DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Trẻ em 13t ....
Người đăng
Thông điệp
Quản lý
Ngày tham gia: 12/06/2007 Bài gửi: 363 Số lần cám ơn: 32 Được cám ơn 69 lần trong 65 bài viết
gửi: 27.08.2009 Tiêu đề: Trẻ em 13t ....
Mến chà o cả nhà ,
Cả nhà có thể chia sẽ kinh nghiệm nuôi dạy trẻ em từ 13 tuổi không ah ?
Äạo, Ä‘á»i , những sinh hoạt hà ng ngà y, tâm lý v.v chúng ta cần chú ý gì, quan tâm nhÆ° thế nà o ?
Mong được cả nhà chia sẽ ...
Chân thà nh cảm ơn cả nhà .
BeNho _________________ Con cảm tạ vì tất cả của 1 ngà y Chúa ban.
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 28.08.2009 Tiêu đề:
Mến kÃnh chà o Quản Lý BeNho,
Xin chia sẻ Æ°u tÆ° vè giáo dục "Trẻ" là nhiá»u trái bom khủng khiếp háºu quả vô cùng bi thống chÆ°a lối thoát. Quý giá»›i chức "tinh thần" Ä‘Æ°a đỠán phải có "TrÆ°á»ng Há»c của Tôn Giáo" má»›i mang lại lá»… nghi, đạo đức cho "trẻ", nhÆ°ng...
Theo đây là bà i báo báo Ä‘á»™ng trẻ em Việt Nam... KÃnh má»i quý Äá»c giả theo dá»i.
Vì sao trẻ em Việt Nam vi phạm pháp luáºt ngà y cà ng nhiá»u?
VN-Politics, 13/08/2009
Äá»— Hiếu, phóng viên Ä‘Ã i RFA
Báo Dân TrÃ, tiếng nói của há»™i khuyến há»c Việt Nam cho hay, thá»i gian gần đây, tình trạng thanh, thiếu niên vi phạm pháp luáºt ngà y cà ng nghiêm trá»ng và có diá»…n biến phức tạp.
Phạm pháp gia tăng không chỉ ở thị thà nh mà còn ở thôn quê
Các vụ án không chỉ xảy ra ở thị thà nh, mà còn xuất hiện ở thôn quê, miá»n núi, vùng sâu, vùng xa.
Số can phạm ở và o lứa tuổi vị thà nh niên, nhÆ°ng hà nh vi phạm tá»™i rất dã man nhÆ° cÆ°á»›p của, giết ngÆ°á»i, cưỡng dâm, buôn bán ma tuý, lấy cắp của công.
Những tệ Ä‘oan nà y là mối âu lo của xã há»™i, các ngà nh chức năng và báºc phụ huynh.
Giá»›i hữu trách Việt Nam cÅ©ng nhìn nháºn là công tác phòng ngừa trẻ phạm pháp chÆ°a được tháºt sá»± chú trá»ng. Các hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh giải trà nhÆ° vÅ© trÆ°á»ng, quán karaôkê, nhà hà ng, khách sạn, cà phê internet, tiệm rượu, chÆ°a được quản lý nghiêm chỉnh.
Kết quả Ä‘iá»u tra của cÆ¡ quan cảnh sát phòng chống tá»™i phạm cho thấy, những năm gần đây, gần 40% trẻ vị thà nh niên phạm pháp, xuất thân từ những gia đình có cha mẹ là m nghá» buôn bán, trong đó số trẻ em được trá»±c tiếp phá»ng vấn, có trên 52% khai là đang sống vá»›i cha mẹ và được cha mẹ nuôi dưỡng.
Trong số vị thà nh niên vi phạm luáºt pháp có 17% là trẻ bụi Ä‘á»i, sống lang thang, vô gia cÆ°. 72% trẻ vị thà nh niên phạm pháp cho rằng các em không nháºn được sá»± quan tâm, chăm sóc đầy đủ của cha mẹ và gia đình.
Ngoà i ra, quan hệ giữa nhà trÆ°á»ng, gia đình và xã há»™i thiếu sá»± liên hệ chặt chẽ, nhiá»u nÆ¡i có sá»± buông lá»ng , nên không ngăn chặn kịp thá»i hà nh vi phạm pháp, ngay lúc ban đầu.
Mặt khác, giá»›i hữu trách Việt Nam cÅ©ng nhìn nháºn là công tác phòng ngừa trẻ phạm pháp chÆ°a được tháºt sá»± chú trá»ng. Các hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh giải trà nhÆ° vÅ© trÆ°á»ng, quán karaôkê, nhà hà ng, khách sạn, cà phê internet, tiệm rượu, chÆ°a được quản lý nghiêm chỉnh.
Những cÆ¡ sở nà y, vô tình trở thà nh nÆ¡i tụ táºp, vui chÆ¡i của những thanh thiếu niên có tiá»n, bị đối tượng xấu lôi kéo và o Ä‘Æ°á»ng bất lÆ°Æ¡ng, phạm tá»™i.
Lo kiến thức quên đạo đức
Lên tiếng vá»›i phóng viên Ä‘Ã i chúng tôi, giáo sÆ° tiến sÄ© Phạm Phụ, thuá»™c viện đại há»c quốc gia, thà nh phố Hồ Chà Minh, cho rằng việc thanh thiếu niên phạm pháp là vấn Ä‘á» cần được xã há»™i đặc biệt quan tâm, ngà y cà ng được nhắc tá»›i nhiá»u hÆ¡n:
GS-TS Phạm Phụ: “Việc nà y là quá đáng ngại chứ là m sao mà không đáng ngại được. Tôi thấy công tác thống kê vá»›i các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông ngà y nay rá»™ng rãi hÆ¡n nên khi có má»™t thông tin nà o đó thì má»i ngÆ°á»i biết ngay dù trÆ°á»›c đây vẫn có. NgÆ°á»i dân bao giá» cÅ©ng muốn sống trong má»™t xã há»™i bình yên và an toà n. Khi những chuyện nhÆ° váºy xảy ra nhiá»u thì ngÆ°á»i ta sẽ có má»™t tâm lý lo lắng, cảm thấy không an toà n.â€
Hiện nay giáo dục pháp luáºt, đạo đức, lẻ phải, cách cÆ° xá» trong cuá»™c sống chÆ°a được chú trá»ng đúng mức, mà nhà trÆ°á»ng chỉ lo phần trang bị kiến thức:
Theo giáo sÆ° Phạm Phụ thì, hiện nay giáo dục pháp luáºt, đạo đức, lẻ phải, cách cÆ° xá» trong cuá»™c sống chÆ°a được chú trá»ng đúng mức, mà nhà trÆ°á»ng chỉ lo phần trang bị kiến thức:
GS-TS Phạm Phụ: “Vá» vấn Ä‘á» giáo dục, tôi thấy có mấy vấn Ä‘á». Giáo dục phổ thông hiện nay quá nhấn mạnh vá» mặt gá»i là há»c thuáºt nhÆ° Toán Lý Hóa Sinh trong khi phần dạy vá» Giáo Dục Công Dân chÆ°a đủ mức vá» vấn Ä‘á» con ngÆ°á»i và môi trÆ°á»ng, vá» cách đối xá» vá»›i nhau, cách là m việc nhóm, những mảng nhÆ° váºy tôi gá»i là giáo dục văn hóa thì chÆ°a được chú trá»ng. Nhìn ở góc Ä‘á»™ giáo dục thì tôi thấy trong chÆ°Æ¡ng trình giáo dục phổ thông và cả giáo dục Ä‘Ã o tạo vẫn còn những hạn chế và chú trá»ng mặt há»c thuáºt hÆ¡n phần giáo dục là m ngÆ°á»i.â€
Vai trò của gia đình và nhà trÆ°á»ng
Vẫn theo báo chà trong nÆ°á»›c thì các cÆ¡ quan chức năng chÆ°a phát huy được vai trò của quần chúng trong việc tuyên truyá»n, kêu gá»i tham gia chiến dịch phòng chống tá»™i phạm vị thà nh niên, song song vá»›i các chÆ°Æ¡ng trình phát triển kinh tế, xã há»™i, cá»™ng đồng.
Phân tÃch vá» hiện tượng phạm pháp nÆ¡i vị thà nh niên, nguyên nhân và cách khắc phục, luáºt sÆ° Nguyá»…n Văn Háºu, thuá»™c Ä‘oà n luáºt sÆ° thà nh phố Hồ Chà Minh nhấn mạnh đến vai trò của gia đình, nhà trÆ°á»ng và xã há»™i :
Trẻ em phạm pháp chủ yếu là do giáo dục của gia đình, thứ hai là nhà trÆ°á»ng, ngoà i ra trẻ em còn chịu tác Ä‘á»™ng của phim ảnh và những trò chÆ¡i Ä‘iện tá». Váºy theo tôi, giáo dục gia đình là quan trá»ng nhất và để khắc phục được Ä‘iá»u nà y thì gia đình, nhà trÆ°á»ng và xã há»™i phải phối hợp vá»›i nhau, không thể chỉ từ má»™t phÃa
LS Nguyá»…n Văn Háºu: “Äòi há»i đó là sức mạnh của toà n xã há»™i. Trẻ em phạm pháp chủ yếu là do giáo dục của gia đình, thứ hai là nhà trÆ°á»ng, ngoà i ra trẻ em còn chịu tác Ä‘á»™ng của phim ảnh và những trò chÆ¡i Ä‘iện tá». Váºy theo tôi, giáo dục gia đình là quan trá»ng nhất và để khắc phục được Ä‘iá»u nà y thì gia đình, nhà trÆ°á»ng và xã há»™i phải phối hợp vá»›i nhau, không thể chỉ từ má»™t phÃa.â€
Äể hạn chế việc trẻ vị thà nh niên phạm pháp, dÆ° luáºn Ä‘á» nghị chánh phủ cần thá»±c hiện đồng bá»™ nhiá»u biện pháp nhÆ° tăng cÆ°á»ng công tác giáo dục, phổ biến chủ trÆ°Æ¡ng, chÃnh sách, phối hợp giữa cÆ¡ quan vá»›i Ä‘oà n thể, nhà trÆ°á»ng, đẩy mạnh ý thức chấp hà nh pháp luáºt, đạo đức cho thanh thiếu niên, và há»c sinh.
Tôn giáo bó tay?
Tuy nhiên trên thá»±c tế, vấn Ä‘á» vừa nói không Ä‘Æ¡n giản nhÆ° váºy, bà Äà i, má»™t giáo chức, má»™t nhà truyá»n giáo từ vùng đồng bằng sông Cá»u Long trình bà y những trở ngại trong việc dẫn dắt thanh thiếu niên phạm pháp trở vỠ“đưá»ng ngay, nẻo chánhâ€:
“ Trẻ em vi phạm pháp luáºt rất là nhiá»u, thấy tình cảnh đó cÅ©ng rất là đau lòng, rất là ưu tÆ° nhÆ°ng nhà nÆ°á»›c còn khống chế tôn giáo rất nhiá»u mặt nên mình không được tá»± do Ä‘i và o lãnh vá»±c đó để khuyến dạy những em đó trở vá» con Ä‘Æ°á»ng thánh thiện được.
Nếu Ä‘Æ°a cho tôn giáo là m việc đó thì ná»n tôn giáo thuá»™c của nhà nÆ°á»›c, bị nhà nÆ°á»›c khống chế và không nhìn nháºn. Tu hà nh theo đạo thuần túy chứ không theo hÆ°á»›ng của nhà nÆ°á»›c chỉ đạo thì nhà nÆ°á»›c không bao giá» giao cho mình đâu.
Trẻ em vi phạm pháp luáºt rất là nhiá»u, thấy tình cảnh đó cÅ©ng rất là đau lòng, rất là ưu tÆ° nhÆ°ng nhà nÆ°á»›c còn khống chế tôn giáo rất nhiá»u mặt nên mình không được tá»± do Ä‘i và o lãnh vá»±c đó để khuyến dạy những em đó trở vá» con Ä‘Æ°á»ng thánh thiện được
Bà Äà i, má»™t giáo chức, má»™t nhà truyá»n giáo
Tôi cÅ©ng trong ngà nh giáo dục nên cÅ©ng ray rứt lắm. Xã há»™i ngà y cà ng đồi trụy, mình thấy rất Ä‘au lòng nhÆ°ng phải bó tay thôi.â€
Trong má»™t diá»…n biến khác, báo Thanh Niên cho hay, bạo lá»±c há»c Ä‘Æ°á»ng và bạo lá»±c gia đình tại Việt Nam, là thá»±c trạng xã há»™i đáng báo Ä‘á»™ng.
Kết quả khảo sát do trung tâm nghiên cứu dân số và công tác xã há»™i đại há»c quốc gia Hà Ná»™i, thì có tá»›i 64% nữ sinh thừa nháºn là từng có đánh nhau vá»›i các bạn.
Äáng chú ý là hầu hết các vụ đánh nhau lần đầu tiên Ä‘á»u xảy ra trong khuông viên trÆ°á»ng há»c.
Những chi tiết vừa kể là hồi chuông báo động đối với vai trò là m cha mẹ đối với việc dạy dỗ, uống nắn con cái.
Theo tỠThanh Niên, chỉ có 15% cha mẹ biết cách giáo dục con cái đúng mức, khi thấy con mình đánh nhau thì khuyên bảo ôn tồn, bắt con xin lỗi bạn.
Trong khi đó, 42% cha mẹ sá» dụng bạo lá»±c đối xá» vá»›i hà nh vi bạo lá»±c của con cái, Ä‘iá»u nà y vô tình nêu gÆ°Æ¡ng không hay, nên đẩy con cái há» Ä‘i sâu và o con Ä‘Æ°á»ng dùng bạo lá»±c, trong má»i hoà n cảnh.
Chuyên viên
Ngày tham gia: 11/08/2007 Bài gửi: 823 Số lần cám ơn: 35 Được cám ơn 440 lần trong 288 bài viết
gửi: 29.08.2009 Tiêu đề: re: Trẻ em 13t ....
Vấn Ä‘á» giáo dục trẻ luôn luôn là má»™t bà i toán hóc búa, trong lúc đó đáp số lại thÆ°á»ng phụ thuá»™c và o môi trÆ°á»ng xã há»™i, gia đình, phong tục táºp quán, v.v.. Hưởng ứng lá»i má»i gá»i của BeNho , xin giá»›i thiệu má»™t bà i viết giá trị của tác giả Bùi Hữu ThÆ°: "Giáo Dục Con Cái Trong Thá»i Äại Má»›i"
---------------------------------------------------
Giáo Dục Con Cái Trong Thá»i Äại Má»›i
Bùi Hữu Thư
VietCatholic News (24 Feb 2009)
Dạy Cho Con Cái Biết Các Giá Trị Tinh Thần Trong Xã Hội Hôm Nay
Dạy cho con cái biết các giá trị tinh thần của chúng ta là vấn Ä‘á» hết sức quan trá»ng. Rất may là má»i sá»± khởi đầu từ chúng ta là các báºc phụ huynh và cÅ©ng chấm dứt nÆ¡i chúng ta. Cha mẹ có nhiá»u ảnh hưởng trong việc di chuyá»n các giá trị cho con cái hÆ¡n má»i yếu tố khác. Sau đây là má»™t và i Ä‘iá»u giản dị, và rất quan trá»ng chúng ta phải nhá»› vá» các giá trị và tìm cách để chuyển giao chúng cho con cái:
1. Con cái há»c biết cách phân định những gì là tốt hay xấu nÆ¡i những ngÆ°á»i chúng thÆ°Æ¡ng yêu và kÃnh trá»ng. Không có má»™t ai khác có ảnh hưởng nhiá»u hÆ¡n trong việc dạy dá»— các giá trị hÆ¡n bạn. Lá»i nói của bạn có thể là m thay đổi má»i sá»±.
2. Khi dạy dá»— giá trị, hà nh Ä‘á»™ng luôn luôn nói nhiá»u hÆ¡n lá»i nói. Con trẻ bây giá» có thái Ä‘á»™ “Hãy là m cho tôi xem Ä‘i†(Show me!). Chúng cần được thây các giá trị được cha mẹ biểu tượng trong cuá»™c sống của há». Chúng ta cần kÃnh trá»ng Ä‘á»i sống, kÃnh trá»ng kẻ khác, ngay thẳng, công chÃnh... Con cái sẽ có được các giá trị nà y khi quan sát chúng ta.
3. Gia đình vẫn là công cụ hữu hiệu nhất cho việc giáo dục con cái. Má»™t mái ấm gia đình, nÆ¡i má»i ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng yêu, đùm bá»c lẫn nhau tạo được môi trÆ°á»ng cần thiết cho con cái há»c há»i cái gì là tốt, cái gì xấu, và há»c cả cách yêu thÆ°Æ¡ng nhau. Giá trị tinh thần chỉ có thể được nuôi dưỡng trong má»™t môi trÆ°á»ng có tình yêu và sá»± chấp nháºn.
4. Luôn luôn bá» thì giá» ra để ngồi xuống nói chuyện vá»›i con cái. Äừng e ngại phải nói ra những Ä‘iá»u bạn cảm thấy (nhÆ°ng cÅ©ng đừng bao giá» không chịu nghe những gì con cái Ä‘ang suy nghÄ©).
5. Luôn luôn cố gắng dạy dá»— con cái biết yêu thÆ°Æ¡ng và kÃnh trá»ng nhau nhÆ° những đứa con của Thiên Chúa. Má»™t tình yêu là nh mạnh và sá»± tá»± trá»ng hết sức quan trá»ng đối vá»›i con cái. Äây cÅ©ng là bÆ°á»›c đầu cần thiết trong việc giúp đỡ con cái há»c biết thÆ°Æ¡ng yêu và kÃnh trá»ng tha nhân và Thiên Chúa.
6. Không có ai nói rõ hÆ¡n Chúa Giêsu. Mấy chữ nà y: “Yêu tha nhân...†là má»™t sứ Ä‘iệp quan trá»ng cho má»—i đứa con trẻ.
Vai Trò Phụ Huynh Rất Khó Khăn
Äa số chúng ta không được huấn luyện để trở thà nh phụ huynh. Do đó chúng ta vô hình chung cảm thấy đôi khi bất lá»±c. Äã bao lần bạn nghe thấy mình Ä‘ang nói đúng những Ä‘iá»u bạn đã từng thù ghét phải nghe nÆ¡i cha mẹ của bạn? Và khi con bạn đến tuổi vị thà nh niên, má»i sá»± còn khó khăn hÆ¡n. Chúng dÆ°á»ng nhÆ° chối bá» má»i Ä‘iá»u chúng ta dạy bảo chúng. Theo chúng, chúng ta chẳng hiểu biết gì cả. Các giá trị tinh thần và những gì chúng ta tin tưởng Ä‘á»u bị chúng thách đố. Má»i Ä‘iá»u chúng ta nói ra Ä‘á»u được coi nhÆ° những trở ngại cho chúng. Có sá»± căng thẳng trong gia đình lên đến cao Ä‘á»™. NhÆ°ng chúng ta lại quan trá»ng hÆ¡n bao giá» hết đối vÆ¡i các con cái vị thà nh niên. Trong khi chúng Ä‘ang áp dụng các giá trị của bạn bè chúng, là những đứa Ä‘ang ảnh hưởng đến chúng nhiá»u nhất, chúng ta phải hiện diện để chống lại sá»± lôi kéo của rượu chè và ma túy. Những Ä‘á»™c được nà y cà ng ngà y cà ng len lá»i và o Ä‘á»i sống của con cái bạn và hủy hoại chúng.
Háºu Quả Tai Hại Trẻ em vị thà nh niên không tìm được niá»m an vui nÆ¡i gia đình sẽ Ä‘i tìm kiếm ở chá»— khác. Má»™t số bá» nhà ra Ä‘i. Nhiá»u đứa khác tìm cách chạy trốn các áp lá»±c: má»™t đứa con trai thông minh và vui tÃnh tìm sá»± thoát ly trong ma túy, má»™t đứa con gái khá»e mạnh và vui nhá»™n bắt đầu chè chén.
Trẻ Vị Thà nh Niên Ở Trong Giai Äoạn Sóng Gió Nhất Trong Äá»i
Trẻ vị thà nh niên phải đối phó vá»›i các áp lá»±c ngÆ°á»i lá»›n không cho là quan hệ. CÆ¡ thể chúng thay đổi, chúng phải thÃch nghi vá»›i con ngÆ°á»i má»›i chúng thấy khi soi gÆ°Æ¡ng. Chúng cảm thấy con ngưòi chúng khác lạ. Chúng bắt đầu chú ý đến vấn Ä‘á» tÃnh dục. Chúng thÆ°á»ng xuyên có sá»± lo lắng bất an. Chúng cảm thấy có áp lá»±c phải phù hợp vá»›i bạn bè và sẽ bị riá»…u cÆ°á»i nếu không theo. Các sá»± thay đổi nà y có thể hết sức sợ hãi, lạ lùng và buồn chán. Trẻ vị thà nh niên có những linh tinh tốt, nhÆ°ng chúng cÅ©ng là m cho chúng ta ngạc nhiên vá» khả năng xét Ä‘oán thiếu đúng đắn của chúng. Con Cái Vị Thà nh Niên Cần Bạn Trong khi các trẻ vị thà nh niên Ä‘ang đòi há»i được đối xá» nhÆ° ngÆ°á»i lá»›n, chúng vẫn cần má»™t mái nhà êm ấm, má»™t nÆ¡i trú ngụ. Và mặc dầu chúng không chịu công nháºn, chúng cần có những khuôn phép, giá»›i hạn, và rất nhiá»u sá»± giúp đỡ để có thể sắp xếp cuá»™c Ä‘á»i của chúng và quan trá»ng hÆ¡n cả là tình yêu. Trong giai Ä‘oạn trưởng thà nh sóng gió, Ä‘iá»u quan trá»ng các phụ huynh cần nhá»› (mặc dầu con cái vị thà nh niên của chúng ta lại muốn quên Ä‘i), đó là chúng ta yêu thÆ°Æ¡ng chúng và chúng cÅ©ng yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta. Cuối cùng thì đây là điá»u là m cho má»i ná»— lá»±c của chúng ta có ý nghÄ©a.
Bạn Hiểu Biết Gì VỠCon Cái Của Bạn?
Bạn có thể nói, “Con tôi không bao giá» là m nhÆ° thế.†Äa số không. NhÆ°ng cho dù các con bạn không là m nhÆ° váºy, bạn hãy suy nghÄ© vá» những câu há»i sau đây:
1. Con cái bạn giỠnà y đang ở đâu?
2. Con cái bạn ghê sợ Ä‘iá»u gì nhất?
3. Ai là bạn hữu thân nhất của con cái bạn?
4. Bạn hữu của con bạn có được vui đón chà o và o nhà của bạn không?
Xin nhá»› là má»™t mối liên hệ máºt thiết nhất đối vá»›i con cái là phÆ°Æ¡ng cách tốt nhất để hÆ°á»›ng dẫn chúng, và để ngăn không cho chúng trở nên má»™t nạn nhân trong các con số thống kê.
Sống Hòa Hợp Với Con Cái
Sau đây là má»™t số ý kiến và phÆ°Æ¡ng pháp bạn có thể thá» sá» dụng để tăng cÆ°á»ng mối liên hệ giữa bạn và con cái. Nếu chúng không có hiệu qủa tức thá»i, nên tiếp tục sá» dụng vì chúng ta cần thá»i gian để thá»±c hà nh:
1. Bá» thì giá» ra cho con cái vị thà nh niên. Tìm má»™t sinh hoạt bạn thÃch là m vá»›i con cái và theo Ä‘uổi sinh hoạt nà y. Nếu lá»i má»i gá»i của bạn bị từ chối, nên tiếp tục má»i.
2. Lắng nghe, tháºt sá»± lắng nghe. Vì phụ huynh qúa báºn rá»™n và có qúa Ãt thì giá», chúng ta thÆ°á»ng nghe trong khi lau chùi, rá»a chén, hay sá»a xe. Bá» công việc vặt trong nhà sang má»™t bên để con cái bạn biết rõ bạn Ä‘ang lắng nghe chúng.
3. Hãy nhìn xa trông rá»™ng. Äừng coi những lá»—i lầm nhá» nhặt nhÆ° nhÅ©ng tai vạ khủng khiếp. Chỉ nên chá»n những vấn Ä‘á» quan trá»ng. Không nên biến gia đình thà nh má»™t bãi chiến trÆ°á»ng.
4. Hãy chấp nháºn những sá»± dị biệt. Hãy coi các con cái vị thà nh niên nhÆ° những cá nhân khác biệt vá»›i bạn. Äây không có nghÄ©a là bạn không thể nói lên ý kiến của bạn khi bạn không đồng ý.
5. Hãy tôn trá»ng quyá»n tÆ° hữu của con bạn. Äùng nghe lóm, đừng lục soát. Nếu chúng có hà nh Ä‘á»™ng là m bạn lo ngại thì phải nói ra.
6. Äể cho con cái tá»± thu xếp má»i việc của nó. Äừng bao giá» nói bạn biết rõ cảm nghÄ© của chúng. Chúng tin rằng cảm nghÄ© của chúng (qúa má»›i mẻ, và riêng tÆ°) tháºt là duy nhất. Chúng phải tá»± tìm hiểu sá»± tháºt không có bạn giúp đỡ. CÅ©ng đừng nói cảm nghÄ© của chúng không ăn nháºp gì và sẽ thay đổi. Vì chúng sống trong hiện tại, và nếu cảm nghÄ© của chúng sẽ mau thay đổi thì cÅ©ng không quan trá»ng gì đối vá»›i chúng bây giá».
7. Äừng xét Ä‘oán. Hãy chỉ nêu lên các dữ kiện thay vì ý kiến khi bạn khen thưởng hay chỉ trÃch. Nói lên các dữ kiện nhÆ° “Bà i thÆ¡ của con là m cho mẹ phải mỉm cÆ°á»i,†Hãy để cho con bạn tá»± Ä‘i đến những kết luáºn thÃch hợp. Con cái vị thà nh niên hết sÆ°c nhạy cảm vá» những sá»± xét Ä‘oán dù là tốt hay xấu.
8. Hãy rá»™ng lượng trong các lá»i ngợi khen. Hãy khen con cái vá» những cố gắng thay vì chỉ khen các thà nh qủa. Và đừng bình phẩm vá» con ngÆ°á»i. “Con tháºt là má»™t há»a sÄ© đại tà i†là má»™t Ä‘iá»u con cái khó có thể trở thà nh. “Bố rất Æ°a thÃch bức há»a của con†là má»™t dữ kiện đến từ trong tim.
9. Hãy Ä‘á» ra những giá»›i hạn hợp lý. Con cái vị thà nh niên cần có các giá»›i hạn nà y. Luáºt lệ của bạn phải được áp dụng đồng Ä‘á»u và phải dá»±a trên những Ä‘iá»u bạn thá»±c sá»± tin và những giá trị của bạn.
10. Hãy dạy cho con cái bạn biết lấy những quyết định và những lá»±a chá»n hợp lý bằng cách khuyến khÃch sá»± tá»± chủ và cho phép con bạn là m những lá»—i lầm.
Äừng can thiệp trừ khi cần thiết
Là m Sao Äể Tức Giáºn Mà Không Là m Há»ng Má»i Việc? Cha mẹ nà o cÅ©ng có lúc phát Ä‘iên vì giáºn con cái. Chúng ta đôi khi không tránh được. NhÆ°ng có phụ huynh lại cảm thấy hối háºn khi tức giáºn và cố giữ im lặng. Mặc dù khi tức giáºn chúng ta có thể nói ra những Ä‘iá»u không nên nói, sá»± tức giáºn có thể phát khởi những đối thoại giúp cho bạn và con cái bạn hiểu biết nhau nhiá»u hÆ¡n. Sau đây là má»™t và i hÆ°á»›ng dẫn:
1. Khi bạn nóng giáºn đừng kết tá»™i, đừng lên án. Chỉ nên nói cảm nghÄ© và tâm tình của bạn: khó chịu, bá»±c tức, cau kỉnh,... và tại sao? Nên nói cho rõ. Chỉ dùng những dữ kiện. Khi kết tá»™i chúng ta sẽ là m cho con cái phải chạy tá»™i bằng cách cãi chầy cãi cối, Ä‘iá»u nà y là m cho hai bên nóng tÃnh thêm và ngăn cản cuá»™c đối thoại.
2. Hãy nghÄ© đến những giải pháp thay vì sá»± thắng lợi. Äừng cố gắng để đạt đến sá»± thà nh công vá» lý luáºn của mình.
3. Hãy chỉ Ä‘á» cáºp đến biến cố hiện tại. Äem các tráºn chiến cÅ© ra đấu chỉ là m cho tình trạng tệ hại hÆ¡n.
4. Hãy cẩn tháºn, đừng tấn công bản tÃnh cá nhân của con bạn. Hãy nói, “Mẹ giáºn lắm vì con không dá»n dẹp sau khi bầy bừa nhÆ° váºy†thay vì, “Con là đứa lÆ°á»i nhÆ° hủiâ€. Con cái bạn có thể bá» cuá»™c không chịu cố gắng thay đổi nữa.
5. Nếu hoà n cảnh có vẻ tế nhị, hãy viết xuống thà nh má»™t lá thÆ°. Bạn có thể nói đúng y nhÆ° bạn mong muốn, và con bạn sẽ có thì giỠđể suy nghÄ© trÆ°á»›c khi trả lá»i.
Các Dấu Hiệu Cho Biết Con Bạn Cần Những Sá»± Giúp Äỡ Bên Ngoà i
1. Khi chúng nói đến việc tự tỠdù có vẻ bâng quơ. Một đứa trẻ có ý định tự tỠcó thể cho đi những sở hữu qúy giá, viết chúc thư, nói đến sự chết hay nói rằng gia đình sẽ bớt khổ nếu không có nó.
2. Có sá»± thay đổi gần đây vá» thói quen ăn ngủ, lối suy nghÄ©, cá tÃnh, bạn bè, việc há»c hà nh, và các sinh hoạt khác. Má»™t sá»± chấm dứt giai Ä‘oạn chán Ä‘á»i dà i thÆ°á»ng là thá»i kỳ Ä‘i trÆ°á»›c mÆ°u toan tá»± tá». Xuống ký nhiá»u có thể là dấu hiệu của sá»± nhịn ăn hay ăn rồi móc cổ há»ng cho ra.
3. Dùng ma tuý hay rượu chè. Bạn có thể nháºn ra: các hà nh vi vô lý hay vô trách nhiệm, nói dối, giấu diếm, tâm tình thay đổi luôn luôn, dá»… bị tai nạn. Con cái dùng ma tuý có thể có tròng con mắt nở ra, Ä‘eo kÃnh mát trong nhà , hay than phiá»n là không ngủ được hay không cảm thấy khá»e khoắn. Các đồ váºt qúy giá trong nhà biến mất. Bạn có thể thấy xuất hiện trong nhà những phụ tùng của dân nghiá»n hay các chai rượu.
4. Con bạn má»›i đây đổi bạn má»›i và chÆ¡i vá»›i những đứa bạn nghÄ© rằng là dân sì-ke, là dấu hiệu cho biết con bạn có thể Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng nà y hay Ä‘ang có những vấn Ä‘á» khác.
5. Có các hà nh vi phạm pháp, dù chÆ°a liên hệ đến cảnh sát hay toà án. Bạn có thể thấy chúng có những sở hữu má»›i hay tiá»n nong bạn không biết đến.
6. Thiếu tá»± trá»ng. Thiếu niá»m tá»± tin là điá»u bình thÆ°á»ng. NhÆ°ng nếu triệu chứng nà y kéo dà i lại là má»™t vấn Ä‘á».
7. Chán Ä‘á»i nghiêm trá»ng. Äứng ngồi không yên, cô Ä‘Æ¡n, rút và o cái vá», Khó là m quen vá»›i bạn má»›i.
8. Nổi loạn đến mức luôn luôn chống đối.
9. Có vấn Ä‘á» tại nhà trÆ°á»ng, kể cả cúp cua, vắng mặt và há»c bạ bá»—ng nhiên có Ä‘iểm xuống thấp.
10. Có những lo âu và sợ hãi là m ngăn trở cho các sinh hoạt hà ng ngà y.
11. Có các vấn Ä‘á» giữa các thà nh phần trong gia đình mà lắng nghe và ngồi xuống nói chuyện không giải quyết được. Những sá»± thay đổi trong gia đình, nhÆ° có ngÆ°á»i qua Ä‘á»i, có sá»± ly dị, hay tái hôn là những giai Ä‘oạn con cái cần có sá»± giúp đỡ bên ngoà i.
Bao Giá» ChÃnh Bạn Cần Phải Äược Giúp Äỡ?
1. Có những chuyện trục trặc trong gia đình mà bạn không hiểu được lý do.
2. Bạn hoà n toà n bất đồng ý kiến vá»›i bạn Ä‘á»i của mình vá» những vấn Ä‘á» liên quan đến con cái vị thà nh niên, và cả hai ngÆ°á»i không thể Ä‘i đến má»™t sá»± dung hoà .
3. Bạn gặp trở ngại vỠviệc là m, hay luôn luôn mất việc.
4. Bạn đang xà i rượu chè hay ma tuý.
5. Bạn hay nổi nóng và dữ tợn đối với các con vị thà nh niên và không thể tự chủ được mình.
6. NgÆ°á»i bạn Ä‘á»i của bạn hung dữ vá»›i bạn và con cái.
Bạn Phải Là m Gì Khi Con Bạn Bá» Nhà Ra Äi?
Äa số những đứa trẻ bá» nhà ra Ä‘i thÆ°á»ng trở vá» trong vòng 48 tiếng. Những đứa Ä‘i lâu hÆ¡n có thể gặp rất nhiá»u tình trạng nguy hiểm. Do đó phải là m tất cả má»i sá»± có thể để Ä‘em con trở vá» nhà .
1. Giữ một cuốn sổ tay có ghi những biện pháp bạn đã là m và ngà y tháng.
2. Liên lạc vá»›i láng giá»ng, há» hà ng, các bạn hữu, thầy cô, ngÆ°á»i chủ hay bạn là m cùng chá»— của con bạn.
10. Chuẩn bị để đối thoại lần đầu vá»›i con. Dù là đối Ä‘iện hay trên Ä‘iện thoại, tá» ra lo lắng thay vì giáºn dữ. Hãy nói: “Bố mẹ yêu con.â€
11. Chuẩn bị nhanh chóng để giải quyết vấn đỠđã là m cho con bạn bá» nhà ra Ä‘i. Khi con bạn đã trở vá», những cảm xúc sẽ rất cao. Cần có ngÆ°á»i bên ngoà i đến giúp gia đình bạn đối phó vá»›i những sá»± căng thẳng nà y. Bạn có thể thấy là tạm thá»i nên tìm má»™t nÆ¡i trú ngụ cho con bạn trong khi bạn giải quyết tình trạng gia đình...
--------------------------------------
Thà nh viên
Ngày tham gia: 13/08/2007 Bài gửi: 202 Số lần cám ơn: 2 Được cám ơn 23 lần trong 22 bài viết
gửi: 29.08.2009 Tiêu đề: re: Trẻ em 13t ....
Con cái trong gia đình là tình yêu của cha mẹ do ân huệ Thiên Chúa ban. Má»i gia đình Ä‘á»u hân hoan đón nháºn. Từ chối con cái bất cứ dÆ°á»›i hình thức nà o cÅ©ng là m thÆ°Æ¡ng tổn tình yêu vợ chồng.
NhÆ°ng con cái không phải là những con búp bê, đặt đâu nằm đó. Chúng có ăn có uống, có mạnh khá»e có ốm Ä‘au, và chúng sẽ lá»›n lên thà nh con ngÆ°á»i đầu Ä‘á»™i trá»i chân đạp đất. Có Ãch cho xã há»™i, hay há»a tai cho xã há»™i? Việc tÆ°Æ¡ng lai ai Ä‘oán biết được?
NhÆ°ng cái biết được, là hôm nay chúng có được giáo dục không? Và chúng được giáo dục tốt hay xấu? Bởi vì theo lẽ bình thÆ°á»ng, con trẻ được giáo dục nhÆ° thế nà o, thì lá»›n lên chúng sẽ trở thà nh nhÆ° thế ấy. Không hẳn là 100%, nhÆ°ng cÅ©ng được bảy tám mÆ°Æ¡i. Vì thế việc răn dạy con để tâm trà chúng hÆ°á»›ng vế Ä‘iá»u thiện, và hà nh Ä‘á»™ng chúng quen vá»›i việc tốt, là bổn pháºn của cha mẹ. Trong thÆ° Dothái, thánh Tông đồ viết: "Còn gì là con, kẻ ngÆ°á»i cha không dạy." (Dt. 12,7b)
DẠY CON: MỘT QÚA TRÃŒNH ÃẦY CAM GO
Nói chung, đối vá»›i con cái các báºc cha mẹ luôn bao bá»c trong tình thÆ°Æ¡ng mến, và đã hy sinh cho con bằng tất cả cuá»™c Ä‘á»i. Tuy váºy trong cá biệt vẫn có những cha mẹ bá» bê con cái, và có nhiá»u trẻ em bị hà nh hạ ngay trong gia đình.
Cho nên việc dạy con là cả má»™t qúa trình hết sức cam go, phải xuất phát từ chÃnh tâm của cha mẹ. Có những nhà qúa nghèo, lầm than lao Ä‘á»™ng suốt ngà y không kiếm đủ hai bữa no, tháºm chà con cái chÆ°a đến tuổi trưởng thà nh đã phải là m việc, mà chúng vẫn nên ngÆ°á»i. Ngược lại có những gia đình già u có, con cái được ăn há»c đầy đủ, nhÆ°ng vì nuông chiá»u con cái qúa mức, khiến chúng trở thà nh kiêu căng hÆ° đốn.
Những Ä‘iá»u dạy vá» giáo dục trong các sách luân lý giáo khoa là những Ä‘iá»u tốt, xuất phát từ bao kinh nghiệm và kiến thức của ngÆ°á»i viết, nhÆ°ng vẫn chỉ là lý thuyết tÆ°Æ¡ng đối. Bởi vì trẻ em là những con ngÆ°á»i tá»± do, tá»± trong tâm trà chúng có khả năng theo hoặc chống lại những Ä‘iá»u răn dạy ấy. Bởi vì trong chúng cÅ©ng nhÆ° trong má»i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u phải mang gánh nặng rất bà nhiệm: "Bà nhiệm của tá»™i lá»—i".
Ãã có những đứa nhá» khi còn bé Ä‘i lá»… Ä‘i nhà thá» ngoan ngoãn dá»… thÆ°Æ¡ng, khi đến tuổi lá»›n lên thì đổi hẵn tÃnh nết. Có những cha mẹ rất đạo hạnh mà con cái lại không nên thân. Có cháu của linh mục, em Ãức Cha, chị của ma sÆ¡ là m gÆ°Æ¡ng xấu, mà con cái của hà ng lê dân Ãt há»c lại trở thà nh thánh nhân. Ãiá»u bà nhiệm trong con ngÆ°á»i là thế.
Cho nên việc dạy dá»— con cái trong gia đình, giáo dục trẻ em trong các lá»›p giáo lý, không phải chỉ mấy bà i há»c thuá»™c lòng, mấy lá»i Ä‘Ã n áp khi chúng quáºy phá mà tưởng đã là giáo dục. Bởi vì sức con ngÆ°á»i thì hạn chế, nhãn quan con ngÆ°á»i chỉ nhìn thấy hiện tượng bên ngoà i. Cho nên ngoà i những cố gắng của riêng mình, cha mẹ, những nhà giáo dục, còn phải trông nhá» và o má»™t sức thần thiêng của Ãấng đã là m nên cả thân xác linh hồn con ngÆ°á»i. Ãấng đã nhìn thấu suốt táºn tâm can. Ngà i mà còn phải nhẫn nại Ä‘eo Ä‘uổi con ngÆ°á»i từ Ä‘á»i nỠđến Ä‘á»i kia để dụ dá»— dẫn dắt nó trở vá» vá»›i ChÃnh Ãạo, huống hồ sức của chúng ta.
DẠY CON TỪ THUỞ CÃ’N THÆ
Dạy con từ thuở còn thơ.
Dạy vợ từ thuở bÆ¡ vÆ¡ má»›i vá».
Câu dạy vợ từ thuở bÆ¡ vÆ¡ má»›i vỠđối vá»›i gia đình Việt Nam thá»i phong kiến trÆ°á»›c đây, thá»i mà ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: "Thuyá»n theo lái, gái theo chồng"; hoặc: "Tại gia tòng phụ, Xuất giá tòng phu, Phu tá» tòng tá»", thì đúng là khuôn và ng thÆ°á»›c ngá»c. NhÆ°ng hôm nay không còn có ý nghÄ©a gì, nếu không nói là qúa lá»—i thá»i. Bởi vì không những nó ngược vá»›i nhân bản, mà còn sai vá»›i luáºt há»— tÆ°Æ¡ng của tình yêu. Ngoà i ra, trong hoà n cảnh xã há»™i hiện nay, hai ngÆ°á»i Ä‘á»u Ä‘i là m có tiá»n lÆ°Æ¡ng, nên ngÆ°á»i chồng tuy là chủ gia đình, vẫn bà n há»i vá»›i ngÆ°á»i vợ để chung lo trách nhiệm. Ãt còn thấy cảnh chồng chúa vợ tôi trong gia đình.
Mặt khác qua cuá»™c sống gia đình, chúng ta thấy đã có kẻ là m chồng được nên thân là nhá» vợ dạy. Nhiá»u ngÆ°á»i trong chúng ta đã Ä‘á»c chuyện giết chó dạy chồng trong Cổ Há»c Tinh Hoa. Mặt khác Kinh thánh lại nói: "NgÆ°á»i nam sẽ bá» cả cha mẹ mà khắn khÃt vá»›i vợ mình." (Mt. 19, 5). Còn thÆ° Côrinthô nói: "Vì chồng ngoại thì được thánh hóa nhá» vợ." (1Cr. 7,14) .
Dạy con từ thuở còn thÆ¡, câu nà y vẫn rất đúng cho má»i thá»i, nhÆ°ng chÆ°a đầy đủ. Bởi vì khi trồng má»™t cây qúi, ngÆ°á»i ta phải lao công từ khi lá»±a hạt, chá»n giống rồi má»›i Ä‘em gieo, huống hồ là việc xây dá»±ng má»™t con ngÆ°á»i có thân xác, có trà khôn, có linh hồn bất tá» thì cà ng phải chăm sóc biết bao. Cho nên việc dạy con phải bắt đầu từ khi em bé còn là bà o thai trong lòng mẹ. Việc giáo dục ấy được gá»i là Thai Giáo.
THAI GIÃO
Việc nà y đối vá»›i má»™t số cha mẹ cho là còn qúa sá»›m, hoặc chÆ°a quan tâm, nhÆ°ng thá»±c sá»± rất quan trá»ng. Ngay trong Kinh thánh, đã từng nhắc việc Chúa lo đến các thai nhi:
Tạng phủ tôi, Thiên Chúa đã gầy tạo cho tôi từ trong dạ mẹ. (Tv. 139,13)
Từ dạ mẹ, ngÆ°á»i đã nên Chúa Trá»i của tôi. (Tv. 22,10).
NgÆ°á»i đã mặc cho tôi da thịt. Và đã dệt tôi bằng gân và cốt. Cho tôi gân thịt và máu nóng. NgÆ°á»i canh chừng hÆ¡i thở của tôi. (Gióp 10,11-12).
Tuy thế ngay trong các gia đình tại Mỹ, tại Tây Âu, việc chăm lo cho thai nhi vá» mặt thể lý nhÆ° khám thai, thăm bác sÄ©, chụp siêu âm v.v., thì rất chu đáo, nhÆ°ng vẫn Ãt lÆ°u tâm đến việc thai giáo. Nói chi đến những gia đình nghèo ở những nÆ°á»›c cháºm tiến, bà mẹ có bầu, vai vẫn gánh hà ng Ä‘i chợ, tay còn dắt đứa con nhá» lấp xấp chạy theo. Việc mang thai, sinh nở Ä‘Ã nh phải xuôi theo tá»± nhiên, đầu óc nà o còn nghÄ© đến chuyện tỉ mỉ cho đứa con trong bụng. ChÆ°a kể những trÆ°á»ng hợp em bé bị khinh rẻ coi thÆ°á»ng, khó thể nói đến việc Thai Giáo:
1. MANG BẦU NGOÀI HÔN NHÂN
Chúng ta thấy trong xã há»™i phóng khoáng hôm nay, nhiá»u con gái đã mang bầu ngoà i hôn nhân. Hoà n cảnh đó, đứa bé trong bụng rất bị thiệt thòi, không chỉ bị coi rẻ, mà vì nó là má»™t ná»—i ray rứt cho mẹ nó nên mạng sống của nó cÅ©ng rất bấp bênh. Ãôi khi cả việc đổi lấy má»™t cái danh dá»± hão huyá»n nà o đó cho gia đình hoặc do chÃnh ý muốn ngÆ°á»i mẹ có bầu, hà i nhi cÅ©ng phải câm nÃn chịu giết chết. Không tá»± mình thốt được má»™t tiếng kêu, không má»™t ai bênh vá»±c. Tà n ác hÆ¡n nữa, việc giết sinh mạng yếu Ä‘uối vô phÆ°Æ¡ng tá»± vệ nhÆ° thế cÅ©ng đã được luáºt pháp nhiá»u nÆ°á»›c trên thế gian nà y bảo vệ.
Ở Trung Cá»™ng, ở Việt Nam, rất nhiá»u đôi vợ chồng tháºt, hôn nhân hợp pháp, mà phải cam tâm giết con theo chÃnh sách của nhà nÆ°á»›c để giữ được công ăn việc là m. Ngay ở Hoa Kỳ, má»™t nÆ°á»›c giầu có, dÆ° ăn dÆ° mặc, chẳng bị rà ng buá»™c gì vá» kinh tế, chẳng chế tà i gì vá» lá»… giáo, khi mang bầu còn được chÃnh phủ giúp đỡ nhiá»u mặt, thế mà những đôi trai gái khi đú đởn có thai, vẫn cứ Ä‘i phá nhÆ° thÆ°á»ng.
2. HIẾP DÂM BỊ MANG BẦU
Nói đến những trÆ°á»ng hợp bị hãm hiếp, em bé có ở trong tá» cung ngoà i ý muốn của mẹ nó, thì mạng sống của nó cà ng thê thảm biết bao. Trong ký ức ngÆ°á»i ngÆ°á»i con gái bị hãm hiếp, thai nhi đó là má»™t vết chà m in Ä‘áºm trên thân xác, là ná»—i căm há»n tủi hổ trong tâm hồn, không chỉ má»™t Ãt tháng mà suốt cả cuá»™c Ä‘á»i. Sá»± có mặt của nó ở trên cõi Ä‘á»i nà y là ná»—i Ä‘au háºn của mẹ và ô nhục của con.
Tuy nhiên cÅ©ng phải nói ra Ä‘iá»u nà y, Ä‘iá»u mà rất chói tai cho ngÆ°á»i bị hiếp dâm, đó là , nhìn vá» mặt huyá»n bà siêu nhiên, đứa bé đó cÅ©ng nhÆ° tất cả đứa bé khác, Ä‘á»u được Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng, nếu Chúa không thÆ°Æ¡ng, là m sao nó có thể thà nh má»™t mạng sống? Và nếu vá» sau, nó được Thanh tẩy trong NÆ°á»›c và Thần Khà nó vẫn được phúc trở thà nh thân mình của Chúa Kitô..
Thế nhÆ°ng đứng ngoà i nói thì qúa dá»…, không đụng đến bản thân, khuyên gì nghe cÅ©ng hay. ThỠđặt mình và o hoà n cảnh của ngÆ°á»i con gái Ä‘au khổ, Ä‘ang mang trong dạ mình má»™t bà o thai bị coi nhÆ° thứ nghiệt chủng, lúc ấy chỉ muốn ai có thể giúp nà ng tống khứ nó ra ngoà i. Những lá»i khuyên bảo cho dù là Chân lý, vẫn khó mà lá»t tai. TrÆ°á»ng hợp qúa bi phẫn nà y, muốn vượt qua phải có sức mạnh Æ n Trên chỉ dẫn đỡ đần má»›i giải quyết được trong bình an.
LÀM SAO GIÃO DỤC MỘT THAI NHI?
Một thai nhi chưa đủ hình hà i, chưa biết nhìn, chưa biết nói, chưa biết nghe, là m sao mà giáo dục?
Từ bụng mẹ, trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa, thai nhi đã có giá trị là má»™t con ngÆ°á»i nhÆ° má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Mặt khác, vì thai nhi qúa yếu Ä‘uối, và hoà n toà n bao kÃn trong Thinh Lặng, nên Ãt được để ý đến, chỉ dồn sá»± chăm sóc và o ngÆ°á»i mẹ để cho nó được lá»›n lên trong tá»± nhiên. Thai nhi trong bụng mẹ, tuy tri thức bị hạn chế nhÆ°ng sá»± thụ cảm đã bắt đầu. NgÆ°á»i mẹ mang thai, không chỉ trao đổi máu huyết của mình vá»›i đứa con qua cuống nhau, mà giữa mẹ con còn có sÆ° cảm thông huyá»n diệu. Ãá»c Tin mừng theo thánh Luca, chúng ta thấy được sá»± cảm nháºn nà y của baby:
"Maria và o nhà Zacarya và chà o Elizabeth. Và xảy ra là thoạt Elizabeth nghe lá»i Maria chà o, thì hà i nhi nhảy mừng trong dạ mẹ". (Lc 1,39tt).
Chuyện bà Elizabeth mẹ của Yoan tẩy giả trong thánh kinh đã chứng minh Ä‘iá»u đó. Khi mẹ được niá»m vui trà n ngáºp của Chúa Thánh Thần thì con 6 tháng nhảy vui trong dạ mẹ. Vì thế khi ngÆ°á»i mẹ sống vui tÆ°Æ¡i thanh thản, thai nhi bằng an, tim Ä‘áºp nhịp nhà ng; khi mẹ buồn phiá»n, nóng giáºn, say sÆ°a, thai nhi cÅ©ng xốn xang, tim Ä‘áºp nhanh. Niá»m vui ná»—i buồn, đồ ăn nÆ°á»›c uống, cái gì thấm và o cÆ¡ thể, tinh thần ngÆ°á»i mẹ, cÅ©ng thấm và o ná»™i tạng tâm trà của con. Ảnh hưởng tốt xấu sẽ theo suốt Ä‘á»i của nó. Ãã xảy ra là , có má»™t ngÆ°á»i mẹ trong thá»i thai nghén, cứ sáng say chiá»u sỉn, khi đứa bé chà o Ä‘á»i, nó bị mù cả hai mắt, và trà khôn của em rất cháºm.
THƯA CÃC BÀ MẸ MANG THAI
Xin các bà mẹ Ä‘ang mang thai thấy được rằng: ChÃn tháng cÆ°u mang má»™t em bé cÅ©ng là chÃn tháng giáo dục tâm hồn, và chÃn tháng bồi dưỡng thân xác của em, bằng cách sống hằng ngà y của các bà .
NgÆ°á»i mẹ Ä‘iá»u Ä‘á»™ việc ăn uống, sống nhân ái vui tÆ°Æ¡i, và luôn cầu nguyện, em bé trong lòng sẽ thoải mái cả thể xác lẫn tâm hồn.
Tuy cuá»™c sống ở đâu cÅ©ng đầy rẫy khó khăn, nhÆ°ng buồn lo nôn nóng cÅ©ng chẳng giải quyết được gì, chỉ mệt má»i cho mình và tổn hại cho đứa trẻ trong bụng.
Các bà hãy trông cáºy và o Chúa, Ãấng là m cho đứa bé có mặt thì Ngà i cÅ©ng Ä‘ang luôn quan phòng chăm sóc cho nó và còn yêu mến chăm lo cho cả ngÆ°á»i Ä‘ang thai nghén nó nữa.
Thiên Chúa quyá»n năng, Ngà i sẽ giải quyết má»i khó khăn cho những ai trông cáºy và o Ngà i. Nếu Thiên Chúa không thÆ°Æ¡ng thì đứa nhá» không thể thà nh hình, và nếu Thiên Chúa không tÃn nhiệm bà , thì đứa nhá» không xuất hiện được trong lòng dạ bà đâu. Bởi vì đứa trẻ dù trai hay gái, Ä‘á»u là má»™t kỳ công tạo thà nh, nó không phải má»™t loà i cá» hoang, tá»± có mặt, tá»± lá»›n lên, rồi âm thầm chết Ä‘i trong quên lãng. NhÆ°ng nó là má»™t con ngÆ°á»i, được sá»± chuẩn bị rất tinh tế của Ãấng Tối Cao, (Gr 1,05), được Ngà i nuôi dưỡng từng giây từng phút trong bà o thai, cho nó má»—i ngà y má»™t lá»›n lên, đến khi ra khá»i lòng mẹ, đứa trẻ sẽ nên nhÆ° má»™t lá»i ca ngợi tình yêu của Thiên Chúa. Æ n huệ nà y đã được ghi trong Thánh kinh:
"Bởi chÆ°ng vì lòng yêu mến mà Thiên Chúa đã chá»n anh em trong Chúa Kitô Giêsu từ trÆ°á»›c tạo thiên láºp địa . . .
Và tiá»n định cho được phúc là m con nhá» Chúa Kitô Giêsu . . .
để nên lá»i ca ngợi cho Vinh quang Thiên Chúa." (Ep 1, 4-6)
Thiên Chúa đã chá»n em bé cÅ©ng nhÆ° đã chá»n má»—i ngÆ°á»i chúng ta từ khi Ngà i chÆ°a là m ra trá»i đất, và đã tiá»n định cho em và cho chúng ta, không phải là thiên Ä‘Ã ng hay há»a ngục, mà là là m con của Ngà i. Cho nên má»—i con ngÆ°á»i có mặt trên trần gian nà y Ä‘á»u là má»™t lá»i ca ngợi cho vinh quang Thiên Chúa.
Vì thế từ trong dạ mẹ, hà i nhi đã bắt đầu má»™t cuá»™c sống rất diệu kỳ. Cuá»™c sống ấy tuy nhÆ° thể má»ng manh (phôi thai), nhÆ°ng lại rất vững chắc trong sá»± tiệm tiến của bà n tay Ãấng Quan Phòng. Bởi vì cái phôi cái thai ấy là má»™t sinh váºt có xác hồn, được Thiên Chúa biết đến. Lá»i Chúa đã nói rõ rà ng:
"Trước khi ta nắn ngươi trong bụng mẹ, Ta đã biết con. (Gr 1, 05).
Các con, những kẻ được Ta vác từ lòng mẹ, và được gánh từ ở tỠcung." (Gs 46,3b).
Tuy thai nhi nhá» bé yếu Ä‘uối nhÆ° thế, nhÆ°ng Thiên Chúa đã tiá»n định cho nó có mặt ở Ä‘á»i nà y không chỉ để là m con và là m chủ muôn loà i, mà còn hưởng phần gia tà i vô cùng quà giá của Chúa, vá»›i chức năng là kẻ thừa tá»± trong Ãức Kitô Giêsu. NghÄ©a là Ãức Kitô Giêsu có quyá»n năng hạnh phúc gì, thì trong Ngà i, chúng ta và em bé cÅ©ng sẽ được có nhÆ° thế. (Ep 1,5 & Rm 8, 29).
Xin các bà hãy cá»™ng tác vá»›i Thiên Chúa trong huyá»n nhiệm nà y.
Bằng cách nà o? Bằng cách các bà hãy luôn luôn cầu nguyện và siêng năng chịu Bà tÃch; Thần Khà Thiên Chúa sẽ chỉ cho bằng cách nà o.
SÃU NÄ‚M ÃẦU TIÊN CỦA ÃỨA TRẺ
Kinh thánh Cá»±u Ước nói: "Từ phút đầu hãy dạy cho trẻ thÆ¡ biết Ä‘Æ°á»ng lối phải Ä‘i theo, cho đến tuổi già nó sẽ không lạc Ä‘Æ°á»ng của nó." (Cn 21,6).
Những nhà giáo dục có kinh nghiệm và đứng đắn trên thế giá»›i Ä‘á»u đồng ý rằng: "Giáo dục trẻ em phải được bắt đầu ngay từ SÃU NÄ‚M ÃẦU TIÊN trong cuá»™c Ä‘á»i" và rằng: "Ở khoảng từ Bốn đến Tám năm tuổi, em bé đã ghi nháºn Ä‘iá»u gì và o tâm trÃ, thì khó có thể phai má»".
NhÆ°ng đối vá»›i các gia đình, thÆ°á»ng thì sáu năm đầu tiên là sáu năm phục vụ đứa trẻ, dồn hết tình thÆ°Æ¡ng và o nó. Ãứa bé nhÆ° cục nam châm hút sắt, hút cha mẹ đứa trẻ, hút ông bà cô chú, thà nh ra chẳng giáo dục gì cả, chỉ muốn là m theo ý nó. Tuy nhiên nếu Ä‘em tình thÆ°Æ¡ng ấy áp dụng và o Ä‘Æ°á»ng lối giáo dục thì rất tuyệt hảo, nhÆ° sẽ nói sau.
Ãá»c Kinh Thánh chúng ta thấy không ai yêu Chúa Con bằng Chúa Cha (Mt 3,16-17), thế mà Con Thiên Chúa là m ngÆ°á»i cÅ©ng phải được giáo dục. ThÆ° Do Thái viết: "Dù là con, Ãức Giêsu đã phải Ä‘au khổ giãi dầu mà há»c cho biết vâng phục." (Dt. 5,8).
EM BÉ QUà NHỎ, SÃU NÄ‚M ÃẦU TIÊN
GIÃO DỤC CÃCH NÀO?
a- Bằng sữa mẹ.
b- Bằng thói quen tốt:
Bằng sữa mẹ:
Ãây là má»™t cách giáo dục kỳ diệu của tình thÆ°Æ¡ng, mà Ãt bà mẹ để ý đến. Mẹ cho con bú, dù chỉ và i tuần lá»… đầu Ä‘á»i thôi, thì ngÆ°á»i mẹ đã nối má»™t sá»± liên hệ tuyệt hảo giữa mẹ và con. Vì bà đã ban tặng cho con má»™t sá»± an bình tuyệt vá»i bằng giòng chảy yêu thÆ°Æ¡ng mà Ãấng Tạo Thà nh đã gạn lá»c tá»± tình thÆ°Æ¡ng và máu thịt ngÆ°á»i mẹ để ban cho con, đó là Sữa Mẹ.
Tình yêu giữa mẹ con, tình Mẫu Tá» Ä‘Ãch thá»±c bắt đầu từ đây. Cho nên Kinh thánh đã có lá»i chúc phúc: "Phúc cho vú đã cho Thầy bú" (Lc. 11, 27). Lá»i chúc nà y là cho cặp vú ngÆ°á»i mẹ và cả đứa con được bú sữa từ cặp vú huyá»n diệu đó.
Gá»i là huyá»n diệu, bởi vì má»™t phụ nữ không sinh con, cho dù có bá»™ ngá»±c đẹp thế nà o, hoặc có bÆ¡m có Ä‘á»™n, để hấp dẫn Ä‘Ã n ông thế nà o chăng nữa, cÅ©ng chỉ là bá»™ ngá»±c chết, vì nó không có nguồn sữa từ đó phát sinh ra. Xét vá» mặt siêu nhiên, má»™t cặp vú không tuôn mạch sữa thì chÆ°a được coi là có phúc lá»™c, và má»™t đứa con không được bú bầu sữa ngá»t ngà o từ lòng mẹ, thì em bé đó cÅ©ng chÆ°a được hưởng tình mẫu tá» trá»n vẹn.
Có thể nói tình mẫu tá» khởi đầu được xây đắp bên bầu sữa mẹ. Lòng mẹ là trÆ°á»ng giáo dục đầu tiên của con trẻ. Khi em bé từ trong lòng mẹ bÆ°á»›c ra má»™t thế giá»›i hoà n toà n xa lạ đối vá»›i nó, thá» há»i những ngà y đầu tiên, còn có chá»— nà o đáng tin cáºy, đáng nÆ°Æ¡ng tá»±a vững chắc cho em hÆ¡n là hÆ¡i ấm của bầu sữa mẹ. Khi bé bú sữa, nó còn được nghe nhịp Ä‘áºp của trái tim mẹ mình, vì không phải ngẫu nhiên mà Tạo Hóa đã để cho hai bầu sữa nằm gần ngay bên trái tim của ngÆ°á»i phụ nữ.
ChÃnh Thiên Chúa cÅ©ng đã nói lên tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i đối vá»›i chúng ta bằng hình ảnh ngÆ°á»i mẹ cho con mình bú sữa:
"NhÆ° má»™t ngÆ°á»i được mẹ an ủi, Ta cÅ©ng váºy, Ta sẽ an ủi các con.
Các con sẽ được bú má»›m, Các con sẽ được bế bên sÆ°á»n. Ãược nâng niu trên đầu gối." (Is. 66,12-13).
Ãáng thÆ°Æ¡ng biết bao! Những em bé khi má»›i chà o Ä‘á»i đã mất mẹ, hoặc bị mẹ bá» rÆ¡i.
Táºp Thói Quen Tốt
"Từ phút đầu hãy dạy cho trẻ thÆ¡ biết Ä‘Æ°á»ng lối phải theo, cho đến tuổi già nó không lạc Ä‘Æ°á»ng của nó." (Cn. 21,6)
Tại sao hôm nay khi mặc áo, chúng ta lại xá» tay phải trÆ°á»›c? Ãó là thói quen. Váºy đối vá»›i em bé, chúng ta không nên lý luáºn dà i dòng, chúng chẳng hiểu gì. Hãy táºp thói quen tốt cho chúng, nhÆ°:
- Ä‚n ngủ tiêu hóa đúng giá».
- Lá»›n lên má»™t chút, Ä‘á»™ trên hai tuổi, tá»± đánh răng rá»a mặt, rá»a tay dÆ¡ trÆ°á»›c khi ăn.
- Táºp là m dấu Thánh Giá má»™t cách nghiêm chỉnh.
- Cám Æ¡n Chúa trÆ°á»›c khi ăn, khi Ä‘i ngủ, và khi thức dáºy.
- Táºp chà o há»i, biết cám Æ¡n, biết xin lá»—i.
- Trong gia đình luôn luôn sỠdụng tiếng mẹ đẻ với con cái.
Những gia đình Việt Ä‘ang ở Mỹ, đừng sợ con em mình không biết nói tiếng Anh. Khi đến tuổi Ä‘i há»c, các em sẽ phải há»c chung vá»›i trẻ em Mỹ. Hiện nay nhiá»u trẻ em Việt Nam nói tiếng Mỹ lÆ°u loát hÆ¡n tiếng Việt. Má»™t số Ãt cha mẹ đã không thấy đó là má»™t mối lo, mà lại lấy là m hãnh diện vá» việc đó. Vá» sau má»›i thấy bất đồng ngôn ngữ là má»™t trở ngại rất lá»›n cho việc giáo dục, cho tình liên kết trong gia đình và gia tá»™c, cho lòng hiếu thảo của con cái đối vá»›i cha mẹ.
* Táºp cho em biết nói xin lá»—i khi là m Ä‘iá»u gì sai.
- Táºp cho em biết thÆ°Æ¡ng yêu anh chị em trong nhà , biết thÆ°Æ¡ng yêu giúp đỡ bạn bè.
- Táºp cho em biết ngăn nắp tráºt tá»±, chÆ¡i xong cất đồ chÆ¡i và o chá»— cÅ©.
- Táºp cho em biết tÆ°Æ¡i vui nét mặt khi nói chuyện, không nhăn mặt, không gay gắt, nhất là khi nói vá»›i cha mẹ.
- Táºp cho em biết qúy trá»ng môi trÆ°á»ng, cây cối chim cá cá» hoa v.v.
* Những Ä‘iá»u nên tránh:
- Cha mẹ chá»i thá», cãi lá»™n trÆ°á»›c mặt con cái.
- Cha mẹ chỉ trÃch nói xấu ngÆ°á»i khác trÆ°á»›c mặt con cái.
- Cha mẹ ghét ai thì cÅ©ng bắt con cái phải ghét ngÆ°á»i đó.
- Dụ khị em bé, hứa cho cái nà y, hứa là m cái kia rồi không giữ lá»i hứa. Việc nà y rất nguy hiểm, vì sau nà y em sẽ nghi ngá» lá»i hứa của cha mẹ.
- Hù dá»a em bé, nhÆ°: ông kẹ bắt, con ma bắt, v.v.
- Không nên để em bé gần váºt dụng nguy hiểm nhÆ° lá»a, nÆ°á»›c, thuốc uống, dao kéo, bao nilông v.v.
- Không nên luôn nháºu nhẹt chè chén, say sÆ°a trÆ°á»›c mặt em bé.
- Tuyệt đối không hút thuốc lá trong nhà , vì hÆ¡i khói thuốc lá, hại cho trẻ em hÆ¡n là cho chÃnh ngÆ°á»i hút thuốc.
- Không bao giá» sá»a phạt em theo cÆ¡n nóng giáºn của mình. Khi em bé là m hÆ° há»ng sai lá»—i dù nặng nhẹ, nên bình tâm sá»a chữa, nhẹ nhà ng chỉ dạy.
Khi em bé Ä‘ang lên cÆ¡n há»n dá»—i đừng la mắng hoặc đánh Ä‘áºp, hoặc bắt phải im nÃn ngay, hoặc dằn vặt em, bắt phạt em qùi, hoặc phải khoanh tay phải xin lá»—i tức thì. NhÆ° thế là đà n áp, ức hiếp, bắt nạt, cho thá»a cÆ¡n tức của mình, chá»› không phải giáo dục. Cứ kiên nhẫn để em há»n dá»—i bÆ°á»›ng bỉnh, Ãt phút sau em sẽ dịu lại, trẻ em mau quên lắm. Lúc ấy sẽ nhẹ nhà ng chỉ dẫn cho em, bắt em xin lá»—i. Em sẽ tỉnh trà vâng nghe và tin tưởng yêu mến cha mẹ. Nếu chÃnh ngÆ°á»i mẹ ngÆ°á»i cha không tá»± chế được sá»± nóng nảy bản thân thì là m sao mà đòi dạy dá»— con nhá».
Có chuyện xảy ra nhÆ° thế nà y, ban đêm đứa con sáu tuổi khóc là m mất ngủ, ngÆ°á»i bố nóng giáºn xách con quăng từ trên giÆ°á»ng xuống đất, đứa nhá» bất tỉnh phải mang Ä‘i cấp cứu. Sau đó thằng bé luôn luôn sợ hãi.
Một anh chồng vì ghen với vợ, thấy đứa con gái 4 tuổi đang ngồi viết trên bà n, bèn ấn đầu con bé xuống mắng: "Mà y lớn lên cũng giống con mẹ mà y thôi". Chẳng may mắt em đụng và o cán cây viết em đang cầm, phải đem đi bệnh viện. Tội nghiệp con bé, lớn lên xinh ơi là xinh, nhưng bị hư một mắt.
PhÆ°Æ¡ng pháp giáo dục trẻ em có hai mặt: "Dạy và Dá»—", mà chúng ta thÆ°á»ng nói tắt là : "Dạy Dá»— ". Cho nên có lúc phải dạy, và có lúc phải dá»—. Chỉ dạy mà không biết dá»—, sẽ thui chá»™t lòng yêu mến của con cái. Chỉ dá»— mà không biết dạy, sẽ là m cho đứa trẻ trở nên hÆ° đốn. Phép Giáo Nhi là thế.
Hãy xem, Thiên Chúa là Cha chúng ta, trong cuá»™c Ä‘á»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta, Ngà i dá»— dà nh chỠđợi chúng ta nhiá»u hÆ¡n là răn dạy xá» phạt. Nếu cứ má»—i lần tôi phạm tá»™i là Chúa trừng phạt thì là m sao tôi còn sống yên ổn trên cõi nhân gian nà y. Suốt Ä‘á»i chúng ta, Chúa chỉ hà n gắn sá»a chữa. Còn chúng ta thì suốt ngà y chỉ soi mói hà nh hạ lẫn nhau, Ãối vá»›i ngÆ°á»i công giáo, cụ thể rõ rà ng nhất của việc sá»a chữa, hà n gắn, dạy dá»— của Thiên Chúa cho chúng ta, đó là các Bà tÃch. Nếu các báºc cha mẹ, các chủ chăn trong đạo có được tấm lòng yêu thÆ°Æ¡ng chịu Ä‘á»±ng Ä‘Ãch thá»±c, (không phải nhÆ° Chúa Giêsu), mà là của Thánh Tâm Chúa Giêsu, thì gia đình, xứ đạo sẽ là thiên Ä‘Ã ng dÆ°á»›i thế.
- Không nên cho em bé xem phim bạo hà nh hoặc phim hở hang.
- Không nên cho em bé chơi những đồ chơi như gươm giáo, súng đạn.
- Không nên cho em bé tham dá»± và o những cuá»™c karaoke của ngÆ°á»i lá»›n, rồi táºp cho em nhảy nhót uốn éo theo các bà i hát Ä‘iệu múa tình tứ, mà lắm khi ngÆ°á»i lá»›n cÅ©ng thấy ngượng ngùng.
- Không nên so sánh con cái mình vá»›i con cái ngÆ°á»i khác để khen em hoặc chê bai em, nhÆ° váºy táºp cho em tÃnh kiêu ngạo tá»± tôn, hoặc là m cho em bị mặc cảm tá»± ti. Chúa đã ban cho con ngÆ°á»i chúng ta, má»—i cá nhân có má»™t đặc tÃnh khác nhau, không ai giống ai. NgÆ°á»i có khuyết Ä‘iểm nà y thì có Æ°u Ä‘iểm kia. Phát huy Æ°u Ä‘iểm của con cái và chỉ dẫn khuyết Ä‘iểm để nó biết mà sá»a chữa. Ãừng bắt con mình phải giống con ngÆ°á»i khác. Chẳng có con ai hoà n hảo trá»n là nh cả, chỉ có Ãức Kitô Con Thiên Chúa má»›i trá»n là nh trá»n hảo mà thôi.
- Ãừng thiên vị con trai con gái, đừng thÆ°Æ¡ng con nà y hÆ¡n con khác.
Trẻ em hay bắt chÆ°á»›c những gì ngÆ°á»i lá»›n là m. Lòng trẻ em nhÆ° tá» giấy trắng, nó sẽ “copy†tất cả những gì nó thấy được nÆ¡i ngÆ°á»i lá»›n. NgÆ°á»i lá»›n ấy là cha mẹ, là anh chị trong gia đình, là cha, là sÆ¡ trong nhà thá», là thầy cô giáo ở trÆ°á»ng v.v. NhÆ°ng trÆ°á»›c hết và gần nhất là cha mẹ trong gia đình.
Cha mẹ táºp thói quen cho con nhá» nhÆ°ng đừng quên rằng em bé cÅ©ng có thể tá»± táºp thói quen bằng mắt bằng tai của nó. Những Ä‘iá»u nó nghe cha mẹ nói và thấy cha mẹ là m hà ng ngà y, cứ âm thầm in và o trà khôn nó. Những cách cÆ° xá» của cha mẹ trong gia đình, tùy gÆ°Æ¡ng sáng gÆ°Æ¡ng xấu, sẽ là những bà i giáo dục tốt hoặc tồi đối vá»›i con cái.
NgÆ°á»i cha buổi sáng đứng trÆ°á»›c Thánh giá Chúa mà cầu nguyện trÆ°á»›c khi Ä‘i là m. NgÆ°á»i mẹ nhìn lên ảnh Ãức Mẹ Hằng Cứu Giúp than thở khi gia đình gặp cÆ¡n khốn khó. Ãó là những gÆ°Æ¡ng là nh tuyệt vá»i, nhiá»u lần hÆ¡n những lá»i khuyên đạo đức lê thê. Và lá»i ngÆ°á»i bố chá»i rủa ngÆ°á»i mẹ khi nóng giáºn, ngÆ°á»i mẹ nói lại những lá»i cay chua, là độc tố thấm và o tim và o óc con cái, thÆ°Æ¡ng tổn suốt Ä‘á»i, không thể chữa là nh.
Gương Sáng, đừng Gương Xấu
"Từ phút đầu hãy dạy cho trẻ thÆ¡ biết Ä‘Æ°á»ng lối phải theo,
cho đến tuổi già nó không lạc Ä‘Æ°á»ng của nó." (Cn 21,6)
Các báºc phụ huynh Ä‘á»u đồng ý, việc táºp thói quen cho em bé có hai mặt: Lá»i dạy và GÆ°Æ¡ng sáng. Lá»i dạy má»™t Ä‘Ã ng, Việc là m má»™t nẻo là phản giáo dục. Ãừng nghÄ© trẻ em còn nhá» không biết gì. Má»™t lần bất tÃn, vạn sá»± chẳng tin.
Trẻ em trong bà o thai, dạy bằng cái Tâm của ngÆ°á»i mẹ. Trẻ nhỠđã sinh ra, dạy bằng cái Tình của cha mẹ tÆ°Æ¡ng kÃnh yêu thÆ°Æ¡ng nhau, rồi cùng nhau chăm sóc cho bé. Trẻ nhá» từ hai tuổi trở lên cho đến tuổi và o Ä‘á»i, dạy bằng GÆ°Æ¡ng sáng và Thói quen tốt của cha mẹ và anh chị trong gia đình.
Từ 6 tuổi đến tuổi và o Ä‘á»i
Nếu cha mẹ bá» qua sáu năm đầu, buông thả theo ý con, không lÆ°u ý giáo dục gì cả, đến năm bé sáu tuổi má»›i bắt đầu uốn nắn, thì tháºt là khó khăn. Bởi vì con chúng ta đã quen vá»›i nuông chiá»u, quen là m theo ý riêng của nó, vụng dở thì nhiá»u, khôn hay thì Ãt. Khi ấy muốn cho các em vâng lá»i ngay, sẽ không tránh được sá»± la mắng, Ä‘e dá»a, tháºm chà có thể đánh Ä‘áºp nữa.
HÆ¡n nữa, ở tuổi nà y trở lên, con cái cÅ©ng bắt đầu bung dần ra khá»i vòng tay cha mẹ nhÆ°: Ä‘i há»c, Ä‘i nhà thá», Ä‘i chÆ¡i má»™t mình quanh xóm. Ở những nÆ¡i đó, chúng sẽ gặp những em khác đủ lứa tuổi, tá» tế cÅ©ng có, mà xấu cÅ©ng nhiá»u, chÆ°a kể đến những hình ảnh em thấy trong sách, trong truyá»n hình, phim video, trong games, đầy bạo lá»±c, háºn thù, tình tứ, mánh khoé, dối gạt.
Nhân ái và Nhẫn nại
Giáo dục con ở lứa tuổi nà y phải tinh tế, vì trà khôn trẻ em còn rất Ä‘Æ¡n giản, mà lại hay tò mò và thÆ°á»ng bắt chÆ°á»›c ngÆ°á»i lá»›n má»™t cách vô thức vô tri. Cho nên nhiá»u khi những cá» chỉ, việc là m của các em, theo cách nhìn của ngÆ°á»i lá»›n tuổi cho là có tá»™i, nhÆ°ng đối vá»›i các em chẳng phải là tá»™i đâu. Ãừng nên chỉ nhìn hiện tượng bên ngoà i của trẻ rồi la lối để là m chúng nhát sợ. Ãừng dá»… nổi nóng, tuyệt đối không nên mắng con là : "Ãồ qủi! Ãồ ngu! Ãồ mất dạy!" Vì con là bởi gốc cha mà ra. Mà cha thì bởi gốc Ãức Kitô Giêsu.
Sá»± ngu khôn ở Ä‘á»i, dù lứa tuổi nà o cÅ©ng khó có tiêu chuẩn để định giá cho đúng. Chúng ta đã từng nghe có vị lá»›n tuổi tá»± trách khi trót là m Ä‘iá»u lầm lỡ: "Tháºt mình già đầu mà còn dại".
Riêng vá» con nÃt nếu ta đánh giá bằng cách, "ăn của ngÆ°á»i là khôn, bị ngÆ°á»i ăn là ngu", để răn Ä‘e sá»a dạy chúng, thì đó là cách giáo dục rất nguy hiểm. ChÃnh quan niệm nà y đã là m cho má»™t số con em há»c cách sống khôn ranh mánh khoé trÆ°á»›c tuổi. Những em nhÆ° thế khi trưởng thà nh dù ở địa vị nà o trong xã há»™i, hoặc trong giáo há»™i, cÅ©ng chỉ sống tìm lợi cho bản thân, khó mà có lòng vị tha nhân ái vá»›i ngÆ°á»i khác.
(Nếu xét theo tiêu chuẩn khôn dại ngÆ°á»i Ä‘á»i: Khôn ăn ngÆ°á»i dại ngÆ°á»i ăn thì, thá» há»i ai dại bằng Ãức Giêsu? Ngà i là má»™t vị Thiên Chúa mà không ở lại trá»i cao đồng hà ng đồng trị vá»›i Thiên Chùa, mà đem thân xuống đất, mặc lấy xác phà m, bị dèm pha chế diá»…u, bị kẻ khinh ngÆ°á»i ghét, rồi cuối cùng là cái chết, không phải trên giÆ°á»ng nhÆ° chúng ta, mà chết trên tháºp giá, Pl. 2,5-11. ChÃnh cái Ä‘iên dại của Ãức Giêsu, mà chúng ta và nhân loại má»›i có được tốt nhÆ° ngà y hôm nay. Cái Ä‘iên dại đó là TìnhYêu")
Trà dục, Ãức dục
Ãạt được phÆ°Æ¡ng cách giáo dục tốt, cho trẻ em xứng đáng má»™t nhân vị để và o Ä‘á»i. thì phải có hai mặt song song: Trà dục và Ãức dục. Và chÃnh các báºc cha mẹ phụ huynh, thầy cô, linh mục trên tòa giảng, nữ tu dạy giáo lý, cÅ©ng phải trang bị cho bản thân mình vá» hai mặt Trà và Ãức trÆ°á»›c đã. Bởi vì mình có thì má»›i cho được ngÆ°á»i khác. Ãừng bao giá» giáo dục theo cách phản giáo dục: Hãy là m cái gì tôi nói, đừng là m cái gì tôi là m. HÆ¡n nữa việc hệ trá»ng nà y đã được chÃnh Ãức Giêsu Kitô cảnh giác trong Thánh Kinh:
"Ãức Giêsu nói: Ký lục và kinh sÆ° ngá»± trên tòa Môsê, váºy má»i Ä‘iá»u há» nói vá»›i anh em, anh em hãy giữ lấy, nhÆ°ng anh em đừng là m theo việc là m của há». Vì há» nói mà không là m. Há» chất những gánh nặng đặt trên vai ngÆ°á»i ta, nhÆ°ng chÃnh há» lại không đụng má»™t ngón tay để lay thá» xem nặng hay nhẹ" Xem Mt. 23, 1-4
Tiểu chuẩn giáo dục của tÃn hữu.
NhÆ°ng nếu xét cao hÆ¡n vì chúng ta là tÃn hữu, thì chúng ta đừng nên quên vấn Ä‘á» quan yếu nà y, là phải giáo dục con em theo tiêu chuẩn của kẻ tin. Tiêu chuẩn ấy lấy từ mẫu gÆ°Æ¡ng Tháºp Giá Chúa Kitô, và dìm mình trong Thần Khà tình yêu của Ngà i. Tiêu chuẩn ấy là không khoan nhượng vá»›i sá»± tá»™i, sá»± xấu, nhÆ°ng thÆ°Æ¡ng yêu nhân ái, xót xa trÆ°á»›c những lỡ dại, những sa ngã của con em và của ngÆ°á»i dÆ°á»›i. Nâng đỡ chúng trong khi vấp ngã. Hãy xem Chúa Kitô Giêsu. Ngà i đã xá» vá»›i chúng ta thế nà o, khi chúng ta đã phạm những tá»™i khủng khiếp. Khi chúng ta đã là m những Ä‘iá»u bất nhân quái ác vá»›i đồng loại, đôi khi vá»›i cả vợ, cả chồng, vá»›i cả con cái chúng ta, và còn vá»›i cả chÃnh bản thân nữa.
Sá»a dạy công minh
Ãối vá»›i con cái, hãy sá»a dạy. NhÆ°ng sá»a dạy công minh, chá»› không công thẳng. Công minh là có tình ngÆ°á»i và không vá» hùa vá»›i sá»± xấu. Còn công thẳng thì không có tình ngÆ°á»i, mà trái lại, để tá» uy quyá»n và thá»a mãn tá»± ái, còn chà đạp nhân phẩm ngÆ°á»i phạm lá»—i nữa. Công thẳng, không biết xót thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i lá»—i phạm, mà chỉ giữ mặt mÅ©i cho bản thân mình, cho gia đình mình, cho dòng há» mình, cho xứ đạo mình. NhÆ°ng lắm khi cái mặt mÅ©i ấy nó cÅ©ng tèm lem từ lâu rồi.
Tại má»™t xứ đạo ná», có má»™t con gái mang thai, lên cha xin cho được kết hôn vá»›i ngÆ°á»i nó thÆ°Æ¡ng. Cha lững lá» không giải quyết vì nể ông bố cô gái là em hỠông trùm. Ông bố nói vá»›i cha: Nó Ä‘i đâu thì Ä‘i, để nó ở đây, mặt mÅ©i nà o mà chúng con dám nhìn bà con trong xứ. Lá»… cÆ°á»›i của cô gái: cha lạ, không 1 bông hoa trên bà n thá», không thấy mặt 1 ngÆ°á»i bên há» nhà gái.
TrÆ°á»›c đây có má»™t em gái (ở xứ đạo thuá»™c Ãà Nẵng, Việt Nam) vì mang thai không chồng, bị cha xứ bắt qùi ở cuối nhà thá» ngà y lá»… Chúa nháºt. Hình phạt sỉ nhục em nhÆ° thế, mà ông cha xứ lại còn nói trên tòa giảng là để là m gÆ°Æ¡ng cho những em gái khác.
Trên đây chỉ là số rất Ãt trong những câu chuyện có tháºt. Xin má»™t số cha mẹ, má»™t số các cha, và nữ tu có nhiệm vụ giáo dục con em, má»—i lần răn dạy lá»—i lầm mà các đấng cho là nặng hoặc cho là mất đức khiết tịnh, hãy nhá»› lại câu chuyện NgÆ°á»i Ãà n Bà Ngoại Tình Bị Bắt Qủa Tang, trong Tin Mừng theo Thánh Gioan. Và hãy há»c cách Ãức Giêsu đối xá» vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy nhÆ° thế nà o.
Khi con cái sai lỗi
Khi con cái sai lá»—i, ngay cả lá»—i nặng, đừng phản ứng theo bản năng, mà phải giáo dục theo lý trÃ. Cha mẹ phải hết sức kiên nhẫn xem xét vấn Ä‘á» tÆ°á»ng táºn, rồi nhẹ nhà ng yêu thÆ°Æ¡ng chỉ dẫn. Ãừng bao giá» dạy con trong cÆ¡n nóng giáºn, lúc cha hoặc mẹ nóng giáºn, tá»± mình còn không kiá»m chế được bản thân, là m sao mà giáo dục con cái. Dạy con lúc ấy là chỉ trút cÆ¡n nóng giáºn lên con cho hả mà thôi. Háºu qủa có thể gây ân háºn suốt Ä‘á»i. Có má»™t câu nói rất chà lý: “NgÆ°á»i nóng giáºn thì mở to cái lá»— miệng, nhÆ°ng lại nhắm chặt đôi mắtâ€. (An angry man opens his mouth and shuts up his eyes).
Riêng trẻ em bị Ä‘Ã n áp trong cÆ¡n nóng giáºn của ngÆ°á»i cha hoặc mẹ, chúng sẽ sợ hãi lắm. Lần sau nếu có sai lá»—i, chúng sẽ chối bay chối biến những Ä‘iá»u lá»—i phạm chúng là m, không phải vì chúng gian dối, mà chỉ do qúa sợ hãi mà thôi.
Tâm hồn trẻ em là cả má»™t không gian đầy ngỡ ngà ng trÆ°á»›c má»i thứ chúng gặp hà ng ngà y. Có rất nhiá»u Ä‘iá»u chúng Ä‘ang muốn tìm hiểu, có rất nhiá»u câu há»i tại sao cần được ngÆ°á»i lá»›n trả lá»i. Nếu sá»± sợ hãi khiến chúng thu mình lại, là m sao dám thá» thẻ vá»›i mẹ cha. Lỡ ra lại bị ăn chá»i ăn đòn. NhÆ°ng sau lÆ°ng khuất mắt cha mẹ, chúng sẽ há»i bạn bè, và lúc ấy bá»n trẻ ngu khá» lại giáo dục cho bá»n trẻ ngu khá», thế nhÆ°ng chúng lại rất thảnh thÆ¡i sống cái thế giá»›i dại dá»™t ngu khá» của chúng. Khi vá» nhà , trẻ em lại phải sống bằng bá»™ mặt khác: ngoan ngoãn, yên lặng, dạ vâng.
Nếu tình trạng nà y cứ kéo dà i, em bé cà ng lá»›n sá»± xa cách vá»›i cha mẹ cà ng lá»›n, khi chuyện Ä‘á»™ng trá»i xảy ra, cha mẹ biết được thì má»i sá»± đã xong rồi.
Những Tiêu Cực Ảnh Hưởng Giáo Dục
Có trẻ em mất dạy không?
Có không Ãt trẻ em được cha mẹ răn dạy rất tốt nhÆ°ng lại không nghe lá»i dạy, nên đã hÆ° há»ng. Qua kinh nghiệm giáo dục, Việt Nam ta có câu nói: "Cá không ăn muối cá Æ°Æ¡n. Con cãi cha mẹ trăm Ä‘Æ°á»ng con hÆ°."
Có cÅ©ng không Ãt, cha mẹ chỉ chăm cho con ăn no mặc ấm, mà việc dạy dá»— thì lÆ¡ là , không răn bảo khi sai lá»—i, không uốn nắn khi Ä‘Æ°á»ng lối nó vạy vò.
Có rất nhiá»u gia đình vì hoà n cảnh khắc nghiệt, nên cha hoặc mẹ không thể nuôi dạy, Ä‘Ã nh phải để con cái tá»± lá»›n lên nhÆ° má»™t loà i cây má»c nÆ¡i hoang dã.
Có cha hoặc mẹ vì lợi, nên yên lặng hoặc không ngăn cản con cái khi nó là m Ä‘iá»u sai đạo nghÄ©a, sai luáºt Chúa, miá»…n là có tiá»n Ä‘em vá» nhà .
Có cha mẹ bênh con qúa đáng. Con là m Ä‘iá»u trái, nhà trÆ°á»ng, nhà thá», hà ng xóm khuyến cáo, nhÆ°ng vì tá»± ái, nên cứ bênh vá»±c, không nhìn ra lá»—i của con để mà sá»a dạy.
Có ngÆ°á»i cha, lúc say sÆ°a hoặc lúc nóng giáºn là lôi con ra dạy, lôi vợ ra Ä‘ay nghiến. Còn lúc tỉnh, thì chuyện xấu gì của con cÅ©ng hể hả bá» lÆ¡.
Có ngÆ°á»i mẹ Ä‘i đâu cÅ©ng hết lá»i khoe con, cái gì của con cÅ©ng hay, cÅ©ng giá»i, cÅ©ng hÆ¡n ngÆ°á»i, má»i mặt Ä‘á»u hoà n hảo, không lầm không lá»—i gì cả.
Có gia đình trống đánh xuôi kèn thổi ngược: bố dạy mẹ bênh, mẹ dạy bố bênh. Chuyện nà y thÆ°á»ng xảy ra ở những vợ chồng có sá»± không hoà hợp tiá»n bạc, không hoà hợp gối chăn, hoặc vì ngÆ°á»i chồng có táºt say sÆ°a chè chén.
Vì thế
Xét vá» mặt tiêu cá»±c thì bất cứ ở xã há»™i nà o, cÅ©ng có những trẻ hÆ° há»ng, mà chúng thÆ°á»ng bị ngÆ°á»i ta gá»i là những đứa trẻ mất dạy. Váºy thế nà o là trẻ mất dạy? Nói má»™t cách rất chung chung, ta có thể chia là m ba loại.
1- Những đứa trẻ không có ngÆ°á»i dạy.
2- Những đứa trẻ được dạy dỗ tốt mà không chịu nghe.
3- Những đứa trẻ được dạy dá»— không tốt. "Con Æ¡i, nghe lấy lá»i cha, má»™t đêm ăn trá»™m bằng 3 năm là m."
Truyá»n thống & Văn hóa
Cái thế giá»›i của ngÆ°á»i lá»›n có những cái riêng của ngÆ°á»i lá»›n. Cái dÄ© vãng của ngÆ°á»i lá»›n không phải là cái dÄ© vãng cÅ©a trẻ em. Cái ká»· niệm thÆ¡ ấu của ngÆ°á»i lá»›n đã có nÆ¡i quê nhà khác xa vá»›i ká»· niệm thÆ¡ ấu của trẻ thÆ¡ hôm nay tại nÆ¡i quê ngÆ°á»i. Nhất là giai Ä‘oạn hiện nay, má»—i quốc gia trên thế giá»›i không còn là má»™t ốc đảo nữa. ChÆ°a kể những cuá»™c di dân tị nạn đã là m xáo trá»™n tất cả ná»n móng văn hoá, căn bản truyá»n thống, và ngôn ngữ của các dân tá»™c. ChÃnh vì thế mà việc giáo dục hôm nay vô cùng phức tạp vô cùng khó khăn hÆ¡n trÆ°á»›c bá»™i phần. Trong hoà n cảnh nhÆ° váºy, má»™t đứa trẻ không am tÆ°á»ng văn hóa, không thông hiểu truyá»n thống dân tá»™c, chÆ°a hẳn là má»™t đứa trẻ không tốt.
Lấy má»™t và dụ, trẻ em ở Mỹ, cách chà o há»i rất Ä‘Æ¡n giản, dù chà o ông bà , cha mẹ, thầy cô, cÅ©ng không thÆ°a không gá»i, không khoanh tay cúi đầu, chỉ tÆ°Æ¡i nét mặt rồi: Hello, Hi, Good morning, v. v. Còn Việt Nam ta thì trên phải ra trên, dÆ°á»›i ra dÆ°á»›i, không thể cá mè má»™t lứa, gặp bá» trên mà cÅ©ng cứ nhe cái răng trắng ởn ra mà Hello, Hi, là vô phép.
Có má»™t thằng nhá» tám tuổi tên David Nguyá»…n, theo mẹ vá» Việt Nam thăm bà ngoại. TrÆ°á»›c khi Ä‘i, mẹ nó phải mở má»™t lá»›p cấp tốc chà o há»i: Con chà o ngoại ạ, Con chà o ông chú ạ, v.v. Thằng nhỠđược Ä‘i du lịch thì há»c táºp phấn khởi lắm. Hai tháng sau, khi vá» lại Mỹ, má nó nói nó sút Ä‘i mất 3 pounds, vì không quen ăn đồ Việt Nam má»—i ngà y. Và nó nói không muốn Ä‘i Việt Nam nữa, bởi vì ngoà i mấy câu chà o cô bác dì dượng, là thằng nhá» hết vốn tiếng Việt. Còn bạn bè cùng lứa tuổi thì không thân thiện gì cả, chỉ thÃch xem nó chứ không chÆ¡i vá»›i nó. Nó thÃch Ä‘i Hawaii hÆ¡n.
Tuy thế, bổn pháºn giáo dục vẫn là của cha mẹ. Dù khó khăn cách mấy, cÅ©ng không thể buông xuôi hoặc trao phó hoà n toà n cho xã há»™i, cho nhà trÆ°á»ng.
Có mẫu số chung của giáo dục không?
Việc giáo dục con cái là má»™t tráºn đồ vô cùng phức tạp. Bởi vì, vợ chồng là má»™t xÆ°Æ¡ng má»™t thịt, nhÆ°ng má»—i đứa con tuy là máu thịt của mẹ cha, nhÆ°ng lại là nhân vị Ä‘á»™c láºp vá»›i cha mẹ. Nó có thế giá»›i tâm linh riêng của nó, cho nên việc giáo dục rất tế nhị công phu. Ở đây chúng ta chỉ nói đến việc giáo dục theo đạo đức nhân bản, không nói đến nếp sống theo truyá»n thống văn hoá dân tá»™c. NhÆ°ng cho dù nói vá» mặt nà o chăng nữa, vẫn phải có mẫu số chung cho việc giáo dục. Mẫu số chung đó là : Là m tốt tránh xấu. Là m là nh lánh dữ. Vá»›i mẫu số nà y con em chúng ta dù ở môi trÆ°á»ng sinh hoạt nà o chúng vẫn có thể thá»±c hà nh được.
Có ngôn ngữ chung của giáo dục không?
Tất cả sá»± lá»… phép, hiếu thảo, ghét sá»± xấu, thÃch sá»± là nh, Ä‘á»u phát xuất từ lòng nhân ái. Khi lòng nhân ái (thứ thiệt) có, thì sá»± tốt sá»± thiện đã bắt đầu, và dá»… san bằng má»i ngăn cách vá» ngôn ngữ và tuổi tác.
Lòng Nhân Ãi là ngôn ngữ chung của Giáo dục. Má»™t nụ cÆ°á»i tÆ°Æ¡i, má»™t cái nhìn thân thiện, là tiếng nói của tình ngÆ°á»i. Tiếng nói ấy, Ãen Trắng Nâu Và ng gì cÅ©ng hiểu hết, xa có thể kéo lại gần, gần lại gần hÆ¡n. Khi lòng nhân ái được thể hiện giữa cha mẹ anh chị em trong gia đình thì còn tuyệt vá»i biết bao. Con cái hÆ° há»ng thế nà o cÅ©ng sẽ được sá»a đổi.
Lòng Nhân Ãi xuất phát từ Thiên Chúa trong Ãức Kitô Giêsu, không xuất phát từ đạo đức con ngÆ°á»i, đạo đức con ngÆ°á»i ở đây ám chỉ vá» thứ đạo đức nhà thá» sáng lá»… chiá»u chầu, chăm chỉ kinh hạt. Cha nhà thá» cần thì hăng say năng nổ, nhÆ°ng cha già mẹ yếu nhà mình thì không phụng dưỡng. Chồng vợ không tÆ°Æ¡ng kÃnh. Ãối vá»›i con cái thì khó khăn. Vá»›i xóm giá»ng thì bất hòa. Chốn chợ búa thì bon chen già nh giá»±t. NhÆ°ng gặp ai lại cứ thÃch khuyên đạo đức.
Ai được Æ¡n mến Chúa tháºt lòng thì má»›i biết sống nhân ái. Yêu mến không phải giữ lá» luáºt từng ly từng tÃ. Luáºt lệ lá»… nghi quá nhiá»u, chỉ là dá»±ng nên những tÆ°á»ng ngăn vách chắn con ngÆ°á»i vá»›i Chúa. Yêu là mở ngá» con tim cho Giêsu.
Muốn có được lòng nhân ái Ä‘Ãch tháºt, thì cha mẹ phải tìm đến Thánh Tâm Chúa Giêsu Kitô, Thánh Tâm của Chúa Giêsu sẽ ban cho cha mẹ lòng yêu mến cá» _________________"Lạy Chúa,
Dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn,
Vì có Chúa ở cùng.
Côn trượng Ngà i bảo vệ,
Con vững dạ an tâm"
Quản lý
Ngày tham gia: 12/06/2007 Bài gửi: 363 Số lần cám ơn: 32 Được cám ơn 69 lần trong 65 bài viết
gửi: 30.08.2009 Tiêu đề: re: Trẻ em 13t ....
Con cám Æ¡n bác Ẩn, bác Lê và chú/ bác Hoà i đã tìm tòi khiêng vỠđây cho con tham khảo ... Mai mần vá» có thá»i gian con Ä‘á»c nghiên cứu thêm ...hihiih
Cám ơn cả nhà ... Mến chúc cả nhà cuối tuần an vui.
_________________ Con cảm tạ vì tất cả của 1 ngà y Chúa ban.
Thà nh viên
Ngày tham gia: 13/08/2007 Bài gửi: 202 Số lần cám ơn: 2 Được cám ơn 23 lần trong 22 bài viết
gửi: 30.08.2009 Tiêu đề: re: Trẻ em 13t ....
Nè nè! Không phải chú/ Bác chi mô nha! Hehe _________________"Lạy Chúa,
Dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn,
Vì có Chúa ở cùng.
Côn trượng Ngà i bảo vệ,
Con vững dạ an tâm"
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn