Các giáo hoà ng hiện đại và báo chÃ
17.01.2016
TrÆ°á»›c khi được bầu là m giáo hoà ng, Äức Phanxicô đã có tiếng là không thÃch phá»ng vấn.
‘Thá»±c sá»±, tôi không trả lá»i phá»ng vấn.
Nhưng tôi không biết vì sao. Tôi không thể, chỉ thế thôi. Tôi thấy nó
khá là khó chịu, nhÆ°ng tôi cảm Æ¡n anh chị em đã đồng hà nh vá»›i tôi.’ Äây
là những lá»i của ngà i vá»›i hÆ¡n 70 ký giả từ khắp nÆ¡i trên thế giá»›i Ä‘i
cùng ngà i trên chuyến bay công du đầu tiên đến Brazil dá»± Äại há»™i Giá»›i
trẻ Thế giới, 07-2013.
Äức Giáo hoà ng, ngÆ°á»i không e ngại khi
phá vỡ các lá» lối có từ lâu, dÆ°á»ng nhÆ° cÅ©ng sẵn sà ng để bá» Ä‘i truyá»n
thống trả lá»i phá»ng vấn trên chuyến bay giáo hoà ng có từ hà ng chục năm
nay.
Một nhà báo kỳ cựu từ Mễ Tây Cơ trấn an
Äức Giáo hoà ng rằng, dù cho ngà i nghÄ© là mình bị ném và o chuồng sÆ° tá»
khi Ä‘i và o khoang gặp các ký giả, nhÆ°ng ‘sá»± thá»±c tháºt thì chúng con
không dữ tợn thế đâu.’
Cuối cùng, có gì đó đã khiến ngà i đổi ý,
bởi 6 ngà y sau, trên chuyến bay trở vá» Roma, Äức Phanxicô đã mở hết
lòng mình vá»›i các ký giả, trả lá»i tất cả má»i câu há»i đặt ra cho ngà i
trong suốt 80 phút.
Và kể từ đó, vị mục tá» vốn không bao giá» thÃch phá»ng vấn, giá» trở thà nh giáo hoà ng trả lá»i phá»ng vấn nhiá»u nhất lịch sá».
Gần 600 câu trả lá»i của ngà i cho các câu
há»i từ ký giả trong suốt 3 năm qua, giỠđược biên soạn thà nh quyển sách
368 trang bằng tiếng Ã, ‘Äức Giáo hoà ng Phanxicô trả lá»i: Má»i Phá»ng vấn
và Há»p báo.’
Trong khi Äức Giáo hoà ng Phanxicô lÃ
nguồn tin không bao giá» dứt của báo chÃ, thì sá»± can đảm kể trên của ngà i
hóa ra là má»™t nét chung của các giáo hoà ng thá»i hiện đại.
Ông Vian, tác giả quyển sách trên, dò
theo chi tiết các cuá»™c phá»ng vấn vá»›i giáo hoà ng, và cách mà các ngà i trở
nên ngà y cà ng tá»± tin và cởi mở vá»›i truyá»n thông thế giá»›i.
Giáo hoà ng đầu tiên trong lịch sỠ‘đi
và o chuồng sÆ° tá»â€™ là Äức Leo XIII, khi và o tháng 7, 1892, ngà i ngồi lại
vá»›i Caroline Remy, má»™t ngÆ°á»i chủ trÆ°Æ¡ng phi chÃnh phủ, bênh vá»±c nữ
quyá»n, và ngÆ°á»i Công giáo bỠđạo, má»™t trong những ký giả nổi tiếng nhất
nÆ°á»›c Pháp thá»i Ä‘iểm đó.
NgÆ°á»i phụ nữ 37 tuổi từng 2 lần li dị
nà y, với bút danh là Severine, đã viết thư gởi phủ Quốc vụ khanh, giới
thiệu mình là một ‘phụ nữ từng là Kitô hữu’ nhưng ghi nhớ vỠtầm quan
trá»ng của việc ‘yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nhá» nhất và bảo vệ ngÆ°á»i yếu Ä‘uối,’ vÃ
là ‘má»™t ngÆ°á»i theo chủ nghÄ©a xã há»™i, và dù không quá yêu mến nhÆ°ng vẫn
giữ nguyên vẹn trong lòng mình má»™t sá»± tôn trá»ng sâu sắc đối vá»›i đức tin,
và má»™t sá»± kÃnh trá»ng đối vá»›i vị giáo hoà ng cao niên.’
Buổi phá»ng vấn giáo hoà ng đầu tiên trong lịch sá» hiện đại được sắp xếp, và kéo dà i 70 phút.
Bà Remy, ghi chú lại và ngay chiá»u đó
viết bà i, rồi ngà y hôm sau, đệ trình bản thảo cho quốc vụ khanh, và với
chỉ má»™t Ãt thay đổi, ngà y hôm sau bà i viết xuất hiện trên trang nhất báo
Le Figaro.
Và i tháng trÆ°á»›c đó, Äức Leo đã ngồi lại
vá»›i Ernest Judet, biên táºp viên ngÆ°á»i Pháp của tá» báo sẽ sá»›m nổi danh Le
Petit Journal. Buổi tiếp kiến riêng nà y, không được tÃnh nhÆ° má»™t buổi
phá»ng vấn thá»±c sá»±, do bởi Äức Giáo hoà ng gặp ông không phải để trả lá»i
các câu há»i, nhÆ°ng là để cho ông má»™t ‘công bố’ vá» tông thÆ° sắp đến của
ngà i ‘VỠGiáo hội và Nhà nước ở Pháp.’
Lần tiếp theo một giáo hoà ng ngồi lại
vá»›i má»™t ký giả, là và o chúa nháºt Lá»… Lá 1959, sau khi thÆ° ký của Äức
Gioan, bây giỠlà hồng y Loris Capovilla, liên lạc với ký giả Indro
Montanelli, hiện Ä‘ang là m việc cho tá» Corriere della Sera ở Ã.
Và i năm vỠsau, ký giả Montanelli cho
biết Äức Giáo hoà ng muốn có buổi phá»ng vấn vá»›i má»™t ký giả không thuá»™c
‘thế giới Công giáo’ và do đó đã bỠqua đồng ngiệp của ông, nhà báo Công
giáo kỳ cựu Silvio Negro.
Ông Montanelli nói rằng lá»i má»i của giáo
hoà ng khiến biên táºp viên của ông khó chịu, bởi ông nà y ‘hoà n toà n
không muốn giáo hoà ng tham dá»± phá»ng vấn’ nhất là vá»›i má»™t tá» báo thế tục.
‘Theo tôi, Äức Giáo hoà ng nên nói bằng tiếng La Tinh.’
Bất chấp sự táo bạo lịch sỠnà y, bà i
phá»ng vấn đó chỉ nằm ở trang 3, bởi biên táºp viên e ngại rằng là m tháºt
to thì sẽ khiến nhà báo kỳ cựu Negro tổn thương.
Äiểm xoay chiá»u thá»±c sá»± trong cách tiếp
cáºn của các giáo hoà ng vá»›i báo giá»›i, là nhá» và o chân phÆ°á»›c giáo hoà ng
Phaolô VI, và o cuối Công đồng Vatican II. Má»™t tối ná» và o năm 1965, Äức
Giáo hoà ng ngồi lại với một ký giả từ tỠCorriere della Sera, ông
Alberto Cavallari, ngÆ°á»i vá» sau cho biết ‘ Äức giáo hoà ng thẳng thắn bá»
đi lối độc bạch của các giáo hoà ng.’
Ông Cavallari viết rằng giáo hoà ng bảo
ông là , ‘Thá»i đại đã thay đổi, và ngà y nay hà ng triệu ngÆ°á»i không còn có
đức tin tôn giáo. Do đó, giáo hội cần mở ra. Chúng ta cần phải hướng
đến những ai không còn niá»m tin và những ai không còn tin nÆ¡i chúng ta.’
Chân phước Phaolô VI thấy rằng ngồi lại
vá»›i má»™t tá» báo thế tục là má»™t sá»± cần thiết trong việc truyá»n thông của
giáo hoà ng, ‘Äây là đối thoại. Nói chuyện, giải thÃch vá» mình, muốn
ngÆ°á»i nói không còn cảm giác bị cô láºp, biết cách để lắng nghe, luôn
luôn tìm cách để phá vỡ các bức tÆ°á»ng bị dá»±ng lên giữa ngÆ°á»i ta vá»›i giáo
hoà ng.’ Và theo ông Cavallari, dÆ°á»ng nhÆ° đây là điểm mấu chốt trong
nhân cách của Äức Phaolô VI. Buổi trao đổi diá»…n ra thẳng thắn, thoải
mái, ứng khẩu, và cho thấy Äức Giáo hoà ng biết rằng ‘ngà i phải đối diện
vá»›i nguy cÆ¡ của việc truyá»n thông trá»±c tiếp, nhanh nhạy và thá»±c sá»± mang
tÃnh con ngÆ°á»i.’
Cách tiếp cáºn nà y, đặc biệt trong việc
tìm kiếm và đáp lá»i vá»›i thế giá»›i thế tục, đã được nối tiếp trong ná»a thế
ká»· sau, khi các báºc kế vị Äức Phaolô VI, đã ngồi lại trả lá»i phá»ng vấn
vá»›i đủ loại ký giả, từ vô thần, triết gia, trở lại đạo, hay ngÆ°á»i Công
giáo bỠđạo.
Äức Phaolô VI là giáo hoà ng đầu tiên má»i báo chà lên máy bay giáo hoà ng để Ä‘i cùng ngà i trên các chuyến công du hải ngoại.
Trong khi Äức Phaolô VI chỉ Ä‘Æ¡n giản lÃ
chà o há»i các nhà báo bay cùng, thì Äức Gioan Phaolô II bắt đầu nói
chuyện trá»±c tiếp vá»›i các ký giả trên máy bay và mở ra các buổi há»p báo
trên máy bay giáo hoà ng, má»™t truyá»n thống được tiếp nối qua thá»i Äức
Bênêđictô XVI và rồi là Äức Phanxicô, má»™t ngÆ°á»i bẩm sinh sợ phá»ng vấn.
Trên
chuyến bay trở vá» từ Brazil, Äức Giáo hoà ng Phanxicô cho biết ngà i thấy
tháºt hạnh phúc và đổi má»›i tinh thần khi được ở cùng vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i trẻ
tuổi thế nà y. Ngà i nói rằng, ‘Cha có thể ở cùng vá»›i má»i ngÆ°á»i, ôm lấy
há», thăm há»i há», mà không cần xe chống đạn. Äây là an ninh của sá»± tin
tưởng, nÆ¡i má»i ngÆ°á»i và nÆ¡i Thiên Chúa. Cha thÃch sá»± Ä‘iên rồ của việc Ä‘i
ra và mạo hiểm.’ Äây có lẽ là má»™t Ä‘iá»u đã khiến Äức Phanxicô mạo hiểm
Ä‘i và o hang sÆ° tá» giữa các nhà báo, nhÆ°ng ngà i thừa nháºn là ‘Cha thấy
các con sư tỠcũng không dữ tợn lắm.’
CNS | Carol Glatz J.B. Thái Hòa chuyển dịch
(Nguồn: Phanxicô - VN) |