ¡ và mục Ä‘Ãch của việc ta sá»a bảo nhau là vì yêu thÆ°Æ¡ng nhau? Quả là khó khi thẩm định những gì thuá»™c chiá»u sâu của tâm hồn. Vá»›i lá»i mạc khải, qua tấm gÆ°Æ¡ng của các ngôn sứ, đặc biệt của Chúa Kitô chúng ta có thể xác định rằng đức ái chÃnh là động cÆ¡ và mục Ä‘Ãch của việc sá»a bảo nhau dá»±a và o má»™t và i dấu chỉ sau:
- Có nhổ thì có trồng; có phá thì có xây: Ta không chỉ nói lên cái sai trái, sá»± lầm lá»—i của nhau mà ta còn vạch ra cách thế sá»a đổi, còn Ä‘á» xuất phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng khắc phục cho nhau.
- Sẵn sà ng đón nháºn những sá»± hiểu lầm, những nghịch cảnh và cả những ngược đãi khi ta chân thà nh sá»a bảo nhau bằng lòng khoan dung, tha thứ.
“Anh em đừng mắc nợ gì ai, ngoà i món nợ tình yêu†(Rm 13,8). Äã mắc nợ là phải trả. Má»™t trong những món nợ tình yêu chúng ta cần phải trả liên lÄ© đó là món nợ liên Ä‘á»›i trong lá»—i phạm của nhau. Äể trả món nợ nà y, chúng ta không chỉ can đảm đón nháºn các háºu quả do tá»™i lá»—i của nhau mà còn phải tÃch cá»±c sá»a bảo nhau trong đức ái. Nếu ngÆ°Æ¡i không sá»a bảo kẻ có tá»™i thì “Ta sẽ đòi ngÆ°Æ¡i Ä‘á»n nợ máu nó†là má»™t lá»i cảnh báo tháºt đáng sợ. Tuy nhiên để cho việc sá»a bảo nhau đạt kết quả thì chúng ta đừng quên rằng ngoà i việc cầu xin Æ¡n Chúa soi sáng, nâng đỡ, thì bản thân chúng ta trÆ°á»›c hết cần là m thanh sạch bản thân mình má»™t cách nà o đó. Vì khi đã lấy cái xà ra khá»i mắt mình thì mình má»›i thấy rõ và biết cách lấy cái rác ra khá»i mắt anh em (x.Mt 7,1-5). Xin đừng viện cá»› rằng tôi chÆ°a hoà n thiện, nghÄ©a là vẫn còn vÆ°Æ¡ng nhiá»u lầm lá»—i, nên tôi không được phép sá»a bảo ai. Ngoại trừ Mẹ Maria, chúng ta thảy Ä‘á»u là tá»™i nhân, mức nà y, mức kia. Hãy nhá»› lá»i dạy của thánh Giacôbê: “ThÆ°a anh em, nếu có ngÆ°á»i nà o trong anh em lạc xa chân lý và có ai Ä‘Æ°a ngÆ°á»i ấy trở vá», thì anh em hãy biết rằng: kẻ nà o là m cho má»™t tá»™i nhân bá» Ä‘Æ°á»ng lầm lạc mà trở vá», thì cứu được linh hồn ngÆ°á»i ấy khá»i chết và che lấp được muôn và n tá»™i lá»—i của mình.†(Gc 5,19-20) [Mục Lục]
46. Sá»a lá»—i cho anh em theo tinh thần của Chúa
(Suy niệm của Jos. Vinc. Ngá»c Biển)
Khi đảm nháºn và i trò sá»a lá»—i cho anh chị em, hẳn chúng ta Ä‘á»u cảm thấy quá khó! Khó là vì không ai muốn nháºn lá»—i vá» mình, và nếu có nháºn ra lá»—i của mình thì cÅ©ng khó lòng chấp nháºn sá»a sai vì cái “tôi†quá lá»›n.
Tại sao váºy? ThÆ°a! ÄÆ¡n giản là vì tâm lý chung của má»i ngÆ°á»i Ä‘a phần là bảo thủ nên dá»… nháºn thấy lá»—i của ngÆ°á»i khác hÆ¡n là lá»—i của mình, còn ngÆ°á»i khác thì dá»… nháºn ra lá»—i của ta hÆ¡n là lá»—i của há».
Hôm nay, Äức Giêsu đã dạy cho các môn đệ của mình hãy sá»a lá»—i cho anh em. Tuy nhiên, theo lẽ thÆ°á»ng, muốn thà nh công, ngÆ°á»i môn đệ phải có được tâm tình nhÆ°: yêu thÆ°Æ¡ng chân thà nh, tôn trá»ng, tế nhị, kiên trì và cầu nguyện. Bá» má»™t trong các bÆ°á»›c trên, thà nh công là điá»u khó có thể xảy ra!
- Sá»a lá»—i nhau trong yêu thÆ°Æ¡ng chân tình:
TrÆ°á»›c tiên, khi muốn sá»a lá»—i cho ngÆ°á»i khác, chúng ta phải luôn tâm niệm rằng: “Nhân vô tháºp toà n†và lá»—i của ngÆ°á»i anh em đôi khi cÅ©ng là lá»—i của mình. ChÃnh thánh Gioan đã quả quyết: “Nếu chúng ta nói là chúng ta không có tá»™i, chúng ta tá»± lừa dối mình, và sá»± tháºt không ở trong chúng ta†(1Ga 1,8). Khiêm tốn nháºn ra mình tá»™i lá»—i, yếu Ä‘uối và bất toà n sẽ mang lại cho ta bà i há»c vá» sá»± thông cảm, nhẹ nhà ng và bao dung. Ngược lại, nếu không khiêm tốn, ta dá»… rÆ¡i và o tình trạng vô cảm, dá»ng dÆ°ng vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Và nhÆ° má»™t lẽ tất yếu, hẳn chúng ta không những không được Thiên Chúa tha thứ cho chÃnh mình, nhÆ°ng NgÆ°á»i sẽ đòi nợ ta theo lẽ công bằng. Lúc ấy, chúng ta cÅ©ng là những ngÆ°á»i sẽ bị kết án vì sá»± bất nhân của mình vá»›i anh chị em đồng loại.
Äiá»u nà y được quảng diá»…n qua dụ ngôn ngÆ°á»i mắc nợ không biết thÆ°Æ¡ng xót, ông chủ đã lên án con ngÆ°á»i “cạn tình ráo máng†nà y khi nói: “Tên đầy tá»› Ä‘á»™c ác kia, ta đã tha hết số nợ ấy cho ngÆ°Æ¡i, vì ngÆ°Æ¡i đã van xin ta, thì đến lượt ngÆ°Æ¡i, ngÆ°Æ¡i không phải thÆ°Æ¡ng xót đồng bạn, nhÆ° chÃnh ta đã thÆ°Æ¡ng xót ngÆ°Æ¡i sao? Rồi tôn chủ nổi cÆ¡n thịnh ná»™, trao y cho lÃnh hà nh hạ, cho đến ngà y y trả hết nợ cho ông" (Mt 18,32-34).
NhÆ° váºy, khi sá»a lá»—i cho nhau dá»±a trên tình yêu nhá» Ä‘á»™ng lá»±c của đức ái, chúng ta má»›i có thể Ä‘i và o tình yêu của Thiên Chúa để đón nháºn sá»± tha thứ cho chÃnh mình và diá»…n tả tình yêu đó cho ngÆ°á»i khác trong khi sá»a lá»—i cho há».
- Sá»a lá»—i trong tâm sá»± nhẹ nhà ng, kÃn đáo, tế nhị và tôn trá»ng:
Thứ đến, là sá»a lá»—i cho anh chị em mình trong tâm sá»± nhẹ nhà ng, kÃn đáo, tế nhị và tôn trá»ng: Äức Giêsu đã nói rất rõ: "Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôi. Nếu nó chịu nghe anh, thì anh đã được món lợi là ngÆ°á»i anh em mình†(Mt 18, 15).
ThÆ°á»ng thì con ngÆ°á»i dá»… nghe những lá»i tâm sá»±, kÃn đáo, tế nhị, chân tình hÆ¡n là những sá»± nạt ná»™, kết tá»™i... hÆ¡n nữa, má»™t mình ta vá»›i ngÆ°á»i được sá»a lá»—i nói lên tÃnh riêng tÆ° và mang lại cảm giác an toà n, kÃnh trá»ng vì há» Ä‘ang được yêu thÆ°Æ¡ng.
Tháºt váºy, nếu không có sá»± tôn trá»ng, nhẹ nhà ng, tế nhị và kÃn đáo, chúng ta không thể hiểu được tâm trạng của ngÆ°á»i tá»™i lá»—i!!! Bởi vì, thÆ°á»ng những ngÆ°á»i phạm tá»™i luôn mang hai trạng thái, má»™t là tá»± ái, hai là mặc cảm, xấu hổ. Mặt khác, ngÆ°á»i sai lá»—i thÆ°á»ng rÆ¡i và o tình trạng bất ổn vá» lÆ°Æ¡ng tâm, nên tinh thần, thái Ä‘á»™ của há» rất má»ng dòn, yếu Ä‘uối và dá»… buông xuôi. Chỉ cần má»™t lá»i nói thiếu tế nhị là có thể đổ bể má»i vấn Ä‘á»... và vô tình, chúng ta lại Ä‘Ã o thêm hố ngăn cách cho anh chị em, là m cho sá»± việc trở nên trầm trá»ng hÆ¡n. Thiếu Ä‘i sá»± tôn trá»ng thì chỉ còn những lá»i chỉ trÃch, nguyá»n rủa. Có được sá»± tôn trá»ng, chúng ta sẽ nhẹ nhà ng, khiêm tốn khi sá»a lá»—i.
NhÆ° váºy, cần phải có thái Ä‘á»™ trân trá»ng vá»›i ngÆ°á»i mà tôi Ä‘ang muốn giúp đỡ há». Trân trá»ng vì ngÆ°á»i lầm lá»—i đó là ngÆ°á»i anh em, là bạn, và trên hết là hình ảnh Thiên Chúa. Trân trá»ng nữa là vì nÆ¡i há» vẫn còn đó những suy tưởng tÃch cá»±c và lÆ°Æ¡ng tâm chân chÃnh thủa ban đầu mà Thiên Chúa đã phú bẩm nÆ¡i tâm hồn há», vì thế, táºn sâu thẳm của tâm hồn, há» vẫn được tiếng nói lÆ°Æ¡ng tâm thúc đẩy để “là m là nh lánh dữ†và cách nà o đó há» vẫn khao khát tìm vá» Chân, Thiện, Mỹ.
Mặt khác, khi chúng ta nhẹ nhà ng để chỉ cho ngÆ°á»i anh chị em của mình thấy được lá»—i của há» mà sá»a, ấy là lúc biểu hiện của tâm hồn má»™t ngÆ°á»i thánh thiện, chân thà nh chứ không phải nhân cÆ¡ há»™i nà y, mình hạ thấp nhân phẩm và nhấn chìm há» xuống để mình được vÆ°Æ¡n lên trong sá»± huênh hoang, tá»± mãn... hãy mặc lấy tâm tình của má»™t ngÆ°á»i bạn hÆ¡n là ngÆ°á»i chỉ giáo; có tâm tình của má»™t ngÆ°á»i cha hÆ¡n là má»™t quan tòa...
Là m được Ä‘iá»u đó, chúng ta sẽ loại bá» Ä‘iá»u oán ghét, giáºn há»n... để chỉ vì má»™t Ä‘á»™ng lá»±c duy nhất là tình yêu, má»™t mục Ä‘Ãch nguyên tuyá»n là muốn cho ngÆ°á»i anh chị em chúng ta được trở nên tốt hÆ¡n mà thôi.
- Sá»a lá»—i trong kiên trì và cầu nguyện:
Cuối cùng, khi thi hà nh việc sá»a lá»—i là cả má»™t quá trình. Chuyện liên quan đến toà n thể con ngÆ°á»i, nó đụng đến táºn gốc rá»… của cái “tôiâ€, vì thế, không phải là chuyện là m má»™t lần là xong. Cần phải có nhiá»u phÆ°Æ¡ng án. Äức Giêsu đã vạch ra cho chúng ta những phÆ°Æ¡ng án nhÆ° sau: gặp riêng, gặp có ngÆ°á»i là m chứng và sau cùng má»›i Ä‘Æ°a ra cá»™ng Ä‘oà n (x. Mt 18,15-17). Hãy nhá»› lại sá»± kiên trì của thánh nữ Mônica vá»›i thánh Âu tinh!
Tuy nhiên, kiên trì là điá»u cần, nhÆ°ng không thể đóng vai trò quyết định. Tháºt váºy, má»i chuyện sẽ không thể thà nh công và sẽ trở thà nh “công dã trà ng†nếu phủ nháºn Æ¡n Chúa và cáºy dá»±a và o khả năng thuần túy của ta.
NhÆ° thế, Ä‘á»i sống cầu nguyện, kết hợp vá»›i hy sinh là điá»u quan trá»ng để quyết định thà nh công hay thất bại. Chúng ta nên nhá»› rằng sá»a lá»—i là việc của chúng ta, nhÆ°ng kết quả là việc của Chúa. Chúng ta không có khả năng để thay đổi ngÆ°á»i khác. Bởi vì: “MÆ°u sá»± tại nhân, thà nh sá»± tại Thiênâ€.
Bên cạnh đó, ngÆ°á»i sá»a lá»—i phải có sá»± can đảm chấp nháºn sá»± thiệt thòi vá» mình khi dám nói lên sá»± tháºt, bởi vì đôi khi bị hiểu lầm, ghen ghét, ganh tỵ và bị trả thù ngang qua những sá»± tháºt mà ta đã nâng đỡ...
Mong sao, khi đứng trÆ°á»›c lá»—i lầm của ngÆ°á»i khác, chúng ta đừng rÆ¡i và o tình trạng: khắt khe hoặc vô cảm. Bởi vì khắt khe, chúng ta sẽ hÆ°á»›ng chiá»u vá» sá»± loại trừ khi can thiệp cách thô bạo nhằm đẩy lui ngÆ°á»i anh chị em và o bóng tối. Còn thá» Æ¡, chúng ta lại rÆ¡i và o tình trạng lãnh cảm, tức là không cần quan tâm, bá» rÆ¡i. Tất cả những Ä‘iá»u đó hoà n toà n là má»™t “tấm vải Ä‘enâ€, “má»™t bầu trá»i u ám†cho cả ngÆ°á»i sá»a lá»—i và ngÆ°á»i được sá»a lá»—i.
Lạy Chúa, xin cho chúng con biết ý thức mình cÅ©ng là con ngÆ°á»i bất toà n nên cần đến Æ¡n Chúa trợ giúp. Äồng thá»i, xin cho chúng con biết sá»a lá»—i anh chị em trong tinh thần khiêm tốn và thánh thiện. Xin Chúa cÅ©ng ban cho chúng con Æ¡n can đảm, trung thà nh trong sá»± tháºt khi thi hà nh công việc khó khăn nà y. Amen. [Mục Lục]
47. Sá»a lá»—i nhau thế nà o
(Suy niệm của Lm. Giacôbê Phạm Văn Phượng)
Trong quyển sách vá» truyá»n thống của các vị ẩn tu có thuáºt lại câu chuyện sau đây: Má»™t hôm, khi Äức Giám Mục A-mô-la đến thăm mục vụ má»™t là ng ná», dân chúng đã bà y tá» vá»›i ngà i lòng bất mãn tá»™t Ä‘á»™ của hỠđối vá»›i má»™t vị ẩn tu trên núi, vì ông ta Ä‘em theo má»™t phụ nữ để chung sống. Vị ẩn tu nà y đã không ngá»›t là đối tượng để dân là ng Ä‘Ã m tiếu, chỉ trÃch và lên án: "Hôm nay ngà i đã đến đây thì ngà i phải giải quyết dứt khoát tình trạng bê bối gây nhiá»u gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu của vị ẩn tu trên núi kia". Sau khi nghe những lá»i kết án gay gắt của dân là ng, Äức Giám Mục quyết định leo lên núi. Ngà i Ä‘i đầu, dân là ng lÅ© lượt nối gót theo sau. Vị ẩn tu thấy đám đông kéo đến túp lá»u của mình thì hoảng sợ và bảo ngÆ°á»i phụ nữ chui và o trốn trong má»™t chiếc thùng rá»—ng.
Äức Giám Mục là ngÆ°á»i đầu tiên đến trÆ°á»›c túp lá»u và cÅ©ng là ngÆ°á»i đầu tiên bÆ°á»›c chân và o. Ngà i Ä‘Æ°a mắt nhìn chung quanh và hiểu ngay tình hình. Ngà i ung dung Ä‘i thẳng đến chiếc thùng gá»— và ngồi trên đó để nghỉ chân, rồi bình thản ra hiệu gá»i dân là ng và o và bảo: "Và o đây, anh chị em hãy và o mà lục soát túp lá»u để tìm ngÆ°á»i phụ nữ". Há» lăng xăng lục lá»i, nhÆ°ng không tìm đâu ra bóng dáng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà . Khi ấy, Äức Giám Mục má»›i nói: "Bây giá» anh chị em phải quỳ xuống xin lá»—i Thiên Chúa vì đã nói xấu vị ẩn tu nà y vô cá»›". NhÆ°ng sau đó, khi má»i ngÆ°á»i đã kéo nhau xuống núi, Äức Giám Mục tiến lại gần vị ẩn tu, nắm chặt hai bà n tay của ông, Ä‘Æ°a mắt nhân từ nhÆ°ng cÆ°Æ¡ng nghị nhìn sâu và o đôi mắt của ông và cháºm rãi nói: "Hỡi ngÆ°á»i anh em, hãy cẩn tháºn giữ mình kẻo mất linh hồn đấy".
Hai thái Ä‘á»™ khác nhau đối vá»›i má»™t ngÆ°á»i lầm lá»—i giữa dân là ng và Äức Giám Mục A-mô-la có thể giúp chúng ta hiểu giáo huấn của Chúa Giêsu trong Tin Mừng hôm nay vá» việc sá»a chữa lá»—i lầm của nhau. Chúng ta thấy, ngược vá»›i phản ứng của dân là ng, Äức Giám Mục A-mô-la đã cố gắng áp dụng lá»i khuyên của Chúa Giêsu. Trong má»™t tình trạng khó xá», chúng ta thấy, trÆ°á»›c hết, ngà i đã tìm cách Ä‘em vấn đỠđã được má»i ngÆ°á»i bà n tán trở thà nh má»™t vấn Ä‘á» cá nhân, để có dịp thuáºn tiện nói chuyện diện đối diện vá»›i vị ẩn tu. Tiếp đến, ngà i đã không sá»a lá»—i ông nhÆ° má»™t ngÆ°á»i có thẩm quyá»n, trái lại, ngà i đã dùng thẩm quyá»n của mình bảo vệ cho vị ẩn tu, để sau đó có thể khuyên nhủ ông nhÆ° má»™t ngÆ°á»i anh em. Sau cùng, dầu không cấu kết vá»›i đám đông để khinh thÆ°á»ng và lên án vị ẩn tu Ä‘ang vấp phạm, nhÆ°ng cÅ©ng không im lặng là m ngÆ¡, ngà i đã nêu báºt mối nguy hiểm của lá»—i lầm nà y đối vá»›i phần rá»—i của Ä‘Æ°Æ¡ng sá»±, qua má»™t lá»i khuyên nhẹ nhà ng nhÆ°ng thẳng thắn: "Hỡi ngÆ°á»i anh em, hãy cẩn tháºn giữ mình kẻo mất linh hồn".
Sá»a chữa anh em là má»™t Ä‘iá»u rất hợp thánh ý Chúa. Ngà i không muốn cho tá»™i nhân phải hÆ° mất mà được hối cải và được sống. Sá»a chữa nhau là điá»u luáºt của bác ái: yêu tha nhân nhÆ° Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta. Mà yêu ngÆ°á»i là muốn sá»± là nh cho ngÆ°á»i, là lo lắng kéo ngÆ°á»i ta ra khá»i tình trạng tá»™i lá»—i, Ä‘Æ°a đến chá»— thánh thiện.
NhÆ°ng để việc sá»a chữa anh em Ä‘em lại kết quả mong muốn, thì ngoà i sá»± cầu nguyện là việc rất cần thiết cho má»i cuá»™c trở lại, chúng ta phải thá»±c hiện theo phÆ°Æ¡ng pháp và thứ tá»± nhÆ° Chúa Giêsu dạy. TrÆ°á»›c hết là gặp gỡ riêng giữa hai ngÆ°á»i, chỉ hai ngÆ°á»i thôi, ta và ngÆ°á»i sai lá»—i, nếu chÆ°a kết quả, nhá» má»™t hay hai ngÆ°á»i khác cùng góp ý, nếu không kết quả má»›i Ä‘Æ°a ra cá»™ng Ä‘oà n hay trình lên những vị có thẩm quyá»n để giải quyết, hoặc tiếp tục cầu nguyện. Nếu là m hết cách theo khả năng mà chÆ°a kết quả, hãy nháºn sá»± giá»›i hạn của mình và phó dâng ngÆ°á»i anh em cho lòng nhân từ của Chúa.
NhÆ° váºy, giúp nhau sá»a chữa lá»—i lầm, thiếu sót là má»™t việc rất tốt và rất cần, nhÆ°ng khi là m việc nà y chúng ta phải nhá»› là chỉ nên gặp gỡ trá»±c tiếp cá nhân mà thôi, cùng lắm chúng ta má»›i nên nói qua trung gian, vì nhÆ° váºy tránh được má»™t ngÆ°á»i khác biết lá»—i lầm đó, và cà ng tránh được nhiá»u bao nhiêu cà ng tốt. Äồng thá»i chúng ta hãy tá»± há»i: "Nếu tôi là ngÆ°á»i được sá»a sai đó, tôi sẽ phản ứng thế nà o?". Tá»± há»i mình nhÆ° thế chúng ta sẽ biết mình phải nói gì và phải cÆ° xá» ra sao, bởi vì má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có lòng tá»± ái.
Tóm lại, cầu nguyện cho nhau, cầu nguyện vá»›i nhau và sá»a chữa lẫn nhau, đó là ba đặc tÃnh của các cá»™ng Ä‘oà n Ki-tô hữu hoặc trong các Ä‘oà n thể, các gia đình, các giáo xứ. Cầu nguyện cho nhau thì dá»…, cầu nguyện vá»›i nhau khó hÆ¡n má»™t chút, vì phải đồng tâm nhất trÃ, nhÆ°ng sá»a chữa nhau là điá»u khó hÆ¡n cả. Việc sá»a chữa nhau đòi há»i má»™t tình yêu thÆ°Æ¡ng cao Ä‘á»™, thứ tình yêu mà thánh Phaolô nói là chu toà n được tất cả má»i Ä‘iá»u luáºt, nghÄ©a là gồm tất cả các đức tÃnh khác, thứ tình yêu thà nh tháºt, thiết tha, thông cảm, cởi mở, đến ná»—i ngÆ°á»i sá»a lá»—i có thể nói được tất cả và ngÆ°á»i được sá»a lá»—i có thể đón nháºn tất cả. Tình yêu nÆ¡i ngÆ°á»i sá»a lá»—i nhiệt thà nh, muốn cho anh em nên tốt tháºt, và sẵn sà ng hy sinh thá»i giá», sức khá»e, nhẫn nại, chịu Ä‘á»±ng, cÅ©ng nhÆ° Ä‘em tất cả tà i năng để tìm ra những biện pháp cần thiết, không kém tế nhị, để Ä‘Æ°a ngÆ°á»i anh em tá»›i chá»— tốt là nh thánh thiện. Tình yêu nÆ¡i ngÆ°á»i được sá»a lá»—i phải thiết tha vá»›i sá»± trá»n là nh, tá» ra biết Æ¡n ngÆ°á»i sá»a chữa mình, khiêm tốn và vui vẻ đón nháºn, cÅ©ng nhÆ° cÆ°Æ¡ng quyết thi hà nh những Ä‘iá»u sá»a bảo để nên tốt. [Mục Lục]
48. Sá»a lá»—i nhau
Äã là con ngÆ°á»i, khi đã biết sá» dụng trà khôn, hay khi còn sá» dụng được trà khôn bình thÆ°á»ng, thì còn lầm lá»—i, và còn lầm lá»—i là còn cần được sá»a chữa, nhÆ° ca dao tục ngữ đã nhìn nháºn: “Tha thứ là bệnh của trá»i, lá»—i lầm là bệnh con ngÆ°á»i chúng taâ€. Quả thá»±c, Thiên Chúa sinh ra chúng ta, má»—i ngÆ°á»i má»—i vẻ, má»—i ngÆ°á»i má»—i tÃnh, không ai giống ai: ngÆ°á»i thì nhanh nhẹn, ngÆ°á»i thì cháºm chạp, ngÆ°á»i thì hăng say năng nổ, nhiệt tình, ngÆ°á»i thì tiêu cá»±c, Æ¡ há», lÆ°á»i biếng, ngÆ°á»i thì mau miệng, ngÆ°á»i thì cháºm nói, ngÆ°á»i thì mạnh bạo, ngÆ°á»i thì nhút nhát: “Bá nhân bá tánhâ€, trăm ngÆ°á»i thì có trăm tÃnh cách khác nhau. Vì thế, má»—i ngÆ°á»i phải phát huy Æ°u thế của mình, và táºn dụng nó trong việc giúp đỡ anh em mình cái mặt yếu kém của há», không được á»· và o Æ°u Ä‘iểm Chúa ban mà lên mặt tá»± phụ khinh thÆ°á»ng ngÆ°á»i khác.
HÆ¡n nữa nhân vô tháºp toà n, không ai là hoà n hảo, tuyệt đối không bao giá» sai lầm hay thiếu sót. Trái lại, còn thÆ°á»ng xuyên lầm lá»—i và thiếu sót nữa, nên chỉ bảo cho nhau, góp ý xây dá»±ng cho nhau, sá»a lá»—i lẫn nhau là má»™t Ä‘iá»u cần thiết. Äây là má»™t cách cÆ° xá» rất khó khăn, rất phức tạp, đòi há»i phải hết sức tế nhị và phải là m.
Chúa Giêsu hiểu biết tâm lý con ngÆ°á»i, Ngà i biết rõ chúng ta yếu Ä‘uối, hay lầm lá»—i, thiếu sót và cần sá»a chữa, nên Ngà i đã chỉ dạy chúng ta má»™t cách sá»a lá»—i nhau rất hay, rất tế nhị. Äó là khi chúng ta muốn sá»a lá»—i ai, chúng ta phải ý tứ là m từng bÆ°á»›c nhÆ° Chúa chỉ dạy trong bà i Tin Mừng hôm nay, thì má»›i kết quả và thà nh công.
BÆ°á»›c thứ nhất hay việc đầu tiên là gặp gỡ riêng giữa hai ngÆ°á»i, chỉ hai ngÆ°á»i thôi, ta và ngÆ°á»i sai lá»—i. Gặp gỡ và nói chuyện vá»›i nhau trong tình thân ái, kÃn đáo và chân thà nh. Gặp gỡ nhÆ° váºy, má»™t Ä‘Ã ng sẽ giúp chúng ta hiểu nhau, thông cảm nhau và biết đúng sá»± tháºt hÆ¡n. Äà ng khác, sẽ giúp cho ngÆ°á»i sai lá»—i thấy được lá»—i lầm của hỠđể sá»a chữa và phục thiện.
Sau khi đã gặp gỡ riêng rồi mà vẫn không kết quả, ngÆ°á»i sai lá»—i vẫn cứng lòng, tá»± ái, cố chấp, thì má»i má»™t hoặc hai ngÆ°á»i là m nhân chứng và cùng góp ý. Nhiá»u ngÆ°á»i nhiá»u bá»™ óc, tất nhiên sẽ uy thế hÆ¡n, cao kiến hÆ¡n, vừa minh chứng cho lòng thà nh tháºt của chúng ta, vừa cho ngÆ°á»i sai lá»—i thấy rõ và phải nhìn nháºn Ä‘iá»u sai trái của há».
Nếu vẫn không kết quả, khi ấy má»›i Ä‘Æ°a ra cá»™ng Ä‘oà n hay Ä‘Æ°a đến ngÆ°á»i có thẩm quyá»n để giải quyết. Chúng ta hãy nhá»› Ä‘Æ°a ra ngÆ°á»i có thẩm quyá»n trong Giáo Há»™i chứ không phải ngÆ°á»i có thẩm quyá»n ngoà i xã há»™i. Tức là chúng ta không bao giá» kiện cáo nhau để Ä‘em nhau ra tòa án phần Ä‘á»i. Chẳng hay ho gì mà còn mang tiếng cho đạo nữa. Chúng ta cÅ©ng phải nhá»› là chỉ sau khi đã gặp gỡ riêng và nhá» ngÆ°á»i khác góp ý rồi má»›i Ä‘Æ°a tá»›i ngÆ°á»i có thẩm quyá»n. Có những ngÆ°á»i Ä‘Æ°a ngay vụ việc tá»›i ngÆ°á»i có quyá»n, hoặc là để ton hót, lấy Ä‘iểm hoặc là vì lòng ghen ghét, ganh tị, tức giáºn, nhÆ° thế sẽ là m tổn thÆ°Æ¡ng tá»± ái và háºu quả sẽ tệ hại hÆ¡n.
Nếu đã là m hết cách theo khả năng mà vẫn không kết quả, thì hãy nháºn sá»± giá»›i hạn của mình và phó dâng ngÆ°á»i anh em cho lòng nhân từ của Thiên Chúa là cầu nguyện cho há». Chúng ta cầu nguyện và cá»™ng Ä‘oà n cầu nguyện, chắc chắn lá»i cầu nguyện ấy sẽ được Chúa nháºn lá»i. Chúng ta hãy nhá»›: việc góp ý xây dá»±ng hay sá»a lá»—i nhau phải nhằm mục Ä‘Ãch là để giúp há» trở nên tốt hÆ¡n. Chúng ta phải sá»a lá»—i anh em trong tình mến chứ không phải vì lòng tá»± ái, không phải vì ganh tị, lại cà ng không phải vì tức giáºn, thù ghét.
Äà ng khác, chúng ta cÅ©ng phải để ý đến vấn Ä‘á» tâm lý nữa, tức là để ý đến thá»i gian, không gian và cách cÆ° xá» nữa. Có việc chúng ta góp ý lúc nà y thì không kết quả, nhÆ°ng lúc khác lại có kết quả, hoặc chá»— nà y thì được việc, nhÆ°ng chá»— khác lại thất bại. Nhất là cách hà nh sá»: “Lá»i nói không mất tiá»n mua, lá»±a lá»i mà nói cho vừa lòng nhauâ€, “Lá»i ngá»t thì lá»t đến xÆ°Æ¡ngâ€. NhÆ° thế sẽ không là m tổn thÆ°Æ¡ng lòng tá»± ái hay danh dá»± của ngÆ°á»i sai lá»—i và há» dá»… dà ng phục thiện hÆ¡n.
Vì váºy, vá» phÃa ngÆ°á»i góp ý hay sá»a lá»—i phải ý tứ: đừng bao giỠđứng vai trò quan tòa xét Ä‘oán anh em. Có khi má»™t Ä‘iá»u không đáng gì, nhÆ°ng chúng ta lại quan trá»ng hóa hay phóng đại to ra, khiến vấn Ä‘á» trở nên phức tạp và khó khăn hÆ¡n. NhÆ° thế, ngÆ°á»i sai lá»—i sẽ rút lui vá» chÃnh mình, căm há»n và tức giáºn, rồi phản ứng mạnh hÆ¡n.
Còn vá» phÃa ngÆ°á»i được góp hay sá»a lá»—i, thì phải bình tÄ©nh và khiêm tốn. Äây là má»™t dịp Æ¡n Chúa đến vá»›i mình, đây là má»™t lần Thiên Chúa quan phòng gá»i sứ giả của Ngà i đến vá»›i mình, nên hãy khiêm tốn đón nháºn. Bởi vì ai phản đối ta, ai chê trách ta, mà chê phải, trách đúng, thì đó là ông thà y dạy ta mà ta không phải trả tiá»n, nhÆ° những câu danh ngôn mà các nhà giáo dục thÆ°á»ng nói: “Ai khen ta mà khen phải, đó là bạn ta. Ai chê ta mà chê đúng, đó là thầy ta. Ai nịnh hót ta, nịnh hót cả Ä‘iá»u sai lá»—i của ta, đó là thù địch của ta. Ai phản đối ta, mà phản đối đúng, đó là thà y dạy ta mà không lấy tiá»nâ€.
Sau hết chúng ta nhá»›, trÆ°á»›c khi góp ý xây dá»±ng hay sá»a lá»—i ai, chúng ta phải cầu nguyện xin Chúa soi sáng và hÆ°á»›ng dẫn: “Lạy Chúa, trÆ°á»›c khi con sá»a lá»—i anh em, xin Chúa nhắc con hãy nhá»› rằng: con cÅ©ng là tá»™i nhân, cÅ©ng thiếu sót và lầm lá»—i, có khi còn nặng hÆ¡n há» nữa. Xin Chúa, nếu vì bổn pháºn, con phải sá»a lá»—i, xin cho con biết lấy tinh thần bác ái yêu thÆ°Æ¡ng mà cÆ° xá» hÆ¡n là chỉ trÃch, xét Ä‘oán anh em. Xin cho con luôn biết rá»™ng lượng bao dung vá»›i ngÆ°á»i khác, vì con biết chắc rằng Chúa vẫn tha thứ cho conâ€. [Mục Lục]
49. Suy niệm của Lm. FX. Vũ Phan Long
KỶ LUẬT CỦA GIÃO HỘI VÀ Sá»° HIỆN DIỆN CỦA ÄỨC KITÔ
1.- Ngữ cảnh
Vá»›i ch. 18 của Tin Mừng Mátthêu, chúng ta Ä‘i và o Bà i Diá»…n từ thứ tÆ°, Ä‘á» cáºp đến Ä‘á»i sống huynh đệ trong lòng Há»™i Thánh, cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu. Bà i Diá»…n từ được chia thà nh hai phân Ä‘oạn, phân Ä‘oạn thứ nhất Ä‘á» cáºp đến "những kẻ bé má»n" (18,1-14) và phân Ä‘oạn thứ hai liên hệ đến "ngÆ°á»i anh em phạm tá»™i" (18,15-35). Má»—i phân Ä‘oạn kết thúc vá»›i má»™t dụ ngôn: con chiên lạc (18,12-14), và ông vua và ngÆ°á»i đầy tá»› (18,21-35).
Sau đây là bố cục chung cho cả bà i Diễn từ:
- Mối quan tâm đến những kẻ bé má»n (18,1-14):
- NgÆ°á»i lá»›n và kẻ bé má»n (cc. 1-5),
- Äừng khinh những kẻ bé má»n (cc. 6-10),
- Kết luáºn bằng Dụ ngôn: Quan tâm đến những kẻ lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối (cc. 12-14)
- Ká»· luáºt và Tha thứ (18,15-35):
- Ká»· luáºt của Giáo Há»™i và sá»± hiện diện của Äức Kitô (cc. 15-20),
- Tha thứ không giới hạn (cc. 21-22),
- Kết luáºn bằng Dụ ngôn: Tha thứ nhÆ° má»™t sá»± biết Æ¡n (cc. 23-35).
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thà nh ba phần:
1) Ká»· luáºt của Giáo Há»™i (18,15-17);
2) Cầm buộc và tháo cởi (18,18);
3) Sá»± hiện diện của Äức Kitô (18,19-20).
3.- Và i điểm chú giải
- NgÆ°á»i anh em (15): Từ ngữ adelphos nà y nói vá» những ngÆ°á»i có liên hệ huyết thống trong má»™t gia đình, nhÆ°ng cÅ©ng để gá»i những ngÆ°á»i có tÆ°Æ¡ng quan vá»›i nhau trong má»™t cá»™ng Ä‘oà n thiêng liêng. CÅ©ng nhÆ° các "con cái Israel" thuá»™c vá» cùng má»™t "nhà ", các môn đệ Äức Kitô, được quy tụ nhân danh NgÆ°á»i, là m thà nh má»™t "nhà thiêng liêng" (x. 1 Pr 2,5).
- phạm tá»™i (15): TM Mt chÆ°a bao giá» xác định rõ "phạm tá»™i" ([h]amartanô) có nghÄ©a là gì. Dá»±a và o ngữ cảnh, má»™t Ä‘Ã ng Ä‘á»™c giả liên kết Ä‘á»™ng từ nà y vá»›i Ä‘á»™ng từ "là m cá»› cho sa ngã" (skandalizô; cc. 6.8-9), thì hiểu tá»™i là má»™t cái gì nghiêm trá»ng. Äà ng khác, khi liên kết vá»›i truyện con chiên lạc, Ä‘á»™c giả biết là tá»™i có thể được tha thứ. Bản văn ở đây nói riêng đến tá»™i của "ngÆ°á»i anh em".
- sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó (15): Äây không phải là má»™t lá»i khuyên má»›i do sáng kiến của Äức Giêsu. Äá»c Lêvi 19,17, chúng ta ghi nháºn má»™t quy định tÆ°Æ¡ng tá»± ("NgÆ°Æ¡i không được để lòng ghét ngÆ°á»i anh em, nhÆ°ng phải mạnh dạn quở trách ngÆ°á»i đồng bà o, nhÆ° thế, ngÆ°Æ¡i sẽ khá»i mang tá»™i vì nó"). Phái Êxêni ở Qumrân cÅ©ng có những lá»i dạy tÆ°Æ¡ng tá»± (Thủ bản ká»· luáºt 5,25 truyá»n: "Không ai được nói vá»›i anh em vá»›i sá»± giáºn dữ hoặc hiá»m khÃch hoặc trịch thượng hoặc vá»›i trái tim cứng rắn hoặc tâm trà gian tà ". Xem thêm Văn kiện Äamát 9,2-8).
- chinh phục (15): Äá»™ng từ kerdainô có nghÄ©a là "thủ đắc được, chiếm được" váºt gì. ThÆ°á»ng các bản văn Hy Lạp và Kinh Thánh không dùng cho nghÄ©a bóng là "chinh phục má»™t con ngÆ°á»i". Thế nhÆ°ng Ä‘á»™ng từ nà y được dùng hai lần khi nói vá» sứ mạng của Há»™i Thánh sÆ¡ khai (1 Cr 9,19-22; 1 Pr 3,1).
- không nghe (17): Äá»™ng từ parakouô có nghÄ©a là "nghe những gì không nhắm cho tai há»; nghe không đầy đủ; nghe không đúng đắn", nên cÅ©ng có nghÄ©a là "không nghe; không vâng lá»i".
- má»™t ngÆ°á»i ngoại... má»™t ngÆ°á»i thu thuế (17): Ở đây, hai hạng ngÆ°á»i được nêu ra vá»›i giá»ng miệt thị dÆ°á»›i cái nhìn thông thÆ°á»ng, để là m biểu tượng cho những ngÆ°á»i ngoan cố, không có tinh thần phục thiện.
4.- à nghĩa của bản văn
Äức Giêsu không coi cá»™ng Ä‘oà n các môn đệ nhÆ° má»™t hiệp há»™i các cá nhân, trong đó má»—i ngÆ°á»i có thể là m bất cứ Ä‘iá»u gì mình muốn và chẳng có ai quan tâm đến ai cả. NgÆ°á»i đã dạy rõ rà ng đâu là cách xá» sá»± bắt buá»™c đối vá»›i những ai Ä‘ang bÆ°á»›c theo NgÆ°á»i. Bắt buá»™c bởi vì cần thiết để và o được NÆ°á»›c Trá»i (x. Mt 5,20; 7,21). Trong cá»™ng Ä‘oà n các tÃn hữu, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được liên kết và o các quy tắc chung nà y và má»i ngÆ°á»i phải cảm thấy mình có trách nhiệm vá» việc không được để má»™t ai bị hÆ° mất. Khởi Ä‘i từ mối quan tâm huynh đệ nà y, là má»™t hình thái cốt yếu của tình yêu đối vá»›i ngÆ°á»i thân cáºn tùy thuá»™c ý muốn của Thiên Chúa, có thể là cần phải nhắc đến đòi buá»™c quan tâm đến má»™t ngÆ°á»i anh em lầm lạc và má»i ngÆ°á»i ấy hoán cải.
Äi trÆ°á»›c các lá»i dạy vá» cách chăm sóc má»™t ngÆ°á»i anh em có lá»—i là má»™t Ä‘oạn cho thấy sá»± quan tâm vô giá»›i hạn của Thiên Chúa đối vá»›i má»—i má»™t tÃn hữu, cho dù nhá» bé nhất và không đáng kể gì (18,10-14). Má»—i con ngÆ°á»i có má»™t giá trị vô song, bởi vì há» luôn luôn hiện diện trÆ°á»›c mặt Ngà i. Không má»™t ai bị Thiên Chúa quên lãng má»™t lúc nà o cả; tình yêu cÅ©ng nhÆ° sá»± trợ giúp của Ngà i không há» phai nhạt Ä‘i.
* Ká»· luáºt của Giáo Há»™i (15-17)
Vấn Ä‘á» là ngÆ°á»i anh em "phạm tá»™i" (ho adelphos hamartêsê). "Tá»™i" là má»™t Ä‘iá»u có tÃnh trầm trá»ng, nhÆ°ng cÅ©ng là điá»u có thể được tha thứ. Những ngÆ°á»i có thể lấy sáng kiến can thiệp không phải là vì há» có trách nhiệm chÃnh thức vá» cách thức mà các thà nh viên của Há»™i Thánh theo mà cÆ° xá», nhÆ°ng bởi vì há» bị trá»±c tiếp liên lụy đến do tá»™i của ngÆ°á»i anh em ("đối vá»›i anh; chống lại anh", eis se). Tuy thế, "tá»™i" mà má»™t thà nh viên phạm đối vá»›i má»™t thà nh viên khác không phải là vấn Ä‘á» riêng tÆ°, không can dá»± gì đến Há»™i Thánh. Có má»™t xác tÃn trong Kinh Thánh, trong Do Thái giáo và Kitô giáo là má»—i má»™t tá»™i Ä‘á»u ảnh hưởng đến toà n thể Há»™i Thánh.
Vá» mối quan tâm đến ngÆ°á»i anh em, phải nói là có nhiá»u cấp Ä‘á»™; nhÆ°ng dù ở cấp Ä‘á»™ nà o, sá»± quan tâm nà y cÅ©ng phải kÃn đáo, kiên nhẫn và thanh thoát khá»i má»i kiểu nhìn cá nhân riêng tÆ°. Cách tốt nhất hẳn là tránh má»i cá»› vấp phạm, bằng cách dà n xếp công chuyện giữa hai ngÆ°á»i: không có ngÆ°á»i chứng, ngÆ°á»i anh em có tá»™i không bị ngượng ngùng. Vấn Ä‘á» không phải là đỠcáºp đến những thiếu sót của kẻ khác, nhÆ°ng là liên hệ vá»›i ngÆ°á»i đã sai lầm, để "tranh thủ" ngÆ°á»i ấy. Váºy, ở đây không được nóng giáºn (x. Lv 19,17). Câu Lv 19,17 Ä‘i trÆ°á»›c Ä‘iá»u răn vá» tình yêu đối vá»›i ngÆ°á»i thân cáºn ở Lv 19,18, để nói rằng việc khuyến cáo má»™t ngÆ°á»i anh em Israel phải là cách diá»…n tả tình yêu đối vá»›i ngÆ°á»i thân cáºn và tình liên Ä‘á»›i bên trong lòng Dân Thiên Chúa. Cách là m nà y có thể đạt má»™t kết quả tÃch cá»±c: "chinh phục (ekerdêsas) được ngÆ°á»i anh em" (x. 1 Cr 9,19-22; 1 Pr 3,1). Hẳn đây là đưa ngÆ°á»i anh em vá» lại vá»›i Dân Thiên Chúa hay vá»›i Há»™i Thánh.
Cấp Ä‘á»™ tiếp theo tiên liệu có nhiá»u ngÆ°á»i khác can thiệp và o, khi việc đối thoại riêng tÆ° không đạt kết quả (c. 16). Há» phải thuyết phục ngÆ°á»i có lá»—i vá» sá»± thiếu sót đã xảy ra. Bằng cách đó, những ngÆ°á»i nà y cho thấy rõ rà ng là lá»i nhắc nhở của ngÆ°á»i đầu tiên không phải chỉ là cái nhìn riêng tÆ° cá nhân, nhÆ°ng cÅ©ng được các anh em khác chia sẻ. NhÆ° thế, cà ng rõ là cả ngÆ°á»i lầm lạc cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i nhắc nhở Ä‘á»u không được phán Ä‘oán theo các tiêu chuẩn chủ quan. Cả hai Ä‘á»u được tháp và o cá»™ng Ä‘oà n các tÃn hữu, nên cả hai Ä‘á»u được liên kết và o những quy tắc mà Äức Giêsu đã ban cho cá»™ng Ä‘oà n.
TÃnh cách cá»™ng Ä‘oà n của Ä‘á»i sống Kitô hữu nà y và của các quy tắc của cá»™ng Ä‘oà n cà ng hiển nhiên hÆ¡n nữa ở cấp Ä‘á»™ thứ ba (c. 17). Nếu vụ việc không thể là m sáng tá» giữa vòng Ãt ngÆ°á»i, "nếu nó không nghe (parakousê) há»", thì phải Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c Giáo Há»™i (ekklêsia). Äây là cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu địa phÆ°Æ¡ng, trong tÆ° cách không tách biệt, nhÆ°ng được tháp và o trong Há»™i Thánh duy nhất mà Äức Giêsu đã thiết lạp trên "tảng đá" Phêrô (x. 16,18). Không phải là từng ngÆ°á»i Kitô hữu, nhÆ°ng là Há»™i Thánh má»›i có thể tuyên bố má»™t phán Ä‘oán dứt Ä‘iểm, nhằm nói rằng má»™t hà nh vi có phù hợp hay không vá»›i các quy tắc của Há»™i Thánh. Ai không nghe lá»i có khả năng là m sáng tá» của Há»™i Thánh, thì tá»± đặt mình ra ngoà i Há»™i Thánh: "hãy kể nó nhÆ° má»™t ngÆ°á»i ngoại hay má»™t ngÆ°á»i thu thuế". Äây không phải là lá»i kết án chung cuá»™c, nhÆ°ng theo cái nhìn của các Kitô hữu gốc Do Thái vẫn trung thà nh vá»›i Lá» Luáºt, là không còn gì để là m vá»›i ngÆ°á»i ấy nữa. Quả thế, ngÆ°á»i ta không thể cho rằng mình thuá»™c vá» má»™t cá»™ng Ä‘oà n, đồng thá»i lại từ chối các quy tắc Ä‘iá»u hà nh và đảm bảo Ä‘á»i sống cho cá»™ng Ä‘oà n ấy. Ở đây vấn Ä‘á» không chỉ là vi phạm má»™t quy tắc, mà là từ chối chÃnh quy tắc do ngÆ°á»i ta chống lại phán Ä‘oán của Há»™i Thánh. Ai nhìn nháºn mình sai lá»—i và thiếu sót vá»›i quy tắc, thì được cứu (x. c. 15); ai từ khÆ°á»›c quy tắc, thì rá»i bá» cá»™ng Ä‘oà n.
* Cầm buộc và tháo cởi (18)
Rất có thể câu nói vá» "cầm buá»™c và "tháo cởi" nà y đã thuá»™c vá» truyá»n thống có trÆ°á»›c Mt. Nếu Há»™i Thánh có thể công bố má»™t phán Ä‘oán dứt Ä‘iểm vá» Ä‘iá»u gì phù hợp và điá»u gì không phù hợp vá»›i lối sống của mình, là vì dá»±a trên quyá»n tháo cởi và cầm buá»™c Äức Giêsu đã ban (c. 18); quyá»n nà y phải được thá»±c thi phù hợp vá»›i các cÆ¡ cấu mà NgÆ°á»i đã ban cho Há»™i Thánh (x. 16,18t; 10,1-42; 28,16-20). Trong quyá»n nà y có hà m chứa khả năng biết cách thuyết phục bằng các quy tắc của Äức Giêsu, phán Ä‘oán cách đáng tin cáºy các trÆ°á»ng hợp riêng lẻ và cho thấy các ranh giá»›i của sá»± thuá»™c-vá» Há»™i Thánh.
* Sá»± hiện diện của Äức Kitô (19-20)
Thêm và o nguyên tắc tổng quát của c. 18, má»™t lần nữa (palin) tác giả nói đến má»™t nguyên tắc vá» cÆ¡ cấu. Lá»i Äức Giêsu dạy vá» cầu nguyện chung và vá» việc há»™i há»p nhân danh NgÆ°á»i lại nêu báºt tầm quan trá»ng của hà nh Ä‘á»™ng chung (cấp Ä‘á»™ thứ hai ở trên). à tưởng ở đây không phải là việc cầu nguyện chung thì quan trá»ng hÆ¡n việc cầu nguyện cá nhân. Tác giả chỉ muốn nói đến việc những ngÆ°á»i cầu nguyện đồng ý vá»›i nhau vá» Ä‘iá»u mà há» Ä‘ang cầu xin. "Hai" là số ngÆ°á»i tối thiểu có thể đồng ý hay không đồng ý vá» má»™t Ä‘iá»u gì. Váºy lá»i đáp cho việc cầu nguyện tùy thuá»™c tÆ°Æ¡ng quan giữa các thà nh viên trong Há»™i Thánh. Những lá»i thỉnh cầu chỉ táºp trung và o cá nhân sẽ không được chấp nháºn.
Ở cuối lênh truyá»n giáo, Äức Giêsu đã nói vá»›i các môn đệ: "Thầy ở cùng anh em má»i ngà y cho đến táºn thế" (Mt 18,19t). NgÆ°á»i ta sẽ không còn thấy được NgÆ°á»i, nhÆ°ng NgÆ°á»i sẽ hiẹn diện và há»— trợ mạnh mẽ khi há» Ä‘i chu toà n lệnh NgÆ°á»i truyá»n. Các môn đệ không bị bá» mặc má»™t mình, nhÆ°ng được NgÆ°á»i để ý cùng Ä‘i vá»›i và giúp đỡ hữu hiệu. NgÆ°á»i cÅ©ng hứa hiện diện nhÆ° thế vá»›i những ai quy tụ lại nhân danh NgÆ°á»i. Nguồn gốc và trung tâm của cuá»™c quy tụ là "danh Äức Giêsu". "Danh" là chÃnh bản thân Äức Giêsu mà các môn đệ Ä‘á»u quen biết; "nhân danh" có nghÄ©a là : vì tình yêu đối vá»›i NgÆ°á»i, trong sá»± hiểu biết rõ rà ng NgÆ°á»i là ai và trong sá»± tuyên xÆ°ng vỠđịa vị của NgÆ°á»i. Äây là má»™t cuá»™c quy tụ vá»›i ý thức sống Ä‘á»™ng và tin tưởng và o ý nghÄ©a của Äức Giêsu và của tất cả những gì thuá»™c vá» NgÆ°á»i, của sứ Ä‘iệp và hà nh trình của NgÆ°á»i. Các Kitô hữu quy tụ lại trong tinh thần nà y thì không bao giá» bị bá» mặc cho chÃnh mình, nhÆ°ng há» có Äức Giêsu ở giữa há». ChÃnh NgÆ°á»i sẽ nâng đỡ sá»± hiệp nhất và hoạt Ä‘á»™ng của há».
+ Kết luáºn
Tình huynh đệ chân chÃnh đòi há»i các môn đệ của Äức Giêsu không được bá» mặc má»™t ngÆ°á»i anh em Ä‘i và o cuá»™c phiêu lÆ°u nguy hiểm ("phạm tá»™i"), nhÆ°ng phải hết sức cố gắng Ä‘Æ°a há» trở lại vá»›i Ä‘Æ°á»ng ngay nẻo chÃnh. Äà ng khác, do tôn trá»ng đặc tÃnh bó buá»™c và cứu Ä‘á»™ của sứ Ä‘iệp của Äức Giêsu, trong Há»™i Thánh, ta không được tùy nghi xá» sá»± theo bất cứ cách nà o, nhÆ°ng phải tôn trá»ng những giá»›i hạn, phải tiến hà nh theo những cấp Ä‘á»™ khác nhau. Dù sao, tất cả những gì cổ võ sá»± hiệp nhất nhân danh Äức Giêsu thì Ä‘á»u có thể chắc chắn là sẽ được Thiên Chúa há»— trợ đặc biệt, và nhÆ° thế sẽ góp phần và o việc kiến tạo Há»™i Thánh.
5.- Gợi ý suy niệm
- NhÆ° ngÆ°á»i mục tá» không bá» rÆ¡i nhÆ°ng Ä‘i tìm má»™t con chiên lạc, Thiên Chúa cÅ©ng không bá» rÆ¡i bất cứ ngÆ°á»i nà o. Trên ná»n tảng là cách hà nh Ä‘á»™ng đó của Thiên Chúa, không má»™t ai được phép nói vá» má»™t ngÆ°á»i anh em: Tôi không quan tâm đến anh/chị ta! Trái lại, chúng ta buá»™c phải quan tâm đến ngÆ°á»i anh em chị em Ä‘i lạc. Chúng ta không được phép tránh né vì Ãch ká»·, lÆ°á»i biếng hay sợ hãi, hoặc bi quan vá» kết quả. CÅ©ng không được rÆ¡i và o thái cá»±c kia, đó là chỉ trÃch, trịch thượng và tá»± hà o mình công chÃnh.
- Äức Giêsu tha thiết quy tụ những con ngÆ°á»i lại quanh NgÆ°á»i để là m thà nh má»™t cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu và huynh đệ. Chúng ta nhá»›: Äức Giêsu kêu gá»i từng ngÆ°á»i để há» sống vá»›i nhau và cùng Ä‘i thi hà nh sứ mạng (x. Mt 4,18-25). Cách sống nà y ngược lại vá»›i cách má»—i ngÆ°á»i Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng của mình và không quan tâm đến đặc tÃnh cá»™ng Ä‘oà n của Ä‘á»i sống Kitô hữu (x. 18,15). Äà ng khác, má»™t nhóm lo lắng săn sóc má»™t anh em có tá»™i (c. 16) thì phải được quy tụ không phải nhân danh chÃnh mình, nhÆ°ng nhân danh Äức Giêsu, để Cha NgÆ°á»i sẵn lòng nháºn các lá»i há» cầu xin.
- Äức Giêsu không há» có ý Ä‘á» nghị các thà nh viên trong cá»™ng Ä‘oà n phải theo giám sát nhau và phân loại con ngÆ°á»i theo báºc thang giá trị luân lý. Các cách thức NgÆ°á»i Ä‘á» nghị chỉ là nhằm diá»…n tả đức bác ái. ChÃnh Mt 18,14 cho ta hÆ°á»›ng đúng để hiểu những lá»i khuyên nà y: "Cha của anh em, Äấng ngá»± trên trá»i, không muốn cho má»™t ai trong những kẻ bé má»n nà y phải hÆ° mất". Äây là bổn pháºn săn sóc anh em vá» mặt thiêng liêng. Giúp đỡ má»™t ngÆ°á»i anh em chị em Ä‘ang gặp khó khăn, chìa tay ra cho má»™t ngÆ°á»i anh em chị em Ä‘ang rÆ¡i và o tá»™i lá»—i, là má»™t đòi há»i của tình yêu, má»™t sá»± trung thà nh vá»›i công trình của Äức Giêsu. Chúng ta chịu trách nhiệm vá» nhau.
- Chúng ta Ä‘i cầu nguyện để thá» phượng Äức Giêsu hiện diện trong Lá»i NgÆ°á»i và trong Thánh Thể, nhÆ°ng cÅ©ng là để gặp anh chị em để hòa vá»›i lá»i cầu nguyện của há». Khi chúng ta khiêm tốn và sốt sắng hòa hợp tâm trà và giá»ng Ä‘iệu vá»›i nhau mà cầu nguyện, chúng ta nên má»™t trong Thân Mình Chúa Kitô, chúng ta là m thà nh Nhiệm Thể Äức Kitô. [Mục Lục]
50. Suy niệm của Noel Quession
Äức Giêsu bảo các môn đệ:"Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i, thì anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôi. Nếu nó chịu nghe anh, thì anh đã được món lợi là ngÆ°á»i anh em mình".
Äoạn Tin Mừng ngà y hôm nay được trÃch từ bà i giảng lá»›n thứ tÆ° của Äức Giêsu, theo cách bố cục Tin Mừng của Matthêu. Äây là những giáo huấn vá» Ä‘á»i sống "cá»™ng Ä‘oà n".
“Cá»™ng Ä‘oà n" mà chắc chắn Matthêu nghÄ© đến chÃnh là nhóm nhá» Kitô hữu, táºp hợp má»—i Chúa nháºt để cữ hà nh Thánh Thể, và tạo thà nh má»™t Giáo há»™i địa phÆ°Æ¡ng. Ngay từ đầu, chúng ta nháºn thấy tÃnh chất thá»±c tế của Äức Giêsu: "Nếu ngÆ°á»i anh em của anh trót phạm tá»™i…†Giáo há»™i không phải là má»™t cá»™ng Ä‘oà n gồm những "ngÆ°á»i thanh khiết các thánh", nhÆ°ng những "ngÆ°á»i tá»™i lá»—i". Äức Giêsu đã rất sáng suốt tiên liệu rằng "các Kitô hữu không tốt hÆ¡n những ngÆ°á»i khác", nhÆ° thỉnh thoảng ngÆ°á»i ta vẫn nói. Giáo há»™i được tạo nên bởi những con ngÆ°á»i má»ng dòn nhÆ° xã há»™i thế tục. Äức Giêsu không mÆ¡ đến má»™t Giáo há»™i không có vấn Ä‘á». NgÆ°á»i sẽ Ä‘Æ°a ra má»™t thủ tục để thá» giải quyết những khó khăn mà có ngà y sẽ phát sinh trong má»i nhóm ngÆ°á»i.
Tháºt váºy Ä‘iá»u Äức Giêsu nói ở đây có thể được áp dụng cho má»i môi trÆ°á»ng sống của chúng ta vá»›i má»™t tỉ lệ nà o đó:Gia đình, nhóm, hiệp há»™i, nhóm bạn, các đồng nghiệp… Biết bao nhiêu là xung Ä‘á»™t, căng thẳng, chống đối nhau!
Äôi khi lúc má»›i khởi đầu, má»i sá»± xem ra Ä‘Æ¡n giản và hà i hòa. Và rồi vá»›i thá»i gian trôi qua, nhiệt tình xuống dần, nhóm có nguy cÆ¡ tan rã nếu không ai quan tâm đến sá»± liên kết và hiệp thông.
Không má»™t nhóm con ngÆ°á»i nà o tránh được tá»™i lá»—i, sá»± khốn khổ của con ngÆ°á»i... kể cả Giáo Há»™i!"Nếu anh em của anh trót phạm tá»™i…â€
Phải là m gì, bây gi�
Anh hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó mà thôi. Nếu nó chịu nghe anh, thì anh đã được món lợi của ngÆ°á»i anh em mình...
Chúng ta nháºn thấy ngay, trong những chữ cô Ä‘á»ng ấy bầu khà mà Äức Giêsu đặt chúng ta và o. Äó là má»™t bầu khà của tình yêu chứ không phải là của sá»± phán xét.
Than ôi, có những "vị quản giáo mắc khuyết Ä‘iểm" lẫn lá»™n hết má»i sá»±, và lúc nà o cÅ©ng sẵn sà ng lên lá»›p những ngÆ°á»i khác trong má»™t thái Ä‘á»™ phê phán có hệ thống. NhÆ° thế là là m sai lạc tÆ° tưởng của Äức Giêsu, vì đã có xu hÆ°á»›ng "buá»™c tá»™i" và "đè nặng" lên kẻ có tá»™i. Tất cả Tin Mừng rõ rà ng nói vá»›i chúng ta Ä‘iá»u ngược lại. Và văn cảnh trá»±c tiếp của bà i giảng nà y vá» cá»™ng Ä‘oà n chỉ nói vá» sá»± tế nhị và lòng nhân háºu đối vá»›i anh em mình. Ngay trÆ°á»›c Ä‘oạn văn mà chúng ta Ä‘á»c hôm nay, Äức Giêsu đã kể lại dụ ngôn con chiên lạc: "Anh em hãy coi chừng, chá»› khinh má»™t ai trong những kẻ bé má»n nà y… Hãy nhÆ° ngÆ°á»i chăn chiên mất má»™t con chiên chạy Ä‘i tìm nó…Cha của anh em, Äấng ngá»± trên trá»i, không muốn cho má»™t ai trong những kẻ bé má»n nà y phải hÆ° mất" (Matthêu 18,10-14). Và ngay sau bản văn của chúng ta vá» sá»± sá»a lá»—i anh em, Äức Giêsu sẽ đòi há»i Phêrô "tha thứ bảy mÆ°Æ¡i lần bảy" (Matthêu 18,21-22) Kế đó Äức Giêsu sẽ lên án thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i đầy tá»› không biết thÆ°Æ¡ng xót, không có trái tim, không biết tha thứ má»™t món nợ cho ngÆ°á»i bạn mình (Matthêu 18,23-35).
NhÆ° thế, chúng ta phải can thiệp, chỉ vá»›i má»™t bầu khà của tình yêu thÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i ta chỉ có quyá»n phê bình má»™t ngÆ°á»i anh em nếu ngÆ°á»i ta " yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i ấy!Toà n bá»™ Tin Mừng cao rao vá»›i chúng ta Äức Giêsu nhân háºu vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i.
"Hãy Ä‘i sá»a lá»—i nó, má»™t mình anh vá»›i nó..." “Nếu nó chịu nghe anh, thì anh đã được món lợi là ngÆ°á»i anh em mình..â€
NgÆ°á»i ta cảm thấy rằng Äức Giêsu rất muốn đó là giải pháp cho sá»± xung Ä‘á»™t. Khi má»™t ngÆ°á»i được món lợi là anh em mình thì trá»i cao sẽ xuống vá»›i đất?Äó chÃnh là niá»m vui của giải pháp ấy!
Còn nếu nó không chịu nghe, thì hãy Ä‘em theo má»™t hay hai ngÆ°á»i nữa, để má»i công việc được giải quyết căn cứ và o lá»i hai hoặc ba chứng nhân. Nếu nó không nghe há», thì hãy Ä‘i thÆ°a Há»™i Thánh.
Äức Giêsu thá»±c hiện thêm má»™t bÆ°á»›c vá»›i biết bao sá»± tế nhị tâm lý!
TrÆ°á»›c tiên là mặt giáp mặt trong sá»± kÃn đáo, để cho nếu có thể không ai biết có Ä‘iá»u xấu và ngÆ°á»i phạm lá»—i có thể giữ được tiếng- tăm và danh dá»± của mình... và rồi, đến lúc phải Ä‘em theo má»™t, hai anh em khác là để tránh những phán Ä‘oán quá chủ quan trong đó ngÆ°á»i ta có thể đánh giá sai lầm, và cÅ©ng để ý số đông tìm thấy những láºp luáºn có thể thuyết phúc hÆ¡n. Phải là m má»i sá»± để tránh sá»± hấp tấp và sá»± Ä‘á»™c Ä‘oán.
Chỉ sau khi đã dùng hết cách khuyên nhủ, ngÆ°á»i ta má»›i phải cắt bá» má»™t cách Ä‘au Ä‘á»›n.
Nếu Há»™i Thánh mà nó cÅ©ng chẳng nghe, thì hãy kể nó nhÆ° má»™t ngÆ°á»i ngoại hay má»™t ngÆ°á»i thu thuế.
Công thức nà y đụng chạm đến chúng ta, nhất là lại do Äấng là ngÆ°á»i ta đã gá»i "bạn của những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i (Matthêu 1 1, 19). Sá»± lên án khắc khe nà y chỉ có thể hiểu được má»™t cách chÃnh xác bởi ngÆ°á»i ta đã thá» hết cách để cứu ngÆ°á»i anh em. NgÆ°á»i ta cÅ©ng có thể nói rằng chÃnh ngÆ°á»i anh em đã tá»± mình loại mình ra khá»i cá»™ng Ä‘oà n vá»›i việc nhiá»u lần khÆ°á»›c từ sá»a lá»—i. Äã ba lần, ngÆ°á»i ấy gạt bá» bà n tay mà ngÆ°á»i ta đã giÆ¡ ra cho ngÆ°á»i ấy. Sau khi đã nhẫn nại Ä‘em lại cho ngÆ°á»i ấy má»i cÆ¡ may, cá»™ng Ä‘oà n thấy mình bất lá»±c đối vá»›i ngÆ°á»i anh em đó…
NhÆ°ng phải nói thêm rằng, cả trong những trÆ°á»ng hợp tối háºu ấy, chúng ta không giảm bá»›t lòng yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i ấy, kẻ tá»™i lá»—i ấy... bá»›i lẽ chúng ta phải yêu thÆ°Æ¡ng cả kẻ thù của mình (Matthêu 5,43~8). Và Thánh Phaolô trong bà i Ä‘á»c thứ hai của Chúa nháºt nà y, nhắc chúng ta rằng "Anh em đừng mắc nợ gì ai, ngoà i món nợ tÆ°Æ¡ng thân tÆ°Æ¡ng ái" má»™t món nợ không bao giá» trả hết (Rm 13,8).
Thầy bảo tháºt anh em:"DÆ°á»›i đất, anh em cầm buá»™c những Ä‘iá»u gì trên trá»i cÅ©ng cầm buá»™c nhÆ° váºy, dÆ°á»›i đất, anh em tháo cởi những Ä‘iá»u gì trên trá»i cÅ©ng tháo cởi nhÆ° váºy.â€
Äức Giêsu không bao giá» chỉ là má»™t nhà luân lý, má»™t hiá»n giả, má»™t nhà nhân bản. Những lá»i khuyên mà chúng ta đã nghe cho đến nay là những nguyên tác tâm lý sÆ¡ đẳng, có giá trị đối vá»›i má»i quan hệ của con ngÆ°á»i. NhÆ°ng Äức Giêsu giỠđây Ä‘Æ°a ra thêm má»™t khÃa cạnh "thần há»c". NgÆ°á»i mạc khải má»™t mầu nhiệm ẩn giấu. Thiên Chúa hiện diện trong toan tÃnh cứu vá»›t anh em mình... Thiên Ä‘Ã ng liên quan vá»›i những gì xảy ra trên mặt đất.
à muốn của Thiên Chúa là không má»™t con chiên nà o bị hÆ° mất, nên sá»± sá»a lá»—i anh em trở thà nh má»™t con Ä‘Æ°á»ng của lòng nhân háºu của Thiên Chúa. DÄ© nhiên, nhiá»u ngÆ°á»i chỉ khám phá sá»± tha thứ của Thiên Chúa (trên trá»i) nếu há» khám phá sá»± tha thứ của anh em (dÆ°á»›i đất) được thá»±c hiện bằng má»™t thái Ä‘á»™ nhân bản của lòng yêu thÆ°Æ¡ng cứu Ä‘á»™.
Vại trò “cầm buá»™c và tháo cởi" mà Äức Giệsu đã ban cho cá nhân Phêrô má»™t và i ngà y trÆ°á»›c đó (Matthêu 16,19), cÅ©ng được ban cho toà n thể cá»™ng Ä‘oà n, trong cùng những từ ngữ (Matthêu 18,18). Giáo há»™i là môi trÆ°á»ng của lòng thÆ°Æ¡ng xót, nhân háºu. Những Kitô hữu Ä‘Æ°a vá» Thiên Chúa. Ôi trách nhiệm to lá»›n biết bao?
Giữa "đất†và "trá»i†có sá»± tÆ°Æ¡ng giao?
Giữa "thá»i gian" và "vÄ©nh cá»uâ€, có sá»± tÆ°Æ¡ng giao?
Sá»± mạc khải của Äức Giêsu là ở Ä‘iá»u nà y:Äiá»u mà ngÆ°á»i ta cầm buá»™c được hay tháo gỡ được ở trần gian nà y, trong lúc nà y... được "cầm buá»™c" hoặc "tháo gỡ" nÆ¡i Thiên Chúa mãi mãi…
Và không chỉ cho chúng ta, nhÆ°ng cÅ©ng cho những ngÆ°á»i khác Giáo Há»™i là má»™t cá»™ng Ä‘oà n ở đó má»—i ngÆ°á»i chịu trách nhiệm vá» Ä‘á»i sống Äức Tin của anh em mình. Chúng ta có tháºt sá»± gánh trách nhiệm cho nhau không?Giữa vợ chồng, giữa cha mẹ và con cái?Thông thÆ°á»ng, chúng ta hay -hèn nhát chúng ta không quan tâm đến đức tin của những ngÆ°á»i khác, Má»™t vấn Ä‘á» thá»i sá»± nóng bá»ng... Biết bao đứa trẻ đã từ bỠđức tin của cha mẹ chúng. Biết bao anh em dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng rá»i bá» cá»™ng Ä‘oà n đức tin..
Váºy có nên tuyệt vá»ng không?
Thầy còn bảo tháºt anh em: "Nếu ở dÆ°á»›i đất, hai ngÆ°á»i trong anh em hợp lá»i- cầu xin bất cứ Ä‘iá»u gì, thì Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i, sẽ ban cho"
Äức Giêsu lặp lại công thức nhấn mạnh long trá»ng:Thầy còn bảo tháºt anh em!Công thức ấy thÆ°á»ng chỉ má»™t mạc khải vá» mầu nhiệm đức tin, được che khuất khá»i sá»± nháºn xét của con ngÆ°á»i. Và Äức Giêsu trở vá» chủ Ä‘á» vá» sá»± tÆ°Æ¡ng quan giữa "đất" và "trá»i".
Có nên tuyệt vá»ng khi chúng ta không "nhìn thấy" kết quả của những ná»— lá»±c đối vá»›i những anh em, tá»™i lá»—i từ chối sống Ä‘á»i thánh thiện theo Æ¡n gá»i Kitô hữu của há»? Ãt ra bá» ngoà i là nhÆ°' thế? Äức Giêsu đáp lại "không" vá»›i chúng ta!
Bá» vì, NgÆ°á»i nói, cá»™ng Ä‘oà n - Giáo Há»™i không phải là má»™t hiệp há»™i nhÆ° – những hiệp há»™i khác. May mắn thay!
Cá»™ng Ä‘oà n đức tin nà y Ãt lệ thuá»™c và o những ná»— lá»±c của con ngÆ°á»i để có thể kết thúc bằng sá»± thất bại mà lệ thuá»™c nhiá»u hÆ¡n và o: Chúa Cha, Äấng ngá»± trên trá»i. Äức Giêsu yêu cầu chúng ta phải tin và o hiệu quả... ẩn giấu ở trên trá»i của lá»i cầu nguyện, những hiệu quả mà những phÆ°Æ¡ng tiện thông thÆ°á»ng của con ngÆ°á»i không thể nháºn thấy được. Sá»± cầu nguyện ấy không phải là sá»± lÆ°á»i biếng, bởi vì ngÆ°á»i ta đã là m hết sức trÆ°á»›c đó. NhÆ°ng là phÆ°Æ¡ng sách cuối cùng Äức Giêsu khẳng định vá»›i chúng ta phải tin và o hiệu quả của phÆ°Æ¡ng sách đó. Äối vá»›i nhiá»u báºc cha mẹ trong gia đình, lá»i nói ấy của Äức Giêsu phải là ánh sáng quyết định mặc dù không kiểm chứng được... "Nếu ở dÆ°á»›i đất hai ngÆ°á»i trong anh em hợp lá»i cầu xin bất cứ Ä‘iá»u gì thì lá»i cầu nguyện của há» sẽ có hiệu quả vá»›i Chúa Cha; Äấng ngá»± trên trá»i"…
Vì ở đâu có hai ba ngÆ°á»i há»p lại nhân danh Thầy thì có Thầy ở đấy giữa há».
Không, Giáo há»™i, cá»™ng Ä‘oà n những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i nhÆ° má»i ngÆ°á»i khác, không phải là má»™t hiệp há»™i nhÆ° các hiệp há»™i khác:Äức Giêsu sống lại vá»›i tất cả quyá»n năng tinh thần của Thiên Chúa ở đấy giữa những ngÆ°á»i quy tụ nhân danh NgÆ°á»i. " '
Rõ rà ng chúng ta không còn ở trong lãnh vá»±c luân lý xã há»™i há»c, hay nhân bản. Chúng ta ở trong lãnh vá»±c đức tin. Sá»± thống nhất của Giáo Há»™i ở bên trên những xung Ä‘á»™t chia rẽ con ngÆ°á»i. Má»i ná»— lá»±c hòa giải luôn phải được thá»±c hiện. NhÆ°ng khi những bà n tay chúng ta Ä‘Æ°a ra không được tiếp nháºn, thì chúng ta vẫn phải tin rằng Ä‘iá»u mà con ngÆ°á»i không là m được, Thiên Chúa là m được" (Mt 17,20-19.26; Lc 1,37).
Má»™t giấc mÆ¡ Ä‘iên rồ chăng? Má»™t ảo tưởng không có tháºt chăng? Không phải thế! NhÆ°ng đó là má»™t bà quyết tuyệt vá»i của chủ nghÄ©a lạc quan Ä‘i đến mức tin rằng không môt ngÆ°á»i nà o, không má»™t hoà n cảnh nà o mà sau cùng không thể cứu vãn được (1Cr 8,11).
"NgÆ°á»i anh em nà y mà Äức Kitô đã chịu chết để cứu chuá»™c...". Là m thế nà o mà chúng ta lại thất vá»ng vì ngÆ°á»i ấy. [Mục Lục]
51. Cha Ta sẽ ban cho
(Suy niệm của Lm. Luigi Gonzaga Äặng Quang Tiến)
Äoạn 18:15-20 nằm trong văn mạch chÆ°Æ¡ng 18 bà n vá» Ä‘á»i sống cá»™ng Ä‘oà n. Các chủ Ä‘á» chÃnh được bà n đến là các trẻ nhá» và những ngÆ°á»i bé má»n (18:1-14), hoà giải và tha thứ (18:15-35). Ngay sau khi nói vá» sá»± lầm lạc của má»™t trong những ngÆ°á»i bé má»n (18:10-14), Matthêô bà n vá» việc sá»a lá»—i anh em, hoà giải (18:15-20), và tha thứ (18:21-35).
Trong Ä‘oạn nầy, từ ean, “nếu†xuất hiện nhiá»u lần (cc. 15[2x], 16.17[2x], 18[2x], 19[2x]). Các câu 15-17 dùng các đại danh từ ngôi thứ hai số Ãt, “anhâ€, sy ; trong khi các câu còn lại, 18-20, dùng “các anhâ€, hymin. Có thể phân chia Ä‘oạn nầy nhÆ° sau: - Sá»a lá»—i ngÆ°á»i anh em (cc. 15-17); - Quyá»n bÃnh buá»™c tá»™i và tha tá»™i (c. 18); - Chúa Cha nháºm lá»i và Chúa Giêsu hiện diện (cc. 19-20).
Sá»a lá»—i ngÆ°á»i anh em (cc. 15-17)
Matthêô đặt ra vấn Ä‘á» là phải đối xá» nhÆ° thế nà o vá»›i ngÆ°á»i anh em của mình khi há» phạm lá»—i đến mình. Ở đây tất cả má»i chuyện được đặt ra bằng những câu Ä‘iá»u kiện, ean, “nếuâ€. Có thể phân bố cục các câu nầy nhÆ° sau: - Äặt ra má»™t trÆ°á»ng hợp xúc phạm đặc thù (15a), - Các cách sá»a lá»—i (cc. 15b-17a), - Cách đối xá» vá»›i ngÆ°á»i không hoán cải (c. 17b).
Mở đầu câu thánh sá» nói đến việc “phạm lá»—iâ€, hamartanò. Trong mạch văn của chÆ°Æ¡ng 18, Ä‘á»™ng từ nầy chỉ tá»™i “gây vấp ngãâ€, skandalizò, cho má»™t trong những ngÆ°á»i bé má»n tin và o Chúa Giêsu (cc. 6.8.10). Cấu trúc hamartanò + eis + má»™t ngÆ°á»i: chỉ phạm lá»—i đến cá nhân má»™t ngÆ°á»i (Kh 20:6.9; 34:9). Tá»™i “gây vấp ngã†là tá»™i là m tổn hại đến lòng tin và o Chúa Kitô. Tá»™i nầy tuy phạm trá»±c tiếp đến má»™t cá nhân, nhÆ°ng cÅ©ng có ảnh hưởng trên cá»™ng Ä‘oà n. Bởi đó, việc sá»a lá»—i cần đến cả cá nhân lẫn cá»™ng Ä‘oà n.
Chúa Giêsu muốn “ngÆ°á»i anh em†được sá»a lá»—i (c. 15). Cách sá»a lá»—i đầu tiên là giữa cá nhân ngÆ°á»i phạm lá»—i và ngÆ°á»i bị xúc phạm. Äá»™ng từ elenchò là hapax trong Matthêô. Trong tin mừng Luca Ä‘á»™ng từ nầy được dùng trong ngữ cảnh khác, và rất hữu Ãch giúp chúng ta hiểu nghÄ©a của Ä‘á»™ng từ. Gioan Tẩy Giả “khiển tráchâ€, elenchò, Hêrôđê vì đã lấy bà Hêrôđia là m vợ†(Lc 3:19). Gioan cho ông Hêrôđê thấy việc ấy là sai, và không nên là m. Elenchò trong ngữ cảnh của Matthêô cÅ©ng mang ý nghÄ©a tÆ°Æ¡ng tá»± là “mở ra, trải ra, chỉ cho má»™t ngÆ°á»i thấy những sai lá»—i của mìnhâ€, và “thuyết phục há» nháºn mình sai lá»—i†(x. Lc 3:19; Dt 12:5; Khải huyá»n 3:19; Lv 19:17).
Kết quả của việc sá»a lá»—i có thể là tÃch cá»±c, “nếu ngÆ°á»i anh em nghe ngÆ°Æ¡iâ€. Äá»™ng từ akouò, mang ý nghÄ©a nhiá»u hÆ¡n là “ngheâ€, mà là “là m theo Ä‘iá»u đã được soi sáng/cho biếtâ€, đúng hÆ¡n là “hoán cải†(7:24; 10:14; 13:9); Luca dùng từ metainoia “hoán cải†trong trÆ°á»ng hợp nầy (Lc 17:3). Äá»™ng từ kerdainò, “kiếm đượcâ€, mang ý nghÄ©a sá»± sở hữu, sở hữu váºt chất (16:26; 25:16tt). Giúp hoán cải má»™t ngÆ°á»i anh em là “kiếm được†ngÆ°á»i ấy cho Chúa Giêsu Kitô và cá»™ng Ä‘oà n (18:15; 1 Co 9:23; 1Ph 3:1); tuy nhiên má»™t cách nà o đó việc ấy cÅ©ng được kể là thuá»™c vá» ngÆ°á»i Ä‘i sá»a lá»—i, “anh em của ngÆ°Æ¡iâ€.
Kết quả có thể là tiêu cá»±c, “NgÆ°á»i anh em không nghe ngÆ°Æ¡i†(c. 16.17), việc sá»a lá»—i đòi há»i nhiá»u cố gắng hÆ¡n. Phải cần đến ngÆ°á»i khác và cá»™ng Ä‘oà n. TrÆ°á»›c tiên là cần đến hai hoặc ba ngÆ°á»i, nhÆ° thấy Ä‘iá»u nầy được áp dụng ở và i nÆ¡i trong Tân Æ°á»›c (x. 26:60; Ga 8:17-18; 2 Co 13:1). Và nếu không có kết quả nữa, phải cần đến cá»™ng Ä‘oà n. Ekklèsia ở đây chỉ cá»™ng Ä‘oà n kitô hữu địa phÆ°Æ¡ng, chứ không mang nghÄ©a phổ quát nhÆ° trong 16:18.
Nếu cách sá»a lá»—i cuối cùng vẫn không đạt kết quả tốt, “ngÆ°á»i đó đối vá»›i ngÆ°Æ¡i nhÆ° ngÆ°á»i ngoại, ngÆ°á»i thu thuếâ€. Câu kết luáºn quy chiếu lại trên ngÆ°á»i bị phạm lá»—i (c. 15a) 1à chỉ “đối vá»›i ngÆ°Æ¡i†mà thôi. Xem há» nhÆ° “ngÆ°á»i ngoại, ngÆ°á»i thu thuếâ€, nghÄ©a là nhÆ° ngÆ°á»i chÆ°a hoán cải, chÆ°a có má»™t cách sống của các môn đệ của Chúa Kitô (x. 4:56-57). Bản văn không nói đến cách cÆ° xá» của cá»™ng Ä‘oà n đối vá»›i ngÆ°á»i nầy.
Việc Matthêô kể ra đến ba giai Ä‘oạn sá»a lá»—i cho thấy thánh sá» nhấn mạnh đến sá»± rất cần thiết của việc giúp ngÆ°á»i anh em sá»a lá»—i. Cá nhân cÅ©ng nhÆ° táºp thể phải cố gắng hết sức và bằng má»i cách Ä‘Æ°a ngÆ°á»i anh em trở vá».
Quyá»n buá»™c tá»™i và tha tá»™i (c. 18)
Từ thái Ä‘á»™ đối vá»›i ngÆ°á»i không “chịu nghe†(c. 17), Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra má»™t nguyên tắc vá» quyá»n buá»™c tá»™i và tha tá»™i của các môn đệ (18:18). So sánh giữa câu nầy và câu 16:19 mà Chúa Giêsu nói vá»›i Phêrô trong trình thuáºt trÆ°á»›c, chúng ta thấy có nhiá»u Ä‘iểm khác biệt. Trong câu 16:19, các Ä‘á»™ng từ deomai, “buá»™c†và luò, “tháo†đểu ở ngôi thứ hai số Ãt. Chúa ban quyá»n nầy cho Phêrô; trong khi ở câu 18:18, các Ä‘á»™ng từ được dùng số nhiá»u. Quyá»n nầy được ban cho các môn đệ. Do ngữ cảnh của câu nầy, nói vá» gây cá»› vấp phạm (cc. 6.8.10), phạm tá»™i (c. 15), việc sá»a lá»—i (cc. 16-17), việc “buá»™c†và “tháo†nầy được hiểu nhÆ° là phán quyết vá» tá»™i.
Chúa Cha nháºm lá»i và Chúa Giêsu hiện diện (cc. 19-20)
Hai câu 19 và 20 được đặt chung vá»›i nhau vì chúng được dẫn và o bởi cùng má»™t câu: “Quả tháºt, Ta lại bảo các ngÆ°Æ¡iâ€. Các câu cuối nầy liên hệ vá»›i các câu trên bởi cấu trúc câu: ean (c. 19), “nếuâ€, “haiâ€, “ hoặc ba†(c. 16 và 19.20), “trên mặt đấtâ€, “trên trá»i†(cc. 18.19). NhÆ° các câu 15-17 Ä‘á» cáºp đến giữa hai ngÆ°á»i trong vấn đỠ“phạm lá»—iâ€, ở đây cÅ©ng nói đến “hai ngÆ°á»i†(c.19), “hai hoặc ba ngÆ°á»i†(c.20), nhÆ°ng trong việc “đồng tâm†(c.19) và “tụ há»p nhân danh Ta†(c. 20); và kết quả là “Cha Ta sẽ nháºm lá»i†(c. 19) và Chúa Giêsu “sẽ ở giữa há»â€ (c. 20).
Ở đây Chúa Giêsu thêm má»™t nguyên tắc nữa. Äó là “Nếu trong các ngÆ°Æ¡i hai ngÆ°á»i dÆ°á»›i đất đồng thanh xin vá» bất cứ việc gì, thì Cha Ta, Äấng Ngá»± trên trá»i sẽ ban cho†(c. 19). Xét vá» mặt hình thức, hai câu 19-20 nầy có liên hệ vá»›i các câu trÆ°á»›c nhÆ° đã phân tÃch ở trên. Xét vá» ná»™i dung, xem ra Matthêô Ä‘Æ°a và o đây má»™t chủ Ä‘á» má»›i. Tháºt ra, Ä‘iá»u Matthêô nói trong các câu 19-20 có liên hệ rất máºt thiết vá»›i các câu trÆ°á»›c.
Sau khi nói đến việc má»™t ngÆ°á»i anh em sai lá»—i (18:12.15), việc sá»a lá»—i, chủ yếu là không thà nh công (cc. 16-17) và quyá»n buá»™c tá»™i và tha tá»™i của các môn đệ (c. 18), thánh sá» nói đến sá»± hoà hợp của các môn đệ trong cầu nguyện và tụ há»p nhÆ° là điá»u kiện để được Chúa Cha nháºm lá»i vỠ“những Ä‘iá»u há» kêu xinâ€, và Chúa Giêsu “hiện diện giữa há»â€ (c. 20). Äá»™ng từ symphòneò, nghÄ©a Ä‘en của nó là “vang lên cùng má»™t giá»ngâ€, nghÄ©a là “hòa hợpâ€, “có má»™t lòng má»™t ý†(x. 20:3.13), aiteò ở đây có nghÄ©a là “cầu xin†trong bối cảnh cầu nguyện (21:22), và panta pragma, “bất cứ Ä‘iá»u gìâ€; hiểu theo nghÄ©a là “việc liên quan đến luáºt lệ†(Thayer; x. Rom 16:2; 1 Co 6:1). Nếu đúng nhÆ° thế, panta pragma nầy ám chỉ những chuyện “gây vấp ngã†(cc. 6.8.10), Ä‘i lạc (c.12), phạm lá»—i (c. 15a). Và điá»u các môn đệ cầu xin chÃnh là sá»± hoán cải của những ngÆ°á»i ấy, vì các môn đệ đã tìm cách sá»a lá»—i há» mà không thà nh công.
Câu 20 khai triển ý tưởng việc cầu nguyện trong trÆ°á»ng hợp cụ thể ở câu 19; gar, “vì†(c.20) mang ý nghÄ©a giải thÃch. “Tụ há»p nhân danh Chúa Giêsu Kitô" là tụ há»p để cầu nguyện, là tụ há»p của các môn đệ của Chúa Kitô. Lá»i hứa nầy được tuyên bố lại trong 28:20 bởi Chúa Giêsu Kitô phục sinh. Váºy Chúa Giêsu Kitô phục sinh hiện diện giữa những ngÆ°á»i tụ há»p lại cầu nguyện nhân danh Ngà i.
Sá»a lá»—i ngÆ°á»i anh em phạm lá»—i là việc phải là m. NhÆ°ng cầu nguyện cho ngÆ°á»i ấy thì có sức mạnh và hiệu quả hÆ¡n cả việc sá»a lá»—i, vì lúc ấy chÃnh Thiên Chúa hà nh Ä‘á»™ng. Hãy cầu nguyện để má»i ngÆ°á»i được Æ¡n cứu Ä‘á»™. [Mục Lục]
52. Anh em sá»a lá»—i cho nhau
Giải thÃch bản văn
c.15 + "Anh em": Bà i diá»…n từ vá» nếp sống cá»™ng Ä‘oà n (chÆ°Æ¡ng 18) đặt cÆ¡ sở trên sá»± kiện là các Kitô hữu phải coi nhau là "anh em". Tháºt váºy "anh em" không phải chỉ là những ngÆ°á»i cùng cha cùng mẹ vá»›i nhau, mà còn là những ngÆ°á»i cùng thuá»™c má»™t cá»™ng Ä‘oà n tÃn ngưỡng vá»›i nhau. Äức Giêsu sẽ nói vá» sau rằng "tất cả chúng con là anh em nhau" (23,8). Bởi đó trong Giáo há»™i khởi thủy, các Kitô hữu quen gá»i nhau là "anh em" (x. TÄ‘Cv 9,17 15,23 16,40 Rm 14,10 1Cor 15,6 Col 1,2).
+ Lá»—i phạm: chi tiết nà y chứng tá» Äức Giêsu không ảo tưởng vá» nếp sống cá»™ng Ä‘oà n của Giáo há»™i Ngà i:không phải là luôn hoà n hảo đâu, vẫn còn có lá»—i phạm. Vấn Ä‘á» là : bản chất của lá»—i phạm ấy thế nà o: lá»—i kÃn hay lá»—i công khai? lá»—i trá»±c tiếp đến ta hay lá»—i không trá»±c tiếp hại ta? TOB cho rằng đây là lá»—i công khai và lá»—i nặng, lá»—i nà y không nhất thiết phải đụng chạm trá»±c tiếp tá»›i ta (nếu Kitô hữu chỉ can thiệp khi ngÆ°á»i khác lá»—i phạm trá»±c tiếp tá»›i mình thì không có tinh thần cá»™ng Ä‘oà n. Ở đây Ä‘ang bà n vá» tinh thần cá»™ng Ä‘oà n). Bởi váºy lối dịch "Phạm đến con" là không đúng.
+ Hãy Ä‘i sá»a bảo: không nên hiểu là "Ä‘i xét Ä‘oán" vì ở Mt 7,1-5 Äức Giêsu đã khuyên môn đệ đừng xét Ä‘oán ai. Äá»™ng từ ở đây là "sá»a bảo" elegcho có nghÄ©a là cố gắng sữa chữa trong tình bác ái để thu phục 1 ngÆ°á»i có lá»—i. Nói cách khác, mục Ä‘Ãch không phải để kết án mà là để thu phục.
+ "Äược lợi" (tiếng Pháp: gagner): không có nghÄ©a là đã thắng được 1 kẻ thù, cÅ©ng không có nghÄ©a là giữ được 1 ngÆ°á»i ban cho ta, mà có nghÄ©a giáo há»™i:giữ được 1 phần tá» giáo há»™i khá»i tách rá»i xa giáo há»™i.
c 16- Änl 19,15 "Theo miệng 2,3 nhân chứng thì việc má»›i vững". Äức Giêsu trÃch dẫn câu nà y nhằm dạy ta kiên nhẫn và khôn ngoan:chá»› vá»™i 1 mình kết luáºn vá» lá»—i ngÆ°á»i khác; nhá» có 2,3 ngÆ°á»i nữa thì cÅ©ng tránh được ý kiến chủ quan nhiá»u khi Ä‘á»™c Ä‘oán.
c 17 - "Trình vá»›i giáo há»™i":không phải cho Giáo há»™i lên án, mà cho GH long trá»ng khuyên bảo má»™t lần nữa kẻ có lá»—i hãy hối lá»—i.
- "Kẻ ngoại hay ngÆ°á»i thu thuế": Äức Giêsu không há» khinh chê 2 hạng ngÆ°á»i nà y. Ngà i đã từng khen đức tin của 1 ngÆ°á»i ngoại (Mt 8,10 15,28), đã từng ăn chung vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế (9,11). Váºy những chữ "kẻ ngoại và thu thuế" Äức Giêsu dùng ở đây chỉ có nghÄ©a là những ngÆ°á»i mà Kitô hữu bất lá»±c không hoán cải được, không còn trách nhiệm đối vá»›i há» nữa. Má»™t ngÆ°á»i phạm lá»—i mà ngoan cố không nghe lá»i thân tình của 1 ngÆ°á»i bạn, của 1 nhóm bạn, và của cả táºp thể Giáo há»™i, thì không phải GH khai trừ ngÆ°á»i đó, nhÆ°ng chÃnh ngÆ°á»i đó do tá»™i và do sá»± ngoan cố của mình, đã tá»± lìa khá»i Giáo há»™i.
c 18- Lý do giáo há»™i có tiếng nói sau cùng mang tÃnh quyết định là vì GH đã được Äức Giêsu ban quyá»n "chìa khóa". Vấn Ä‘á» là quyá»n nà y được ban cho ai? Có ngÆ°á»i hiểu chữ "chúng con" ở đây là từng ngÆ°á»i trong GH. Lối giải thÃch nà y đã bị công đồng TriÄ‘entinô lên án. Ở Mt 16,19 quyá»n chìa khóa được trao cho má»™t mình Phêrô vá»›i tÆ° cách thủ lãnh GH. Ở đây không phải Äức Giêsu lấy lại quyá»n ấy từ tay Phêrô để trao cho từng phần tá» GH, nhÆ°ng là trao cho táºp thể GH trong tinh thần liên kết vá»›i vị thủ lãnh là ngÆ°á»i duy nhất nắm quyá»n chìa khóa.
- Những câu 19,20 xem ra bà n vá» 1 chuyện khác không ăn nháºp gì vá»›i chuyện ở những câu trên. NhÆ°ng thá»±c ra có liên quan vì Ä‘á»u cùng chung tinh thần cá»™ng Ä‘oà n:sá»a lá»—i nhau cùng trong tinh thần cá»™ng Ä‘oà n, cầu nguyện cÅ©ng phải trong tinh thần cá»™ng Ä‘oà n. Vì thế không nên hiểu chữ "hai ngÆ°á»i" theo nghÄ©a 1 nhóm nhá» tách ra khá»i nhóm lá»›n mà được Chúa chúc là nh.
Nháºn định.
Äoạn nà y soi sáng ý nghÄ©a của tá»™i:tá»™i không chỉ là 1 việc cá nhân ai là m nấy chịu, mà là việc của cá»™ng Ä‘oà n:má»i phần tá» trong cá»™ng Ä‘oà n Ä‘á»u có trách nhiệm vá» tá»™i của 1 ngÆ°á»i trong cá»™ng Ä‘oà n, do đó Ä‘á»u phải cố gắng hoán cải để ngÆ°á»i có tá»™i không vì tá»™i đó mà bị xa cách khá»i cá»™ng Ä‘oà n.
Äoạn nà y cÅ©ng cho ta 1 hình ảnh đẹp vá» Giáo há»™i:GH là 1 cá»™ng Ä‘oà n "anh em" trong đó má»i phần tá» Ä‘á»u liên kết nhau trong việc sá»a lá»—i nhau và trong lá»i cầu nguyện. [Mục Lục]
|