DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Tuổi già ngà y nay
Người đăng
Thông điệp
Thà nh viên
Ngày tham gia: 27/05/2009 Bài gửi: 155 Số lần cám ơn: 0 Được cám ơn 4 lần trong 3 bài viết
gửi: 23.05.2010 Tiêu đề: Tuổi già ngà y nay
"Bà i Ä‘Æ°a lên má»i ngÆ°á»i cùng Ä‘á»c, không đảm bảo đúng sai"
TUỔI GIÀ NGÀY NAY
Những vấn Ä‘á» liên quan đến tâm lý ngÆ°á»i cao niên
Trần Mỹ Duyệt
Bao nhiêu tuổi được coi là già ? Theo các nhà sinh váºt há»c và nhân chủng há»c, tuổi thá» mà con ngÆ°á»i ngà y nay mong đạt tá»›i là 120 tuổi. NhÆ° váºy nếu chia Ä‘á»u tuổi thỠở mức 120, thì khi má»™t ngÆ°á»i bÆ°á»›c và o tuổi 60 là đã bắt đầu già . Cụ Tam Nguyển Yên Ãổ cÅ©ng đã viết: “Sáu mÆ°Æ¡i ông đã lão ru mà !â€.
NhÆ°ng có má»™t câu nói của ngÆ°á»i xÆ°a mà mãi đến khi há»c lá»›p tâm lý ngÆ°á»i cao niên tôi má»›i thá»±c sá»± hiểu phần nà o, đó là “má»™t già má»™t trẻ bằng nhauâ€. Và sá»± hiểu biết của tôi đã Ä‘i tá»›i kinh nghiệm sống khi tôi là m việc trong chÆ°Æ¡ng trình trị liệu ngÆ°á»i cao niên tại hai bệnh viện Pacifica ở Huntington Beach và Fountain Valley thuá»™c Fountain Valley, cÅ©ng nhÆ° chÆ°Æ¡ng trình nghiên cứu lão hóa ở ngÆ°á»i cao niên thuá»™c đại há»c Irvine, California.
Xét vá» ba phÆ°Æ¡ng diện thể lý, tâm lý và tâm linh, mối liên hệ tuổi tác qua sá»± so sánh vá»›i cái nhìn tâm lý, có những Ä‘iá»u tÆ°Æ¡ng đồng và những Ä‘iểm nà y thá»±c sá»± cần thiết cho những ai Ä‘ang có ông bà cao niên, cha mẹ già , hoặc cô, chú, bác, anh, chị lá»›n tuổi cần chăm sóc và phụng dưỡng.
Thể lý:
Vá» thể lý, cái yếu á»›t của ngÆ°á»i già tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° sá»± yếu á»›t của má»™t em bé. Tuy nhiên, ở tuổi trẻ những yếu á»›t kia Ä‘ang từ từ được củng cố, và phát triển theo thá»i gian; ngược lại, sá»± yếu á»›t của ngÆ°á»i lá»›n tuổi lại từ từ Ä‘i xuống cho đến khi sức khá»e thể lý không cho phép há» là m được gì nữa. Câu nói xem nhÆ° diá»…u cợt: “Ông lão là đứa bé sống lâu†đã trở nên đúng khi so sánh vá» mối tÆ°Æ¡ng quan thể lý và phát triển của má»™t Ä‘á»i ngÆ°á»i.
Từ sự yếu đuối thể lý dẫn đến những căn bệnh ngặt nghèo mà không ai trong lứa tuổi nà y muốn có. Thân thể, tứ chi và nội tạng như một chiếc máy rệu rạo, hoạt động rất giới hạn. Trà thông minh cũng bị hạn chế!
Những nghiên cứu gần đây cho biết 10% ngÆ°á»i già 65 tuổi và 50% ngÆ°á»i già 85 tuổi mắc há»™i chứng lú lẫn (Alzaheimer). Trà thông minh trÆ°á»›c đây sắc bén, linh hoạt bao nhiêu thì bây giá» Ä‘ang trở nên lẩn thẩn, cháºm chạp và lú lẫn bấy nhiêu. Ãó là những gì mà chúng ta nhìn thấy và khảo cứu được. Còn ảnh hưởng rệu rạo, rã rá»i của thân xác do ảnh hưởng của bệnh táºt gây ra thì chỉ ngÆ°á»i cao niên má»›i thá»±c sá»± cảm nháºn rõ rà ng hÆ¡n qua khÃa cạnh tâm lý.
Tâm lý:
Tuy nhiên, vá» mặt tâm lý má»›i là điá»u mà chúng ta cần thiết phải quan tâm. Theo tâm lý, ngÆ°á»i cao niên sống vá»›i ký ức và hoà i niệm của mình. Vá»›i tuổi Ä‘á»i chồng chất, trải qua bao thăng trầm, vinh nhục, cả má»™t khung trá»i đầy ká»· niệm ấy, tuổi già là thá»i gian để ngÆ°á»i cao niên sống lại vá»›i những ká»· niệm ấy trong sinh hoạt thÆ°á»ng ngà y của há». Ãây là những gì mà há» cho là rất gần gÅ©i và thá»±c tế đối vá»›i há». ChÃnh ở Ä‘iá»m nà y nẩy sinh má»™t mâu thuẫn giữa quá khứ và hiện tại. Lý trà cho há» biết sức Ä‘Ã o thải của thá»i gian, nhÆ°ng thá»±c tế nhiá»u khi không cho phép há» chấp nháºn thá»±c tế nà y.
CÅ©ng từ tâm lý nhìn lại quá khứ tạo nên má»™t quan niệm và lối sống nhiá»u khi không theo kịp vá»›i hiện tại. Cái mà tuổi trẻ thÆ°á»ng gán cho tuổi già là “cổ hủâ€, là “quê mùa†chÃnh là sá»± khác biệt vá» quan niệm và ảnh hưởng của tâm lý nà y.
Bám lấy quá khứ, lo sợ tÆ°Æ¡ng lai khiến sá»± thay đổi lối sống và khả năng há»™i nháºp trở nên khó lòng đối vá»›i ngÆ°á»i già . Ãiá»u nà y đã dẫn đến thái Ä‘á»™ tham quyá»n cố vị nÆ¡i những ngÆ°á»i có chút quyá»n lá»±c hay địa vị.
Ãối vá»›i ngÆ°á»i Việt Nam, do ảnh hưởng Nho Giáo, nhiá»u cha mẹ già còn dà nh quyá»n giáo dục con cháu, tạo nên nhiá»u khó khăn trong lãnh vá»±c giáo dục, đặc biệt, đối vá»›i lá»›p ngÆ°á»i trẻ lá»›n lên hoặc sinh đẻ tại các quốc gia Âu Mỹ. Sá»± bất đồng vá» ngôn ngữ. Sá»± khác biệt văn hóa. Quãng cách tuổi tác là những chÆ°á»›ng ngại Ä‘ang là m cản trở nhiá»u cho việc há»™i nháºp của con cháu và o dòng chÃnh nÆ¡i Ä‘ang sống.
Ngoà i việc ngÆ°á»i cao niên bị choán ngợp bởi những ká»· niệm của thá»i gian đã qua. Trà nhá»› của há» cÅ©ng quay vá» vá»›i quá khứ và không chấp nháºn những tÆ° liệu, hình ảnh, suy tÆ° má»›i. Khả năng chất xám của há» cÅ©ng bị co cụm và sá»± suy thoái nà y ảnh hưởng khiến khả năng nhá»› của tuổi già bị suy thoái và giá»›i hạn. Vì thế, những gì há» má»›i nghe, má»›i thấy, và má»›i nói đây chỉ mấy phút sau là quên mất. Ngược lại, há» nhá»› rất kỹ những ká»· niệm, những chuyện đã xẩy ra trong quá khứ. Tuổi hồi hÆ°u bắt đầu từ 65 ở các nÆ°á»›c Âu Mỹ là kết quả khảo cứu vá» khả năng trà tuệ theo thá»i gian của con ngÆ°á»i.
Má»™t trong những lý do gây ra bệnh lú lẫn hay lãng trà là ảnh hưởng tâm lý từ những căng thẳng dồn nén tác Ä‘á»™ng bên trong và bên ngoà i cuá»™c sống. Do đó, ảnh hưởng nà y cÅ©ng dẫn đến những tâm lý khác thÆ°á»ng nÆ¡i ngÆ°á»i cao niên mang há»™i chứng Alzheimer hay trong trÆ°á»ng hợp Ä‘ang tiến tá»›i lão hóa trà tuệ, đó là thái Ä‘á»™ hốt hoảng, giáºn há»n, bất nhất, và hay nghi ngá» con cháu trong nhà . Ãây là má»™t trong những Ä‘iá»u thÆ°á»ng tạo nên nhiá»u xáo trá»™n trong cuá»™c sống gia đình.
Tâm lý ngÆ°á»i cao niên cÅ©ng cần được nhấn mạnh ở mặc cảm tá»± ty và tá»± tôn. Hai mặc cảm nà y khiến cho tuổi già đôi khi hà nh xá» rất bất nhất. Má»™t mặt cho rằng mình có nhiá»u kinh nghiệm, hiểu biết, mặt khác lại thu gá»n và o con ngÆ°á»i hiện tại vì cho rằng mình là vô dụng. Mặc cảm tá»± tôn khiến tuổi già thÃch đóng góp ý kiến, muốn truyá»n thụ kinh nghiệm và hiểu biết cho con cháu. Bởi vì đối vá»›i há», đấy là những kho tà ng rất quà giá. Vá» mặt tá»± ty, lại muốn cÆ° xá» nhÆ° má»™t đứa trẻ thÃch “nhõng nhẽo†và muốn trở thà nh “cái Ä‘inh†trong gia đình, cần được má»i ngÆ°á»i chú ý.
Trong những ngÆ°á»i bệnh nhân cao niên mà chúng tôi chăm sóc khi đến vá»›i chÆ°Æ¡ng trình thì rất lịch lãm, rất dá»… thÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng Ä‘Ã ng sau cái lịch sá»± dá»… thÆ°Æ¡ng ấy là những gì lè nhè, đòi há»i đến vô lý mà con cháu phải gánh chịu. Có những ngÆ°á»i há»… con cháu không há»i tá»›i thì khó chịu, và cho rằng chúng bất hiếu, vô Æ¡n, tệ bạc. NhÆ°ng há»… há»i tá»›i là có chuyện, không tiểu ra quần thì cÅ©ng rên rẩm Ä‘au nhức chá»— nà y, chá»— khác đòi con cháu đấm bóp, thuốc men. Ãó là không kể đến nhiá»u ngÆ°á»i còn ép buá»™c con cháu nhân danh lòng hiếu thảo phải cung cấp tiá»n bạc để há» tiếp tục cá» bạc, Ä‘á» Ä‘en. Hiện tượng tuổi già Việt Nam ở hải ngoại vá» Việt Nam tục huyá»n hay tái giá là má»™t tâm lý sống khác thÆ°á»ng của tuổi già Việt Nam hiện nay.
Các ngÆ°á»i cao niên nà y có biết việc há» là m không? Có. Nhiá»u ngÆ°á»i vẫn biết vá»›i tuổi 70, cái tuổi được gá»i là “thất tháºp cổ lại hy†ấy mà lại Ä‘i cÆ°á»›i má»™t cô gái 20 hay 25 tuổi là má»™t hà nh Ä‘á»™ng không mấy được xã há»™i chấp nháºn. NhÆ°ng việc là m nà y đã nói lên cái tâm lý muốn được chú ý. DÄ© nhiên, trong đó cÅ©ng có nhu cầu sinh lý nhÆ° má»™t phần cuá»™c sống ngÆ°á»i cao niên.
Tâm linh:
Còn vá» tâm linh thì sao? Cái tâm lý bám sát quá khứ cÅ©ng khiến cho ngÆ°á»i cao niên trở nên cố chấp và máy móc trong sinh hoạt tâm linh của há». Phải lần 150 kinh Mân Côi má»—i ngà y. Phải Ä‘i lá»… má»—i ngà y. Phải Ä‘á»c kinh nà y, kinh khác má»—i ngà y. Nếu nhÆ° vì lý do nà o đó không là m những việc ấy là mắc tá»™i bỠđạo, là mất linh hồn... Và điá»u nà y khiến cho con cháu rất sợ gần gÅ©i ông bà , cha mẹ lá»›n tuổi và không muốn Ä‘á» cáºp đến vấn Ä‘á» tâm linh vá»›i há».
Kết luáºn:
Váºy là con cháu khi phải lo lắng, săn sóc và giúp đỡ ông bà , cha mẹ và ngÆ°á»i thân lá»›n tuổi chúng ta phải là m gì?
1. Chúng ta phải ý thức rằng mình phải rất bình tÄ©nh và táºp cho mình đôi tai “thÃch†nghe thay vì đôi tai “phải†nghe những chuyện quá khứ. Tâm lý tÃch cá»±c nà y sẽ giúp chúng ta không bị phản ứng khó chịu và bá»±c bá»™i má»—i khi phải nghe những câu chuyện được kể Ä‘i, kể lại. Hoặc những đòi há»i mà chúng ta tưởng là không thá»±c tế của những ngÆ°á»i mà chúng ta Ä‘ang săn sóc và phụng dưỡng.
2. Chấp nháºn thá»±c tế. Chúng ta phải chấp nháºn Ä‘iá»u nà y là mình sẽ không bao giỠđổi được suy tÆ° và lối sống của ông bà , cha mẹ hay ngÆ°á»i thân cao niên của mình. Không chấp nháºn tâm lý nà y sẽ tạo cho chúng ta rất nhiá»u khó khăn vì bất đồng giữa mình và ông bà , cha mẹ, và ngÆ°á»i thân cao niên. Thá»±c tế đã cho biết, nhiá»u ngÆ°á»i chăm sóc ngÆ°á»i già cả, cao niên lại chết trÆ°á»›c những ngÆ°á»i mà há» chăm sóc do sức ép và dồn nén vá» mặt tâm lý.
3. Má»™t hiện tượng nữa Ä‘ang là m cho giá»›i già và trẻ của ngÆ°á»i Việt hải ngoại gặp những khó khăn, đó là truyá»n thống gia đình và việc gá»i cha mẹ, ông bà và o những viện dưỡng lão. Mặc dù phần đông con cháu Việt Nam vẫn duy trì việc nuôi dưỡng cha mẹ hay ông bà ở nhà , nhÆ°ng đây là má»™t Ä‘iá»u mà chúng ta cÅ©ng cần phải đặt ra để chuẩn bị tâm lý khi phải gá»i cha mẹ hay ông bà và o viện dưỡng lão. Là m sao giữ trá»n đạo hiếu, và là m sao để cuá»™c sống không gặp phải những giằng co, phân rẽ do việc nuôi dưỡng cha mẹ lúc vá» già tại gia đình.
4. HÆ¡n tất cả, và đây là điá»u khiến chúng ta phải lÆ°u ý là nhìn tuổi thá» nhÆ° má»™t hồng ân Thiên Chúa ban: “Tuổi già đầu bạc thì đáng kÃnhâ€. Ãiá»u nà y sẽ cho chúng ta má»™t cái nhìn tÃch cá»±c để chu toà n được giá»›i luáºt “hãy thảo kÃnh cha mẹâ€.
ChÃnh do tình yêu mà há» Ä‘em chúng ta và o Ä‘á»i, những ngÆ°á»i nà y khi hỠđã vá» chiá»u và không tá»± mình là m gì để săn sóc cho mình được nữa. Lá»i Sách Huấn Ca: “Hết lòng tôn trá»ng cha con, và đừng quên những cÆ¡n Ä‘au Ä‘á»›n của mẹ. Hãy nhá»› rằng nhá» há» con đã sinh ra, là m sao báo Ä‘á»n được Ä‘iá»u há» cho con.†(Huấn Ca 7: 27-28)
Trần Mỹ Duyệt
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 24.05.2010 Tiêu đề:
Lạm bà n
Äá»c qua bà i trên đây của tác giả Trần Mỹ Duyệt, Tiến sÄ© Tâm Lý Há»c e là cái nhìn chung chung vá»›i phát hiện những ngÆ°á»i cao tuổi nÆ°á»›c ngoà i Ä‘ang sống trong các Nhà Dưởng Lão, các Bệnh Viện Diá»u Dưỡng. Tá»· lệ đó rất hạn chế bằng chứng còn hÆ¡n 99 phần trăm ngÆ°á»i cao tuổi kém khuyết tà i chánh sống rải rác bên ngoà i. ](<hai bệnh viện Pacifica ở Huntington Beach và Fountain Valley thuá»™c Fountain Valley, cÅ©ng nhÆ° chÆ°Æ¡ng trình nghiên cứu lão hóa ở ngÆ°á»i cao niên thuá»™c đại há»c Irvine, Californ>TrÃch Ä‘oạn của bà i trên).
Khi con ngÆ°á»i cùng chung quan Ä‘iểm :
- Nhân quyá»n của quốc gia nà y không thể áp đặt cho quốc gia khác,
- Chiến tranh qui Æ°á»›c không bao giá» triệt tiêu được du kÃch chiến,
- Hòa bình không xây dựng trên chiến tranh được,
- Truyá»n giáo phải tôn trá»ng văn hóa địa phÆ°Æ¡ng,
- Cái tiếp thu được ở xứ ngÆ°á»i nếu không cách tân ở nÆ°á»›c khác là má»™t trò há»,
- Vân vân.
Tâm lý ngÆ°á»i Việt Nam cao tuổi hiện tại, Ä‘a số há» không muốn gì khác hÆ¡n là yên thân. Kẻ có tiá»n thì chá»n Nhà Dưởng Lão tiếp tục cuá»™c sống của minh dù Ä‘Ã n con cháu có hÆ¡n chục Tiến sÄ© Ká»· SÆ°, Bác sÄ©, Luáºt sÆ° cùng vá»›i chức vị cao trong Nhà NÆ°á»›c.
Những ngÆ°á»i Ãt tiá»n hÆ¡n thì du lịch ba lô, ngÆ°á»i con Ä‘Æ°a Ông Bà sang nhà ngÆ°á»i con khác chÆ¡i. NgÆ°á»i con nà y Ä‘Æ°a Ông Bà qua nhà ngÆ°á»i con khác theo yêu cầu của Ông Bà xây tua (tour) . Äó là những ngÆ°á»i cao tuổi vô tÃch sá»±. Số còn lại há» viết văn, lý luáºn, sáng tác nhạc, thÆ¡, há»a, quản trị kinh doanh, quản trị Web, cố vấn, vân vân ai cÅ©ng biết : Giám mục Phao-lô Lê Äắc Trá»ng, Giám mục Phao-lô Cao Äình Thuyên, Giám mục Gia-cô-bê Nguyá»…n văn Mầu, Giám mục Phao-lô Nguyá»…n văn Hòa, nhiá»u Linh Mục và vô số giáo dân rất phong phú.
Nếu thế ká»· trÆ°á»›c ngÆ°á»i Việt Nam cao tuổi thÆ°á»ng hay dẫm chân trong việc giáo dục con cháu, thì thế ká»· nà y hầu nhÆ° không còn nữa, Ä‘a số con cháu sống riêng và tá»± giáo dục con mình Ông Bà không còn xÃa và o. Liên quan Ä‘iá»u nà y trong diá»…n Ä‘Ã n có bà i “Luôn luôn phải cáºp nháºtâ€.
Vá»›i Ä‘Ã tiến bá»™ chóng mặt của khoa há»c từ cuối thế ká»· XIX, thế ká»· XX và đầu thế ká»· XXI, tất cả ngà nh nghá» ; “Luáºtâ€, các Nhà là m luáºt Ä‘iên đầu vì phải sá»a đổi cho phù hợp vá»›i xã há»™i hiện tại hầu nhÆ° không theo kịp. “Tiá»m năng quân sá»±â€, Các nÆ°á»›c phát minh vÅ© khà binh bị chÆ°a bao giá» là đủ. “Y Khoa†luôn bị Ä‘á»™ng chạy theo những bệnh lạ phát sinh.
Vấn Ä‘á» ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông 80, 90 tuổi còn lấy thêm vợ 18, 20 tuổi. Hiện nay nhan nhản công khai sảy ra ngay trên nÆ°á»›c Má»· là quốc gia văn minh nhất thế giá»›i, quốc gia phát triển nhất thế giá»›i… rầm rá»™ tại giữa hai bang Utah và Arizona, cái tổ chức có tên gá»i Fundamentalist Church of the Latter-Day Saints (Giáo Phái FLDS) vá»›i 10.000 tÃn đồ da trắng, gồm những ngÆ°á»i có địa vị trong xã há»™i nhÆ° ; Thẩm Phán, Luáºt sÆ°, Bác sÄ©, Ká»· SÆ°, Cảnh sát, Giáo viên, Doanh nhân. NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông có quyá»n cÆ°á»›i nhiá»u vợ, nghèo thì 3 đến 5 vợ, già u có địa vị 10, 20 vợ, tháºm chà lá»… cÆ°á»›i vá»›i các cô 18, 20 tuổi, đôi khi ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chỉ ngồi mà không đứng ná»—i vì đã hÆ¡n 90 tuổi. Rất là ngạc nhiên nếu khoa “Lão†không Ä‘á» cáºp đến vấn dá» nà y.
Vân vân,
Thiết tưởng những sách giáo khoa vỠ“NgÆ°á»i cao tuổi†nếu tác giả là những ngÆ°á»i 50 – 60 tuồi, tất nhiên cần phải bổ sung thêm bà i viết của mình khi 70 – 80 tuổi má»›i là “Giáo khoa Lão†thá»±c dụng, tránh rủi ro lạc háºu.-
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn