DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Vấn đáp: Trong Thánh lá»… TIỆC LY rá»a "chân" hay rá»a "tay"?
Người đăng
Thông điệp
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 01.04.2010 Tiêu đề: Vấn đáp: Trong Thánh lá»… TIỆC LY rá»a "chân&q
NGHI THỨC RỬA CHÂN
TRONG THÃNH LỄ TIỆC LY
THỨ NÄ‚M TUẦN THÃNH
Äức ông Phanxicô Borgia Trần Văn Khả
Trong Thánh lá»… Tiệc ly chiá»u thứ năm Tuần Thánh, có nghi lá»… rá»a chân, tùy hoà n cảnh có thể cá» hà nh. ThÆ°á»ng thì linh mục rá»a chân cho 12 cụ chức sắc trong hỠđạo, hay 12 thanh niên. Tại Nhà thá» Thánh Giaon Latêranô, Äức Giáo Hoà ng rá»a chân cho 12 Kinh sÄ© của VÆ°Æ¡ng Cung thánh Ä‘Æ°á»ng nà y. Chúng ta sẽ tìm hiểu vá» má»™t số Ä‘iểm liên hệ tá»›i nghi lá»… nà y.
I. TRUYỀN THá»NG PHỤNG VỤ
Vá» lịch sá» và truyá»n thống phụng vụ của nghi thức rá»a chân, có những Ä‘iểm sau đây cần được ghi nháºn.
TrÆ°á»›c tiên nghi lá»… nà y được gợi hứng từ Ä‘oạn 13 Phúc âm theo thánh Gioan, câu 1 đến câu 18, tÆ°á»ng thuáºt việc Chúa Giêsu rá»a chân cho các tông đồ tại nhà tiệc ly, trÆ°á»›c khi Ngà i chịu nạn. Gioan tÆ°á»ng thuáºt sá»± việc nà y vá»›i ý hÆ°á»›ng nhấn mạnh gÆ°Æ¡ng khiêm nhÆ°á»ng và bác ái của Chúa Kitô, để má»i ngÆ°á»i noi theo.
Vá» sau việc rá»a chân nà y đã được diá»…n lại tại má»™t số nÆ¡i, nhÆ°ng theo những lối giải thÃch khác nhau.
Có ngÆ°á»i cho rằng và o thế ká»· đầu, và o khoảng giữa thế ká»· thứ II, tại các giáo Ä‘oà n theo truyá»n thống của thánh Gioan, và theo quan Ä‘iểm Chúa Kitô chịu hiến tế trên tháºp giá và o đúng ngà y 14 tháng Nisan, ngà y cá» hà nh lá»… chiên vượt qua của ngÆ°á»i Do thái, thì đã có nghi thức rá»a chân, được coi nhÆ° là má»™t nghi thức rá»a tá»™i. Truyá»n thống nà y dá»±a và o việc phân tÃch bản văn của Gioan và má»™t và i chứng từ khác của các giáo phụ, nhÆ° Irênê. Truyá»n thống nà y được nháºn ra tại vùng Tiểu à và Gallia, nhÆ°ng rồi biến mất cùng vá»›i nhóm ngÆ°á»i chủ trÆ°Æ¡ng mừng lá»… Vượt qua và o ngà y 14 tháng Nisan. Äó là truyá»n thống bên Äông phÆ°Æ¡ng vá» nghi thức rá»a chân và lối giải thÃch theo chiá»u hÆ°á»›ng rá»a tá»™i và o mấy thế ká»· đầu.
Bên Tây phÆ°Æ¡ng, vá» khÃa cạnh lịch sá», chúng ta có bà i giảng thứ XV của giáo phụ Cromazio ở Aquileia, Italia (388-407) đã giải thÃch Ä‘oạn Phúc âm thánh Gioan 13, vá» việc Chúa Giêsu rá»a chân cho các tông đồ ở nhà tiệc ly. Giáo phụ chú giải sá»± kiện nà y nhÆ° má»™t bà i há»c khiêm nhÆ°á»ng, nhÆ°ng còn có má»™t ý nghÄ©a khác, nằm trong công việc cứu rá»—i của Thiên Chúa, đó là việc rá»a sạch tá»™i lá»—i nhân loại. Giáo phụ Cromazio gợi ý tá»›i việc Abramo rá»a chân cho khách, nhÆ° là cá» chỉ tiên báo cho hà nh vi của Chúa Kitô trong nhà tiệc ly rá»a chân cho các tông đồ để thanh luyện và thánh hóa các ông, Ä‘iá»u Ngà i sẽ thá»±c hiện trên tháºp giá. Nghi thức khai tâm kitô giáo ở vùng Aquileia gồm có việc rá»a chân, việc dìm ứng viên xuống nÆ°á»›c và việc đặt tay trên tân tòng. Việc rá»a chân cho ứng viên dá»± tòng là để chuẩn bị há» lãnh nháºn việc thánh luyện cứu rá»—i bằng nÆ°á»›c rá»a tá»™i.
Và o thế ká»· thứ tÆ°, hai nguồn văn bản, tức là các bà i giáo lý của thánh Cirillo thà nh Giêrusalem, và o thế ká»· thứ tÆ° (khoảng năm 348), và cuốn nhẠký hà nh hÆ°Æ¡ng của bà quý phái Egeria, cÅ©ng và o thế ká»· thứ tÆ° (khoảng năm 384), tại Giêrusalem. Trong hai tà i liệu nà y, chúng ta không thấy có dấu vết vá» nghi thức rá»a chân.
Và o cuối thế ká»· thÆ° tÆ°, tại Tây Ban Nha, có nghi thức rá»a chân cho các tân tòng trong nghi thức rá»a tá»™i. NhÆ°ng sau đó bị Công đồng Elvira bên Tây Ban Nha, và o cuối thế ká»· thứ tÆ°, cấm cá» hà nh trong nghi thức khai tâm kitô giáo, có lẽ để hòa hợp vá»›i phụng vụ tại các nÆ¡i khác chăng (Concilio di Elveria, canon 48). Äây là văn bản thứ nhất bên Tây nói vá» việc rá»a chân. Và o thế ká»· thứ 8 thì việc rá»a chân trong nghi thức rá»a tá»™i hoà n toà n bị bãi bá» trong phụng vụ, để hòa hợp vá»›i phụng vụ của Rôma.
II. NGHI LỄ RỬA CHÂN ÄƯỢC THÀNH HÃŒNH
Nghi lá»… rá»a chân trong phụng vụ thứ năm tuần thánh được thà nh hình nhÆ° thế nà o? Chúng ta sẽ bà n tá»›i sau đây.
Vá» việc rá»a chân và o nghi thức phụng vụ Thứ năm Tuần thánh, văn bản đầu tiên nói vá» nghi lá»… rá»a chân trong phụng vụ Thứ năm Tuần thánh là Sách Kanonarion vùng Giorgia, và o khoảng thế ká»· thứ VII hoặc thứ VIII. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta có thể nói là nghi lá»… rá»a chân trong phụng vu thứ năm tuần thánh đã có từ cuối thế ká»· thứ V. Nghi lá»… tiếp theo viêc Ä‘á»c Ä‘oạn phúc âm theo thánh Gioan 13,3-30, vá»›i việc hát các thánh ca và đá»c các kinh.
NgÆ°á»i ta có thể hiểu dá»… dà ng lý do tại sao có việc rá»a chân trong phụng vụ ngà y thứ năm tuần thánh. Äó là việc mừng lại theo diá»…n tiến lịch sá» các biến cố trong cuá»™c Ä‘á»i Chúa Kitô, nhất là trong những ngà y cuối cùng của Ngà i ở trần gian, để rồi từ việc cá» hà nh phụng vụ, những bà i há»c tu đức được nêu ra cho Ä‘á»i sống tÃn hữu. Äiá»u nà y chúng ta nháºn ra rõ rà ng trong các táºp tục của các Ä‘an viện tại Giêrusalem.
Từ Giêrusalem, nghi lá»… rá»a chân nà y lan tá»›i phụng vụ tại Bisanzio và đi và o phụng vụ Bizantina, và o những năm cuối của thế ká»· thứ VIII.
Còn Bên tây, chứng cá»› đầu tiên vá» sá»± hiện diện của việc rá»a chân trong phụng vụ thứ năm tuần thánh, được nháºn ra trong khoản luáºt thứ 3 của công đồng há»p tại Toledo, và o năm 694, truyá»n cho các giám mục phải rá»a chân cho các linh mục của mình và o thứ năm tuần thánh. Vị nà o không tuân lệnh sẽ bị rút phép thông công hai tháng. Sở dÄ© có hình phạt rút phép thông công, vì Công đồng biết trÆ°á»›c phản ứng của nhiá»u nÆ¡i không muốn Ä‘em việc rá»a chân nà y và o trong phụng vụ thứ năm tuần thánh. Nghi thức diá»…n ra nhÆ° sau : dân chúng ra khá»i nhà thá», rồi giám mục rá»a chân cho hà ng giáo sÄ©, vị linh mục niên trưởng Ä‘i lau chân cho các ngà i.
CÅ©ng và o thá»i đó, thánh Isidoro thà nh Seviglia đã Ä‘em và o trong luáºt của ngà i, tục rá»a chân cho khách đến nhà dòng, nhất là khách đó là các Ä‘an sÄ©.
Tại Rôma, nghi lá»… rá»a chân do Äức Giáo hoà ng và o thứ năm tuần thánh, có lẽ được Ä‘Æ°a và o Rôma từ thế ká»· thứ VII hoặc thứ VIII, do Äức Giáo Hoà ng Sergio thứ I. Trong nghi lá»… nà y, Äức Giáo hoà ng rá»a chân cho 12 thà y phụ phó tế, trong khi đó hát bà i thánh ca : Mandatum novum, và phân phát quà tặng cho các giáo sÄ©. Các linh mục cÅ©ng lặp lại việc rá»a chân vá»›i tÃn hữu tại các nhà thỠở ngoại ô Rôma.
III. NỘI DUNG THẦN HỌC TU ÄỨC CỦA NGHI LỄ RỬA CHÂN
VỠý nghÄ©a của nghi lá»… rá»a chân, chúng ta đã nháºn ra qua phần trình bà y trên đây, Ä‘i từ Phúc âm thánh Gioan, vá»›i bà i há»c khiêm nhÆ°á»ng và bác ái ; rồi vá» sau, vá»›i lối giải thÃch cá» chỉ nà y nhÆ° là hà nh vi thanh luyện và tha tá»™i. NhÆ°ng dần ý nghÄ©a nguyên thủy của Phúc âm Gioan đã được chấp nháºn từ thế ká»· thứ V trở Ä‘i, ở bên Äông cÅ©ng nhÆ° bên Tây.
NhÆ° váºy nghi lá»… và cá» chỉ nà y có má»™t ý nghÄ©a rõ rà ng ngay trong phúc âm và trong truyá»n thống phụng vụ. Và để nháºn ra ý nghÄ©a nà y, ngÆ°á»i ta cần cá» hà nh đúng nghi lá»… nhÆ° trong phúc âm và trong phụng vụ. Những thay đổi khác, sẽ là m mất, hay giảm ý nghÄ©a thần há»c và tu đức đã Ä‘i liá»n vá»›i cá» chỉ, nghi lá»… tÆ° xa xÆ°a.
Äi từ việc tìm hiểu nghi lá»… rá»a chân trong phụng vụ thứ năm tuần thánh, chúng ta nháºn thấy rằng những thay đổi tá»± do trong phụng vụ, không do quyá»n bÃnh của Giáo há»™i, sẽ chỉ là những hà nh vi theo trà tưởng tượng, thiếu hiểu biết sâu xa vá» lịch sá» và ná»™i dung thần há»c.
IV. MỘT CÃCH THỨC MỚI VỀ NGHI LỄ “RỬA TAY†THAY VÃŒ “RỬA CHÂNâ€
Tại má»™t số nÆ¡i bên Âu Châu má»™t cách thức má»›i vá» á»… nghi nà y được thà nh hình nhÆ° sau : cha sở của má»™t cá»™ng Ä‘oà n ngÆ°á»i địa phÆ°Æ¡ng, cùng vá»›i các cha đồng tế chia nhau Ä‘i xuống dá»c theo hai hà ng đầu ghế, rá»a tay cho giáo hữu, bất luáºn Ä‘Ã n ông hay Ä‘Ã n bà , trẻ con hay ngÆ°á»i lá»›n. Là m nhÆ° váºy, cha có ý tránh sá»± phân biệt ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông được chá»n rá»a, và rồi không chỉ mÆ°á»i hai ngÆ°á»i được rá»a, nhÆ°ng là m nhÆ° váºy thì nhiá»u ngÆ°á»i được rá»a tay hÆ¡n và bất kỳ ai.
Äể trả lá»i cho câu há»i, là là m nhÆ° vừa ghi lại trên đây có được không, chúng ta ghi lại Ä‘iểm chữ Ä‘á» trong Sách lá»… Rôma nhÆ° sau : “Bà i giảng sẽ Ä‘á» cáºp tá»›i các mầu nhiệm được tưởng niệm trong thánh lá»… : tức là việc láºp Bà tÃch Thánh Thể, chức tÆ° tế và điá»u răn của Chúa vá» tình bác ái huynh đệ. Sau bà i giảng, sẽ cá» hà nh nghi thức rá»a chân, nếu lý do mục vụ khuyên nên là m.
“Các ngÆ°á»i giúp lá»… sẽ hÆ°á»›ng dẫn các ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đã được tuyển chá»n đến ghế dá»n sẵn. Sau đó linh mục (cởi áo lá»… nếu cần), vá»›i các ngÆ°á»i giúp lá»…, Ä‘i đến từng ngÆ°á»i, đổ nÆ°á»›c trên chân há» và lauâ€.
Äó là luáºt phụng vụ liên hệ tá»›i nghi lá»… rá»a chân. Luáºt nà y áp dụng cho tất cả các nÆ¡i và không ai được quyá»n thay đổi vì lý do gì, nhÆ° Công đồng chung Vaticanô đã xác định trong Hiến chế vá» phụng vụ, số 22, 3 nhÆ° sau : “
1. Việc Ä‘iá»u hà nh phụng vụ thánh chỉ tùy thuá»™c thẩm quyá»n của Giáo Há»™i : nghÄ©a là thuá»™c quyá»n Tông Tòa và chiếu theo qui tắc luáºt pháp, cÅ©ng thuá»™c quyá»n giám mục…
2 Vì váºy tuyệt đối không má»™t ai khác, dầu là linh mục, được tá»± quyá»n thêm hay bá»›t hay thay đổi má»™t Ä‘iá»u gì trong Phụng vụâ€.
Äà ng khác, trong luáºt chữ Ä‘á» của Sách lá»… Rôma vừa ghi trên đây, nếu vì lý do nà o đó, mà linh mục thấy không cần cá» hà nh nghi lá»… rá»a chân, thì có thể bá» nghi lá»… nà y, và tiếp tục cá» hà nh thánh lá»…. NhÆ° váºy nghi lá»… nà y không có tÃnh cách bắt buá»™c. NhÆ°ng khi đã cá» hà nh thì phải cá» hà nh trá»n vẹn, theo đúng nhÆ° được ghi trong Sách Lá»… Rôma.
Sau cùng, khi cá» hà nh nghi lá»… rá»a chân, thì linh mục, cÅ©ng nhÆ° má»i ngÆ°á»i phải nháºn ra lịch sá» của nó, cÅ©ng nhÆ° ý nghÄ©a thần há»c tÆ° đức của nó trong truyá»n thống phụng vụ, cÅ©ng nhÆ° trong truyá»n thống giáo phụ. Trong công cuá»™c canh tân Nghi thức Tuần thánh do Äức Giáo hoà ng Piô XII thá»±c hiện và o năm 1954, cÅ©ng đã lấy lại nghi lá»… nà y và là m theo truyá»n thống phụng vụ của Giáo há»™i latinh. Là m khác Ä‘i là đi ngược lại truyá»n thống đã có sẵn vá» nghi lá»… nà y.
Thà nh viên
Ngày tham gia: 30/04/2009 Bài gửi: 159 Số lần cám ơn: 0 Được cám ơn 82 lần trong 78 bài viết
gửi: 01.04.2010 Tiêu đề: re: Vấn đáp: Trong Thánh lá»… TIỆC LY rá»a "chÃ
Hình ảnh nà y tuy đã có trên trang chủ-má»™t hình ảnh đầy cảm Ä‘á»™ng, xin được gá»i và o đây để thêm má»™t lần ẩn tượng và cảm nháºn ý nghÄ©a của cá» chỉ đầy yêu thÆ°Æ¡ng.
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn