Tản mạn chuyện đi đạo và Tết xa quê trên xứ sở Bạch Dương
28.01.2014
 |
|
"Tết quê nghèo nhưng đoà n viên hạnh phúc
Vẫn sâu đằm trong ký ức tuổi thơ.
Và con biết giao thừa nà y mẹ khóc
Nhắc đứa con ở xứ tuyết không vá»â€¦"
-----------------
Tết Nguyên Äán Việt Nam từ buổi "khai thiên láºp địa" đã tiá»m tà ng những
giá trị nhân văn thể hiện mối quan hệ giữa con ngÆ°á»i vá»›i thiên nhiên, vÅ©
trụ qua bốn mùa Xuân-Hạ-Thu-Äông và quan niệm "Æ¡n trá»i mÆ°a nắng phải
thì" chân chất của ngÆ°á»i nông dân cà y cấy ở Việt Nam... Tết Nguyên Äán
là cái tết đầu tiên trong hệ thống lá»… há»™i văn hóa tại Việt Nam. Äây lÃ
lễ hội của gia đình, dòng tộc, được tổ chức trên qui mô cả nước, để ông
bà , cha mẹ, anh chị em, há» hà ng, ngÆ°á»i thân xa gần sum há»p, Ä‘oà n tụ thăm
há»i, cầu chúc và tưởng nhá»› ông bà tổ tiên. Mấy tiếng “vá» quê ăn Tếtâ€
không chỉ là má»™t khái niệm “đi - vá»â€, mà đằng sau nó là cả má»™t quá trình
hà nh hương vỠvới cội nguồn, vỠnơi chôn nhau cắt rốn. Trong dịp nà y,
ngÆ°á»i Việt Nam ta có tục lệ thăm há»i và cầu chúc cho nhau những Ä‘iá»u tốt
đẹp nhất. Äó cÅ©ng là tâm tình, Æ°á»›c muốn của má»—i ngÆ°á»i con xa xứ má»—i dịp
Xuân vá». Những ngà y cuối năm viết đôi dòng tá»± sá»±, chia sẻ chuyện đạo,
chuyện Ä‘á»i, tết xa quê của ngÆ°á»i con trên xứ sở Bạch DÆ°Æ¡ng.
Chuyện Ä‘i đạo ở Matxcova: Thắp sáng niá»m tin
Äã
hÆ¡n 7 tháng rồi, nhanh tháºt, kể từ lúc máy bay cất cánh rá»i phi trÆ°á»ng
Nội Bà i đem tôi đến với xứ sở Bạch Dương bước và o một trang khác của
cuá»™c Ä‘á»i mình, cuá»™c sống mÆ°u sinh. Và cÅ©ng chừng đó thá»i gian tôi thiếu
đi lương thực cho tâm hồn mình, không còn những buổi sinh hoạt sinh viên
Công giáo nhÆ° thá»i sinh viên, không còn nhÆ°ng buổi táºp hát ca Ä‘oà n cho
giáo xứ, và cả những ngà y lá»… Chúa Nháºt, bổn pháºn, niá»m vui của ngÆ°á»i
Kitô hữu cÅ©ng hoạ hoằn lắm má»›i tham gia được. Äó cÅ©ng là cái thiếu chung
của những ngÆ°á»i Công giáo chấp nháºn xa quê Ä‘i mÆ°u sinh tha phÆ°Æ¡ng ở xứ
sở nà y. Ở đất nÆ°á»›c mà tÆ° tưởng chÃnh trị còn nặng mùi cá»™ng sản, cách
Ä‘iá»u hà nh của nhà cầm quyá»n còn Ä‘áºm chất giang hồ, phia phÃt… thì việc
những ngÆ°á»i nháºp cÆ° bị kì thị, phân biệt đối xá», gây khó dá»… bởi chÃnh
quyá»n và ngÆ°á»i bản xứ nhÆ° là má»™t tiá»n lệ. NgÆ°á»i Việt nói chung và ngÆ°á»i
Công giáo Việt nói riêng ở MatxcÆ¡va nà y cÅ©ng không nằm ngoà i tiá»n lệ đó,
đi đâu cũng phải trốn tránh, chui lủi vì nếu gặp phải công an, khuligan
(ngÆ°á»i xấu), hay bá»n đầu trá»c… thì phiá»n phức, tiá»n mất táºt mang, nên
việc Ä‘i lại, tham gia lá»… lại, thăm há»i lẫn thể hiện tình liên Ä‘á»›i của
những ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng, những ngÆ°á»i cùng niá»m tin… cÅ©ng vì thế mà thÆ°a
thớt, nhạt dần.
Ngà y 23-6-1997, quốc há»™i Nga chấp thuáºn má»™t đạo
luáºt chỉ công nháºn có bốn tôn giáo được coi là hợp pháp ở Nga vì được
coi nhÆ° là thuá»™c truyá»n thống Nga: ChÃnh thống giáo Nga, Do Thái giáo,
Hồi giáo và Pháºt giáo. Má»i tôn giáo khác Ä‘á»u được coi là những giáo phái
giống nhau, không đáng được bảo vệ. Mục Ä‘Ãch của đạo luáºt là để chống
các tôn giáo giả mạo, không chân tháºt, đặc biệt là những tôn giáo xâm
nháºp và o Nga sau khi Liên bang Xô-Viết sụp đổ theo lý thuyết. Trong luáºt
nà y, Công giáo được xếp ngang hà ng là một tôn giáo giả mạo như là các
giáo phái Unitarian hay Nhân chứng Jehovah. Bởi váºy ngÆ°á»i Công giáo ở xứ
sở Bạch DÆ°Æ¡ng nà y chịu rất nhiá»u thiệt thòi, khó khăn trong việc tham
dá»± thánh lá»… và đón nháºn bà tÃch. Ở Matxcova chỉ có hai nhà thá» dà nh cho
ngÆ°á»i Công giáo là Nhà thá» chÃnh tòa Äức Mẹ Vô Nhiá»…m Moskva và Nhà thá»
St. Luis do Dòng Mẹ Vá» Trá»i quản nhiệm, ngÆ°á»i Việt mình thì thÆ°á»ng tham
gia di lá»… ở Nhà thá» St. Luis vì nhà thá» nằm trong má»™t ngõ nhá» có Ãt cảnh
sát qua lại nên tránh được việc kiểm tra giấy tá», hÆ¡n nữa ở đây lại có
Cha Long, Dòng Mẹ Vá» Trá»i, má»™t ngÆ°á»i con của Gx. Thanh Dạ, GP. Vinh (lÃ
tu sÄ© đầu tiên của Việt Nam vừa được truyá»n chức ở Nga ngà y 24/11/2013)
phục vụ nên có Thánh lễ bằng tiếng Việt tiện cho việc tham gia các nghi
thức phụng vụ của kiá»u bà o Công giáo.
Cũng vì những khó khăn đó
mà bà con Công giáo đi là m ăn xa ở xứ sở Bạch Dương nà y luôn cảm thấy
thiếu thốn vá» mặt tâm linh và luôn mong muốn được thuáºn tiện được tham
gia thánh lá»… và lãnh nháºn các bà tÃch. Có lẽ cÅ©ng hiểu được tâm tình vÃ
sá»± thiếu thốn của bà con kiá»u bà o xa xứ, được sá»± cho phép của Äức Giám
mục Giáo pháºn Vinh và tâm tình quan tâm tá»›i con chiên xa xứ của các Linh
mục trong Giáo pháºn, hà ng năm và o những dịp thuáºn tiện các cha xứ, các
nữ tu đã sang xứ sở Bạch DÆ°Æ¡ng giúp đỡ kiá»u bà o tÄ©nh tâm và lãnh nháºn bÃ
tÃch. Äó luôn là khát khao mong má»i của bà con kiá»u bà o Công giáo ở
Liên Bang Nga, thiết nghÄ© vá»›i sá»± quan tâm của bá» trên các Giáo pháºn có
bà con Ä‘i lao Ä‘á»™ng, là m việc, há»c táºp ở đây, trong thá»i gian tá»›i sẽ tạo
Ä‘iá»u kiện hÆ¡n cho Linh mục, tu sÄ© sang giúp đỡ các kiá»u bà o Công giáo
xa xứ tÄ©nh tâm, lãnh nháºn các bà tÃch thì tháºt đáng quý.
Ước mong
rằng được sự đồng hà nh che chở của Chúa và Mẹ Maria cùng sự quan tâm
của bá» trên các Giáo pháºn cá»™ng đồng kiá»u bà o Công giáo sẽ ngà y cà ng lá»›n
lên trong tâm tình sống đạo. Thắp sáng niá»m tin Kitô giáo trên xứ sÆ¡
Bạch Dương.
Tết xa quê: Nhớ lắm!
Khi quê nhà muôn cỠcây rạo rực
Nhựa chuyển cà nh nảy lộc đón chà o Xuân,
Thì nơi con tuyết phủ dầy, lạnh buốt
Hà ng bạch dương đứng trơ trụi âm thầm.
VÃ o
lúc ở quê nhà rạo rá»±c Hoa Äà o, Hoa Mai nở, má»i ngÆ°á»i náo nức đón Tết
Nguyên Äán Âm lịch, thì bên nà y vẫn còn tuyết rÆ¡i mù mịt, băng giá tá»›i
10, có khi tá»›i 15, 20 Ä‘á»™ âm, chẳng có vẻ gì là Tết cả. Dù váºy, ngÆ°á»i
Việt không bao giá» quên cái Tết Âm lịch đã ăn sâu và o tiá»m thức của
mình. NgÆ°á»i có Ä‘iá»u kiện thì vá» Việt Nam ăn Tết, vá»›i giá vé đắt kinh
khủng, có chuyến lên tới 47.000 rúp khứ hồi, tương đương với 1.400 đô.
Äa số thì ở lại.
Khi tôi viết những dòng nà y, thì đến Tết Nguyên
Äán cÅ©ng chỉ còn mấy ngà y. NhÆ°ng rồi nó sẽ diá»…n ra tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° nhiá»u
năm trÆ°á»›c. NgÆ°á»i ta sắm sá»a ăn Tết Ta to hÆ¡n Tết Tây. Quà cáp biếu nhau,
phong bao lì xì cho trẻ em nhiá»u hÆ¡n. Tuy Tết to nhÆ°ng vá»›i ngÆ°á»i kinh
doanh ngoà i chợ, Tết lại chỉ diễn ra chỉ được có 1 ngà y.
Bởi vì
Tết của ta, ngÆ°á»i Tây đâu có nghỉ. Ai là m việc trong cÆ¡ quan của nÆ°á»›c sở
tại cũng chỉ xin nghỉ được một ngà y. Còn ai buôn bán ngoà i chợ, nghỉ
má»™t buổi nghÄ©a là toi mất khoảng 5 đến 600 đô tiá»n thuê chá»—. Tiá»n thuê
chá»— phải đóng trÆ°á»›c cả tháng, nghỉ ngà y lá»… ngÆ°á»i ta cÅ©ng chẳng trừ cho
má»™t đồng nà o. Ở Chợ Liu, tiá»n thuê quầy bán hà ng có diện tÃch 15m2
trung bình 500 đến 600.000 rúp 1 tháng. Nghĩa là khoảng gần 20.000 đô.
Äấy má»›i chỉ là tiá»n thuê chá»— thôi. Con số nà y, khi tôi nói ra, nhiá»u
ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c kinh ngạc, trợn tròn mắt, há» không thể tưởng tượng nổi.
NgÆ°á»i Việt kinh doanh buôn bán ở Nga chịu nhiá»u áp lá»±c kinh khủng. BÃ
con chỉ dám nghỉ chợ để ăn Tết ngà y mồng Một âm, còn lại gần như 360
ngà y là m việc quần quáºt. Có năm, ngÆ°á»i ta tÃnh: Mồng Má»™t năm nay là ngà y
đẹp, đi bán mở hà ng lấy may, mồng hai mới nghỉ ăn Tết. Những công nhân ở
xưởng may cÅ©ng phải là m việc quần quáºt, bị giữ trong khuân viên của
xưởng Ä‘iá»u kiện ăn ở khổ sở vất vả vô cùng. Hay những công nhân xây dá»±ng
lam việc giữa mùa đông rét buốt nà y cá»±c nhá»c vô cùng, cái lạnh thấu
xương thịt nước thì đóng băng nên muốn sú hồ để là m phải đun băng cho
tan ra. Nếu chỉ tÃnh riêng cÆ°á»ng Ä‘á»™ lao Ä‘á»™ng, có thể nói Ä‘a số bà con
ngÆ°á»i Việt ở chợ Liu, chợ Chim, hay công nhân xưởng may, xây dá»±ng, trồng
rau có thể được phong danh hiệu Anh hùng Lao động.
Tuy chỉ có
má»™t ngà y, nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i chuẩn bị cho nó rất kỹ. Tết Nguyên Äán của ta
trùng vá»›i Tết của ngÆ°á»i Trung Quốc. Vì thế, những ngà y giáp Tết, trên
cánh cá»a các quầy hà ng ngÆ°á»i Tà u Ä‘á» rá»±c những dòng câu đối. Ở cá»a má»—i
căn há»™ có ngÆ°á»i Tà u thuê, há» thÆ°á»ng dán chữ Phúc lá»™n ngược, nghÄ©a lÃ
Phúc “đảoâ€, “đảo†đồng âm vá»›i “đáo†(đến). Phúc đã đến nhà là không bÆ°á»›c
ra nữa. Má»™t số ngÆ°á»i Việt được các đối tác là m ăn ngÆ°á»i Tà u tặng cho
chữ nà y, cÅ©ng Ä‘em vá» dán ngược nhÆ° há». Các chủ Chợ, Chủ TTTM thÆ°á»ng có
quà tặng các chủ quầy bán hà ng trong khu vực mình quản lý: Một túi đựng
chai sâm-panh hoặc Vodka, một cặp bánh chưng hoặc hộp mứt, kèm theo cuốn
lịch. Những nÆ¡i có Ä‘iá»u kiện đón Tết táºp trung đông ngÆ°á»i thì trang trÃ
có phông chữ, là m cà nh Ä‘Ã o giả, khéo đến ná»—i trông xa cứ y nhÆ° tháºt. Có
chủ doanh nghiệp chÆ¡i sang, thì mua cà nh Ä‘Ã o tháºt từ trong nÆ°á»›c chuyển
sang bằng máy bay. Dù là đà o tháºt hay Ä‘Ã o giả, nhìn thấy mà u hoa, cá»™ng
với chiếc bánh chưng bà y ngà y Tết, ta cũng thấy quê hương tổ quốc như
gần lại, vơi đi nỗi nhớ quê nhà .
Các dịch vụ Tết năm nà o cũng hái
ra tiá»n. Các quầy hà ng khô “đánh†mứt và phong bì lì xì Ä‘á» từ Việt Nam
sang. Bánh chưng thì từ khoảng hơn chục năm trở lại đây, không phải đánh
từ Việt Nam sang nữa, chỉ cần chở lá dong sang bằng Ä‘Æ°á»ng hà ng không,
gói tại chỗ, giá thà nh rẻ hơn. Các dịch vụ gói bánh chưng theo đơn đặt
hà ng của các công ty, của các quầy hà ng khô, các gia đình. Gà trống quê
dùng để cúng tất niên, được các dịch vụ vỠnông thôn đặt trước hà ng
tháng, chở vá» MatxcÆ¡va bán vá»›i giá cao gấp 4-5 lần gà thÆ°á»ng.
NgÆ°á»i
Việt và ngÆ°á»i Tà u ở lẫn trong thà nh phố hÆ¡n chục triệu dân, chỉ nhÆ° và i
giá»t nÆ°á»›c trong biển lá»›n. Dẫu có vui cÅ©ng chỉ trong má»™t nhóm nhá», trong
má»™t không gian nhá». Tết DÆ°Æ¡ng thì tha hồ đốt pháo hoa cùng ngÆ°á»i Tây,
nhÆ°ng Tết ta tuyệt đối không. Vì đốt pháo sẽ kinh Ä‘á»™ng đến ngÆ°á»i xung
quanh. Vì thế, Tết ta tháºt im lìm. NgÆ°á»i ta gá»i Ä‘iện chúc Tết nhau qua
điện thoại. Gần nhà thì rủ nhau sang uống rượu. Chỉ có cánh sinh viên
sống táºp trung có Ä‘iá»u kiện vui vẻ nhiá»u hÆ¡n… Há» má»i bạn bè quốc tế cùng
vui Tết, để qua đó quảng bá phong tục và văn hoá Việt.
NgÆ°á»i
Việt tổ chức đón Tết Nguyên Äán cho khá»i quên nguồn cá»™i của mình, giữ
lại má»™t táºp tục văn hóa đã ngấm và o máu thịt, chứ ở phÆ°Æ¡ng trá»i băng giá
mù mịt tuyết giăng, dù có tổ chức cho to thế nà o chăng nữa, vẫn không
ra phong vị Tết quê nhà . Nó thiếu nhiá»u thứ lắm. Trong lòng má»—i ngÆ°á»i,
Ä‘á»u ao Æ°á»›c có má»™t ngà y được ăn Tết Ä‘oà n tụ thá»±c sá»± ở quê hÆ°Æ¡ng.
Xuân tha hương sầu thương vỠquê mẹ.
Tết xa nhà buồn bã nhớ quê cha.
LÃ m
sao không nhớ mỗi khi xuân v� Là m sao không buồn khi mưa tuyết rơi
trắng xoá hai hà ng Bạch DÆ°Æ¡ng? Là m sao không hoà i niệm khi trá»i đất Ä‘ang
chuyển giao, quê nhà đang vui mừng đón tết? Nhớ lắm những phiên chợ tết
ngà y cuối năm, nhá»› lắm cảnh há» tá»™c Ä‘oà n viên sá»a sang nghÄ©a trang trong
ngà y tảo má»™, nhá»› lắm những lá»i chúc tết, những phong bao lì xì là m đứa
trẻ nà o cũng háo hức chỠđợi. Bất giác nghĩ đến mấy câu thơ của Châu
Hồng Thuỷ.
Tết quê nghèo nhưng đoà n viên hạnh phúc
Vẫn sâu đằm trong ký ức tuổi thơ.
Và con biết giao thừa nà y mẹ khóc
Nhắc đứa con ở xứ tuyết không vá»â€¦
Ghi chép của Peter Dũng
Matxcơva những ngà y cuối năm
|
In bài này
Lưu dạng file
Gửi bài này qua Email
