Giáo Phận Vinh Online | http://www.giaophanvinh.net |
Giáo Há»™i Việt Nam trong tình hiệp thông (1) 10.05.2008 . Vì là phÆ°Æ¡ng tiện cứu Ä‘á»™ cho toà n thể nhân loại (GH 1), Giáo Há»™i có bổn pháºn phải giữ mối liên hệ vá»›i tất cả, tuỳ theo hoà n cảnh thá»±c tế của Æ¡n gá»i Thiên Chúa dà nh cho má»—i ngÆ°á»i. Giáo Há»™i muốn ngá» lá»i “vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i, Công đồng Vatican II Æ°á»›c ao trình bà y cho má»i ngÆ°á»i biết mình quan niệm thế nà o vá» sá»± hiện diện và hoạt Ä‘á»™ng của Giáo Há»™i trong thế giá»›i ngà y nay†(MV 2a). CÅ©ng trong tinh thần đối thoại đó, Giáo há»™i Việt Nam luôn thúc giục tất cả các tÃn hữu góp phần của mình trong cuá»™c đối thoại đại kết vá»›i các Giáo há»™i Kitô giáo anh em nhÆ°: các Giáo há»™i Cải Cách, Há»™i thánh Tin Là nh Việt Nam, CÆ¡ Äốc Phục Lâm… đối thoại liên tôn vá»›i các tôn giáo có mặt lâu Ä‘á»i ở Việt Nam nhÆ°: Pháºt giáo, Cao Äà i, Pháºt giáo Hoà Hảo… và đối thoại vá»›i cả những ngÆ°á»i không tôn giáo. Vì thế, trong phạm vi bà i nà y, chúng tôi xin được phép giá»›i thiệu má»™t và i nét cÆ¡ bản của các giáo há»™i và tôn giáo đó, sau khi nói sÆ¡ qua những Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng vá» cuá»™c đối thoại hiệp thông nà y cho anh chị em tÃn hữu Công giáo. Nhiệm vụ chung của Kitô giáo là xây dá»±ng cho được sá»± hợp nhất. Trong số 821, sách Giáo lý Giáo Há»™i Công giáo đã tóm tắt những Ä‘iểm chÃnh yếu cần thá»±c hiện để tiến hà nh hữu hiệu công cuá»™c xây dá»±ng ấy, nhÆ° sau: “Äể đáp lại lá»i Thánh Thần kêu gá»i xây dá»±ng hợp nhất cho thÃch đáng, cần phải có: - Má»™t ná»— lá»±c canh tân thÆ°á»ng xuyên trong Giáo Há»™i nhắm tá»›i việc sống Æ¡n gá»i của mình cho trung thà nh hÆ¡n. Ná»— lá»±c canh tân ấy chÃnh là động lá»±c đẩy mạnh Ä‘Ã tiến hÆ°á»›ng tá»›i sá»± hợp nhất (x. HN 6); - Má»™t cuá»™c thay lòng đổi dạ “để sống Phúc Âm bằng má»™t cuá»™c sống tinh tuyá»n hÆ¡n mãi†(HN 7), vì thái Ä‘á»™ bất trung của các thà nh viên đối vá»›i hồng ân của Chúa Kitô, chÃnh là nguyên nhân gây ra chia rẽ; - Việc cầu nguyện chung, bởi vì cuá»™c thay lòng đổi dạ và cuá»™c sống thánh thiện, cùng vá»›i việc cầu nguyện chung và riêng cho sá»± hợp nhất các Kitô hữu, phải được coi là linh hồn của toà n bá»™ phong trà o đại kết, và tháºt đáng được gá»i là “công cuá»™c đại kết thiêng liêng†(HN 8); - Thái Ä‘á»™ hiểu biết lẫn nhau trong tình huynh đệ (x. HN 9); - Việc Ä‘Ã o tạo tinh thần đại kết cho các tÃn hữu và nhất là cho các linh mục (x. HN 10); - Việc đối thoại giữa các nhà thần há»c và gặp gỡ nhau giữa các giáo há»™i và các cá»™ng Ä‘oà n khác nhau (x. HN 4,9,11); - Việc hợp tác giữa các Kitô hữu vá» những lÄ©nh vá»±c khác nhau trong ná»— lá»±c phục vụ con ngÆ°á»i (x. HN 12). Con Ä‘Æ°á»ng hợp nhất không phải là “con Ä‘Æ°á»ng trở vá»â€ vá»›i Giáo há»™i Roma, mà là con Ä‘Æ°á»ng, trong đó tất cả Ä‘á»u đồng hà nh hÆ°á»›ng vá» sá»± hợp nhất mà Äức Kitô đã mong muốn. Sá»± kiện bi đát là đa số nhân loại không biết đến hoặc không tin và o Äức Kitô. “Vá»›i sứ mệnh Ä‘em sứ Ä‘iệp Phúc Âm soi chiếu cả thế giá»›i và quy tụ trong má»™t Chúa Thánh Thần, tất cả má»i ngÆ°á»i thuá»™c bất cứ quốc gia, chủng tá»™c hay văn hoá nà o, Giáo Há»™i xuất hiện nhÆ° dấu chứng của tình huynh đệ, là mối tình có khả năng tạo Ä‘iá»u kiện cần thiết và củng cố cho việc đối thoại chân thà nh†(MV 92a). Ngôn từ căn bản là đối thoại. Nếu ngà y xÆ°a, thái Ä‘á»™ đối vá»›i dân ngoại là nghi ngá», đối láºp, cạnh tranh, thì ngà y nay là cởi mở, đón nháºn, Ä‘Ã m luáºn. Vatican II đảm nháºn sứ mệnh do Äức Kitô uá»· thác, nhÆ°ng trong bối cảnh của má»™t thế giá»›i má»›i: “Trong thá»i đại chúng ta, nhân loại ngà y cà ng liên kết chặt chẽ vá»›i nhau hÆ¡n; các mối liên hệ giữa các dân tá»™c cÅ©ng gia tăng, thế nên Giáo Há»™i cà ng đặc biệt chú tâm hÆ¡n đến việc tìm xem mình phải giữ quan hệ nhÆ° thế nà o vá»›i các tôn giáo ngoà i Kitô giáo†(TD 1). Nhìn theo nhãn quan thần há»c, ta sẽ thấy rằng Thiên Chúa ban Æ¡n cứu Ä‘á»™ qua Ä‘Æ°á»ng lối táºp thể xã há»™i (x. GH 9a), và dùng những trung gian sẵn có - thÆ°á»ng là các tôn giáo - vì thế, Giáo Há»™i nháºn thấy rõ là các tôn giáo giữ má»™t vai trò quả tháºt tÃch cá»±c trong kế hoạch cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa. Váºy, vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng đối thoại, không những Giáo Há»™i nói lên Æ°á»›c muốn liên hệ vá»›i các cá nhân, mà còn vá»›i cả những táºp thể và tôn giáo nữa. Trong Thông Ä‘iệp Ecclesiam suam, Äức Phaolô VI đã trình bà y chi tiết vá» phÆ°Æ¡ng thức đối thoại. Nói chung, đối thoại đòi há»i phải biết: a. KÃnh trá»ng và chấp nháºn ngÆ°á»i đối thoại, coi há» là trung thá»±c và có thiện chÃ; đăït mình trên cùng bình diện vá»›i há»; b. Thà nh tháºt muốn tìm hiểu vá» tÆ° tưởng, tÃn ngưỡng, táºp tục, giá trị… của ngÆ°á»i đối thoại; c. Sẵn sà ng lắng nghe những lý lẽ, vấn nạn, khó khăn, luáºn chứng bác bá» của phÃa bên kia; d. Thà nh tháºt phê bình láºp trÆ°á»ng của phÃa bên kia và ôn hoà trình bà y láºp trÆ°á»ng của mình; e. Xem xét má»i sá»±: tÆ° tưởng và những Ä‘á»™ng cÆ¡, sá»± kiện lịch sá» và những háºu quả trong Ä‘á»i sống tôn giáo của mình và của phÃa đối thoại. Trong cuá»™c đối thoại, cÅ©ng nên lÆ°u ý đến Ä‘iểm nà y: chân lý là má»™t chuyện, còn cách quan niệm vá» chân lý lại là má»™t chuyện khác. Chân lý tuyệt đối là mầu nhiệm, là chÃnh Thiên Chúa; và không ai thấu hiểu toà n diện được Thiên Chúa. Váºy, các phÃa đối thoại cần phải ý thức rõ mình là những lữ khách Ä‘ang cố bÆ°á»›c tá»›i cho gần hÆ¡n vá»›i chân lý toà n vẹn. Có nhiá»u cách đối thoại khác nhau: đối thoại trà thức hoặc thần há»c, tức là trong lÄ©nh vá»±c chuyên môn; đối thoại giữa cuá»™c sống, và đối thoại qua kinh nghiệm liên tôn. Lý tưởng là có thể tham dá»± và o cả ba dạng đối thoại. Äối vá»›i Ä‘a số các Kitô hữu, nhất là tại châu Ã, Ä‘ang sống chung vá»›i tÃn đồ các tôn giáo khác, đối thoại, trÆ°á»›c hết là sống đạo cho xứng vá»›i danh nghÄ©a Kitô để là m chứng cho đức tin của mình, tiếp đó là hợp tác và o những công tác phục vụ công Ãch, và đơn sÆ¡ chia sẻ niá»m hy vá»ng của mình nhÆ° Thánh PhêÂrô đã từng khuyên nhủ (x. 1 Pr 3,15-16). Cùng cầu nguyện chung vá»›i nhau và chia sẻ kinh nghiệm má»™t cách sâu Ä‘áºm cÅ©ng giúp cho đôi bên hiểu nhau hÆ¡n vá» phÆ°Æ¡ng diện Ä‘Ãch tháºt tôn giáo. Láºp trÆ°á»ng chÃnh thức của Giáo há»™i Công giáo là trung thà nh hoà n toà n vá»›i những gì Tân Ước cho biết vá»: Äấng trung gian duy nhất (x. Cv 4,12; 1 Tm 2,5), Äấng Nháºp thể và Cứu chuá»™c “chỉ má»™t lần†duy nhất (x. Dt 9,26-28) và thiên tÃnh của Äức Kitô (x. Ga 20,28). Giáo Há»™i công nháºn là các tôn giáo có giá trị tháºt sá»± vá» mặt cứu Ä‘á»™; nhÆ°ng nguồn Æ¡n cứu Ä‘á»™ là chÃnh Chúa Kitô, và được chuyển thông - má»™t cách nhiệm mầu nhÆ° thế nà o thì chỉ có Thiên Chúa má»›i biết- nhá» Giáo Há»™i là bà tÃch cứu Ä‘á»™ phổ quát. Những giá trị mà các tôn giáo chứa Ä‘á»±ng được coi nhÆ° “hạt giống của Ngôi Lá»iâ€, bởi vì Thần Khà của Äức Kitô hằng hoạt Ä‘á»™ng qua nghi thức và giáo lý của các tôn giáo ấy, khiến cho má»i ngÆ°á»i có thể mở lòng để đón nháºn Æ¡n cứu Ä‘á»™. Tuy nhiên, nhiá»u Ä‘iá»u trong các tôn giáo ấy cÅ©ng cần phải được thanh tẩy cho phùø hợp vá»›i ý Thiên Chúa, nhÆ° được mạc khải trong Thánh Kinh. ÄTC Phaolô VI đã nói trong Thông Ä‘iệp Ecclesiam suam: “Chúng tôi biết chung quanh Giáo Há»™i có nhiá»u, tháºm chà rất nhiá»u ngÆ°á»i không theo má»™t tôn giáo nà o; chúng tôi biết nhiá»u ngÆ°á»i tá»± xÆ°ng mình vô thần bằng rất nhiá»u cách. Và chúng tôi biết có những ngÆ°á»i công bố rõ rà ng thái Ä‘á»™ đối nghịch ấy của mìnhâ€. Váºy vô thần là gì? Äó là láºp trÆ°á»ng cho rằng ngoà i con ngÆ°á»i và vÅ© trụ ra, không có má»™t Thá»±c thể hay má»™t Hữu thể tuyệt đối (thần thiêng) nà o. Thánh Kinh dùng từ vô thần chỉ có má»™t lần (x. Ep 2,12), nhÆ°ng vá»›i ý nghÄ©a khác hẳn, để chỉ vá» ngÆ°á»i không biết hay không chấp nháºn Äức Giavê và Luáºt của NgÆ°á»i, hoặc là sống theo lối vô luân bất công. Tuy nhiên, Giáo Há»™i không dùng từ vô thần vá»›i ý nghÄ©a tiêu cá»±c đó. Ngà y nay, chủ trÆ°Æ¡ng vô thần là má»™t hiện tượng phổ biến của quần chúng, bên Äông cÅ©ng nhÆ° bên Tây, giữa lá»›p trẻ cÅ©ng nhÆ° lá»›p già , giữa giá»›i trà thức lẫn giá»›i bình dân. Những biến đổi vÄ© đại của nhân loại trong thế ká»· nà y đã thanh lá»c lối sống đạo của nhiá»u ngÆ°á»i, nhÆ°ng cÅ©ng đã khiến nhiá»u ngÆ°á»i đánh mất niá»m tin siêu nhiên và bá» hẳn ý niệm vá» Thiên Chúa vá»›i các thá»±c tại siêu việt. Tháºt ra, quá trình “thế tục hoá†kéo dà i khá lâu tại châu Âu, đã phá vỡ mối dây hợp nhất của xã há»™i và Kitô giáo. Các cuá»™c chiến tôn giáo đã khiến ngÆ°á»i ta phải Ä‘i tìm má»™t mối dây hợp nhất khác, và tổ chức xã há»™i theo những nguyên tắc không tôn giáo. Kết quả là thế giá»›i (văn hoá, chÃnh trị, kinh tế...) phát triển mà không há» quy chiếu gì đến tôn giáo, đến Thiên Chúa. HÆ¡n nữa, những giá trị vốn là của Kitô giáo (nhÆ° nhân quyá»n, nhân vị, tá»± do…) lại được nhiá»u ngÆ°á»i dùng để giải phóng mình khá»i má»™t Giáo Há»™i mà há» cho là quá khÃch, bảo thủ và coi nhÆ° kẻ thù. Tình trạng ngà y nay lại còn bi đát hÆ¡n nữa, vì trong má»™t và i nÆ°á»›c Ä‘a số ngÆ°á»i vô thần không còn biết gì đến tôn giáo, bởi há» sinh ra trong những gia đình vô thần, há»c vá»›i thầy dạy vô thần, sống trong bầu khà vô thần… và “dÆ° luáºn†cho đó là chuyện thÆ°á»ng, là hữu lý; còn tin và o Thiên Chúa má»›i bị coi là bất thÆ°á»ng, vô lý, bị lên án là mê tÃn, phản khoa há»c. Äã từ lâu Giáo Há»™i chú ý đến hiện tượng vô thần. Nhiá»u giáo hoà ng đã Ä‘á» cáºp tá»›i, chẳng hạn nhÆ°: Äức Piô XI (DiÂviÂni Redemptoris), Piô XII (Ad ApoÂstoÂlorum PrinÂcipis), GioÂan XXIII (Mater et MagiÂstra), Phaolô VI (EccleÂsiam suam), Gioan Phaolô II (Sapientia Christiana)… và đặc biệt là Công đồng VaÂtiÂcan II (MV Gaudium et Spes, số 19-21). Công đồng ngá» lá»i trÆ°á»›c hết vá»›i các tÃn hữu, để kêu má»i há» cố gắng san bằng những trở ngại do chÃnh há» gây nên, bằng cách sống đạo cho sáng suốt và xứng đáng (MV 21). Công đồng cÅ©ng kêu má»i ngÆ°á»i vô thần lấy thái Ä‘á»™ vô tÆ° mà nháºn định má»™t cách khách quan những dấu chỉ Thiên Chúa đã ghi khắc ở trong vÅ© trụ, trong lịch sá» và nÆ¡i tâm trà con ngÆ°á»i. CÅ©ng cần phải ý thức rằng “nếu thiếu căn bản là Thiên Chúa, và thiếu niá»m hy vá»ng và o Ä‘á»i sống trÆ°á»ng cá»u, phẩm giá con ngÆ°á»i sẽ bị tổn thÆ°Æ¡ng trầm trá»ng, nhÆ° thÆ°á»ng thấy ngà y nay, và những bà ẩn vá» sá»± sống, sá»± chết, vá» tá»™i lá»—i cÅ©ng nhÆ° Ä‘au khổ vẫn không giải đáp được; vì thế, con ngÆ°á»i thÆ°á»ng bị dồn và o ngõ cụt tuyệt vá»ng†(MV 21c). Không chỉ vì yêu mến Thiên Chúa, mà còn vì yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i vô thần, nên Giáo Há»™i không những chẳng kết án, mà còn muốn giúp đỡ há» nhÆ° bà mẹ chăm sóc tất cả má»i ngÆ°á»i con yêu quý của mình. Giáo Há»™i luôn sẵn sà ng đối thoại vá»›i ngÆ°á»i vô thần. FELIPPE GÓMEZ, S.J. Äể giúp các tÃn hữu Việt Nam có tinh thần hiệp thông vá»›i các tôn giáo khác và vá»›i cả các anh em không tôn giáo, Há»™i đồng Giám mục (miá»n Nam) Việt Nam đã ra thông cáo ngà y 14-6-1965 vá» việc thá» cúng tổ tiên và các báºc anh hùng liệt sÄ©. Ngà y 14-11-1974, các giám mục đã khai triển thêm những Ä‘iểm cụ thể vá» vấn Ä‘á» nà y. Từ năm 1974 đến nay, chắc chắn tinh thần cởi mở của các bản thông cáo dÆ°á»›i đây còn tiến xa hÆ¡n nữa theo tinh thần của những văn kiện gần đây của Toà Thánh, và những hoạt Ä‘á»™ng liên tôn của Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II, các thông Ä‘iệp của ngà i nhÆ°: Redemptor hominis (1979), Redem-ptoris missio (1991), Veritatis splendor (1993), Ut unum sint (1995), Fides et ratio (1998) và Ecclesia in Asia (1999). THÔNG CÃO CỦA HỘI Äá»’NG GIÃM MỤC VIỆT NAM VỀ VIỆC TÔN KÃNH ÔNG BÀ Tá»” TIÊN VÀ CÃC BẬC ANH HÙNG LIỆT SĨ “Ngà y 20-10-1964, Toà Thánh, qua Bá»™ Truyá»n giáo, đã chấp thuáºn Ä‘á» nghị của các Giám mục Việt Nam xin áp dụng Huấn thị Plane compertum est, vá» việc tôn kÃnh tổ tiên và các báºc anh hùng liệt sÄ© cho giáo dân Việt Nam. Äể hiểu rõ tinh thần Giáo Há»™i trong việc chấp thuáºn nà y, và để có những chỉ thị hÆ°á»›ng dẫn trong việc áp dụng, Há»™i đồng Giám mục muốn nêu lên mấy Ä‘iểm sau đây: I. Giáo há»™i Công giáo đối vá»›i ná»n văn hoá và truyá»n thống các dân tá»™c 1. Giáo Há»™i Chúa Kitô bao giá» cÅ©ng tha thiết thá»±c hiện mệnh lệnh Äấng Sáng Láºp, để hiện diện khắp nÆ¡i và tuyên giảng Phúc Âm cho má»i ngÆ°á»i. Cố gắng đầu tiên của Giáo Há»™i là giúp sao cho con ngÆ°á»i được nên hình ảnh Ä‘Ãch tháºt của Thiên Chúa và được trung thá»±c vá»›i sứ mệnh Kitô hữu của mình, để đạt cứu cánh sau hết là hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i. Công trình đó được thá»±c hiện trong ná»™i tâm của má»—i cá nhân, nhÆ°ng nó có âm vang đến toà n diện cuá»™c Ä‘á»i và trong má»i lÄ©nh vá»±c sinh hoạt của con ngÆ°á»i. 2. Mặt khác, từ nguyên thuá»· cho đến ngà y nay, Giáo há»™i Công giáo vẫn tuân theo tiêu chuẩn Phúc Âm. Theo đó, Giáo Há»™i không huá»· bá» hay dáºp tắt những giá trị thiện hảo, liêm chÃnh, chân thà nh của các dân tá»™c. Có lẽ cÅ©ng vì bản tÃnh nhân loại, dù còn mang dấu vết sá»± sa ngã của tổ tông, song vẫn giữ trong ná»™i tâm má»™t căn bản tá»± nhiên mà ánh sáng và ân sủng Thiên Chúa có thể soi chiếu, dinh dưỡng và nâng lên tá»›i má»™t mức Ä‘á»™ đức hạnh, má»™t nếp sống siêu nhiên Ä‘Ãch tháºt. CÅ©ng vì váºy, Giáo Há»™i không bao giá» miệt thị, khinh chê tÆ° tưởng cÅ©ng nhÆ° nghệ thuáºt hoặc văn hoá của ngÆ°á»i không Công giáo. Trái lại, Giáo Há»™i đã từng góp phần thanh luyện hoặc bổ túc để Ä‘i đến chá»— hoà n hảo. Trải qua các thế ká»·, Giáo Há»™i đã thánh hoá những phong tục cÅ©ng nhÆ° những truyá»n thống chân chÃnh của các dân tá»™c. Giáo Há»™i cÅ©ng đã nhiá»u lần Ä‘em nghi lá»… của miá»n nà y xứ ná» sáp nháºp và o ná»n phụng vụ của mình, sau khi đã tu chỉnh cả tinh thần và hình thức, để ghi nhá»› Mầu Nhiệm hoặc để tôn vinh các báºc thánh nhân hay các vị tá» vì đạo. 3. Äối vá»›i các tôn giáo khác, Giáo há»™i Công giáo cÅ©ng chủ trÆ°Æ¡ng má»™t láºp trÆ°á»ng rõ rệt. DÄ© nhiên, Giáo Há»™i không thể tham dá»± và o các nghi lá»… của các tôn giáo khác, hoặc coi tôn giáo nà o cÅ©ng nhÆ° tôn giáo nà o, và lãnh đạm để mặc ai muốn hay không muốn tìm xem Thiên Chúa có mạc khải má»™t Äạo không sai lầm, trong đó Thiên Chúa được nháºn biết, kÃnh mến và phụng thá». Tuy nhiên, Giáo Há»™i không từ chối công nháºn má»™t cách kÃnh cẩn những giá trị tinh thần và luân lý của các tôn giáo khác. Giáo Há»™i không phủ nháºn Ä‘iá»u gì vốn là chân lý và thánh thiện của bất cứ tôn giáo nà o. Giáo Há»™i luôn luôn rao truyá»n Äức Kitô “là ÄÆ°á»ng Ä‘i, là Chân Lý và là Nguồn Sống†và , trong Äức Kitô, Thiên Chúa là m hoà vá»›i muôn váºt. Tuy nhiên, Giáo Há»™i thà nh tâm và lÆ°u ý cứu xét những hà nh Ä‘á»™ng và sinh hoạt, những luáºt pháp và lý thuyết của các tôn giáo khác, tuy có sai biệt vá»›i những Ä‘iểm Giáo Há»™i Ä‘á» ra, song vẫn mang lại má»™t tia sáng nà o đó của chÃnh chân lý hằng soi sáng má»i ngÆ°á»i. Vì thế, Giáo Há»™i khuyên giục con cái mình tuy vẫn phải giữ đức tin Công giáo toà n vẹn, nhÆ°ng phải là m thế nà o để nắm giữ và phát triển những của cải thiêng liêng, luân lý và những giá trị xã há»™i, văn hoá, gặp được trong các tôn giáo khác nhá» những buổi há»™i thảo, sá»± há»c há»i và sá»± cá»™ng tác vá»›i các tÃn đồ của các tôn giáo nà y. ChÃnh láºp trÆ°á»ng đó của Giáo Há»™i được đúc kết trong tÆ° tưởng của các Äức Giáo hoà ng và trong Công đồng Vatican II, đã giải thÃch lý do quyết định của Toà Thánh, khi cho áp dụng Huấn thị Plane compertum est tại Việt Nam ngà y nay. Và cÅ©ng chiếu theo tinh thần đó, các giám mục há»p há»™i nghị tại Äà Lạt trong những ngà y 13 và 14-6-1965 đã cho công bố thông cáo nà y. II. Thể thức áp dụng Huấn thị Plane Compertum est 1. Nhiá»u hà nh vi, cá» chỉ xÆ°a kia tại Việt Nam, có tÃnh cách tôn giáo, nhÆ°ng nay vì sá»± tiếp xúc bên ngoà i và vì tâm tình, táºp quán đã thay đổi nhiá»u, nên chỉ còn là những phÆ°Æ¡ng cách biểu lá»™ lòng hiếu thảo tôn kÃnh đối vá»›i tổ tiên và các báºc anh hùng liệt sÄ©. Những cá» chỉ, thái Ä‘á»™, nghi lá»… có tÃnh cách thế tục, lịch sá»± và xã giao đó, Giáo há»™i Công giáo chẳng những không ngăn cấm mà còn mong muốn và khuyến khÃch cho chúng được diá»…n tả bằng những cá» chỉ riêng biệt của má»—i nÆ°á»›c, má»—i xứ và tuỳ theo trÆ°á»ng hợp. Vì thế, những cá» chỉ, thái Ä‘á»™ và nghi lá»… tá»± nó hoặc do hoà n cảnh, có má»™t ý nghÄ©a thế tục rõ rà ng, là để tá» tinh thần ái quốc, lòng hiếu thảo, tôn kÃnh hoặc tưởng niệm tổ tiên và các báºc anh hùng liệt sÄ© (nhÆ° treo hình, ảnh, dá»±ng tượng, nghiêng mình bái kÃnh, trÆ°ng hoa đèn, tổ chức ngà y kỵ giỗ…) thì được thi hà nh và tham dá»± cách chủ Ä‘á»™ng. 2. Trái lại, vì có nhiệm vụ bảo vệ đức tin Công giáo được tinh tuyá»n, Giáo Há»™i không thể chấp nháºn cho ngÆ°á»i giáo hữu có những hà nh vi cá» chỉ, hoặc tá»± nó, hoặc do hoà n cảnh, có tÃnh cách tôn giáo trái vá»›i giáo lý mình dạy. Vì thế, các việc là m có tÃnh cách tôn giáo không phù hợp vá»›i giáo lý Công giáo (nhÆ° bất cứ nghi lá»… nà o biểu lá»™ lòng phục tùng và sá»± lệ thuá»™c của mình đối vá»›i má»™t thụ tạo nà o nhÆ° là đối vá»›i Thiên Chúa), hay những việc dị Ä‘oan rõ rệt (nhÆ° đốt và ng mã), hoặc cá» hà nh ở những nÆ¡i dà nh riêng cho việc tế tự… thì giáo hữu không được thi hà nh và tham dá»±. Trong trÆ°á»ng hợp bất đắc dÄ©, chỉ được hiện diện má»™t cách thụ Ä‘á»™ng nhÆ° đã ấn định trong Giáo luáºt, khoản 1.258 (Bá»™ Giáo luáºt năm 1917). 3. Äối vá»›i những việc mà rõ là thế tục hay tôn giáo, thì phải dá»±a theo nguyên tắc nà y, là nếu những hà nh vi đó, theo dÆ° luáºn dân chúng địa phÆ°Æ¡ng không coi nhÆ° sá»± tuyên xÆ°ng tÃn ngưỡng của má»™t tôn giáo (ngoà i Kitô giáo), mà chỉ biểu lá»™ tâm tình tá»± nhiên, thì được coi nhÆ° không trái vá»›i đức tin Công giáo, nên được thi hà nh và tham gia. Trong trÆ°á»ng hợp chÆ°a hết nghi nan, thì có thể hà nh Ä‘á»™ng theo tiếng lÆ°Æ¡ng tâm lúc ấy: nếu cần, thì phải giải thÃch chủ ý của mình má»™t cách khéo léo, hợp cảnh, hợp thá»i. Sá»± tham dá»± cÅ©ng chỉ được có tÃnh cách thụ Ä‘á»™ng. Äó là những nguyên tắc chung, giáo hữu cần phải dá»±a và o mà xét Ä‘oán theo lÆ°Æ¡ng tâm và hoà n cảnh. Trong trÆ°á»ng hợp hồ nghi, má»i ngÆ°á»i liên hệ không được theo ý riêng mình, mà sẽ phán Ä‘oán theo chỉ thị của Toà Thánh và bà n há»i vá»›i các giáo sÄ© thà nh thạo. Yêu cầu quý cha phổ biến rá»™ng rãi và giải thÃch tÆ°á»ng táºn thông cáo nà y không những trong các nhà thá» má»—i khi có dịp, không những cho anh em giáo hữu mà cho cả ngÆ°á»i ngoà i Công giáo. Các vị phụ trách Công giáo Tiến hà nh cÅ©ng phải lấy thông cáo nà y là m Ä‘á» tà i há»c táºp cho các há»™i Ä‘oà n trong các buổi há»p và các khoá huấn luyệnâ€. Sacerdos Linh Mục nguyệt san, số 43, tháng 7-1965, tr. 489-492 HỘI NGHỊ NHA TRANG Ngà y 14-11-1974, bảy giám mục Việt Nam (Tgm. Philipphê Nguyá»…n Kim Äiá»n, Gm. Giacôbê Nguyá»…n Văn Mầu, Gm. Phanxicô Xaviê Nguyá»…n Văn Thuáºn, Gm. Phaolô Huỳnh Äông Các, Gm. Giuse Trần Văn Thiện, Gm. Giacôbê Nguyá»…n Ngá»c Quang, Gm. Phêrô Maria Nguyá»…n Huy Mai) chủ toạ khoá Há»™i thảo vá» Phúc Âm hoá ở Nha Trang, đã xác định cụ thể hÆ¡n vá» vấn Ä‘á» thá» cúng tổ tiên trong 6 Ä‘iểm. Chúng tôi xin trÃch nguyên văn sau đây: 1. Bà n thá» gia tiên để kÃnh nhá»› ông bà tổ tiên được đặt dÆ°á»›i bà n thá» Chúa trong gia đình, miá»…n là trên bà n thá» không bà y biện gì mê tÃn dị Ä‘oan nhÆ° hồn bạch… 2. Việc đốt hÆ°Æ¡ng, nhang, đèn, nến trên bà n thá» gia tiên và vái lạy trÆ°á»›c bà n thá» gia tiên và trÆ°á»›c giÆ°á»ng thá» tổ tiên là những cá» chỉ thái Ä‘á»™ hiếu thảo tôn kÃnh, được phép là m. 3. Ngà y giá»— cÅ©ng là ngà y “kỵ nháºt†được “cúng giỗ†trong gia đình theo phong tục địa phÆ°Æ¡ng, miá»…n là loại bá» những gì là dị Ä‘oan mê tÃn nhÆ° đốt và ng mã… và giảm thiểu, canh cải những lá»… váºt để biểu dÆ°Æ¡ng ý nghÄ©a thà nh kÃnh biết Æ¡n ông bà nhÆ° dâng hoa trái, hÆ°Æ¡ng đèn… 4. Trong hôn lá»…, dâu rể được là m “lá»… tổ, lá»… gia tiên trÆ°á»›c bà n thá», giÆ°á»ng thá» tổ tiên†vì đó là nghi lá»… tá» lòng biết Æ¡n, hiếu kÃnh trình diện vá»›i ông bà . 5. Trong tang lá»…, được vái lạy trÆ°á»›c thi hà i ngÆ°á»i quá cố, đốt hÆ°Æ¡ng vái theo phong tục địa phÆ°Æ¡ng để tá» lòng tôn kÃnh ngÆ°á»i đã khuất, cÅ©ng nhÆ° Giáo Há»™i cho đốt nến, xông hÆ°Æ¡ng, nghiêng mình trÆ°á»›c thi hà i ngÆ°á»i quá cố. 6. Äược tham dá»± nghi lá»… tôn kÃnh vị Thà nh Hoà ng quen gá»i là “phúc thần†tại đình là ng để tá» lòng cung kÃnh biết Æ¡n những vị mà theo lịch sỠđã có công vá»›i dân tá»™c hoặc là ân nhân của dân là ng, chứ không phải vì mê tÃn nhÆ° đối vá»›i các “yêu thần, tà thầnâ€. Trong trÆ°á»ng hợp thi hà nh các việc trên đây sợ có Ä‘iá»u gì hiểu lầm nên khéo léo giải thÃch qua những lá»i phân Æ°u, khÃch lệ, thông cảm… Äối vá»›i giáo dân, cần giải thÃch cho hiểu việc tôn kÃnh tổ tiên và các vị anh hùng liệt sÄ© theo phong tục địa phÆ°Æ¡ng là má»™t nghÄ©a vụ hiếu thảo của đạo là m con cháu, chứ không phải là những việc tôn kÃnh có liên quan đến tÃn ngưỡng, và chÃnh Chúa cÅ©ng truyá»n “phải thảo kÃnh cha mẹâ€, đó là giá»›i răn sau việc thá» phượng Thiên Chúaâ€. Trong tinh thần hiệp thông và đối thoại vá»›i các tôn giáo, chúng tôi xin trân trá»ng giá»›i thiệu má»™t và i nét sÆ¡ lược vá» má»™t số tôn giáo cùng chung sống vá»›i Giáo há»™i Công giáo trong cá»™ng đồng dân tá»™c Việt Nam sau đây: 1. Há»™i Thánh Tin Là nh Việt Nam. 2. Giáo há»™i Pháºt giáo. 3. Pháºt giáo Hoà Hảo. 4. Äạo Cao Äà i. 5. Hồi giáo. 1. HỘI THÃNH TIN LÀNH VIỆT NAM Khái quát : Phong trà o cải cách tôn giáo ở châu Âu và o thế ká»· XVI do Martin Luther và Jean Calvin khởi xÆ°á»›ng đã dẫn đến việc ly khai khá»i Tông toà Roma, hình thà nh má»™t tôn giáo má»›i - Äạo Tin Là nh (ở Việt Nam gá»i là đạo Tin Là nh theo cách dịch từ Evangelical: Phúc Âm - Tin Là nh). Trải qua gần 500 năm tồn tại và phát triển, đến nay đạo Tin Là nh gồm 300 hệ phái vá»›i khoảng 550 triệu tÃn đồ ở 108 nÆ°á»›c trên tất cả các châu lục nhÆ°ng táºp trung nhiá»u ở Tây Âu, Bắc Âu và Bắc Mỹ. Äạo Tin Là nh là tôn giáo cùng tôn thá» Thiên Chúa Ba Ngôi và dá»±a và o ná»n tảng Thánh Kinh - “cùng má»™t đức tin, cùng má»™t phép rá»a†nhÆ° Công giáo, trừ má»™t số tÃn Ä‘iá»u vá» Giáo Há»™i và Thánh Mẫu há»c của Công giáo. Giáo há»™i Tin Là nh tổ chức theo hệ phái và giữ quyá»n Ä‘á»™c láºp quản trị trong các hệ phái. Äạo Tin Là nh ở Việt Nam Äạo Tin Là nh đến Việt Nam từ cuối thế ká»· XIX đầu thế ká»· XX, do tổ chức Liên Hiệp PhÆ°á»›c Âm Truyá»n giáo còn gá»i là Há»™i Truyá»n giáo CMA (Christian and Missionary Alliance - CMA) bảo trợ và tổ chức. Năm 1911, cÆ¡ sở Tin Là nh đầu tiên được thà nh láºp tại Äà Nẵng. Gần chục năm sau (1918), 5 Chi há»™i được thà nh láºp ở miá»n Bắc, 6 Chi há»™i được thà nh láºp ở miá»n Trung và 5 Chi há»™i ở miá»n Nam. Từ năm 1924-1927, các Äại Há»™i đồng Tin Là nh được tổ chức tại Äà Nẵng dẫn đến việc thà nh láºp tổ chức Há»™i Tin Là nh Việt Nam Äông Pháp và o năm 1928 và ban hà nh Ä‘iá»u lệ đầu tiên của Há»™i. Năm 1945, đổi tên thà nh Há»™i Thánh Tin Là nh Việt Nam vá»›i cÆ¡ quan lãnh đạo là Tổng Liên Há»™i. Sau hiệp định Genève (1954), đất nÆ°á»›c bị chia cắt, má»™t số mục sÆ°, truyá»n đạo và tÃn đồ miá»n Bắc di cÆ° và o Nam. Số mục sÆ°, truyá»n đạo và tÃn đồ còn ở lại tiến hà nh Äại há»™i đồng láºp tổ chức Há»™i Thánh Tin Là nh Việt Nam (miá»n Bắc), còn gá»i là Há»™i Thánh Tin Là nh miá»n Bắc, vá»›i cÆ¡ quan lãnh đạo là Tổng há»™i. CÅ©ng từ sau năm 1954, đạo Tin Là nh ở miá»n Nam trải qua nhiá»u thăng trầm lịch sá». Ngoà i Tổng Liên Há»™i Há»™i Thánh Tin Là nh miá»n Nam, còn xuất hiện nhiá»u hệ phái Tin Là nh khác. TrÆ°á»›c năm 1975, có nhiá»u tổ chức hệ phái Tin Là nh xây dá»±ng nhiá»u cÆ¡ sở nhÆ° CÆ¡ Äốc Phục Lâm, Báp TÃt, NgÅ© Tuần, Mennonite, Môn đệ Äấng Christ, Nhân chứng Äức Giêhôva... Dù váºy 80% tÃn đồ Tin Là nh vẫn hoạt Ä‘á»™ng trong hệ thống tổ chức của Tổng Liên Há»™i. Năm 2001, Tin Là nh miá»n Nam tổ chức Äại há»™i đồng, ban hà nh Hiến chÆ°Æ¡ng Äiá»u lệ má»›i vá»›i danh xÆ°ng Tổng Liên Há»™i Há»™i Thánh Tin Là nh Việt Nam (miá»n Nam), gá»i tắt là Há»™i Thánh Tin Là nh miá»n Nam. Hiện nay, Há»™i Thánh Tin Là nh ở Việt Nam có khoảng gần má»™t triệu tÃn đồ vá»›i Ä‘á»™i ngÅ© mục sÆ°, truyá»n đạo và 1 Há»c viện Thánh Kinh Thần há»c Ä‘Ã o tạo mục sÆ°, truyá»n đạo phục vụ Giáo há»™i. Bản dịch Kinh Thánh (KT) phổ thông Ä‘ang lÆ°u hà nh trong Há»™i Thánh Tin Là nh Việt Nam là bản dịch đã hoà n tất từ năm 1925, ngoà i ra còn có bản dịch diá»…n ý (1994) và bản dịch má»›i (1997). (Lược
ghi theo bà i viết của Mục sÆ° Huỳnh Thiên Bá»u; Má»™t số tôn giáo ở Việt Nam, TÆ°
liệu Ban Tôn giáo của ChÃnh Phủ, HN 1993; Văn phòng Tổng Liên Há»™i Há»™i Thánh Tin
Là nh miá»n Nam). || Trang sau >> |
URL của bài này::http://www.giaophanvinh.net/modules.php?name=News&op=viewst&sid=2275 |
© Giáo Phận Vinh Online | contact: admin1@giaophanvinh.net |