Truyá»n thông vá»›i tâm thế hy vá»ng
28.05.2017
Äã nhiá»u lần tôi có cÆ¡ há»™i đến đây trình bà y Sứ Ä‘iệp truyá»n thông hằng năm của các Äức Giáo hoà ng. Năm nay cÅ©ng thế. Nếu có Ä‘iá»u gì khác hÆ¡n, chắc là vì tôi má»›i Ä‘i dá»± Äại há»™i của Quốc vụ viện Truyá»n thông, từ ngà y 3-5 tháng 5 năm 2017, tại Rôma. Vì thế xin chia sẻ má»™t và i cảm nghÄ© từ Äại há»™i cÅ©ng nhÆ° từ Sứ Ä‘iệp truyá»n thông năm 2017 của Äức Giáo hoà ng Phanxicô.
TRUYỀN THÔNG VỚI TÂM THẾ HY VỌNG Suy nghÄ© vá» Sứ Ä‘iệp Truyá»n thông 2017 “Äừng sợ,
Ta ở vá»›i ngÆ°Æ¡i†* Bà i nói chuyện của Äức
giám mục Phêrô Nguyễn văn Khảm trong Ngà y Thế giới
Truyá»n thông Xã há»™i lần thứ 51 (28-05-2017) do các giáo pháºn Sà i
Gòn, Mỹ Tho và Phú CÆ°á»ng cá» hà nh tại Trung tâm
Mục vụ TGP Sà i Gòn ngà y 27-05-2017
Äã nhiá»u lần tôi có cÆ¡ há»™i đến đây trình bà y Sứ Ä‘iệp truyá»n thông
hằng năm của các Äức Giáo hoà ng. Năm nay cÅ©ng thế. Nếu có Ä‘iá»u gì khác hÆ¡n,
chắc là vì tôi má»›i Ä‘i dá»± Äại há»™i của Quốc vụ viện Truyá»n thông, từ ngà y 3-5
tháng 5 năm 2017, tại Rôma. Vì thế xin chia sẻ má»™t và i cảm nghÄ© từ Äại há»™i cÅ©ng
nhÆ° từ Sứ Ä‘iệp truyá»n thông năm 2017 của Äức Giáo hoà ng
Phanxicô.
1. TrÆ°á»›c hết là cảm nháºn vá»
Há»™i Thánh toà n cầu. Các thà nh viên của Quốc vụ viện tham dá»± Äại há»™i được má»i ở
ngay trong Nhà Santa Marta, cÅ©ng là nÆ¡i ở của Äức Giáo hoà ng Phanxicô. Vì ở
chung nhà nên hằng ngà y nhìn thấy Äức Giáo hoà ng, ngÆ°á»i cha chung của Há»™i Thánh
toà n cầu, vá»›i áo dòng trắng Ä‘Æ¡n sÆ¡, xuống nhà cÆ¡m và dùng cÆ¡m chung vá»›i má»i ngÆ°á»i.
Rất gần gũi.
Thêm và o đó, nÆ¡i há»p Äại há»™i không phải là trụ sở của Quốc vụ viện
Truyá»n thông (trên Ä‘Æ°á»ng Hòa giải) nhÆ°ng là má»™t phòng há»p lá»›n trong Dinh giáo
hoà ng, nÆ¡i Äức Giáo hoà ng tiếp kiến các nguyên thủ quốc gia và những phái Ä‘oà n
lá»›n trên thế giá»›i, cÅ©ng nhÆ° tiếp các giám mục trong dịp ad limina. Há»™i há»p
trong dinh thá»± đó giúp ngÆ°á»i tham dá»± ý thức rằng mình Ä‘ang là m việc của Há»™i
Thánh toà n cầu chứ không phải của riêng quốc gia nà o. TÃnh toà n cầu đó còn thể
hiện qua sá»± Ä‘a dạng của các tham dá»± viên: 20 thà nh viên chÃnh thức của Quốc vụ
viện thuá»™c 18 quốc tịch khác nhau, ở nhiá»u châu lục khác nhau: châu Âu, châu
Mỹ, châu Ã, châu Phi.
Ngoà i ra, sau những giá» là m việc, khi ra quảng trÆ°á»ng Thánh Phêrô,
tôi nhìn thấy và gặp các đoà n hà nh hương từ khắp nơi trên thế giới và nói đủ
thứ ngôn ngữ, tuôn vá» Rôma, thủ phủ của Há»™i Thánh Công giáo. Tất cả Ä‘á»u tạo cho
tôi cảm nháºn rõ rà ng vá» Há»™i Thánh toà n cầu.
2. Hội Thánh toà n cầu
quan tâm đến truyá»n thông. Mục Ä‘Ãch của việc thiết láºp Quốc vụ viện Truyá»n
thông đã được chÃnh Äức Giáo hoà ng Phanxicô xác định trong Tá»± sắc thà nh láºp
cÅ©ng nhÆ° trong diá»…n văn ngá» lá»i vá»›i Äại há»™i, là “nghiên cứu những tiêu chuẩn vÃ
phÆ°Æ¡ng thức má»›i để thông truyá»n Tin Mừng lòng thÆ°Æ¡ng xót đến má»i dân tá»™c, trong
các ná»n văn hóa khác nhau, qua những phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông mà bối cảnh văn
hóa kỹ thuáºt số cung cấp cho con ngÆ°á»i ngà y nay†(ÄGH Phanxicô, Diá»…n
văn tại Äại há»™i của Quốc vụ viện Truyá»n thông, ngà y 4-5-2017).
Äể đạt mục Ä‘Ãch đó, vấn Ä‘á» không chỉ là sáp nháºp những cÆ¡ quan
trước đây lại với nhau (Báo Osservatore romano, Nhà in Vatican, Nhà xuất bản
Vatican, Radio Vatican, TV Vatican, Há»™i đồng giáo hoà ng vá» Truyá»n thông, Phòng
báo chà Tòa Thánh, Dịch vụ internet, Dịch vụ hình ảnh), nhưng là kiến tạo một
cÆ¡ chế hoà n toà n má»›i, đáp ứng nhu cầu truyá»n thông trong thế giá»›i thay đổi rất
nhanh vá» khoa há»c kỹ thuáºt, hình thà nh ná»n văn hóa kỹ thuáºt số. Há»™i Thánh cần
phải hiện diện trong thế giá»›i kỹ thuáºt số để thi hà nh sứ mệnh Chúa Giêsu đã
trao phó là “loan báo Tin Mừng cho má»i loà i thụ tạo†(Mc 16,15).
3. Trong thế giới kỹ
thuáºt số, má»i Kitô hữu Ä‘á»u được má»i gá»i tham gia sứ mệnh loan báo Tin Mừng, trở
thà nh má»™t tác viên truyá»n thông. Má»™t trong những nét Ä‘á»™c đáo của văn hóa kỹ
thuáºt số là má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u trở thà nh chủ thể truyá»n thông thay vì chỉ là đối
tượng. Trong thá»i đại báo in, chỉ có má»™t số rất Ãt các nhà báo, phóng viên…viết
bà i, còn trong thế giá»›i kỹ thuáºt số, ai cÅ©ng viết được. Có những bloggers thu
hút ngÆ°á»i xem hÆ¡n cả má»™t tá» báo in. Nếu không viết cả bà i báo thì những
comments cÅ©ng là cách phản hồi, vừa nhanh gá»n vừa có thể gây hiệu ứng cao.
Vì má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u là chủ thể truyá»n thông nên câu há»i đặt ra là :
chúng ta nói gì, viết gì trên mạng toà n cầu? Nói gì và viết gì lại tùy thuộc
cách chúng ta nhìn thá»±c tại. Tháºt váºy, vấn Ä‘á» không chỉ là những sá»± kiện vÃ
thá»±c tại Ä‘ang diá»…n ra nhÆ°ng còn là cách chúng ta nhìn thá»±c tại, là cặp kÃnh
chúng ta dùng để nhìn thá»±c tại, nhÆ° Äức Giáo hoà ng Phanxicô nói trong Sứ
Ä‘iệp Truyá»n thông 2017. CÅ©ng má»™t sá»± váºt nhÆ°ng ngÆ°á»i ta có thể nhìn thấy
khác nhau vá» mà u sắc cÅ©ng nhÆ° hình dáng, tùy và o cặp kÃnh mang trên mắt. TÆ°Æ¡ng
tá»± nhÆ° thế, cÅ©ng má»™t sá»± kiện, má»™t biến cố, má»—i ngÆ°á»i có thể nhìn cách khác lÃ
tùy và o cặp kÃnh ná»™i tâm của mình. Và từ cách nhìn khác nhau sẽ dẫn đến phản
ứng và thái độ khác nhau.
Cặp kÃnh tốt nhất là Tin Mừng, không chỉ là Tin Mừng vá» Chúa Giêsu
nhÆ°ng là chÃnh Chúa Giêsu. Do đó, mang cặp kÃnh Tin Mừng là mang tâm thế của
Chúa Giêsu: “Hãy mang trong anh em những tâm tư của Chúa Giêsu†(Phil 2,5).
4. Tâm thế của Chúa
Giêsu là tâm thế hy vá»ng mà Sứ Ä‘iệp diá»…n tả là sợi chỉ xuyên
suốt lịch sá» cứu Ä‘á»™ và nắm men là m dáºy cả khối bá»™t. Äể cụ thể hóa Ä‘iá»u nà y, tôi
nhá»› đến dụ ngôn NgÆ°á»i gieo giống (Mt 13,3-9). ChÃnh cá»™ng Ä‘oà n
của Matthêu đã giải thÃch ý nghÄ©a của dụ ngôn (Mt 13,18-23): nghe Lá»i Chúa mà không
hiểu là gieo bên vệ Ä‘Æ°á»ng; nghe mà không đâm rá»… sâu là gieo nÆ¡i sá»i đá; nghe mÃ
không sinh hoa kết quả là gieo và o bụi gai; còn nghe mà hiểu và sinh hoa kết
quả là gieo và o đất tốt. Cách giải thÃch nà y được gá»i là giải thÃch theo tá»·
ngôn, còn theo một số nhà chú giải Kinh Thánh thì điểm nhấn của dụ ngôn là ở
chá»— khác, đó là niá»m hy vá»ng mãnh liệt của ngÆ°á»i gieo. NgÆ°á»i gieo giống ra Ä‘i
gieo hạt giống NÆ°á»›c Trá»i. Nhìn từ bên ngoà i, xem ra công việc thất bại vì quá
nhiá»u hạt giống rÆ¡i trên sá»i đá, trong bụi gai, bên vệ Ä‘Æ°á»ng. Dù váºy chăng nữa,
vẫn có những hạt rơi và o đất tốt và sinh hoa kết quả phong phú. Cho nên hãy cứ
kiên nhẫn mà gieo hạt giống NÆ°á»›c Trá»i. Rõ rà ng là tâm thế trà n đầy hy vá»ng.
Hãy nhìn và o cuá»™c Ä‘á»i Chúa Giêsu. Cả má»™t Ä‘á»i bôn ba rao giảng khắp
nÆ¡i, là m bao nhiêu phép lạ, được quần chúng tôn vinh…Thế rồi, và o thá»i Ä‘iểm
cuối cùng, từ đỉnh cao tháºp giá nhìn xuống, NgÆ°á»i thấy gì? Những cánh tay giÆ¡
cao đòi đóng đinh, những cái miệng hô to lên án; ngay cả những môn đệ thân
thiết cÅ©ng bá» chạy, dÆ°á»›i chân tháºp giá chỉ còn lại bà mẹ già và ngÆ°á»i há»c trò
yêu. NhÆ°ng chÃnh trong giây phút tưởng nhÆ° tuyệt vá»ng đó, Chúa Giêsu kêu lên
“Lạy Cha, xin tha cho hỠvì hỠkhông biết việc hỠlà m†và “Lạy Cha, con phó
thác sá»± sống con trong tay Chaâ€. Äó là tiếng kêu của hy vá»ng, cáºy trông, phó
thác. Chỉ có niá»m hy vá»ng mãnh liệt và o sá»± chiến thắng tối háºu của tình yêu má»›i
là m cho ngÆ°á»i ta dám tha thứ cho những kẻ giết chết mình. Chỉ có niá»m hy vá»ng
mãnh liệt và o Thiên Chúa má»›i ban tặng sức mạnh để dám phó thác trá»n vẹn nÆ¡i
Thiên Chúa trong những giây phút kinh hoà ng nhất. ChÃnh vì thế, tháºp giá Äức
Kitô trở thà nh nguồn hy vá»ng. Và thay cho đám đông hò la lên án hôm ấy trên đồi
Canvê, muôn ngà n thế hệ đã, Ä‘ang và sẽ hát lên: “Vinh quang của ta là tháºp giá
Äức Kitô, nÆ¡i Ngà i, Æ¡n cứu Ä‘á»™ của ta, sức sống của ta, phục sinh của taâ€.
5. Tâm thế hy vá»ng
giúp khám phá những Ä‘iá»u tÃch cá»±c hÆ¡n là chỉ nhìn và o Ä‘iá»u tiêu cá»±c, giúp mở
cánh cá»a Ä‘i vá» phÃa tÆ°Æ¡ng lai hÆ¡n là nhốt kÃn tha nhân trong ngục tù quá khứ.
Hãy Ä‘á»c lại câu chuyện NgÆ°á»i nữ ngoại tình (Ga 8,1-11). Các
kinh sÆ° và ngÆ°á»i Pharisêu dẫn đến trÆ°á»›c mặt Chúa Giêsu má»™t phụ nữ bị bắt quả
tang Ä‘ang phạm tá»™i ngoại tình, và nhân danh lá» luáºt, ngÆ°á»i ta đòi ném đá ngÆ°á»i
phụ nữ đó. Bằng việc tuyên án đó, ngÆ°á»i ta khóa chặt cuá»™c Ä‘á»i của chị trong quá
khứ, và cả cuá»™c Ä‘á»i chị bị đóng dấu bằng tá»™i ngoại tình! Còn Chúa Giêsu thì
sao? NgÆ°á»i nói vá»›i chị phụ nữ: “Con vá» Ä‘i và đừng phạm tá»™i nữaâ€. Không chỉ lÃ
giúp chị thoát chết nhÆ°ng là mở cho chị cả má»™t cánh cá»a Ä‘i tá»›i tÆ°Æ¡ng lai. Và Chúa
Giêsu mở cánh cá»a đó cho chị vì NgÆ°á»i nhìn thấy Ä‘iá»u tÃch cá»±c nÆ¡i chị chứ không
chỉ là điá»u tiêu cá»±câ€: tuy chị có tá»™i nhÆ°ng đó không phải là tất cả, chị có khả
năng sống cuá»™c sống tốt là nh nhÆ° bao ngÆ°á»i và có thể hÆ¡n nữa.
Ngà y nay, ngồi trÆ°á»›c bà n phÃm, cÅ©ng có nhiá»u ông bà thuá»™c hà ng
kinh sư và Pharisêu như thế! Cứ lên mạng là biết, cứ và o facebook là thấy. Có
“hot news†nà o là đủ thứ comments. Không cần tìm hiểu sá»± tháºt ra sao, cứ “chá»iâ€
đã! Cà ng cay chua cà ng đã! Há» thÃch lên án hÆ¡n là tha thứ, thÃch nhốt ngÆ°á»i
khác trong quá khứ hÆ¡n là mở cho ngÆ°á»i khác cánh cá»a Ä‘i tá»›i tÆ°Æ¡ng lai.
Có Ä‘iá»u rất lạ, khi kể chuyện vá» ngÆ°á»i nữ ngoại tình, thánh Gioan
ghi nháºn rằng khi nghe Chúa Giêsu nói “Ai trong các ông sạch tá»™i thì lấy đá mÃ
ném trÆ°á»›c Ä‘iâ€, há» bá» Ä‘i hết, “bắt đầu từ những ngÆ°á»i lá»›n tuổi†(Ga 8,8). Cái lạ
là Äấng chà thánh, Äấng không há» phạm tá»™i, thì không lên án nhÆ°ng chỉ tha thứ,
còn kẻ tá»™i lá»—i lại thÃch lên án. Ngà y nay cÅ©ng thế thôi. Hình nhÆ° có thứ tâm lý
bù trừ ở đây. Bản thân tá»™i lá»—i đầm đìa nhÆ°ng thÃch xoi mói và lên án ngÆ°á»i khác
để tá» ra rằng mình tốt là nh. Còn ngÆ°á»i đạo đức tháºt sá»± lại rá»™ng lòng cảm thông
và tha thứ. Äức Giáo hoà ng Phanxicô chia sẻ rằng má»—i khi đến thăm các tù nhân,
ngà i hay tá»± há»i: nếu tôi ở trong hoà n cảnh của há», tôi có tốt hÆ¡n há» không hay
còn tệ hÆ¡n thế? Lại chẳng đáng cho chúng ta cân nhắc khi ngồi trÆ°á»›c bà n phÃm
sao?
Kết luáºn: Tâm thế hy vá»ng giúp ta khám phá những Ä‘iá»u tÃch cá»±c hÆ¡n lÃ
tiêu cá»±c, quảng đại vá»›i tha nhân hÆ¡n là cháºt hẹp, nhỠđó trở thà nh ngÆ°á»i loan
báo Tin Mừng hơn là tin dữ, tin vui hơn là tin buồn, qua bà i viết, comments,
hình ảnh Ä‘Æ°a lên trên internet. Hãy bÆ°á»›c và o thế giá»›i kỹ thuáºt số vá»›i tâm thế
hy vá»ng và trở thà nh ngÆ°á»i loan báo Tin Mừng.
Gm. Phêrô Nguyễn Văn Khảm
(WHÄ)
|