DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - KÃnh nhá»› tổ tiên: Từ Pháºt Giáo đến Công Giáo
Người đăng
Thông điệp
Quản lý
Ngày tham gia: 14/05/2009 Bài gửi: 1048 Số lần cám ơn: 8 Được cám ơn 79 lần trong 75 bài viết
gửi: 01.11.2013 Tiêu đề: KÃnh nhá»› tổ tiên: Từ Pháºt Giáo đến Công Giáo
KÃNH NHỚ Tá»” TIÊN: TỪ PHẬT GIÃO ÄẾN CÔNG GIÃO
...Sinh thá»i, cố nhạc sÄ© Trịnh Công SÆ¡n đã dùng hình ảnh “ngÆ°á»i chết nối linh thiêng và o Ä‘á»i†để phác há»a mối liên hệ giữa ngÆ°á»i chết vá»›i ngÆ°á»i sống trong ca khúc nổi tiếng “Nối Vòng Tay Lá»›nâ€. Từ sá»± liên hệ nà y, những ngÆ°á»i Công Giáo chúng ta liên tưởng đến khái niệm NAY TÔI – MAI ANH – rất phổ biến khi nói vá» nhịp cầu nối giữa các linh hồn trong luyện ngục và những ngÆ°á»i còn Ä‘ang sống. Những linh hồn trong luyện ngục chẳng thể tá»± cứu mình được nữa, nên rất cần chúng ta láºp công phúc thay cho há» qua việc cầu nguyện và hy sinh. Phải chăng lá»i nhắn nhủ NAY TÔI – MAI ANH - là má»™t hình thức “dòng máu nối con tim đồng loạiâ€? Bởi, hôm nay phiên tôi (những linh hồn Ä‘ang chịu thanh luyện nÆ¡i luyện ngục), mai nà y biết đâu đến phiên anh (là chúng ta - những ngÆ°á»i còn sống)?
Nhân dịp cùng vá»›i toà n thể Giáo Há»™i bÆ°á»›c và o tháng các linh hồn, xin chia sẻ lại bà i viết nà y, nhÆ° má»™t lá»i gợi nhắc chÃnh mình, nhÆ° má»™t lá»i má»i gá»i biết sống thảo hiếu vá»›i ông bà , tổ tiên...
....................................................... ....................................................................
Dẫn nháºp
Cho đến nay, nhiá»u lÆ°Æ¡ng dân Việt Nam vẫn quan niệm rằng Äạo Công Giáo là má»™t thứ tà đạo hay tả đạo nhÆ° lối nhìn mà các vua quan triá»u Nguyá»…n đã khởi xÆ°á»›ng ở những thế ká»· trÆ°á»›c. Má»™t trong những lý do Äạo Công Giáo bị coi là tà đạo là bởi ngÆ°á»i Công Giáo không thá» cúng ông bà tổ tiên nhÆ° bên Pháºt Giáo cÅ©ng nhÆ° các tÃn ngưỡng, tôn giáo khác. CÅ©ng vì váºy, trÆ°á»›c vấn Ä‘á» hôn nhân, nhiá»u khi ngÆ°á»i ta nhắc nhá»› nhau rằng:
Lấy ngÆ°á»i Công Giáo là m chi?
Chết thì ai cúng? Giỗ thì ai lo?
Lấy ai săn sóc mả mồ?
Lấy ai lo lắng bà n thỠTổ Tiên?
Quả tháºt, trÆ°á»›c Công Äồng Vatican II, việc thá» kÃnh tổ tiên của ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam theo kiểu Việt Nam vẫn bị cấm, bị coi là sùng bái ngẫu tượng. Äây thá»±c ra chỉ là má»™t sá»± hiểu lầm giữa Tòa Thánh vá»›i ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam được thể hiện qua táºp quán thá» kÃnh tổ tiên của ngÆ°á»i Việt. Sau Công Äồng Vatican II, những hiểu lầm nà y đã được gỡ bá».
Trong thá»±c tế, nếu đối vá»›i ngÆ°á»i dân Việt (do ảnh hưởng sâu Ä‘áºm của Pháºt Giáo), rằm tháng 7 âm lịch hà ng năm là ngà y xá tá»™i vong nhân và là ngà y cúng cô hồn, đây cÅ©ng còn là ngà y báo hiếu mà giá»›i tăng ni Pháºt tá» gá»i là ngà y lá»… Vu Lan, thì ngÆ°á»i Công Giáo cÅ©ng dà nh riêng cả tháng 11 dÆ°Æ¡ng lịch để cầu nguyện cho các linh hồn, đặc biệt là cầu nguyện cho tổ tiên, ông bà cha mẹ, nhất là những ai đã qua Ä‘á»i. Phải chăng đây chÃnh là sá»± giao thoa giữa Công Giáo và ngÆ°á»i dân Việt (hay Pháºt Giáo) trong việc thể hiện lòng thảo hiếu đối vá»›i ông bà tổ tiên?
1. Triết lý thá» cúng tổ tiên của Nhà Pháºt
1.1 Sá»± tÃch lá»… Vu Lan
Lá»… Vu Lan bắt nguồn từ sá»± tÃch vá» lòng hiếu thảo của Äại Mục Kiá»n Liên, gá»i tắt là Mục Liên. Vốn là má»™t tu sÄ© khác đạo, vá» sau Mục Liên đã quy y và trở thà nh má»™t đệ tá» lá»›n của ***** đạt được sáu phép thần thông rồi được liệt và o báºc thần thông đệ nhất trong hà ng đệ tá» của Pháºt. Sau khi đã chứng quả A La Hán, Mục Liên ngáºm ngùi nhá»› đến mẫu thân, bèn dùng huệ nhãn nhìn xuống các cõi khổ mà tìm thì thấy mẹ đã Ä‘á»a và o kiếp ngạ quá»· (quá»· đói) nÆ¡i địa ngục A Tì. Thân hình mẹ Mục Liên tiá»u tụy, da bá»c xÆ°Æ¡ng, bụng á»ng đầu to, cổ nhÆ° cá»ng cá». Mẹ Mục Liên đói không được ăn, khát không được uống. Quá thÆ°Æ¡ng cảm xót xa, Mục Liên váºn dụng phép thần thông, tức tốc đến chá»— mẹ. Tay bÆ°ng bát cÆ¡m dâng mẹ mà nÆ°á»›c mắt lÆ°ng tròng. Mẹ Mục Liên vì đói khát lâu ngà y nên giáºt vá»™i bát cÆ¡m mà ăn. Tay trái bÆ°ng bát, tay phải bốc cÆ¡m nhÆ°ng chÆ°a và o đến miệng thì cÆ¡m đã hóa thà nh lá»a. Mục Liên Ä‘au Ä‘á»›n vô cùng, khóc than thảm thiết rồi trở vá» bạch chuyện vá»›i Äức Pháºt để xin được chỉ dạy cách cứu mẹ.
Pháºt cho Mục Liên biết vì nghiệp chÆ°á»›ng của các kiếp trÆ°á»›c mà mẹ ông má»›i phải sinh và o nÆ¡i ác đạo là m loà i ngạ quá»·. Má»™t mình Mục Liên thì vô phÆ°Æ¡ng cứu được mẹ dù ông có thần thông đến đâu và dù lòng hiếu thảo của ông có thấu đến đất trá»i, Ä‘á»™ng đến thần thánh. Phải nhỠđến uy đức của chúng tăng khắp các nẻo đồng tâm hiệp ý cầu xin cứu rá»—i cho má»›i được. Bởi váºy, Pháºt dạy Mục Liên phải thà nh kÃnh Ä‘i rÆ°á»›c chÆ° tăng khắp mÆ°á»i phÆ°Æ¡ng vá», đặc biệt là các vị đã chứng được bốn quả thánh hoặc đã đạt được sáu phép thần thông. Nhá» công đức cầu nguyện của các vị nà y, vong linh mẹ Mục Liên má»›i thoát khá»i khổ đạo. Pháºt lại dạy Mục Liên sắm đủ các món để dâng cúng các vị ấy, nà o là thức thức thá»i trân, hÆ°Æ¡ng dâu đèn nến, giÆ°á»ng chõng chiếu gối, chăn mà n quần áo, thau rá»a mặt, khăn lau tay cùng các món nháºt dụng khác. Äúng và o ngà y rằm tháng 7 thì láºp trai Ä‘Ã n để cầu nguyện, thiết trai diên để má»i chÆ° tăng thá» thá»±c. TrÆ°á»›c khi thá» thá»±c, các vị nà y sẽ tuân theo lá»i dạy của Äức Pháºt mà chú tâm cầu nguyện cho cha mẹ và ông bà bảy Ä‘á»i của thà chủ được siêu thoát. Mục Liên là m đúng nhÆ° lá»i Pháºt dạy. Quả nhiên vong mẫu của ông được thoát khá»i kiếp ngạ quá»· mà sanh vá» cảnh giá»›i là nh. Cách thức cúng dÆ°á»ng để cầu siêu đó gá»i là Vu Lan bồn pháp, lá»… cúng đó gá»i là Vu Lan bồn há»™i, còn bá»™ kinh ghi chép sá»± tÃch trên đây thì gá»i là Vu Lan bồn kinh.
1.2 Lễ Vu Lan và lễ cúng cô hồn
Ngà y rằm tháng 7, do đó, được gá»i là ngà y lá»… Vu Lan. Phải chăng lá»… Vu Lan và lá»… cúng cô hồn là má»™t? Không! Äây là hai lá»… cúng khác nhau được cá» hà nh trong cùng má»™t ngà y. Sá»± tÃch lá»… cúng cô hồn đại khái nhÆ° sau: Theo “Pháºt Thuyết Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quá»· Äà La Ni Kinhâ€, việc cúng cô hồn có liên quan đến câu chuyện giữa ông A Nan Äà , thÆ°á»ng gá»i tắt là A Nan, vá»›i má»™t con quá»· miệng lá»a (diệm khẩu) cÅ©ng gá»i là quá»· mặt cháy (diệm nhiên).
Má»™t buổi tối ná», A Nan Ä‘ang ngồi trong tịnh thất thì thấy má»™t con ngạ quá»· thân thể khô gầy, cổ nhá» mà dà i, miệng nhả ra lá»a bÆ°á»›c và o. Quá»· cho biết rằng ba ngà y sau A Nan sẽ chết và sẽ luân hồi và o cõi ngạ quá»· miệng lá»a mặt cháy nhÆ° nó. A Nan sợ quá, bèn nhá» quá»· bà y cho phÆ°Æ¡ng cách tránh khá»i khổ đồ. Quá»· đói nói: “Ngà y mai ông phải thà cho bá»n ngạ quá»· chúng tôi má»—i đứa má»™t há»™c thức ăn, lại vì tôi mà cúng dÆ°á»ng Tam Bảo thì ông sẽ được tăng thá» mà tôi đây cÅ©ng sẽ được sanh vá» cõi trênâ€. A Nan Ä‘em chuyện bạch vá»›i Äức Pháºt. Pháºt bèn đặt cho bà i chú gá»i là “Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quá»· Äà La Niâ€, Ä‘em tụng trong lá»… cúng để được thêm phÆ°á»›c. Pháºt tá» Trung Hoa gá»i lá»… cúng nà y là Phóng Diệm Khẩu, tức là cúng để bố thà và cầu nguyện cho loà i quá»· đói miệng lá»a, nhÆ°ng dân gian thì hiểu rá»™ng ra và trại Ä‘i thà nh cúng cô hồn, tức là cúng thà cho những vong hồn váºt vá» không nÆ¡i nÆ°Æ¡ng tá»±a vì không có ai là thân nhân trên trần gian cúng bái. Vì tục cúng cô hồn bắt nguồn từ sá»± tÃch nà y, cho nên ngà y nay ngÆ°á»i ta vẫn còn nói cúng cô hồn là Phóng Diệm Khẩu. Có khi nói tắt thà nh Diệm Khẩu. Diệm Khẩu, từ nghÄ©a gốc là (quá»·) miệng lá»a, nay lại có nghÄ©a là cúng cô hồn. Phóng Diệm Khẩu mà nghÄ©a gốc là “thả quá»· miệng lá»aâ€, vá» sau lại được hiểu rá»™ng thêm má»™t lần nữa thà nh “tha tá»™i cho tất cả những ngÆ°á»i chếtâ€. Vì váºy, ngà y nay má»›i có câu: “Tháng 7 ngà y rằm xá tá»™i vong nhânâ€.
(còn tiếp...) _________________Totus Tuus ego sum
Quản lý
Ngày tham gia: 14/05/2009 Bài gửi: 1048 Số lần cám ơn: 8 Được cám ơn 79 lần trong 75 bài viết
gửi: 01.11.2013 Tiêu đề: re: KÃnh nhá»› tổ tiên: Từ Pháºt Giáo đến Công G
(Tiếp theo)
2. NgÆ°á»i Công Giáo vá»›i việc kÃnh nhá»› tổ tiên
2.1. Nguồn gốc lễ cầu cho các linh hồn và tháng cầu cho các linh hồn
Theo Thánh Kinh, việc cầu nguyện cho những ngÆ°á»i đã qua Ä‘á»i đã được gợi hứng ngay từ Cá»±u Ước: “Ông GiuÄ‘a quyên được khoảng hai ngà n quan tiá»n, và gá»i vá» Giêrusalem để xin dâng lá»… Ä‘á»n tá»™i; ông là m cá» chỉ rất tốt đẹp và cao quý nà y vì cho rằng ngÆ°á»i chết sẽ sống lại. Thá»±c thế, nếu ông không hy vá»ng rằng những chiến binh đã ngã xuống sẽ sống lại, thì cầu nguyện cho ngÆ°á»i chết quả là việc dÆ° thừa và ngu xuẩn. NhÆ°ng vì ông nghÄ© đến phần thưởng rất tốt đẹp dà nh cho những ngÆ°á»i đã an nghỉ trong tinh thần đạo đức. Äó là lý do khiến ông đến dâng lá»… tế Ä‘á»n tạ cho những ngÆ°á»i đã chết, để hỠđược giải thoát khá»i tá»™i lá»—i†(2Mcb 12,43-46).
Giáo Há»™i, từ những thế ká»· đầu, cÅ©ng đã ý thức việc cầu nguyện cho các tÃn hữu đã qua Ä‘á»i. Thánh Augustinô, thế ká»· IV, đã nói: “Nếu chúng ta không lÆ°u tâm gì đến ngÆ°á»i chết, thì chúng ta sẽ không có thói quen cầu nguyện cho há»â€. à thức ấy đã được các dòng tu đặc biệt quan tâm. Dòng BênêđÃctô luôn tưởng nhá»› và cầu nguyện cho các tu sÄ© đã qua Ä‘á»i. Từ đó phát sinh thêm việc cầu nguyện cho các linh hồn. Tại Tây Ban Nha, thá»i Thánh Isidore (qua Ä‘á»i năm 636) láºp ngà y lá»… cầu hồn và o Chúa Nháºt trÆ°á»›c Lá»… Hiện Xuống. Tại Äức, và o cuối thế ká»· X, có lá»… cầu cho các tÃn hữu và o ngà y 1 tháng 10. Khoảng đầu thế ká»· XI, linh mục Ôđilô (sau được phong thánh), bá» trên thứ năm của dòng Cluny ở Pháp, buá»™c các tu viện BênêđÃctô phải tưởng nhá»› đến các tÃn hữu đã qua Ä‘á»i bằng thánh lá»… trá»ng thể ngà y 2 tháng 11. Tại Milan, Ã, Giám Mục Otricus (1120-1125) láºp lá»… cầu hồn ngà y 15 tháng 10. CÅ©ng ngà y đó, ở Tây Ban Nha, Bồ Äà o Nha, châu Mỹ Latinh, các linh mục dâng 3 thánh lá»… cầu nguyện cho các linh hồn.
Ngoà i ra, cÅ©ng nhÆ° thánh Ôđilô nhắc lại truyá»n thống đã có từ thế ká»· VI, trong các nhà dòng BênêđÃctô, có tục lệ tưởng nhá»› đến các huynh đệ tu sÄ© đã qua Ä‘á»i bằng cách ghi tên các tu sÄ© đã qua Ä‘á»i và o sổ đặc biệt của dòng. Má»—i ngà y trong tháng các linh hồn Ä‘á»u cầu nguyện cho má»™t tu sÄ© quá cố. Vì thế, trá»n tháng 11, ngà y nà o cÅ©ng tưởng nhá»› và cầu cho các linh hồn. Thánh Ôđilô, Tu viện trưởng Dòng Cluny, và o giữa thế ká»· XI (1048) đã có sáng kiến cho dòng của ngà i cầu nguyện cho những ngÆ°á»i đã qua Ä‘á»i và o ngà y 2/11, ngay sau lá»… Các Thánh. Há»™i Thánh theo tinh thần đạo đức tốt đẹp ấy nên đã dà nh trá»n tháng 11 là m tháng cầu cho các linh hồn.
Theo sách vở ghi lại, thì thánh Ôđilô (962-1048) là viện phụ Ä‘an viện Cluny. Äan viện nà y thá»i đó nằm trong phần đất của đế quốc Germany (Äức). Ngà i là ngÆ°á»i thánh đức, thÆ°á»ng cầu nguyện, hi sinh, và dâng lá»… cầu cho các linh hồn đã qua Ä‘á»i. Truyện kể rằng, má»™t hôm, má»™t Ä‘an sÄ© dòng ngà i Ä‘i viếng Äất Thánh Giêrusalem. Trên Ä‘Æ°á»ng trở vá» Ä‘an viện, tà u chở Ä‘an sÄ© bị bão đánh giạt và o má»™t hòn đảo. Tại đó, Ä‘an sÄ© gặp má»™t ẩn sÄ© và được ẩn sÄ© cho biết: "Trên đảo nà y có nhiá»u hang lá»a, trong hang có nhiá»u ngÆ°á»i bị hà nh hạ, đánh Ä‘áºp. Tôi thÆ°á»ng nghe các tên quỉ phà n nà n vá»›i nhau vá» viện phụ Ôđilô và các Ä‘an sÄ© dòng của ngà i rằng: ngà y nà o há» cÅ©ng giải thoát má»™t số linh hồn ra khá»i hang lá»a đó. Vì thế, xin thầy vá» nói vá»›i cha Ôđilô và các anh em trong dòng cứ tiếp tục cứu giúp các linh hồn Ä‘au khổ. Äó cÅ©ng là niá»m vui cho các thánh trên thiên Ä‘Ã ng và là sá»± Ä‘au khổ cho quỉ dữ dÆ°á»›i há»a ngục".
Sau khi nghe biết sá»± việc nà y, cha Ôđilô đã láºp lá»… cầu hồn và o ngà y 2 tháng 11 và trÆ°á»›c hết cá» hà nh trong Ä‘an viện Cluny của ngà i và o năm 998 (có tà i liệu nói năm 1030). Vá» sau lá»… cầu hồn đã được truyá»n sang nuá»›c Pháp, và tá»›i giữa thế kỉ XX, Äức Thánh Cha Gioan XIV đã láºp lá»… cầu hồn trong Giáo Há»™i Rôma.
Từ thá»i đó, nhiá»u nÆ¡i đã có thói quen cầu nguyện tuần chÃn ngà y cho các linh hồn, há» Ä‘i thăm viếng, sá»a mồ mả cha ông. Và o buổi chiá»u lá»… Các Thánh, có những ngÆ°á»i Ä‘i từng nhà xin quà cho các linh hồn, há» hát những bà i ca cổ truyá»n cổ Ä‘á»™ng cầu cho các linh hồn mau ra khá»i luyện ngục.
* Tại Hungary, ngÆ°á»i ta gá»i ngà y 2 tháng 11 là "Ngà y NgÆ°á»i Chết". Ngà y đó, ngÆ°á»i ta có thói quen tụ há»p các trẻ mồ côi tá»›i gia đình há» rồi cho chúng ăn, cho quần áo, cho quà bánh, đồ chÆ¡i.
* Tại Phần Lan, ngÆ°á»i ta kể: ná»a đêm lá»… cầu hồn, ngÆ°á»i ta thắp sáng nhà thá» giáo xứ, để các linh hồn trong xứ đã qua Ä‘á»i vá» quanh bà n thá» cầu Æ¡n giải thoát khá»i luyện ngục và sau đó trở lại thăm lại nhà mình, thăm nÆ¡i mình quen thuá»™c, là m việc mình đã là m khi còn sống. Và để đón tiếp những linh hồn nà y, ngÆ°á»i ta để cá»a sổ mở suốt đêm mùng 2 tháng 11.
* Tại Việt Nam, nhất là miá»n Bắc, trÆ°á»›c Công Äồng Vatican II (1962-1965), ngÆ°á»i dân thÆ°á»ng sá»a mồ mả cha ông và o dịp Tết Nguyên Äán. Còn dịp lá»… cầu hồn, ngÆ°á»i ta Ä‘i viếng các nhà thá» chung quanh suốt ngà y lá»… Các Thánh để lãnh ân xá chỉ cho các linh hồn đã qua Ä‘á»i. Má»i ngÆ°á»i dá»± lá»… và xin lá»… để cầu cho tổ tiên, ông bà , cha mẹ sá»›m vá» hưởng phÆ°á»›c thiên Ä‘Ã ng. Äó cÅ©ng là cách tá» lòng hiếu thảo vá»›i ông bà cha mẹ đã quá cố.
2.2. Giáo huấn của Giáo Hội vỠviệc cầu nguyện cho các linh hồn
Sáng kiến của thánh Ôđilô đã được Giáo Há»™i Ä‘Æ°a và o lịch phụng vụ Rôma. Công Äồng Trente (1545-1563) nhấn mạnh rằng lá»i cầu nguyện của ngÆ°á»i sống có thể rút bá»›t thá»i gian thanh luyện của linh hồn ngÆ°á»i chết. Công Äồng Vatican II cÅ©ng dạy: "Giáo Há»™i lữ hà nh hết lòng kÃnh nhá»›, dâng lá»i cầu cho những ngÆ°á»i đã chết, vì cầu nguyện cho hỠđược giải thoát khá»i tá»™i lá»—i là má»™t việc là nh thánh..." . Vá» sá»± bầu cá» của các linh hồn, Công Äồng dạy: "Khi được vá» quê trá»i và hiện diện trÆ°á»›c nhan Chúa [...] các thánh lại không ngừng cầu bầu cho chúng ta bên Chúa Cha..." . Sá»± trao Ä‘i nháºn lại đó vừa là má»™t việc bác ái vừa là má»™t bổn pháºn thảo hiếu phải đáp Ä‘á»n, đã thá»±c sá»± củng cố Giáo Há»™i thêm vững bá»n trong sá»± thánh thiện. Ngà y cầu nguyện cho các tÃn hữu đã qua Ä‘á»i liên quan đến niá»m tin vá» luyện ngục và các thánh thông công.
Việc cầu nguyện cho các linh hồn không những hợp lòng ngÆ°á»i, mà còn phù hợp giáo lý trong đạo. Sách Giáo lý Há»™i Thánh Công Giáo do Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II ban hà nh năm 1992 cho biết, cần phải có luyện ngục: "Những ai chết trong ân sủng và ân nghÄ©a của Thiên Chúa, nhÆ°ng chÆ°a được thanh tẩy cách trá»n vẹn, thì tuy được bảo đảm vá» Æ¡n cứu Ä‘á»™ muôn Ä‘á»i của mình, vẫn phải chịu má»™t sá»± thanh luyện sau khi chết, hòng đạt được sá»± thánh thiện cần thiết để bÆ°á»›c và o niá»m vui thiên Ä‘Ã ng. Luyện ngục cần thiết để thanh tẩy: "Há»™i Thánh gá»i việc thanh luyện cuối cùng của những ngÆ°á»i được chá»n là luyện ngục. Äiá»u nà y khác vá»›i hình phạt Ä‘á»i Ä‘á»i của kẻ bị chúc dữ: Há»™i Thánh công bố giáo lý vá» luyện ngục cách riêng trong các Công Äồng Florence và Trente†. Lá»i dạy nà y cÅ©ng căn cứ trên táºp quán cầu nguyện cho những ngÆ°á»i quá cố mà Kinh Thánh đã cho biết: Ông GiuÄ‘a Macabêô “xin dâng lá»… Ä‘á»n tá»™i cho những ngÆ°á»i chết, để hỠđược giải thoát khá»i tá»™i lá»—i†(2Mcb 12,46).
Truyá»n thống của Giáo Há»™i, dá»±a và o má»™t số bản văn của Thánh Kinh (x. 1Cr 3,15; 1Pr 1,7…), Ä‘á» cáºp đến má»™t thứ lá»a thanh luyện: "Äối vá»›i má»™t số những lá»—i lầm nhẹ, ta phải tin có má»™t thứ lá»a thanh tẩy trÆ°á»›c ngà y phán xét, theo nhÆ° những gì mà Äấng là Chân Lý đã dạy khi Ngà i nói rằng nếu ai nói lá»i phạm thánh chống lại Chúa Thánh Thần, thì sẽ không được tha cả Ä‘á»i nà y lẫn ở Ä‘á»i sau" (x. Mt 12,31). Theo lá»i quyết Ä‘oán nà y, chúng ta có thể hiểu rằng: “Má»™t số lá»—i lầm có thể được tha ở Ä‘á»i nà y, nhÆ°ng má»™t số lá»—i khác thì được tha ở Ä‘á»i sau" .
Ngay từ những thá»i gian đầu, Há»™i Thánh đã tôn kÃnh và tưởng niệm những ngÆ°á»i đã qua Ä‘á»i, và dâng kinh lá»… để cầu cho há», nhất là dâng thánh lá»… , để hỠđược thanh tẩy và tiến và o nÆ¡i chiêm ngưỡng Thiên Chúa. Há»™i Thánh cÅ©ng khuyên là m việc bố thÃ, hưởng các ân xá và thi hà nh những việc Ä‘á»n tạ để giúp các ngÆ°á»i đã qua Ä‘á»i: Chúng ta hãy cứu giúp há» và hãy tưởng nhá»› há». Nếu các con ông Gióp đã được thanh tẩy nhá» lá»… hy sinh của cha há» (x. G 1,5), tại sao chúng ta lại có thể hoà i nghi rằng những của lá»… của chúng ta dâng cầu cho ngÆ°á»i chết sẽ không mang lại ủi an cho há»? Váºy chúng ta đừng ngần ngại cứu giúp những ngÆ°á»i đã ra Ä‘i, và dâng những kinh nguyện cầu cho há».
Các văn kiện của Há»™i Thánh cÅ©ng nhấn mạnh đến truyá»n thống cầu nguyện tốt đẹp nà y. Ngà y 10 tháng 8 năm 1915, Tòa Thánh cho phép các linh mục được dâng 3 lá»… và o ngà y lá»… cầu hồn: má»™t cầu nhÆ° ý ngÆ°á»i xin, được lấy bổng lá»…, má»™t cầu theo ý Äức Thánh Cha (không bổng lá»…) và má»™t cầu cho các linh hồn (không bổng lá»…). Äặc biệt, Há»™i Thánh cÅ©ng xác định dà nh trá»n tháng 11 dà nh để cầu cho các linh hồn Luyện ngục. Năm 1922, Äức Thánh Cha BênêđÃctô XV (1914-1922) mở rá»™ng lá»… nà y trong Giáo Há»™i Hoà n VÅ© và má»—i linh mục vẫn dâng 3 thánh lá»… lá»… cầu cho các tÃn hữu đã qua Ä‘á»i. Äức Thánh Cha lÆ°u ý đến cả hằng chục triệu ngÆ°á»i đã hy sinh trong thá»i đệ nhất thế chiến (1914-1918). Và đến ngà y 1 tháng 11 năm 1967, Äức Thánh Cha Phaolô VI, trong Tông Huấn Ân Xá, đã ban má»™t đại xá vá»›i Ä‘iá»u kiện thÆ°á»ng lệ (xÆ°ng tá»™i, rÆ°á»›c lá»…, cầu theo ý Äức Thánh Cha) cho những ai viếng nhà thá» và o Chúa Nháºt trÆ°á»›c hoặc sau, hoặc chÃnh lá»… Các Thánh , và những ai viếng nghÄ©a địa trong 8 ngà y đầu tháng 11 để cầu cho các linh hồn.
2.3. Có hay không các “linh hồn mồ côi�
NgÆ°á»i Công Giáo Việt Nam có má»™t truyá»n thống đạo đức rất tốt đẹp, đó là cầu nguyện và xin lá»… cho các linh hồn mồ côi. Váºy ta phải hiểu “linh hồn mồ côi†nhÆ° thế nà o?
Linh hồn mồ côi ở đây, hiểu nôm na là những linh hồn không cha không mẹ (các thai nhi…), và những linh hồn không có thân nhân (bị bá» rÆ¡i…)… Nếu quan niệm linh hồn mồ coi nhÆ° thế thì, dÆ°á»›i cái nhìn đạo đức, việc cầu nguyện cho các linh hồn mồ côi là má»™t hà nh Ä‘á»™ng già u tÃnh nhân văn và rất đáng khÃch lệ. Tuy nhiên, dÆ°á»›i cái nhìn của đức tin, không có linh hồn nà o là linh hồn mồ côi, vì tất cả má»i ngÆ°á»i dù già u sang hay nghèo hèn, dù cuá»™c Ä‘á»i chối bá» hay không chối bá», thì há» vẫn là con cái Thiên Chúa, là anh chị em của nhau và vẫn được Giáo Há»™i cầu nguyện cho. Vì tất cả Ä‘á»u là chi thể gắn kết và kÃn múc sá»± sống từ Äức Kitô là Äầu, nên trong má»—i thánh lá»…, Giáo Há»™i luôn ý thức và thá»±c hà nh việc cầu nguyện nà y: “Xin Chúa cÅ©ng nhá»› đến anh chị em chúng con Ä‘ang an nghỉ trong niá»m hy vá»ng sống lại và má»i ngÆ°á»i, đặc biệt các báºc tổ tiên, ông bà cha mẹ và thân bằng quyến thuá»™c chúng con đã ly trần trong tình thÆ°Æ¡ng của Chúa. Xin cho hết thảy được và o hưởng ánh sáng tôn nhan Chúa†. Các kinh nguyện Thánh Thể khác cÅ©ng có những lá»i cầu xin tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế cho các linh hồn đã ly trần. Giáo Há»™i không phân biệt các linh hồn có thân nhân còn sống hay không có thân nhân còn sống, bởi tất cả Ä‘á»u là anh chị em vá»›i nhau và là thà nh phần trong Giáo Há»™i. Äối vá»›i những trÆ°á»ng hợp có ngÆ°á»i xin lá»… cầu nguyện cho má»™t hay nhiá»u linh hồn nà o đó, Giáo Há»™i Ä‘á»c thêm lá»i cầu: “Xin nhá»› đến tôi tá»› Chúa là … (tên thánh) mà (hôm nay) Chúa đã gá»i ra khá»i Ä‘á»i nà y vá» vá»›i Chúa. Xin ban cho kẻ đã chết nhÆ° Con Chúa thì cÅ©ng được sống lại nhÆ° NgÆ°á»iâ€. NhÆ° thế, khi có ngÆ°á»i xin lá»…, Giáo Há»™i Ä‘á»c thêm nhÆ°ng lá»i đó, nhÆ°ng vẫn không quên cầu nguyện cho tất cả các linh hồn, không phân biệt còn thân nhân, lại cà ng không nói gì đến linh hồn mồ côi. Vì thế, chúng ta không có lý chứng nà o nói vá» linh hồn mồ côi hay không. Tuy nhiên, trong thánh lá»…, đôi khi chúng ta vẫn nghe linh mục nhắc đến linh hồn mồ côi. Äó chỉ là cách hiểu theo nghÄ©a trần tục và có tÃnh dân gian, bởi trong thá»±c tế, theo nghÄ©a chặt, việc quan niệm linh hồn mồ côi hay không mồ côi là không phù hợp vá»›i đức tin và đi ngược vá»›i truyá»n thống của Giáo Há»™i.
Những linh hồn mà Giáo Há»™i dạy ngÆ°á»i còn sống cầu nguyện cho là những linh hồn còn Ä‘ang được thanh luyện trong luyện tá»™i để Ä‘á»n bù tá»™i lá»—i của mình. Há» là những linh hồn thánh thiện, nhÆ°ng chÆ°a đủ để hưởng phúc vinh quang. Há» không thể tá»± mình láºp công phúc được nữa, nên Giáo Há»™i má»i gá»i những ngÆ°á»i còn sống cầu thay nguyện giúp cho há», để nhá» lòng nhân từ Chúa, há» sá»›m Ä‘oà n tụ cùng các thánh trên thiên Ä‘Ã ng. Giáo Há»™i không dạy cầu nguyện cho những linh hồn nÆ¡i há»a ngục, vì “há»a ngục chÃnh là tình trạng con ngÆ°á»i dứt khoát tá»± loại trừ khá»i sá»± hiệp thông vá»›i Thiên Chúa và chÆ° thánhâ€. Há»™i Thánh dạy rằng cá»±c hình chÃnh của há»a ngục không phải là lá»a không bao giá» tắt (x. Mt 10,28) mà cái Ä‘au khổ lá»›n nhất của há»a ngục là : “đá»i Ä‘á»i bị tách khá»i Thiên Chúaâ€.
(Còn tiếp...)
_________________Totus Tuus ego sum
Quản lý
Ngày tham gia: 14/05/2009 Bài gửi: 1048 Số lần cám ơn: 8 Được cám ơn 79 lần trong 75 bài viết
gửi: 01.11.2013 Tiêu đề: re: KÃnh nhá»› tổ tiên: Từ Pháºt Giáo đến Công G
(tiếp theo...)
3. Nháºn định
Äối vá»›i Ä‘a số ngÆ°á»i Việt, trong khi Äạo Công Giáo có cÆ¡ cấu phẩm tráºt rất rõ rà ng, thì khái niệm Äạo Pháºt xem ra còn khá mÆ¡ hồ, dù ảnh hưởng của Pháºt Giáo là điá»u không phải bà n cãi. Má»™t trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nà y là do Pháºt Giáo bị Việt hóa khá nhiá»u. CÅ©ng chÃnh vì thế, đôi khi ngÆ°á»i ta không thể phân biệt được Ä‘iểm nà y hay Ä‘iểm kia là của Pháºt Giáo hay của tÃn ngưỡng văn hóa dân gian! Ở má»™t góc Ä‘á»™ khác, tác giả ThÃch Nhuáºn Ân đã nêu báºt sá»± mÆ¡ hồ nà y: “XÆ°a nay khi nói đến Pháºt Giáo Việt Nam, thÆ°á»ng có những quan niệm cho rằng phần lá»›n ngÆ°á»i dân Việt Nam chúng ta là thá» cúng ông bà , cho nên há» cÅ©ng là Pháºt tá». Trong trang sá» Việt, Pháºt Giáo Việt Nam đã trải qua những giai Ä‘oạn và ng son và huy hoà ng nhất qua hai triá»u đại Lý – Trần, Pháºt giáo là quốc giáo. Trải qua những biến thiên thăng trầm của lịch sá», chúng ta vẫn tá»± hà o rằng Pháºt Giáo Việt Nam vẫn mãi mãi là cá»™i nguồn, là mạch sống tâm linh không thể thiếu trong lòng dân tá»™c Việt Nam. Thế nhÆ°ng, khi phân tÃch những vấn Ä‘á» của thá»±c tế, chúng ta không thể không khá»i chạnh lòng. Trong những năm gần đây, theo thống kế của má»™t số nhà tôn giáo há»c thế giá»›i thì Pháºt giáo tại Việt Nam chiếm 50%. Gần đây nhất, đại diện phái Ä‘oà n Há»c Viện Hà nh ChÃnh Quốc Gia khi đến thăm Pháºt Giáo Thái Lan đã phát biểu rằng tÃn đồ Pháºt Giáo Việt Nam ngà y nay chÆ°a đến 11% và chúng tôi không khá»i ngạc nhiên khi tra cứu số liệu thống kê vá» các tôn giáo tại Việt Nam, ngÆ°á»i ta kết luáºn rằng ngoà i 80,8% dân số Việt Nam không có tôn giáo thì Pháºt Giáo chỉ chiếm 9,3%†. NhÆ° váºy, chÃnh các nhà thống kê cÅ©ng không thể xác định được Pháºt Giáo chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng số dân số Việt Nam (50%, 11% hay 9,3%?)! Quả tháºt, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng quan niệm rằng phần lá»›n ngÆ°á»i dân Việt Nam thá» cúng ông bà , cho nên há» cÅ©ng là Pháºt tá». Quan niệm đó không chỉnh vá» mặt tôn giáo (dù đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i, Pháºt Giáo chỉ là má»™t triết lý sống chứ không phải là má»™t tôn giáo). Tuy nhiên, ngÆ°á»i ta không thể không đánh giá cao sá»± phổ cáºp của Pháºt Giáo, Ãt là vá» khÃa cạnh cổ võ việc thá» cúng tổ tiên ông bà tại Việt Nam, mà tầm ảnh hưởng của lá»… Vu Lan và lá»… cúng cô hồn là má»™t minh chứng cụ thể.
Má»i ngÆ°á»i Việt Nam, không riêng gì những ngÆ°á»i theo Pháºt Giáo hay Công Giáo, có tÃn ngưỡng hay không tÃn ngưỡng, Ä‘á»u có má»™t tâm thức rất đáng trân trá»ng trong việc kÃnh nhá»› tổ tiên ông bà . Việc kÃnh nhá»› tổ tiên ông bà , dù còn sống hay đã khuất, đã được ngÆ°á»i dân Việt coi nhÆ° má»™t triết lý sống, hay tháºm chà là má»™t tÃn ngưỡng hay tôn giáo (Äạo Hiếu). Lá»i thÆ¡ của giáo sÆ° Trần Văn Äoà n nhÆ° lá»™t tả tâm thức của ngÆ°á»i Việt đối vá»›i Äạo Hiếu:
“Hân hoan thay, cơ hội đến đây rồi
À nà y anh, nà y chị, hãy cùng tôi
‘Oa oa’ miệng, ca vang bà i thân ái
Mình bên nhau há»c táºp trong hăng hái
Ừ phải rồi! Lòng tôn kÃnh tổ tiên
Ngà y mai Ä‘i, ta phổ biến khắp miá»n
Gieo rắc mãi muôn nÆ¡i lòng Äạo Hiếu
Äại há»™i nà y tạo cÆ¡ may tìm hiểu
Ai sinh ra nà o không mẹ không cha?
In khắc sâu tâm khảm chẳng phai nhòa
Hiếu Äạo đó quyết tâm ta bồi đắp
Ôi linh thiêng, hương hiếu nà y ta thắp
Y như trầm nghi ngút tiến tổ tiên
Thầm khấn xin, trá»n đạo cháu con hiá»n
Rồng tiên gốc, hiên ngang ngÆ°á»i dân Việt
Im lặng sao? Äâu tinh thần oanh liệt?
Ếm đi chăng? Trong kiếp sống tha hương?
Trân trá»ng lấy Hiếu Äạo vá»›i can trÆ°á»ng
Äể muôn dân tá» tÆ°á»ng ta hiếu thảo:
‘Ạmẹ cha!’ nhé con, nghe dạy bảo
O chú dì, cáºu mợ, phải vâng nghe
Không bướng ngang, hoặc cãi lại, kè nhè
Ỳ ạch nữa, Ä‘iá»u không nên bắt chÆ°á»›c
Bái tổ tiên, Hiếu Äạo bao thá»i trÆ°á»›c
á»i nà y anh, hỡi chị, tạ Æ¡n trên
Ngà i cho ta Æ¡n phúc, biết sao Ä‘á»n?
Ngà y đại há»™i, ra vá», xin vẫn nhá»›â€.
Nếu đặt là m đối trá»ng thì xem ra cán cân của việc kÃnh nhá»› tổ tiên giữa Pháºt Giáo và Công Giáo khá cân bằng ở má»™t góc Ä‘á»™ nà o đó. Có ngÆ°á»i so sánh ngà y lá»… các linh hồn 02-11 trong Công Giáo nhÆ° là ngà y lá»… Vu Lan và lá»… cúng cô hồn và o rằm tháng 7 của Pháºt Giáo. Tất nhiên, giữa hai tôn giáo lá»›n ở Việt Nam nà y có nhiá»u nét tÆ°Æ¡ng đồng vá» việc sống thảo hiếu vá»›i những ngÆ°á»i còn sống cÅ©ng nhÆ° đã qua Ä‘á»i, nhất là ông bà cha mẹ vá»›i cả các linh hồn. Tuy nhiên, hai thái cá»±c nà y hoà n toà n khác nhau, dù mẫu số chung vẫn là lòng kÃnh nhá»› tổ tiên. Sá»± khác biệt căn bản giữa hai niá»m tin trên, đó là nguồn gốc của việc sống hiệp thông vá»›i ngÆ°á»i đã qua Ä‘á»i. Trong khi giáo lý nhà Pháºt không giải thÃch vì sao và bởi đâu mà có mối liên hệ giữa ngÆ°á»i sống và kẻ chết thì Kitô giáo, cách riêng Công Giáo, lại thá»±c hà nh mầu nhiệm hiệp thông ấy. Äối vá»›i Công Giáo, Thiên Chúa là Căn Nguyên và Cùng ÄÃch của má»i loà i, là Äấng ngà n trùng Chà Thánh. Mà , để có thể hiệp thông trá»n vẹn vá»›i Äấng Chà Thánh thì con ngÆ°á»i phải thanh sạch hoà n toà n. Và sá»± thanh sạch tinh tuyá»n nà y đòi há»i phải có sá»± thanh luyện của linh hồn sau khi đã qua Ä‘á»i, nếu còn vấn vÆ°Æ¡ng tá»™i nhẹ hay chÆ°a Ä‘á»n trả xong các hình phạt của những tá»™i đã được tha. Má»i tá»™i lá»—i của con ngÆ°á»i Ä‘á»u có thể được Thiên Chúa tha thứ khi há» thá»±c lòng ăn năn sám hối và xÆ°ng thú tá»™i lá»—i, nhÆ°ng há» vẫn phải Ä‘á»n trả theo sá»± đòi há»i của đức công bình của Thiên Chúa chà ái.
Tuy nhiên, vấn Ä‘á» là , dÆ°á»›i nhãn quan của Công Giáo, ngÆ°á»i ta chỉ có thể Ä‘á»n trả ở Ä‘á»i nà y, còn sau khi đã qua Ä‘á»i, không ai có thể láºp công phúc để Ä‘á»n bù tá»™i lá»—i của mình được nữa! Vì thế, các linh hồn Ä‘ang phải chịu sá»± thanh luyện theo lẽ công bằng của Thiên Chúa cà ng cần sá»± hiệp thông của những ngÆ°á»i còn sống để “cầu thay nguyện giúp†cho há». ChÃnh nhá» sá»± hiệp thông nà y mà những ngÆ°á»i còn sống có thể chuyển thông công nghiệp cho những linh hồn đã qua Ä‘á»i trong cảnh luyện hình và ngược lại các linh hồn cÅ©ng có thể cầu bầu cho những ngÆ°á»i Ä‘ang còn lữ hà nh trên chốn dÆ°Æ¡ng gian nà y.
Kết luáºn
Việc kÃnh nhá»› tổ tiên ông bà , dù dÆ°á»›i nhãn quan của Pháºt Giáo hay Công Giáo, Ä‘á»u là má»™t thứ “Äạo Hiếu†rất đáng cổ võ, khÃch lệ, duy trì và phát triển. Sá»± giao thoa giữa hai thái cá»±c kÃnh nhá»› tổ tiên của Pháºt Giáo và Công Giáo thể hiện ở tấm lòng rất chân thà nh của ngÆ°á»i dân Việt đối vá»›i nguồn cá»™i của mình. Phà m là ngÆ°á»i, không ai không có nguồn cá»™i:
"Cây có cội mới nảy cà nh xanh lá
Nước có nguồn mới bể cả sông sâu
NgÆ°á»i ta nguồn gốc bởi đâu
Gốc từ tiên tổ rồi sau có mìnhâ€
Khi tâm thức của ngÆ°á»i dân Việt gặp nhau tại Ä‘iểm giao thoa vỠđạo hiếu thì sá»± khác biệt của giáo lý vá» việc thá» kÃnh tổ tiên giữa Pháºt Giáo và Công Giáo không còn quá quan trá»ng nữa. Do đó, ngà y lá»… Vu Lan, lá»… cúng cô hồn và lá»… các linh hồn không chỉ dừng lại ở việc cúng giá»— và cầu nguyện cho ông bà tổ tiên, mà sâu xa hÆ¡n, nó còn nhắc nhở ngÆ°á»i ta biết trân trá»ng cá»™i rá»… của mình, mà cụ thể là ông bà cha mẹ, những ngÆ°á»i còn sống cÅ©ng nhÆ° đã qua Ä‘á»i:
“Ai sinh ra nà o không mẹ không cha?
In khắc sâu tâm khảm chẳng phai nhòa
Hiếu Äạo đó quyết tâm ta bồi đắp
Ôi linh thiêng, hương hiếu nà y ta thắp
Y như trầm nghi ngút tiến tổ tiên
Thầm khấn xin, trá»n đạo cháu con hiá»n
Rồng tiên gốc, hiên ngang ngÆ°á»i dân Việtâ€.
Nguyên Phan, M.F.
Nguồn: http://www.mfvietnam.org
---------------------
Tà i liệu tham khảo:
1. GLHTCG, các số 1030, 1031, 1033, 1035.
2. Tông huấn Ấn xá, các số 13, 67.
3. Thánh Grêgôriô Cả, Dial. 4, 39.
4. Thánh Gioan Kim Khẩu, Hom. in 1 Cr 41,5.
5. Kinh nguyện Tạ Æ n II.
6. GH, các số 49, 50
7. DS 856.
8. Giáo sÆ° Trần Văn Äoà n: Äại Há»™i Triết Äạo Kỳ IV.
9. http://www.tinmung.net
10. http://www.lebichson.org/Phatgiao/004Phattrientindopgvn.htm
11. http://www.baomoi.com/Su-tich-le-Vu-Lan-va-le-cung-Co-hon _________________Totus Tuus ego sum
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn