Hòa giải: Con Ä‘Æ°á»ng tiến đến hiệp thông
05.03.2018
Sá»± hiệp thông không phải chỉ là má»™t tình cảm mông lung, nhÆ°ng là những tÆ°Æ¡ng quan cụ thể, vá»›i Chúa, vá»›i Há»™i Thánh và vá»›i tha nhân. Sá»± hiệp thông trÆ°á»›c hết là ân huệ của Chúa Thánh Thần, nhÆ°ng đó còn là má»™t lối sống, má»™t lối suy nghÄ©, má»™t sá»± chá»n lá»±a, được thá»±c hiện bằng ná»— lá»±c của má»—i ngÆ°á»i.
BÃ i
giảng của Äức cha Giuse Nguyá»…n Năng trong Thánh lá»… tại Äá»n thá» Thánh Phêrô ngà y
03/03/2018 (Lá»i Chúa ngà y thứ Bảy tuần II Mùa Chay: Mk
7, 14-15.18-20 ; Lc 15, 1-3.11-32)
Thánh Phêrô đã được Chúa Giêsu trao phó nhiệm vụ Mục tỠhữu hình tối cao
của Há»™i Thánh. Ngà i đã chịu tỠđạo tại Rôma, vì thế, Äức Thánh Cha, trong tÆ°
cách là Giám mục Rôma, ngÆ°á»i kế vị thánh Phêrô, cÅ©ng là Mục tá» của Há»™i Thánh
hoà n vÅ©. Khi đến Rôma, tất cả các tÃn hữu Công giáo Ä‘á»u cảm nháºn rất rõ sá»± hiệp
thông vá»›i Äức Thánh Cha và Há»™i Thánh toà n cầu. ChÃnh trong ý thức vá» sá»± hiệp
thông đó mà hôm nay anh chị em quy tụ bên Hội đồng Giám mục Việt Nam dâng thánh
lễ tại đây, nơi phần mộ của thánh Phêrô.
Sự hiệp thông không phải chỉ là một tình cảm mông lung, nhưng là những
tương quan cụ thể, với Chúa, với Hội Thánh và với tha nhân. Sự hiệp thông trước
hết là ân huệ của Chúa Thánh Thần, nhưng đó còn là một lối sống, một lối suy
nghÄ©, má»™t sá»± chá»n lá»±a, được thá»±c hiện bằng ná»— lá»±c của má»—i ngÆ°á»i.
1. Câu chuyện của sá»± trở vá»
Dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu là má»™t trong những trang Tin Mừng đẹp nhất
diễn tả lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa.
Chắc chắn má»—i ngÆ°á»i, không nhiá»u thì Ãt, Ä‘á»u nháºn ra mình là ngÆ°á»i con
thứ đã từ khước tình thương của Cha để sống theo ý riêng mình. Khi bỠNhà Cha
ra Ä‘i, con ngÆ°á»i tưởng mình được tá»± do và hạnh phúc, nhÆ°ng thá»±c ra lại là chuốc
lấy đau thương tủi nhục vì mất tất cả: mất tình thương và sự sống của Cha, mất
tình nghÄ©a anh em, tháºm chà đánh mất chÃnh phẩm giá cao cả của con ngÆ°á»i khi
thèm thuồng thức ăn của loà i heo.
Äứa con thì Ãch ká»· và từ chối tình thÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng ngÆ°á»i cha lại vẫn má»™t
lòng thÆ°Æ¡ng xót. Ông vẫn kiên nhẫn đợi chá» và mong má»i từng ngà y. Khi đứa con
Ä‘i hoang trở vá», ngÆ°á»i cha đã cho con mặc áo má»›i, Ä‘i già y má»›i, Ä‘eo nhẫn, và mở
tiệc ăn mừng. Ở đâu mà có áo mới, già y mới, nhẫn đẹp, chiên béo, nếu không phải
là ngÆ°á»i cha đã tha thứ trÆ°á»›c cả khi đứa con nói lên lá»i thú tá»™i, hÆ¡n nữa còn
hy vá»ng má»™t ngà y nà o đó con mình sẽ trở vá», nên ông má»›i chuẩn bị may áo, mua
già y, mua nhẫn và vỗ béo cho con chiên chỠngà y con mình quay gót vỠnhà .
“Chúa là Äấng chịu Ä‘á»±ng lá»—i lầm, không giữ mãi cÆ¡n giáºn. Ngà i sẽ lại
thÆ°Æ¡ng xót chúng ta. Má»i lá»—i lầm chúng ta, Ngà i ném xuống đáy biển†(Bà i
Ä‘á»c 1).
Chúa Giêsu má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i trở vá» hoà giải vá»›i Chúa Cha. Äó là bÆ°á»›c Ä‘i
tiên quyết trên con Ä‘Æ°á»ng tiến tá»›i hiệp thông. Chỉ khi nà o hoà giải vá»›i Thiên
Chúa, con ngÆ°á»i má»›i được hiệp thông vá»›i Ngà i và được dá»± phần sá»± sống và hạnh
phúc của Ngà i.
Không phải chỉ có ngÆ°á»i con thứ má»›i phải hoà giải, mà chÃnh ngÆ°á»i con cả
cÅ©ng cần hoà giải vá»›i cha và ngÆ°á»i em. NgÆ°á»i con cả không bá» nhà cha ra Ä‘i,
nhÆ°ng thá»±c ra lại là ngÆ°á»i đã Ä‘i hoang trong tâm hồn. NgÆ°á»i con cả chu toà n bổn
pháºn không phải vì yêu mến cha nhÆ°ng vì mong má»™t phần thưởng. Anh ở lại trong
nhà cha nhÆ°ng lại không chia sẻ Æ°u tÆ° vá»›i ná»—i Ä‘au buồn của ngÆ°á»i cha Ä‘ang mất
má»™t ngÆ°á»i con là chÃnh em của anh. Trong khi ngÆ°á»i cha mong ngÆ°á»i con Ä‘i hoang
trở vá», anh ta lại không mong, tháºm chà còn bá»±c bá»™i và không vui khi thấy em
vá».
Sở dÄ© Chúa Giêsu kể dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu nà y là vì các biệt phái
và kinh sÆ° lẩm bẩm: “Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i há»â€. Biệt
phái và kinh sÆ° có sá»± “công chÃnh theo lá» luáºt†nhÆ°ng lại thiếu má»™t tấm lòng:
tấm lòng vá»›i cha và vá»›i em. Nếu ngÆ°á»i con thứ Ä‘i hoang cần phải trở vá» hoà giải
vá»›i cha, thì ngÆ°á»i con cả công chÃnh đạo đức lại cần tá»›i hai cuá»™c trở vá»: trở
vỠhoà giải với cha và hoà giải với em.
NgÆ°á»i con cả không và o nhà , nên ngÆ°á»i cha bá» dở bữa tiệc ra ngoà i tìm
anh. Không biết ngÆ°á»i con cả có và o nhà chăng. Dụ ngôn bá» lá»ng câu chuyện,
không có kết luáºn. Nếu anh ta không và o, chuyện gì sẽ xảy ra? NgÆ°á»i con thứ có
vui trong gia đình hay sẽ lại quay gót ra Ä‘i? Nếu là ngÆ°á»i con cả, tôi có và o
nhà không? Nếu là ngÆ°á»i con thứ, tôi sẽ phản ứng thế nà o? Thánh Luca bá» dở câu
chuyện để má»—i ngÆ°á»i viết tiếp phần kết sao cho có háºu.
2. Kiến tạo sự hiệp thông trong Hội Thánh
Câu chuyện của sự trở vỠgợi lên những nguyên tắc để kiến tạo sự hiệp
thông trong Há»™i Thánh. Cá»™ng Ä‘oà n phụng vụ hiện diện nÆ¡i đây gồm đủ tất cả má»i
thà nh phần Dân Chúa là biểu tượng cho Hội Thánh tại Việt Nam. Chúng ta ở đây
bên má»™ thánh Phêrô, đó cÅ©ng chÃnh là biểu tượng cho sá»± hiệp thông của Há»™i Thánh
địa phÆ°Æ¡ng vá»›i Há»™i Thánh hoà n vÅ©, má»™t cách cụ thể vá»›i Äức Thánh Cha là dấu chỉ
và là nguyên lý hữu hình của sự hiệp nhất trong toà n thể Hội Thánh.
Con Ä‘Æ°á»ng của sá»± hiệp thông Há»™i Thánh trÆ°á»›c hết cÅ©ng phải bắt đầu bằng
sá»± trở vá» vá»›i Äức Kitô và Tin Mừng. Nếu không xây dá»±ng trên ná»n tảng siêu nhiên
nà y, sá»± hiệp thông Há»™i Thánh chỉ là há»i hợt lá»ng lẻo và có nguy cÆ¡ dá»… đổ vỡ.
Há»™i Thánh không phải là má»™t tổ chức tôn giáo theo kiểu má»™t táºp thể xã há»™i loà i
ngÆ°á»i, nhÆ°ng là Dân của Thiên Chúa và là Thân thể mầu nhiệm của Äức Kitô. Tách
rá»i khá»i Äức Kitô, Há»™i Thánh chỉ còn là má»™t tổng công ty nhân đạo quốc tế hay
má»™t tổ chức chÃnh trị. Há»™i Thánh sống bằng sá»± sống của Äức Kitô, tùy thuá»™c và o
Äức Kitô, vâng phục Äức Kitô. Há»™i Thánh không Ä‘i theo Ä‘Æ°á»ng lối của thế gian
nhÆ°ng theo Ä‘Æ°á»ng lối của Tin Mừng, không hà nh Ä‘á»™ng theo kiểu thế gian nhÆ°ng cáºy
dá»±a và o sức mạnh của Thần Khà và sá» dụng các phÆ°Æ¡ng thế của Tám Mối Phúc Tháºt.
NhÆ° dân Do Thái bÆ°á»›c Ä‘i giữa lòng lịch sá», đôi khi Há»™i Thánh cÅ©ng bị cám dá»— trở
nên nhÆ° các dân khác. Tuy nhiên chÃnh Tin Mừng má»›i là mẫu má»±c quy phạm và lÃ
tiêu chuẩn xét xá» má»i hoạt Ä‘á»™ng của Há»™i Thánh.
Äể có sá»± hiệp thông Há»™i Thánh, các môn đệ của Äức Kitô cÅ©ng cần đón nháºn
nhau và hoà giải vá»›i nhau. NgÆ°á»i con cả tá»± hà o là công chÃnh không thể chấp
nháºn đứa em hoang Ä‘Ã ng trở vá» nhà cha. CÅ©ng thế, các kinh sÆ° và biệt phái không
thể chấp nháºn được việc Chúa Giêsu đón tiếp và đồng bà n vá»›i ngÆ°á»i thu thuế vÃ
tá»™i lá»—i. Há»™i Thánh của Äức Kitô không thể có thái Ä‘á»™ loại trừ nhÆ° thế. Há»™i
Thánh tá»± bản chất là thánh thiện nhÆ°ng lại bao gồm cả ngÆ°á»i công chÃnh lẫn tá»™i
nhân. Sá»± thánh thiện Ä‘Ãch thá»±c đòi Há»™i Thánh đón tiếp tất cả má»i ngÆ°á»i. Thánh
thiện không có nghÄ©a là tá»± đặt mình là m quan toà xét xá», nhÆ°ng là tình yêu cứu
thế, là khả năng chịu Ä‘á»±ng, nâng đỡ gánh vác nhau, tha thứ và đón nháºn nhau.
Niá»m mÆ¡ Æ°á»›c má»™t thế giá»›i toà n vẹn đôi khi có thể là m cho con ngÆ°á»i trở thà nh
nhẫn tâm và cứng cá»i vá»›i ngÆ°á»i khác, tháºm chà kết án và loại trừ nhau. Äể duy
trì và là m tăng trưởng sá»± hiệp thông, các môn đệ của Äức Kitô phải là những
ngÆ°á»i khiêm tốn biết chấp nháºn má»i giá»›i hạn của nhau và vượt qua má»i dị biệt để
chung sống hà i hoà hạnh phúc trong gia đình của Thiên Chúa.
3. Lên Ä‘Æ°á»ng đến
với muôn dân
Trong thá»i Giáo há»™i sÆ¡ khai, dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu còn được Ä‘á»c
trong viá»…n tượng của sứ mệnh loan báo Tin Mừng cho muôn dân. NgÆ°á»i con thứ
tượng trÆ°ng cho dân ngoại, còn ngÆ°á»i con cả chÃnh là dân Israel. Việc ngÆ°á»i con
thứ Ä‘i hoang không được con cả chấp nháºn trở vá» gia đình gợi lên khó khăn của
buổi ban đầu trong công cuá»™c truyá»n giáo. Các Kitô hữu lúc đó còn ngần ngại
chưa đến với dân ngoại, hơn nữa, còn muốn bắt lương dân khi và o Hội Thánh phải
giữ luáºt Do Thái. Vá» vấn Ä‘á» nà y, hôm nay bên phần má»™ thánh Phêrô, xin ngà i dạy
chúng ta kinh nghiệm của ngà i.
Cũng như các Tông đồ khác, lúc đầu thánh Phêrô chỉ nghĩ tới việc loan
báo Tin Mừng cho dân Do Thái. Nhưng sau đó, trong một thị kiến, ngà i thấy tấm
khăn lá»›n Ä‘á»±ng các thú váºt mà ngÆ°á»i Do Thái cho là không thanh sạch, và ngà i
nghe tiếng nói “Hãy giết mà ănâ€. Lúc đó ngà i chẳng hiểu gì. NhÆ°ng má»™t sá»± việc
xảy đến đã giúp thánh Phêrô hiểu thị kiến. Một đà ng Chúa sai thiên thần đến
giục ông Cornêliô là má»™t sÄ© quan Rôma sai ngÆ°á»i Ä‘i tìm thánh Phêrô. Äang khi đó
thánh Phêrô cũng được Chúa Thánh Thần thúc giục đến nhà ông Cornêliô để rao
giảng và rá»a tá»™i cho gia đình ông (x. Cv 10).
Từ kinh nghiệm đó, sau nà y thánh Phêrô mạnh mẽ tuyên bố tại Công đồng
Giêrusalem: “Thiên Chúa không phân biệt chút nà o giữa chúng ta vá»›i há»â€¦ Váºy tại
sao bây giỠanh em còn quà ng và o cổ các môn đệ một cái ách mà cả cha ông chúng
ta lẫn chúng ta đã không mang nổi ?†(Cv 15, 9-10). NhỠlòng nhiệt thà nh
cùng với tầm nhìn cởi mở ấy, công cuộc loan báo Tin Mừng đã phát triển nhanh
chóng.
Bên phần mộ của thánh Phêrô, từ dụ ngôn trong bà i Tin Mừng, một lần nữa
lệnh truyá»n loan báo Tin Mừng “ad gentes†lại vang lên mãnh liệt cho Há»™i
Thánh Việt Nam. Trong bối cảnh của thế giới hôm nay, công cuộc loan báo Tin
Mừng xem ra khó khăn: vì bách hại cấm cách, vì văn hoá hiện đại dá»ng dÆ°ng vá»›i
tôn giáo, hay vì có ngÆ°á»i coi việc theo Chúa nhÆ° là hà nh Ä‘á»™ng phản lại dân tá»™c
và văn hoá, hoặc vì lối sống hưởng thụ và chạy theo tiá»n bạc…
NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nghÄ© rằng hoà n cảnh thá»i nay khó truyá»n giáo hÆ¡n ngà y
xÆ°a. Thá»±c ra má»—i thá»i có khó khăn của nó, dÆ°á»›i hình thức nà y hay hình thức
khác. Ngay từ giai đoạn đầu của lịch sỠHội Thánh, hoà n cảnh của các Kitô hữu
sống trong đế quốc Rôma cÅ©ng không há» dá»… dà ng thuáºn lợi. Äó là má»™t thế giá»›i xa
lạ và thù nghịch vá»›i Tin Mừng. Äi theo Äức Kitô là lá»™i ngược dòng và có nguy cÆ¡
đến tÃnh mạng, nhÆ°ng công cuá»™c loan báo Tin Mừng rất hăng say và đạt hiệu quả.
Má»—i thá»i Ä‘á»u có những khó khăn riêng, má»—i giai Ä‘oạn Ä‘á»u có thể được coi
là khủng hoảng, nhưng từ những tình huống cụ thể, Chúa Thánh Thần dẫn dắt Hội
Thánh tiến lên và là m chứng cho Äức Kitô trong bối cảnh lịch sá» Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i.
Những khó khăn không phải là những cản trở cho bằng là những lá»i má»i gá»i trong
một giai đoạn mới.
Chúa Thánh Thần là tác nhân chủ yếu của công cuộc loan báo Tin Mừng. Một
Ä‘Ã ng Ngà i thúc đẩy tâm hồn những ngÆ°á»i tông đồ, Ä‘Ã ng khác Ngà i âm thầm chuẩn bị
mảnh đất tốt nÆ¡i tâm hồn ngÆ°á»i chÆ°a biết Chúa. Trở ngại lá»›n nhất trong công
cuộc loan báo Tin Mừng không phải là những khó khăn bên ngoà i, nhưng là tình
trạng các môn đệ của Äức Kitô an pháºn khép kÃn trong má»™t mục vụ bảo tồn dà nh
cho những ngÆ°á»i công chÃnh và đạo đức, chÆ°a thao thức “đi ra†đến những ngÆ°á»i
còn ở xa. Trở ngại lá»›n nhất là tình trạng thiếu lá»a trong Há»™i Thánh, thiếu
nhiệt tình và niá»m vui Tin Mừng, tháºm chà đánh mất chÃnh Tin Mừng.
Äức Thánh Cha Phanxicô nói: “Äừng nói rằng thá»i nay khó hÆ¡n, nó chỉ
khác thôi. Hãy há»c nÆ¡i các thánh là những ngÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c đã đối diện vá»›i khó
khăn trong thá»i của há» thế nà oâ€. “Há» là những ngÆ°á»i trà n trá» niá»m vui, can đảm
không má»i mệt và nhiệt tình trong việc rao giảng Tin Mừng.†(NVTM s. 263)
Äến vá»›i Rôma là trở vá» trung tâm của Há»™i Thánh, không
chỉ nhÆ° má»™t không gian địa lý nhÆ°ng còn nhÆ° má»™t cuá»™c trở vá» nguồn là chÃnh trái
tim kÃch hoạt sá»± sống của toà n thể Há»™i Thánh tại Việt Nam. Má»™t cuá»™c trở vá»
nguồn lúc nà o cÅ©ng chất chứa niá»m hy vá»ng cho má»™t tÆ°Æ¡ng lai tÆ°Æ¡i sáng.
Gm. Giuse Nguyá»…n
Năng
(WHÄ)
|