DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Chuyện Lịch Sá»±
Người đăng
Thông điệp
Thà nh viên
Ngày tham gia: 27/05/2009 Bài gửi: 155 Số lần cám ơn: 0 Được cám ơn 4 lần trong 3 bài viết
gửi: 29.02.2016 Tiêu đề: Chuyện Lịch Sá»±
Chuyện Lịch Sự
Có những “chuyện lá»›n†mà không quan trá»ng, nhÆ°ng có những “chuyện nhá»â€ mà không há» nhá», và rất quan trá»ng!
Lịch sá»± là là lá»… phép, và là phép xã giao cÆ¡ bản nhất mà ai cÅ©ng được giáo dục từ nhá», nhÆ°ng đôi khi ngÆ°á»i ta cho là … “chuyện nhá»â€. Ông bà ta nói: “Há»c ăn, há»c nói, há»c gói, há»c mởâ€. Những “chuyện nhá»â€ váºy mà còn phải há»c! Không ai sinh ra là biết ngay, dù là thiên tà i, thế nên ai cÅ©ng phải há»c. NhÆ°ng được há»c mà có tiếp thu hay không là chuyện khác.
Không biết mà không dám nháºn mình không biết, đó là “tá»± ái vặtâ€. Không biết mà nói mình biết, đó là “chảnhâ€, là “nổâ€. Có những Ä‘iá»u nên biết và có những Ä‘iá»u không nên biết. La Rochefoucauld nói: “Có 3 thứ ngu dốt: Không biết những Ä‘iá»u đáng biết, biết không rà nh mạch những Ä‘iá»u phải biết, và biết những Ä‘iá»u không cần biếtâ€.
THẤY NGƯỜI…
Alison R. Bishop là ngÆ°á»i Mỹ nhÆ°ng sống tại Việt Nam nhiá»u năm, và anh thấy “ấn tượng†vá» cách cÆ° sá» của ngÆ°á»i Việt trong Ä‘á»i sống hà ng ngà y. Anh than phiá»n: “NgÆ°á»i Việt không biết nói câu ‘xin lá»—i’ vì sợ bẽ mặt, mắc cở, dù há» có lá»—i rõ rà ng. Äó cÅ©ng là nguyên nhân gây ra nhiá»u cuá»™c cãi vã, ẩu đả vô Ãchâ€. Má»™t nháºn xét tháºt xấu hổ và đáng buồn cho chúng ta, những ngÆ°á»i Việt Nam!
Rồi anh kể rằng trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i dá»± tiệc, anh ngừng xe tại má»™t cây xăng để đổ xăng. NgÆ°á»i bán xăng vô ý đổ nhiá»u quá là m trà n xăng ra ngoà i, và xăng bắn lên chiếc áo má»›i anh Ä‘ang mặc. Bị dÆ¡ áo bất ngá», anh không biết phải nói sao mà chỉ nhìn chòng chá»c và o ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bán xăng. NgÆ°á»i bán xăng cÅ©ng không nói lá»i nà o, có vẻ muốn là m ngÆ¡, rồi quay sang phục vụ ngÆ°á»i khách hà ng kế tiếp. Lúc đó, anh cảm thấy rất giáºn, không hiểu vì sao ngÆ°á»i bán xăng có thái Ä‘á»™ nhÆ° váºy, không há» nói lá»i xin lá»—i.
Lần khác, anh Ä‘ang ngồi ăn trong tiệm thì thấy miếng nhá»±a trong bát phở. Anh há»i nhân viên phục vụ và chủ tiệm nhÆ°ng há» chỉ ngây ngÆ°á»i ra nhìn anh, không nói câu nà o. Má»™t lát sau, há» Ä‘em cho anh bát phở khác, nhÆ°ng há» không thèm nói lá»i xin lá»—i vá» việc sai sót của mình.
Anh nháºn xét: “Vá»›i thái Ä‘á»™ lạnh lùng, vô cảm của ngÆ°á»i phục vụ và chủ tiệm, tôi ăn mất ngon. Sau khi trả tiá»n, tôi ra vá», trong lòng tá»± hứa sẽ không bao giá» quay lại tiệm phở nà y nữaâ€. Anh cho biết thêm: “Sau khi sống ở Việt Nam nhiá»u năm, tôi nháºn ra được má»™t Ä‘iá»u là ngÆ°á»i Việt không muốn nháºn mình là m Ä‘iá»u gì sai trái hoặc nói lá»i xin lá»—i. Khi lá»—i của há» rõ rà ng không thể chối cãi mà há» chỉ phản ứng bằng thái Ä‘á»™ lặng thinh và né tránh, có khi còn tìm cách cãi lại chứ không nháºn trách nhiệm trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i khácâ€.
Những “tá»™i†anh Alison kể ra tháºt Ä‘Æ¡n giản: Không lịch sá»±, không muốn nháºn lá»—i, không thèm xin lá»—i, né tránh trách nhiệm. Thế nhÆ°ng “lá»— nhá» là m đắm thuyá»nâ€, lá»—i dù nhá» mà coi thÆ°á»ng riết thà nh quen, khó sá»a, và tệ hại hÆ¡n là cái sai đó lại nghiá»…m nhiên được coi là … đúng. Quá nguy hiểm!
Anh Alison chân thà nh kể lại:
“Tôi từng phải cãi lá»™n vá»›i những ngÆ°á»i khác vì há» không chịu nháºn mình đã là m Ä‘iá»u sai trái. Chuyện nà y xảy ra tại má»™t bệnh viện khi tôi Ä‘iá»n và o biểu mẫu bảo hiểm sức khoẻ. Dù tôi đã Ä‘iá»n xong, nhân viên của bệnh viện cứ nhất định cho rằng tôi không thể là m thủ tục bảo hiểm. Vá» sau tôi được biết rằng cô nhân viên đó đã là m thất lạc mấy biểu mẫu tôi đã Ä‘iá»n xong. Lẽ ra, cô ta nên nháºn lá»—i mình là m mất những mẫu nà y, nói má»™t câu xin lá»—i, và lịch sá»± Ä‘á» nghị tôi Ä‘iá»n lại các mẫu khác. Tại sao cô ta cứ muốn tranh cãi vá» vấn Ä‘á» nà y?. Từ nhá», cha mẹ tôi đã dạy tôi phải biết nói lá»i xin lá»—i khi mình là m việc gì sai quấy.
Trong câu chuyện giữa những ngÆ°á»i trong gia đình vá»›i nhau, cha mẹ tôi vẫn thÆ°á»ng nói câu xin lá»—i khi là m Ä‘iá»u gì sai. Tôi lá»›n lên trong môi trÆ°á»ng má»i ngÆ°á»i sẵn sà ng nói lá»i xin lá»—i để bá»™c lá»™ sá»± quan tâm, sá»± tá» tế, và sá»± kÃnh trá»ng lẫn nhau. Tháºt váºy, việc dạy cách xin lá»—i ngÆ°á»i khác bắt đầu từ trong gia đình và nhà trÆ°á»ng. Tuy nhiên, ở Việt Nam, tôi thấy nhiá»u ngÆ°á»i lá»›n luôn muốn chứng minh là mình đúng, hiếm khi thấy há» chịu nói câu xin lá»—i vá»›i trẻ con. NhÆ° váºy là m sao há» có thể là m gÆ°Æ¡ng cho con cái há»c cách nói lá»i xin lá»—i được?. Tôi công nháºn Ä‘iá»u nà y xảy ra do những dị biệt văn hoá táºn căn bản gốc rá»…, tôi tin rằng nó bắt nguồn từ tâm lý lo sợ bị mất mặt của dân Việt. Ở Tây phÆ°Æ¡ng, chúng tôi cÅ©ng coi trá»ng việc giữ thể diện, nhÆ°ng không đến mức giả vá» bá» qua lá»—i lầm của mình, và gây thiệt hại cho ngÆ°á»i khácâ€.
…MÀ NGHĨ ÄẾN TA
La SÆ¡n Phu Tá» Nguyá»…n Thiếp, nhà đạo đức há»c thế ká»· XVIII, nói rõ: “Ngá»c không mà i không thà nh đồ quÃ, ngÆ°á»i không há»c không biết đạo là m ngÆ°á»i. Chúa tầm thÆ°á»ng, tôi nịnh hót, quốc phá, gia vong, má»i tai há»a Ä‘á»u bắt đầu từ đóâ€. Tháºt đáng quan ngại khi má»™t chuá»—i hệ lụy những Ä‘iá»u xấu xa và nguy hiểm xảy ra nối tiếp nhau lại được bắt đầu từ những cái rất Ä‘Æ¡n giản!
Hiá»n triết Khổng Tá» xác định: “Có lá»—i mà không sá»a má»›i thà nh ra có lá»—iâ€. Nhân vô tháºp toà n, không ai lại không có lá»—i, hÆ¡n thua nhau là biết “đứng dáºyâ€, can đảm nháºn lá»—i và sá»a sai. Biết phục thiện là má»™t nhân đức. Ngạn ngữ Pháp có câu: “Con ngÆ°á»i Ãt khi nghÄ© mình cần bao nhiêu trà tuệ để đừng bao giá» bị lố bịchâ€. Vì không “đầu tư†cho phép lịch sá»± mà ngÆ°á»i ta dá»… mắc sai lầm, dá»… bị lố bịch.
Dù là ai cÅ©ng phải biết nháºn lá»—i và xin lá»—i, vì có khi cà ng “lá»›n†cà ng sai. Cà ng giấu giếm, cà ng che Ä‘áºy, cà ng tránh né, cà ng tá»± hạ giá mình. Nháºn lá»—i và xin lá»—i sẽ được ngÆ°á»i khác thán phục. Xin lá»—i là giải hòa. Không ai chê trách ngÆ°á»i biết nháºn lá»—i và xin lá»—i.
Biết nháºn lá»—i và xin lá»—i sẽ giúp chúng ta tìm cách không “lăn và o vết xe cÅ©â€. Né tránh trách nhiệm, không nháºn lá»—i hoặc đổ lá»—i cho ngÆ°á»i khác sẽ khiến chúng ta cà ng mất sÄ© diện hÆ¡n.
Chuyện của anh Alison còn “chạm†đến những ngÆ°á»i có trách nhiệm giáo dục và hÆ°á»›ng dẫn nhÆ° gia đình, cha mẹ, phụ huynh, nhà trÆ°á»ng, giáo viên,… ChÃnh những ngÆ°á»i có trách nhiệm giáo dục và hÆ°á»›ng dẫn cÅ©ng phải biết nháºn lá»—i và xin lá»—i, chứ không thể cứ đổ lá»—i cho nhau theo “vòng luẩn quẩnâ€.
Không chỉ phải biết nháºn lá»—i và xin lá»—i, chúng ta còn phải biết nói lá»i cảm Æ¡n, vì đó cÅ©ng là má»™t trong những Ä‘iá»u cần thiết đối vá»›i phép lịch sá»± cÆ¡ bản của con ngÆ°á»i váºy.
Những nháºn xét của anh Alison vá» ngÆ°á»i Việt Nam chỉ là những Ä‘iá»u nhá», nhÆ°ng chÃnh những Ä‘iá»u nhá» mà chúng ta coi là “chuyện nhá»â€ đó lại là “chuyện lá»›nâ€, không thể coi thÆ°á»ng hoặc là m ngÆ¡! Bạn có cảm thấy “tá»± ái dân tá»™c†nổi dáºy?
TRẦM THIÊN THU
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn