DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Chuyện phiếm "Ngà y Nhà Giáo 20-11"
Người đăng
Thông điệp
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 17.11.2009 Tiêu đề: Chuyện phiếm "Ngà y Nhà Giáo 20-11"
dangngocan
Mừng lá»… Các Nhà Giáo 20 tháng 11 hằng năm tuy chÆ°a có Ä‘a số các quốc gia trên thế giá»›i áp dụng nhÆ° những Lá»… Lao Äá»™ng ngà y 1-5, Lá»… Noel ngà y 25-12, nhÆ°ng nó bao hà m tÃnh đạo đức là m ngÆ°á»i mà Ông Cha ta luôn nói “Nhất tá»± vi SÆ°, bán tá»± vi Sư†tạm dịch “má»™t chữ là Thầy, ná»a chữ cÅ©ng là Thầy†nói lên cái Tôn SÆ° Trá»ng Äạo, ăn trái biết Æ¡n kẻ trồng cây mà nhân dân ta có truyá»n thống yêu chuá»™ng.
Xin giá»›i thiệu bà i chuyện phiếm mừng ngà y các Nhà Giáo năm 2009 Gá»i là chuyện phiếm trÆ°á»›c tiên : Chuyện phiếm, không nói Ä‘iá»u mất lòng ai, nếu có đôi Ä‘iá»u trùng hợp thì chỉ là ngẫu nhiên. NhÆ°ng không vì thế mà kém tÃnh nhân văn, chuyện phiếm luôn có chá»— đứng trong “Toạ Ä‘Ã m, Mạn Ä‘Ã m, Phiếm Ä‘Ã m†. Phần kết thúc luôn là bà i há»c kèm theo nụ cÆ°á»i ý nhị.
Trân trá»ng giá»›i thiệu :
Chà o Mừng ngà y Nhà Giáo 20.11.2009
TRÊN PHẦN ÄẤT CỦA TUá»”I THÆ
Chuyện xưa kể lại rằng:
Và o năm 479 trÆ°á»›c Tây lịch, Khổng Tá» qua Ä‘á»i và được mai táng trong má»™t ngôi má»™ ở Tứ Thuá»· Biên, thuá»™c bắc thà nh nÆ°á»›c Lá»—. Äể tưởng nhá»› công Æ¡n dạy dá»— của thầy mình, Tá» Cống, vừa là má»™t há»c trò, lại vừa là má»™t doanh nhân thà nh đạt, đã Ä‘á» nghị vá»›i tất cả các môn sinh, nên nhất trà để tang thầy ba năm.
Tiếp đó, Tá» Cống còn tá»± dá»±ng má»™t căn lá»u ngay bên cạnh phần má»™, để tiện bá» nhang khói cho thầy hà ng ngà y. Dần dần những ngÆ°á»i há»c trò khác cÅ©ng bắt chÆ°á»›c, tất cả được hÆ¡n má»™t trăm ngÆ°á»i, cùng dá»n đến và là m nhà quanh ngôi má»™ của Khổng Tá». Từ đó hình thà nh má»™t khu dân cÆ° sầm uất. NgÆ°á»i Ä‘á»i sau đặt tên cho nÆ¡i ấy là “Thôn Khổngâ€.
Sở dÄ© những ngÆ°á»i há»c trò đã dà nh cho Khổng Tá» những tình cảm trân trá»ng nhất, là bởi vì hỠđã thấm nhuần những lá»i dạy bảo của Khổng Tá».
Thá»±c váºy, theo Khổng Tá», trong xã há»™i có ba hạng ngÆ°á»i chúng ta phải tá» lòng tôn kÃnh mến yêu, đó là Quân – SÆ° – Phụ, tức là vua – thầy và cha. Thầy đứng sau vua, nhÆ°ng lại đứng trÆ°á»›c cha, bởi vì cha chỉ là ngÆ°á»i cho chúng ta cuá»™c sống, còn thầy thì dạy cho chúng ta biết phải sống cuá»™c sống ấy nhÆ° thế nà o.
HÆ¡n thế nữa, thầy còn nắm giữ má»™t vai trò quan trá»ng đối vá»›i váºn mạng của quê hÆ°Æ¡ng. Vì thế, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng bảo: ‘LÆ°Æ¡ng sÆ° hÆ°ng quốc’, có nghÄ©a là thầy giá»i thì đất nÆ°á»›c được phồn thịnh. ChÃnh vì váºy, chúng ta có bổn pháºn phải tôn sÆ° trá»ng đạo, kÃnh thầy và mến đạo. Äạo ở đây là đạo là m ngÆ°á»i do Äức Khổng và các báºc hiá»n nhân truyá»n lại, và cho dù thầy má»›i chỉ dạy chúng ta được chút xÃu, thì cÅ©ng vẫn phải trá»ng kÃnh, vì:
‘Nhất tự vi sư bán tự vi sư’.
Má»™t chữ là thầy và ná»a chữ cÅ©ng là thầy.
Bởi đó, không cần phải chá» tá»›i tháng 7 năm 1946, khi má»™t tổ chức quốc tế các nhà giáo tiến bá»™ được thà nh láºp ở Paris, mang tên gá»i là Liên Hiệp Quốc Tế các Công Äoà n Giáo dục, đồng thá»i không cần phải đợi tá»›i năm 1949, khi bản “Hiến chÆ°Æ¡ng các nhà giáo†được Liên hiệp nà y ban hà nh tại má»™t há»™i nghị ở Varszawa, thủ đô Ba Lan, ngoà i ra cÅ©ng không cần phải đợi chỠđến khi Nhà nÆ°á»›c ấn định chá»n ngà y 20 tháng 11 là m ngà y “Quốc tế hiến chÆ°Æ¡ng các nhà giáoâ€, hay gá»i má»™t các Ä‘Æ¡n sÆ¡ và ngắn gá»n hÆ¡n, là “Ngà y Các Nhà Giáoâ€, ngÆ°á»i Việt Nam má»›i tưởng nhá»› tá»›i công Æ¡n của thầy cô, nhÆ°ng từ ngà n năm vá» trÆ°á»›c, quan niệm của Khổng Tá» cùng vá»›i Nho giáo đã bén rá»… sâu trong tâm hồn ngÆ°á»i Việt Nam, nhất là trong lãnh vá»±c tình nghÄ©a thầy trò.
Thá»±c váºy, đối vá»›i ngÆ°á»i Việt Nam, từ hà ng cùng Ä‘inh khố rách áo ôm cho tá»›i báºc tà i cao há»c rá»™ng, tất cả Ä‘á»u hay biết vá» sá»± quan trá»ng của thầy trong việc xây dá»±ng cuá»™c Ä‘á»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta, bởi vì: ‘Không thầy, đố mà y là m nên’. Vì thế, là ngÆ°á»i há»c trò, là ngÆ°á»i môn sinh, chúng ta có bổn pháºn phải ghi nhá»› công Æ¡n của những vị thầy đã từng Ä‘i qua cuá»™c Ä‘á»i chúng ta:
‘Một chữ nên thầy
Một ngà y nên nghĩa.’
Äồng thá»i phải coi trá»ng tình cảm của mình đối vá»›i thầy:
‘Gương và ng rớt xuống hồ Tây
Công cha cÅ©ng trá»ng, nghÄ©a thầy cÅ©ng sâu.’
Nhất là phải yêu mến thầy:
‘Bồng bồng mẹ cõng con sang
Äò dá»c quan cấm, đò ngang không chèo
Muốn sang thì bắc cầu kiá»u
Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy.’
Tình yêu và sá»± quà mến đối vá»›i thầy được biểu lá»™ má»™t cách đặc biệt, nhất là và o dịp tết nhất và giá»— chạp, bởi vì theo quan niệm của ngÆ°á»i Việt Nam thì:
‘Sống tết, chết giỗ.’
Và o dịp tết Nguyên đán, các há»c trò xa gần náo nức rủ nhau vá» chúc tết, thăm há»i sức khoẻ gia đình thầy. Vì thế, ngÆ°á»i ta má»›i qui định:
‘Mồng một tết cha
Mồng hai tết chú
Mồng ba tết thầy.’
Äể hiểu được tình nghÄ©a thầy trò ngà y xÆ°a, gã xin trÃch lại nÆ¡i đây má»™t Ä‘oạn trong cuốn “Việt Nam phong tục†của Phan Kế BÃnh:
“Há»c trò khi má»›i và o há»c gá»i là nháºp môn, phải kiếm buồng cau lạy yết kiến thầy hai lạy. Lúc há»c gặp khi mồng năm, ngà y tết nhÆ° tết Nguyên đán, tết Thanh minh, tết Äoan dÆ°Æ¡ng, tết Trung thu, mùa nà o thức ấy, hoặc cặp gà , thúng gạo, hoặc Ä‘Æ°á»ng mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiá»n, tuỳ tình Ä‘a thiểu mà đem đến lá»… thầy.
Khi nhà thầy có việc, hoặc việc hiếu, hoặc việc hỉ, hoặc khi có kỵ, há»c trò cÅ©ng kiếm lá»… váºt đến lá»… và giúp đáp công việc cho nhà thầy.
Cả bao nhiêu há»c trò há»™i lại gá»i là há»™i đồng môn. Há»™i đồng môn của thầy láºp ra hoặc của há»c trò há»™i lại mà đặt ra. Thầy xem trong môn sinh ai là ngÆ°á»i hiển đạt hÆ¡n hoặc có tuổi hÆ¡n thì bầu là m trưởng trà ng để đứng đầu mà coi sóc việc môn sinh. Lại bầu má»™t ngÆ°á»i là m giám tráng để hiệp trợ vá»›i trưởng trà ng…
Khi cha mẹ thầy mất, đồng môn cÅ©ng phải há»™i giúp thầy Ãt tiá»n và phải sá»a lá»… phúng viếng Ä‘Æ°a đón phân minh. Äến khi thầy hoặc vợ thầy mất, thì đồng môn phải xá» trá»ng thú hÆ¡n, mà phải phục tùng quyá»n huynh là ngÆ°á»i kế tá»± của thầy. Phải bổ bán má»—i ngÆ°á»i dăm ba đồng bạc để giúp cho thế huynh. Lúc Ä‘Æ°a ma, hết thảy môn sinh phải khăn trắng áo trắng Ä‘Æ°a đến huyệt, lạy tạ ba bốn lạy má»›i trở vá». VỠđến nhà , há»™i há»p vá»›i nhau giết bò giết lợn tế thầy má»™t tuần.
Môn sinh cÅ©ng phải để tang thầy há»c ba năm, song không phải phục tang chế, gá»i là tâm tang, nghÄ©a là để trong bụng mà thôi…â€
Và Phan Kế BÃnh kết luáºn:
“NgÆ°á»i ta ở Ä‘á»i nhá» có cha mẹ sinh ra mình, lại phải nhá» có thầy dạy cho mình thì mình má»›i khôn biết việc nà y việc ná», má»›i nên ngÆ°á»i, cho nên há»c trò ở vá»›i thầy nhÆ° con ở vá»›i cha mẹ, ấy cÅ©ng là má»™t mối luân thÆ°á»ng của à đông ta.â€
Viết đến đây, bá»—ng gã lim dim đôi mắt, mÆ¡ vá» tuổi thÆ¡ của gã. Hồi đó, trong thôn là ng của gã chỉ có má»™t ngôi trÆ°á»ng tiểu há»c. TrÆ°á»ng tiểu há»c lúc bấy giá» chỉ gồm có lá»›p mẫu giáo, rồi lá»›p năm, lá»›p tÆ°, lá»›p ba, lá»›p nhì và lá»›p nhất. Không có nhà trẻ, mầm chồi chi hết. Äi qua ngôi trÆ°á»ng tiểu há»c nà y, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nghe thấy tiếng há»c trò sang sảng Ä‘á»c bản cá»u chÆ°Æ¡ng, được in nÆ¡i bìa cuốn vở:
- Hai lần một là hai, hai lần hai là bốn, hai lần ba là sáu, hai lần bốn là tám…
Thầy phụ trách lá»›p mẫu giáo tên là Roãn, nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i trong là ng, từ già đến trẻ, tất ráo cả nam phụ lão ấu Ä‘á»u gá»i thầy bằng má»™t tên gá»i rất thân thÆ°Æ¡ng, đó là thầy giáo…già , bởi vì thầy cÅ©ng đã mang nặng tà tuổi Ä‘á»i trên đôi vai gầy của mình.
Lúc nà o thầy cÅ©ng cầm trong tay chiếc thÆ°á»›c kẻ, mục Ä‘Ãch là để gõ nhịp xuống bà n khi há»c trò táºp Ä‘á»c, chứ chẳng đánh đứa nà o bao giá». Thầy chăm sóc từng há»c trò nhÆ° má»™t ngÆ°á»i mẹ, Dá»— dà nh bằng cục kẹo khi có đứa khóc nhè, nhẹ nhà ng phân xá» khi hai đứa… “uấn nhauâ€, tháºm chà còn phải dẫn ra cầu ao giặt giÅ© và tắm rá»a, khi có đứa lỡ…â€á»‹â€ ra quần. Bá»n há»c trò lá»›p mẫu giáo thá»i bấy giá» thÆ°á»ng được diá»…n tả nhÆ° sau:
‘Há»c trò thò lò mÅ©i xanh
Cầm miếng bánh đúc chạy quanh nhà trÆ°á»ng.’
Vá»›i những môn sinh của các cụ đồ, bà i há»c đầu tiên là má»™t và i câu trong Tứ ThÆ° hay NgÅ© Kinh, chẳng hạn:
‘Nhân chi sÆ¡ tÃnh bản thiện.’
Câu nà y vốn được “cải biên†để áp dụng cho xấp nhá»: ‘Nhân chi sÆ¡ là sá» vú mẹ.’ Còn há»c trò lá»›p mẫu giáo, bà i há»c đầu tiên là nháºn mặt những chữ cái. Vì thế, chẳng biết thầy lấy ở đâu hay tá»± bịa ra những câu thÆ¡, những câu vè để cả lá»›p cùng Ä‘á»c cho dá»… thuá»™c và dá»… nhá»›, chẳng hạn nhÆ°:
‘O tròn nhÆ° quả trứng gÃ
Ô thá»i có mÅ©
Æ thá»i thêm râu!!!’
Hay:
‘U - cê úc là cục mắm tôm,
A - i ai là chai nước mắm!!!’
Äến khi táºp viết, thầy thÆ°á»ng cầm tay từng đứa để nó nắn nót tô lại từng chữ thầy đã viết bằng bút chì…Mồng ba tết, má»—i đứa được mẹ gói ba hay bốn quả trứng trong má»™t chiếc khăm tay để nó xách tá»›i nhà thầy. Khi đến nÆ¡i, những quả trứng ấy được gom và o má»™t chiếc mâm lá»›n để tết thầy. Má»™t và i đứa chẳng may là m bể trứng trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, bèn đứng khóc Ä‘á» cả mắt, mất công thầy phải dỗ…Má»™t buổi sáng ở nhà thầy sao mà vui thế ! TrÆ°á»›c khi ra vá», má»—i đứa Ä‘á»u được thầy lì xì cho má»™t đồng tiá»n má»›i.
Qua bao nhiêu năm, thầy chỉ…chuyên trị lá»›p mẫu giáo mà thôi. Äược má»i dạy lá»›p cao hÆ¡n, thầy luôn mỉm cÆ°á»i và từ chối. Bao nhiêu lá»›p mẫu giáo đã qua tay thầy Ä‘Ã o luyện. Dù đã lên thà nh phố láºp nghiệp, dù đã gặt hái những thà nh công trong cuá»™c sống, thế nhÆ°ng má»—i khi có dịp vá» là ng, những ngÆ°á»i há»c trò năm xÆ°a ấy vẫn không quên tá»›i thăm thầy giáo già của mình.
Ngà y tháng cứ âm thầm trôi qua. Äôi vai thầy gầy hÆ¡n. Cặp kÃnh trên đôi mắt thầy lại dầy hÆ¡n. Rồi má»™t buổi sáng, cả là ng Ä‘á»u xúc Ä‘á»™ng khi nghe tin thầy má»›i qua Ä‘á»i. Và ước vá»ng cuối cùng của thầy, đó là :
“Xin hãy chôn cất tôi trên phần đất của tuổi thÆ¡.â€
Số là nghÄ©a địa của là ng gã được chia là m hai khu vá»±c. Khu vá»±c bên trái dà nh cho những trưởng thà nh và già cả. Khu vá»±c bên phải dà nh cho những ngÆ°á»i còn trẻ và các em nhá».
Suốt mấy chục năm trá»i, Ä‘á»i thầy gắn liá»n vá»›i tuổi thÆ¡. Có thể nói: Thầy sống vì tuổi thÆ¡ và sống cho tuổi thÆ¡, nên bây giá», thầy đã được yên nghỉ bên cạnh những em nhá» của thầy.
Gã Siêu
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn