“Các nữ tu trong trắngâ€, má»™t phim có tầm mức hoà n vÅ©
01.03.2016
Câu chuyện dá»±a trên các sá»± việc có tháºt và chẳng có gì đáng hấp dẫn.
Năm 1945, sau khi bị lÃnh Xô viết hãm hiếp
nhiá»u lần tất cả các nữ tu của má»™t tu viện ở Ba Lan, bảy trong số các nữ
tu mang thai. Trong một đất nước bị chiến tranh tà n phá, vừa khốn cùng,
vừa nghèo đói, tình trạng của hỠchưa từng có và cũng không thể nói với
ai. Là m gì bây giá»? Má»™t xÆ¡ rá»i bức tÆ°á»ng kÃn mÃt để xin má»™t nữ bác sÄ©
trẻ ngÆ°á»i Pháp giúp đỡ.
Má»™t Ä‘á» tà i có thể là m cho nhiá»u ngÆ°á»i sợ
Ä‘iá»u xấu nhất sẽ xảy ra, vá»›i trà n lan các cảnh phá»ng chừng, tình cảm
lẫn lá»™n, hình ảnh không kÃn đáo hoặc bị lèo lái. NhÆ°ng không có những
chuyện nà y, trái lại là đà ng khác: khởi Ä‘i từ má»™t câu chuyện bẩn thỉu vÃ
cá biệt, nhà đạo diễn đã đưa khán giả đến tầm mức hoà n vũ mà không rơi
và o sự dễ dãi. Không kể lại kịch bản, chúng tôi chỉ nêu lên đây một và i
Ä‘iểm tốt đẹp chÃnh của cuốn phim.
TrÆ°á»›c hết là sá»± tôn trá»ng các nhân váºt:
được tôn lên nhỠhình ảnh rất đẹp (do cùng nhiếp ảnh gia thực hiện phim
Des hommes et des dieux) trong sá»± hà i hòa giữa các mà u xám, trắng vÃ
nâu, máy quay phim luôn Ä‘Æ°a ra góc cạnh của lá»i khấn khiết tịnh, chẳng
hạn cho khán giả xem cảnh thân thiết nhất là sinh đẻ mà không toát ra
má»™t ly nà o cho thấy sá»± phô bà y hay dá»… tÃnh chiá»u theo thị hiếu. CÅ©ng
váºy, tất cả nhân váºt chÃnh không đóng khung và o má»™t thể loại nà o có vẻ
giản lược quá mức: tất cả Ä‘á»u phức tạp, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có Ä‘iểm yếu và ánh
sáng của mình, cá»ng vá»›i tà i năng diá»…n xuất tuyệt vá»i của các diá»…n viên.
Hoặc, Ä‘á»i sống tu hà nh được tôn trá»ng, không có tham vá»ng cho khán giả
xem những cảnh bà máºt nhÆ°ng tỉ mỉ chÃnh xác Ä‘Æ°a ra sá»± liên tục của má»™t
nghi thức hoà n toà n dâng hiến, trong lá»i ca tiếng hát của các giá» kinh,
âm thầm Ä‘Æ°a khán giả Ä‘i từ Mùa Vá»ng đến Phục Sinh qua tuần ThÆ°Æ¡ng Khó
(cố vấn vá» Ä‘á»i tu không ai khác là linh mục Ligugé). Kế đó là tôn trá»ng khán giả. Äứng trÆ°á»›c
các thách thức đảo lá»™n trong việc đón nháºn sá»± sống gây ra trong bạo lá»±c
và đặt lại vấn Ä‘á» Æ¡n gá»i của các xÆ¡, các phản ứng sẽ khác nhau và đôi
khi bất ngá». Má»™t nữ cán bá»™ cá»™ng sản giúp các nữ tu và mẹ bá» trên trong
việc chá»n lá»±a khủng khiếp, dá»±a trên tình yêu cho cá»™ng Ä‘oà n… Má»—i khán
giả, dù tin hay không tin, ở đây há» phải nháºn định, không phải chỉ để
hiểu thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i nà y, ngÆ°á»i kia nhÆ°ng nhất là đặt cho chÃnh mình
những câu há»i cÆ¡ bản nhất, mà xã há»™i chuá»™ng giải trà của chúng ta thÆ°á»ng
che khuất.
Chúng ta cho sự sống của mình cho đến
đâu? Cho đến khi bá» nó? Cho đến khi trao truyá»n nó – và bằng cách nà o?
Là m thế nà o để đón nháºn ngÆ°á»i khác, dù ngÆ°á»i đó là Chúa Kitô, ngÆ°á»i Do
Thái, má»™t em bé không mong muốn? Là m thế nà o để mình vẫn là con ngÆ°á»i,
là m thế nà o để mình trở thà nh con ngÆ°á»i? Qua các nhân váºt và qua các
thánh giá của há», cuối cùng khán giả thấy được hy vá»ng. Vượt lên các
hình ảnh, các câu trả lá»i có sẵn, nữ đạo diá»…n Anne Fontaine cống hiến cho chúng ta má»™t bà i chiêm nghiệm đáng ngưỡng má»™.
aleteia.org, Linh mục Denis Dupont-Fauville Marta An Nguyễn chuyển dịch
|